Nederland gaat elektrisch rijden Een uitnodiging tot samenwerking
Op weg naar duurzame mobiliteit! Toen in de eerste sciencefictionfilms elektrische auto’s rondreden, leek dat verre toekomstmuziek.
1
Auto’s reden op benzine, en later soms op gas en diesel. Inmiddels is de verbeelding door de realiteit ingehaald. Elektrische auto’s zijn nu zo ver door ontwikkeld dat ze klaar zijn voor gebruik. Elektrisch rijden is goed voor het milieu en goed voor de economie. Om de overgang daadwerkelijk te maken, is op allerlei vlakken – economisch, technologisch, bestuurlijk – samenwerking nodig tussen commerciële en niet-commerciële partijen. Met deze brochure nodigen Essent en Enexis u dan ook uit om er samen de schouders onder te zetten en de weg naar duurzame mobiliteit in snel tempo af te leggen. Daarmee wordt Nederland voortrekker in elektrisch vervoer. Een positie die kansen schept voor onze kennis- en diensteneconomie. Laten we die kansen benutten!
Mobiliteit: sleutelbegrip voor een duurzame toekomst
1
Mobiliteit is essentieel en blijft groeien
De auto speelt een belangrijke rol in economische en recreatieve activiteiten.
Mobiliteitsmotieven
Vervoerswijzen Overig 1%
Zakelijk 3%
OV 5% Onderwijs 9%
Lopen 17% Overig 11%
Zowel in ons werk als in ons privé-leven draait
Willen we economisch blijven groeien én
veel om mobiliteit. Doordat de economie groeit
aangenaam blijven wonen, reizen en recreëren,
en de samenleving individualiseert, groeit ook de
dan zullen we onze mobiliteit een veel schoner
behoefte aan mobiliteit. De negatieve kanten van
en duurzamer karakter moeten geven. Door over
het toenemend aantal kilometers dat we met z’n
te stappen op elektrisch aangedreven auto’s
allen afleggen, zijn bekend: luchtverontreiniging,
zetten we een grote stap naar duurzame mobiliteit
geluidoverlast, dichtslibbende wegen en een ver-
en daarmee naar een duurzame toekomst van
gaande afhankelijkheid van fossiele brandstoffen,
Nederland.
Vrije tijd 38% Auto 48% Woon-werk 17%
(Brom)fiets 28% Winkelen/ boodschappen 21%
waarvan de bronnen schaarser worden.
Vrije tijd Winkelen/boodschappen
Onderwijs
Zakelijk
Overig
Auto
Lopen
Bromfiets
Overig
OV
De samenleving individualiseert waardoor de behoefte aan mobiliteit verder zal toenemen
Het aantal personenauto’s en de hoeveelheid afgelegde kilometers zijn de laatste jaren toegenomen
Aandeel eenpersoonshuishoudens per provincie, 2007 en 2025
Aantal personenauto’s (in miljoenen voertuigen)
Groei van cumulatieve reisafstand per jaar (in miljarden km’s) Noord-Holland
Noord-Holland
2005
Groningen Zuid-Holland
2005
2000
Utrecht
2005
Woon-werk
2000
2005
G
Zuid-Holland
Zuid
Utrecht
2005
Friesland
Friesland 1995
Limburg
2000
1990
Zeeland Noord-Brabant
1990
Limburg
2000
1995
1985
1985
Gelderland
1985
1980
1980
Nederland 0
nsport
50
100
Alle vormen van mobiliteit
150
200
0
5
10
15
2007
20
25
2025
30
35
40
45
50
0
1
2
1990
1985 03
Personenauto’s
14
25
36
47
Personenauto’s Licht transport
58
6
7
Licht transport
Overijssel
O
Noord-Brabant
Noord
Drenthe
1985 0 8
50
Ge
Zeeland
1995
1990
Drenthe Flevoland
8
2000
Overijssel
1990
7
1995
Gelderland
1995
Noord
Groningen
0
100
50
150
100
200
150
200
Alle vormen van mobiliteit Alle vormen van mobiliteit
Flevoland
F
Nederland
N 0
5
2 Elektriciteit: de krachtigste motor van duurzame mobiliteit
2
Elektrisch vervoer: schoon, stil en efficiënt
Het gebruik van verschillende energiebronnen in een auto is mogelijk; elektrisch vervoer biedt grote mogelijkheden om onze afhankelijkheid van olie te verkleinen. Om verschillende brandstoffen te kunnen gebruiken zijn verschillende automotoren nodig
In een elektrische auto kunnen verschillende brandstoffen als basis worden gebruikt
Benzine Aardgas
Olie
Elektrische auto’s zorgen voor de grootste
Alternatieve brandstoffen Naast elektriciteit
reductie van de uitstoot van CO2, fijnstof en
zijn er andere, alternatieve brandstoffen om auto’s
andere schadelijke stoffen. Voor de opwekking van
op te laten rijden, zoals biobrandstof, waterstof
elektrische energie kunnen allerlei bronnen
en aardgas. Het gebruik van biobrandstof stuit op
worden toegepast. Als we bij de opwekking van
beperkingen. De toepassing van waterstof vergt
elektriciteit gebruikmaken van duurzaam opge-
veel onderzoek plus forse investeringen.
