L'EUROPE EN. MIETTES

2

HET EUROPESE VOLK

Boter, Komkommers en Slachtkippen

' EUROPA IN STUKJES

Het verbranden van de voortbrengselen van de goost - boeken, filrns, sch1lderijen is altijd een kwalijke zaak. Een regering die daartoe beslu1t, heeft niet veel vertrouwen in haar onderdanen. Zouden deze zelf niet in staat zijn tot een critisch oordeel ? Het doet n1et terzake dat het hier nu toevallig om een '_"anti-semitische f1Im gaat. In wezen geschiedt hetzelfde als ten tijde van de door de nazis · georganiseerde pubHeke verbranding van de boeken van joodse schrijvers. Het vernietigen van de · fllm Jud Siiss is een teken van onrijpheid van de Duitse democratische instellingen. Men zou zelfs kunnen zeggen dat het een om-

. L'EUROPE EN . MIETTES

gekeerde vorm Js van rassisme. Immers alle bevolkingsgroepen hebben het «recht>> op dezelfde man1er beledigd te worden. Sluit men een bepaalde groep uit, dan lijkt het alsof men deze groep bijzonder in bescherming neemt. Maar ju1st deze extrabescherming bewijst dat er iets nlet klopt.

GEMATIGD Gehoord in de nieuwsberichten van radio-Hilversum Ferhat Abbas, de gematigde en intelligente lelder van Algerije, heeft zich van het poUtieke toneel reruggetrokken. . N og · maar kort geleden heette diezelfde Ferhat Abbas tijdens diezelfde n1euwsberichten de opstandeling en de aanvoerder der Algerijnse rebellen.

UE AH

Schoenmarkt - Groenplaats - Antwerpen.

+

EUROPA A PEZZI

patroon : stljt geho}>--s !lh de rondte, wat als volksdans moet doorgaan, rare verkleedpartijen met costuums dm overge.bleven zijn van de laatste dorpspatronaatsvool"Stelling, waarvoor de fraaie betiteling «historische taferelem> uitgedacht is. Het is allemaal nogal potsierlijk en de deelnemers zullen ler wel veel pmt aan beleven. He.t pubHek kennelijk niet, want dat laat verstek gaan, zodat de ·tribunes leeg blijven. Zelfs het ere-podium vertoonde men1ge lege stoeL

AH

Dat heeft niets te maken met oon eventuele antl-duitse gezindheid, die een briefschrijver (z1e Vrije Tribune) ons ten onrechte v~rwijt. Even sterk keuren wij het optreden af van de regeringVerwoerd in Zuid-Afrika of van . een rechts-extremistische groep als de Daughrers of the Revolution in Amerika, die tot boekverbrandingen willen. overgaan.

+

EU

Zo zoot als de titel doet vermoeden is het 11'1et. Het hoogste Duitse gerechtshof heeft bepaald, dat de Iaatste nog voorhanden zijnde copie van de anti-semltische film Jud Siiss vernietigd moet worden. Het zal wel niet nod1g zijn re verklaren, dat wij de inhoud van deze door Goebbels gemspireerde propaganda-film in de meest volstrekte Z'ln afwijzen. Maar dat wil niet zeggen dat wij • de verbranding van de film goedkeuren. Integendeel,

MET EIGEN PARKING

En weet U waar Amerika een gedeelte van zijn kippevoer vandaan haalt? Wij verklappen het U niet, maar misschien kunt U het wel raden .

Hoe kort is de herinnèring en waarom worden iemands kwaliteiten altijd pas erkend nadat z'n rol is uitgespeeld?

HA

Siiss

De teruggave aan Duitsland van de na de oorlog geannexeerde gebieden deed Nederland vergezeld gaan van een aantrekkelijk presentje, waarschijnlijk uit dankbaarheid dat wij al die jaren een stukje « Reich » mochten besturen. Ben ongelofelijke vracht roomboter werd in Elten en in de Zelfkant opgeslagen. Op l augustus verschoven de grenzen een beetje en de boter was in Dtiitsland. Het schijnt dat da handige jongens in de Bondsrepubliek er een 60 miljoen mark aan verdiend hebben. Het gevolg is dat de Nederlandse koelhuizen leeg zijn. Het overschot is een tekort geworden en· alle zuivel~ bureaus, voedselvoorzienigs aan~ en verkoopinstanties, product~ en bedrijfs~ schappen hebben dit niet weten te voor~ komen . Nu moet er boter gei"mporteerd worden uit Oost~Europa, uit Amerika of misschien zelfs uit Frankrijk. W at zal de Gaulle lachen bij de eerstvol~ g.ende landbouwbesprekingen ! De landbouwpolitie.k is trouwens toch volstrekt onbegrijpelijk geworden voor een gewone sterveling. Tussen de EEG en Amerika dreigt een complete handels~ oorlog uit te breken over de invoer van Amerikaanse haantjes. M aar N ederland voert doodgemoedereerd broedeieren uit naar de Verenigde Staten, waaruit na verloop van tijd moederhennen te voor~ schijn komen, die ieder goed zijn voor een honderdtal kuikens. Als die kuikens eenmaal slachtkip geworden zijn, gaan ze diepbevroren weer de Oceaan over om hier in de1 grill~oven op te duiken .

EU

ET was altijd al zo moeilijk met de groenten. Daar werden kost~ bare verwarmde kassen voor ge~ bouwd, de uitvoer ervan werd gesub~ sidieerd en de invoer van vreemde groenten werd verhinderd, godsvruchtige zielen hielden bedevaarten voor de « vruchten der aarde » . e n als de oogst er dan eindelijk was, werd hij met petro~ leum overgoten. l edere krantenlezer kent de foto' s v an enorme hopen komkom~ mers, tomaten en sia, die voor consump~ tie ongeschikt gemaakt werden. En diezelfde krantenlezer ziet 's middags o p tafel het slechts armzalige hoopje groenten, dat zijn vrouw kon kopen van het toch waarlijk niet geringe huishoud~ geld. In de loop der jaren raakten wij con~ sumenten aan deze onbegrijpelijke ver~ toning gewoon. Maar nu is het pas goed ingewikkeld geworden. Br is ons altijd, zelfs door de meest otficiele instanties, verteld dat Neder~ land dreigt te stikken in zijn boterover~ schot. Niettemin blijft de prijs van het pakje boter in de winkel zo hoog, dat op de Nederlandse ontbijttafel marga~ rine verschijnt. De heren Van den Bergh en Jurgens waren zo vriendelijk hiervoor het onom~ stotelijk bewijs te leveren. Toen in hun fabriek met de Planta~margarine ge~ knoeid werd, lag half~Nederland met de jeukziekte in bed. (Heel gedwee eten we momenteel toch weer allemaal Unilever~ margarine ~ puur natuur!) V an deze rare toestand o p de boter~ markt werd tot nog toe voornamelijk door de bewoners van het Belgische grensgebied geprotiteerd. M aar dat is nu veranderd.

HA

~

UE

H

FEEST

Nederland herdenkt Z'lJn 150-jarig bestaan als konink~ rijk. Althans er bestaat een officieel comlté dat zich met het herdenken bezig houdt. Als gewoon staatsburger merk je er niet zovool van. Gelukkig is. er nog de beroepsfeestvierder Carel Brie1s, wiens droeve lot het schijnt te z•l jn op historische ogenblikken oon feesielijke sof te moeten organiseren. De voorstellingen in het Nijmeegse Goffert-sta.dion voltrekken z
Er is maar één troost voor de onverzettelijke pretmaker Briels : Hollanders kùnnen geen feest vieren. Dat werd tijdens de bierfeesten in Breda weerl eens bewezen. Het werd er binnen de kortste. keren zo'n janboel, dat de politle verbood verder nog bier te tappen..

En wat is een bierfeest, dat · gevlerd moet worden m et een kleintje koffie of als het heel dol wordt - met een glaasje echte priklimonade ?

MARS De pol1tiek begint zich hoe langer hoe meer op straat af te spelen. Afhanke'lijk van temperament en weersomstandigheden wordt op die straat geze.t en of gemarcheerd. Het doel is steeds hetzelfde : zoveel m ·o geHjk aandacht trekken.. Wat dat betreft is de mars naar Washington in ieder geval geslaagd. V1a telstar was iedereen, die dat wilde, ooggetuige van deze indrukwekkende manifestatie. voor gelijke rechten voor alle Amerlkaanse burgers. Zo was ook de toespraak van

+

EUROPAISCHE SPLITTER

akiTondsleider Wa:rlter Reuter te horen, die zei : « Wij kunnen de vrljheid in Be.rlijn niet verdedigen, als er geen vrijheid is in Birmingham.» Wat zou er toch weinig te protesteren zijn, als tijdens alle protestmarsen zo'n verstandige taal gesproken werd.

W ESTERSE VRIJHEDEN Eerst wordt het strottenhoofd dichtgekneld, dan wordt de luehtpijp sa.mengeperst, dan scheurt de. slokdarm. Het breken van de nekwervels komt .daarna aJs een genadige bevrijding. Zo brengt Franco ZlJn politieke tegenstanders ter dood. Dlt keer waren het twee. dertigja-rige jongetnannen, Francesco Gata en Juan Martinez.. Zij werden ervan beschuldlgd bomaansla.gen te hebben gepleegd. Het proces tegen hen werd in aUe stilte gevoerd en op zo'n korte termijn, dat alleen de justitieambtenaren er kennis van hadden. Toen sloe.g de· beul toe. In de ochtendschemering werden de twee jongelui, zonen van bekende strijders uit de burgeroorlog, met kettingen en -riemen vastgesnoerd op een stoel, waarvan de leuning vervangen was door een paal. Aan die paal zat een soort halsband, waa,rdoor hun 'hoofd gestoken werd. Toen naderde van ach.t er de beul, draaide de schroef aan en de halsband glng langzaam dieht. En dan herinnert men z
·Franco's Spanje too;h ma.ar vooral opgenomen moet word-en in de NATO om mee te helpen bij de verdediging van de Westerse vrljheden.

MONNET Na de begrafenis volgt de maaltijd. Als het om een staatsbegrafenis gaat, is het natuurlijk e.e n groot banket. De F 'r anse regering had dan ook a:lle ministers, staatslieden en ambassa,. deurs, d1e naar de begrafenis van Robert Schuman gekomen waren, uitgenodigd voor het statie-banket. Een man was afwezig : Jean Monnet. De Gaulle weet, dat hij een politleke tegenstande•· is en dat vergeeft hij hem niet. Robert Schuman wordt algemeen d€1 «vader van Europa» genoemd. Met recht draagt hij di.e titel, maa.r ingewijden weten dat ook hij een geestelijke vader' had : Jean Monnet. , Het was immers Jean Monnet die het pian voor de Europese Kolen- en Staalgemeenschap uitdacht. Onbetwistbaar stamt de idee van hem. De uitvoering · ervan was in goede handen bij Robert Schuman, de toenmalige Franse minister van buiten'landse zaken. Samen hebben zij het begin gemaakt van de Veremgde Staten van Europa. Dit te miskennen is een g·r ove ondankbaarheid. He.t doet niets te kort aan de eer van de grote overledene, aJs men zlch aan de waarheid houdt. En in die waarheid komt e.e n belangrijke plaa.ts toe aan Jean Monnet.. Hij en Robert Schuman hebben een Europa gebouwd, dat zelfs de Gaulle niet meer vernietigen kan.

Alabama

André Dolne y ANT eu l' occasion de parcourir le Sud des Etats-Unis il y a quelques semaines, j' en ai ramené quelques impressions sur la condition du Noir Américain qui me furent, bien malheureusement, confirmées par les tout récents incidents de Montgomery et de Hunstville. Qu'il soit établi, dès l'abord,que mon séjour fut de courte durée et que les quelques idées qui suivent ne peuvent constituer en conséquence une analyse profonde du problème, Quelque fugitives que fussent les impressions que j'y ai recueillies, dans l' ensemble elle tissent

A

-

une trame pénible et parfois paradoxale. Aux yeux d'un Fédéraliste Européen, et partant, démocratique de creur et de principes, la superposition d es deux communautés Noire et Bianche sans quasi aucune plage de rencontre, constitue un élément choquant dont les illustrations se multiplient. Dans aucune ville visitée, que ce soit New Orléans, Durham, Hunstville, Decoturen, Norfolk je n'ai pu voir de quartiers résidentiels où cohabitent blancs et noirs. Touj.ours une subtile démarcation, un trottoir, une rue à traverser et v ous évoluez sans transition dans un

PEUPLE EUROPEEN 5

juillet '63 autre monde, tout en blanc ou tout en noir suivant les cas. Seuls les centres cles villes voient se mélanger les communautés. Partout le noir a un statut social inférieur et semble s'y résì gner. Bien siìr tous ont la télévision et leur voiture, encore qu'il sagisse toujours sans exception de voitures d'occasion, dont beaucoup, en dépit du nom prestigieux s'inscrivant -au capot en sont à leur cinquième propriétaire. Quant à la télévision, son orgueilleuse antenne doit se contenter souvent d'un support moins brillant. Les maisons de noirs, tout en n' étant pas fonda-

mentalement différentes de celles des blancs, sont généralement mal entretenues et parfois franchement délabrées. Lacouleur s'écaille, quand elle n'a pas c:om : plètement disparu cles murs de bois et les blancs du Sud ne se privent pas _ d' exploiter ces arguments pour tenter de nous convaincre de l'inégalité fondamentale, du gouffre infranchissable existant une fois pour toutes entre eux et les noirs. Et pourtant, la raison primordiale à nos yeux d' étrangers, est là claire et nette. Elle tjent dans la ségrégation totale des systèmes éducatifs, laquelle ne per.. met pas aux noirs de trouver l'émulation tellement nécessaire auprès de collègues de classe blancs. La résistance acharnée des irrédentistes du Sud à l'intégration, afin d'éviter l'abaissement des standards scolaires par l' admission de noirs et pour d' autres raisons simulaires, prenant toutes leur source dans la conviction profonde de l'inégalité des races, boucle ainsi le cercle vicieux où le St:d est enfermé.

HA

EU

AH

UE

En dépit de ces tristes constatations, le Sud et avec lui toute l'Amérique, bouge, bouge tellement . qu'une révolution dails les rapports entre races est certainement plus proche que ne l'imaginent beaucoup. Un faisceau de facteurs puissants y contribuent dès maintenant, tels que l' attitude libérale et courageuse de l'Administration Kennedy, la pression morale de l'ONU et de ses plus récents membres africains et surtout l'Industrialisation du Sud qui' apporte des salaires plus élevés et brise par la meme occasion les cadres ossifiés de la société Sudiste.

L-'EUROPE DU TRAVAIL

NE première constatation saute aux yeux : l'absence de tout outil statistique valable. En effet, cet organisme dont l'objet est, comme son nom l'indique, de régulariser le marché commui:J.autaire du t ravail ne dispose d'aucune source autonome et synthétique cles diverses données en la matière. Il y a bien un «Office statistique 'cles Communautés européennes», mais celui-ci semble désarmé face aux services qu'on en attend. Oès lors ce bureau de coordination de l'emploi a diì avoir recours aux rapports trimestriels cles Etats membres ainsi qu'aux statistiques publiées dans les revues «officielles» des Ministères du travail et cles lnstituts statistiques. On devine les difficultés rencontrées par cet organisme en raison cles définitions statistiques variables de pays à pays. En cette matière également, la C .E .E . en est réduite à travailler sur cles bases nationales, fragmentaires par definition. Les statistiques européennes ne sont encore qu'une simple juxtaposition composite cles données nationales.

