Mijn elektrische rolstoel is mijn vrijheid

et suikers, m u n t a d it z Extra: Hoe en lightproducten? n e koolhydrat 6

10

‘Mijn elektrische rolstoel is mijn vrijheid’ Pieter bedient alles met één vinger

4

Contactlenzen en gezonde ogen Op tijd naar de oogarts

8

Klaar voor het griepseizoen Waarom vaccineren belangrijk is

14

Nieuws uit jouw regio

CM.BE VERSCHIJNT TWEEMAAL PER MAAND | JAARGANG 47 | NR 20 | 26 OKTOBER 2015 | AFGIFTEKANTOOR BRUSSEL | P005000

e n i t r Ma

[ de kijk van ]

Gezond boerenverstand

stefan Dewickere

2

Wat eten we vandaag? Dat is wat mijn kinderen al van ’s morgens vroeg bezighoudt. hun voorstellen voor het menu zijn welkom. Om het even wat je klaarmaakt – doe maar, veel verder geraken ze meestal niet. De verwachtingen zijn wel hooggespannen. op verschillende vlakken. Want wat ik ze voorzet, moet niet alleen lekker zijn. het moet ook beantwoorden aan een rits gezonde voorwaarden.

om calorieën tellen, meervoudige koolhydraten zoeken en suiker afwegen, moesten zij zich niet bekommeren. het was eten wat de pot schafte, als die al iets schafte. Tegenwoordig rust er een grote verantwoordelijkheid op onze schouders. Want het minste ongemak wordt nu gelinkt aan je voeding. bovendien bestoken voedingsexperts ons voortdurend met nieuwe inzichten, die elkaar al eens durven tegenspreken. ik laat het gezond boerenverstand zegevieren.

elke zaterdagochtend buig ik mij samen met mijn nieuwe man over het menu van de komende week. Met voedingsdriehoeken en zandlopers in ons achterhoofd en met kookboeken van verschillend allooi voor ons. soms raken we het snel eens over de voedselbevoorrading, maar het gebeurt dat we zuchten omdat gevarieerde maaltijden vinden niet vlot. Dan draaien onze verre voorouders zich wellicht om in hun graf. Zij moesten andere inspanningen leveren om iets tussen de kiezen te hebben.

Aardappelen blijven in mijn top 3 van ingrediënten staan. Volgens Patrick Mullie op pag. 6 een goede keuze. Want ze bevatten voedingsvezels, eiwitten, antioxidanten en vitaminen. Je kunt er ook eindeloos mee variëren. Maar ik mag er wel niet te veel van eten. Van niets trouwens. Makkelijk haalbaar, als ik een Nederlandse arts mag geloven. Volgens zijn advies in De standaard moet ik gewoon kleinere borden kopen. Martine Creve, redacteur cm.be

Er is bij ieder van ons wel een hoek af. Een deel van graag zien is acceptatie. Sommige dingen kun je nu eenmaal niet veranderen. relatietherapeut Lieven Migerode in De Standaard

Gratis oordoppen

op Night of the Proms

Met oordoppen kun je op een muziekevenement langer en intens genieten. Als je vaak en lang naar luide muziek luistert, loop je risico op gehoorproblemen. 85 procent van de 20-jarigen heeft last van tijdelijk oorsuizen na het uitgaan en 15 procent heeft er permanent mee af te rekenen. Door oordoppen te dragen, kun je dit probleem voorkomen. heb je geen oordoppen bij de hand? CM biedt op verschillende muziekevenementen gratis oordoppen aan. ook op Night of the Proms zijn ze ter beschikking.

CM-korting Naast gratis oordoppen krijg je als CM-lid korting voor Night of the Proms op 13, 14, 20 of 21 november in het sportpaleis in Antwerpen. Als je meespeelt met Zoek en Win op pag. 12 maak je zelfs kans op gratis duotickets voor de voorstelling van 20 november.

www.cm.be/nightoftheproms www.cm.be/oorgasme

App tegen zelfmoordgedachten het Vlaams expertisecentrum suïcidepreventie lanceerde de app backup. hij bevat verschillende tools die mensen met zelfdodingsgedachten en hun omgeving kunnen helpen een crisis te overbruggen of te voorkomen. De app kun je individueel of met een hulpverlener gebruiken. hij is vooraf getest door zowel experten als door mensen met zelfdodingsgedachten. Met positieve resultaten. De app is gratis te downloaden.

www.zelfmoord1813.be/backup

Redactie cm.be: Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel | tel. 02 246 41 11 | e-mail: [email protected] Redactie: Dieter Herregodts, hoofdredacteur | Martine Creve | Chris Van Hauwaert | Nele Verheye | Anneleen Vermeire | Eric De Maegd (administratie) Webredactie: Marc Helin | Tom Van Geertsom Lay-out: Bart Gevaert Verantwoordelijke uitgever (nationale pagina’s): Luc Van Gorp | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel Jaarabonnement cm.be: storting van 13 euro op rek.nr. 000-0079000-42 | Mutualistische Edities, Landsbond Christelijke Mutualiteiten | Haachtsesteenweg 579 | 1030 Brussel (met vermelding ‘cm.be’) Druk en verzending: Coldset Printing Partners | A. Gossetlaan 30 | 1702 Groot-Bijgaaarden Lid VUKPP cm.be is ondertekenaar van de Milieubeleidsovereenkomst Papier Vlaanderen en steunt de inspanningen van de Vlaamse regering i.v.m. papierrecuperatie Contactgegevens CM: www.cm.be of zie p.15 Foto cover: Violet Corbett Brock

[ kortgeknipt ]

Duw paddenstoelen niet

kopje-onder in water

Variatie troef bij de paddenstoelen. Giftige soorten laten zich echter niet gemakkelijk kennen. Paddenstoelen plukken is werk voor specialisten. stoelen bestaan voor 90 procent uit water en bevatten weinig calorieën. Ze zijn ook een goede bron van mineralen en vitamine b2. Paddenstoelen zijn wel kwetsbaar en nemen vocht op dat ze tijdens de bereiding weer vrijgeven. laat ze daarom niet weken in water. spoel ze kort af of maak ze schoon met een borsteltje of keukenpapier. Witte champignons kun je ook rauw eten maar beperk die hoeveelheid. Want ze bevatten mogelijk een giftige stof. Verhitting kan deze stof neutraliseren.

Te Gek!? reikt label uit Vlaamse steden en gemeenten die initiatieven opzetten om psychische problemen bespreekbaar te maken, krijgen het label Zot van Te Gek!?. De nieuwe campagne Zot van Te Gek!? moedigt steden en gemeenten aan om het taboe rond geestelijke gezondheid te doorbreken. 1 op de 3 mensen krijgt ooit met psychische problemen te maken. erover spreken is de eerste stap naar hulp. steden en gemeenten die dit onder de aandacht van hun inwoners brengen met acties, kunnen het label Zot van Te Gek!?

op zoek naar woorden om vreugde en verdriet van mensen te delen? het boekje ‘Woorden voor onderweg’ helpt je op weg. Vrijwilligers en medewerkers van CM limburg zochten en schreven zelf citaten, spreuken en gedichten om mensen nabij te zijn in verschillende fasen van het leven. ‘Woorden voor onderweg’ biedt inspiratie voor momenten van verwachten, groeien, leven, houden van, dromen, vertrouwen en afscheid nemen. ongetwijfeld een bijzonder boekje dat het hart raakt van mensen die zich inzetten voor een warme en solidaire samenleving. het boekje kost 13 euro (+ 2 euro verzendingskosten) en is te bestellen bij CM limburg.

directiesecretariaa [email protected] Tel. 011 280 506

[ het mooiste moment ]

aanvragen. Maasmechelen kreeg het als eerste uitgereikt. De gemeente richt zich met projecten naar verschillende leeftijdsgroepen. Vooral het anti-stigmafilmpje dat voor elke filmvertoning in de bioscoop van Maasmechelen wordt getoond, springt in het oog.

