Kerkinformatie. Justitiepastor. Breda. Afscheid Jan Oortgiesen Kalender en materialen Veertigdagentijd Hoezo zending? nummer 223 maart 2014

Kerkinformatie nummer 223 • maart 2014

Justitiepastor in Breda

Afscheid Jan Oortgiesen • Kalender en materialen Veertigdagentijd • Hoezo zending?

2|

Internetnieuwtjes Handreiking Catechese

Paasgroetenactie

www.pkn.nl

www.kerkinactie.nl/paasgroetenactie

Veel gemeenten willen hun jongeren graag vertrouwd maken met het christelijk geloof en de traditie van de kerk. De handreiking Een 10 voor catechese! kan hen daarbij helpen. De handreiking is in november aanvaard door de synode, geeft informatie en stelt vragen bij vier thema’s die belangrijk zijn voor samen leren geloven in de gemeente. Route vanaf de homepage: Geestelijke vorming > Jeugdwerk > Catechese

Duizenden gemeenteleden schrijven tijdens de Veertigdagentijd een kaartje aan gevangenen in binnen- en buiten land. De ontvangers ervaren de aandacht als een grote steun. Veel plaatselijke gemeenten doen mee: vorig jaar zijn 80.000 kaarten naar de gevangenissen verstuurd. In Nederland worden de kaarten met Pasen uitgereikt door de justitiepredikanten. Alles over de werkwijze en bestellingen staat op deze webpagina.

Bijbelapp

Landelijke Pastorale Dag

Praten over werk en familie

www.pkn.nl Iedere gemeente organiseert toerustingsbijeen komsten voor gemeenteleden. Waarschijnlijk zijn de bijeenkomsten voor dit seizoen al georganiseerd, maar voor het nieuwe seizoen heeft de generale synode in de afgelopen jaren twee zinvolle gespreks brochures besproken en vastgesteld. Het gaat om ‘Wij en ons werk – Dienstbaar in Gods Wereld’ en ‘Familie als gegeven - Leven in een web van relaties’. Voor mensen die net even wat dieper in een actueel thema willen duiken en er een serie gesprekken aan willen wijden. Beide brochures bevatten vragen om het gesprek op gang te helpen. De brochure ‘Wij en ons werk’ is bijvoorbeeld geschikt voor een themabijeenkomst rond bid- of dankdag voor gewas en arbeid. De brochure ‘Familie als gegeven’ hoopt het gesprek op gang te brengen over zoiets vanzelfsprekends en vreemds als familie als gegeven. Er is gekozen voor drie thema’s om dit onderwerp aan de orde te stellen: 1. iedereen is kind 2. iedereen bevindt zich in gegeven familie posities en 3. iedereen is familie van God. De brochures zijn te downloaden via www.pkn.nl > Werkvelden > Geestelijke vorming > Vorming en toerusting.

Een website voor uw gemeente: te moeilijk? Te duur? Niet haalbaar? Kijk eens op www.protestantsekerk.net!

https://play.google.com De nieuwe Bijbelapp van uitgeverij Jongbloed kenmerkt zich door eenvoud, snelheid en intuïtieve navigatie. Er zijn vier vertalingen: Herziene Statenvertaling, Willibrordvertaling, Statenvertaling en Het Boek. Later volgen meer vertalingen. Voor € 6,99 (per vertaling) is de app te downloaden in de Google Play Store. Zoek op: bijbelapp Jongbloed. Eerder verscheen de Pomegranate app met Nederlandse bijbelvertalingen en bronteksten.

www.aanmelder.nl/lpd2014 Tijdens de Landelijke Pastorale Dag op 29 maart in Zwolle kan men lezingen volgen van dr. Mechteld Jansen over ‘Pastoraat steeds meer buiten de kerkmuren’ of, in een andere zaal, van ds. Janneke Nijboer over 'Social media is pastoraat'. Op deze site staat alles over locatie, programma en de workshops (zie ook Kerkinformatie van januari, p. 18-19). Aanmelden kan via de site.

Colofon Kerkinformatie 223 – maart 2014 ISSN 1380-460X

Kerkinformatie verschijnt elf keer per jaar als officieel orgaan van de Protestantse Kerk in Nederland. Algemeen adres Dienstenorganisatie Protestantse Kerk in Nederland, Joseph Haydnlaan 2a, 3533 AE Utrecht, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 18 80, e-mail: [email protected]. Kerkinformatie • maart 2014

Abonnementenadministratie Abonnementsprijs e 20,- per jaar; buitenland e 27,50. Vanaf 35 ex.: e 17,50 per jaar. U kunt zich als abonnee opgeven en afmelden bij de Abonnementen-administratie Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 17 25, [email protected] Dit blad is voor visueel gehandicapten in aanpaste leesvorm verkrijgbaar. Voor nadere informatie CBB, Postbus 131, 3850 AC Ermelo, telefoon (0341) 56 54 99.

Redactie-adres Kerkinformatie, Postbus 8504, 3503 RM Utrecht, telefoon (030) 880 14 17 (di, wo, do). E-mail: [email protected] Advertenties: zie achterin aan het begin van de advertentierubriek.

Opmaak Ladenius Communicatie B.V., Houten

Redactie Rian Binnendijk (hoofdredacteur), Janet van Dijk, Marloes NouwensKeller, Marieke Riedemann, Henk van IJken en Frans Rozemond (eindredactie).

Overname van artikelen wordt op prijs gesteld, mits met bronvermelding. Overname van foto’s in overleg.

Basis vormgeving ReproVinci, Schoonhoven

Druk De Groot Drukkerij, Goudriaan Kerkinformatie op internet www.pkn.nl/kerkinformatie

|

Inhoud

Ten geleide Op de drempel van de Veertigdagentijd valt dit nummer van Kerkinformatie door uw brievenbus. Kerk in Actie geeft deze periode van bezinning het thema mee: ‘Zoek de stilte – ontdek wat je beweegt’. Een app en een speciale kalender zijn verkrijgbaar om jezelf even halt toe te roepen. Meer hierover vindt u in dit nummer.

Je kunt ook als hele gemeente de stilte zoeken. Daarover schrijft synode scriba Arjan Plaisier in zijn Kroniek over het gebed. ‘Er kan iets uitgaan van de stilte van een gemeente, het helpt jou om zelf te bidden. Wat je dan bidt? Dat kan van alles zijn. Het kan ook een stil worden voor God zijn. Een oefening om je open te stellen voor God. Om ontvankelijk te worden voor de heilige Geest. Een woordeloos gebed waardoor Christus woning in ons maakt.’ Frans Rozemond eindredacteur Kerkinformatie

4

Gevangenispastoraat

‘Kerkdienst is kans om mensen te raken’ 8

Missionair werk

Bisschop Cray: ‘Pas het evangelie toe op de lokale context’ 9

Veertigdagentijd

Kalender ‘Zoek de stilte’ 10

Kerk in Actie

Verzet tegen discriminatie blijft hard nodig 11

Studiedag

‘Preken is elke zondag een waagstuk’ 14

Mobiliteitsbureau

‘Beroepingswerk is steeds meer maatwerk’ 16

kerk in actie

Sommige medemensen worden gedwongen om stil te zitten. Marjanke van der Horst, gevangenispastor in Breda, vertelt in dit nummer dat ze de mooiste en meest intensieve contacten heeft met mensen die ‘in beperking’ zitten: ‘mensen die verstoken zijn van alle contact in het kader van een strafrechtelijk onderzoek. Zij zitten in totale isolatie, alleen de geestelijk verzorgers mogen ze van hun cel halen voor een gesprek. Die mensen zitten er helemaal doorheen. Als ik hun vertrouwen kan winnen en hen de ruimte kan geven om tot zichzelf te komen, ben ik een gelukkig mens.’ Gelukkig doen veel gemeenten in deze tijd mee aan de Paasgroetenactie voor gedetineerden.

3

Servicepagina

Wat biedt www.pkn.nl voor scriba’s? 17

Geldwerving

Periodieke giften leiden tot hogere inkomsten 18

Kerk in Actie

Veertigdagentijd: Zoek de stilte – ontdek wat je beweegt 19

Hoezo Zending?

Niet alleen ‘van hier naar daar’, maar ook terug 20

JOP

Kerk in de (Almelose) samenleving 22

Communicatie

Christelijke omroepen kiezen positie bi

j

Rubrieken

d

e

6 Kroniek

co ve

rfot

12

Mensen (inclusief predikantswisselingen)

13

Daar in Utrecht

26 Bijbelteksten Taizé

o

27 Collecten 28 Advertenties

De kerk is in de gevangenis zeer verbonden met het leven van alledag, zegt justitiepredikant Marjanke van der Horst (zie p. 4-5). Foto: Marieke Viergever

Kerkinformatie • maart 2014

reanat Pa os msetn

4|

Marjanke van der Horst bij de gevangenis in Breda. Foto's: Marieke Viergever.

Gevangenispastor Marjanke van der Horst:

‘De kerkdienst is een kans om mensen te raken’ De gevangenis is maar een klein wereldje. In dat opzicht voelt ze zich wel eens een beetje dorpsdominee. Marjanke van der Horst is gevangenispastor, in dienst van Justitie. ‘Met sommige gevangenen krijg je echt een band. Een aantal komt steeds weer terug, die lukt het niet om eruit te blijven. Dan is het: ‘Hé, daar ben je weer’.’ Ze heeft het nodig dat ze zich ‘thuis’ voelt op haar werk. Niet gek dus dat ze dit werk al meer dan twintig jaar doet. En met liefde. De mooiste en meest intensieve contacten heeft Marjanke met mensen die ‘in beperking’ zitten, ‘mensen die verstoken zijn van alle contact in het kader van een strafrechtelijk onderzoek. Zij zitten in totale isolatie, alleen de geestelijk verzorgers mogen ze van hun cel halen voor een gesprek. Die mensen zitten er helemaal doorheen. Als ik hun vertrouwen kan winnen en hen de ruimte kan geven om tot zichzelf te komen, ben ik een gelukkig mens. Dat vind ik een van de mooie dingen van mijn werk.’ Kerkinformatie • maart 2014

Anderhalve dag per week werkt ze in de penitentiaire inrichting Vught, de rest in de koepelgevangenis in Breda. Toen ze nog theologie studeerde werkte ze al bij Justitie, als assistente die levenslopen op schrift stelde. ‘Ik vond het een fascinerende werkomgeving. Gelijk na mijn studie kon ik als pastor aan het werk.’ Taalgebruik Gevangenispastores verzorgen in de inrichtingen individueel pastoraat, groeps pastoraat en kerkdiensten. Hun werk wordt ondersteund door vrijwilligers. Ze werken mee aan de kerkdiensten, bij gespreksgroepen en als bezoeker. Ook vanuit de Protestantse Gemeente Breda

en Prinsenbeek zijn vrijwilligers actief in de koepelgevangenis. ‘Verder heb ik in elke kerkdienst, twee keer per maand, vrijwilligers uit Zeeland die komen zingen. De groep komt al jaren. Heel bijzonder.’ De andere twee zondagen in de maand gaat een rooms-katholieke pastor voor. De kerkdiensten zijn voor de gevangenen een ‘uitje’. Ook letterlijk: het kerkgebouw staat op de luchtplaats van de koepelgevangenis. ‘Ik heb vaak genoeg zeventig man in de kerk. Die komen echt niet allemaal voor het spirituele, het is ook een verzetje.’ Dat ze een kaarsje kunnen aansteken is ook vaak een reden om te komen. ‘Voor mij maakt hun beweeg reden om te komen niet uit. Ze zijn er,

| en dat betekent dat ik er iets van wil maken. Het is een kans, en ik hoop dat ze geraakt zullen worden.’ Ze bereidt de kerkdiensten altijd voor de in de gespreksgroep. ‘Daar komt soms maar heel weinig uit, maar soms ook wat verrassends.’ Ze heeft in de loop der jaren haar woordenschat aangepast. ‘Dat was een leerproces. Ik gebruikte in het begin echt te moeilijke woorden voor de mensen hier. En de kennis van bijbelverhalen is vaak ook maar heel summier. Dat vroeg aanpassingen aan wat ik wil brengen en hoe ik dat breng.’ Verlangen naar verandering De kerk is in de gevangenis zeer verbonden met het leven van alledag. ‘De mensen hebben een enorm verlangen naar verandering, naar hulp, naar hulp van boven ook. Sommigen zitten hier langere tijd. Maar ook als mensen net binnenkomen kan de nood hoog zijn. Soms komen ze rechtstreeks van het politiebureau hierheen. Ze hebben alles uit hun handen moeten laten vallen. Dat vraagt heel wat, er moet ook van alles geregeld worden. Ik ga dan graag met hen in gesprek over wat het allemaal met hen doet.’ Dat gesprek gaat met vrouwen meestal makkelijker dan met mannen. ‘Vrouwen praten makkelijker over hoe zij zich voelen, wat de gevangenschap met hen doet. En zij hebben er meer last van dan mannen dat er in veel gevallen kinderen thuis achterblijven. Mannen bekijken het vastzitten wat zakelijker.’ Ook kerkdiensten zijn met vrouwen anders dan met mannen. ‘Zij zingen

‘De mensen hebben een enorm verlangen naar verandering, naar hulp, naar hulp van boven ook.’ Foto: HH/Arie Kievit.

liever, zij tonen makkelijker emoties.’ Zo’n anderhalf jaar geleden verhuisden de vrouwelijke gevangenen naar elders. ‘Het was een grote verandering dat zij weg gingen. Het werk is er wat minder afwisselend door geworden.’ Janet van Dijk communicatieadviseur in de Protestantse Kerk