Le Marché du Travail L se caractérise par une pénurie · généralisée de main-d'reuvre, surtout spécialisée. Dans la plupart des pays, le chòmage a atteint un niveau

l

munauté avant de recourir aux pays tiers. Cette disposition n 'à été jusqu'à présent que très mal appliquée. Cela tient notamment au mode de recrutement cles états déficitaires : ou bien, ils disposent de missions permanentes dans certains pays tiers, ou bien l'embauche se fait par l'employeur meme sur base de renseignements qui lui sont fournis par les travailleurs déj à occupés dans son· entreprise. Il faut dire que l'autarcie de l'emploi pr6née -par les commynautés ne peut etre considéré comme étant une pofitique progressiste du point vue mondial. Il s'agit bien entendu de procurer par priorité du travail « convenable » aux ch6meurs italiens, mais il serait également indìqué de prévoir un recrutement systématique dans les pays tiers, ceci dans le cadre d'une aide aux pays les plus pauvres en dehors de la C.E.E . Il y a en outre, comme nous l'avons dit, le défaut de qualification de la plus grande partie cles travailleurs disponibles de la Communauté. A cet égard, il importe d'envìsager le plus rapidement possible la mise en reuvre d'un vaste programme de formation professionnelle accélérée. • Mais il y a surtout le manque d'une collaboration étroite entre les Etats membres en ce qui concerne l'informatìon sur les pénuries et les excédents de maìn-d'reuvre, sur les possìbilités réelles de recn.ltement et sur la· compens_ation cles offres et cles demandes d 'emploi. En conséquence, la Communauté s'avère incapable de donner aux Etats membres cles renseigne-ments valables. En fait, en ç:e qui concerne la réalisation d'un marché communautaire de l'emploi, on n'est encore nulle part. A quand une véritable politique communautaire du travail et de l'emploi? M . VERHEYDEN

UE

HA

U

AH

Statistiques européennes ... ?

minimum difficilement réductible. L'ltalie échappe à cette situation : à la fin du mois de juillet 1962, les demandeurs d 'emploi italiens. représentaient 75,6 % de l'ensemble de ceux de la communauté. Toutefois, l' expansion considérable de l' économie italienne a fo rtement réduit les possibilités de main-d'reuvre que celle-ci offrait traditionnellement aux pays déficitaires. Cette tension du marché de l'emploi se fait surtout sentir dans les secteurs de la métallurgie, du batiment,· l'industrie textile et cles services, c' est-à-dire dans les secteurs où l'offre du travail s'adresse principalement à de la main-d'reuvre spécialisée et qualifiée. O ès lors le mécanisme de compensation communaÙtaire peut difficilement jouer, la main-d'reuv re excédentaire étant généralement non qualifiée. Ainsi pour l' ensemble de la Communauté, l es offres d' emploi non satisfaites ont augmenté de juillet 1960 à juillet 1961 de 14,3 %, et de juillet 1961 à juillet 1962 de 5,5 %. Cet état de choses provoque un f! échissement du taux d' accroissement d es secteurs intéressés, et constitue un frein à l' expansion économique. Une autre conséquence résulte de l'attraction que ne manquent pas d'exercer les secteurs industriels sur les travailleurs agricoles. Celle-ci accélère la réduction de l'emploi dans l'agriculture et pose un grave problème de réadaptation professionnelle. C'est ainsi que pour la période 1954- 1961, la population active agricole a diminué dans l'ensemb!e de la communauté de 3.174.500 unités.

EU

L est toujours intéressant de feuilleter les bilans périodiques cles divers organismes créés dans le cadre de la C.E.E . Le compte rendu des activités du : «Bureau européen de coordination de la compensation cles offres et cles demandes d' emploi», au cours de l'année 1962 n'échappe pas à • cette règle. Précisons que ce bureau de coordination ayant commencé ses activités le ler septembre 1961 , il s'agit ici de son premier bilan.

Remèdes: 'ARTICLE 43 du règlement no 15 prévoit que les Etats membres main-d'reuvre déficitaires en doivent faire appel à cel1e de la Com-

L

Ainsi donc, en dépit des tensions qui ne manqueront pas de se multiplier et de s'aggraver dans les mois à venir, l'avenir à long terme est sans conteste du còté de ceux qui comme nous, envisagent le monde futur plus juste et plus humain.

L'Encyclique « Pacem in T erris » et le fédéralisme (Suìte de la page 3)

Que tel soit bien le sens de l' évolution normale de la Société, Jean XXIII en voi t le signe dans la création de l'Organisation cles Nations Unies (O.N.U.) et sa Déclaration Universelle cles Droits de l'Homme du l O décembre 1948. Le Saint-Père exprime d' ailleurs le vreu de voir c et organisme se rapprocher de l'idéal qu'i! a décrit. Il souhaite aussi « cles réalisations toujours plus adaptées dans les domaines les plus divers : organismes de production, groupements syndicaux, unions professionnelles, services de Sécurité Sociale, reuvres culturel_les, institutions juridiques et politiques, assistance sanitaire, activités sportives et autres semblables ». Si les « communautés européennes » ne sont pas citées nommément, elles rentrent de toute évidence dans ces dernières catégories. En somme cette encyclique qui s'adresse non seulement aux catholiques mais à tous les hom mes, confirme, et avec quelle autorité, les efforts que les Fédéralistes Européens, déjà d'ailleurs encouragés· à de nombreuses reprises par Sa Sainteté Pie XII . prodiguent depuis quinze ans pour préparer par étapes l'Unification fédérative du genre humain. M . ORBAN

6 PEUPLE EUROPEEN

A

~

Etats-Unis ne sont pas directement impliqués dans l'organisa tion de l'Europe économique. Bien qu'ils aient initialem ent contribué à la r em ettre snr pied, qu'i!s Hient soutenu la créaUon de 1ft Communauté et qu'ils soient aujourd'hui favorables à son extension à l'Angleterre, leur rapport avec le Marché Commun est un rapport entre deux économies m odern es distinctes, qui ressen t ent pratiquement le besoin, n on pas de s 'u n ifier, mais d'établir entre elks d es accords qui entravent le moins possible leurs échanges et qui les engagent à contribuer proportionnellement à leur richesse, à l'assistance aux pays sous-dévelonnés. Au contraire, les - Etats-Unis font
Un temps d' arret dans la détente ELON la ligne normale de tout processus politique, l'ensemble d es phénoménes qu' on a appelé «détente», «coexistence pacifique», exprimés ou tacites entre la Russie et l'Amérique, connait aujourd'hui une crise telle qu' elle répresente dans certains secteurs une vraie «inversion cles tendances». En politique com me e n économie, l'alternance cles phases expansives et cles phases récessives est, une éventualité assez normale et il n 'y a clone pas lieu de s'en étonner outre mesure. Cherchons plutòt à nous rendre compte - comme le ferait un économistes'il s'agit d 'une crise «de structure», c'est-à-dire susceptible de modifier dans leur substance les données ìde base du système politique considéré, ou s'il s'agit d'une crise «de conjoncture» c'est-à-dire d'une crise à l'intérieur du système mème, et qui peut en ralentir le développement, mais ne peut en modifier la direction. Examinons, schématiquement, Ìes faits. Octobre 1962 : le monde se trouve tout à coup sur le bord de la catastrophe à la suite de la crise cubaine ; mais il découvre avec un profond soulagement qu'il existe entre Kroutchev et Kennedy, un lien cbmmun de responsabilité . Novembre 1962 : le règlement de l' affaire cubaine, à travers l'entente à deux, ouvre finalement la voie à un compromis sur la trève nucléaire ; l'acceptation du còté soviétique cles « boites noires » et cles contròles internationaux, fait briller la possibilité d'une politique de désarmement. L' accord con tre la prolifération d es armes atomiques se dessine. Décembre 1962 : contre cette politique se déchaine une attaque mas.s fve chinoise d'une part, gaulliste de l'autre ; la ligne suivie par Kroutchev est durement attaquée aux congrès cles partis communistes italien et allemand, tandis qu'en Europe la politique américaine est mise en échec, aussi bien en ce qui concerne le développement de l'arme atomique française, qu' en ce qui concerne la participation de la Grande-Bretagne à la Communauté économique européenne. C ette «contre offensive» n 'a pas été sans résultats. D 'un coté, la tentative de proposer une alternatieve aux forces atomiques « multilatérale » ou « intégrée » de I'OT AN, a rapidement échoué, tandis que Kennedy se trouve pour la première fois peut-ètre après le débarquement manqué de Cuba en 1961, dans de sérieuses difficultés. D'un autre còté, Kroutchev a dii pactiser avec !es Chinois et arretér la démolition du mythe de Staline ; il a en mème temps ouvert le feu de sa polémique torrentielle contre !es partisans !es plus ardents du processus de détente et d'ouverture vers l'Occident,c'est-à-dire !es intellectuels et !es hommes d ' érudition, sur Iesquels la hache de la censure s'est abattue de nouveau . Peut-on affirmer pour autant qu 'une nouvelle phase, pour ainsi dire néo-stalinienne, soit sur le point de commencer ? Nous ne le croyons pas et ceci pour différents motifs. Avant tout, !es deux- « Grands » ont été pris à l'improviste par la· rébellion de leurs propres « seconds » et ils n'y ont réagi jusqu 'ici, qu'en mettant en reuvre une très petite partie de leur pouvoir de pression. C eci est particulièrement vrai

pour les USA à l'égard de la France, mais cela vaut aussi pour la Russie_._à l'égard de la Chine qui n 'a été le ·suj et que de faibles sanctions économiques. En réalité les deux « Grands » ont voulu jusqu'ici éviter une épreuve de force avec leurs propres «seconds»; il est évident que si cette épreuve de force était engagée, son issue ne ferait aucun doute, tandis qu' elle renforcerait e n core la solidarité tacite de la Russi e et de l' Amé~ rique, chacune ayant besoin de la neutralité bienveillante de I' autre. L 'accorci sur une limite cles dépenses dans le domaine d es missiles et de l'armement nucléaire correspond à un intérèt fondamenta! cles deux parties. L'augmen- · tation du coftt cles armements pour !es rendre toujours plus aptes à répondre aux exigences d'une technique en progrès tourbillonnant, a été ces dernières années tout à fait astronomique. Cette tendance se;nble irréversible : !es missiles seront toujours plus meurtriers et toujours • plus coftteux. Or, saigner le meilleur de ses propres ressources, pour construire un gigantesque marteau de diamant qui, s'il était employé, fendrait littéralement la planète, est une entreprise qui à la longue ne peut constituer l' objectif rail)onnable d'une politique. Certes, !es hommes marchent souvent pour cles objectifsqui ne sont pas raisonnables, mais pas au delà de leur propre instinct de conservation.

AH

UE

S

HA

UE

HA

V ANT de passer au second pole, il est bon de rappeler que les

L y a une dizaine d 'années quelques Etats européens ont été à deux doigts de construire une armée commune, mais ils n'y sont pas parvenus, et l'OTAN se distingue par conséquent du Marché Commun en ce que ce d ernier a une infrastructure propre constituée par la société économique européenne qui est en train de se développer, tandis que l'infrastructure équivalente d'une force armée commune fait défaut à l'OTAN, celle-ci n'ayant rien d 'autre qu'un plan stratégique et quelques commandements communs. L'OTAN est composée d'un ensemble de forces armées nationales, dépendant des différents Etats, et simplement encadrées· en tout ou en partie. Leur ctégl'é d 'intégration dans l'OTAN est toutefois contrebalancé par la présence américaine, dont l'hégémonie a été jusqu'ici le facteur essentiel d'unité militaire de l'Europe occidentale. Ce système a l'inestimable mérite d 'avoir mis fin aux conceptions nationalistes de la politique militaire àes àitférents pays européens, en vidant de toute signification l'idée meme d'un conflit armé entre les différents Etats associés et en imposant le thème unitaire d'un système défensif · commun. Etant donné les précédents de l'histoire européenne, c'est là une acquisition d'importance fondamentale, qu'il ne faut pas laisser perdre meme si l'on veut, ou si l'on doit modifier le système actuel de défense de l'Europe. A coté de cette donnée positive, l'OTAN a un as·pect négatif qui consiste à avoir attribué aux Américains d es responsabilités excessives et la issé aux Européens une absence excessive de responsabilités en une matière qui en définitive concerne en premier lieu les Européens eux-mèmes. Les conséquences de ce fait ont de prime abord été graves, et tendent à le devenir encore davantage. L'OTAN a en effet été fondée sur le principe que la responsabilité prépondérante dans la défense de l'Europe pèse sur les Etats-Unis. C'est à eux qu'a incombé l'organisation politique et stratégique de la défense européenne. Les différents alliés européens, bien qu'ils l'ait acceptée parce qu'ils étaient incapables de toute conception d'ensemble, ont été réduits en fait au rang d 'Etats dépendants qui fournissent des troupes auxiliaires, et ont pris la mentalité caractéristique des vassaux . Ils ont besoin du protecteur, et en meme t emps, ils supportent mal sa tutelle. Tous cherchent à promettre le moins possible, et à tenir moins qu'ils n'ont promis. Certains ont profité de ce que le protecteur pensait, lui, à la défen se commune, pour employer leurs forces nationales dans leurs propres guerres privées. D 'autres ont cherc.hé à s'assurer une position privilégiée auprès du protecteur en s'éleva nt au-dessus des autres associés et en se dotant, eux-aussi, d'armes atomiques qui ne servent pas à leur défense ni à la défense commune, mais servent à acm·Oiltre leur prestìge et leurs possibilités de chantage auprès du protecteur C'est ce qui est arrivé d 'abord avec l'Angleterre, puis avec la France, mais d 'autres Etats s eron t tentés de marcher s ur leurs traces. La première conséquence fatale de ce système a été que, bien que l'Eurape occidentale soit plus peuplée et plus riche que son seul ennemi militaire possible, l'URSS, les differents pays européens ont toujours répugné organiquement à accomplir l'effort de mettre au point un système. militaires conventionnel limité mais capable de f a ire contrepoids au système militaire conventionnel soviétique ; quant aux Etats-Unis, ils ont édifié toute la défense européenne sur la simple menace de déchainer la guerre nucléaire, ce qui avait encore un sens lorsqu'ils

l

AH

•

s'est développé comme un ensemble de . solidarités politiques, de plans stratégiques et d es services militaires nationaux de presque tous les pays de l'Europe occidentale dans la perspective d'une défense commune de l'Eurape aveo la participation des EtatsUnis.

EU

pratiquement pour tache que de faire des propositions au Cons eil des Ministres nationaux, ceux-ci constituant le vér itable pouvoir de délibération et d e gouvernement de la Communauté. Ce. Conseil est soumis au contròle toujours pms théorique que réel des instances démocratiques nationales, et ne rend compte de ses décis'ions à aucune instance démocratique e.u ropéenne. Le résultat négatif de ce système institutionnel est que l'o!! est1 en train d'assister à l'élimination progressive de toute élaboration effective d 'une volonté politique démo·C ratique capable de diriger et de contr6ler cette nouvelle communauté économique qui se développe à l'ombre de mystérieuses tensions entre bureaucratie européenne, bureaucraties nationales et vastes groupes de pression capables de se donner des dimensions européennes, c'est-àdire d'une façon non seulement profondément anti-démocratique mais encore pleine d'ambigu1tés, puisqu'on ne sait jamais dans quelle mesure il s'agit en réalité d'un développem ent dans l'intéret de l'Europe ou dans l'intéret de . telle ou telle politique nationale, dominée par d es groupes d'intéret particularistes ou par des ambitions d'hégémonie. Le démantèlement accéléré des barrières in1ern es, l'établissement progressi! et anticipé d'un tarif extérieur commun et son abaissement par rapport au niveau fixé par le Traité, les règles dirigées contre les monopoles, la mise en reuvre d'une politique agricole commune; la construction des centres communs de recherche atomique, tels sont les principaux c6tés positifs du développem ent du Marché Commun et ils sont le fruit de l'initiative des exécutifs européens. Les obstacles à l'application effective des mesures de lutte contre . les monopoles, l'opposition à une p olitique commune des transports et de l'énergie, la tendance menaçante vers un vigoureux protectionnisme agricole, le refus de fonder une université européenne, sont les principaux fruits de l'incapacité t a nt6t de l'un ou de l'autre gouvernement national, tant6t de tous, à accepter la logique de la nouvelle société européenne. Ces derniers temps, la contradiction entre l'intéret objectif qu'ont les économies du Marché Commun et de l'Angleterre à fusionn er, et, d 'une part les perpétuelles incertitudes du Gouvern ement Britannique, de l'autre l'apre opposition du Gouvernem ent français, a eu des conséquences négatives partìculièrement graves. Tel est le point crucial où se trouve aujourd'hui ce p6le d'unification européenne qui porte le nom de Marché Commun.