CM steunt Te Gek!? www.tegek.be

Vrouwen na 55e

te zuinig op uitstrijkjes Amper 4 op de 10 Vlaamse vrouwen laten nog een uitstrijkje nemen eens ze de 55 voorbij zijn. Met een uitstrijkje is baarmoederhalskanker nochtans makkelijk op te sporen. baarmoederhalskanker wordt vaak beschouwd als een ziekte voor jonge vrouwen. Maar dat is een misvatting. Want bijna de helft van de ongeveer 350 Vlaamse vrouwen die elk jaar de diagnose van baarmoederhalskanker krijgt, is ouder dan 50. Dat blijkt uit cijfers van het Centrum voor kankeropsporing. Met een uitstrijkje kan baarmoederhalskanker vroeg worden ontdekt. baarmoederhalskanker ontwikkelt zich traag. Vaak gaat het om een voorloper van kanker en een eenvoudige behandeling kan dan voorkomen dat je kanker krijgt. een uitstrijkje om de drie jaar volstaat. Je krijgt het om de drie jaar volledig terugbetaald. Vrouwen tussen de 25 en 64 die de laatste drie jaar geen uitstrijkje lieten nemen, krijgen een uitnodiging om dat te laten doen.

www.cm.be/baarmoederhalskanker

lieven Van Assche

Paddenstoelen eten is een gezonde keuze. Maar ga ze beter kopen dan ze te plukken. Dan neem je geen risico’s. Giftige paddenstoelen kunnen immers ernstige schade berokkenen. Padden-

boekje om vreugde en verdriet te delen

Marleen Van Hoecke (52)

‘Trots op nieuwe titel’ Je eigen dochter die zelf een kind krijgt. Voor Marleen Van Hoecke uit Wachtebeke was dat een heel bijzondere ervaring. Toen Astor geboren werd, kwam ze ogen te kort. ‘Astor, net 1 jaar geworden, maakt mij ontzettend fier. En ook zeer nieuwsgierig. Want ik zie hem niet elke dag. Dan merk je telkens een enorme evolutie. Zo’n klein baasje in huis is echt plezant. Als mijn dochter en schoonzoon laten weten dat ze op bezoek komen, betrap ik mij erop dat ik eerst aan Astor denk. Blijft hij logeren, dan hoor ik ’s nachts elk geluid. Ik ben extra bezorgd als ik op hem pas. Maar dat was vroeger bij neefjes en nichtjes ook het geval. Dat mijn dochter mij het vertrouwen geeft om mee voor haar zoontje te zorgen, daar ben ik heel blij en dankbaar om.’ ‘Als je eigen kind mama wordt, schept dat een nieuwe band. Door de borstvoeding voelde mijn dochter de kleine Astor heel dicht bij zich. Ik herkende dat gevoel. Wij delen nu iets samen. Het gezinsritme met een klein kind ben ik niet meer gewoon. Astor vraagt veel energie maar hij geeft mij ook veel energie. Hij houdt mij jong en in beweging. En als mijn man in Astors gebrabbel het woord krokodil hoort, ben ik ontroerd. Naast mama ben ik nu ook omi. Een titel die ik niet zelf gekozen heb, maar waar ik wel heel trots op ben.’ Op zoek naar het dagelijks geluk? Surf naar www.plukjegeluk.be

3

[ uitgelicht ] contactlenzen en gezonde ogen

‘Spelregels

om problemen te vermijden’ ‘Contactlenzen zijn handig. Maar mensen gaan vaak pas naar de oogarts als ze klachten hebben. Met enkele spelregels kun je problemen voorkomen.’ Op consultatie bij lenzenspecialist Werner Spileers, diensthoofd Oogziekten (UZ Leuven) en professor aan de Faculteit Geneeskunde (KU Leuven). > TeksT: ANNeleeN VerMeire

Hebben lenzendragers vaak klachten? Dr. Werner Spileers: ‘Te vaak. Ze komen meestal pas als het te laat is. Dat is jammer. Wanneer de aanpassing aan de ogen door de oogarts, het onderhoud en de opvolging goed gebeuren, zijn lenzen ideaal. Gebeurt een stap niet correct, dan is dat een risico. lenzen plaats je op het hoornvlies. Zo krijgt het hoornvlies minder zuurstof. Je moet dat in de gaten houden. ook het juiste materiaal en een goede pasvorm zijn belangrijk. een goede lens kun je dus niet zelf kiezen. ik raad online

a r Spileer s: ‘G ialist Wer ne b je Lenzenspec he al k oo s, de oogart jaar lijks naar ’ st la geen

lenzen kopen dan ook af. De kwaliteit is onzeker en er wordt niet opgevolgd of de lens goed past.’ U spreekt van spelregels voor een goed gebruik. Wat houden die in? ‘De eerste regel is die aanpassing. Daarvoor moet je langsgaan bij een oogarts. De tweede gaat over lenzen dragen. De meeste mensen kiezen zachte lenzen. Dat kunnen maand-, week- of daglenzen zijn. het is belangrijk dat je die elke maand, week of dag vervangt. Contactlenzen ab-

sorberen eiwitten. Zo ontstaat er beslag op je lenzen en zullen ze minder comfortabel aanvoelen. Je kunt ook ontstekingen krijgen. lenzen dragen, gaat ook over lenzen uitdoen. Draag ze als je bezig bent. ben je thuis of ga je slapen, laat je hoornvlies dan recupereren en doe ze uit.’ Ook het onderhoud is belangrijk. ‘Dat klopt. en dat is per type lens anders. haal lenzen niet zomaar uit een winkelrek. Je moet weten welk product geschikt is en hoe je ze moet

Sofie (37) en Emma (12): een ervaren lenzendrager en een starter

‘Contactlenzen zijn handig’ ‘ik draag al 25 jaar lenzen’, zegt sofie simoen uit oostende. ‘ik heb nog steeds geen last. ik ga jaarlijks naar de oogarts, vervang mijn lenzen om de vijf weken en ik bewaar ze in een speciale vloeistof. ik wissel ook regelmatig af met mijn bril. ik hoop dat ik ze op die manier nog lang kan dragen.’

Violet Corbett brock

4

‘Toen ik naar het middelbaar ging, ben ik gestart met harde lenzen. Die voelden niet comfortabel aan. uiteindelijk ben ik overgeschakeld naar zachte lenzen. Daarna had ik geen klachten meer.’ ‘lenzen zijn handig. ik vind het gemakkelijk om te sporten. Zeker om te zwemmen. ik vraag me wel af of zwemmen met lenzen eigenlijk goed is. ik vind het ook fijn dat ik een volledig zicht heb. bij een bril valt er opzij een deel van je zicht weg. Nee, ik heb geen ongemakken. Je moet steeds je spullen bij hebben en wat oefenen met het in- en uitnemen, maar alles went.’ Dochter emma Verschelde is net gestart met lenzen dragen. ‘sinds deze zomer’, vertelt ze. ‘De oogarts heeft me doorverwezen naar het contactlenzencentrum. Daar zoeken we uit welke lenzen het meest geschikt zijn. ik draag ze dus nog niet lang, maar ik doe ze al heel vlot in en uit!’ Emma (l.): ‘Ik draag mijn lenzen nog niet zo lang, maar ik doe ze al vlot in en uit.’

5

[ de voorzet ]

foto’s: Gu y Put

temans

Regering zet ziekenfondsen buitenspel

‘Bew aar lenz

en nooit in kr

Het verzekeringscomité van het Riziv, het overlegorgaan tussen ziekenfondsen en zorgverstrekkers, keurde vorige week met een gewone meerderheid het voorstel voor het budget van de ziekteverzekering in 2016 goed. Het voorstel kwam tot stand met een duidelijke visie op de zorg van morgen. Nadruk lag op de verhoging van de toegankelijkheid van de zorg en op de verdere uitbouw van de zorg op de eerste lijn. De patiënt stond daarbij centraal.

aanw ater’’

Tot onze verbazing heeft de regering dat voorstel begin deze week afgewezen. Ze kwam met een eigen voorstel op de proppen, waarin een aantal boekhoudkundige meevallers verwerkt waren. Dat geld werd ter beschikking gesteld voor nieuwe initiatieven.

bewaren. Je oogarts heeft die informatie. Vervang het vocht waarin je je lenzen bewaart minstens wekelijks. hou ook de lenshouder proper. spoel hem regelmatig af en vervang hem na enkele maanden. Gebruik nooit kraanwater om je lenzen te bewaren en maak ze nooit vochtig met speeksel. Want micro-organismen kunnen infecties veroorzaken.’