Werkgroep Justitie pastoraat: schakel en signaalfunctie Namens de Protestantse Kerk onderhoudt de werkgroep Justitiepastoraat contact met de justitiepredikanten. Kees Davids is een van de leden van de werkgroep en bezoekt jaarlijks een aantal van hen. ‘De predikanten werken op een geïsoleerde plek en hebben vaak een eenzame positie, ze moeten hun eigen ‘winkel’ inrichten. Zo heeft elke penitentiaire inrichting een eigen programma waar ook de geestelijk verzorgers mee te maken hebben. De ene inrichting is daarin soepeler dan de andere. En het ene management heeft een positievere houding ten opzichte van de geestelijke verzorging dan het andere. Het gesprek gaat erover hoe de predikant in haar of zijn vel zit en wat de toekomstverwachtingen zijn.’ De werkgroep heeft zichzelf ook een signaalfunctie toegedicht. ‘Als we in de gesprekken iets tegenkomen wat op meer plekken speelt, brengen we dat verder, bijvoorbeeld op de agenda van de synode van de Protestantse Kerk. We mengen ons dan niet in het koor van critici, maar geven stem aan mensen die hiermee te maken hebben.’ Meer weten? Zie: www.pkn.nl/pastoraat en www.justitiepastoraat.nl


5

6|

Kroniek

Eredienst (3) In een korte serie zeg ik iets over drie onderdelen

Wat je dan bidt? Dat kan van alles zijn. Het kan ook

van onze eredienst. Eerder was dat de preek en het

een stil worden voor God zijn. Een oefening om je

avondmaal. Nu volgt het gebed. Daar houd ik het bij.

open te stellen voor God. Om ontvankelijk te worden voor de heilige Geest. Een woordeloos gebed waar-

Voor Jezus was de tempel een huis van gebed. Hij

door Christus woning in ons maakt.

zwiepte het tempelplein schoon om dit godshuis weer gebedshuis te laten zijn. De kerk is weliswaar

Natuurlijk wordt er ook hardop gebeden. Dat gebeurt

geen tempel maar er wordt wel gebeden. Een kerk is

door de voorganger of door iemand anders. Al naar

een gebedshuis. Dat zou niet alleen op zondagmorgen

gelang de gewoonte kunnen er meer gemeenteleden

het geval moeten zijn. In het buitenland zijn kerken

in betrokken worden. We kennen de verschillende ge-

elke dag open en zien we elke dag mensen bidden

beden: gebed om ontferming, om vergeving, om ver-

of mediteren. In toenemende mate zullen mensen

lichting door de Geest, gebed van lofprijzing, voorbede.

behoefte hebben aan plaatsen om te bidden. Thuis

Het heeft allemaal zijn plek. Voorbede is een ‘dienst

komt er toch niets van. Liever het huis uit, in een

van de gebeden’. Daarin komen we voor God als

ruimte die daar speciaal voor is. Een ruimte die helpt

priesters die anderen opdragen. Ook mensen die niet

om in te keren tot God.

meer kunnen of willen bidden. ‘God regeert de geschiedenis door het gebed van zijn kinderen’ (Gunning).

In de eredienst spreken we met elkaar. Maar wij spreken ook God aan. Want ‘God is tegenwoordig,

Het is belangrijk dat er echt gebeden wordt. Niet

God is in ons midden, laat ons diep in ’t stof aanbid-

gedeclameerd of ‘opgezegd’. Ook niet gepreekt.

den.’ Als dat besef verdwijnt, wordt een eredienst

God wordt aangesproken. In het gebed komen we

plat en op den duur leeg. Een eredienst is tweerich-

‘voor zijn aangezicht’ als zijn schepselen, als zijn

tingsverkeer tussen God en mens. We voeren niet

kinderen, we richten ons met ons hart en onze aan-

met elkaar wat op. We zijn bij God, in het geloof dat

dacht op God. De voorganger spreekt de woorden en

God bij ons is. Dat bij God zijn komt uit in het gebed.

de gemeente bidt mee. Dat betekent dat de gebeden zorgvuldig moeten zijn. Je spreekt als voorganger

Bidden doe je vooral met elkaar. Dat kan door samen

immers namens de gemeente. Juist daarom kan er

stil te zijn. Een moment van ‘stil gebed’ is een uit

gebruik gemaakt worden van gebeden uit de traditie

nodiging om zelf te bidden. In een Taizé-dienst wordt

en het gebedenboek van de kerk. Vertrouwde taal

daar soms wel tien minuten voor uitgetrokken. Zo

helpt om te volgen en mee te bidden. Maar het is ook

lang zijn we niet gewend. Het gevolg is wel dat onze

belangrijk dat de gebeden eenvoudig zijn. Toegankelijk.

kerkdiensten vaak praterig zijn. Of dat we gebeden

Geen boekentaal maar mensentaal, taal van het hart.

‘aanhoren’, maar niet echt zelf bidden. Dat moment van stil gebed is kruising tussen zelf bidden en het toch met elkaar doen. Er kan iets uitgaan van de stilte

Arjan Plaisier

van een gemeente, het helpt jou om zelf te bidden.

scriba van de generale synode


| • berichten

• Proeftijd liedboek begonnen Het moderamen van de generale synode heeft eind januari aan alle gemeenten verzocht om het nieuwe liedboek te gaan beproeven. De proeftijd duurt vijf jaar, waarna de gemeenten hun ervaringen kunnen doorgeven aan het moderamen. Bij de brief zit een overzicht van de beproevingsvragen. De meeste vragen zijn verbonden met de voorwaarden die de synode in 2008 aan een nieuwe liedboek heeft gesteld, zoals: • het liedboek dient uitdrukking te zijn van de identiteit van de Protestantse Kerk

• het liedboek dient rekening te houden met de diverse taalvelden en muziekculturen in de kerk • de liederen uit het liedboek moeten zingbaar zijn • verschillende stromingen in de Protestantse Kerk dienen vertegenwoordigd te zijn. Het Liedboek – Zingen en bidden in huis en kerk verscheen in mei 2013. Vlak daarvoor had de generale synode het liedboek al vrijgegeven voor beproeving vanaf de datum van verschijnen op 25 mei 2013. Tienduizenden exemplaren hebben inmiddels hun weg naar kerkleden en plaatselijke gemeenten gevonden. Medio 2018 zal het moderamen aan

alle plaatselijke gemeenten vragen of zij het liedboek hebben gebruikt en zo ja, wat hun ervaringen zijn geweest. In de brief meldt het moderamen tevens dat het overleg met de BV Liedboek over de licentiekosten van het Liedboek Online (de digitale versie van het nieuwe liedboek) nog gaande is. Dit overleg vindt plaats op initiatief van de directie van de dienstenorganisatie naar aan leiding van vragen uit een aantal gemeenten over kosten en gebruiksgemak, die bij het moderamen van de synode zijn binnengekomen. Zie voor de gehele brief: www.pkn.nl > Werkvelden > Liturgie > Kerkmuziek > Liedboek 2013 > Over de beproeving. •

• Nieuwe hoop in Nigeria Piet Vergunst, algemeen secretaris van de Gereformeerde Bond, bezocht in januari samen met een christelijke gereformeerde predikant Nigeria. Ze hadden hier ontmoetingen met vervolgde christenen. Hij schrijft hierover: ‘Wat lees ik in de ogen van al die honderden kinderen die in het Stefanuscentrum in Abeokuta in zuidwest Nigeria wonen? Verlangen naar liefde en aandacht, die hun ouders hen niet meer geven kunnen. Ik ben dankbaar in de week dat ik namens SDOK (Stichting de Ondergrondse Kerk) de vervolgde kerk in Nigeria bezoek ook twee dagdelen te kunnen optrekken met deze meer dan 400 kinderen. Een of beide ouder(s) zijn vermoord, slachtoffer van aanvallen van de moslimextremisten van Boko Haram, die van Nigeria een islamitische staat willen maken. Maar, ondanks trauma’s krijgen kinderen hier nieuwe hoop.’ Meer info: www.sdok.nl, waar ook een filmpje is te vinden over het Stephencentre. •

Piet Vergunst tussen weeskinderen in het Stefanuscentrum.

• Kerk en Wereld vecht • B as Plaisier op symposium over geloofsopbouw Op 25 maart wordt in Nijkerk een symposium gehouden over ‘gemeenteopbouw via geloofsopbouw’. Belangstellenden zijn welkom. Dr. Bas Plaisier, jarenlang docent missiologie in Hongkong, zal spreken over Missionaire geloofs- en gemeenteopbouw in China. Dr. Hans Schaeffer, docent Praktische Ecclesiologie in Kampen, beantwoordt de vraag waarom Leven uit de Bron de kerkenraad verder brengt. Verder wordt informatie geboden over trainingen bij het thema in Kampen en Amersfoort. De dag wordt georganiseerd door de interkerkelijke gemeenteopbouwgroep

Leven uit de Bron, partner van de IZB, en de projectgroep Permanente Educatie Predikanten van de Theologische Universiteit van de Gereformeerde Kerken (Vrijgemaakt) te Kampen. Tijd en plaats dinsdag 25 maart 2014, Goede Herderkerk, Willem Alexanderplein 14, Nijkerk (bij het station), 10.00-15.30 uur. Informatie: www.levenuitdebron.nl. Aanmelden (voor 19 maart) bij Pieter Kars van de Kamp: [email protected] o.v.v. ‘informatiedag Nijkerk’. Kosten: € 15,- per deelnemer. •

synodebesluit aan

Het bestuur van de stichting Kerk en Wereld heeft een bezwaar neergelegd bij het generaal college voor de behandeling van bezwaren en geschillen van de Protestantse Kerk. Dat blijkt uit de nieuwsbrief van Kerk en Wereld van februari. De stichting protesteert tegen het synodebesluit van november 2013 om Kerk en Wereld op te heffen en haar taken te integreren in het werk van de dienstenorganisatie. Kerk en Wereld kondigde vorig jaar al aan zich niet bij het besluit neer te leggen. Kerk en Wereld werd op 20 november 1945 opgericht vanuit de Nederlandse Hervormde Kerk. De stichting initieert en subsidieert projecten op de grens van kerk en samenleving. • Kerkinformatie • maart 2014

7

8|

Pas het evangelie toe op de lokale context

Missm enwerk asir ioe nn

De Anglicaanse bisschop Graham Cray uit Engeland verzorgde eind januari in Utrecht een seminar over pionieren door de Protestantse Kerk. Cray is in zijn land de grote man achter de Fresh Expressions of Church. De kerken in Engeland bedachten een ‘mixed economy of church’ waarin naast de klassieke kerkvormen nieuwe vormen van gemeentezijn ontstonden. Cray gaf tijdens het seminar een kijkje in zijn keuken. De Protestantse Kerk werkt de komende jaren aan het ontstaan van honderd pioniersplekken door het hele land. Vragen die tijdens het seminar centraal stonden waren: Wat kunnen we leren van de Fresh Expressions in Engeland? Hoe zorgen we voor verbinding tussen pioniersplekken en bestaande kerken? Wat gebeurt er in Nederland rond pionieren en wat zijn de mogelijkheden? Meer dan honderd mensen bezochten het seminar in het Protestants Landelijk Dienstencentrum in Utrecht: pioniers van bestaande plekken, beleidsmakers, predikanten en werkers binnen de Protestantse Kerk. Luister! De centrale boodschap die Cray mee gaf was: ‘Luister naar de mensen. Wat heeft je omgeving nodig? Sla die fase niet over, ga niet te snel aan de slag. En luister naar God – bespeur waar de Geest voor je uit gaat. Dus eerst goed

kijken, stil zijn, bidden en gesprekken voeren.’ Als Cray iets vaak fout ziet gaan, dan is het dit: te snel dingen gaan doen vanuit eigen veronderstellingen. ‘Wij weten wel wat past bij deze mensen.’ Kopieer niet te snel een activiteit die je ergens hebt gezien en die je aanspreekt. Pas in gesprek met de mensen die je op het oog hebt kun je ontdekken wat bij hen past.’

Martijn Vellekoop coördinator pioniersplekken bij de Protestantse Kerk

Meer weten? Meer informatie over protestantse pioniersplekken is te vinden op www.pkn.nl/missionair/pionieren.

Bisschop Cray: ‘Wat heeft je omgeving nodig? Sla die fase niet over.’