wekte energie (zon, wind), zijn elektrische auto’s,
Aardgas is, hoewel veel schoner dan benzine, een
en natuurlijk ook elektrische scooters en bussen,
fossiele brandstof en biedt op den duur dus geen
zelfs volledig CO2 neutraal en worden geen
oplossing.
andere schadelijke stoffen uitgestoten.
Elektrische auto’s zijn aanzienlijk goedkoper
Elektrisch vervoer biedt een hoge energie-efficiëntie.
in gebruik en onderhoud dan conventionele
Doordat er veel meer energie wordt omgezet in
en hybride voertuigen. De brandstofkosten en
beweging in plaats van in warmte, ligt het
daarmee de kosten per kilometer zijn veel lager.
rendement van elektrische motoren veel hoger
Een elektrische auto heeft minder draaiende delen
dan bij verbrandingsmotoren. En elektrische
en kent daardoor minder slijtage.
auto’s maken vrijwel geen geluid.
Biogewassen
Diesel
Zon
LPG Wind Biogewassen
Elektriciteit
Ethanol/ benzine Kolen
Aardgas/ Groen Gas
CNG*
* Compressed Natural Gas
Uit ‘well-to-wheel’ analyses blijkt: elektrisch vervoer is het meest energie-efficiënt en schoon CO2-emissie ‘well-to-wheel’ in 2010 in gCO2eq/km
‘Well-to-wheel’ efficiëntie gebaseerd op dezelfde brandstof (aardgas) in %
Er is maar één conclusie mogelijk: elektriciteit is
Gasolie
Conventionele voertuigen
de krachtigste motor van duurzame mobiliteit. Conventionele voertuigen
19%
Waterstofvoertuigen (reforming) Waterstofvoertuigen (elektrolyse) Elektrische voertuigen
2,1x 28%
1,6x
13%
3x 40%
Bio-brandstof voertuigen Waterstofvoertuigen
24
140
Diesel 24
128
Slechtste geval
161
Gunstigste geval
17
Kolen(vergassing)
220
Aardgas (reforming)
98
Waterstofvoertuigen (elektrolyse) Elektrische voertuigen Well-to-tank
Olie
EU mix
196
100% recycled
9
EU mix
60
100% recycled
0
Tank-to-wheel
Well-to-wheel
2
Elektrische auto’s zorgen voor de grootste reductie van de uitstoot van CO2, fijnstof en andere schadelijke stoffen
Rekenvoorbeeld: een miljoen elektrische voertuigen verlagen de energieconsumptie in Nederland met 17-34 PJ per jaar, en de CO2-uitstoot met 1,5-2,3 Mton per jaar Besparing Brandstof mix
Elektriciteit
Benzine
Olie
Elektriciteit
Duurzaam
2010
2005
2000
2000
1995
1995
1990
1990 0
50
100
150
Personenauto’s en bestelwagens
200
250
300
Totale wegtransport
E-auto op huidige brandstof CO2: 1,5 Mton/jaar Energie: 17 PJ/jaar
1,2 miljoen huishoudens
164 g CO2/km 2,4 MJ/km
0 g CO2/km 0 MJ/km fossiele energie
E-auto op 100% duurzame brandstof 1,8 miljoen CO2: 2,3 Mton/jaar huishoudens Energie: 34 PJ/jaar
Elektrisch vervoer heeft geen lokale uitstoot, elektrische auto’s dragen bij aan een verdere verlaging van NOx- en PM10-waardes in steden
2010
2005
60 g CO2/km 1,2 MJ/km
Vergelijkbaar met een uitstoot van:
De top-6 van Nederlandse steden als het gaat om blootstelling aan extreme waardes PM10 en N02 in verhouding tot het aantal mensen woonachtig in gebieden met PM10- en NO2waardes boven toegestaan niveau in 2006
73 Zaanstad 26 100 Amsterdam Den Haag 16 12
40 196
14 Utrecht
Rotterdam
0
5
10
Personenauto’s en bestelwagens
15
20
Totale wegtransport
4 Tilburg
Aantal inwoners x1000 van een gebied met een NO2-waarde boven het toegestane niveau
Aantal inwoners x1000 van een gebied met een PM10-waarde boven het toegestane niveau
Het totale aantal inwoners blootgesteld aan NO2 boven het toegestane niveau is 166.100