De laatste spelregel gaat dan over opvolging? ‘Ja. Ga jaarlijks naar de oogarts, ook al heb je geen last. omdat je hoornvlies minder zuurstof krijgt, kunnen je lenzen minder comfortabel voelen. er kunnen ook bloedvaatjes in je hoornvlies ingroeien. Dat merk je zelf niet. Aanvankelijk heb je geen klachten, maar volg je dat niet op, dan zullen er steeds meer bijkomen en zal je je lenzen steeds minder verdragen. De oogarts kan je lenzen aanpassen bij problemen. Je kunt tientallen jaren genieten van je lenzen als je ze goed gebruikt en regelmatig op controle gaat. bij zachte lenzen loop je nu eenmaal meer risico op infecties en op onherstelbaar zichtsverlies dan bij harde lenzen. Maar zachte contactlenzen zijn goede producten, je moet gewoon de spelregels volgen.’

Alle informatie over brillen, lenzen en tegemoetkomingen: www.cm.be/bril

Sommige maatregelen stemmen tot nadenken. Een visie op de zorg van morgen kun je er moeilijk in vermoeden. Het nieuwe voorstel zou zogezegd de patiënt centraal stellen. Ik denk dat het hoog tijd is om eens na te gaan wie die patiënt echt is en wat zijn behoeften nu werkelijk zijn. Wij als ziekenfonds hebben hiervoor alvast ons huiswerk gemaakt.

stefan Dewickere

Vormt zwemmen of douchen met lenzen een risico? ‘Zwembadwater is nooit proper, zeker warm water niet. Wie lenzen draagt en ze na het zwemmen nog gebruikt, kan een ontsteking krijgen. Je kunt wel lenzen dragen om te zwemmen, maar vervang ze het best nadien. een daglens die je na het zwemmen weggooit, kan het risico beperken. ook voor wie harde lenzen draagt. Douchen is niet zo erg. er kunnen bacteriën in het water zitten, maar bij ons is dat risico beperkt. het is vooral belangrijk dat je lenzen niet in water bewaart.’

Op het eerste gezicht lijkt dat goed nieuws, tot we horen waarvoor de regering de extra middelen wil inzetten. Geen sprake meer van de versterking van de eerste lijn, geen steun voor maatregelen om overconsumptie binnen radiologie en klinische biologie tegen te gaan. Bovendien honoreert het voorstel een geneesmiddelenbudget zonder visie op zorg op lange termijn.

Bovendien, en ook dat stemt ons ontevreden, heeft de regering de ziekenfondsen volledig buitenspel gezet. ‘We erkennen uitdrukkelijk de vrijheid en de verantwoordelijkheid van de zorgverstrekkers en de ziekenfondsen in het kader van het overlegmodel, alsook andere belanghebbenden van de ziekteverzekering, … om met voorstellen te komen’, zo stond het in de beleidsnota gezondheidszorg. Ik moet eerlijk zeggen dat ik daar niets van zie. Geloven we nog dat we samen een koers moeten rijden? Of kunnen we beter elk onze eigen weg gaan, zonder visie? Ik betwijfel of de patiënt van dat laatste beter zal worden. Luc Van Gorp, voorzitter CM

6

[ goed in mijn vel ] over koolhydraten, suikers en lightproducten

Controverse

op je bord

Koolhydraten schrappen, 30 dagen zonder suiker, voeding is steeds vaker bron van controverse. Maar wat moeten we nu nog geloven? Patrick Mullie, voedingsdeskundige aan de Vrije Universiteit Brussel, haalt er de wetenschap bij en klaart het uit. > TeksT: Nele Verheye > foTo: sTef DehANTsChuTTer

koolhydraten

Zijn boosdoeners? Patrick Mullie: ‘laat je niets wijsmaken door dieetgoeroes of bekende Vlamingen: koolhydraten zijn niet slecht voor de gezondheid. Ze schrappen is dus zeker geen goed idee. er zijn zelfs wetenschappelijke onderzoeken die stellen dat je gezondheid erop achteruit gaat als je te weinig koolhydraten eet. Wel belangrijk is dat je maat houdt en kiest voor meervoudige koolhydraten. Die kun je onder andere vinden in aardappelen, volle granen, muesli, zilvervliesrijst, havermout, volle broodsoorten, quinoa en couscous. Deze producten geven je in verhouding veel energie voor weinig kilocalorieën. Waar je wel voorzichtig mee moet zijn: geraffineerde koolhydraten, te vinden in witte suiker, wit brood, koekjes en industrieel gebak. Die leveren weinig energie voor veel calorieën.’

aardappelen

Word je dik van ? ‘sommige mensen zetten aardappelen minder op het menu omdat ze denken dat het dikmakers zijn. Niets is minder waar. Gekookte aardappelen bevatten 70 kilocalorieën per 100 gram. Ter vergelijking: gekookte witte rijst levert 130 kilocalorieën, gekookte pasta 125, quinoa ook 130. Aardappelen

Patrick Mullie: ‘Koolhydraten zijn niet slecht, wat gezondheidgoeroes of bekende Vlamingen ook beweren.’

komen dus zeker goed uit deze vergelijking. bovendien bevatten ze meervoudige koolhydraten, voedingsvezels, plantaardige eiwitten, mineralen zoals ijzer en kalium, antioxidanten en vitaminen b1, b6 en C. Aardappelen verdienen dus zeker hun plaats binnen een gezonde voeding. let wel: overdrijf niet met de hoeveelheden (3 aardappelen

per persoon volstaan), en wees zuinig met bereidingen waarbij je extra vet toevoegt, zoals bakken of frituren.’

suiker

Is het zinvol om te schrappen? ‘Door bepaalde media-acties ontstond het idee dat suiker vergif is. Mensen probeerden zelfs

Wintersport in Zinal (Zwitserland) Kom deze winter naar Zinal en geniet van een skivakantie voor het hele gezin. Je logeert in het gerenoveerde Intersoc-hotel op wandelafstand van de kabelbaan. In minder dan 7 minuten sta je op 2 438 m hoogte en daar is het … één en al actie! We hebben nog vrije plaatsen tijdens de kerst-, krokus- en paasvakantie. Prijzen vanaf 798 euro. Buiten de schoolvakanties komt Oekkie langs. Dan logeren alle kinderen tot en met 6 jaar gratis.

... samen met de Intersoc-skimonitor op de foto cm.be_07-10_Leysin.indd 1

Meer informatie via www.intersoc.be en 070 233 119. 12/10/2015 11:04:17

7

130

[ smakelijk ]

130

125

70

Johan

Engel

en

Koolhydraten: aantal kilocalorieën per 100 gram.