(Sui te de la premiére p age)

EU

la pro~lème europeén aujourd'hui

Gianni MERLINI

Le tiers monde, les Pays non engagés, n'ont aucune raison de souhaiter la prolifération cles armes nucléaires : d'une Chine ou d 'une France promue au rang de puissance, les pays soit d'Asie, soit d'Afrique n 'ont à attendre que !es vexations du hobereau qui veut affirmer sa propre puissance ; certes en termes de force, le poids de ces pays n'est pas grand ; toutefois ils peuvent, dans cles situations dé~erminées, mettre tout en reuvre pour une politique de détente' et ceci avec une efficaCité notoire. lndiquons à ce propos !es reactions dè r Algérie, nouvelle aux expériences ato~ miques du Sahara et la remise en cause virtuelle cles accords d 'Evian. La force cles choses me semble clone devoir mener à une reprise de cette politique de détente, que nous voyons aujourd'hui en crise : au contraire, la crise elle-mème, peut ètre bienfaisante à la fin, en tant qu'.e lle peut donner à chaque partie en présence, un sens plus aigu cles obstacles à surmonter et de l' enjeu de la parti e. Toutefois, dans l'évaluation d'un processus politique il faut toujours tenir compte de cet élément indéterminable mais déterminant, qu' est la volonté, la conscience, l'engagement d es hommes qui y sont entrainés. Une crise peut se transformer d '« occasionnelle », elle peut devenir «instrumentale », si contre !es auteurs de la crise se manifeste une réaction nulle ou trop faibl~ ; et cette considération concerne d'une façon particu1ière I'Europe où la. réaction et la définition d 'une alternative à la politique de de Gaulle, contre I'Amérique et contre la détente, tarde encore à prendre corps. C ertes il n 'y a aucun doute que la politique du Général-président est destinée à la faillite, mais il nous parait important que çette faillite soit déclarée à temps. C'est là une incon.nue qui nous concerne tous .

étaient .les seuls à posséder le «deterce sera le cas aussi · dans les autre~ rent» atomique, mais devient totalepays), lesquelles sont entièrement inment absurde dans les conditions acdifférentes à l'aggravation des tensions tuelles d 'équilibre de la terreur atomiin ternationales. que. La troisième conséquencq négative La s econde conséquence négative de ce système, c'est que l'élaboration est que, tandis qu'a Washington la node la défense commtine et de la polition précise du problème de la guerre tique extérieure correspondante est nucléaire et de la nécessité d'une codevenue un objet d'accords ou de tenexistence compétitive mais pacifique sions entre chefs de gouvernement, . qui en découle incite tout au moins à diplomaties et états-majors, à l'exclutenter de trouver des formes d'organision de tout contr6le démocratique. sation de la défense qui correspondent Cette contradiction entre la nécesà une tension internationale diminuée sité d 'une, politique de aéfense comet qui contribuent à faire diminuer mune de l'Europe avec participation cette t ension, en Europe, au lieu d'étuaméricaine et l'incapacité des pays dier la réforme de l'OTAN dans le sens d'une plus grande -responsabilité · e-uropéens à la réaliser est aujourd'hui le point, lui aussi crucial, où en est européenne dans le maintien de la arrivé le second pole d'unification paix, on exhume des conceptions natioeuropéenne constitué autour du Pacte nalistes anachroniques, (pour le moAtlantique. ment en France et en Allemagne, mais à fa longue, par une réaction naturelle, Altiero SPINELLI

HET

EUROPES~

VOLK 5

Andrevv Richard Amar :

IK W AS CHROESCHTSCHOWS ,,BUURMAN''

Twee keer was ik met mijn Afrikaanse medestudenten als een van de niet zeer enthousiaste toeschouwers getuige van de begroeting van de thuiskomende held. De eerste keer in het voorjaar 1960 bij de terugkeer van de heer Chroe-

Niemand van ons twijfelde er aan, dat het verblijf in het hoofdgebouw aangenamer was als het onze.. ledere studerit had daar zijn eigen kamer ; wij daarentegen konden nooit onder ons zijn. Daarbij kwam nog - en dat was misschien wel het ergste voor ons Afrikanen, die een warm klimaat gewend zijn - dat de kamers in de winter ijzig koud waren. Na alles, wat ik thuis en in andere landen gewend was, ondervond ik deze levensomstandigheden als zo'n hindernis voor mijn werk, dat ik de plaatsvervangende rector van de universiteit, kameraad lwanov, zoals hij genoemd werd, om overplaatsing naar het hoofd- " gebouw vroeg. Dit verzoek deed ik niet yoor mij . alleen, maar tegelijk voor mijn mede-studenten uit Uganda. Kameraad lwanow vroeg onmiddellijk : « Zijn jullie · communisten ». Toen ik hem daarop vroeg, wat dat er mee te

UE

De officiele verklaring voor de aanwezigheid van Russische studenten in onze kamers was, dat zij ons zouden helpen, vlugger Russisch te leren.

Geen hulp voor niet~communisten

HA

EU

AH

Terwijl de meeste van ons Afrikanen in het instituut bijna afgezonderd leef-

« Studenten » in uniform

OT zover over onze machtige buurman. wiens nabij~ heid er helaas niet toe bijdroeg de slechte toestanden in het instituut te verbeteren. Wij waren, zoals ik reeds vermeldde, in drie verdiepingen van het ge~ bouw ondergebrpcht. Op de eerste verdieping woonden Afrikaahse en Aziatische stud'enten.

T

Van deze laatsten waren er maar weinig, vooral afkomstig uit lndonesie en Malakka. De tweede verdieping was eveneens voor Afrikanen gereserveerd en de derde was voorbehouden aan Perzische studenten, die iedere andere buitenlandse groep aan de universiteit in getalsterkte overtroffen. Een bevriende student uit Kameroen en ik kwamen alleen op de derde verdieping terecht, omdat wij zo laat aangekomen waren. Later probeerde de leiding mij naar de tweede etage over te brengen, maar ik had op de derde verdieping vrienden gemaakt en na veel heen en weer gepraat mocht ik tenslotte hlijven.

HA

Andrew Richard Amar, in 1934 in Noord-Uganda g.eboren, · kreeg zijn eerste onderwijs in zijn moedertaal. die «Luo» heet. Daarna bezocht hij de middelbare schooJ in Lira, waar hij Engels f,eerde, kreeg . zijn « Genera[ Certificate of Education » aan de M akerere College Schoo'l in Kampala en werkte daarna • bij het Uganda Department of Commu nity Development. 'In 1957 ging hij naar Engeland om natuurkunde, scheikunde en zoologie te ~tùderen als voorbereiding op zijn medicijnenstudie. In Londen was hij -actief lid van het Nationale Congres (thans : Volkscongres) - v~m Uganda en van het Comité van samenwerking tussen A[rikaanse organisaties in Engeland. Door de Sowjetpropaga'nda hoorde hij zoveel over roime beurzen aan studenten, die in Rusland wilden studeren, dat hij Engeland verliet om naar de Sowjet-Unie te gaan. In het studiejaar 1959-1960 begon hij zij zesjarige studie in de medicijnen aan de Moskouse universiteit, maar hield hiermee reeds na een jaat' op en keerde de Sowjet-Unie de rug toe. De achtergronden van dit besluit' worden wel duidelijk uit de lezing vç~n bovenstaand artikel, dat hij schreef na zijn terugkeer uit Husland.

Het lag daarom voor de band dat wij nu niet bepaald een enthousiast publiek vormden. Maar dat schrok de heer Chroeschtschow helemaal niet af. Hij houdt ervan zich bijzonder vriendelijk voor te doen v oor een niet-blank publiek en toen hij ons, zwarte studeÌiten, zag kwam, hij breed-glimlachend ovùeind in zijn auto en zwaaide in onze richting met zijn vuisten boven zijn hoofd als een bokser die gewonnen heeft. Dat leverde een mooie foto op voor de Russische persfotografen, maar wij, Afrikaanse studenten, waren toch werkelijk niet z6 naief, dat wij niet zouden merken, waarom dit geensceneerd werd. Een andere, soortgelijke ontmoeting met de heer Chroeschtschow maakte ik mee bij de l mei-parade, ongeveer een maand later, waarbij ik toevallig de enige Afrikaan was in een b~paald deel van de parade. Chr.oeschtschows scherpe oog ontdekte mij en weer bracht nij zijn boksersgroet, lachend en gesticulerend. Natuurlijk flitsten' ook weer de toestellen van de fotografen.

minstens twee van deze geuniformeerde studenten. Het was voor het eerst dat ik in één kamer woonde met een politieman, want dat was de ware rol die de Russische studenten speelden. Kort na mijn aankomst, toen ik nog helemaal nieuw was, vroeg ik aan een Russische ambtenaar van het instituut, wat die studenten in uniform hier deden. Hij éimtwoordde mij, dat zij niets met de universiteit te maken hadden, maar dat ze wegens gebrek aan woomruimte elders eenvoudig bij ons waren ondergebracht. Toen ik mij later dit antwoord herinnerde, vond ik het toch wel vreemd, dat deze geuniformeerde stuaenten aan het universitaire leven · ruimschoots dee l namen, hoewel zij toch eigenlijk geen leden van de universiteit waren.

UE

De rit, waarvoor men als buitenlands student de volle prijs moet betalen - er is geen reductie, zoals dat in veel andere landen voor studenten gebruikelijk is -. voeit bijha langs het huis van ministerpresident Chroeschtschow. Voor een Afrikaanse student is dat een heel bijzondere gebeurtenis in zijn leven. Niet, dat het instituut in dezelfde aantrekkelijke omgeving ligt als het huis van de heer Chroeschtschow. Hij woont niet ver ·v an de Moskwa, tamelijk ten Noorden van de universiteit en de Lenin-heuvel. Belangrijk voor ons instituut is, dat het een niet te ver verwijderde buur van Chroeschtschow is (te voet nog geen tien minuten) en dat het op de route ligt die de heer Chroeschtschow moet nemen als hij van het Wnukowo-vliegveld naar huis terugkeert. Zo komt het dat de bewoners van het instituut er steeds getuige van waren, als de heer Chroeschtschow thuiskwam van een van zijn buitenlandse «triomftochten». Maar er is meer dan alleen dat.

Daarbij ging het als volgt toe : ongeveer een uur voordat de heer Chroeschtschow in de vlakbij gelegen straat voorbij zou rijden, werden alle studenten naar het instit1,1ut geroepen, waar ze bij de directeur moesten verschijnen. De directeur zei ons, dat alle studenten naar het Leninplein ( Leninsky-Prospekt) moesten gaan - het Russische woord dat hij gebruikte was dolschnij, een gebiede heer Chroeschtschow bij z'ijn behoudende wijs die een bevel uitdrukt - om den thuiskomst te begroeten. Het was geen erg tactvol verzoek en wij studenten ei:_gerden ons over de toon, vooral na de reis naar Frankrijk, om wille waar:van men ons verboaen had een protestmars tegen de atoomproeven in de Sahara te houden .

AH

H

schtschow van een reis naar Zuid-Oost Azie en de tweede keer enlge weken later bij zijn terugkeer uit Parijs.

EU

ET Russische taleninstituut in de Tscheremuschkins~ kaja ~s traat is een heel alle~ daags gebouw, dat veel van een barakkencomplex weg heeft. Het instituut ·zelf omvat drie - verdie~ pingen van e_en groot huizenblok. Men heeft ongeveer een half uur nodig om er van de universiteit te komen, of twintig minuten met de tram, die een kortere weg neemt.

l

-

Per kamer woonden vier studenten. Dat was op zich niet zo erg, maar in iedere kamer - behalve in de Perzische ~fdeling - waren twee Russische studenten ondergebracht. En zelfs in veel Perzische kamers woonde een Rus. Om dit een beetje te camoufleren werden de Russen al in gedeeld v66rdat de buitenlandse studenten in het instituut aankwamen. Vaak, maar niet altijd, droeg minstens een van deze Russen openlijk het uniform van leger of staatsveiligheidsdienst. Gewoonlijk waren er in ieder blok

den, woonden er een paar in het hoofdgebouw der universiteit. Behalve deze, waren de meeste andere studenten in het hoofdgebouw voornamelijk Aziaten, een paar Europeanen en enkele Amer1kanen, ook uit Zuid-Amerika. D e reden waarom zij in het hoofdgebouw woonden was, dat zij al een universitaire graad of een beurs van de UNO hadden. Een uitzondering vormden de Chinese studenten. Zij woonden alle in het hoofdge.bouw en waren uitstekend ondergebracht, of zij Russisch kenden of niet, of zij nog studenten waren of dat ze al hun examens achter de rug hadden. Zij leefden in een aparte vleugel van de universiteit. Hun colleges in de Russische taal volgden zij afzonderlijk In het hoofdgebouw en niet in het taleninstituut. Op studentenvergaderingen werden zij gebruikt om hd Russis,che stemmenaantal te vergroten, omdat zij zonder meer altijd voor de officiele Russische politiek stemden. V elen van hen, misschien · wel allemaal, werden ere-lid van de communistische jeugdorganisatie ,(Komsomol}, een twijfelachtige gunst, die andere buitenlandste studenten gewoonlijk niet ten deel viel. Hoe lang de Chinezen als « meest begunstigde natie » behandeld zullen worden, weet ik niet en daarover valt te twisten. In ieder geval zagen wij nooit veel Chinezen en ik heb er nog nooit een getroffen in het huis van de Vriendschap 1.n het stadscentrum.

maken liad, antwoordde hij, dat dan de moeilijkheden gemakkelijker op te lossen waren.

In cen zwart ghetto Een van de andere dingen, die ons pijnlijk troffen, was het verbod bezoek te ontvangen. Hieraan werd echter gedeeltelijk een einde gemaakt, toen op het mededelingenbord de aankondiging verscheen, dat het voortaan geoorloofd was bezoekers van buiten uit te nodigen. Deze vrijheid werd ons toegestaan gedurende twee uren op zondagmiddag . Het ligt dus voor de band, dat wij Afrikanen ons als in een ghetto voelden. Toen de Russische regering dan ook met veel propagandagedruis begin 1960 aankondigde, dat ze een zogenaamde « Universiteit der Vriendschap tussen de Volken » wilde openen, was de reactie op dit bericht in onze kringen zeer sceptisch. lk heb hierover met veel Afrikaanse vrienden gesproken. Het was voor ons allen duidelijk, dat dit initiatief een. nog grotere afzondering en uitsluiting van buitenlandse studenten, vooral van Aziaten en Afrikanen, betekende. Deze universiteit vormt een permanente belediging voor onze landen. Als de Russen ons werkelijk willen helpen, clan moeten ze universiteiten in onze landen bouwen. lk ben ervan overtuigd, dat de overgrote meerderheid van de nog in Moskou studerenden er net zo over denkt. '

6

HET EUROPESE VOLK

·Alli ero Spinelli : 29 JUNI 1886

Open brief aan Hallstein

E toekomst van de Gemeenschap ligt echter nog niet vast. Een authentieke Europese actie kan haar nieuwe kansen bieden. Zulk een actie zal vanzelfsprekend niet het werk va n de EEG-Commissie alle e n· zi jn, maar de plaats die de Commissie op het Europese schaakbord bezet, geeft haar een zeer grote verantwoordelijk_h eid in de mobilisering van de pubfieke krachten voor de verwezenlijking van de democratische eenheid van Europa.

AH

Aan politiek doen . ..