Het totale aantal inwoners blootgesteld aan PM10 boven het toegestane niveau is 415.000
3 Elektrisch vervoer speelt een belangrijke rol in de toekomst van duurzame energie
3
Capaciteit energie-opslag groeit fors door elektrisch rijden
Duurzame energiebronnen zijn niet continu beschikbaar: de opbrengst fluctueert. Met flexibele opslag en sturing van de vraag wordt de inzet van elektrische energie geoptimaliseerd; de elektrische auto speelt hier een belangrijke rol in (2050). Extreme situatie 1: Veel vraag, geen wind en zon
Extreme situatie 2: Weinig vraag, veel wind en zon
Fossiele bronnen Zon en wind
Overschot
We gaan in de toekomst steeds meer duurzame
bij lokale bronnen aan te leggen, blijven de kosten
energie gebruiken. Immers, zon en wind zijn in
voor deze investeringen beperkt.
Tekort
we in staat nu en in de toekomst optimaal van die
Capaciteit intensiever benutten
duurzame energie gebruik te maken. Tot nu toe
Met intelligente sturingsinstrumenten kunnen we
Fossiele Controleerbare bronnen bronnen
beschikten we niet over middelen om energie uit
straks effectief inspelen op de groeiende behoefte
met name wind en zon flexibel op te slaan - en dat
aan energie en de distributie en levering ervan
is nodig aangezien de opbrengst van deze bronnen
succesvol managen. Een van deze instrumenten is
niet beïnvloedbaar is en fluctueert. Elektrische
het Mobile Smart Grid, een distributieconcept
auto’s bieden met hun accu’s de mogelijkheid van
waarmee we de opwekcapaciteit en de capaciteit
flexibele opslag. Hoe meer auto’s er elektrisch
van het bestaande elektriciteitsnetwerk op
gaan rijden, des te meer potentieel aan opslag
intelligente wijze intensiever kunnen benutten.
capaciteit er ontstaat, en dat is weer een stimulans
Op die manier komen we tegemoet aan de
voor de productie en het gebruik van duurzame,
toenemende vraag naar elektriciteit terwijl slechts
schone energie.
beperkte uitbreidingsinvesteringen nodig zijn.
Zon en wind Intermittent sources
overvloed beschikbaar. Met elektrische auto’s zijn
Aanbod
Vraag
Opties ter voorkoming van tekort: 1) bouw van meer conventionele energiecentrales 2) vraag verminderen 3) energie onttrekken aan opslag
Aanbod
Vraag
Opties ter voorkoming van overschot: 1) afvloeien van (overvloedige) windenergie 2) vraag verhogen 3) energie toevoegen aan opslag
Het energielandschap Huidige situatie: centrale opwekking, decentraal gebruik
Toekomstige situatie: centrale en decentrale opwekking, aanvullende energie-uitwisseling op regionaal niveau
Hierdoor wordt het aandeel duurzame energie in
Opslagfaciliteiten dicht bij lokale bronnen
de totale energiemix van Nederland vergroot.
De energiehuishouding van de toekomst staat in het teken van toenemende decentralisatie. Kleine units op lokatie gaan een steeds substantië-
Aanwezige piek-capaciteit voor elektriciteitopwekking in Nederland (GW)
Netwerk
ler deel van de energie leveren. Dit schept volop Netwerk
kansen voor duurzame energiewinning c.q. het
75
Zon
20
Wind
27
Thermal units
gebruik van windmolens en zonnepanelen. Om de lokaal opgewekte energie te verdelen over het regionale netwerk zijn investeringen in het
2 21
netwerk nodig. Door opslagvoorzieningen dicht 2009
12
2050
13
3
Slimheid troef!