Gekookte aardappelen

536

Gekookte rijst

Gekookte pasta (zonder saus)

Een aantal gewone producten vergeleken met hun lightvariant, in kilocalorieën per 100 gram. (*sommige lightproducten bevatten zelfs meer kilocalorieën dan het origineel)

Quinoa

■ STANDAARD ■ LIGHT

518 479

451

446 397

381

372

374

257 200 150

44 0,3

Chips

Chocolade

Goudakaas

Salami*

Zwan Worstjes

30 dagen zonder suiker te leven. hoewel dit goed was om onze overconsumptie eens aan te kaarten, is het absoluut niet nodig om suiker volledig uit onze voeding te bannen. Met suiker op zich is er niets mis, en het is al helemaal niet giftig. in een beperkte hoeveelheid kan het gerust deel uitmaken van een gezond voedingspatroon. De suikerconsumptie is de laatste jaren aan het dalen, maar het aantal mensen met overgewicht blijft stijgen. suiker is dus zeker niet de enige dikmaker. Minder suiker eten is een goed idee, maar het is minstens even belangrijk om minder vet te eten, meer fruit en groenten op het menu te zetten, porties te verkleinen, meer te bewegen, en ga zo maar verder.’

melk

Moet je drinken? ‘er zijn bepaalde groepen die beweren dat je melk moet drinken om stevige botten te hebben, en andere groepen die als reactie daartegen alles doen om het imago van melk onderuit te halen. Algemeen kunnen we zeggen dat melkproducten zeker voordelen hebben. halfvolle melk, magere melk en magere yoghurt zijn, zolang je er niet mee overdrijft, uitstekende energiebronnen. Anderzijds kun je ook een gezond leven leiden zonder melkproducten, maar dan moet je er wel op letten dat je op een andere manier voldoende calcium opneemt. Dat kan door een combinatie van plantaardige dranken verrijkt met calcium en andere calciumhoudende producten zoals broccoli, spinazie, venkel, walnoten, bepaalde vissoorten, schaal- en schelpdieren en sommige mineraalwaters.’

Ontbijtgranen*

lightproducten

Val je af van ? ‘Afvallen door te eten: de voedingsindustrie wil het ons graag laten geloven. helaas: in veel gevallen is het verschil tussen een gewoon product en een lightproduct zo klein, dat het effect op de gezondheid bijna verwaarloosbaar is. bovendien nemen mensen vaak een grotere portie van een lightproduct, waardoor je uiteindelijk toch op meer kilocalorieën uitkomt. Je bent vaak beter af als je van het oorspronkelijke product gewoon een kleinere portie gebruikt. Dat is trouwens ook gezonder voor je portemonnee, want lightproducten kosten dikwijls dubbel zoveel als het origineel. in sommige gevallen kan het wel nog meevallen, bijvoorbeeld in het geval van lightfrisdranken, waarbij het verschil in calorieën wel vrij groot is. Maar wellicht hebben deze weer andere gezondheidsnadelen. Conclusie: laat je niet beetnemen en bekijk eerst hoe groot het verschil is voor je zomaar een lightproduct in je winkelkar legt.’

In het boek ‘Gezond eten, langer leven. Het mediterrane model’ (Uitgeverij Garant, 20 euro) gaat Patrick Mullie op zoek naar de wetenschappelijke waarheid achter beweringen over voeding en stelt hij een model van gezonde voeding voor.

Krokante pladijs met witloof en sabayon Ingrediënten voor 4 personen: 4 pladijsfilets • 100 ml arachideolie • 6 stronken witloof • 1 klontje boter • 1 eetlepel kappertjes • 2 eieren • 50 g bloem • 100 g paneermeel • 1 eetlepel bieslook • flesje witbier • 1 citroen • een snuifje gemberpoeder • 100 g geklaarde boter • snijd de pladijsfilets in smalle stroken van ongeveer 3 cm • kruid de bloem met peper en zout • haal ze door de bloem, daarna door het eiwit en vervolgens door het paneermeel • snijd de witloof in julienne • smelt een klontje boter in de pan en bak hierin de witloof kort aan • kruid met peper en zout en voeg als laatst de bieslook toe • klop op een laag vuur een sabayon met de twee eidooiers, het witbier, een snuifje gemberpoeder en het citroensap • breng op smaak met peper en zout en voeg er gelijkmatig, met een klein straaltje de geklaarde boter aan toe • verhit een pan met de arachideolie en bak hierin de stukjes vis • schik het witloof in een dresseerring en leg de vis er bovenop • giet er wat sabayon rond • werk af met wat stengeltjes bieslook en enkele kappertjes

Recept: Johan Engelen www.johanengelen.be

8

[ even buiten strijd ] tijd om te vaccineren

7

misverstanden over

Tijd voor de griepprik. Van half oktober tot half november is ideaal, maar het kan nog zolang het griepvirus niet in het land is. Denk er op tijd aan om een voorschrift te vragen bij je arts zodat je je vaccin kunt ophalen bij de apotheker. Wat weet jij over griep? We helpen zeven misverstanden uit de wereld.

griep

> TeksT: Chris VAN hAuWAerT > illusTrATies: ruTGer VAN PArys

1. Als je nog niet ziek bent, kun je griep niet doorgeven Niet correct want je kunt iemand besmetten net voor je zelf ziek wordt. Voor je zelf beseft dat je griep hebt, kun je dus al iemand besmet hebben. ook als je een milde vorm van griep hebt, kun je iemand besmetten. Vaccinatie helpt te voorkomen dat je griep krijgt. De kans op besmetting kun je aanzienlijk verkleinen door enkele basishygiëneregels in acht te nemen: was de handen vaak met water en zeep; gebr uik wegwerpzakdoekjes als je moet hoesten of niezen; maak deur kl inken en keukengerief regelmatig schoon met een gewoon schoonmaakproduct.

2. Na vaccinatie ben je meteen 100 procent beschermd Jammer genoeg is dat niet zo. kom je binnen de twee weken na je vaccinatie in aanraking met het griepvirus, dan kun je toch griep krijgen. het duurt immers twee weken tot je lichaam voldoende afweerstoffen heeft aangemaakt om je te beschermen tegen griep. het vaccin beschermt ook enkel tegen de virussen die erin werden verwerkt. komt er een nieuwe variant opdagen, dan kun je daardoor besmet worden. het kan ook zijn dat het vaccin minder goed aanslaat omdat je verzwakt bent, bijvoorbeeld door hoge leeftijd of ziekte. Toch heeft vaccineren zin, want de gevolgen van griep zullen kleiner zijn.

3. Het griepvaccin veroorzaakt griep een hardnekkig misverstand. Aangezien het griepvaccin geen levende virusdeeltjes bevat, kan het geen griep veroorzaken. Na de vaccinatie gaat je lichaam wel verdedigingsstoffen aanmaken. Dat voel je soms maar echt ziek word je er niet van. Als je ziek wordt nadat je het griepvaccin kreeg, werd je wellicht besmet door een ander virus dat bijvoorbeeld verkoudheid veroorzaakt.

4. Griep kun je maar eens per jaar krijgen Van hetzelfde virus kun je inderdaad maar één keer ziek worden. Maar griepvirussen hebben de onhebbelijke gewoonte om voortdurend te veranderen. Je kunt dus in principe binnen het jaar nog eens besmet worden door een ander type influenzavirus. De samenstelling van het griepvaccin is elk jaar anders en houdt rekening met de virusstammen die voorkomen.

5. Zwangere vrouwen mogen geen griepprik krijgen het tegendeel is waar. ben je 14 weken of meer zwanger op het moment dat de griepvaccinatie begint (vanaf 15 oktober), dan laat je je het best vaccineren. Praat erover met je arts. Griep is gevaarlijk voor zwangere vrouwen omdat ze minder weerstand hebben tegen infecties. Zo kan de griep harder toeslaan en meer complicaties veroorzaken. ook voor de foetus is griep gevaarlijk. Griep kan vroeggeboorte, verminderd geboortegewicht en een miskraam meebrengen.

9

[ de huisdokter ] buikpijn bij kinderen 6. Een antibioticakuur helpt je snel af van griep ook al een hardnekkig misverstand. Antibiotica helpen geen moer tegen griep want een virus kun je niet bestrijden met antibiotica. Virusremmers dan? Die verkorten de ziekteperiode nauwelijks en het is niet bewezen dat ze minder complicaties of minder sterfte veroorzaken. Griep moet je uitzieken en dat vergt wat tijd. raadpleeg je huisarts wel als de koorts na vier dagen niet zakt of als hij terugkeert, als je pijn hebt bij het ademhalen of kortademig bent en naast koorts en spierpijn nog andere klachten hebt.

hoe help je een kind dat geregeld buikpijn heeft? Kinderen klagen wel vaker over buikpijn. Het is niet altijd duidelijk wat er aan de hand is. Maar vezelrijke voeding en een goed gesprek kunnen wonderen doen.