ET ogenblik is gekomen om te tonen dat U werkelijk « in politics » bent. U kunt vandaag nog doen wat U gisteren hebt nagelaten. De Commissie kan natuurlijk de grenzen van haar bevoegdheden, zo.als die iri het Verdrag werden vastgelegd, niet overschrijden en het zou niet serieus zijn zoiets te vragen. Maar de Leden van de Commissie kunnen doen wat de Commissie zelf niet vermag en wat alle staatslieden altijd gedaan hebben : tezelfdertijd hoofd van de regering zijn en leiders van een politieke beweging. In dit geva1 zou dat betekenen hoofd van .de administratie in Brussel en leiders van een Europese politieke wil, die aanstuurt op een hervorming van de Gemeenschap. De EEG heeft meer tot stand gebracht clan een gebrekkige methode van supranationaal overleg. Ze heefCeen Europese maatschappij in het leven geroepen die leeft binnen elke nationale gemeenschap en die gelei.d elijk de plaats daar ~ van inneemt. Hier lig de nog niet aangeboorde bron van Uw kracht, de hefboom die U kunt gebruiken voor een nieuwe aanpak van de Europese opbouw. Deze Europese maatschappij heeft tot nog toe geen politieke vorm aangenomen. Ze is vooràT een -weefsel van economische en bestuurlijke draden gebleven. Maar ze heeft reeds een diepe invloed op de staatkundige sfeer van elke natie. U bent geplaatst in het midden van die maatschappij , mijnheer de voorzitter. U hebt er duizend verbindingen en contacten mee. Het volstaat dat U het wil en U kunt haar geleidelijk een politiek bewustzijn geven door het verbindingsen ontmoetingspunt te worden van alle democratische kracliten- staatkundige en sociale - die met hun Europese toekomst begaan zijn. Uw « actieprogramma » is bekend. U staat positief tegenover de toetreding van Groot-Brittanni·e tot de G emeenschappelijke Markt en tegenover de onderhandelingen over een handelspolitiek. die rekening houdt met de wereldomvattende verantwoordelijkheden van Europa. Uw standpunt en Uw streven tonen duidelijk aan, dat U begrepen heeft wat het wezen is van de economische poTitiek waaraan de Gemeenschap vandaag behoefte heeft. Maar U kunt zich achter die taken niet meer .v erschuilen door te doen alsof U niet weet wat er vandaag op het spel staat, n!. de aard en de politieke betekenis van de Gemeenschap . De

H

UE

HA

De Commissie heeft goede betrekkingen weten te onderhouden met sommige afdelingen van de nationale administraties en kon er vaak. stille maar doeltreffende bondgenoten vinden. Ze heeft soms zeer actief de Europese hergroepering van belangengemeenschappen ·aangemoedigd en ben geleerd hun vraagstukken te bekijken vanuit het standpunt van de Gemeenschap. Daartegenover heeft de Commissie zich tot nog toe ver gehouden van het politieke domein, dat niet alleen de regering omvat, maar ook de parlementen, de partijen, de pers, de pressure-groupes, de openbare mening . De Commissie heeft zich beperkt tot het onderhouden van een maximum aan « public relations » met enkele politieke sectoren in elk land, maar ze concentreerde vooral haar aandacht op het domein van de ministers, die haar partners waren in het supra-nationale overleg. Nooit heeft de Commissie eraan gedacht bondgenoten te zoeken buiten de ministeriele zone. Zulke actie was niet voorzien in het verdrag van Rome, maar van het ogenblik af, mijnheer de voorzitter, dat U besefte « not in business but in politics » te zijn, had U die actie moeten beschouwen als een ongeschreven maar dwingende noodzaak. Het is immers niet mogelijk « in de politiek » te zijn zonder de instemming van het volk aan de basis. Feit is dat de Commissie tot nog toe de illusie koesterde, dat ze Europa kon maken zonder de mobilisatie van het volk. U geloofde, dat een echt Europees politiek leven niet noodzakelijk was voor het succes van de taak waaraan U ·z ich gewijd had; de Europese politiek zou niet meer dan een nevenverschijnsel van Uw werkzaamhe.d en zijn geworden. Dat verklaart bijvoorbeeld Uw hooghartige onverschilligheid tegenover het vraagstuk van de Europese verkiezingen, waaruit U. zelf nochtans de voornaamste politieke voordelen zou hebben getrokken. Het ontwaken is thans wel zeer bitter. Toen de regeringen U niet meer wilden aanhoren, ontdekte U dat U vee[ sympathie genoot in elle land, maar dat U geen bondgenoten had die klaar stonden om voor U te vechten. U hebf ze niet, omdal U nagelaten heeft ze te werven.

Als voorzitter van het Europese Parlement ontving Rubert Schuman een delegatie van het Congres van het Europese Volk.

EU

De open brief van onze hoofdredacteur aan de voorzitter van de EEGCommissie werd opgenomen in Il Mondo, Rome ; L'express, Parijs ; Die Zeit, Hamburg en De Standaard, Brussel. terwijl de Parijse correspondent van De Volkskrant, Amsterdam, er uitvoerig aandacht aan besteedde.

UE

D

EU

LS er geen nieuwe idee·e n en impulsen komen in deze krachtproef tussen de zes regeringen, clan zal deze crisis ofwel de al dan niet uitdrukkelijk geformuleerde ontbindJng van de Gemeenschap veroorzaken, ofwel zal hij leiden tot de steeds verdere aanvaarding door de andere regeringen van een gaullistisch Europa. Deze tweede variante heeft weinig kans van slagen zolang de Verenigde Staten de idee van een onafhankelijke Europese atoommacht verwerpen. Het Amerikaanse verzet hiertegen neemt echter af. Het is niet z.6 onwaarschijnlijk dat er een ogenblik komt, waarop mét Amerikaanse instemming (ook al werd die met tegenzin gegeven) generaal de Gaulle aan zijn Europese partners een Europese kernbwapening zal aanvang voorstellen, die bij de zou steunen op de nationale Franse « force de frappe ». Vanaf dat ogenblik bestaat er een goede kans dat de overheersing door één land zich binnen de Gemeenschap begint op te dringen. Terugkeer tot politieke balkan1satie of eenmaking in het teken van het imperial1sme, dat is \ het sombere dilemma waarvoor het Europese volk buiten ZlJn weten geplaatst wordt door de regeringen der EEGland~n, die hun politieke souvereiniteit volledig bewaard hebben.

A

EEG-Commissie en politieke wilsvorming

AH

Balkanisatie of Franse overheersing ?

Voor het Cong·r es van het Europese Volk voelde hij alle sympathie, zoals hij uitdrukkelljk verzekerde, toen wij hem het ontwerp voor een Europese Grondwe.tgevende Verga.dering aanboden. In zijn geest zullen wij verdér werken.

Dat imperialisme zou gepaard gaan met atoommilitairisme, met protectionisme en met een autoritair bewind, dat zijn inspiratie zou vinden in een nieuw nationalisme : het Europees nationalisme. In het ene geval zowel als in het andere zou de EEG-Commissie geen rol meer te spelen hebben . Ze zou << out of business and out of politics » zijn.

HA

•

. Waarschijnlijk had de Gaulle een zo taai verzet van de andere landen niet verwacht. Maar tot nog toe heeft dit verzet nog niet de vorm aangenomen van een Europees pian, dat een alternatief inhoudt, Elke regering he~ft zich nagenoeg uìtslu1tend iaten leld~ door zeer bekrompen overwe,. gingen van prestige, van naijver of va;n nationale hebzucht. Het is• de Franse. regerlng die de eerste ernstige klap aan de supranationaliteit heeft gegeven, maar om zich tegen dit optreden te verdedigen spannen de vijf andere staten zich - 1eder op zijn manier - eveneens in om zich te onttrekken aan het supra natlonaal beginseL Zo maken 7;e de constitutionele crisis van de Gemeenschap nog erger,

4 SEPTEMBER 1963

De vader van Em·o pa stierf zoals hi.i 'leefde : ·l n alle stilte. Het werk :waaraan hij zijn beste krachten gaf, gaa.t verder. Dat is de grootste e.e r die men hem bewijzen kan..

( Vervolg van de voorpagina) singsmacht ligt, voortaan weinig geneigd schenen naar haar te luisteren. Ze wilde het supranationale over1eg opgeven om terug te keren tot het internationale overleg . Aldus loopt de Gemeenschap gevaar niet langer een Europese bouwplaats te zijn, maar een oord te worden .:-"aar. afzonderlijke staten, die afzonderhJk w1llen blijven, elkaar ontmoeten om een .compromis van economisc~e aard mt te werken. Deze ineenstortmg heeft voorlopig een rem geplaatst op de ontwikkeling van de Europese integratie, zoals die gedacht was in het actieprogramma van de Gemeenschap, maar ze leidde niet tot de ontbinding van de Gemeenschappelijke Markt. Dat deel van onze volkshuishoudingen dat Europees geworden is en het .ook. blijven wil. vormt een blijvende alhanhe en daardoor zijn de Staten verplicht naar gemeenschappelijke maatregelen te zoeken. Maar de Gemeenschap lijkt op een schip op drift zonder kapitein en zonder roer. Niemand wil haar ondergang, maar niettemin kan zij vergaan op gelijk welke klip. Sedert de beruchte persconferentie van 14 januari is een nauwelijks verholen politieke strijd be-gonnen over .de kwestie wie de baas van de Gemeenschappelijke Markt zal zijn en ~elke I_'olitieke doelstellingen hij ermee wil bere1ken.

Robert S_c human

Europeanen verwachten van U dat U de bewaker en de bezieler zoudt zijn niet alleen van de supranationale Gemeenschap zoals ze thans is, maar ook van de beloften die ze inhoudt en die gevaar lopen verkwanseld te worden. Het politieke p•r ograrnma rond hetwelk U in_ elk EEGland de politleke krachten zou moeten vem,nigen om de weerstand van de nationale regeringen .te overwinnen, komt in 7Jljn kern hierop neer : de wil \\Takker tl'oepen om de idee van de federale Europese democratie te · stellen tegenover de ideeen van hegemonie en balltanisatie.. Opdat de Commissie waarlijk de « res publica » van de Europeanen zou worden, moeten een aantal doelstellingen ~erwezenlijkt worden. De rechtstreekse ve&iezing van het Europees Parlement ; de toekenning aan dit Parlement van werkelijke wetgevende bevoeg.dheden en vooral het recht een aandeel te heb.ben in de benoeming van de Commissie ; het recht om via een referendum in de lidstaten de grondwettelijke hervormingen in de Gemeenschap voor te stellen, -clie nodig zullen blijken te zijn ; de omvorming van de Ministerraad in een « Kamer der Staten » met openbare -debatten en met besluitvoqning bij meerderheid van stemmen.

Pak aan. Mijnheer de Voorzitter ! E mogelijkheden om de democratische krachter1 te mobiliseren op basis van een dergPlijk programma zijn groot, niet aileen in de vijf landen van de Gemeenschap, waar wellicht de regeringen zelf er mee instemmen, maar ook in de Franse en zelfs in de Britse politieke wereld . Deze mogelijkheden zullen echter alleen maar werkelijkheid worden als er een eerste motorisch element bestaat, dat voldoende prestige heeft en dat ook tot krachtdadig handelen bereid is, want de strijd zal lang en moeilijk zijn. Wie in Europa zou meer clan U in aanmerking komen om die rol te vervullen ? Wie zou er een directer belang bij hebben? Om datgene wat U tot stand gebracht hebt te redden en te ontwikkelen, .beschikt U over twee jaar - twee jaar waarin alleen et Europese Parlement; waar U steun en goedkeuring zult vinden, U kan verdrijven uit het bolwerk dat U bezet. Pak aan, mijnheer de voorzitter !

D

M EN B l L E l Spedii. in abbon. postale - Gruppo 111 l

~-------....----------è

il primo giornale -europeo/--.....

un·a copia 110 (Ire

anno

VI

n.

10

Ottobre 1963

di A/berlo Cabella

potente (gli USA,) cercando comunque vadano le cose di favorire l'espansione m,ondiale del commercio tedesco. Adenauer però non scompare dalla .JCena: presidente del suo partito egli già guarda alla Presidenza della Republica ove. potrebbe festeggiare tra tre anni iJ suo novantesimo compleanno, ed in questo caso non è da pensare che il Vecchio si lascerebbe imbalsamare i-n un ruolo puramente rappresentativo, soprattutto se De Gaulle come sembra si ripresenterà candidato alla Presidenza della Rep~bblica. L'Europa vecchia è dura da morzre.

UE

Il ''vecchio, se ne va

stono z popoli con le loro divisioni interne, le correnti politiche e le .alternative politiche connaturali a qualsiasi sistema, ma soltanto delle entità mitù:he, astratte, gli Stati, le Nazioni, la Russia gli USA la Francia ecc . . .. mostri informi di cui i Grandi che li governano sono le Sibille, ed in questo modo i giudizi politici vengono schematizzati, irrigiditi e pericolosamente semplificati, al punto, .che per esem pio non si distingue più tra gli USA ai Kennedy e quelli possibili del senatore iso/azionista Goldwater, e tra la Russia di Stalin e quella di Kruscevl L'uomo che succede ad Ade.nauer non ha certo la sua statura politica, ma incarna in modo piu diretto gli iti.t,eressi pratiCi della Germania d'oggi, tra i quali quello essenziale è pur sempre nel mondo odierno, quelLo di evitare l'ìsolamento. Erhard non è un ideologo ma un empirico, un pragmatista utilitario che si regolerà sulla base degli interessi econpmici del suo paese: per l'Europa, se l'Europa è un buon affare, altrimenti con/ M (.:: 1Wf' per ragioni di politica estera) . ed attento sempre a non urtare l'alleato più

UE

HA

EU

AH

Il Cancellierato di Konrad Adenauer si è mente una politica più scopertamente nazioconcluso con. una imponente parata militare nalistica. Un suo aventinismo in Germania a cui hanno preso parte tutti gli effettivi del- avrebbe favorito una maggiore dialettica del' esercito tedesco in assetto di guerra, menmocratica, inserendo piu rapidamente liberali tre il ministro della Difesa esaltava i.n Ade- e socialdemocratici nella politica dello stato, nauer il ricostruttore dello stato nazionale e sul piano esterno avrebbe obbligato la cla:stedesco. ;e politica francese ad operare una scelta più Certo A denauer non si attendeva conclu- avveduta 'tra due possibili Germanie, una più· sione simile alla sua opetra di statista quando europea ed un'altra più nazionalista, svttoassunse il potere in un paese ancora distrutto, tando in ta modo l'indiscriminata polemica desolato e demoralizzato, saturo di divise e di risentimento contro i << boches JJ che il gedi elmetti. Renano antiprùssiano, filofrancenerale De Gaulle dveva scatenato dal suo se, borghese conservatore provinciale, in una << aventino JJ. celebre conversazione registrata da un giorMa Adenauer preferi continuare , a rapnalista nei Eior.ni infuocati dello r:rm . , .p.re.<entare la Germania, diffidando di tutti velò al mondo la sua preoccupazione per le fuorché t se, adattanàòst a recttare U1Za partentazioni a cui sarebbe stato sottoposto uno te talvolta ingrata che ironia della sorte dostato tedesco autonomo e dotato di un suo veva condurlo a divenire l'alleato di quel De· esercito, A distanza di poch.i anni, le recenti Gaulle che tanto aveva contribuito a distrugdichiarazioni del Cancelliere sulla necessità gere. la sua politica europea! dt dotare la Germania di armi nucleari perPrigioniero del potere e dello stato naziochè essa non può affidarsi soltanto alla difesa nale, Adenauer diviene ilt piu autorevole espodegli USA che hanno altri interessi da dinente · del nazionalismo tedesco, delle esigenfendere nel mondo, e la parata grandiosa ze nazionali a Berlino, contro la DDR, e della nuova W ehrmacht, hanno definitiva- co.ntro ogni accordo c..on i sovietici che non mente cancellato il volto europeo di ·Ade- sia subordinato ad una soluzione del proIl trattato di Mosca per l'interdizione par; nauer, che oggi ragiona in crudi termini di blema tedesco che corrisponde ai desiderata ziale degli esperimenti atomici, considerato p~itica di potenza cosi come il suo neoamico di Bonn. Il suo anticomunismo manicheo, in · sé, prescindendo dall'.insieme della poliDe Gaulle. che era -già il limite grave del suo europei- tica mondiale nut leare, se non dd tutto insiIn tat' modo sono cadute le due garanzie sm o, ha umpre più ispirato le sue dichiaragnificante, può apparire piuttosto superfluo. ' democratiche che Adenauer aveva offerto, il zioni e le sue mosse, impedendogli una più Esso promette che :non ci .sarà ulteriore lealismo europeo ed il lealismo atlantico: la obiettiva rappresentazione dei fatti: anche contaminazione radioattiva dell'atmosfera. prima _significava 1che. Adenauer rico.n oscùa per Adenauer come per De Gaulle no,n esi- Ma la promessa è aleatoria,. poichè lo Stato r come conclusa· l'era « nazionale » dichiarando il proprio Paese disposto ad essere inte·grato in una comunità europea sovranazionale; la seconda garanzia era data dal riconoscere· piu importanti i valori della libertà e della pate rispetto a quelli della grande Germania, dichiarando il suo Paese disposto ad anteporre i criteri della solidarietà atlantica a quelli della cura degli interess'i << particolari JJ della Germania. Con ·l,accettazione della concezione gollista della Europa degli Stati, e con la sua politica antidistensione, Adenauer ha inqui11;ato di .nazionalismo tutta la sua politica ed ha finito come De Gaulle per isolarsi, fino ad allarmare larghi settori' del suo stesso partito che hanno finito pe preferirgli il suo più tenace oppositore. A ben guardare l'errore fondamentale commesso da Adenauer nel corso della sua carriera politica, è proprio quello di non avere dato le dimissioni da capo di Govemo dopo il siluramento della CED da parte del parlamento francese. In quez - momento rovinava la sua politica filofrancese e quindi filoeuropea, ma la sua autorità morale e politica era grande, e si . può facilmente immaginare quale ripercussione avrebbero avuto le sue dimissioni in Europa e soprattutto in FranIpocrisia delle pose ufficiali : cia, in quanto il governo ·tedesco che gli fosAdenauer cede felice il posto all' . .. odiatissimo Erhard. ;e .Jucceduto avrebbe sviluppato presumibil- ·