Intelligente controlemechanismen zoals het Mobile Smart Grid (MSG) en Demand Side Management (DSM) moeten zorgen voor een optimale afstemming van netwerk- en productiecapaciteit op de vraag en vice versa
Opladen tussen 18.00 en 21.00 uur veroorzaakt een stijging van de huidige piek in de vraag met 13%
Een Mobile Smart Grid kan de meeste vraag verplaatsen naar niet-piekuren
25.000
25.000
Extra vraag veroorzaakt door 0,7 miljoen elektrische auto’s in 2020
20.000
Vraag vanuit de markt
MSG DSM
Elektrische auto’s op een intelligente manier opladen
Netwerkcapaciteit
Productiecapaciteit
15.000
10.000
10.000
5.000
5.000
3
5
7
9
11
Gemiddelde dagelijkse vraag
13
15
17
19
21
Wat is Demand Side Management?
Het Mobile Smart Grid (MSG) is het totale systeem van slimme interactie tussen elektrische auto’s, netwerk en opwekfaciliteiten (centraal en decentraal). Het MSG bestaat uit hardware en software voor communicatie en management van vraag, gebaseerd op beschikbaarheid van energieen netwerk-capaciteit. Het MSG stelt energienetwerkbedrijven in staat de capaciteit van het elektriciteitsnetwerk te optimaliseren
Demand Side Management (DSM) zorgt ervoor dat de vraag wordt beïnvloed ten behoeve van de netwerk- en/of productiecapaciteit, eventueel gekoppeld aan en gestuurd door een prijs mechanisme. Demand Side Management stelt energieleveringsbedrijven in staat om, samen met de klant, te zoeken naar de optimale inzet van duurzame energie.
14
23
Aanvullende vraag EV
Voor uitbreiding van productie en netwerk zijn substantiële investeringen nodig van ca. € 5 miljard
Wat is het Mobile Smart Grid?
20.000
15.000
1
Extra vraag veroorzaakt door 0,7 miljoen elektrische auto’s in 2020
24 (etmaal)
1
3
5
7
9
11
Gemiddelde dagelijkse vraag
13
15
17
19
21
23
24 (etmaal)
Aanvullende vraag EV
Minimale investeringen nodig (ca. € 300 miljoen)
15
4 Elektrisch rijden voor iedereen bereikbaar
4
De EV-accu dekt vijf keer de gemiddelde dagelijkse reisafstand
Hoofdcategorieën elektrische auto’s Hybride elektrische auto
Plug-In hybride elektrische auto
Plug-In hybride elektrische auto range extender
ICE
ICE
ICE
Regenererend remsysteem
Regenererend remsysteem
Regenererend remsysteem
Regenererend remsysteem
Elektrische motor
Elektrische motor
Elektrische motor
Elektrische motor
Accu’s
Accu’s
Accu’s
Brandstoftank Benzine/diesel
Brandstoftank Benzine/diesel
Brandstoftank Benzine/diesel
Elektrisch bereik: - km
Elektrische auto’s zijn technologisch inmiddels
gemiddelde dagelijkse reisafstand kunnen
zo ver doorontwikkeld dat ze de competitie met
afleggen. Daarmee kan het overgrote deel van
conventionele auto’s makkelijk aan kunnen.
de automobilisten (90%!) worden voorzien van
Om elektrisch rijden bereikbaar te maken voor
voldoende rijcapaciteit.
een groot publiek is echter ook een concurrerende
Het opladen van batterijen voor dagelijks gebruik
aanschafprijs nodig. De overheid draagt daar het
kost maximaal twee uur.
hare aan bij met fiscale voordeelregelingen.
Voor lange-afstandrijders bieden plug-in hybrides
Daarnaast moet massaproductie een aantrekkelijk
en andere mobiliteitsoplossingen, zoals auto-
prijsniveau mogelijk maken.
trein-combinaties, op de korte en middellange
Diverse gerenommeerde automerken hebben
termijn uitkomst.
plannen ontvouwd om de komende jaren in groten getale elektrische auto’s op de markt te
Elektrisch bereik: 50-70 km
met succes te kunnen introduceren, moeten er
stimuleringsmaatregelen van kracht blijven.
straks voldoende oplaadmogelijkheden zijn: langs
Op het gebied van oplaadtechnologie is de
snelwegen, bij parkeerplaatsen, tankstations en
afgelopen jaren flinke vooruitgang geboekt.
thuis. Een wijdvertakte infrastructuur tot in alle
Met de nieuwste generatie batterijen kunnen
uithoeken van ons land, maakt elektrisch rijden
auto’s geproduceerd worden die 5 keer de
voor iedereen toegankelijk.