Wat is het? bijna een kind op de tien klaagt regelmatig over buikpijn. Terugkerende buikpijn is meestal goedaardig. Meisjes hebben er vaker last van dan jongens.

Wat zijn de oorzaken? Veel kinderen krijgen buikpijn door te veel, te snel of te vet te eten. ook stress-situaties thuis of problemen op school zetten zich vaak op de darmen. lichamelijke oorzaken komen minder voor. enkele voorbeelden daarvan zijn verstopping, reflux, intolerantie voor gluten of melkproducten, darmontstekingen en infecties aan de urinewegen.

7. Ik had nog nooit griep, dus moet ik mij niet laten vaccineren Dat is een misrekening. De ene mens is inderdaad meer vatbaar voor griep dan de andere. Maar je weet nooit. behoor je tot de risicogroepen, dan laat je je het best elk jaar inenten. Voor volgende mensen is de griepprik sterk aanbevolen: 65-plussers, mensen die in een woonzorgcentrum of ziekenhuis opgenomen zijn, mensen met een hartziekte, een longziekte zoals ernstig astma of CoPD of een lever- of nierziekte, diabetespatienten, mensen met een chronische spierziekte, mensen van wie de weerstand verminderde door ziekte of medische behandeling en ook zwangere vrouwen (zie verder). Mensen die in de gezondheidssector of met baby’s jonger dan 6 maanden werken, krijgen ook de raad zich te laten vaccineren. risicopersonen krijgen een deel van het vaccin terugbetaald. Voor rusthuisbewoners in Vlaanderen is het vaccin gratis.

om de buikpijn aan te pakken, moet je op zoek naar de oorzaak. Dat is niet evident, want kinderen kunnen niet altijd verwoorden wat er scheelt. een buikpijndagboek kan veel duidelijk maken. Noteer wanneer en hoelang je kind buikpijn heeft. schrijf ook op wat eraan vooraf ging. At je kind te veel? Zag het op tegen een toets? en geef punten volgens de ernst van de pijn. Veel problemen los je op met een vezelrijk dieet: volkorenbrood, fruit en rauwe groenten. Zorg er ook voor dat je kind voldoende drinkt. Als je weet van welke voedingswaren je kind buikpijn krijgt, probeer je deze natuurlijk te mijden. buikpijn met psychische oorzaken doe je beter niet af als aanstellerij. Zoek samen met je kind uit waarom het angstig of gespannen is. Geef je kind de nodige aandacht, maar leer het ook de pijn te verdragen. Pijnstillers geef je beter niet. Ze kunnen bijwerkingen geven en ze bevestigen aan je kind dat het ziek is.

Wanneer ga je naar de dokter? klaagt je kind gedurende drie maanden geregeld over buikpijn? en is het door de buikpijn uit zijn gewone doen? raadpleeg dan je huisarts. Doe dat ook als de buikpijn gepaard gaat met andere klachten zoals koorts, misselijkheid, diarree, hoofdpijn of huiduitslag.

Hoe kun je het voorkomen? Door gezond en vezelrijk te eten en voldoende te drinken, voorkomt je kind al heel wat ellende. ook beweging bevordert de darmwerking. laat je kind ook merken dat je zijn gevoelens ernstig neemt. en als het kampt met problemen, aarzel dan niet om de hulp in te schakelen van de huisarts, de school of het Clb. Michiel Callens, preventie-arts CM www.cm.be/dehuisdokter

stefan Dewickere

Wat kun je eraan doen?

10

[ sterker met steun ] rolstoel, smartphone en televisie bedienen met één

Technologie aan sneltempo Aan een stevige vaart rijdt Pieter De Witte (28) door de gangen van Dominiek Savio in Gits, de instelling waar hij verblijft. De hoogtechnologische rolstoel waar hij in zit, is voor Pieter van levensbelang. Hij legt zelf uit waarom. > Tekst: Nele Verheye > foto’S: Violet Corbett Brock

Z

eg het als ik te rap rijd hé’, lacht Pieter wanneer ik achter hem aan door de gang snel aan een – toegegeven – vrij hoog tempo. ‘Ik ben niet gewend om rekening te houden met mensen die wandelen.’ In zijn kamer steekt Pieter meteen van wal. ‘Mijn elektrische rolstoel is alles voor mij. Het is mijn vrijheid. Zonder zou ik de hele dag in mijn bed moeten blijven liggen.’ Pieter lijdt aan de ziekte van Duchenne, een erfelijke aandoening waardoor zijn spieren aftakelen. Hij bedient zijn rolstoel via een joystick die reageert op zeer kleine bewegingen. Achteraan op zijn rolstoel staat een beademingsapparaat, dat extra zuurstof aanlevert. ‘Ik kan steeds minder. Soms is dat lastig, maar het komt niet van vandaag op morgen. Met de jaren heb ik er leren mee omgaan.’

Huzarenstuk Via de joystick bedient Pieter niet alleen zijn rolstoel, maar ook zijn smartphone, computer en televisie. Het geïntegreerde systeem werd aangeleverd door de CM-Thuiszorgwinkel en haar partner HMC, dat zich toespitst op hoogtechnologische oplossingen. ‘De mensen bij HMC zijn erg goed op de hoogte van wat er allemaal bestaat’, vertelt Pieter. De rolstoel zelf is een huzarenstuk. ‘Geen twee mensen zijn gelijk. Het hele

Mijn elektrische rolstoel is alles voor mij. Het is mijn vrijheid. Pieter De Witte (28)

systeem is op mij afgesteld, van de technologie en de software tot de hoofdsteun en de zitting. Het is niet makkelijk, er spelen veel factoren mee. Ik kan zelf nauwelijks bewegen, dus moet mijn rolstoel kantelen om van houding te wisselen. Het beademingssysteem neemt veel plaats in, maar de rolstoel moet ook compact blijven. En het geheel mag niet te zwaar worden, anders gaat de batterij niet lang genoeg mee. Samen

Pieter De Witte: ‘ Ik ken hier veel mensen, en als ik rondrijd, babbel ik met iedereen.’ met de mensen van HMC hebben we alles tegen elkaar afgewogen, en zijn we tot dit resultaat gekomen. Ik ben er heel tevreden mee.’

Nooit af Het werk is echter nooit af. Vorige winter is Pieter zwaar ziek geweest, waardoor hij sterk vermagerde. ‘Daardoor passen mijn zitting en rugsteun niet goed meer. De mensen van de CMThuiszorgwinkel komen binnenkort nieuwe opmetingen doen. De drukpunten moeten anders verdeeld worden. Het is echt millimeterwerk. Zoeken en proberen, telkens opnieuw. Ze doen al dat werk aan huis. Ook dat is belangrijk, want het is niet evident om mij uit de rolstoel te halen. Dat doe ik het liefst hier in de instelling, met mensen die mij goed kennen.’ Aan Pieters rolstoel hangt een prijskaartje van 22 000 euro. ‘Het meeste daarvan krijg je terugbetaald. Enkel de aanpassing voor de smartphone niet, dat wordt gezien als luxe. Ik ben erg blij met de terugbetaling. Deze rolstoel is voor mij levensnoodzakelijk, maar zelf zou ik hem niet kunnen betalen. Zeker als je weet dat een rol-

stoel na vier jaar al versleten is en je dus weer een nieuwe moet kopen.’