A _pagina ... 4: Nazionalismo e università di G. Go~iely 7: Convocato a Stresa il Comitato Centrale del MFE 8 : La questione sudtirolese di R. Ballardini

Note federaliste: d~ Alti ero Spinelli

HA

EU

AH

08 Mosca alla coesistenza

r·

che volesse riprendere gli esperimenti ora proibiti non avrebbe nemmeno bisogno di accollarsi l'odiosità della violazione del trattato, bastandogli far ricorso all'art. 4 che gli permette di ritirarsi dall'impegno se a suo insindacabile giudizio gli « interessi suporiori del paese JJ corrono pericolo, e di riprendere le esplosioni tre mesi più tardi. Comunque, già senza trattato, il semplice fatto che l'atmosfera · non conosce né frontiere né sovranità e porta ovunque sulla faccia della terra il temuto fall-out, aveva g-ià indotto sovietici e americani, prima a sospendere, indi a riprendere cautamentè ed infine a sospendere di n].lovo tali esplosioni. Il trattato dà . ora solennità multilaterale ad impegni unila. terali che di fatto si stavano già introducendo; e, pur richiedendo un minimo di formalità per la ripresa della libertà d'azione da . parte degli Stati firmatari, continua ad ammettere l'attuale precarietà dell'impegno di astensione. Poiché il trattato non pone altri limiti all'armamento nucle~re, fuorché quello dell'esperimentare esplosioni non sotterranee, esso crea tin ostacolo alla proliferazione delle potenze nucleari, e tende a consolidare la posiziope di monopolio delle attuali potenze nucleari. Le esplosioni nella atmosfera sono infatti, e rest~ranno per un pezzo, le prime, necessarie, più elementari e meno costose esperienze di esplosioni che andrebbero fatte da uno Stato il quale volesse costruirsi proprie bombe nucleari. Ma in fin ·dei conti un . tale ·Stato potrebbe fare tutti i necessari preparativi, e quando fosse giunto il momento in cui gli convenisse fare uno degli l esperimenti ora proibiti, non avrebbe che da (continua a pag. 5)

/

\

Popolo Europeo

economia

SOCIALISTI AL . BIVIO di Oeconomicus

Eugenio Oropallo

Non poca sorpresa ha destato, di recente, la notizia che Fide/ Castro ha rifiutato di sottoscrivere il trattato di Mosca . Poiché è evidente che l'interdizione delle esplosioni nucleari non è questione che tocchi l'inesistente armamento cubano, l' aueggiamento castrista tro.va spiegazione nel mutamento dei rapporti fra Cuba. e Unione Sovietica. Agli inizi della sua carriera, il leader cubano ha dimostrato una indubbia abilità, accettando il protettorato russo che gli permet-, teva, ùnsieme a grossi aiuti economici, di completare le (( disamericanizzazione >l della economia dell'isola,' posta in condizioni non facili dalia rottura dei rapporti con le grandi compagnie statunitensi, in più, lo stato di estrema tensione cubano-americana gli ha consentito di bloccare le spinte controrivoluzianorie, neutralizzate sia dal rafforzamento del governo castrista per opèra del sostegno sovietico, sia, sul piano psicologico, dalle accuse di filo--americanismo che potevano facilme.nte e con successo venir rivolte agli oppositori interni. E, certo, il massimo sple.ndore dell'astro fide lista si _ebbe nei critici giorni del dramma caraibico. Da allora, il processo distensivo fra le grandi rivali, ormai in atto, ha tolto . a Castro molte ragioni di tranquillità: se, come ci auguriamo, continua il disgelo, diviene sempre meno probabile che l'U.R.SS. voglia giocare ancora la carta caraibica: ed è possibile che, a medio o a lungo termine, Cuba rientri nella naturale zona di influenza . americana; sorte non diversa rovesciati i termini sarebbe quella di Formosa, se in luogo della Cina si trovasse l'Unione Sovietica.

HA

UE

Un titolo nobiliare ai circa s.ettecento anni è cadutq, sacrificato all'interesse del partito con~ervatore ; dopo molte rilutta:nze il segre,tar.io degli esteri, Home, ha accettato di scendere dal suo seggio di Loro per formare il nuovo governo inglese. La ~ua scelta è apparsa a molti illogica; evidentemente costoro non hanno tenuto conto che tutto ciò è avvenuto nell'ambito di un partito per natura tradizionalista ed attaccato al passato. In un simile schieramento politico il conservatorismo illuminato dell'abile e discreto Butler e il neo-torismo del dinamico Lord Hailsham sono apparsi troppo agli e~tremi dei due poli; per cui la via del compromesso è stata la piu logica e prevedibile. Lord Home è stato definito un tempera· mento ammirabilmente placido, interame~te onesto e politicamente intr·epido, si dice che la sua opera nel Gabinetto sia stata molto più proficua e decisiva di quanto gli osservator.i hanno rilevato, b sua posizione -nelle quinte era alquanto rilevante ed egli godeva di una certa generale simpatia nell'ambito del suo_ parti.to. Purtroppo un uomo generato dal compromesso non può che seguire una politica i-ntermedia fatta di ·demagogici tentativi e riforme che con l'intento di diversificare la linea politica imposta dal predecessore e di non avvicinarsi a . quella ,degli . avversari, r.i-. mane sostanzialmente immutata e priva di utili ·effetti. È questo il caso del nuovo premier britannico, Lo sostituzione dei revisionisti Mac Leod e Powell co~ uomini com·e Selwyn Lloyd e Godler ha ·reso !l governo molto meno progressista di quanto non lo fosse sotto Mac Millan. In politica estera Butler procederà cautamente ed è notorio che sarà molto più tollerante verso le Nazioni · Unite e molto meno nei confronti del M.E.C.; i conservatori ricordano le offese subite e molto probabilmente quella di Bruxelles non

l'ine11abile signor Pompidou

In visita ufficiale a Copenhagen il mitzistro Pompidou ha voluto chiarire le tesi francesi in merito alla integrazione europea. (( Credo dt poter dire >> ha detto testuatrrfente Pompidou ((che non c'è attualmente alcun governo dell'Europa dei Sei che creda possibile la creazione prossima di u.n'Europa sovranazionale >>. Ha · continuato dicendo di s,perare che si possano fare dei passi in avanti verso legami politici più stretti (( ... e forse un giorno _in una confederazione (sic!) » alla quale la Francia non è per nulfa contraria purchè vi siano delle tappe. Sempre a Copenhagen Pompidou è stato interrogato da un giornalista che voleva conoscere il pensiero del primo ministro sul problema della successione. ((Il mandato dt De ·Gaulle scade nel 1965, quello del pr.csidente Kennedy nel 1964 » - ha rtsposto Pompidou - (( perchè non mi domandate chi sarà il sucpèssore di Kennedy? >>.

Il "NO '' di Fidel Castro

De Gaulle lfltervlene nel Vletnam

Nella classica postzzone di chi, fra i due litiganti, gode, oggi Castro i'ncomi.ncia a non godere più: ed è prevedibile che - consolidatasi l'atmosfera distensiva - rivolgimenti interpi, auspici gli Stati Uniti e tollerando/o la Russia, metteranno in grosse difficoltà il regime castrista: il quale è, d'altronde nelle sue sorti, ben legato all'andamento ~ella situazione economica ciebana, sulla quale America e U.R.S.S. possono disgiuntamente influire in modo decisivo. Se ciò è, come riteniamo, vero, Castro sa di avere i mesi o gli anni contati: perso il protettore russo, ·e non potendo, per motivi ovvi, rivolgersi a quello americano, cerca forse quello cj.nese, e co1z la Cina si allinea: ma è chiaro che il surrogato è ben poca cosa, e che, questa · volta congiuntamente, né sovietici né statunitensi accetteranno che si stabili;è'a nei ~ c;raibi una nuova .area di influenza cznese. I mesi che verranno ci diranno se le nostre, previsioni sono esatte. Eugenio Calvi

uLa Francia sono Io)) L'ultimo ritrovato in fatto di tests si chiama « Mc Landress Dimension • ed è nato, inutile dirlo, negli U.S.A. Si tratterebbe di classificare gli indi· vidui, 'passione questa che gli Amerl• cani esercitano con patetica caparbietl, secondo il tempo che essi occupano a pensare altro che non sia se stessi. Il suo divulgatore, Mark Epernay, non è un rinomato psicologo nè un illustre psichiatra, m·a uno scrittore di articoli satirici

HA

Secondo le cifre fornite pei primi sette mesi dell'anno daii'ISTAT le importazioni italiane sono ammontate a 2662,8 miliardi di lire con un aumento del 23,4% rispetto allo · stesso periodo dell'anno passato. Con· temporaneamente le esportazioni sono am· montate a 1788,1 miliardi di lire con un in· cremento del 6,6% rispetto al 1962. A parte il preoccupante squilibrio com'merciale · che tali cifre rivelano e il conseguente considerevole disavanzo della bilancia dei paga· menti italiana è interessante notare la parte giocata dagli scambi comuni_tari nel commer· cio estero italiano. Sempre secondo l'ISTAT le importazioni dai paesi del MEC sono am· montate a 866,8 miliardi di lire con un aumento del 28% rispetto al 1962, pari al 32,6 % del totale delle importazioni, le ·e sportazioni sono ammontate a 632,5 miliardi pari al 35,4% delle esportazioni totali, ;on un aumento 8,9 %. In base a ciò, si ricava che il commercio intercom.unitario investe circa un terzo di · tut· to ciò che importiamo ed esportiamo. Data questa importanza assolutamente primaria che il quadro CEE riveste per l'economia lta· liana non dovrebbe sembrare poco sensato pensare ad una organizzazione demo~ratica della nostra economia che prescinda da un maggiore controllo dell'economia europea oggi caotica palestra di contrasti fra opposti nazionalismi?

Home sweet Home

AH

numeri parlànti

lia - a.ndiamoci piano a fare gli appre.ntis sorciers d.ella economia ma .ricordiamoci che nella società affluente in cui l'ltalia sembra, pur con fatica, voler entrare l'unico modo serio di salvare l'anima è un robusto radicalismo politico che guardi alla riforma dello stato da una parte e all'inserimento di sempre più vasti ceti nel circuito dell'economia · moderna. [,n altre parole non sembra una buona strategia quella di voler dettare in posizione di marcata mi.noranza una politca economica di colore vagamente socialista ad un paese che socialista non è in nome dell'annosa tradizione sociQiista di prevalente interesse per 1 problemi ecr:?.nomici e dimenticare che in lta· lia le f!'Jrze popolari e la borghesia non malagodiana se daranno . maggiori suffragi alla sinistra democratica lo faranno non per piani o provvedimenti tecnici - buoni o cattivi che essi siano - ma solo se verrà data ~a sensazione che questi partiti non vogliono fare il piccolo cabotaggio della partecipazione alla maggiora11za o dell'opposizione dottrinaria ma una grande potitica per uno stato nuovo che non potrà essere che federale ed europeo. !l vento del nord che ha negli anni '5o irrobustito il nostro paese è il contatto con le nazioni socialmente e tecnicamente piu progredite dell'occidente. Portiamo a conclusione negli mzni '6o questa esperienza felice approfondendola in un circuito di -civiltà i.n cui avremo molto da imparare e qualcosa da insegnare. Questo qualcosa è la vocazione an~ifascista e il compromesso democratico da cui è nata la nostra fragile ma n~ indegna fSperienza politica de} dopogu«ra. Per rafforzar/a occorre non ave· re paura di gridarne le ragioni alto ·e lontano. Ancora una volta politique d'abord;, e sarà forse anche una buona politica economica.

EU

Ce.ntro dell'attenzione del mondo politico italiano ne·i prossimi mesi . sarà la ricostru.zione di un rmi.nistero di centro sinistra; questo pr'oblema porta wn sè come in una scatola cinese il problema della lotta all'inflazione in tutti i suoi aspetti e il problema dell'atteggiamento, nel ca.mpo della politica economica, del partito socialista, partito perno della progettata compagine. Mentre scriviamo non sono ancora stati resi noti i documenti sulla politica economica che l' on. Lombardi intende proporY.e all'approvazione del partito: essi avranno comunque una notevole importanza sia ai fini della polemica i,nterna di· panito sia nei riflessi delle reazioni esterm che sono destinati a provocare. È tempo quindi di dare soltanto ·Uno sguardo al passato; un passato che non si chiude ·con un grosso saldo attivo a credito della politica degli autonomisti di Nen.ni e di quanti ne affiancano la politica. Come federalisti dobbiamo e pour cause diffidare delle nazionalizzazioni; come · osserva,ori imparziali do.bbiamo rilevare che, per quanto giustificata fosse sotto il profilo tecnico ed economico dal punto di vista politico l'operazione dell'ENEL, condotta con criteri discutibili; non si è co.nclusa con U·n vistoso guadagno, elettorale o di prestigio, per i socialisti e per quegl'uomini politici ~h~ intendevano · facilitare l'ingresso del soctaltsmo neila maggioranza. Si è finito di accettare, dopo l'intransigenza della notte di _s. Gregorio, che l'on. Togni in persona sovratnte.ndesse ai primi passi del nuovo ~igante:: sco centro di potere, guidato da un grand_e elettore dell'an. Moro. In realtà noi federa· listi temiamo che il nuovo corso socialista che mira ad incidere profondamente nell'economia del paese inasprisca la lotta politica ma· senza obbiettivi coerenti, senza speranze di sbocco. Lombardi vuole - e giustamente - un piu massiccio intervento dello stato nell'economia ma sembra non fare i contt che lo stato è quello che è, uno stato burocraticÒ accentratore di ormai antica estraz.ione in cui hanno ampiamente nidificato i più disparati i,nteressi settoriali, in 'genere allineatt in una proficua dimostrazio.ne di zelo conservatore e co.nformistico. In urna situazione del genere - e lo diciamo non solo ai socialisti 'l'fJa a quanti hanno a cuore l'esistenza e lo sviluppo dell'esperienza democratica in lta·

verrà dimeùticata troppo facilmente. L'unica speranza progressista si fonda su Mr. Heath; segretario di ~tato per l'Industria, il Commercio e Io Sviluppq Regionale, nonchè presidente del (( Board of T rade >>; molto probabilmente gli verrà affi,Pato il nuovo « Mi nister of Expansion >>. Giova qui ricor-dare ciò che ha scritto dei Tories, l'« ECQNOMIST » dell'ott. 1863: « .. , E>ssi mantennero non ·solo le principali istituzioni del paese, che erano accettflbili e popolari ma anche la minutaglia di abusi che nel corso degli anni si erano rapicate in esse; ... '. Nonos.tante le voci di rinnovamento il governo d.i lord Home cimane sempre un ((gabinetto di nonna Speranza>>, pieno di cose di pessimo gusto, nel quale anche se qualche soprammobile cede il posto a moderni elettrodomestici, rimangono le vecchie strutture e i mobili tarlati e cadenti.

