Groningen MEE Groningen MEE meedoen maakt meedoen maakt mogelijk mogelijk
schulden
weerbaarheid
jeugd met ASS eigen kracht sociaal team oudercursus mantelzorgondersteuning niet-aangeboren probleemgedrag
administratie
versterken netwerk chronisch ziek
gezinsproblematiek
werk lotgenotencontact autisme kracht versterken hersenletsel
regie over eigen leven
zelfredzaamheid
Groningen MEE Groningen MEE meedoen maakt meedoen maakt mogelijk mogelijk Kwetsbare mensen en mensen met een beperking moeten kunnen meedoen in de maatschappij. Het is belangrijk dat voorzieningen voor iedereen toegankelijk zijn, niet alleen in letterlijke zin, maar met name in figuurlijke zin. Dat een medewerker van een sociale dienst of kredietbank gesprekken op zo’n manier voert, dat de burger het begrijpt en dat formulieren voor iedereen duidelijk zijn. Dat een buurtwerker weet hoe hij een jongere met een licht verstandelijke beperking goed kan betrekken bij een activiteit. Dat er in de wijken gekeken wordt hoe mensen met een beperking mee kunnen doen en wat daarvoor nodig is. Dat werkgevers weten hoe iemand met een beperking een waardevolle werknemer kan zijn.
Het moet gewoon worden dat iedereen rekening houdt met mensen die wat anders zijn, zodat die ook tot hun recht kunnen komen, zich gewaardeerd voelen en hun mogelijkheden kunnen benutten. Gemeenten zetten stappen om zo’n samen leving mogelijk te maken. MEE Groningen wil gemeenten helpen bij het invullen van de verantwoordelijkheid om de zelfredzaamheid en maatschappelijke participatie van kwetsbare mensen te bevorderen. In dit boekje leest u hoe MEE Groningen meewerkt aan een samenleving waarin ieder mens erbij hoort en kan meedoen.
Truus Dolstra, bestuurder MEE Groningen
licht verstandelijke beperking eigen kracht versterken netwerk
Cas
participatie vrijwilligerswerk
se 1
aanboren Kracht aanboren Kracht Jacqueline Bruggeman-Veenstra is een licht verstandelijk beperkte vrouw van 45 jaar uit Delfzijl. Ze klopte aan bij MEE Groningen, omdat ze geen vertrouwen meer in zichzelf had: ze durfde niet meer alleen de straat op en had veel last van stress. “Het was een chaos in mijn hoofd.” Riet Joosten (52 jaar) is consulent van MEE Groningen in de regio DAL (Delfzijl, Appingedam en Loppersum) en ondersteunt Jacqueline op verschillende gebieden. Riet: “Het eerste wat ik met een cliënt doe is de vraagverduidelijking: luisteren en doorvragen wat de situatie van de cliënt is en waar iemand ondersteuning bij nodig heeft. Jacqueline voelde zich gevangen in haar situatie, was overvraagd door instanties en wist niet hoe ze verder moest. Jacqueline en ik zijn heel rustig gaan werken aan het vergroten van haar zelfvertrouwen en weerbaarheid. Jacqueline werkte thuis heel hard aan de oefeningen en opdrachten. Belangrijk voor haar was dat we bij de Intergemeentelijke Sociale Dienst gingen praten over solliciteren en werk. Jacqueline werd vrijgesteld van de
sollicitatieplicht en mocht vrijwilligerswerk gaan doen. Ze helpt nu met veel inzet mee met activiteiten in verzorgingshuis Vliethoven.”
Jacqueline: “Riet luistert naar me. En ze geeft me een zetje. Het voelde gelijk heel goed. Riet regelde ook een psychologisch onderzoek voor me. Ik voelde altijd al dat ik niet zo goed meekwam. Nu is het duidelijk wat mijn IQ is. Ik ben heel blij met mijn werk, ik word er ontspannen van en krijg er energie van. Ik begin soms zomaar te lachen. Zonder Riet had ik het niet gered.” Riet: “Het vergroten van haar netwerk was een aandachts punt, net als het trainen van vaardigheden die Jacqueline op haar werk nodig heeft: vrij vragen, kritiek ontvangen en geven, nee durven zeggen, vragen stellen. Jacqueline durft zelf weer boodschappen te doen en bij mensen op visite te gaan. Ik heb haar hulp op maat gegeven, zodat ze haar eigen kracht kon aanboren. Ze ervaart nu dat ze ertoe doet en ze kan weer in zichzelf geloven.”