Positief blijven Pieter sjeest elke dag met zijn rolstoel door de gangen. ‘Ze weten hier dat ik van snelheid hou’, lacht hij. ‘Let op, Pieter is daar! roepen ze dan. Grappig. Ik vind het best ok om hier te wonen. Ik ken hier veel mensen, en als ik rondrijd, babbel ik met iedereen. Zelfs met de wegenwerkers die hier een tijdlang aan de straat bezig waren, had ik een goeie band. Ik ging over de middag een drankje voor hen halen, in het buurtwinkeltje. Op den duur waren het een soort vrienden geworden.’ Pieter is opmerkelijk positief. ‘Het heeft geen zin om je te laten gaan. Ik weet dat ik niet zo heel lang zal leven. Maar als je focust op je problemen, dan ben je zeker niet gelukkig. Door mijn ziekte vorige winter, heb ik beseft dat het snel gedaan kan zijn. Nu probeer ik nog meer te genieten van elke dag.’ Genieten, dat doet Pieter onder andere door naar concerten te gaan. ‘Ik hou van punk en rock. Ik sta graag vooraan, ik ben al eens met rolstoel en al bijna in de moshpit beland. Snel weg hier, dacht ik toen. Verder ben ik veel bezig met de computer.

11 stefan Dewickere

vinger [ helpende handen ]

Ward (63) zorgt voor een drankje en een goed gesprek Ward Vervoort uit Wommelgem is al vier jaar vrijwilliger in Inloophuis De Steenhouwer, een deelwerking van het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) Antwerpen. Daar bemant hij de toog. ‘En dat is veel meer dan eten en drinken uitdelen. De babbel die je met de mensen doet, is even belangrijk.’ ‘in het inloophuis komt een heel uiteenlopend publiek langs. Wij zijn er voor daklozen, eenzamen, mensen zonder papieren en drugsverslaafden, maar evengoed voor wie op zoek is naar een zinvol tijdverdrijf, een goed gesprek of een plaats om antwoorden te zoeken op vragen en problemen. op donderdag sta ik achter de toog. Zo ontmoet ik veel mensen. ik vraag steeds hoe het met hen gaat. bij vragen of beslommeringen verwijs ik hen door.’

‘Dingen regelen met de computer is één van de weinige dingen die je ook met een zware fysieke beperking nog kunt doen.’

‘ik zorg ervoor dat er een drankje is voor onze bezoekers en ik reken met hen af voor de warme maaltijd. Die maaltijd kost 1,80 euro. Voor de dranken betaal je 0,30 euro. een kleine prijs, maar het blijft voor sommigen toch veel geld. Van zodra de winterwerking van het oCMW start, delen we gratis soep uit.’ ‘elke ochtend liggen hier zestig ontbijtpakketten klaar. ook ’s middags voorzien we een zestigtal maaltijden. sommige mensen eten hier twee keer per dag, anderen komen enkel voor een gesprek of voor gezelschap en warmte. hoeveel mensen hier dagelijks langskomen, is moeilijk te zeggen, maar het zijn er heel wat.’ ‘ik ben al tien jaar vrijwilliger bij CAW Antwerpen en zet me in voor heel uiteenlopende initiatieven. ik wou zinvol bezig zijn. ik ben gestart bij het boysproject. Daar ben ik ook nu nog actief. Dat is een sociale organisatie voor mannelijke en transgender sekswerkers. Via de Minder Mobielen Centrale van het oCMW zorg ik ook voor vervoer voor mensen met een beperkt inkomen naar hun activiteiten en afspraken. en af en toe begeleid ik een inleefspel over budgetbeheer en schulden dat het oCMW in middelbare scholen aanbiedt.’ ‘ik heb altijd in de banksector gewerkt. Door mijn engagement in het CAW kijk ik met een andere bril naar de dingen. Vrijwilliger zijn, is soms hard werken. Maar het doet deugd als je mensen echt kunt helpen. in het inloophuis zijn ook maatschappelijk kwetsbare mensen actief als vrijwilliger. Door met en voor hen te werken, bouw je mee aan zelfvertrouwen, respect en een goed gevoel. Zowel bij hen als bij jezelf. Dat is veel waard.’ Anneleen Vermeire

De CM-Thuiszorgwinkels en HMC hebben teams van experts die altijd op zoek gaan naar een oplossing op maat. Maak een afspraak via een CM-Thuiszorgwinkel in jouw buurt.

Wat kan ik doen met Doccle? Doccle vervangt papieren documenten door digitale. Door te werken met Doccle help je de papierberg kleiner te maken. Ook CM werkt met Doccle. Doccle is een online platform waarop je al je belangrijke documenten kunt bewaren. of het nu een betalingsoverzicht van CM is, een factuur van je telecomoperator of een brief van je bank, je vindt ze allemaal netjes bij elkaar via www.doccle.be. het platform is mee ontwikkeld door CM. Als je geregistreerd bent op Doccle en gelinkt met CM, worden je betalingsoverzichten alleen nog in Doccle geplaatst. Je ontvangt via mail telkens een bericht van Doccle als er een nieuw document beschikbaar is. op die manier vind je de informatie over je terugbetalingen overzichtelijk terug op één plaats die

goed beveiligd is. De documenten worden zeven jaar bewaard. Je kunt ze ook op je eigen computer opslaan. op dit ogenblik kun je je CM-betalingsoverzichten en de meeste administratieve CMbrieven via Doccle ontvangen. binnenkort kun je er ook CM-facturen betalen. Naast CM werken onder meer Telenet en kbC met Doccle. recente partners zijn de stad Mechelen en het olV Ziekenhuis Aalst-AsseNinove. Via de Doccle app kun je je documenten ook terugvinden op je tablet of smartphone.

Op www.cm.be/doccle vind je hoe je aan de slag kunt gaan.

[ de vraag ]

ook die bedien ik met de joystick van mijn rolstoel. het is een soort muis, waarmee ik icoontjes of letters aanklik op het scherm. lange mails zul je van mij wel niet meteen krijgen, daar heb ik het geduld niet voor (lacht). Maar verder kan ik alles, hoor. ik stuur sms’jes en mails naar vrienden en familie, zodat ik op de hoogte blijf. ik gebruik mijn computer ook voor vrijwilligerswerk: ik pas de prijslijsten van de Wereldwinkel aan, en ik zit mee in de organisatie van Minirock, een festival voor de mensen van de instelling. ik vind het super dat de technologie ondertussen al zo ver staat. Dingen regelen met de computer is één van de weinige dingen die je ook met een zware fysieke beperking nog kunt doen. Dat zou ik zeker niet willen missen.’

12

[ inbox ]

[ brief in de kijker ] Kanker maakt arm Mijn echtgenoot moet om de vier weken naar het dagziekenhuis oncologie voor bloedafname, PSA-controle, spoelen van de poortcatheter, ophalen van medicatie en soms voor een scan. Sinds 1 januari wordt dat niet meer gefactureerd als opname maar als ambulante zorg. Dat komt omdat het opnameforfait niet meer mag aangerekend worden aan het Riziv. Goed voor het Riziv en voor de gemeenschap, maar niet voor ons. Onze hospitalisatieverzekering betaalt facturen voor ambulante zorg immers niet terug. Er wordt vaak gezegd dat kanker je armer maakt. Ik begin het te geloven. Ondanks alle goede zorgen en veel tegemoetkomingen, merk ik toch wel wat hiaten in sommige reglementeringen. Zo wordt de ziekte van mijn man beschouwd als een chronische ziekte. Volgens onze oncologe klopt dat niet.

Josine Van Dyck, Mechelen

Speur je in cm.be mee naar het antwoord?

Tip Zo boos kan een adder zijn

Oplossing

F stuur je antwoord voor 8 november op een gele briefkaart naar informatieblad cm.be, Postbus 40, 1031 brussel. of mail het naar het [email protected]. Vermeld welke prijs je wenst: een duoticket voor Night of the Proms op 20 november in het sportpaleis in Antwerpen of het boek ‘Wat de levenden kunnen leren van de stervenden’ van Christine De Coninck en Ann brusseel (treffende verhalen over mensen van wie het levenseinde nadert), uitg. borgerhoff & lamberigts. uit de juiste inzendingen worden dit keer zeven winnaars geloot.

Antwoord opgave cm.be nr. 18 schouder De winnaars worden persoonlijk verwittigd.

Neem ook deel aan de CM-webquiz op www.cm.be.