UE

ed

AH

Fra politica

EU

f2

su

«

Harper's ,.

e

«

Esquire ,.

che, secondo fonti molto attendibili, al· tri non sarebbe se non l;econonfsta ed ex ambasciatore U.S.A. in India: John Kenneth Galbraith con uno pseudonimo di comodo. Risultati· otte.nuti.: Reverendo Martin Luther King, quattro ore; Eli:zabeth Tayi lor, tre minuti; Richard Nixon, tre se· condi ( « Valutazione che potrebbe anche deporre· tutta a suo favore ,. commenta salacemente Epernay ). La valutazione originaria del G!tfterale

Dé G·a ulle di sette ore e mezza richiese una re·visione perchè : « l pensieri del soggetto sono costantemente rivolti alla .Francia e quando egli pensa alla fran· eia pensa a se stesso •· fu eosl che il tempo di De Gaulle divenne come quello

Le bacio lf:lt mani ma-dame · (dal (( Chicago Su n - Times », 6-IX-63).

di J. K. Galbralth: ,un minuto e mezzo.

/

Popolo Europeci-- 5 Continua da pagina 1

Ci sono però sta·te anche lunghe epoche nella storia umana, ed in particolare in quella europea, nelle quali la politica estera è ) stata dominata dal senso della misura, cioè dall'accettazione dell'avversario come qualcosa di permanente, con il q uale si contende intorno a questioni o territori lllarg'inali,- ma non intorno al problema- della sua o d,ella nostra esistenza. Dopo l'esperienza delle due sto, o di . buona parte del resto, dell'umanità. guerre mondiali, dopo la dura contr
DAL" TRATTATO DI . MOSCA AllA COESISTENZA PACifiCA

Le ragioni morali della ·còesistenza pacifica

EU

AH

UE

HA

Anzitutto occorre togliere ogni illusione ai fautori del disarmo totale. È bene che il disarmo sia oggi invocato da utopisti, e da demagoghi, perché ciò contribuisce a tener aperto il problema, che è réale. Ma bisogna .pur sapere che esso sarà solubile solo se e nella misura in cui si potrà sostituire, nel mondo, l'impero della legge a quello della forza, cioè solo ~e e nella misura in cui si potrà realizzare quel governo mondiale auspicato da tempo dai federalisti mondiali e recentemente da Giovanni XXIII nella enciclica Pacem in terris. Non vi è dubbio che ci sono oggi alcuni problemi politici - primo fra tutti, ma non · solo, quello del controllo dell'uso déll'energia -nucleare- i quali hanno ormai raggiunto dimensioni mondiali, e che possono quindi es'sere affrontati in · modo razionale, nell'interesse dell'umanità intera, solo da un governo mondiale. Ma un governo . mondiale presuppone un grado di omogeneità delle istituzioni e dd 'costume politico delle varie comunità, il quale oggi non esiste. Ne consegue che i governi delle a!tuali comunità possono fare una politica le cui conseguenze a lunga scadenza accresceranno o diminuiranno tale omogeneità, e possono quindi creare o distruggere le condizioni future della costruzione del governo mondiale, ma non possono oggi porsi tale governo corri.è lòro obiettivo. Ciò significa tuttavia che non possono escludere la possibilità di dover fare delle g4erre, e non possono quindi perseguire il disarmo generale, ma solo tutt'al più diminuire in parte il proprio armamento durante eventuali congiunture politiche distensive. La politica 'della coesistenza pacifica ha la sua ragione d'essere proprio perché: a) go-· verno mondiale e correlativo disarmo degli Stati non sono oggi cose possibili, b) la guerra resta tuttora all'ordine del giorno nella politica mondiale, c) fra le varie forme di guerra c'è però oggi quella atomica, la quale costituisce un tale pericolo per l'umanità tutta intera da imporre a tutti, ma m particolare a coloro che pos.sono scatenarla, una costante ~ vigile operosità diplomatica diretta a renderla poco probabile. Condurre una guerra è nelle pos~ibilità di uno qualsiasi di quei cento e rotti Stati indipendenti in cui si suddivide l'uman1tà, ma solo quattro di essi sono og~i in grado di fare la guerra nucleare, e solo due di farla . in modo totale. Le guerre di tutti gli altri Stati, e le stesse guerre delle massime potenze, se mantenute limitate, per deprecabili che siano, possono essere sopportate dalla umanità e possono avere ancora per i belligeranti quella razionalità che permetteva a Cla,usewitz di considerarle come una continuazione della politica con mezzi violenti: p9ssono cioè far sì che chi riesca a_ concluder vittoriosamente raggiunga alcut;~i suoi fini. Ma la presenza diretta o indiretta degli Stati Uniti e dell'Unione Sovietica in tutti i punti del globo nei ·quali siano tensioni o frizioni, fa sì che qualsiasi guerra, condotta da queste due potenze o da paesi terzi, può acuirsi e complicarsi al punto da portare al conflitto nucleare totale. Una tale guerra, però, non è più né sopportabile dall'umanità, né dotata di alcuna razionalità per i due bel-. li~eranti. Essa non porta infatti alla vittoria di uno di essi, ma alla distruzione simultanea di entrambi i popoli contendenti, della materia del loro contendere, nonché dd re-

UE

Realtà e _mito della coesistenza pacifica

AH

dell'olocausto atomico, non è forse inutile cercar qui di definire quale sia la sua ragionevole meta, in modo da avere. un criterio che permetta di giudicare se il tale o tal altro atto sia o no conforme ad essa.

HA

adottare ad esempio la dottrina strategica del gen. Gallois, constatare quindi che i supremi interessi del paese sono in pericolo e far ricorso all'art. 4 del trattato. Si aggiunga che di fatto già Francia e Cina hanno annunziato di non voler aderire al patto, il quale equivale- quindi alla constatazione fatta con una certa solennità di qualcosa che già di fatto si sapeva, che cioè, .ad eccezione della Francia e della Cina, tutti gli altri paesi accettano, ·per ora, il punto di vista delle potenze .nucleari circa il loro monopolio nucleare e la pericolosità della proliferazione, e che, per ora, il resto dell'umanità sta a guardare con una certa equanimità: la riottosità della Francia la cui-potenza atomica è assai modesta, e -della Cina la cui potenza atomica è di là da venire. Tale essendo il contenuto formale dcl trattato, è comprensibile che uno statista corne De Gaulle, agitato da srpanie di potenza e di prestigio, e, d'altra parte, consapevole che le sue eventuali prossime esplosioni saranno così modeste da non produrre- contamina- zioni radioattive pericolose, non veda nel trattato altro che un insopportabile tentativo dei sovietici e degli anglosas-soni di con"ervare il loro attuale monopolio di armamenti atomici, e si rifiuti di adattarvisi. L'atteggiamento dei comunisti cinesi è piu complesso. Quel che essi temono non è tanto la maggiore difficoltà per loro di diventare una potenza atomica, poiché devono ben sa-, pere che comunque per lungo tempo la . Cina non potrebbe esserlo, e del resto la loro strategia politica mondiale non è affatto fondata sull'ipotesi della guerra atomica. Quel che i comunisti cinesi temono è proprio che al trattato di Mosca possano far seguito altri trattati analoghi, che la coesistenza pacifica possa effettivamente organizzarsi, che di conseguenù i loro sogni rivoluzionari possano ridursi a poca cosa e magari dissolversi. La loro polemica è essenzialmente ideologica, diretta ad esorcìzzare una prospettiva politica diversa dalla loro, più che ad affermare, come fa invece De Gaulle, un ·loro bisogno di prestigio. Ma i marxisti rivoluzionari amano giudicare le faccende dei loro avversari con il metro· della « Realpolitik », e- la critica dei rivoluzionari leninisti di Pechino rassomiglia perciò incredibilmente a quella d~ generale maurrasiano di Parigi. Questa critica, in base alfa quale chi fa finta di credere che il trattato valga qualcosa ~ un ,imbroglione e chi lo crede davvero è un imbecille, potrebbe anche in ultima istanza rivelarsi come l'unica esatta, se le potenze nucleari e quelle che sono in grado di ·diventarlo non· fossero capaci di procedere oltre questo trattato, o cercassero di farlo in una direzione sbagliata. Che ocèorra andare oltre, i tre governi che hanno concluso il trattato l'hanno dichiarato , e persino scritto nel trattato stesso, e si sono 'messi anche, senza indugi, a cercare i nuovi temi di accordo, senza nemmeno attendere che il trattato attuale sia ratificato. Effettivamente il patto di Mosca acquista il suo sign G. ficato di grande avvenimento diplomatico, solo i:n questa prospettiva: per la prima volta Je potenze nucleari hanno riconosciuto di avere un comune interesse ad accettare una sia pure aleatoria e limitata, ma precisa e sicuramente controllabile, limitazione alla propria libertà d!azione, ed hanno simultaneamente .deciso di continuare la ricerca di altre procedure concernenti l'adozione di regole di condotta che siano di comune interesse. Per la prima volta comincia a delinea~si nella realtà la fisionomia di quella politica di coesistenza pacifica di cui si parla da vari a•nni , ma che 'sembrava finora non potersi tradurre in nulla dì preciso. Poiché si - tratta di una politica tutt'altro che facile, e ~he tuttavia bisogna porta,re avanti . con coraggio essendo l'unica che pos- · sa oggi seriamente diminuire le probabilità

EU

di Altiero Spinelli

La temperie dell'attuale .politica internazionale

f6

Popolo Euorpeo 'J

Il fascismo tn Europa: un problema per la futura dem-ocrazia federai~

IL . QUADRIVI'O· DI MADR_ ID

mondo

eli Ferruccio Grandi

IL FUTURO (DI ORWELL) E' GIA' COMINCIATO?

•

RIPETIZIONI UTILI

UE

Anch-e questa·· è Europa

HA

« Sorteggiatore a vista: Designa fra i dipendenti che premono un pulsante al- . l'uscita dallo stabil imento quelli che devono sottoporsi alla visita -d i _p(!rouisizione. La percentuale della perquisizione si ,può variare a volontà. Il se~nale di via libera è dato da una lampada libera e da un .colpo di campana, quello dr vi-· sita da una lampada rossa dal suono continuato di un -camoanello ». (Dal pieghevole pubblicitario di una fabbrica ·di orologi e meccanismi di controllo). '

AH

((Tuttavia una costante,· il naz-ionalismo ·r imane. Marx av·eva torto quando arricciava il naso considerando i popoli ba'lca,nici com e una poco importante << cianfrusaglia etnica». Stalin sbagliò quando pensò che l'ortodossia marxista· avrebbe sopraffatto negli jugoslavi il patriottismo. E quando Krusciov rallenta la pressione moscovita s·copre un jmpressionante scovinismo non importa come ·Cafiìuffato. A dispetto delle mutevoli alleanze imposte daHe maggiori potenze con le loro conti-. nue diatribe private i balcani restano balcan i: essi sovvertono e distorcono le ideologie. Individualisti, orgogliosi, focosi essi restano oggi come venticinque anni fa rendendo perplesse· quelle potenze es~er­ ne t~ascinate dalla storia in rapporti co? essi ». (C. L. Sulzberger nel N ew York Times del 7 ottobre).

EU

DOVE IL ' COMUNISMO (E L'OCCI· DENTE) E' FALLITO

HA

« Francia e Germania sono VIC1111, e dall'altro lato abbiamo ora l'immensa potenza Russa, che è sempre più in espansione e che non ·si arretra di fronte a nessuna aggressione. La Francia e la Germania sarebbero le due prossime vittime se questa aggressione avesse luogo. Questa è la ragione piu importante perchè questi due stati si . uniscano e formino una solida barriera di fronte all'Unione Sovietica, anche per la guerra fredda ». (L'ex cancelliere Adenauer in un discorso pr~nunciato a Bad Godesberg .il 0 I Ottobre).

UE

UNA SOLIDA BARRIERA?