van Hulp van Hulp Team Sociaal Team het Sociaal het Jellina (37 jaar) en Micha (38 jaar) Meulenkamp zijn de ouders van Chadrick (8 jaar). Jellina: “Het ging op school niet lekker met Chadrick en de jeugdverpleegkundige van de GGD stelde voor om MEE Groningen in te schakelen.” Jan-Peter Siegel (49 jaar) is consulent bij MEE Groningen en zit namens MEE in het Sociaal Team van de stad-Groninger wijk Beijum. In een aantal wijken van de stad Groningen draait een pilot met sociale teams, waarbij ketenpartners als gemeente, algemeen maatschappelijk werk, welzijns organisaties, MEE Groningen, Bureau Jeugdzorg en diverse andere hulpverlenende organisaties samenwerken. Ieder brengt zijn eigen expertise mee. Jan-Peter: “Toen ik de eerste keer kwam om Jellina en Micha te ondersteunen bij de opvoeding van hun zoon met een autisme spectrum stoornis (ASS), bleek dat er meer aan de hand was. Het gezin had schulden en de omgang met het budgetbeheer via de gemeente verliep niet zo soepel.” Jellina: “Gelukkig was uithuiszetting toen al afgewend, omdat de bewindvoerder een
afbetalingsregeling met de schuldeisers had getroffen. Maar van ons weekgeld van tachtig euro werden nog steeds posten afgehaald.”
Jan-Peter nam een collega uit het Sociaal Team mee: Christa Smit, zij werkt bij de Sociale Dienst. Zij en Jan-Peter ondersteunen het gezin om de financiële zorgen op te lossen. Jan-Peter: “Komt er een melding bij het Sociaal Team binnen, dan gaan we altijd met twee collega’s naar een cliënt toe. Vaak is er sprake van complexe problemen en voert de een het gesprek, terwijl de ander goed luistert en meedenkt. Samen hoor je meer en kun je gemakkelijker en sneller de eerste brandjes blussen.” Micha: “Al die regelingen en wetten zijn zo ingewikkeld. Ik durfde nergens meer naartoe te bellen, want ik snapte er niets van.” Jan-Peter: “Jellina en Micha willen het liefst hun problemen zelf oplossen; wat wij vooral doen is hen door de bureaucratie loodsen, bijvoorbeeld helpen met een aanvraag voor de Voedselbank. Zo krijgen ze weer de ruimte om hun eigen kracht te benutten.”
schulden jeugd met ASS sociaal team gezinsproblematiek
chronische ziekte werk zelfredzaamheid weerbaarheid kracht versterken
keuzes Zelf keuzes Zelf maken maken Tjitske Cuperus is een vrouw van 54 jaar uit Groningen met een aantal chronische aandoeningen. Als gevolg van bijwerkingen van haar astma-medicijnen spreekt ze moeilijk. Tjitske is slecht ter been. Om mobieler te worden klopte ze aan bij MEE Groningen, voor hulp bij het aanvragen van een loopfiets. Wilma Sijtsma (38 jaar) is de consulent met wie Tjitske ondersteuningsgesprekken voert.
Wilma: “We zijn gestart om Tjitske haar situatie samen nauwkeurig in kaart te brengen, want er bleek meer aan de hand te zijn. Ze heeft naast een fulltime baan jaren als mantelzorger voor haar zieke moeder gezorgd, terwijl ze zelf ook te kampen had met fysieke problemen. Toen ze bij MEE Groningen kwam, bleek ze overbelast te zijn door haar werk, omdat haar werkgever niet altijd rekening houdt met haar beperkingen. Tjitske was te weinig assertief om aan te geven wat zij nodig heeft om haar werk te kunnen doen. Ze kwam vaak doodmoe thuis en had daardoor geen ruimte meer voor een sociaal leven.”