• berichten

• 100 jaar missionair drukwerk In 1913 richtte de vastgoedinvesteerder Marinus Heule de Vereeniging tot Verspreiding der Heilige Schrift op. Zijn broer Hendrik begon in 1933 met de Bijbel Kiosk Vereniging. Beide verenigingen voor straatevangelisatie en traktaatverspreiding, waarin de familie Heule een Kerkinformatie • maart 2014

grote rol bleef spelen, legden de basis voor de oprichting van de Stichting Ark Mission in 2008. De gelijknamige uitgeverij Ark Media valt onder deze stichting. De geschiedenis is nu in een fraai ge illustreerde uitgave beschreven door Kathinka Fikse-Omon, onderzoeker bij het Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme (1800-heden). In Papieren evangelisten biedt zij helder zicht op een eeuw evangelisatiewerk in Nederland en daarbuiten. Ook wordt vooruitgekeken, door onder andere directeur Mark de Boer van Agapè en Nynke Dijkstra van Missionair Werk Protestantse Kerk. Zij gaan in op de vraag op welke wijze de Bijbel in deze tijd het best onder de aandacht kan worden gebracht. Katinka Fikse-Omon, Papieren evan gelisten: Van VVHS en BKV naar Ark Mission 1913-2013, Ark Media 2013, 186 p, € 24,95. ISBN: 9789033818066. •

• Iona-weekend in Schoorl De Nederlandse Iona Groep organiseert van 23-25 mei in Schoorl een Ionaweekend. Net als op het Schotse eiland Iona leven de deelnemers in gemeenschap, dat wil zeggen: samen eten, corveeën en vieren en natuurlijk veel Iona-liederen zingen. Het thema van dit weekend is: gebrokenheid en heelwording. Hoe ga je daar vanuit je geloof mee om? Welke plek neemt heelwording in in onze rituelen? Hoe werkt dat op Iona, waar de gemeenschap elke dinsdagavond een healing service viert? Wat is dat niet, wat is het wel? Deelnemers gaan op zoek naar heelwording en gebrokenheid in het eigen leven en sterven, in de bijbel en in de samenleving. Een healing service wordt voorbereid en gevierd. Er is een plenair programma op zaterdagmorgen en er zijn workshops en vieringen.

|

9

Veertigdagentijdkalender voor verdieping

‘Zoek de stilte’ De Veertigdagentijd voor Pasen is een tijd van inkeer, bezinning en gebed. Kerk in Actie voert in deze kerkelijke periode campagne samen met kerkelijke gemeenten en donateurs. Thema voor 2014 is ‘Zoek de stilte – ontdek wat je beweegt’. Op weg naar Pasen bezinnen we ons op ons leven, maar bijvoorbeeld ook op hoe we met onze medemens omgaan.

Veertig dagendtijd

Ter inspiratie en bezinning maakten Kerk in Actie en de Protestantse Kerk de kalender ‘Zoek de stilte’ die de lezer door de Veertigdagentijd leidt. De kalender loopt van aswoensdag 5 maart tot en met eerste paasdag zondag 20 april 2014. De kalender bevat veel korte meditatieve teksten en is gericht op praktische toepassing. Met onder meer gebeden, gedichten, de kruiswoorden, portretjes van mensen over hun beleving van de Veertigdagentijd, en de rubriek ‘Zoek de stilte in de Veertigdagentijd’.

Bestellen De kalender is geschikt voor eigen gebruik, maar ook om cadeau te doen. De prijs is € 4,-, vanaf 25 exemplaren € 3,50 per stuk. Te bestellen via www.pkn.nl/webwinkel, [email protected] of (030) 880 13 37.

• Studiedag Kerk & Werk(loosheid)

Voor kinderen is er deels een apart programma. Er is ook tijd voor ontmoeting en eigen invulling. Kosten: volwassenen € 95,-, € 120,- of € 130,- euro per persoon (afhankelijk van de kamerkeuze). Voor kinderen en jongeren geldt een lager tarief. Informatie: www.ionagroep.nl. Aan melden: Dopersduin, Oorsprongweg 3, 1871 HA Schoorl, (072) 509 12 74, www.dopersduin.nl. •

• 150 jaar Confessionele Vereniging

Op 9 april organiseert de Confessionele Vereniging een bijzondere conferentie georganiseerd met als thema: ‘Smaakmakers en Waakhonden’…Toekomst voor modaliteiten? Het onderwerp is mede gekozen omdat de vereniging die jaar haar 150-jarig bestaan viert. Naast

korte lezingen van dr. F. van Lieburg en dr. A. Troost zullen vanuit verschillende richtingen reacties gegeven worden. Na de pauze volgt een forumdiscussie met vertegenwoordigers van de synode, modaliteitenorganisaties en aanwezigen. Plaats: De Schakel in Nijkerk, vlakbij het NS station. Aanvang 13.30 uur. Toegang gratis. Informatie en aanmelden: [email protected]. •

Het eind van de economische crisis is nog niet in zicht. De werkloosheid schommelt al een tijd rond de 8,5%. De verwachting is dat deze nog verder zal oplopen. Voor velen brengt de economische crisis onzekerheid met zich mee. Onzekerheid over behoud van werk en inkomen en in geval van werkloosheid onzekerheid ook over de kansen op werk. Wat kunnen kerken en diaconieën in deze situatie voor mensen betekenen? Op vrijdag 21 maart worden op de Studiedag Kerk & Werk antwoorden op deze vragen gezocht en worden praktische handreikingen geboden. De dag is een initiatief van GIDSnetwerk, Kerk in Actie, Stichting Encour en vakorganisatie CGMV. Informatie en aanmelden: www.kerk-werk.nl. •


10 |

Verzet tegen discriminatie blijft hard nodig

ctie en K er nsA mkein

Door de Verenigde Naties is 21 maart uitgeroepen tot Internationale Dag ter Bestrijding van Racisme en Discriminatie. Op 21 maart 1960 verzamelde zich in Sharpeville, een zwarte township in Oranje Vrijstaat-Zuid-Afrika een menigte om vreedzaam te demonstreren tegen de zogenaamde pasjeswetten. De politie opende het vuur op hen. Wie denkt dat racisme en discriminatie in Nederland geen punt van aandacht meer behoeven te zijn, heeft het mis. Vorig jaar kwam het rapport van de Europese Commissie tegen Racisme (ECRI) en Intolerantie uit. Nederland moet meer doen tegen racisme, schrijft de Europese Commissie tegen Racisme en Intolerantie van de Raad van Europa in haar vierde rapport over Nederland. ‘De vestiging van Oost-Europeanen in Nederland en de aanwezigheid van de islam en moslims worden door politici en de media afgeschilderd als bedreigingen voor de Nederlandse maatschappij’, merkt de commissie op. Amnesty International, en het Nederlands College voor de Rechten van de Mens maken zich zorgen over ‘ethnic profiling’, wat erop neerkomt dat mensen met een ‘kleurtje’ eerder staande worden gehouden door de politie en dat mensen met een naam als Mohammed minder snel worden opgeroepen voor een sollicitatie en minder snel een stageplaats krijgen. Ook het geweld tegen homo’s, lesbo’s en transgenders steekt steeds weer de kop op. Het is een onderwerp dat de aandacht van de kerken verdient, ook al roepen mensen snel dat dit linkse hobby’s zijn. Misschien is het feit dat dit wordt weggezet als linkse hobby’s wel een van de tekenen dat het op het gebied van racisme en discriminatie niet allemaal goed geregeld is in ons land. Geesje Werkman

Foto: HH

In eigen gemeente Gemeenten kunnen op of rond 21 maart aandacht geven aan het thema. Een theologische reflectie op racisme en discriminatie: www.kerkinactie.nl/21maart. Hier staat ook het rapport van ECRI.

medewerker binnenlands diaconaat Kerk in Actie

• berichten

• Boekje over homoseksualiteit Valt er over een bijbelse visie op homoseksualiteit nog iets nieuws te melden? Zijn de argumenten zo langzamerhand Kerkinformatie • maart 2014

niet uitgewisseld? Voor een flink deel van de Protestantse Kerk wel, maar niet overal. Toch komt ook in behoudende delen van de kerk meer openheid om dit onderwerp te bespreken. In de Artiosreeks van de Gereformeerde Bond verscheen recent Homoseksualiteit tussen Bijbel en actualiteit. Een poging tot verheldering. De auteur is dr. Ad Prosman, emeritus predikant te Nijkerk. Op verzoek van het bestuur van de Gereformeerde Bond heeft Prosman zich grondig in het thema verdiept. Enkele gemeenteleden die homo zijn hebben het manuscript meegelezen en van hun commentaar voorzien. De auteur gaat uitvoerig in op bijbelse gegevens. Ook komt de rol van de kerk in de loop van de eeuwen aan de orde en geeft hij aandacht aan de kwetsbare positie van homoseksuele christenen in de kerk. Vanwege dat laatste vraagt hij aandacht voor pastorale zorg en de

taak van ambtdragers. Homoseksualiteit tussen Bijbel en actualiteit. Een poging tot verheldering verscheen bij Groen in Heerenveen, 283 p., € 12,50. •

• Oude opnamen Bartimeüskoor Het Bartimeüskoor was jarenlang een begrip in Nederland. De zangers woonden in het bekende blindeninstituut in Zeist en traden in 1974 voor het laatst op. Veertig jaar na dato is het plan geboren om een cd uit te brengen met oude kooropnamen. Het Bartimeüskoor werkte mee aan vele kerkconcerten, radio-optredens en zangwedstrijden. Het koor dankte haar bekendheid mede aan haar inspirerende dirigent Mees van Huis (1909-1996). Onder zijn leiding heeft het koor circa 35 jaar kunnen uitblinken. Op 24 en 25 mei 1974 gaf het koor afscheidsconcerten in Zeist en

|

11

Studiedag over honderd jaar preekgeschiedenis

Elke zondag een waagstuk Een mooie dienst en een goeie preek, we zien er elke zondag naar uit. Maar sluitende criteria zijn er niet en iedereen heeft een andere smaak. Voor de voorganger is het elke zondag een waagstuk. En als er geen voorganger is, staat de preeklezer voor de opgave. Tot vorig jaar werd deze preeklezer daarbij geholpen door de prekenserie Menigerlei Genade, dat verscheen van 1911 tot 2013; alleen in de oorlog verscheen het twee jaar niet. Ter gelegenheid van (het stopzetten van) het 100-jarige blad verschijnt Altijd een preek op zak, van dr. Aarnoud Jobsen en dr. Piet Schelling. Honderd jaar preekgeschiedenis.

‘Legitiem plagiaat’ Ciska Stark zal spreken over ‘Preeklezen als legitiem plagiaat: beter goed gelezen dan slecht gepreekt’. Over de magie van een persoonlijke preek en de subjectivering van de verkondiging. Waar de gemeente zich om het Woord verzamelt, speelt door de tijden heen ook de persoon van de prediker een fascinerende rol. Aarnoud Jobsen belicht de preek in relatie tot het Gods- en mensbeeld. Piet Schelling ten slotte vertelt over herinneringen aan en ervaringen met Menigerlei Genade en haar predi kanten en preeklezers.

Utrecht. De opnamen van het concert in Zeist zijn onlangs beschikbaar gekomen. Een fragment daarvan is te beluisteren via www.bertvandenbrink.com/export/ prbartimeuskoor.mp3 Bij voldoende belangstelling komt dit afscheidsconcert met andere radioopnamen op een digitale drager te koop. Hoe meer belangstellenden zich melden, hoe lager de kosten zullen uitvallen. Belangstellenden kunnen mailen of bellen naar Roelie Bresser, [email protected] of tel. (026) 379 64 93. •

• Cursus Communicatie voor kosters

De CNV-Kostersbond organiseert een cursus voor kosters en beheerders van kerkgebouwen die hun communicatie willen versterken. Te denken valt aan

Pr e k e n

De presentatie van het boek vindt plaats op een studie middag waarin op verschillende aspecten van (de geschiedenis van) het preken zal worden ingegaan. In een eeuw kan er veel veranderen. Zo telde in 1911 de preek om en nabij 6000 woorden; in 2013 was het aantal woorden niet meer dan 1400, maar anders dan voorheen wel met uitvoerige liturgiesuggesties. Sprekers zijn dr. Ciska Stark, docent homiletiek aan de Protestantse Theologische Universiteit, en de beide auteurs.

Kort over deze dag Tijd: donderdag 13 maart, 13.30-16.00 uur. Plaats: Protestants Landelijk Dienstencentrum te Utrecht. Informatie: [email protected] of (030) 880 15 58. Aanmelden: www.pkn.nl/PCTE

deelnemers die problemen ervaren in de communicatie met hun werkgever, die het moeilijk vinden tijdens een functioneringsgesprek hun belangen onder woorden te brengen of die het moeilijk vinden hun grenzen aan te geven. De kosten worden volgens de arbeidsvoorwaardenregeling (art. 7 lid 3) door de eigen werkgever betaald. De overige kosten zijn voor rekening van de Kostersbond. Deze cursus wordt gegeven door trainer D. Assmann en begeleidend docent mw. I. Ettema. Data en plaats: 24 maart en 7 april 2014 in De Bronkerk, Hoenderloseweg 10, 7339 GH te Ugchelen (bij Apeldoorn). Aanmelden: Secretariaat Kostersbond, mw. Sim Hogerland-de Rapper, Lemmerweg 24 – 210, 8607 BZ Sneek, e-mail: [email protected] of telefoon: (0515) 33 63 30. •


12 |

Predikantswisselingen

me n s e n M

Beroepen te Amsterdam (ten behoeve van hogeschool iPabo), ds. C. Ravensbergen te Amsterdam; te Rhenen (wijkgemeente Rond de Cunerakerk), ds. J. Meertens te Nieuw Loosdrecht; te Nieuwerkerk aan den IJssel, ds. H.J. van der Veen te Sliedrecht; te Ternaard, ds. G.J. van der Togt te Hoogeveen; te IJsselmuidenGrafhorst (hervormd wijk 1), ds. L. de Wit te Bleskensgraaf.

Overleden 14 januari dr. A.J. Jelsma (geb. 28 augustus 1933); 17 januari dr. H.M. Vroom (geb. 28 januari 1945); 22 januari ds. G.J. Jansen (geb. 27 oktober 1915); 21 januari ds. A.J. Renkema (geb. 16 februari 1961); 22 januari G.J. Jansen (geb. 27 oktober 1915); 3 februari C.A. Schoorel (geb. 13 september 1937).