AH

VIS.IODe

In un'Europa che non ha risaltÒ, neppure to l'occidente) non è facilmente pensabile componente europea esistesse quale i fededando vita ad un p iccolo germe fruttiferò, una risoluzione positiva del . problema di ralisti da anni si sono sforzati di crearla forneppure con i classici due soldi di speranza, Franco come una gigantesca violenta rivinse una quinta silenziosa colonna potrebbe il problema della creazione dì una direzione marciare alla volta di Madrid con la doppia cita del I939· Quegli anni sembrano oggi politica nè al livello del potere effettivo nè molto piu lontani di quanto in effetti non insegna della liberazione e della paci6cazioal livello dei partiti e delle organizzazioni, lo siano per il mutare rapido delle situane; dovrebbe essere la colonna della solidanon ·si può pen~are che in Spagna, dove tante zioni negli· anni dd dopoguerra. Né sembra rietà europea di sindacati e partiti, in iu~o vicende del passato prossimo e remoto hanno che Io stesso popolo spagnolo se lo auguri se ad· una rinnovata dirigenza democratica spacontribuito a creare cause croniche di ritardo - come ci sembra intuire - si preferisce gnola in cui le nuove leve del paese avesse~Ò allo sviluppo politico ed economico, si siano; una risoluzione del problema di Franco con modo di far sentire le loro esigenze. In :fondo affacciati i termini di risoluzione del conflitto un ingresso baldanzoso in un nuovo ciclo se il problema spagnolo non fa passi avanti è storico, in una nuova atmosfera dove la ri- anche perchè fuori e dentro la Spagna non· si nazionale, così strettamente legato fin dalla sua origine alla situazione generale europea. nuncia alle rappresaglie e aile epurazioni rap" ha l'impressione che contro Franco vi sia una presenti non segno di imperdonabile deboclasse dirigen_te di ricambio preparata ai suoi De GauHe fa da grande ombrello ed assicura immensi compiti. Non già che la storia atal senescente dittatore spagnolo una vec- lezza, ma seg.no di forza, di volontà di createnda che sian pronte le soluzioni di ricamchiaia più tranquilla di quanto si poteva . zione di furme .nuove di vita del popolo al di fuori del vecchio conflitto fra la plebe e bio perchè i suoi ingranaggi si mettano iri' osare sperare. Ma se l'imbroglio spag.nolo il castello. moto; ma è certo che sul terreno politico e non ha trovato i suoi termini di risoluzione diplomatico la presenza di una forte nuo-:Jl · ciò non vuoi dire che non abbia dato sinCome una politica del genere, più facilorganizzazione democratica spagnola, solidatomi prepotenti di voler entrare prossimamente inquadrabile in possibilità concrete mente ancorata alle migliori forze democramente in una fase di evoluzione accentuata di incanalamento diplomatico, può t rovare tiche dell'occidente, sarebbe un punto di forse non addirittura violenta. È noto che la espressione nell'occidente europeo serìz'esseza, una sicura garanzia per le lotte dell'avdittatura franchista poggia sull'all.eanza, nata .re - come rischia - l'espressione plateale vemre. fin dai primi tempi della guerra civile, dei dell'attendismo di eventi ben lenti a mutarsi? monarchici e della destra reazionaria clasL'a~no scorso, all'indomani dei grandi Quanto ora diciamo con amarezza delle sica con il partito falangista a tendenze pc- scioperi, avevamo lanciato la formula Eurocose di Spagna potremmo ripetere a ben puliste totalitarie. Negli anni recenti si è ag~ pa-Spagna. Essa .n on i si è •sostenuta perchè maggior ragione delle cose dell'intera Eurogiunta a questo poco compatto schierament;.o troppo esigue o distratte erano le forze che pa. Se non si riuscirà a prefigurare un futuro una singolare organizzazione cattolica di de~ l'avevano inizialmente raccolta. Ma sicurastato federale europeo in una cla·sse dirigente stra, la Opus Dei. Il sistema è stato tenuto . mente la causa di questo iniziale insuccesso forgiata al li'Ve!lo dell'Europa, se non si moassieme finora dalla capacità di Fran co, affersta nella mancanza a tutt'oggi di una ro- ' biliteranno delle forze per la creazione di matasi fin dai prim~ m esi della guerra civile, busta componente . europea che possà orgauno stato .nuovo federale, barriere nazionali di dominare con i metodi e l'astuzia del vecnizzare su un vasto piano i co.n ati e le vele isolazionismo patriottardi o di partito funchio coloniale la variopinta tribu dei suoi soleità )ocali tanto sincere quanto spesso imzioneranno a favore dei principi che ci gostenitori. Oggi il sistema è in crisi all'interpotenti. Spesso impotenti perchè incapaci di vernano quanto a favore di Franco giocano no e all'esterno: Franco sta in sella con. un uno sforzo talvolta doloroso di chiarimenti le tradizionali divisioni della Spagna e la insapiente dosaggio di /terrore e di ((disgelo», sul piano politico e organizzativo. Se questa comunicabili~à propria della vita clapdestina. con prudenti posizioni diplomatiche sul terreno d i lla decolonizzazione, co'n l'amiciziq. · con Hassan II e con De Gaulle. Ma le sue relazioni con l'intero mondo cattolico rion ~ sono più quelle di una volta, i suoi avversari . nelle cospirazioni e nelle carceri dellfl peniQuell'estremo lembo dei Balcani che è la Grecia racchiude in sè uno dri problemi sola non sono affatto i vecchi rossi - come che l'Europtf dovrà risolvere. Franco ha tentato. far credere con il caso Però, ben sapete, che il <( mondo libero » non ama ricordare i punti bui che purGrimau - ma per più del 90% le genera~ troppo include nel suo seno. Erano necessari ·i fatti di Londra all'arrivo· d ei reali di zioni nuove cresciute nel segno del regime .. Grecia, la caduta del g<'jvemo Karamanlis e l'assassinio del deputato Lambrakis p.er All'interno del sist·eina la << sinistra·» falanrammentare agli europei la situazione interna del paese mediterraneo. gista reclama un'evoluzione verso la repubCi occuperemo diffusame nte deil'argomento i.n un prossimo numero, per ora iniblica presidenziale; sono evidentemente i faziamo col pubblicare una lettera che un cittadino greco ha inviato a ((Le Monde » langisti degli affezionati delle formule politi(E 0 ottobre), dalla quale si può avere già un'idea <>. Giorgio Fetsos, è stato condannato a morte tanto alle difficoltà di trovare delle prospetNel corso del ·processo i testimoni a carico per l'uccisione di agenti dei batMglioni di sitive· di successo al loro appello romantico hMln o dovuto riconoscere che' i quattro «sco- curezza senza che si sia potuta stabilire una alla violenza ma al fatto ben grave di ripornosciuti » erano, · uno ·un soldato bulgaro e · responsabilità diretta . Egli è tuttora in pritare il problema spagnolo nel suo quadro tragli · altri tre dei militari della W ehrinacht. gione mentre nessuna istruttoria è stata aper- . dizionale di faida sanguinosa di fazioni e Panayote Mavrokefalidis che era stato conta sulle torture subite. dalla moglie da parte classi in conflitto. dannato d morte 1iello stèsso processo è stato di terroristi di destra i quali le uccisero sotto liberato dopo aver firmato la famosa (i dichiaIn una Spagna eh; risente e ancor più rigli occhi il bambino di sei mesi. Giorgio razione di pe.n timento >>. Ma Mitadis, invesentirà come non potrebbe diversamente gli Kostouros sconta una condanna a' vita per ce, è sempre in prigione~ influssi profondi delle trasformazioni sociol'uccisione di un carabiniere italiano .. Panayote Pantazis, anch'egli partigiano fe~ logiche che stanno cambiando il v_olto dei Vorrei ancora citare il caso di Giovanni paesi vicini (basta pensare che gli Spagnoli rito in combattimento contro i tedeschi e di Grammatikakis di famiglia 1 impegnata al sostituiranno fra breve italiani e algerini cocui un fratello era .stato giustiziato dai tedecompleto nella resistenza e che diede rifume 'principale riserva di manodopera in tut- schi e 'un altro era morto in combattimento, (continua a pag. 7)

EU

• •

« Cert<;~mente l'autorità morale degli or-

gani ·e uropei si è dimostrata molto reale e il loro prestigio e la loro influenza hanno avuto conseguenze tragiche in diversi casi, ma dal punto di vista giuridico · le d ecisioni degli organi europei non ledono direttamen te le decisioni e le attività del, potere l~gislativo, esecutivo e giudiziario degli stati membri. Le decisioni nazionali non sono mai dichiarate nulle per il solo fatto che siano state condannate o respinte dagli organi europei». (Il segretario generale del Consiglio di Europa, Lodovico Benvenuti, il I settembre all'inaugurazione della XV seziOne del benemerito i-stituto). 0

o

llllffi11111fllllllllliiiiiii1UIIIllllllnlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllll

NOVEMBER 1963

MAANDBLAD in vier talen Redactie en. Admil'listratie Voor Belgie : St.-Jozefstraat 16, Antwerpen Voor Nederland : Ookmeerweg 172, Amsterdam 18

UROPES'E VOLK

Redactie : Paul~Emile

Brogniez ~ Ludo Dierickx Georges Goriely ~ Jean~Pierre Gouzy Piet Houx ~ Giuliano Martignetti Cesare Merlini ~ Altiero S~inelli André Thiery ~ Harry Weyl

PEUPLE EUROPÉEN

EUROPAISCHES VQLK. POPOLO EUROPEO

UWIIIIIUIUIIIUIIIIIIlliJliJJllill1l1W11111Jlilllllill1lllliUIIIIIIIllllllllllllllllllllllllll'

•

15

dood

het is mijn plicht, beslissingen te nemen, die geen adviseur en geen bondgenoot Noor mij treffen kan. Het is mijn taak en mijn plicht ervoor te zorgen, dat deze beslissingen zich op zoveel moge~ lijk inlichtingen en op zoveel mogelijk rechtstreeks · verworven kennis steunen. Daarom !leb ik de heer Ghroesjtsjow persoonlijk willen leren kennen. Wij hebben volstrekt verschillenqe op~ · vattingen aver recht en onrecht, over wat een interne aangelegenheid en wat een agressie is en v66r alles ]:lebben wij totaal verschillende opvattiqgen aver de situatie in de wereld van vandaag en aver de te verwachten ontwikke~ lingen. Maar wij waren beiden naar Wenen gekomen, omdat wij er ons van bewust waren, dat van onze beide naties ieder de macht heeft de ander onvoor~ stelbare schade toe te hrengen. Een dergelijke oorlog kan en moet echter, zo enigzins mogelijk, vermeden worden. Wij geloven aan een systeem van staatkun~ dige vrijheid en onafhankelijkheid. Hij gelooft in de expansie en de dynamiek van het wereldcommunisme en de vraag stelde zich, of er clan wel hoop kan bestaan, deze beide systemen in vrede met elkaar te laten leven, zonder dat

daardoor iets aan zekerheid ingeboet of de vrijheid van onze vrienden ook maar in het geringste verkleind wordt. Hoe moeilijk het ook zijn moge deze vraag positief te . beantwoorden, toch geloof ik, dat wij het de hele mensheid schuldig zijn, iedere denkbare poging te ondernemen. OHN F. Kennedy heeft metter~ d:aad bewezen iedere denkbare poging te willen ondernemen om de vrede in de wereld te bevorderen. Zijn eerlijkheid maakte ook indruk op zijn tege_n standers . . Chroesj-tjows onsteltenis bij het vernemen van de moord was echt. Overal in Oost~Europa gaf men van diep medeleven en van warme sympa~ thie blijk.

J

UE

Onze Presiden-t

EU

AH

Kennedy's geloof in de democratie was onwankelbaar. Zelfs in zijn dood bewees hij hoe sterk een gezonde democratie is en welke beproevingen zij kan door~ staan. Binnen anderhalf uur na zijn over~ lijden hadden de Verenigde Staten een nieuwe president : Lyndon J3. Johnson. Kennedy is niet meer. Maar zijn den~ ken en zijn ideeen zullen in leven gehou~ den worden door een generatie, waarvan hij het symbool geworden is.

HA

Altlero Splnelll In Kennedy•s geest :

genoemd wordt, een zekere lauwheid, zo niet een . afkeer van alles wat met poli~ tiek te maken heeft. Maar clan gaat het aver politiek in de slechte zin van het woord, aver het kleinzielige gekonkel, het peuterige prestige-zoeken en het bekrompen gechicaneer, da t de W estEuropese politici hun kiezers maar al te vaak durven presenteren. Komen ech~ ter wezenlijke vraagstukken in het geding, clan verandert dit beeld op slag. De wereld wist dat Kennedy en zijn équipe doelbewust streefden na':lr ingrij~ pende hervormingen. De wereld wist dat haar lot · mede in handen lag van de vermoorde president.

HA

EU

E generatiegenoten van Kennedy kennen uit hun herinnering geen · voorbeeld, waarbij de dood van een staatsman zo'n diepe indruk gemaakt heeft als de moord van vrijdag 22 november 1963. De eerste melding, waarbij alle.en nog maar sprake was van een aanslag, · deed de wereld al verstarren. 1VIet bezorgdheid en spanning werd op verdere berichten gewacht. Na een kwartier kwam de zekerheid : John F . Kennedy, de vijf en dertigste president van de V erenigde Staten, was dood. O p dat ·ogenblik voelde men hoe onderlinq verbonden de samenleving van 1963 geworden is. Spontaan reageerde de hele westelijke wereld : « onze » president is dood. Dat werd buiten Amerika even sterk gevoeld als in de V erenigde Sta~ ten zelf. · Dit aanvoelen als een persoonlijk ver~ }ies, deze gevoelens van sympathie en aanhankelijkheid worden natuurlijk voor een deel verklaard door de aantrekke~ lijkè persoonlijkheid van de jonge, dynamische. Kennedy, zijn charmante vrouw en zijn lieve kinderen. Maar er is meer. Bij het medelijden en het verdriet voeg~ den zich weldra ongerustheid en angst. « Hoe moet het nu verder », was de vraag die miljoenen zich stelden. R wordt vaak geringschattend gesproken aver de politieke belangstelling van de brede massa. En inderdaad bespeurt men bij de man in de straat, zoals de basis waarop ons democratisch bestel rust gewoonlijk

D

AH

UE

Eeo krachtig boodgenootschap tussen Europa en Amerika

E

Kennedy had begrepen dat het tijd-~ perk van de traditionele diplomatie voor~ bij was. Voor hem was de wereld een geheel gaan vormen, al was het hem meer clan wie ook - duidelijk dat dit geheel vooralsnog verdeeld was in twee grate ideologische kampen ·. het. demo~ cratische en het communistische. Hii wist dat beide de mogelijkheid hadden om, door middel van atoomgeweld, de tegenstander te vernietigen. Maar dat zou tevens de eigen ondergang inhouden. De enige oplossing lag voor hem in een vreedzaam naast elkaar leven van beide systemen. Na zijn gesprek met Chroesjtsjow in Wenen verklaarde hij in dit verband tegenover het Amerikaanse volk : « lk draag de verantwoordelijkheid van een president van de Verenigde Staten en

De gedachte van ee~ Europese democratie heeft tot nog toe niet veel sympathie ontmoet bij de regeringen. In de voorbije tijd waren haar voornaamste· verde~ digers organisaties als de Euro~ pese Federalistische Beweging, de Gauche Européenne en een a-an~ tal individuele journalisten en schrijvers in de verschillende lan~ de n.

Politiek programma. E hoofdllJnen van de Europese polttiek, zoals elle door de progressieve kra.chten gevoerd zou moeten worden, kunnen als volgt worden samengevat :

D

Wat de Gemeenschappen betreft, moet in de eerste plaats de toetreding van Groqt~Brittannie tot de E.E.G. volledig gesteund worden. De' oppositie van de Gaulle mag niet als onveranderlijk aan~ vaard worden. Er moet aangetoond wor~ den dat de Gaulle en zijn politiek de ergste vijanden van de Euromarkt zijn, omdat hij dit instrument van economische en sociale vooruitgang wil ,omsmeden tot een wap'en om de Franse hegemonie te vestigen. Wij moeten de Britse deel~ neming bevorderen, omdat zij de posi~ tieve aspecten van d~ Euromarkt zal ver~ sterken. Een van de voornaamste eisen in deze moet zijn dat de huidige absurde methode van onderhandelen wordt gewijzigd en dat de Gemeenschap wordt vertegen~ woordigd door de Commissie in plaats van door zes ministers.

Steun aan E.E.G.

' N

\AST deze actle voor de uitbreiding van de E.E.G., moet de democratische llnkervleugel al haa.r k ·r achten inzletten om het actieprogranuna van de Commissie werkelijk ~ doen uitvoeren. Zoals bekend vereist dit programma de verwezenlijking van een Europese programmering en de coordinatie van de nationàle en regionale plannen, de gelei~ delijke monetaire eenmaking, de moder~ nisering van de landbouw, de daadwer..kelijke tenuitvoerlegging van de anti~ trustregelingen, een gemeenschappelijk vervoer en energiebeleid.

Alleen ckze economische poli~ tiek kan van ck gemeenschappe~ lijke markt een instrument van intetne en internationale vooruit~ ganfi ·. maken in plaats v an een eigen jac:htgebied van de grote monopolistische groepen, waarin de meest verouckrde en de duurste . vormen van landbouw worden toe~ gepast en waarin de laatste vor~ men van economisch nationalisme blijven voortlev~n. Daar de zwakke en labiele krachten van de <::ommissie en van het pseud~ Europese Parlement niet voldoende zijn om een dergelijke· politiek te verwe~ zenlijken, moeten de zaken met grate doortastendheid worden aangepakt. V ooreerst moeten de executieve orga~ nen van de drie Gemeenschappen wor~ den samengevoegd en de ene nieuwe Commissie moet geleidelijk omgevormd worden van een technisch orgaan tot een werkelijke federale regering voor de Europese economie. (Lees door op blz. 2)

2

HET EUROPESE VOLK

Een krachtig bondgenootschap tussen Europa en Amerika ( vervolg v.an · blz. l)

D efensie op nieuwe basis

·de Europese verdediging een ·zeer belangrijke rol, niet meer een zo overheersende positie dat zij ook uit naam van hun bondgenoten kunnen spreken. Indien West-Europa van zijn kant een verkeerde buitenlandse en militaire politiek gaat voeren, zal daardoor een mislukking van de Kennedy~politi e k in de hand worden gewerkt, alsmede het terugvallen van de Verenigde Staten en de Sovjet~Unie op stellingen in de geest van Dulles, respectievelijk Stalin. Het is niet uitgesloten dat de nieuwe president, Jonhnson. daartoe eerder geneigd zal zijn clan zijn voorganger.

ET tweede domein, waarin een ·J.inkse politiek tegenov.e r die van 'tet Europese conservatisme 'm oet w01·den gesteld, is de gemeenschappelijke verdediging en de daarnree verbonden buitenlandse politiek. Meer clan in de laatste vijftien ja;en het geval was, is de huidige politieke wereldconjunctuur gunstig voor een poli~ tiek van vrede en vooruitgang op wereld~ vlak. De twee grootste machten ter wereld schijnen zich eindelijk reken~ schap te geven van het gewèldige gevaar dat besloten ligt in de mogelijkheid tot collectieve zelfmoord van de mensheid waartoe de ontwikkeling van het delicate zogenaamde « evenwicht in de atoom~ terreur » heeft gevoerd. Beide trachten formules te vinden voor een vreedzame coexistentie waardoor de spanning in de wereld kan worden verminderd en de bewapeniil.gswedloop kan worden stop~ gezet door voor beide partii.eh aanvaard~ · bare vormen van gecontroleerde gelei~ delijke ontwapening. Op dit moeilijke en dramatlsche ogen~ blik, waarin niet het lot van één enkel land maar dat van de hele mensheid op het spel staat, hebben de plannen van de Gaulle om W est~ Europa tot een derde atoommogendheid te maken slechts zin voor wie, zoals de Gaulle, gelooft dat het nieuwe Europa tot stand moet worden gebracht door de herleving van het nationalisme in een nieuwe Europese vorm·. Deze opvatting draagt echter .op geen enkele wijze bij tot het behoud van de vrede in de wereld, en zelfs niet tot de veiligheid van Europa.