Accu’s
Elektrisch bereik: 50-70 km
Elektrisch bereik: ca. 200 km
Dagelijkse reisafstanden in Nederland Dagelijkse reisafstand personenauto in km per segment
Aantal gereden kilometers per automobilist per dag
Zakelijk
75
2,5 x
(Privé) Woon-werkverkeer
41
5x
(Privé) Recreatief
29
Totaal gemiddelde
40
> 150 km 101-150 km 76-100 km
7x
5x
Wijdvertakt netwerk Om elektrisch vervoer
brengen. Essentieel daarbij is dat de fiscale
Volledig elektrische auto
200
Gemiddelde dagelijkse reisafstand
De actieradius van een elektrische VW Golf is 200 km (37 kWh accu)
51-75 km 0,1-50 km 0%
10
20
30
40
50
60
70
80
90
100
91% van alle automobilisten in Nederland reist minder dan 150 km per dag
Autokosten in 2009 en 2020 Totale kosten eigendom auto 2009 business lease personenauto, in euro
Totale kosten eigendom auto 2020 business lease personenauto, in euro
47 k
38 k
37 k2 33 k
Auto
16 k
37 k
Auto incl. accu1
16 k
25 k
Brandstof
6k
Brandstof
5k
Onderhoud
3k
Onderhoud
Wegenbelasting
3k
Wegenbelasting
3k 3k
BPM
7k
3k 2k
BPM
7k
Verzekering
3k
5k
Verzekering
3k 2k
3k
3 k3
Conventionele auto
Elektrische auto
Onderhoudskosten voor een elektrische auto zijn 36% lager dan voor een conventionele auto
18
Auto
1 Auto incl. accu is berekend plus rente minus restwaarde
Conventionele auto
Auto incl. accu1
Elektrische auto
2 Totale kosten eigendom voor conventionele auto’s is in 2020 lager dan in 2009 door de verlaging van brandstofkosten door verbetering van de verbrandingsmotor 3 Verzekering van elektrische auto’s is in 2020 goedkoper dan in 2009 door de koppeling van de premie aan een lager wordende aanschafwaarde
19
5 Wijdverspreide oplaadinfrastructuur
5
Werk aan de winkel
De overgang naar elektrisch vervoer schept
Zo heeft Amsterdam een plan gelanceerd om een
enorme uitdagingen en kansen.
dekkend netwerk van oplaadstations aan te
Waar komen straks de oplaadstations te staan?
leggen. En wie in de hoofdstad straks elektrisch
Wie gaat ze exploiteren en welke aanvullende
rijdt, krijgt voorrang bij het parkeren.
diensten worden er geboden? Hoe betalen we
In Den Bosch komen oplaadpunten op centrale
straks de elektriciteit voor onze auto’s?
plekken in de stad. Voor het openbaar vervoer in
Voor tankstationhouders, financiële en commer
en rondom de Brabantse hoofdstad wordt al
ciële dienstverleners, netbeheerders en energie
gedacht aan de inzet van elektrische bussen.
leveranciers komt er werk aan de winkel om de
Last but not least vormen de belangen van de
‘business’ vorm te geven.
autorijders zelf een cruciale factor. Die belangen
Ook stadsbesturen en provinciale en landelijke
moeten in kaart worden gebracht en serieus
overheidsinstanties spelen een belangrijke rol.
worden meegewogen om iedereen enthousiast te
Zij bepalen immers mede de locatie en inrichting
maken voor elektrisch vervoer. Consumenten
van oplaadstations. Met lage-emissiezones en
organisaties en andere belangenverenigingen
parkeervoordelen in binnensteden drukken zij een
zullen de ontwikkeling van elektrisch vervoer
stempel op de ontwikkeling van elektrisch vervoer
nauwgezet volgen. Hoe worden ze betrokken bij
en op de beeldvorming bij het publiek.
pilotprojecten, hoe kunnen ze hun stem laten
Links en rechts komen inmiddels pilotprojecten
horen, bijvoorbeeld bij de de locatiekeuze van
van de grond, veelal in samenwerking tussen
oplaadstations, en hoe worden ze geïnformeerd
overheid, energieleveranciers, netbeheerders,
over bijvoorbeeld de prijsstelling van elektrische
vervoerders, wagenparkbeheerders en auto
energie voor auto’s? Ook daar liggen volop kansen
producenten. Diverse grote Nederlandse gemeenten
die erom vragen opgepakt te worden.
hebben plannen ontvouwd voor elektrisch vervoer.