Aangenomen naar Brielle (geestelijk verzorger Zorggroep Careyn), proponent A. Wolters-Cluistra te Rotterdam; naar Hendrik-Ido-Ambacht (De Open Hof, beroepen door de synode via de mobiliteitspool), proponent M.S. Kloppenburg te Alphen aan den Rijn; naar Nieuwendijk (hervormd), ds. N.M. van Ommeren te Vlagtwedde; naar Nunspeet (hervormd, wijk Kapel Hulshorst), proponent J. van Rumpt te Alblasserdam, die bedankte voor Asperen en voor Maassluis; naar Oude Mijnstreek (geestelijk verzorger MeanderGroep Zuid-Limburg), proponent L.C. Flekken-Lange te Heerlen; naar Rhenen (wijkgemeente Rond de Cunerakerk), ds. J. Meertens te Nieuw Loosdrecht; naar Silvolde, ds. G. van der Velde-Meijer te De Lier;naar Uitwijk-Waardhuizen, proponent G.C. Lock te Rotterdam; naar Utrecht-West, proponent D.W. Brouwer te Driebergen-Rijsenburg. Bedankt voor Huizen (hervormd, Oude Kerk), ds. L. de Wit te Bleskensgraaf; voor Katwijk aan Zee (De Noord), ds. H.J.T. Lubbers te Nieuwe Tonge en Herkingen; voor Katwijk aan Zee (Maranatha) en voor Zegveld, ds. M. van Leeuwen te Voorthuizen; voor Nijkerk (hervormd wijk 3), ds. P.M. van 't Hof te Oude Tonge; voor Waddinxveen (hervormd, wijk Noord), ds. B.J.D. van Vreeswijk te Hattem; voor Wyckel in combinatie met Sloten, ds. G.J. Krol te Geldermalsen; voor Zevenhuizen (hervormd, wijkgemeente Kerk in Nesselande te Rotterdam), ds. J.W. Sparreboom te Krimpen aan den IJssel.

Wilt u berichten over predikantswisselingen en beroepbaarstellingen doorgeven aan het Synodesecretariaat? Postbus 8399, 3503 RJ Utrecht, e-mail: [email protected] Daarnaast kunnen deze berichten doorgegeven worden aan Persbureau Scheps, Slagvink 7, 3906 AE Veenenaal, [email protected]

• berichten

• Ges prekshandreiking bij Open Deur

Acht keer per jaar maakt de diensten organisatie van de Protestantse Kerk een gesprekshandreiking bij het oecumenisch maandblad Open Deur. Met deze handreiking kunt u met een grote of kleine groep in gesprek over thema’s op het snijvlak van geloof en samenleving. Recente thema’s waren onder meer ‘Beelden van God’, ‘Mijn lichaam’ en ‘Liegen’. De gesprekshandreiking wordt gemaakt bij het tijdschrift, maar kan ook zonder het tijdschrift bij de hand gebruikt worden. U kunt de handreiking downloaden vanaf de website www.pkn.nl > werkvelden > geestelijke vorming > vorming en toerusting > Open Deur. Het bijbehorende nummer van Open Deur kunt u bestellen via www.boekencentrum.nl. •

• Exmorra lokt voorgangers Veel preekregelaars kunnen er over meepraten: het valt niet altijd mee om voor elke zondag een voorganger te Kerkinformatie • maart 2014

vinden. In Exmorra hebben ze daar wat op gevonden, onder het motto ‘Een weekendje weg met veel plezier? Kom dan preken in Exmorra/Allingawier!’ Wie met de protestantse gemeente een afspraak maakt om te komen preken in de Dorpskerk van Exmorra wordt op zaterdagmiddag ontvangen met koffie met iets lekkers erbij en bij mooi weer ‘s avonds getrakteerd op een ‘Bak- en braadfestijn inclusief stokbrood, sauzen, vijf soorten vlees en een toetje’. Als het regent wordt er een ‘heerlijk Chinees Buffet’ bezorgd. Alles vindt plaats in en om het huisje dat speciaal voor de overnachting is gereserveerd (zie: www.huis-11.nl). Op zondagmorgen volgt ontbijt en na de kerkdienst een lunchpakket voor onderweg. Het arrangement is gratis voor twee personen, als honorarium voor de preekbeurt. Komen er meer gasten mee, dan betalen die elk € 35,-. De reiskostenvergoeding wordt apart uitbetaald volgens de regeling van de Protestantse Kerk. Langer blijven kan ook, voor € 20,- per persoon per nacht. Voor 2015 zijn nog twintig weekenden beschikbaar. Meer informatie en

reserveren inclusief preekafspraak kan vóór 28 april 2014 bij: Pieter Dijkstra, e-mail [email protected] of tel. (0515) 57 34 72. •

• Voorstelling ‘Heimwee naar morgen’

Wat is geluk? Wat is echt? Waarom is de wereld zo groot en vaak zo kil? Waarom rijdt er niet altijd een laatste trein naar veilig thuis? Over dat soort vragen gaat het nieuwe programma van Derk Floors (verhalen), Christan en Hans Grotenbreg (muziek), en Ruud Rutten (beeld en techniek). ‘Heimwee naar morgen‘ geeft niet de antwoorden. Afgewisseld met muziek worden verhalen opgediept uit herinneringen van vroeger, uit de actualiteit van nu en uit dromen van morgen. Een voorstelling als een plek om bij elkaar te schuilen, om te lachen, te huilen, te dromen. Première: 14 en 15 maart in de Dorpskerk in Rheden en is daarna als avondvullende voorstelling te boeken via Derk Floors, tel. (0264) 95 34 87, e-mail: [email protected]

|

13

Daar in Utrecht ... Is er een kloof tussen gemeenten en dienstenorganisatie? Het is goed om daar alert op te zijn, want ‘Utrecht’ werkt voor en namens alle gemeenten in de Protestantse Kerk. Veel medewerkers van de dienstenorganisatie zijn niet alleen actief voor de landelijke kerk, maar ook voor hun plaatselijke kerkelijke gemeente. In deze rubriek vertellen ze daarover. Deze maand deel 21: Hester Oosterbroek (35).

Stappen naar een betere wereld motivatie

Hester Oosterbroek werkt voor de buitenlandafdeling van Kerk in Actie. In haar woonplaats Utrecht is ze lid van Protestants Zuilen, wijkgemeente Oranjekapel, waar ze af en toe twee demente oudere dames ophaalt voor de kerk, de kindernevendienst leidt en koffie schenkt. Daarnaast is ze actief in het bestuur van STIL, een solidariteitsorganisatie voor vluchtelingen en migranten zonder verblijfsvergunning.

Wat vind je in de wijkgemeente Oranjekapel? ‘De kerk spreekt me vooral aan vanwege de mensen die ik er tegenkom. Toen ik in de wijk Zuilen kwam wonen, heb ik bewust voor de Oranjekapel gekozen. Die staat in m’n wijk en het is leuk dat je gemeenteleden ook in de supermarkt en op straat tegen kan komen. Ik ontmoet er mensen die ik daarbuiten niet zo snel zou ontmoeten. Familie ken je door en door, vrienden kies je, op het werk zijn veel gelijkgestemden, maar in de kerk zijn veel verschillende mensen en moet je meer moeite doen om met elkaar op te trekken en om samen te werken. Dat vind ik een verrijking.’

Je doet veel voor vluchtelingen. Vanwaar die interesse? ‘Voor mijn studie theologie deed ik in Brazilië onderzoek naar hoe arme mensen bijbellezen. De mensen die daar werkten waren altijd bezig met opkomen voor mensen in de marge van de samenleving, dat vond ik inspirerend. Dezelfde inzet zie ik bij de organisaties waarmee ik samenwerk in mijn werk voor de buitenlandafdeling van Kerk in Actie. Ik vind het belangrijk om een bijdrage te leveren aan een betere wereld, hoe kleinschalig en minimaal ook. Dat klinkt misschien cliché, maar ik voel dat echt zo. Het maakt wél verschil. Mijn inzet verbetert echt niet ineens de hele wereld, maar heeft wel een positief effect in mijn omgeving. Thuis, in de kerk, op het werk, bij STIL – overal. Daar ben ik van overtuigd.’

Foto: Marieke Viergever

Wat doe je bij STIL? ‘In het bestuur van STIL denk ik mee over het beleid van de organisatie en ik begeleid er de medewerkers. Ook doe ik elke week boodschappen. Dan fiets ik door Utrecht met bijvoorbeeld zoveel mogelijk flessen shampoo uit een aanbieding. En zo nu en dan logeert een vluchteling bij mij voor één of een paar nachten. Dat is dan vaak een vrouw met kind, die anders op straat zou moeten overnachten.’ ‘STIL vangt mensen zonder papieren op. Jaarlijks worden zo’n 1500 (uitgeprocedeerde) vluchtelingen en migranten op medisch, juridisch en humanitair gebied geholpen. Het raakt me diep dat vluchtelingen, mensen zonder strafblad,

in detentiecentra vastgezet worden. Ongelooflijk, het is zo onrechtvaardig.’ ‘De Raad van Kerken van Soesterberg en Zeist organiseert elke maand een wake bij detentiecentrum Zeist. Een mooi initiatief waar ik altijd bij probeer te zijn. De mensen daar binnen weten dat wij buiten aan hen denken en dat sterkt hen, dat is een belangrijke reden waarvoor ik aanwezig ben. En ook om de aandacht te blijven vestigen op dit onrecht.’ Irene Versnel communicatiemedewerker Protestantse Kerk


14 |

Beroepingswerk vraagt tijd en maatwerk

Mobiliteit

Het Mobiliteitsbureau van de Protestantse Kerk in Nederland heeft het de laatste jaren drukker gekregen. ‘Gemeenten laten zich vaker en uitgebreider adviseren’, constateert ds. Jan Oortgiesen bij zijn afscheid - wegens emeritaat - als hoofd van het bureau. ‘Het beroepingswerk is steeds meer maatwerk geworden.’ Jan Oortgiesen pakt de cijfers er bij. ‘Het afgelopen jaar werden er 405 adviezen aan kerkelijke gemeenten gegeven, de jaren daarvoor steeds rond de 350.’ In 2013 verkasten 236 van de 1874 predikanten, tegenover 218 van de 2197 dominees in 2004. Het predikantenkorps is meer in beweging. Het Mobiliteitsbureau - de naam zegt het al - juicht dat toe. Een dominee moet niet te lang op één plaats blijven, meent Oortgiesen. ‘Tien jaar is de limiet, uitzonderingen bevestigen altijd de regel. In deze tijd van snelheid en vluchtigheid zijn predikant en gemeente veel eerder op elkaar uitgekeken dan 25 jaar geleden. Het is belangrijk dat een voorganger enthousiast blijft en zijn of haar gemeente van harte kan blijven dienen. Als je verzadiging ervaart, het gevoel hebt dat je als dominee niet meer ‘van toegevoegde waarde’ bent, moet je eigenlijk net daarvoor al weg zijn.’ ‘Voor het predikantswerk’, zegt Oortgiesen, ‘is het belangrijk dat je als dominee goed in je vel en op je plek zit. Je situatie moet passen bij hoe jij denkt en hoe jij in de kerk, in het geloof en in de wereld wilt staan. Als het goed is correspondeert dat met waar de gemeente voor wil staan en gaan en wat ze in dit tijdsgewricht met name nodig heeft. Dan worden de kwaliteiten van de predikant het beste benut en trekt de gemeente het meest profijt. Het was elke keer weer fantastisch als ik eraan kon bijdragen dat zo’n match tot stand kwam.’ Geen formaliteit Een gemeente met een predikants vacature ontvangt van het Mobiliteitsbureau een lijst van dominees die beroepen kunnen worden. Oortgiesen: ‘In toenemende mate is dat meer dan een formaliteit. Ook voor hervormde gemeenten in de rechterflank van de kerk. Die vroegen eerder welwillend een advies aan, omdat dat kerkordelijk moest, om het vervolgens geopend of ongeopend terzijde te leggen. De laatste tien jaar is die houding aanzienlijk veranderd. Het advies uit Utrecht wordt nu ook daar heel serieus ontvangen. We hebben tegenwoordig ook scherper Kerkinformatie • maart 2014