Tjitske: “Ik heb bij MEE verschillende vormen van ondersteuning gekregen: ik heb een cursus gevolgd om te leren beter om te gaan met mijn chronische ziekten. Ook heb ik met Wilma onderzocht hoe ik mijn belastbaarheid in kaart kan brengen. We praten over hoe ik werk en privé beter met elkaar in overeenstemming kan brengen. En ik oefen met Wilma hoe ik weerbaarder kan reageren op mijn werk en tegenover artsen, hoe ik beter mijn eigen grenzen kan aangeven en mijn sociale netwerk kan uitbreiden. Wilma heeft mij een spiegel voorgehouden en mij sterker en zelfredzamer gemaakt.” Wilma hielp Tjitske om haar eigen vaardigheden uit te breiden, waardoor ze beter functioneert op haar werk en in haar privéleven. Tjitske gaat nu elders een traject in dat gericht is op de combinatie arbeid, zingeving en belastbaarheid, waardoor ze beter in staat is om zelf keuzes in haar leven te maken.
administratie mantelzorgondersteuning niet-aangeboren hersenletsel regie over eigen leven
kunnen We kunnen We lachen weer lachen weer Harry Brunia (56 jaar) uit Appingedam kreeg door een virus een hersenontsteking, die hem geestelijk en lichamelijk invalideerde. Een deel van zijn vermogens kwam door intensieve revalidatie weer terug, maar Harry kon zijn werk niet meer doen en functioneerde thuis ook niet goed. Toen na een jaar of vijf zijn vrouw Petra (56 jaar) door alle problemen een depressie kreeg, bleek dat Harry’s niet-aangeboren hersenletsel (NAH) mede de oorzaak was. Via een maatschappelijk werkster van Beatrixoord - waar Harry revalideerde - werd MEE Groningen ingeschakeld in de persoon van Margreet Bakker, (52 jaar) die als consulent opereert vanuit de regio DAL (Delfzijl, Appingedam en Loppersum). Petra Brunia: “Doordat Harry niet aan te spreken was op zijn onvermogen, ontstonden grote problemen. Uiteindelijk kwamen er spanningen in ons huwelijk. Margreet heeft ons op allerlei gebieden ondersteund. Het is prettig dat er iemand is die begrijpt wat er aan de hand is. Zo was Harry erg bang om zijn werk te verliezen en in inkomen achteruit te gaan. Hij is ook niet meer in staat om zelf de administratie te doen. Margreet heeft me gestimuleerd om alle financiën op een rijtje te zetten.
En ze heeft een vrijwilliger van Humanitas ingeschakeld om me te helpen de administratie zelf te doen.” Margreet: “Petra was als mantelzorger compleet overbelast; door onze gesprekken voelde ze de ruimte om zelf haar leven weer op te pakken. Om naast haar mantelzorgtaken ook dingen voor zichzelf te doen. Het was mooi om te zien dat ze haar kracht hervond: een teken daarvoor was dat ze weer mooie kleren aantrok en haar haar deed.” Harry: “Margreet heeft ook de communicatie met instanties als UWV en arbeidsongeschiktheidsverzekering vlot getrokken.” Petra: “Margreet heeft ons geleerd niet om de hete brij heen te lopen. Ze stelt geen gemakkelijke vragen. Soms had ik niet meteen een antwoord. Ze heeft ons geholpen onze emotionele en seksuele relatie te verbeteren. De chaos is opgeruimd; er is weer een basis waarop we samen verder kunnen. Ik weet dat Harry voor allerlei dingen meer tijd nodig heeft en dat hij even naar buiten moet als zijn hoofd vol zit. We kunnen weer lachen, grapjes maken en knuffelen. Margreet gaf ons de regie weer over ons leven.”
geduld Meer geduld Meer Jaqueline Groenewold (42 jaar) is moeder van de zeventien jarige Ron. Op zijn vijftiende kreeg Ron de diagnose PDD-NOS, een vorm van autisme. Het gezin woont in Kropswolde. Jaqueline en haar man hebben bij MEE Groningen de oudercursus autisme gevolgd. “Ook al wisten we na de diagnose wat Ron mankeert, we wisten nog zoveel niet. Ik was op zoek naar handvatten hoe we het beste met Ron kunnen omgaan.” Ellen Diemers (42 jaar) is consulent bij MEE Groningen en geeft cursussen. Ze geeft onder meer de oudercursus autisme: “Het doel is om ouders informatie te geven over allerlei aspecten waar ze tegenaan lopen bij hun kind met een autisme spectrum stoornis (ASS). Ouders blijken ook veel te hebben aan lotgenotencontact: het met elkaar als ouders uitwisselen van ervaringen en tips.” Jaqueline: “Wij zaten in een cursusgroep ouders met kinderen in het voortgezet onderwijs. De cursus heeft ons veel opgeleverd. We herkennen Ron zijn gedrag nu beter en kunnen ons beter in hem verplaatsen. We hebben meer geduld met hem en gaan op een positievere manier met hem om. De verandering ligt bij onszelf, niet bij Ron.