22
23
6 Een pioniersrol voor Nederland
Kansen voor de Nederlandse kennis- en diensteneconomie
Nederland is bij uitstek geschikt om een voor
krachtig met fiscale stimuleringsmaatregelen,
trekkersfunctie te vervullen bij elektrisch vervoer
financiële steun aan pilotprojecten en andere
door zijn relatief korte rijafstanden.
ambitieuze plannen. Ook wil de regering vaart
De meeste grote steden liggen minder dan 200
zetten achter de aanleg van een landelijk netwerk
kilometer van elkaar. De gemiddelde rijafstanden
van oplaadpunten. De netbeheerders in Nederland,
in ons land zijn nu al makkelijk op elektrische
enthousiaste pleitbezorgers van elektrisch vervoer,
energie te overbruggen. We beschikken over
zetten er graag hun schouders onder. Zij willen in
een goed en modern elektriciteitsnetwerk: de
2012 zo’n tienduizend oplaadpunten hebben
onmisbare basis voor een wijdvertakte oplaad-
aangelegd.
infrastructuur. Bovendien lopen onze energie-
Kortom, Nederland heeft alles in zich om een
bedrijven voorop in de winning en toepassing
pioniersrol in elektrisch vervoer te vervullen.
van duurzame energie.
Economische voordelen Elektrisch rijden Publiek-private samenwerking In de energie-
opent perspectieven voor innovatie, research en
sector en ook in de automotive-branche is veel
development en de ontwikkeling en vermarkting
kennis en innovatiekracht aanwezig. We hebben
van nieuwe producten en diensten. Denk aan
overtuigend bewezen dat we sterk zijn in publiek-
activiteiten als de optimalisering van batterijen,
private samenwerkingsverbanden. De overgang
oplaadtechnologie, integratie van auto en
op elektrisch vervoer biedt enorme kansen.
batterijen, autodesign en inrichting van oplaad-
Samenwerking tussen bedrijven, energieleveran-
stations. Rekenvoorbeeld: als er een miljoen
ciers, universiteiten en onderzoeksinstituten is bij
elektrische voertuigen in Nederland rondrijden,
uitstek de manier om die kansen optimaal te
kan het elektrisch vervoer met alle bedrijfsmatige
benutten.
activiteiten die daaraan gelieerd zijn, een omzet
Regering en provinciale en lokale overheden
genereren van 1,6 miljard euro per jaar.
dragen elektrisch vervoer een warm hart toe.
Er dienen zich dus enorme kansen aan, die impulsen
Ze ondersteunen de ontwikkeling ervan daad-
geven aan onze kennis- en diensteneconomie.
26
Rekenvoorbeeld: een miljoen elektrische auto’s genereren een omzet van e1,6 miljard per jaar € 0,25 miljard Elektrische auto’s
Accuproductie • Accu R&D • Oplaadtechnologie R&D
€ 0,4 miljard Verkoop en onderhoud
Ontwerp en productie
• Marktonderzoek • Onderhoud concepten en know how • Hergebruik accu
• Auto-ontwerp • Integratie van auto en accu R&D • Assembleren
€ 0,32 miljard Infrastructuur voor opladen
• Oplaadpunten R&D • Snellaad technologie R&D
• Integratie van betaalsystemen en Smart Grid
• Innovatieve mobiliteitsoplossingen • (Accu)leasing
€ 0,15 miljard Installatie en service
Productie
Lease en financiering
• Grootschalige uitrol van diensten • Onderhoud concepten en know how
Exploitatie • Service-concepten • Onderzoek laadgedrag • Betaaloplossingen
€ 0,5 miljard
Elektriciteit
Opwekken • Duurzame energie opwek
Distributie • Lokale energieoplossingen
• Mobile Smart Grid ICT • Mobile Smart Grid netwerk management en regulering • Hergebruik accu
Verkoop en service • Productvoordelen • Betaaloplossingen
27
7 Elektrisch vervoer vraagt om nauwe samenwerking
7
Consistent stimuleringsbeleid is onmisbaar
Samenwerking op drie gebieden Creëer een heldere en aantrekkelijke fiscale regelgeving ter compensatie van de hoge initiële aanschafprijs voor consumenten
Vraagzijde Auto-industrie Leasemaatschappijen Belangenverenigingen Milieu-organisaties Overheden
De overgang naar elektrisch rijden verloopt in
in een stroomversnelling gebracht. Een consistent
fasen. Diverse aandrijftechnologieën zullen naast
financieel stimuleringsbeleid wekt vertrouwen en
elkaar worden toegepast totdat elektrisch rijden
trekt bedrijven over de streep om zich aan de
op grote schaal is ingevoerd.