Ds. Jan Oortgiesen (rechts) en zijn opvolger ds. Gerrit van Meijeren. Foto: Irene Versnel

oog en oor voor de specifieke situatie van een gemeente om doelgericht raad te kunnen geven. Er is rond het beroepingswerk meer contact ontstaan tussen gemeenten en ‘Utrecht’, ook doordat we daar met brochures en werkmateriaal

op hebben geïnvesteerd.’ Ds. Gerrit van Meijeren, Oortgiesens opvolger: ‘Kennis over het predikantschap en wie je als kerkenraad zou kunnen beroepen neemt af in de kerk. Ook daardoor is het advieswerk relatief be-

|

‘Rol van consulent kan beter worden benut’ Het Mobiliteitsbureau wil de vraag van gemeenten en instellingen enerzijds en het aanbod van predikanten en kerkelijk werkers anderzijds op elkaar afstemmen. Voor de toekomst zien Jan Oortgiesen en Gerrit van Meijeren enkele aandachtspunten. Consulent ‘De rol van de consulent is voor kerkenraden niet altijd duidelijk. De kerkorde heeft die beperkt tot het begeleiden van het beroepingswerk, maar die verantwoordelijkheid als vertrouwenspersoon kan beter benut worden dan vaak gebeurt. De consulent - iemand van buiten de gemeente - kan de vaart er in houden met positief-kritische vragen: Waarom doen jullie het zo, hebben jullie hier aan gedacht? Wij willen de consulent nadrukkelijker onder de aandacht van gemeenten brengen.’ Binding aan regio ‘Veel predikanten worden tegenwoordig beperkt in hun loopbaanontwikkeling door een eigen huis, het werk van de partner, schoolgaande kinderen of de zorg voor ouders. Ze zijn min of meer aan de regio gebonden. Daarom zal actiever in een straal van zo’n 30 kilometer moeten worden gekeken naar een nieuwe roeping.’ Gemeenteruil ‘Navolging verdient mogelijk de gemeenteruil van vijf oudere predikanten in de Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt. Zij wilden nog een keer een nieuwe kans om de handen uit de mouwen te steken. Bij zo’n positieve insteek kunnen predikanten, maar ook gemeenten wel varen. Hoe vaak zijn gemeenten nu bang een dominee vanaf midden vijftig te beroepen omdat ze vrezen dan tot zijn 67ste aan hem vast te zitten? Als gemeente en predikant toe blijken te zijn aan een andere dominee of een andere gemeente, en dat is niet aan leeftijd gebonden, wil het Mobiliteitsbureau graag bemiddelen.’ Foto: Piet van den Heuvel

langrijker geworden. Het besef van het kerkelijke metier is toch aan het weglekken, dat gaat geen enkel deel van de kerk voorbij.’ Beroepingswerk luistert nauw. ‘Maatwerk is geboden. Wie heeft deze gemeente in dit tijdsgewricht nodig met het oog op de doelstellingen voor de komende jaren? Hoe scherper dat beeld van de gemeente en van de capaciteiten en mogelijkheden van de predikant is, des te scherper kunnen wij adviseren’, aldus Oortgiesen. Steeds vaker blijft dat advies niet beperkt tot de predikantenlijst en zijn er vertrouwelijke gesprekken met afgevaardigden van kerkenraden en beroepingscommissies. ‘Meer dan eens dacht ik dan: Als ik jullie zo hoor, moet je die dominee eens onder de loep nemen. Ik stuurde er per mail een nabrander achteraan. Het is geregeld gebeurd dat die predikant beroepen werd.’ Bezinningstijd Het Mobiliteitsbureau stimuleert dat een vacatureperiode wordt gebruikt als bezinningstijd. ‘Veel gemeenten zijn ongelooflijk gehaast’, vindt Oortgiesen. ‘Ze willen snel een nieuwe predikant, terwijl ik toch ooit in de Schrift las: “Hij die gelooft, haast niet”. Kerk zijn kan ook zonder een vaste dominee. Neem eerst de tijd voor bezinning: Wie zijn wij, waar staan wij, waar willen we naar

toe? Beleidsmatig en financieel. Wat is het komende decennium nodig om vitaal en aantrekkelijk te zijn? Is dat helder, dan pas komt het poppetje er bij. Gelukkig gunnen meer gemeenten zich deze bezinning.’ In dat verband wordt vaker een beroep gedaan op een interim-predikant, een fenomeen dat in korte tijd in de Protestantse Kerk in Nederland is ingeburgerd. Er zijn inmiddels tien interims in landelijke dienst, 32 dominees zijn opgeleid voor tijdelijke klussen en nu volgen er weer 20 de tweejarige deeltijdopleiding ‘Functioneren in tussentijd’. Oortgiesen en Van Meijeren: ‘Zo’n tijdelijke predikant is er niet enkel voor conflictsituaties, maar ook als een gemeente voelt en weet: We moeten het anders gaan doen.

Voor het ontwikkelen van een nieuwe visie, een nieuwe strategie is een buitenstaander beter dan iemand die deel van het systeem is. Een dominee heeft ook altijd een belang als hij in een gemeente staat. Het enige belang van een interimmer is dat het goed gaat met die gemeente. Als vriend die op enige afstand staat en daardoor kritische vragen durft te stellen kan hij samen met de kerkenraad ontwikkelingen, waarover besluitvorming soms steeds vooruitgeschoven is, in gang zetten en afronden, zodat daarna de nieuwe predikant makkelijker aan het werk kan omdat er helderheid is gekomen.’

Jan Kas freelance journalist

Afscheidsreceptie Jan Oortgiesen Ds. Jan Oortgiesen, hoofd van het Mobiliteitsbureau, gaat op 9 april met pensioen. Hij begon in 1975 als pastoraal medewerker, was daarna predikant in Schildwolde-Hellum, Stadskanaal, Ede en Barneveld en kwam in 1991 in landelijke dienst. Hij hield zich bezig met mentoraat voor beginnende predikanten, werd werkbegeleider en later hoofd van de afdeling Opleiding en Werkbegeleiding. Vanaf 2003 werkte hij daarnaast als adviseur voor het beroepingswerk. In 2008 werd hij hoofd van het mobiliteitsbureau voor predikanten en kerkelijk werkers. Het afscheid vindt plaats op 27 maart om 15.00 uur in de kapel van het Protestants Landelijk Dienstencentrum, Joseph Haydnlaan 2a, te Utrecht, met aansluitend een receptie.


15

16 |

Servicepagina De website van de Protestantse Kerk wil onder meer ambts- en taakdragers ondersteunen. Maar de kerk is breed en de ene plaatselijke gemeente is de andere niet. Daardoor lijkt de website soms ingewikkeld. Hoe vind je wat je zoekt? In de komende maanden geeft Kerkinformatie bij elke taak in de gemeente een overzicht van wat de website biedt. Handig om bij de hand te houden.

De scriba op de website Persoonlijke ontwikkeling Cursus ‘Scriba’ en andere cursussen Cursus voor beginnende en ervaren scriba’s van (wijk)kerkenraden die meer willen weten over de inhoud van het scribaat en het werk voor de kerkenraad. Deze en andere cursussen verzorgt het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE). www.pkn.nl/pcte > Cursussen > Bestuur en leiderschap > Scriba

Inhoudelijke ondersteuning Advies door gemeenteadviseurs Gemeenteadviseurs bieden advies en begeleiding op maat aan, voor elke gemeente die daar behoefte aan heeft. Zij zijn de schakel tussen de plaatselijke gemeente en de dienstenorganisatie. www.pkn.nl Over ons > Gemeenteadviseur

haar kerkrecht, haar ledenadministratie, haar arbeidsvoorwaarden en haar financiën. Dit alles wordt verder uitgewerkt in ordinanties en generale regelingen. Kerkenraadsleden moeten van de kerkorde op de hoogte zijn. www.pkn.nl > Actief in de kerk > kerkorde Materiaal voor de kerkenraad De kerkenraad geeft leiding aan de gemeente en wordt gevormd door de ambtsdragers van deze gemeente. Om goed te functioneren stelt de landelijke kerk diverse modellen en gespreksmateriaal ter beschikking. www.pkn.nl > Besturen > Kerkenraad Media-aandacht Een gemeente kan opeens met landelijke media-aandacht te maken krijgen.

Vooral als de aanleiding ‘slecht nieuws’ is, is goede persvoorlichting is essentieel. De persdienst van de dienstenorganisatie adviseert graag als een gemeente onverwacht met landelijke media-aandacht te maken krijgt. De Persdienst is zeven dagen in de week bereikbaar, (030) 880 14 15, [email protected] Marloes Nouwens-Keller voorlichter Protestantse Kerk

Vragen: Servicedesk Protestants Landelijk Dienstencentrum: info@servicedesk, tel. (030) 880 18 80.

Bibliotheek met duizenden documenten In de digitale bibliotheek op www.pkn.nl zijn duizenden documenten te vinden. Synodestukken, nieuwsbrieven, arbeids voorwaardenregelingen, modellen voor federatieovereenkomsten. www.pkn.nl > Actief in de kerk > Bibliotheek Nieuws vanuit de synode en dienstenorganisatie via de mailing aan kerkenraden Maandelijks verschijnt een nieuwsbrief met belangrijk nieuws uit de synode en de dienstenorganisatie. Het is handig om de items uit deze nieuwsbrief te behandelen als binnengekomen post op de kerkenraadsvergaderingen. Deze mailing is een aanvulling op het blad Kerkinformatie. Aanmelden kan via [email protected]. www.pkn.nl > Actueel > Abonnementen > Nieuwsbrieven

Praktische ondersteuning Kerkorde De Protestantse Kerk verwoordt in de Romeinse artikelen van de Kerkorde wat zij gelooft en belijdt. Dit vormt de basis van haar kerkstructuur, haar organisatie, Kerkinformatie • maart 2014

Foto: HH/Noor Fotografie

|

17

Periodieke giften leiden tot meer inkomsten Gemeenteleden die regelmatig een bijdrage aan de kerk geven, kunnen dat vastleggen in een overeenkomst, zodat de gift volledig fiscaal aftrekbaar is. Vroeger regelde je dat via een notaris, maar sinds 1 januari volstaat een onderhandse overeenkomst met de kerk. Je kunt zelfs regelen dat de gift meeverhuist als je van gemeente verandert. De voordelen op een rij.

Meeverhuizen De Protestantse Kerk in Nederland, de plaatselijke gemeenten en diaconieën hebben een ANBI-status. Als de overeenkomst wordt aangegaan met de landelijke Protestantse Kerk en in de overeenkomst is opgenomen dat de gift bestemd is voor (de diaconie van) de lokale gemeente waar de gever op dat moment staat ingeschreven, kan de periodieke gift eventueel meeverhuizen naar een ‘nieuwe’ gemeente. Hiermee wordt voor gemeenteleden een belangrijke drempel voor een periodieke gift weggenomen. Uiteraard kunnen de gemeenten ook zelf een overeenkomst met hun gemeenteleden aangaan, maar dan kan de periodieke gift niet mee verhuizen. Voordelen De periodieke gift kan door gemeenten worden ingezet als een effectief instrument voor het verhogen van de inkomsten van de plaatselijke gemeente. Dat geldt voor de inkomsten uit Kerkbalans, voor de diaconie en ook voor specifieke projecten. Bij Kerkbalans levert het de gemeente pas voordeel op wanneer de schenker het fiscale voordeel geheel of gedeeltelijk ten goede laat komen aan de gemeente. Nu de kosten voor een notaris kunnen worden voorkomen, levert elke euro die meer wordt gegeven ook direct meer op. In de praktijk zal het

Geldwerving

Sinds 1 januari 2014 is het eenvoudiger geworden om een gift aan een Algemeen Nut Beogende Instelling (ANBI) te doen die fiscaal volledig aftrekbaar is voor de inkomstenbelasting. Normale giften zijn alleen aftrekbaar boven 1 procent en tot een maximum van 10% van het verzamelinkomen. Die drempel geldt niet voor een periodieke gift. Dat was voor 1 januari 2014 al zo, maar alleen als dit was vastgelegd in een notariële akte. Een periodieke gift kan nu ook via een overeenkomst tussen de schenker en de ANBI worden geregeld. Dat is eenvoudiger en scheelt uiteraard ook de kosten voor een notaris. De overeenkomst voor een periodieke gift heeft een looptijd van minimaal vijf jaar.

Foto: David Jagersma

vanaf een bijdrage van circa € 150,- per jaar de moeite lonen. Meer weten Op de websites van de Protestantse Kerk, Kerkbalans en de Vereniging voor Kerkrentmeesterlijk Beheer kunt u binnenkort meer informatie vinden en modelovereenkomsten downloaden.

Voor vragen of ondersteuning bij het verbeteren van uw geldwerving kunt u contact opnemen met het team Ondersteuning Plaatselijke Geldwerving, e-mail [email protected] of tel. (030) 880 18 80. Nic Rijnbende projectleider Ondersteuning Plaatselijke Geldwerving

Hoe werkt Ondersteuning Plaatselijke Geldwerving? Vanwege de overweldigende belangstelling in 2013 krijgt het project Ondersteuning Plaatselijke Geldwerving (OPG) in 2014 een vervolg. Hoe werkt dat? Na een korte inventarisatie en analyse krijgt uw gemeente een voorstel voor het verbeteren van de geldwerving en wordt u geholpen bij het maken van een plan van aanpak. De ondersteuning is bedoeld voor gemeenten met een exploitatietekort en dus gericht op de geldwerving voor de eigen gemeente. In 2014 kunnen maximaal 100 gemeenten gebruik maken van OPG. De kosten bedragen € 1.530,-. Hiervan wordt € 850,- gefinancierd uit de Solidariteitskas. De eigen bijdrage bedraagt € 680,- per gemeente. Indien een gemeente niet in staat is de eigen bijdrage te betalen, kan voor dit bedrag een beroep worden gedaan op subsidie van de Maatschappij van Welstand. Colleges van kerkrentmeesters kunnen voor meer informatie contact opnemen met het team Ondersteuning Plaatselijke Geldwerving van de Protestantse Kerk, e-mail [email protected] of tel. (030) 880 18 80. Aanmelden kan met het aanmeldformulier op www.pkn.nl/actief-in-de-kerk/geldwerver.


18 |

Veertigdagentijd: Zoek de stilte – ontdek wat je beweegt

Kerk in Actie

Op weg naar Pasen roept Kerk in Actie gemeenteleden ertoe op om stil te staan bij wat hen beweegt. Het gaat om bezinning op ons leven en op de manier waarop we met medemensen omgaan. Dat kan dit jaar door de stilte te zoeken. Met bezinning en gebed, maar ook door eens wat rustiger aan te doen. Of er juist meer voor de ánder te zijn. Bij Kerk in Actie zijn materialen verkrijgbaar die helpen om de Veertigdagentijd met hart en ziel te beleven. Onder het motto ‘Zoek de stilte – ontdek wat je beweegt’ worden mensen aangespoord om ruimte te maken voor wat we met Pasen vieren. Leesrooster In de Veertigdagentijd staan teksten uit de evangeliën op het leesrooster. Bijvoorbeeld het verhaal dat Jezus de tafels van de geldwisselaars in de tempel omgooit. Hij wil dat het rumoer verdwijnt. Dat is ook een oproep aan mensen in deze tijd om het rumoer in je leven op te ruimen, om weer stil te kunnen worden. Om van daaruit in beweging te komen voor anderen, die het zoveel minder hebben.