H

Geen kernwapens voor Europa

ET democratische Europa met met een bevolking van meer dan 200 miljoen, d.w .z. meer clan de U .S.S.R. en clan de Verenigde Staten, met een economisch potentieel dat slechts door het Amerikaanse wordt overtroffen, is in staat uitsluitend met De staatsman is de dienaar niet ... van het volk, maar van eig·e·n middelen ·- zonder Amerikaanse hulp - een verdediging te organiseren zijn God . tegen een mogelijke conventionele aan~ JOHN QUINCY ADAMS val. Daarentegen kan het niet - en zal het de eerste tien jaar niet' kunnen . .. niet als burger van Massachusetts , maar als Amerikaan .. . over kernwapens beschikken. DANIEL WEBSTER Hiertegen kan worden ingebracht dat, ook al doet de Brutse mislukking de Ik veracht de opgeblazen populariteit. . . doelloosheid van de huidige Franse THOMASHARTBENTON pogingen inzien, een verenigd Europa over de middelen zou beschikken een . . . ik kan niet vergeten da t ik een verrader ben genoemd. volledige atoombewapening op te bou· SAM HOUSTON wen. Een democratisch Europa heeft e1 echter alleen maar belang bij de wed~ Ik heb in mijn geopende graf gekeken... · loop naar de nucleaire chaos niet te . EDMUND G. ROSS . versnellen, al heeft het daartoe tech· nisch de mogelijkheid. Het Europese Vandaag moet ik oprecht of oneerlijk zijn ... belang valt samen mE::t dat van de LUCIUS QUINTUS CINCINNATUS LAMAR Europa's bijdrage tot de vrede Amerikanen · en · van de Sovjets, n.l. de vergroting van het aantal atoommogend~ E bijdrae-e die een · democratisch lk ben teruggekomen om U de waarheid te vertellen Europa tot vrede en veiligheid · heden te beletten. GEORGE NORRIS Zolang geen oplossing wordt gevonmoet leveren, heeft een heel ander den, die het evenwicht in de atoommrkarakter. Zij moet, in de huidige poli~ De vrijheid van het individu om zelf te denken reur overbodig maakt, moet het parttieke en militaire situatie, antwoord geven ROBERT A. T AFT nership tussen Europa en Amerika op de vraag hoe de oorlogskans ver~ erin bestaan dat Europa z~lf zijn conminderd kan worden en hoe - indien er toch een gewapend conflict uitbreekt ventfonele verdediging verzorgt, zijn grondgebied vrij houdt van atoomwa- dit conflict beperkt en beeindigd kan worden voordat wij door « escalation » pens en voor het extreme gevaJ. kan (zoals de Amerikaanse deskundigen het rekenen op de Amerika,anse nucleaire v erband houdt met de politiek inzake enigd in een hernieuwd Atlantisch bond~ noemen) aan de nucleaire massamoord wapens. genootschap. de Em·omarkt, want he.t gaa,t om twee toe zijn. Zoals de Britten een begin maken met aspecten van hetzelfde probreem. De Europese bijdrage is momenteel de afschaffing van hun nationale « deter~ Het doel is immers om aan de Europese Een dergelijke hervorming in uiteraard een Europees~Amerikaanse rent », zo moet ook worden gevraagd, dat bijdrage, ·Qmdat Amerika rechtstreeks bij democratische zin van de Eurode Franse « deterrent » wordt afgeschaft regering en het Europese Parlenient naast de leiding van de Europese eco~ de Europese verdediging is betrokken. e11 dat er geen Europese wordt nagemarkt en van de g ~m eenschappe­ nomie ook de leiding en de contrale • Wat Amerika betreft, moet men erken~ streefd. lijke defensie zijn aspecten van de · op · te pragen averi de gemeen~ nen dat de Kennedy~regering zich ernstig schappelijke militaire organen. Geleide~ éne strijd voor de Europese demoinspant om ·het juiste antwoord op de lijk moeten de nationale strijdkrachten cratie. Maar zoals steeds bij r evogestelde tweele-'ige vraag te vinden. Er N aar een echte democratie ontbonden wotden en een defensieve en lutionaire experimenten ( en de is geen reden daaraan te twijfelen nu de M dit program:rna te verwezen- conventionele Europese strijdmacht moet regeringsleider op lafhartige wijze ver~ lijken moet de Europese linker- daarvoor in de plaats komen. Zo wor~ opbouw van de Europese demomoord werd. De Verenigde Staten heb ~ cnitie is een revolutuie) moet zljde een politiek uitwerken, die den de afzonderlijke Europese staten her~ ben echter, ook al spelen zij in

EU

AH

UE

H

EU

O

AH

UE

HA

D

LIJFWACHT Toen wij indertijd een foto publiceerden van de aanslag op president de Gaulle in Petit Clamart, zijn er van enkele lezers reacties gekomen op het onderschrift, waarin wij de mening naar voren brach ~ ten, da t het hier wellicht om ·een gecn3ceneerde moordaanslag ging . Zij w aren het niet met ons eens en schreven hevig ver ~ "ontwaardigd dat de Franse pres!dent zich niet leende voor een dergelijke opzet. D ank zij zijn veiligheids~ dienst waren de aanslagen op zijn leven nog steeds veriideld. . ·· Niemand zal betwijfelen, dat de Gaulle aver een goea-getrainde lijfwacht be~

HA

EUROPA IN STUKJES + L'EUROPE EN MIETTES + EUROPA A PEZZI schikt. Maar evenmin ·z al iemand in ernst durven be ~ weren, dat de « body-gu~ ards » van de Amerikaanse president hun vak minder goed zouden kennen. Een ding is bi} dit alles zeker : een vastbesloten moorde~ naar zal er bijna steeds in slagen iemand om het leven te brengen, als hij dat abso~ luut wil.- D aartegen is nau~ welijks afdoende bescher~ ming mogelijk. Dat is helaas weer eens duidelijk geworden bij de moord op Kennedy.

VRITE RING

NIEUWSGA~

Zo g0ed als het uitgeslo~ · · ten is iemand onafgebroken te ·beschermen, zo goed is het daarentegen wél moge~

·lijk iemand gedurende een bepaalde periode of voor een bepaalde gelegeil.heid te bewaken. Onbegrijpelijk is het dan ook hoe de .politie van Dallas de vermoede~ lijké moordenaar van Ken~ nedy kon laten doodschieten. Zelfs een leek zou er in slagen een methode uit te denken om een gevan ~ gene veilig te transpor~ teren. Het schijnt echter dat de politie in Texas zeer sterk rekening moet houden met' de pers. D aarom heeft zij niet anders gedurfd clan vooraf het uur bekend te maken, waarop Lee Oswald van het politie ~ bureau naar het paleis van justitie ge ~ bracht zou worden. Pers, radio en televisie moesten

+

en zouden daarbij aanwe~ zig zijn. Een obscure figuur als Jack Ruby profiteerde van die gelegenheid en zag zijn kans schoon. Hier komt men aan de grenzen van de « vrije nieuwsgaring ». Waarschijnlijk werden die gren ~ zen verre overschreden en hebben we te doen met sen ~ satie~journalistiek, die een duidelijk immoreel karakter heeft. Naar de kranten melden, heeft het kerkhofpersoneel geweigerd het stoffelijk overschot van Oswald naar het graf te dragen. Hun werk werd overgenomen door « toevallig » aanwe ~ zige reporters. Als dit be~ richt waar is, schuilt er wel een macabere symboliek in.

men zich concentreren op een beslissend probleem. Hiervoor moet een politiek worden uitgewerkt, de kracht moet worden opgebracht om die politiek uit te voeren en een volksbeweging moet worden gemobiliseerd ten gunste van een gemakkelijk te begrijpen gedachte. Deze strijd kan momenteel eigenlijk alleen worden geconcentreerd rond de Euromarkt. Het overige kan pas worden aangepakt, als de linkse krachten ép éiit gebied een eigen politiek volgen in de vorm v an een ·pian, da t tegenover dat van de Gaulle kan worden gesteld en waarvoor de vorming van een breed Europees front moet worden nagestreefd. Altiero Spinelli

MENSI>LE

~·---------...-..--.........,--.~è . .-'

il

,·

pr~mo

giornale europeo!--,

l Spedlz. in allbon. postale • 6ruppo 111 l una o opia IJ O Ilre anno

VI

n.

12

Dicem.bre 1.9 63

UR-O ·PEO .

AH

UE

HA

Si eco Mansholt, ·il Commissario del Mer- al piu ajto, i :prezzi agricolri degli altri paesi. cato Comune che si occupa della politica Alle pressioni degli agricoltori si aggiunagricola, è di nuovo sul sentiero di guerra. • gev ano le diffid.enze fra 1 va.r i paesi ·della . Due anni fa, . dopo un'accur.ata :preparazione, Comunità, assai cresciute, da quando de egli aveva la-nciato la politica ag~icola della Gaulle ha cominciato a sviluppare/la sua . Comunità. Lasciando qui da parte i dettagli, politica europea. ' ' il piano consisteva ·n un progressivo ravviPer tentare di fare uscire la politica agricinamento dei prezzi,~ ·in un progressivo cola dal punto morto cui ~era giunta, Mansmantellamento delle dogane interne (o, cosholt ha proposto . ora ai Ministri un nuovo me si sarebbero chiamàte d'ora innanzi, dei piano, non già moderato, ma piu audace anpre\ievi), {! nello stabilim"ento di un prelievo cora del primo, anch'e se per ora limitato solo ai cereali. · mobile comune sulle importazioni dall'estero. I governi · avevano accettato qpesto piano Egli ha proposto di abbandonare ogni graper i cereali, e per una parte dei prodotti dua ~.;ione nell'avvicinamento dei prezzi 'dei animali, riserval;':Ùosi il-iliritt~ di <:iecièer anvari paesi, ~i stabilite
HA

EU

DE GAULLE VUOLE UNA FRANCIA GRANDE FRA l GRANDI

Una rana scorse un bue che Je parve di bella corporatura. Essa, piena d'invidia, si stende, gonfia, e si sforza di uguagliare in grandezza, quell'animale ... » · , l (La Fontaine, Favole)

BRUXELLES: SALVO IL MEC

UE

di Altiero Spine/li

AH

piano Mansholt

dei prezzi con 'quella della riforma delle .strutture agricole. I .~ari Bnnomi, italiani e tedeschi, i difen- • sori miopi delle strutture agricole attuali, ' hanno già cominciato a protestare contro questo piano. Sta di fatto che una politica comune-europea .non si può fare senza spezzare la resistenza del possente e retrivo corporativismo ·agrario dei nostri paesi. Nel mese di aprile i Ministri CEE dovrebbero decidere se adottare o no i~ piano Mansholt. Il paese piu interessato all'adozione è la Francia, perché l'agricoltura francese soffre già di una· crisi di sovrapproduzione ed ha bisogno di un piu largo mercato. Se la politica agricola comune .non si sviluppasse, il governò francese · dovrebbe necessariamente affrontare una violenta crisi agri~ cola, di assa;i difficile soluzione sul piapo nazionale. Le ripercussioni sàrebbero gravi sia per la ·situazione militare che per quella sociale e politica di quel paese. Dare <;ffettivam eh e tmzto a merca QC'Ofuune agnt6ro co l'inizio del 1964 non è semplicemente una altezzosa riçhiesta di De Gaulle, è una ur• gente necessità dell'agricoltura francese. Cosa dovrebbe fare in queste ·circostanze un governo come quello italiano, che compare ora con uomini e idee nuove sulla scena politica, che proclama di essere per l'unità politica europea, e che deve affronta.re già pér rag.ion:i. di :progresso interno una politica di riforma delle strutturé agricòle? La risposta è evidente, anche se c'è da chiedersi se i nostri ministri sapranno formularla e difenderla. Il Ministro italiano al Consiglio della Compnità dovrebbe sottolineare che la politica . comune agriçola costerà all'Italia, e che per decidere di modificare la nostra agricoltura in modo da .renderla strettamente connessa con quella francese, e cogli altri prezzi della Comunità, l'Italia chiede di avere la garanzia che si ' stia provvedendo .non già s?lo ad una espansione dell'agricoltura francese sui mercati italiani e tedeschi, ma alla creazione di una vera casa comune europea, irrevoca·bi1mente comune, è democraticl La prova d~ ciò è cos1:ltuita dall'impegnÒ che, simultaneamente all'adozione del piano Mansholt, gli stati dovrebbero pretendere di far eleggere dal popolo europeo ad una data fissata fin ·d'ora il Parlamento europeo, e di affidargli. il compito di proporre le ormai necessarie riforme costituzionali delle Comunità. L'ostacolo principale per il progresso dell'unificazione politica è oggi costituito dall'opposizione di De Gaulle contro ogni forma federale. Egli ha potuto sinora profittare dell'inerzia degli altri governi dì fronte a questo problema, e della: loro paura che De Gaulle potrebbe, far saltare il Mercato Comune. Questa volta il -governo fia.ncese 'si presenterà come il piu interes~ato fra tutti e sei i governi al successo di una importante tappa del M.E.C., quella della politica agricola. Questa è la situazione in cui si può ottenere che· De Gaulle si pieghi e paghi al popolo e alla . deptocrazia europea il prezzo federalista della politica agricola.

EU

nnuovo

.

La sera del ' 23 dicembre è giunta da Bruxelles la sospirata notizia di un accordo per la politica agricòla COI!IU· ne. Questa volta non c'è stato bisogno di fermare le lancette dell'orologio al 31. dicembre come era accaduto due anni fa e i ministri della C·EE h~nrio potuto tornarsene a casa per trascorrervi serenamente le feste di fine d'anno. Si è trattato di un accordo di massima, formulato sulla base di un compromesso globale ·(« package deal ») sui vari punti in discussione, 'lo'larnatoAiaJia

çotnmissio~la

CH

alle 2.30 della notte fra sabato e domenica. Su esso dovr~mo ritornare. Grossi p11oblemi restano comunque ancora da definire. Ad esempio il problema del prezzo comun~ dei cer~ali ed il · piano Mansholt dovranno ancora essere discussi nel mese di aprile prossimo. Molti regolamenti di applicazione dovranno far seguito ali~ decisioni prese a Bruxelles. Un avvio, comunque, della politica agricola comune c'è ' s~ato. E per il fatto .che la Francia si è impegnata a studiare nel febbraio prossimo la proposta olandese di aHidare all' Assemblea Parlamentare il controllo sul Fondo europeo di orientamento e di garanzia agricola ('FEOGA ), qualcuno ha · anche parlato di un passo · avanti dell'Europa politica. Troppo· ottimismo. Sta di fatto comunque che il. prestigio della Commissione delia CEE, la vera artefice del compromesso, ne è uscito assai accresciuto. E non c'è dubbio che il successo della Commissionè è equivalso ad· un successo dell'interesse generale della Piccola Europa su quelli particolaristici degli stati. l tecnici europei hanno avu- · to partita vinta sui ·politici nazionali. Preferiremmo però che a elaborare de- · cisioni'· così importanti. per la sorte del popolo europeo fossero degli uomini politici ,e uropei. Val la pena di riportare a questo riguardo il parere di << Le Monde >> ( 25 dice111bre) : cc Ora bisogna pure riconoscere che nessun controllo popolare viene esercitato su queste attività ·che si risolvono ~empre di più in forme di -,tecnocrazia. Non può stupire che ci siano uomini dalle prospettive più diverse· che richiedano oggi con insistenza la nascita di una Europa . politica ».

/