ontwikkeling van elektrisch vervoer te committeren
Als de industrie over kan gaan op massaproductie
en er in te investeren.
komt een aantrekkelijke aanschafprijs in zicht,
Samenwerking op drie gebieden
zeker als de fiscale voordeelregelingen van de
Om elektrisch vervoer succesvol van de grond te
overheid van kracht blijven.
tillen is nauwe samenwerking nodig tussen tal van
Stimuleringsmaatregelen van overheidswege zijn
commerciële en niet-commerciële partijen.
van eminent belang, niet alleen om de vraag naar
Hierin zijn drie gebieden te onderscheiden:
elektrische auto’s bij de consument aan te
vraagzijde (betaalbare elektrische auto’s voor de
wakkeren, maar ook om bijvoorbeeld research
consument), aanbodzijde (productie van betaalbare
& development te stimuleren. Daarmee worden
elektrische auto’s door de industrie) en een duur-
technische ontwikkelingen - met eventueel
zame infrastructuur (netwerk van oplaadpunten,
gunstige gevolgen voor de productiekosten -
beschikbaarheid en opslag elektriciteit e.d.).
Geef de auto-industrie, automotive bedrijven en kennisinstituten de zekerheid en mogelijkheid om elektrische auto’s te ontwikkelen en te produceren voor de Nederlandse markt
Aanbodzijde Auto-industrie Toeleveringsbedrijven Financiële instellingen Kennisinstituten Overheden
Realiseer, gebaseerd op een algemene visie, de benodigde infrastructuur (laadpunten, betaling, besturingsmodel) inclusief mogelijkheden om voldoende duurzame energie in te zetten
Infrastructuur Auto-industrie Eigenaren parkeermogelijkheden Energienetwerkbedrijven Commerciële energiebedrijven ICT bedrijven Overheden
Het aandeel van elektrische auto’s kan in 2020 7% bedragen Diverse technologieën naast elkaar 100%
Dit inzicht is gebaseerd op Essents gematigd optimistisch scenario Verwachtingen van diverse andere partijen zijn overwegend positief, maar liggen niet altijd op dezelfde lijn: • v olgens ECN: 10% in 2020, 45% in 2040 (aantallen auto’s) •p lan van regering ‘Plan van Aanpak Elektrisch Rijden’ van juli 2009: 1 miljoen 2025
Conventionele en biobrandstof voertuigen (Oplaadbare) hybride voertuigen
Te verwachten aantal auto’s per jaar in miljoenen
2020 2019 2018 2017
Elektrische voertuigen
2016 2010 0
0% 2009
20xx
1
2
Totaal
8
9
10
Elektrische auto’s
In de omschakeling naar volledig elektrische auto’s, spelen (plug-in) hybride auto’s een belangrijke rol
30
31
Hoe snel de kosten van een elektrische auto afnemen, hangt mede af van een consistent stimuleringsbeleid
Vooruitgang boeken door samenwerking
Vroeg of laat gaat het bezit van een elektrische
massaproductie over te gaan en de aanschafprijs
auto met minder kosten gepaard dan dat van een
omlaag te brengen. Een vertrouwenwekkend
conventionele auto. Wanneer het omslagpunt
financieel stimuleringsbeleid is hierop van grote
precies wordt bereikt, hangt onder meer af van
invloed.
2-4 jaar Betrokken partijen
Klantvraag
de vraag hoe snel de industrie in staat is om op
Ontwikkel fiscaal regime (ter compensatie van de hoge initiële aanschafprijs)
Implementatieprogramma’s
Monitoring en uitvoering
Opzet massaproductie (in selectief auto types)
Massaproductie
Proof of concept = pilots
Kostenontwikkeling autobezit lease-segment, in euro’s
Kostenontwikkeling autobezit (privé) woon-werkverkeer, in euro’s
50.000
80.000
Beschikbare EV’s
Condities creëren voor OEM’s* om massaproductie te starten
Standaardisering van de auto - laadpuntcommunicatie
Auto-industrie Leasemaatschappijen Belangenverenigingen Milieu-organisaties Overheden
Auto-industrie Toeleveringsbedrijven Financiële instelllingen Kennisinstituten Overheden
70.000 40.000
Ontwikkeling marktmodel voor laadinfrastructuur
60.000
Uitrollen van oplaadpuntennetwerk (vooruitlopend op de vraag)
50.000
30.000
Proof of concept = pilots 40.000
20.000
Infrastructuur
30.000
Ontwerp Mobile Smart Grid Implementatie Mobile Smart Grid Ontwerp marktmodel en structuur Mobile Smart Grid
20.000 10.000 10.000 0
Standaardisatie
0
2008
2010
2012
2014
2016
2018
2020
Auto-industrie Eigenaren parkeermogelijkheden Energienetwerkbedrijven Commerciële energiebedrijven ICT bedrijven Overheden