Nieuw: 40dagentijd-app Deze App leidt de gebruiker door de 40dagentijd met inspirerende teksten, gebeden, foto’s, praktische tips, etc.. Een handig middel voor dagelijkse bezinning op onszelf en het volgen van Jezus, door het dienen van de naaste. Kijk voor meer informatie op www.kerkinactie.nl/40dagentijdapp.


In de zes zondagen in de Veertigdagentijd staat steeds een ander project van Kerk in Actie centraal. Hiervoor is materiaal beschikbaar om dit project bekend te maken bij gemeenteleden, zoals een collectefolder, tekst voor een collecteafkondiging, PowerPointpresentatie of een collectefilmpje. Ook is er een 40dagentijd-app beschikbaar die de gebruiker door de 40dagentijd heen leidt, met voor iedere dag een mooie tekst, oproep of een gebed.

terialen van Kind op Zondag zijn rechtstreeks te bestellen via www.kindopzondag.nl. Annemieke van der Horst medewerker Kerk in Actie

Liturgiegids Daarnaast heeft Kerk in Actie een liturgiegids uitgebracht met daarin per zondag een korte toelichting op de lezingen en liturgiesuggesties. Deze liturgiegids bevat gebeden, gedichten en gespreksvragen om nog eens door te praten over het thema tijdens bijvoorbeeld de kerkenraadsvergadering. Deze gids is gratis te verkrijgen via de webwinkel van Kerk in Actie. Omdat het thema ‘Zoek de stilte – ontdek wat je beweegt’ zowel in de collecte, in de kindernevendienst en in de liturgie terugkomt, is het voor gemeenten heel aantrekkelijk om met dit materiaal aan de slag te gaan. Meer informatie is te vinden op www.kerkinactie.nl/ 40dagentijd. Kalender voor kinderen Voor kinderen heeft JOP (jeugdorganisatie Protestantse Kerk) een prachtige 40dagentijd gebedskalender ontwikkeld rond het thema ‘Zoek de stilte’. Kinderen van 8 tot 12 jaar kunnen iedere dag de stilte zoeken om zich voor te bereiden op Pasen. Deze kalender bestaat uit een boekje met handreikingen om op een creatieve manier tot God te bidden. Het materiaal sluit aan bij de kindernevendienstmethode van Kind op Zondag. Voor kinderen in de kerk heeft Kind op Zondag kindernevendienstmateriaal ontwikkeld bij hetzelfde thema, aan sluitend op het leesrooster. Bestellen Bovenstaande materialen zijn te bestellen via de webwinkel van Kerk in Actie: www.kerkinactie.nl/webwinkel. De ma-

Uw eigen actiewebsite! Een eigen 40dagentijd-actiewebsite maken is simpeler dan ooit dankzij een handig online actieplatform. Alle plaatselijke gemeenten van de Protestantse Kerk kunnen het gebruiken: www.kerkinactie.nl/ actieplatform.

|

Hoezo Zending? Zending is een woord dat bij velen vragen oproept. Is dat nog wel belangrijk? Waarom doet de Protestantse Kerk nog steeds aan zending? In een korte serie gaat Kerkinformatie op zoek naar de huidige praktijk van zending en laat de mensen aan het woord die namens onze kerk in het buitenland werken. In het eerste artikel komt Rommie Nauta, hoofd van het Internationale Programma van Kerk in Actie, aan het woord.

Niet alleen ‘van hier naar daar’ ‘Het delen van het goede nieuws, dat is voor mij de kern van zending’, zegt Rommie Nauta. ‘Ik geloof dat het Evangelie mensen in hun gewone, dagelijkse leven kan bevrijden, bemoedigen en troosten. Het is onze opdracht als kerk om die overtuiging met anderen te delen.’ ‘Het delen van die overtuiging was ook vroeger de inspiratie van veel mensen die op pad gingen naar verre landen. Maar ze deden dat vanuit de opvatting dat wij westerlingen de waarheid al hadden en die aan anderen moesten overdragen. Ik kom dat beeld nog geregeld tegen in onze eigen kerk. Zending wordt vaak geassocieerd met iets opleggen: het woord heeft de gevoelswaarde van voor bije tijden waarin westerlingen in verre landen gingen vertellen hoe mensen moesten geloven, denken en leven.’ ‘Maar de tijd van zending als eenrichtingsverkeer zijn we echt al lang voorbij. In Nederland zijn kerken steeds meer in de marge terecht gekomen en staat zending

in eigen land weer volop in de belangstelling. In de vroegere zendingsgebieden zijn nu zelfstandige en vaak groeiende kerken. De context waarbinnen zending plaatsvindt is die van het wereldchristendom. Als Protestantse Kerk in Nederland zijn we deel van een wereldkerk waarin we niet alleen kunnen geven maar ook kunnen ontvangen.’ Ondersteunen ‘Zending vandaag de dag betekent het ondersteunen van kerken die het moeilijk hebben en die onze hulp kunnen gebruiken. Maar het betekent ook het ontvangen en leren van partnerkerken. De kerken in Indonesië bijvoorbeeld hebben veel ervaring in het samenleven met moslims. We kunnen als Nederlandse kerk veel leren van de manier waarop zij omgaan met onderlinge gastvrijheid en respect. Veel kerken in het Zuiden weten de boodschap van het Evangelie zo te vertalen dat ze aantrekkelijk is voor nieuwe mensen. Dat kan ons in Nederland inspiratie en missionair elan geven.’

Rommie Nauta, hoofd van het Internationale Programma van Kerk in Actie. Foto: Gerrit Groeneveld

Naar buiten toe ‘Zending gaat van oudsher om het naar buiten gericht zijn van de kerk: je kijkt over de kerkmuren naar wat er in de

omgeving gebeurt. Dat is een ervaring die we opdoen in het contact met partnerkerken wereldwijd, maar dat is ook een ervaring die ons kan helpen in ons gewone leven in Nederland. Als je bijvoorbeeld met je buren over het geloof komt te spreken, dan moet je je verdiepen in een ander en kan je met al je binnenkerkelijke taal niet uit de voeten. Leren van de ontmoeting met gelovigen wereldwijd is een belangrijk onderdeel van zending.’ Bruggen bouwen Onder de noemer van zending ondersteunt Kerk in Actie het werk van partners op drie terreinen: • het toegankelijk maken van het Evangelie • het opbouwen van gastvrije geloofsgemeenschappen • het bouwen van bruggen met andere geloofsgemeenschappen. Vooral het laatste vindt Rommie Nauta in deze tijd belangrijk: ‘Maar al te vaak wordt religie misbruikt als splijtzwam tussen bevolkingsgroepen. Ik vind het belangrijk dat kerken bijdragen aan verbondenheid en samenwerking tussen verschillende groepen. Als christenen moeten we ons er tegen verzetten wanneer godsdienst wordt gebruikt voor politiek gewin. Kerken in het MiddenOosten en in landen als Pakistan en Bangladesh willen deel zijn van de samenleving en bruggen bouwen met de moslimmeerderheid. Als Kerk in Actie steunen we hen daarin, in de hoop dat dit bijdraagt aan het tegengaan van verdere verharding en geweld. Als dat niet lukt, dan zijn er alleen maar verliezers.’ Gerrit Groeneveld freelance journalist


19

20 |

JOP is jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland

Kerk in de (Almelose) samenleving In ‘De hartslag van het leven’, de visienota van de Protestantse Kerk in Nederland, staat: ‘We hebben de Geest hard nodig om ons te helpen kerk te zijn voor onze tijdgenoten, voor (leeftijds)groepen die verder van onze huidige kerkelijke cultuur af staan. Experimenten met nieuwe vormen van kerk zijn gewenst.’ In Almelo is de afgelopen jaren zo’n nieuwe gemeenschapsvorm rond geloof en zingeving gegroeid met jongeren in de stad. Een nieuwe kerkplek buiten de bekende kerkelijke structuren en middenin de samenleving. Veruit de meeste jongeren in Almelo zijn niet kerkelijk en voelen zich niet aangesproken tot wat kerken aan jeugdwerk bieden. Na jaren van allerlei pogingen om hen bij de kerk te betrekken, constateerde de Protestantse Gemeente in Almelo dat het aantal jongeren dat meedeed klein bleef. Het vermoeden leefde dat jongeren misschien op een andere manier wel met geloven of zingeving bezig zijn. Daarom werd geprobeerd om in het stedelijk jeugdwerk een beweging rond geloof en zingeving in gang te zetten met jongeren die nu niet betrokken zijn bij een kerk. Want de kerk wilde en wil toch iets betekenen voor deze groep. Niet met een verborgen agenda of om een bepaald aantal jongeren op de zondag in de kerk te krijgen. Het doel is ruimte te maken voor ontmoeting (jongeren met elkaar, met anderen en de Ander) en creativiteit te stimuleren om vorm te geven Kerkinformatie • maart 2014

aan geloof en zingeving in het dagelijkse leven. In dat vernieuwende spoor wordt aansluiting gezocht bij wat er aan geloof en zingeving leeft bij jongeren in de stad. Dat betekent open staan voor onverwachte momenten dat God zich openbaart, door te zijn waar mensen zijn, te luisteren naar verhalen, te zien wat aan het licht komt. Erik Borgman spreekt in dat verband van geloof als mobiele verworteling waarbij het erom gaat ‘de sporen van God in de wereld te zien en bij elkaar te brengen, zoals ze in de bijbelse verhalen gezien zijn en bij elkaar gebracht’. (Wortelen in vaste grond. Een cultuurtheologisch essay, Zoetermeer 2009, p. 126) Bezoekproject Om te beginnen leidde JOP-jeugdwerker Heleen van Bleek* een bezoekproject om in gesprek te komen met jongeren.

| Heleen: ‘Iedereen bleek er in eerste instantie van uit te gaan dat ik iets van hen wilde, zoals bijvoorbeeld hun deelname aan kerkdienst of andere kerkelijke activiteit, of contact als aanknopingspunt om mijn boodschap te kunnen vertellen en ik vertelde dan dat ik eenvoudig wilde komen omdat ik geïnteresseerd ben in wat hen bezighoudt. Met meer dan de helft van de aangeschreven jongeren maakte ik een afspraak. Door op bezoek te komen, te luisteren en te vragen kon ik laten zien dat ik, vanuit de kerk, geïnteresseerd ben in hun verhaal zonder daarbij nog iets anders te willen.’ Uit de verhalen bleek dat jongeren inderdaad vaak wel bezig zijn met geloof en zingeving, dat veel jongeren bereid zijn om zich voor anderen in te zetten, dat ze aan activiteiten en projecten meedoen samen met vrienden en dat vriendschappen ontstaan in gedeelde interesses. Muziekavond Een van de projecten die daaruit is ontstaan, is een muziekavond met jongeren en mensen met een verstandelijke beperking. Heleen: ‘We kozen voor een insteek waarbij ook jongeren die niet zo kerkelijk betrokken zijn zich thuis kunnen voelen: muziek. Jongeren werden enthousiast, haalden vrienden erbij en uiteindelijk was er een bont gezelschap van jongeren betrokken bij de organisatie en uitvoering van de muziekavond. Want hoe druk ze ook zijn, voor een ander willen jongeren best hun tijd en energie geven. De bewoners hadden een mooie avond en ook de jongeren lieten zich in alle openheid raken door wat ze zagen, hoorden en voelden.’ Op hun eigen manier, met veel creativiteit en plezier, ontstaan zo keer op keer bijzondere ontmoetingen en meestal komen daarin ineens God en geloof ter sprake. Dat zijn momenten die van wezenlijk belang zijn voor de betrokkenheid van

jongeren op geloof en zingeving, op de kerk van de toekomst. Wanneer jongeren ruimte krijgen om hun verhaal en hun enthousiasme met elkaar te delen, dan ontstaat er in de ontmoeting ‘meer’ en komen geloof en zingeving aan het licht. Daar gebeurt kerk. JOP ondersteunt JOP ondersteunt de plaatselijke gemeente om aanwezig te zijn in de wereld van kinderen en jongeren. Dat aanwezig zijn kan, afhankelijk van de context en de behoeften en vragen, steeds weer anders ingevuld worden. Door middel van een begeleidingstraject kan een gemeente actief op zoek gaan naar kansen en mogelijkheden in de eigen context. Voor wie meer wil weten: kijk op www.jop.nl/missionairepresentie en vraag een adviesgesprek of begeleidingstraject aan. Of kom naar de workshop over missionaire presentie die wordt aangeboden tijdens JOP COACH Live, bij u in de buurt. Zie www.jop.nl/jopcoachlive. Gemeenten gezocht! JOP is op zoek naar gemeenten die samen willen zoeken naar zingeving, geloof en nieuwe vormen van kerk-zijn met kinderen en jongeren buiten de bestaande kerkmuren. Wie belangstelling heeft kan contact opnemen via www.jop.nl/missionairepresentie. Friso Mout specialist Missionaire presentie bij JOP

*Heleen van Bleek was tot het einde van het project (eind 2013) JOP-jeugdwerker in Almelo. Sinds januari 2014 is zij diaconaal JOP-jeugdwerker in Dalfsen.