Betalende derde bij huisarts ik las in jullie blad dat sinds 1 oktober de regeling betalende derde geldt. Patiënten met verhoogde tegemoetkoming betalen dan voor een raadpleging alleen het remgeld aan de huisdokter. Zijn alle huisartsen verplicht om deze regeling toe te passen? hoe zit het met een huisbezoek en bij bezoeken aan bewoners van een rusthuis? en wat kunnen patiënten doen als de huisarts zegt dat hij niet meedoet? Simonne Mouling Alle huisartsen, ook niet-geconventioneerde huisartsen, moeten de regeling betalende derde toepassen voor mensen die recht hebben op de verhoogde tegemoetkoming bij een raadpleging. Bij een huisbezoek of bij een bezoek aan bewoners in een ROB/RVT mag de huisarts de regeling betalende derde toepassen, maar hij is daartoe niet verplicht. Weigert je huisarts de regeling betalende derde aan mensen met verhoogde tegemoetkoming bij een raadpleging, dan kun je dit melden aan de consulent in het CM-kantoor. Hij zal dit doorspelen aan de dienst Ledenverdediging.

Wijkgezondheidscentra het artikel over de toegankelijkheid van gezondheidszorg en de mogelijkheden daartoe (cm.be nr. 19) vind ik onvolledig. sinds de jaren negentig al bestaat het systeem van forfaitaire betaling voor huisartsen. Vooral organisaties als de wijkgezondheidscentra maar ook een aantal groepspraktijken werken op deze manier. het remgeld valt volledig weg. De kostprijs van de eerstelijnsgezondheidszorg zoals voor huisarts, (thuis-) verpleging en kine wordt rechtstreeks geregeld door de zorgverstrekker met het ziekenfonds van de patiënt. er wordt een overeenkomst opgemaakt tussen artsenpraktijk en de patiënt, waardoor de huisarts de centrale spil wordt van alle (para-)medische zorg maar ook voor ziektepreventie en gezondheidspromotie. Alleen al

bij de 24 wijkgezondheidscentra in Vlaanderen en brussel maken 65 000 patiënten gebruik van dit systeem. ik hoop dat dit ook aan bod komt op de lezingen over gezondheid en sociale ongelijkheid. Joris Robberechts, Vilvoorde

Tandprothese ik liet mijn tandarts een nieuwe tandprothese maken. Vanaf het eerste moment dat hij ze in mijn mond stak, had ik last. De tandarts zei dat een nieuwe tandprothese altijd wat wennen is. Maar ik heb maanden pijn gehad. ik ben dan uiteindelijk toch teruggegaan. De tandarts gaf toe dat er aanpassingen moesten gebeuren, maar dat kostte mij weer geld. Voor de prothese had ik eerder al eens 2 000 euro betaald. Josephine Gerets, Rekem In de prijs van een nieuwe tandprothese zijn de kosten voor controle en nazorg binnen de dertig dagen na plaatsing vervat. Die prestaties hoef je dan niet te betalen. Het is belangrijk om problemen binnen die termijn te melden aan de tandarts. Voor aanpassingen die nadien gebeuren, mag de tandarts wel een honorarium aanrekenen. Je hebt recht op twee terugbetalingen daarvoor in de loop van zeven kalenderjaren.

Zorgverzekering ik neem de zorg op voor mijn 92-jarige moeder, die bij mij inwoont. Maar zij heeft geen recht op de zorgverzekering. Veel mensen die jonger zijn dan haar, komen er wel voor in aanmerking. ik vind dat niet eerlijk. Naam en adres bekend bij de redactie De zorgverzekering is niet afhankelijk van leeftijd maar van de graad van zorgbehoefte. Bij mensen in de thuiszorg wordt met een objectief onderzoek de graad van zorgbehoevendheid bepaald. Pas vanaf een bepaalde score mag een zorgvergoeding worden toegekend. Dat is wettelijk vastgelegd.

#TWEETS www.twitter.com/CMziekenfonds

heidi Tiebergyn Burn-out = stralend opbranden, vastzitten in je mimiek en doen alsof alles nog steeds goed gaat … heel herkenbaar. hautekiet Een suikertaks invoeren? Voedingsdeskundige Eric De Maerteleire heeft een ander idee ‘Subsidieer gezonde producten zoals groenten en fruit’.

Heb je vragen of opmerkingen bij een artikel? Aarzel niet om ze te sturen naar [email protected] - Persdienst CM, Postbus 40, 1031 Brussel onder elke brief publiceren wij de volledige naam en woonplaats van de auteur. Als je jouw reactie liever zonder deze gegevens ziet verschijnen, vermeld dit dan uitdrukkelijk. De redactie kan de teksten inkorten of niet geven bij plaatsgebrek.

paramedici vormen team met adviserend geneesheer [ mijn CM ]

‘Paramedici kijken breder dan het medische’

Ben je lange tijd arbeidsongeschikt? Dan vraagt de adviserend geneesheer van het ziekenfonds je na enige tijd om langs te komen. Veel kans dat je bij de eerste afspraak bij een verpleegkundige, psycholoog, ergotherapeut of kinesitherapeut terechtkomt. Want zij kwamen het team versterken. > Tekst: Chris Van Hauwaert > Foto: Imagedesk/Filip Claus

A

ls je door ziekte, na een ongeval of na een operatie niet kunt werken, dan krijg je een uitkering van het ziekenfonds. De adviserend geneesheer van het ziekenfonds gaat na of je aan de voorwaarden voldoet. Want het is de bedoeling dat je opnieuw aan de slag gaat, in je vorige job of eventueel in een aangepaste job. Om na te gaan of je aan de voorwaarden voldoet, nodigt de adviserend geneesheer je uit. ‘De kans is groot dat je bij een eerste oproep niet bij de adviserend geneesheer zelf terechtkomt maar bij de verpleegkundige, de psycholoog, de ergotherapeut of de kinesitherapeut’, zegt adviserend geneesheer Anne Duijsens van CM Midden-Vlaanderen. ‘Deze paramedici kwamen ons team versterken. Elk vanuit hun achtergrond hebben zij een positieve inbreng. Zo wordt iemand die langdurig uitvalt met burn-out of depressie toch het best door een psycholoog geholpen? Op dit moment komen de leden nog niet automatisch terecht bij de paramedicus die hen het best kan helpen, maar dat is in de nabije toekomst wel de bedoeling.’

Onze klemtoon ligt op begeleiden en informeren. Elke Vranckx, kinesitherapeute

terug te gaan naar hun behandelende arts. Ook voor ons als medisch team is het een groot voordeel dat we binnen de groep verschillende disciplines hebben. Als ik bijvoorbeeld iemand met psychische problemen zie en meer informatie wil, kan ik altijd raad vragen aan de psycholoog. Die kruisbestuiving is interessant, want je moet de leden niet van hot naar her sturen. Regelmatig overleg met de collega’s paramedici en adviserend geneesheren is dus heel belangrijk.’

Begeleiden Het accent van het werk van de paramedici ligt op het begeleiden van de mensen die arbeidsongeschikt zijn. ‘We moeten natuurlijk mee beoordelen of iemand voldoet aan de criteria voor arbeidsongeschiktheid, maar onze klemtoon ligt op begeleiden en informeren’, zegt Elke Vranckx. ‘We hebben het bijvoorbeeld over de mogelijkheid om deeltijds aan de slag te gaan. Wij gaan ook na of mensen recht hebben op een tegemoetkoming voor hulp van derden. Deze dient om de poetshulp en/of gezinshulp te betalen als ze niet zelf kunnen instaan voor het huishoudelijk werk. Om te onderzoeken of de mensen daarvoor in aanmerking komen, gaan wij meestal op huisbezoek. Thuis zie je veel beter dan op kantoor hoe iemand functioneert. Voor huisbezoeken heeft de adviserend geneesheer zelf eigenlijk minder tijd.’