We zien zijn gedrag nu niet meer als ‘niet willen’, maar als ‘niet kunnen’. Als ouders zijn wij de constante factor: het levert stabiliteit op als wij ons kind goed kunnen interpreteren. Met onze kennis van Ron kunnen wij de school en andere instanties waar hij mee te maken heeft informeren over de aanpak. Alle ondersteuning die ouders via MEE krijgen zorgt voor een besparing op behandeling en zorg.” Preventie is een belangrijk doel van het werk van MEE Groningen. Ellen: “Een belangrijk cursusonderdeel is psycho-educatie: informatie over allerlei levensgebieden zoals onderwijs, opvoeding, communicatie, probleemgedrag.” Naast oudercursussen biedt MEE Groningen ook opvoedings ondersteuning en ondersteuning bij de schoolkeuze. Nu de Wet Passend Onderwijs wordt ingevoerd, kan MEE ouders adviseren over het type onderwijs en begeleiding dat hun kind nodig heeft. Samen met gemeenten en samenwerkingsverbanden werkt MEE Groningen mee om de veranderingen in goede banen te leiden.”
jeugd met ASS oudercursus probleemgedrag lotgenotencontact autisme
chronisch ziek versterken netwerk eigen kracht
zaken Orde op zaken Orde Willeke Mulder is een 40-jarige vrouw uit Wagenborgen: “Ik heb diabetes vanaf mijn elfde en mijn diabetes is slecht in balans te krijgen, waardoor ik me vaak moe en ziek voel. Ik wilde hoe dan ook graag werken en heb van alles geprobeerd. Ook al ben ik op mijn 22e afgekeurd, ik heb nooit aanspraak kunnen maken op een fatsoenlijke uitkering. Ik kwam er uiteindelijk niet meer uit met de instanties. Ik was zo ontzettend moe.” Trudy Roffel is een 41-jarige consulent bij MEE Groningen. Alle consulenten bij MEE Groningen zijn generalisten met brede kennis van doelgroepen en levensgebieden. Veel consulenten hebben daarnaast een specialisatie. Trudy is sociaal-juridisch dienstverlener: “Willeke liep vast in het woud van regelingen en wetten rond haar afkeuring, ziekte en uitkering. Ik heb samen met haar orde op zaken gesteld en gekeken welke mogelijkheden er voor haar zijn en welke rechtsmiddelen.”
Voor Willeke bleek een glucosesensor een goed middel om haar diabetes beter onder controle te krijgen. Trudy heeft Willeke gecoacht in het aanvragen van een vergoeding voor haar glucosesensor: “Willeke wil zoiets het liefst zelf doen, maar wist niet waar ze moest beginnen. Ook ben ik nu samen met Willeke bezig te kijken welke mensen uit haar netwerk haar thuis dingen uit handen kunnen nemen. Zoals de opvang van haar vijfjarige dochter op woensdag- en vrijdagmiddag. Want Willeke moet ’s middags slapen om haar energie op peil te houden.“ Trudy werkt al 18 jaar bij MEE Groningen en is trots op het werk dat ze doet: “Ik heb een klik met de doelgroep. Ik geef een cliënt graag handvatten om dingen weer zelf te kunnen.” Trudy heeft Willeke weer in haar kracht gezet: Willeke kan zelf haar leven weer zo inrichten dat ze ruimte heeft voor toekomstplannen. Willeke: “Ik wil een kinderboekje schrijven over ouders met diabetes.”