Waarom zet jij je in je vrije tijd in voor kinderen, jongeren en geloven? Wat is jouw diepste drijfveer? JOP COACH Live 2014 gaat over die motivatie. Samen zoeken en delen we deze inspiratie en passie tijdens workshops en persoonlijke uitwisseling met

LEEUWARDEN

andere professionals en vrijwilligers. De

Maandag 31 maart

JOP Jeugdwerkadviseurs zijn gastvrouw

Silvia Stavleu

ASSEN

of -heer bij JOP COACH Live.

Woensdag 9 april HOORN

Laurens Oosterbroek

Dinsdag 25 maart Gert Schouten

Kijk op jop.nl/jopcoachlive voor meer informatie en meld je gratis aan.

SASSENHEIM Woensdag 2 april Jonna van den Berge-Bakker

ZWOLLE Donderdag 3 april Gert Schouten

JOP COACH

LIVE IN JOUW REGIO

DORDRECHT Maandag 7 april EDE

Jonna van den Berge-Bakker

Maandag 24 maart DEN BOSCH

Dirk-Jan Bierenbroodspot

Vrijdag 4 april Dirk-Jan Bierenbroodspot


21

22 |

Christelijke omroepen kiezen positie

Communicatie

Veel kerkleden steunen een christelijke omroep. Maar er verandert nogal wat in omroepland. Kerkinformatie legde de christelijke omroepen drie vragen voor: Wat is het belang van christelijk omroepen in de huidige tijd? Hoe vertalen zij hun geloof, hun overtuiging, hun drive in programma’s? En voor wie maken zij die? Reacties op de vragen kwamen van Coen Abbenhuis (voorzitter KRO-NCRV), Leo Fijen (hoofd RKK), Arjan Lock (directeur EO) en Ton F. van Dijk (directeur IKON). Ook werd een korte reflectie gevraagd aan synodescriba dr. Arjan Plaisier.

verschilt iets van dat van zijn collega’s: ‘De EO is veel meer dan een omroep. Het is een brede, christelijke beweging die kerkmuren overstijgt. De achterban van de EO is net zo breed als het kerkelijke leven in Nederland.’

Wat is het belang van christelijke omroepen? Leo Fijen (RKK): ‘Omroepen met levens beschouwelijke wortels en drijfveren doen recht aan de pluriformiteit van de samenleving (waarin 40% christelijk is) en komen tegemoet aan het verlangen naar oriëntatie van brede niet-christelijke groepen die verlangen naar heelheid in hun bestaan. Omroepen met christelijke wortels kunnen verwijzen naar waarden die iets toevoegen aan de tijdgeest: gemeenschapszin, nederigheid, stilte en aandacht, dienstbaarheid.’ Waar een deel van de samenleving het geloof uit het publieke domein wil weren, wijst Fijen op de ruimte die christelijke omroepen hebben om dat geloof wel ter sprake te brengen. Ook Van Dijk (IKON) wijst op de trend: ‘Juist in de huidige tijd, waarin veel mensen zingeving zoeken, is levensbeschouwelijke omroep van groot belang. De christelijke traditie geeft mensen antwoorden op fundamentele levens- en geloofsvragen en het is dus belangrijk dat deze traditie in de media vertegenwoordigd is, om zoveel mogelijk mensen kennis te laten nemen van het Bijbelse verhaal, dat misschien wel actueler is dan ooit.’ De EO voelt zich bewust deel van de publieke omroep. ‘Met elkaar vertegenwoordigen we de samenleving en als EO leveren we daar een eigen, unieke bijdrage aan,’ aldus Lock. Het vervolg van zijn antwoord

Hoe vertalen jullie het geloof in programma’s? Fijen: ‘We bieden het christelijk gedachtegoed aan, impliciet bij een groot publiek en expliciet bij onze achterban en andere specifieke doelgroepen. Het is de onderscheidende onderstroom bij alle publieksuitingen en de onderscheidende bovenstroom bij levensbeschouwelijke programmering. Juist in een tijd dat kerken moeite hebben mensen aan zich te binden,


Arjan Lock, directeur EO. Foto: EO.

hebben omroepen kansen om het vacuüm te vullen met bemoedigende en inspirerende spiritualiteit die mensen samenbrengt en perspectief geeft. Want steeds meer mensen voelen zich aan zichzelf overgelaten en verlangen naar betrokkenheid bij een perspectief.’ Abbenhuis: ‘KRO en NCRV nemen als uitgangspunt voor hun handelen respectievelijk de rooms-katholieke en protestants-christelijke traditie. Twee levende tradities, die in staat zijn om de geest van de tijd te verstaan en passende vertalingen te vinden. Die vertalingen herken je ook in niet-expliciet levensbeschouwelijke programma’s als Over de Streep (over acceptatie en respect op middelbare scholen) en Joris United (over vluchtelingenproblematiek). Daarmee dragen KRO en NCRV bij aan samenlevingsopbouw. In de expliciet levensbeschouwelijke programmering vinden we het belangrijk maatschappelijke thema’s aan te snijden (armoede, euthanasie, (gebrek aan) solidariteit), maar steeds ligt daarachter: Hoe verhoudt het zich tot je geloof? Het geloof is altijd aanwezig en te toetsen.’ Abbenhuis benadrukt hoe KRO en NCRV focussen op waarden en thema’s als verantwoordelijkheid en verscheidenheid: ‘We verzetten ons tegen het uitsluiten van levensbeschouwingen, willen het gesprek daarbinnen en daartussen bevorderen.’ Hij verwijst naar het panel ‘Spirit & Co’ in NCRV´s Schepper & Co Radio, een panel met gasten uit verschillende levensbeschouwingen. ‘Dit sluit direct aan bij een samenleving die zoekt naar een balans tussen waarden, verscheidenheid en verbondenheid.’ Volgens Lock is de EO is de enige Nederlandse omroep die het evangelie van Jezus Christus centraal stelt. De website van de omroep vult aan: De EO wil het evangelie doorgeven en vormgeven aan Gods Koninkrijk. Vanuit dit verlangen wil de EO zoveel mogelijk mensen bereiken en bouwen aan de samenleving. Lock verwijst opnieuw naar de achterban: ‘Dankzij hun financiële steun kunnen we missionaire radio- en

| televisieprogramma’s zoals De Veran dering, Nederland Zingt op Zondag en De Passion maken, onze afdeling Nazorg bemensen, en evenementen als de EO-Jongerendag organiseren.’ De IKON ziet het als haar missie programma’s te maken die inspireren, motiveren en activeren. Van Dijk: ‘De levensbeschouwelijke programma's en de documentaires van de IKON worden nergens anders gemaakt. Dat is de essentie van publieke televisie, een tegenwicht tegen de commercialisering van de media. Daarmee levert de IKON een bijdrage aan het maatschappelijk debat en slaat bruggen tussen gelovigen, andersgelovigen en niet-gelovigen’. Voor wie maken jullie programma’s? Alle respondenten zien hun doelpubliek als breder dan hun directe achterban.

Fijen: ‘Programma’s voor een groot publiek kunnen ook missionair zijn, zie The Passion, Joris’ Kerstboom en Kerst met de Zandtovenaar. Ze zijn succesvol omdat ze laagdrempelig aansluiten bij het momentum van Kerstmis of Pasen en inspelen op de evenemententrend. Zo kunnen omroepen met levensbeschouwing grote groepen bereiken. Dat is ook hun plicht: hun uitgangspunten delen met heel Nederland. Zo werkt het publieke bestel. Dit lukt alleen maar wanneer binnen die omroep ook expliciet levensbeschouwelijke programma’s voor de eigen achterban worden gemaakt, zoals Schepper & Co en Kruispunt. Daarmee wordt in het hart van de omroep de levensbeschouwing verinnerlijkt. Die verinnerlijking is primair voor de eigen achterban, maar ze is secundair een vereiste als je voor een groot publiek een succesvol spiritueel project wilt uitvoeren. Zonder verinnerlijking geen veruiterlijking. Met die projecten hebben omroepen met levensbeschouwelijke wortels maximale maatschappelijke impact.’ Lock: ‘Vanuit onze missie bedienen we onze achterban, maar we laten het evangelie ook horen aan kijkers en luisteraars die daarmee onbekend zijn. Zoals bijvoorbeeld met Kerstfeest op de Dam. Daarom werken we ook zo graag op het podium van Nederlandse publieke omroep, daar bereiken we deze doelgroepen in groten getale.’ Van Dijk: ‘Het is onzin om te stellen dat religie achter de voordeur hoort. Religie is bij uitstek iets van iedereen: ongelooflijk veel mensen zijn bezig met vragen die nergens anders beantwoord worden. De IKON wil graag samenwerken met maatschappelijke organisaties die dit ideaal delen. De kerken voorop. Daarbij ligt de nadruk op wat ons bindt en niet op de verschillen.’ Nelleke de Jong

Leo Fijen, hoofd RKK. Foto: Joop van Reeken.

Coen Abbenhuis, voorzitter KRO-NCRV. Foto: Stijn Ghijsen.

Fusies in omroepland In 2013 is het aantal omroeporganisaties fors beperkt: naast de ‘taakomroepen’ NTR en NOS zijn er zes gefuseerd: VARA met BNN, AVRO met TROS en NCRV met KRO. VPRO, MAX en EO blijven zelfstandig. Onder druk uit de Tweede Kamer heeft de staatssecretaris nog wel een vast jaarbudget voor levensbeschouwelijke programma’s toegezegd, omdat levensbeschouwing een mediaopdracht van de gehele publieke omroep is. De levensbeschouwelijke omroepen zonder leden - IKON en RKK - worden per 1 januari 2016 opgeheven. Zij vinden onderdak bij respectievelijk EO en KRO-NCRV.

freelance journalist

Synodescriba Arjan Plaisier: ‘Bestel houdt terecht ruimte voor christelijk geluid’ ‘Voor wie zoekt naar zingeving is de christelijke traditie, zoals deze onder andere vorm krijgt in het leven en werken van de kerken, actueel. Ook christelijke omroepen brengen de betekenis van deze traditie, die een aspect is van de Nederlandse traditie, voor het voetlicht. Er is dus terecht ruimte voor haar in het publieke bestel. Er zijn meerdere christelijke omroepen, de christelijke traditie is immers meervoudig. Wel is het positief dat EO en IKON elkaar hebben gevonden. Samen met de NCRV weerspiegelt deze combinatie een groot deel van de leden van de Protestantse Kerk. Omroepen bestaan niet een vacuüm. Ze hebben een achterban. Het publieke bestel wordt dus niet van boven af gedirigeerd, maar beantwoordt aan de aspiraties van bevolkingsgroepen. Daar horen kerken voluit bij en dus zijn veel kerkleden ook lid van een christelijke omroep.’


23

24 | • D i e n s t g e h e i m e n

• berichten

• Cursussen en studiedagen PCTE

Moeten bloemen de kerk uit? Vraag: Meteen na de dienst op zondagmorgen worden de bloemen in onze kerk weer weggehaald. Kunnen ze daar niet gewoon blijven staan? Antwoord: Ooit moesten ze de kerk uit, vond men. Evenals de schilderingen, beelden en andere versieringen die ons slechts afleidden van het Woord. Daar denken we ondertussen iets genuanceerder over. Toch konden de bloemen soms alleen terugkeren met de diaconale/pastorale 'smoes’ dat ze na afloop van de dienst dan mooi als groet van de gemeente konden worden bezorgd 'bij iemand die dat stukje extra aandacht nodig heeft' (las ik ergens). Met het oog daarop worden ze dan even in een vaas in de kerk 'geparkeerd'; uit praktische overwegingen soms zelfs nog in de folie. Echt mooi hoeft het toch niet te zijn? Jawel, het mag best mooi zijn in de kerk! Mooi met bloemen. En als het feest is, mag het qua bloemen zelfs heel uitbundig zijn. Want God houdt van mensen die van bloemen houden. En die bloemen, die dus primair dienen ter versiering van het koor c.q. liturgisch centrum, moeten daar vooral ook mooi blijven staan wanneer er later op de zondag nog een vesper wordt gehouden of wanneer er door de week nog iets in de kerk te vieren is. Mocht dat niet het geval zijn, dan is het natuurlijk een mooie geste om er iemand in de gemeente mee te verrassen. Deze secundaire bestemming kan bij voorkeur als pastorale/ diaconale mededeling bij de gebeden en gaven worden bekendgemaakt, en liever niet reeds aan het begin van de dienst. Reinder Reitsma lid van de werkgroep eredienst Heeft u een vraag over de eredienst? Stel deze via [email protected]


Hieronder staat het overzicht van de cursussen en activiteiten van het Protestants Centrum voor Toerusting en Educatie (PCTE) in de komende maanden. Aanmelding en nadere informatie over cursusinhoud, ook over het aanvragen van een cursus op maat voor de eigen gemeente: www.pkn.nl/pcte. Als predikanten en kerkelijk werkers punten kunnen halen in het kader van de Permanente Educatie (PE) staat dat erbij vermeld. Vragen? PCTE, Postbus 8504, 8503 RM Utrecht, tel (030) 880 1558, e-mail: [email protected]. U kunt zich inschrijven voor de volgende cursussen en activiteiten (alleen de startdatum is vermeld): Cursus Pastoraat 3 maart, Zevenhuizen 4 maart, Geldermalsen 6 maart, Lexmond Cursus Pastoraat bij rouw 4 maart, Leeuwarden 18 maart, Barendrecht Cursus Kerkrentmeesters 18 maart, Putten

Cursus Armoede in Nederland 17 maart, Zwartsluis 12 mei, Nieuwerkerk aan den IJssel Cursus Scriba 4 maart, Franeker 4 maart, Veenwouden 19 mei, Barendrecht Cursus Nieuwe ambtsdragers 8 april, Zwolle Cursus Diaconaat 4 maart, Giessenburg 11 maart, Almkerk 27 maart, Naaldwijk Cursus Jaargesprek 3 maart, Zwolle 3 maart, Nunspeet 24 maart, Arnhem 26 maart, Ommen

Bernardlaan 25 6713 MA Ede, 11.0016.30 uur. Aanmelding (inclusief lunch): leden/studenten € 20,- of niet-leden € 30,- overmaken op rekening 4859935 t.n.v. Studiekring Drewermann, Nederland te Veenendaal o.v.v. ‘studiedag 29 maart’. Informatie www.studiekringdrewermann.nl of Aart de Groot, secretaris, tel. (026) 472 27 19, e-mail [email protected].