Meerwaarde

Beslissen

Kinesitherapeute Elke Vranckx is een van de pioniers in het team adviserend geneesheer nieuwe stijl. ‘Ik ben ervan overtuigd dat wij een meerwaarde bieden’, zegt ze. ‘Wij kijken breder dan strikt medisch. We proberen snel in te schatten wat iemand wél nog kan. Een kinesitherapeut is goed geplaatst om mensen met mobiliteitsproblemen of rugproblemen te begeleiden. Mensen die herstellen van een operatie worden soms ongerust omdat het resultaat niet is wat ze gehoopt hadden. Wij weten wat een normaal verloop is bijvoorbeeld na een knieoperatie. Je kunt mensen geruststellen en infomeren. Ofwel aangeven dat ze toch het best geen maand wachten om

Het hele team begeleidt de mensen die arbeidsongeschikt zijn. ‘Maar het is wel de adviserend geneesheer die de beslissingen neemt’, zegt Anne Duijsens. ‘Het blijft de adviserend geneesheer die beslist of je deeltijds aan de slag kunt. Wij stellen het einde van de arbeidsongeschiktheid vast en nemen de beslissing dat iemand niet langer een uitkering van de ziekteverzekering kan krijgen. De paramedici bereiden het dossier voor en doen een voorstel. Soms sluit ik me daarbij aan, soms ook niet, maar dat gebeurt in overleg. In ieder geval nemen de paramedici de adviserend geneesheer een hoop werk uit handen.’ ‘Ook in het domein gezondheidszorg staan

Elke Vranckx: ‘De paramedici nemen de adviserend geneesheer veel werk uit handen.’

we de adviserend geneesheer trouwens bij. Bijvoorbeeld bij de behandeling van aanvragen voor terugbetaling van een rolstoel of orthopedische schoenen’, vult Elke Vranckx aan. ‘Zo hebben we een heel gevarieerde en zinvolle job.’

Gezocht: CM zoekt paramedici en adviserend geneesheren Ben je adviserend geneesheer, psycholoog, ergo- of kinesitherapeut en zegt het je wat om in het regionaal medisch departement van CM te werken? Kijk dan op www.cm.be/jobs. Er zijn vacatures in verschillende regio’s.

16

[ uitsmijter ] levenslessen van op de palliatieve eenheid

‘Wie de dood een plaats geeft, sterft gelukkiger’ Christine De Coninck (59) en Ann Brusseel (54) van het UZ Gent bundelden in het boek ‘Wat de levenden kunnen leren van de stervenden’ verhalen van patiënten die ze de afgelopen jaren ontmoet hebben. ‘Neem tijd om bewuster te leven. Stervenden kunnen ons veel leren.’ > TeksT: ANNeleeN VerMeire > foTo: lieVeN VAN AssChe

P

alliatief verpleegkundigen Christine en Ann hebben veel losgemaakt met hun boek. Dit is niet hun eerste interview en mogelijk ook niet het laatste. Ann: ‘Mensen weten niet wat er op onze eenheid gebeurt en komen hier bang binnen. Wij willen een ander licht werpen op palliatieve zorg.’ Christine: ‘hier wordt ook geleefd. Palliatieve zorg is meer dan stervensbegeleiding.’ Wat kunnen levenden dan leren van stervenden? Ann: ‘We leven in een jachtige maatschappij, we hebben nooit tijd. Had ik maar wat meer tijd gemaakt voor familie en meer proberen genieten. Dat horen we hier vaak. We moeten bewuster leven.’ Christine: ‘en prioriteiten stellen. We hollen onszelf achterna. Tijd maken voor anderen en voor jezelf moet belangrijker zijn.’ Genieten is niet de enige les in het boek. Ann: ‘ook verzoening is belangrijk, tijdens het leven en in die laatste fase. Wie sterft maakt een review van het leven. hier komt veel naar boven. stervenden hebben vaak spijt. over verkeerde prioriteiten, maar ook over onopgeloste conflicten. Die onrust houdt hen bezig. Wij zijn dan gids. We proberen te bemiddelen en geven raad.’ Volgens het boek moeten we meer tijd nemen om te sterven. Wat bedoelen jullie daarmee? Christine: ‘sterven hoort bij het leven, toch zijn we er niet op voorbereid. Dat gaat over meer dan

papieren in orde brengen. We praten te weinig over ons levenseinde. Waarom dingen regelen zonder te communiceren met je huisarts en familie?’ Ann: ‘ik begrijp dat mensen schrik hebben om te sterven. Dan is het echt voorbij. Maar ook in die laatste fase kun je nog mooie momenten beleven. Daar moet je tijd voor nemen.’ Christine: ‘We merken dat patiënten steeds later horen dat ze niet zullen genezen. Nieuwe therapieën geven hoop. Wanneer die niet meer aanslaan, beseffen patiënten plots dat ze toch zullen sterven. het kan dan snel gaan. Mensen zijn niet klaar voor dat plotse einde. Ze moeten op korte tijd veel verwerken. De confrontatie met wie wel verdergaat is pijnlijk. We merken ook dat patienten zich vaak nutteloos voelen. Ik draag niets meer bij, ik ben tot last, dan kan het maar beter snel gedaan zijn.’

Had ik maar meer durven genieten, horen we vaak. Ann Brusseel, palliatief verpleegkundige Begrijpen jullie die reactie? Christine: ‘Ja. Maar weet je, therapieën mogen niet nodeloos lang duren. Je moet de naderende dood een plaats kunnen geven. Tijd krijgen om te sterven is nuttig en werkt helend. Je kunt het leven afronden, afscheid nemen, conflicten uitpraten en zorg dragen voor wie achterblijft.’ Ann: ‘Wie de dood een plaats kan geven, sterft

gelukkiger. ik herinner me een vrouw met drie kinderen van verschillende partners. Zij kwamen regelmatig samen op bezoek. er was altijd ambiance. De vrouw had dozen gevuld voor de kinderen, per levensfase. Ze had zelfs een parachutesprong geregeld voor de zestiende verjaardag van de oudste. het deed deugd om te zien hoe deze mensen met de dood omgingen en hoe de vrouw een positieve mama bleef. hier wordt ook geleefd.’ Waarom hebben we dan schrik voor de dood? Ann: ‘schrik komt uit onwetendheid. Wanneer zullen we sterven? Zullen we afzien? We willen de controle niet verliezen en zo min mogelijk lijden. een oudere vrouw vroeg me ooit: Ben ik nu echt aan het sterven? Ze wou dat eerst niet bewust meemaken. Ze wilde niet lijden zoals ze dierbaren had zien lijden. haar euthanasie was aangevraagd. uiteindelijk is die niet doorgegaan. Ze heeft die laatste fase toch bewust meegemaakt. Ze besefte dat schrik niet nodig was.’ Het boek eindigt met de boodschap: breng buiten naar binnen. Waarom? Christine: ‘het is belangrijk om zin te geven aan het leven van de stervende. Ga op bezoek, vertel over wat er buiten het ziekenhuis gebeurt en doe vooral heel gewoon. Zo merkt de stervende dat de resterende tijd nog waardevol is en dat hij er niet alleen voor staat. Als je samen het levenseinde doormaakt, vermindert vaak ook de schrik om te sterven.’ Hoe houden jullie deze job vol? Ann: ‘het voelt niet als volhouden. Wij kunnen veel ventileren bij elkaar. Je moet ook je knop durven omdraaien. het is hier heel anders werken. Wij hebben tijd voor mensen. en niets moet hier, maar alles mag.’ Christine: ‘sterven zal nooit wennen, elk sterven is uniek. Maar het gevoel dat je sterven waardiger hebt kunnen maken, geeft je kracht om verder te doen. onze job is niet triest.’

‘Wat de levenden kunnen leren van de stervenden’, uitgeverij Borgerhoff & Lamberigts, 22,95 euro. Wil je kans maken op een gratis exemplaar, speel dan mee met Zoek en Win op pag. 12.

Ann (links): ‘Niets moet hier, maar alles mag.’ Christine (rechts): ‘Onze job is niet triest.’