Groningen MEE Groningen MEE kwetsversterkt kwetsversterkt mensen bare mensen bare De kern van het werk van MEE Groningen vormt het versterken van mensen met beperkingen, zodat ze in eigen regie het leven aankunnen. MEE Groningen ondersteunt hen en hun sociale netwerk bij vragen op allerlei gebied: over samenleven en wonen, regelgeving en geldzaken, leren en werken, opvoeding en ontwikkeling. Meestal hebben mensen vragen op meer-
dere terreinen. De beperkingen van onze cliënten gaan niet over, mensen hebben op verschillende momenten tijdens hun leven vragen en hebben daar ondersteuning bij nodig. MEE Groningen kan burgers kortdurend ondersteunen of door middel van levensloopbegeleiding op de juiste momenten ondersteuning bieden zodat zij weer zelf verder kunnen.
vraag De vraag verduidelijken verduidelijken Belangrijk in het werk van MEE-consulenten is de vraagverduidelijking: een cliënt komt met een vraag over een bepaald levensdomein. De consulent verkrijgt inzicht in het probleem door vragen te stellen aan de cliënt. Dan blijkt vaak dat de cliënt ook op andere levensgebieden vragen heeft. Zo’n cliënt heeft bij MEE Groningen met maar één professional te maken die hem op al die gebieden weer in zijn kracht kan zetten. Uiteraard bepaalt de cliënt welke ondersteuning hij wil of krijgt. En of hij dat krijgt van MEE Groningen, een andere organisatie of van mensen uit zijn sociale omgeving.
Preventie Preventie MEE Groningen voorkomt dat problemen van burgers uit de hand lopen, onder andere vanwege haar laagdrempeligheid en door het goed inventariseren van de vraag van de cliënt. Door er op tijd bij te zijn zorgt MEE Groningen ervoor dat een burger weer zelf verder kan met zijn netwerk en niet de duurdere tweedelijnszorg nodig heeft. Ook voorkomen we schooluitval of het kwijtraken van werk, bijvoorbeeld door de werkgever van iemand met autisme te adviseren over de inrichting van het werk en de werkplek. En we signaleren ook tijdig als er wel zorg en behandeling nodig zijn.
over Expertise over Expertise doelgroepen doelgroepen MEE Groningen is gespecialiseerd in diverse typen beperkingen: niet-aangeboren hersenletsel (NAH), verstandelijke beperking, chronische ziekte, lichamelijke beperking, ontwikkelingsachterstand, autisme spectrum stoornis (ASS) en zintuiglijke beperking. Bovendien weten onze consulenten veel over het type problemen dat deze beperkingen met zich meebrengen. We werken levensbreed en kunnen op gebied van alle beperkingen ondersteuning bieden, ook bij combinaties van beperkingen en problemen (multi-problem-situaties).
DeskundigheidsDeskundigheidsbevordering bevordering MEE Groningen zet zich in voor deskundig heidsbevordering van medewerkers van andere organisaties, zodat zij specifieke doelgroepen beter leren herkennen. Zodat zij beter weten hoe ze kunnen omgaan met mensen met een verstandelijke beperking of niet-aangeboren hersen letsel. Samen met andere partijen werkt MEE Groningen toe naar alle veranderingen die op stapel staan voor 2015: MEEconsulenten brengen hun expertise mee in de CJG’s, sociale teams en participatieprojecten overal in de provincie.
samenLokale samenLokale met werking met werking partners partners MEE Groningen zit lokaal dicht bij andere organisaties die werken voor de doelgroep van mensen met een beperking. MEE Groningen werkt veel en nauw samen met partners in maatschappelijk werk, welzijnswerk, jeugdzorg, onderwijs, gemeentelijke diensten en gehandicaptenen ouderenzorg. Doordat er korte lijnen zijn, wordt snel en efficiënt gewerkt. Lokaal
ontstaan er zo goede verbanden in de ondersteuning van mensen met een beperking, waarbij kennis en expertise optimaal kunnen worden gedeeld en benut. De lokaal werkende consulenten van MEE Groningen hebben hun lokale team als basis. Zij wisselen eens in de zes weken via kennismiddagen expertise uit met collega’s van MEE Groningen.