2008
2010
2012
2014
2016
2018
2020 * OEM = Original Equipment Manufacturer
Elektrische auto’s
Conventionele auto’s Hybride auto’s
32
Elektrische auto’s
Conventionele auto’s Hybride auto’s
33
8 Essent en Enexis nodigen u uit om in te stappen!
Met elektrisch vervoer komen we tegemoet aan
transitieproces sturen en versnellen door samen
de groeiende behoefte aan duurzame mobiliteit.
de schouders eronder te zetten, research te
Als geen andere ontwikkeling stelt elektrisch
plegen, pilotprojecten te entameren en voor
vervoer ons in staat om weer evenwicht aan te
draagvlak te zorgen. Alleen samen kunnen we
brengen tussen economische groei en de
de belofte waarmaken. Stap daarom nu in!
kwaliteit van het leven. Het houdt aldus een enorme belofte in.
Op www.essent.nl/elektrischrijden vindt u nadere
De overgang naar elektrisch vervoer is een
contactgegevens.
lange-termijnontwikkeling. We kunnen het
34
35
Bijlage Elektrische auto’s energie-efficiënt ‘Well-to-wheel’ efficiëntie gebaseerd op dezelfde brandstof (aardgas) in % Conventionele voertuigen
Mechanische aandrijving
ICE
H2 productie
H2 transport
80%
Waterstofvoertuigen (elektrolyse)
Elektriciteit productie
19%
95%
20% Waterstofvoertuigen (reforming)
Colofon
‘Well-to-wheel’ efficiëntie:
95%
Transport
58%
Electrolyse
92%
70%
H2 compressie 76% H2 transport 95%
Elektrische aandrijving
Brandstofcel 54%
‘Well-to-wheel’ efficiëntie: 28%
89%
H2 compressie
Brandstofcel
76%
54%
Elektrische aandrijving 89%
‘Well-to-wheel’ efficiëntie:
Uitgave Essent New Energy en Enexis Redactie Albert Vondeling, Leonie Syrier Redactioneel advies Hans Huigen, Wouter Vermeiden, Johan Withagen, Harry Oltheten, New Energy Electric Transportation Team
Ontwerp en realisatie Wit Creatives, Deventer
13%
De samenstellers hebben hun uiterste best gedaan Elektrische voertuigen
Elektriciteit productie 58%
Transport
Acculader
92%
89%
Li-ion batterijen 94%
Elektrische aandrijving 89%
‘Well-to-wheel’ efficiëntie: 40%
om alle gegevens zorgvuldig weer te geven. Voor opmerkingen kunt u contact opnemen via www.essent.nl/elektrischrijden. September 2009
36
37
Bronnen van afgebeelde grafieken, overzichten e.d. Hoofdstuk 1 Centraal Bureau voor Statistiek 2008, 2004 (pag. 2); RWS-AVV MON ’05 2005 (pag. 3 boven); Centraal Bureau voor Statistiek 2004 (pag. 3 onder)
Hoofdstuk 2 IEA 2005, Siemens (pag. 7 - zie ook bijlage pag. 36); Emissieregistratie via Planbureau voor de leefomgeving (PBL) 2007; TNO Lucht in onderzoek 2009 (pag. 9 onder)
Hoofdstuk 3 UTCE/Senternovem (2009): “Naar een duurzame elektriciteitsvoorziening” (pag. 12)
Hoofdstuk 4 Honda (pag. 19 boven); Centraal Bureau voor Statistiek (CBS), Goudappel, Mobiliteit Centrum Nederland (pag. 19 midden); Business model voor elektrisch vervoer, Essent 2008 (pag. 19 onder)
Hoofdstuk 6 Business model voor elektrisch vervoer, Essent 2008 (pag. 27)
Hoofdstuk 7 Business model voor elektrisch vervoer, Essent 2008 (pag. 31 onder)
Bijlage Well to wheel analysis from EIA (2005) without Gasoline production (90%) and Gasoline Transportation (98%); Efficiency of modern gas fired power plant; Source Siemens, Alstom, GE (pag. 36)
38