netwerk Sociaal netwerk Sociaal inschakelen inschakelen Mensen met een beperking hebben hun sociaal netwerk hard nodig. MEE Groningen helpt cliënten om een netwerk op te bouwen en te onderhouden. Een eerste stap is altijd om met een cliënt te bekijken hoe zijn sociale netwerk eruitziet en te bepalen wie misschien iets voor hem kan betekenen. Is er nauwelijks of geen net-
werk aanwezig, dan helpt MEE Groningen om dat op te bouwen. Daarnaast coachen MEE-consulenten het netwerk in het ondersteunen van deze cliënt. Met deze (mantelzorg-)ondersteuning kunnen partner, buurvrouw of vrijwilliger hulp aan deze kwetsbare mens beter volhouden en voorkomen we dat duurdere zorg nodig is.
van kracht van De kracht MEE-consulenten MEE-consulenten Consulenten van MEE Groningen zijn hbo-opgeleide ‘T-shaped’ professionals. Zij zijn in staat samen met een cliënt een plan te maken dat compleet en duurzaam is en afgestemd op de vraag van de cliënt. De kracht van de consulenten van MEE Groningen zit in: • De professionaliteit: het luisteren, het herkennen en verhelderen van een (soms onuitgesproken) vraag, het erkennen van een probleem, het naast de cliënt staan, het meedenken met de cliënt, het respect, de waardering van het anders zijn. Een consulent van MEE Groningen denkt mee met de cliënt over wat voor hem belangrijk is en hoe ze dat samen kunnen vormgeven.
• Het integraal over alle levensdomeinen heenkijken en de expertise hebben over mensen met beperkingen. • De op resultaat gerichte samenwerking: die zorgt voor een positieve bijdrage aan bijvoorbeeld sociale wijkteams. De professionele wijze van coördineren, afstemmen en communiceren van MEE-consulenten is een bindmiddel voor lokale samenwerkingsverbanden. • Het kennen van de sociale kaart op gebied van beperkingen: ze weten wat er aan voorzieningen is, passend bij een vraag. • Het nauw samenwerken met mantel zorgers en vrijwilligers rond een cliënt.
Groningen MEE Groningen MEE nu en in de toekomst toekomst MEE Groningen anno 2014 werkt: • Integraal: MEE Groningen helpt de cliënt op alle mogelijke levensgebieden. We kijken naar het totale, integrale plaatje van een cliënt, versterken de eigen kracht van de cliënt en zijn sociaal netwerk. • Preventief: MEE Groningen kijkt goed naar de vraag van de cliënt en voorkomt uitval of een beroep op duurdere tweedelijns zorg. • Regieversterkend: MEE Groningen denkt vanuit de cliënt, zijn mogelijkheden en zijn netwerk en zet burgers weer in hun eigen kracht.
MEE Groningen is jarenlang gefinancierd vanuit de subsidieregeling AWBZ. Per 2015 gaan de financiële middelen van MEE Groningen over naar de gemeenten. De gemeenten en MEE Groningen gaan afspraken maken over de inzet van MEE Groningen. Wij streven ernaar dat onze MEE-expertise zo veel mogelijk blijft bestaan. Zodat de kwetsbare groep van mensen met een beperking kan meedoen in de samenleving.
Colofon Redactie: Teksten en interviews: Fotografie: Vormgeving: Druk:
Carolien le Clercq, Nienke van Wijngaarden Tekstbureau Ansje Bootsma Laurens Aaij Synapz, Leeuwarden Scholma Druk, Bedum
MEE Groningen is HKZ gecertificeerd
M EE Groningen is een maatschappelijk verantwoorde organisatie, daarom kiezen wij voor duurzaam drukwerk dat aan het FSC-keurmerk voldoet.
Centraal kantoor Groningen Koeriersterweg 26a | 9727 AC Groningen Postbus 1346 | 9701 BH Groningen T 050 - 527 45 00 E
[email protected] I www.meegroningen.nl Lees ook de informatie op www.meegroningen.nl/gemeenten/gemeenten2014
schulden
weerbaarheid
jeugd met ASS eigen kracht sociaal team oudercursus mantelzorgondersteuning niet-aangeboren probleemgedrag
administratie
versterken netwerk chronisch ziek
gezinsproblematiek
werk lotgenotencontact autisme kracht versterken hersenletsel
regie over eigen leven
zelfredzaamheid
Centraal kantoor Groningen Koeriersterweg 26a | 9727 AC Groningen Postbus 1346 | 9701 BH Groningen T 050 - 527 45 00 E
[email protected] I www.meegroningen.nl Lees ook de informatie op www.meegroningen.nl/gemeenten/gemeenten2014