• Symposium over Apocalyps in de kunst

Renee van Riessen

• Studiekring Drewermann De studiekring Drewermann Nederland houdt op 29 maart een studiedag over het thema ‘Angst, vrijheid en vertrouwen’. Prof. dr. Renée van Riessen, universitair docent filosofie in Groningen en bijzonder hoogleraar christelijke filosofie in Leiden, houdt een voordracht over Kierkegaard en Drewermann in dialoog. Punten Permanente Educatie voor predikanten en kerkelijk werkers: 0,25. Plaats en tijd: Marnix College Juniorgebouw, Prins

Onder de titel ‘Apocalyps, ondergang als katharsis’ wordt op 21 maart in Amsterdam een symposium gehouden. Vanouds is in kunst en literatuur een apocalyptische stemming verbeeld, verwoord of verklankt. Is dat ook het geval in de hedendaagse kunst? Met bijdragen van onder anderen prof. dr. Marcel Poorthuis, prof. dr. Sylvain de Bleeckere, dr. Frank Bosman, prof. dr. Johan Goud, prof. dr. Jaap Goedegebuure en van de kunstenaars Merijn Bolink en Marc Mulders. Dagvoorzitters: prof. dr. Wessel Stoker. Organisatie: Protestantse Theologische Universiteit, faculteit godgeleerdheid

| • Va n a f d e w e r k v l o e r

27 maart, Joure 27 maart, Drachten Cursus Beroepingswerk 18 maart, Drachten Cursus ZWO 4 maart, Utrecht Training Begeleiden van rouwgroepen (punten PE: 0,75) 25 september, Utrecht Terugkomdag Begeleiden van rouwgroepen 1 oktober, Utrecht Training Maar ik kan de draad niet krijgen (punten PE: 0,75) Training voor pastores en andere beroepskrachten om vertrouwd te raken met het vorm en inhoud geven aan gespreksgroepen met kwetsbare en zorgafhankelijke ouderen, aan de hand van de methode 'k Zou zo graag een ketting rijgen. 18 maart, Zwolle Training Motiverende gespreksvoering (punten PE 2,5) 19 maart, Utrecht Cursus Uitvaartdiensten leiden door gemeenteleden 25 maart, Drachten

Cursus Leidinggeven aan de gemeente 13 maart, Zoetermeer Training Zinvol visiteren I 14 maart, Doorn 26 september, Utrecht Training Zinvol visiteren II 20 juni, Doorn Training Conflicthantering I 6 mei, Doorn en Utrecht Training Conflicthantering II 7 november, Utrecht Cursus Nieuwe liedboek 10 maart, Zoetermeer 2 april, Barendrecht 18 maart, Goes-Zuid 20 maart, Breda

Training Nieuwe wegen in het pastoraat Training rond het ontdekken van de betekenis van pastoraat in deze tijd en het verkennen van hedendaagse vormen van pastoraat met oog op het ontwikkelen van nieuw pastoraal beleid.

Vrije Universiteit (VU) en Figura Divina. Figura Divina is een collectief van hoogleraren van verschillende universiteiten in Nederland. Zij vragen aandacht voor de wisselwerking tussen religie en kunst. Dat doen zij door het organiseren van symposia en het uitgeven van boeken waarin thema’s rondom religie en kunst aan de orde komen. Tijd en plaats: vrijdag 21 maart, 10.0016.30 uur, hoofdgebouw VU Amsterdam, grote zaal PThU. Kosten: € 15,- (incl. koffie/ thee en lunch). Aanmelden: www.pthu.nl > Actueel > Agenda > 21 maart.

•

Meer aandacht voor het geloofsgesprek Een kerkenraad wil graag op een be zinningsdag onderzoeken waarin de gemeente vitaal is. Uitdrukkelijk wil hij zich niet laten belemmeren door de moeiten en zorgen die er ook zijn. Als gemeenteadviseur help ik deze kerkenraad graag om zicht te krijgen op de eigen vitaliteit van de gemeente. Ik ben altijd blij met kerkenraden die zich de tijd gunnen om met een nieuwe blik naar de eigen gemeente te kijken. De dag start met een verhaal over rabbi Naftali: ‘Voor wie loop je eigenlijk?’ In alle hectiek van het (kerkelijk) leven is er af en toe iemand nodig die je daaraan helpt herinneren: voor wie loop jij eigenlijk? We zingen een lied van Jan van Opbergen waarin het gaat over het zoeken naar een weg om als een schakel in een keten te leven van de geloofsverhalen. Het lied laat de kerkenraad niet los. Het perspectief wisselt: niet wij willen alles goed voor elkaar krijgen, maar ‘God gaat met ons een weg van leven’. Een weg met ons Dit (her)ontdekken van de spiritualiteit heeft ook gevolgen voor het werk in de gemeente. Samen met de gemeente leden wil de kerkenraad (weer opnieuw) ontdekken dat God met ons een weg van leven gaat. Er komt meer aandacht voor het geloofsgesprek in kerkenraads vergaderingen en groothuisbezoeken, in gesprekken tussen jong en oud. Een ‘doe-activiteit’ als bloemschikken wil men meer verbinden met het gesprek over geloven. Wat mij als gemeenteadviseur bemoedigt is dat gemeenten stukje bij beetje, soms heel in het klein, mogen ontdekken wie ze zijn en zicht krijgen op de eigen spiritualiteit. God gaat een weg met ons. Lydia Roosendaal gemeenteadviseur in de classes Woerden en Gouda

Foto: Piet van den Heuvel (Maastricht)

Leergang Verlieskunde

De leergang Verlieskunde is bedoeld voor predikanten, kerkelijk werkers en geestelijk verzorgers die mensen begeleiden met verlies- en rouwervaringen. Doel: verbreden en verfijnen van de communicatie in pastoraat, geestelijke begeleiding, groepswerk, preek, uitvaart. Thema’s: Wat is verlies? Soorten van verlies; rouwverschillen tussen vrouwen en mannen; rouw in verschillende levensfasen; stervensbegeleiding; troost; professioneel hanteren van eigen verlies

ervaringen en de eigen rouwstijl; kennis, vaardigheden en attitude van de pastor om verlies en rouw te begeleiden. Trainers: drs. Karen van Huisstede en drs. Hennie Kievit. PE 4,5 punten, VGVZ 31 punten. Data: drie keer een tweedaagse in 2014: 22-23 september, 27-28 oktober, 1-2 december, en een terugkomdag voorjaar 2015. Locatie Zon en Schild van GGz Centraal, Amersfoort. Informatie en aanmelden tot 1 september 2014: Hennie Kievit, e-mail: h.kievit@ ggzcentraal.nl, tel. (033) 460 98 33. Kerkinformatie • maart 2014

25

26 |

Bijbelteksten maart 2014 Deze teksten zijn gekozen uit de lezingen die in het gezamenlijk gebed in Taizé worden gebruikt. Taizé is een oecumenisch klooster in Frankrijk. De teksten zijn kort genoeg om verschillende keren per dag herlezen te worden, voor een tijd van persoonlijk of gemeenschappelijk gebed. Zo is men door dit rooster te gebruiken verbonden met de wereldoecumene. za 1

In mijn nood heb ik geroepen: “Heer!” En de Heer antwoordde, hij gaf mij ruimte. (Psalm 118)

zo 2

Jezus zegt: Niemand kan twee heren dienen: hij zal de eerste haten en de tweede liefhebben, of hij zal juist toegewijd zijn aan de ene en de andere verachten. Jullie kunnen niet God dienen én het geld. (Matteüs 6: 24-34)

ma 3 De Heer zegt: Weet dat ik je zal genezen, ik zal je wonden helen. Jullie zullen mijn volk zijn, en ik zal jullie God zijn. (Jeremia 30: 17-22) di 4

Christus heeft gebeden tot God die hem kon redden van de dood, en werd verhoord om zijn nederige overgave aan God. (Hebreeën 5: 1-10)

wo 5 Wees mij genadig, God, in uw trouw, u bent vol erbarmen, doe mijn fouten teniet, was mij schoon van alle schuld, reinig mij van mijn zonden. (Psalm 51) do 6 De Heer zei tot Jeremia: Voordat ik je vormde in de moederschoot, had ik je al uitgekozen en aan mij gewijd. (Jeremia 1: 4-8) vr 7

za 8

zo 9

Jezus zegt: De Mensenzoon zal worden uitgeleverd aan de hogepriesters en de schriftgeleerden, die hem ter dood zullen veroordelen. Ze zullen hem uitleveren en kruisigen. Maar op de derde dag zal hij worden opgewekt uit de dood. (Matteüs 20: 17-19) Johannes schreef: Jezus Christus brengt verzoening voor onze zonden, en niet alleen voor die van ons, maar voor de zonden van de hele wereld. (1 Johannes 1: 8 - 2: 2) Jezus zei tot de beproever: Er staat geschreven: De mens leeft niet van brood alleen, maar van ieder woord dat klinkt uit de mond van God. (Matteüs 4: 1-11)

ma 10 De Heer zei: Ik heb gezien hoe ellendig mijn volk er aan toe is, ik heb hun jammerklachten over hun onderdrukkers gehoord, ik weet hoe ze lijden. Daarom ben ik afgedaald om hen te bevrijden. (Exodus 3: 1-15)


di 11 Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw kracht en met heel uw verstand, en uw naaste als uzelf. (Lucas 10: 25-37) wo 12 Christus werd gelijk aan een mens. Hij heeft zich vernederd en werd gehoorzaam tot in de dood – de dood aan het kruis. Daarom heeft God hem hoog verheven en hem de naam geschonken die elke naam te boven gaat. (Filippenzen 2: 1-11) do 13 De Heer zei tegen zijn volk: Mijn woning zal in jullie midden staan. Ik zal jullie God zijn en jullie mijn volk. (Leviticus 26: 3-13) vr 14 Aanvaard elkaar ter ere van God, zoals Christus u heeft aanvaard. (Romeinen 15: 7-13) za 15 De dienaar van de Heer nam ons lijden op zich. Zijn striemen brachten ons genezing. (Jesaja 53: 1-5) zo 16 Toen Jezus van gedaante veranderde, wierpen zijn leerlingen zich neer en verborgen uit angst hun gezicht. Jezus kwam dichterbij, raakte hen aan en zei: “Sta op, jullie hoeven niet bang te zijn.” (Matteüs 17: 1-9) ma 17 Moge de Heer u zegenen en u beschermen, moge de Heer het licht van zijn gelaat over u doen schijnen en u genadig zijn, moge de Heer u zijn gelaat toewenden en u vrede geven. (Numeri 6: 22-27) di 18 Het woord van God is dicht bij u, in uw mond en in uw hart. (Romeinen 10: 5-10) wo 19 Paulus schreef: Hoewel het eigenlijk niet kon, bleef Abraham hopen en geloven. Hij was ervan overtuigd dat God bij machte was te doen wat hij had beloofd. (Romeinen 4: 18-25) do 20 De Heer is mijn herder, het ontbreekt mij aan niets. Hij voert mij naar vredig water en geeft mij nieuwe kracht. (Psalm 23) vr 21 Een man die door huidvraat getekend was, zei tot Jezus: “Heer, als u wilt, kunt u mij rein maken.” Jezus stak zijn hand uit, raakte

hem aan en zei: “Ik wil het, word rein!” (Lucas 5: 12-16) za 22 Omdat Christus zelf op de proef werd gesteld en het lijden volbracht heeft, kan hij ieder die beproefd wordt bijstaan. (Hebreeën 2: 5-18) zo 23 Jezus zei tegen de Samaritaanse vrouw: er komt een tijd, en die tijd is nu gekomen, dat wie de Vader echt aanbidt, hem aanbidt in geest en in waarheid. De Vader zoekt mensen die hem zo aanbidden. (Johannes 4: 5-42) ma 24 De Heer zei tot zijn volk: Ik heb jullie van de moederschoot af gedragen. Tot in je ouderdom blijf ik dezelfde. Ik zal je steunen en beschermen. (Jesaja 46: 3-5,9) di 25 Maria zei: Wie honger heeft overlaadt de Heer met gaven, maar rijken stuurt hij weg met lege handen. (Lucas 1: 39-56) wo 26 Paulus schreef: Door het geloof en in Christus Jezus bent u allen kinderen van God. (Galaten 3: 23-29) do 27 In de woestijn verzamelde het volk het manna dat de Heer hen gaf. Toen ze het namaten, hadden zij die veel verzameld hadden niet te veel, en zij die weinig verzameld hadden niet te weinig. (Exodus 16: 1-18) vr 28 Paulus schreef: Ik wil me op niets anders laten voorstaan dan het kruis van Jezus Christus, onze Heer. (Galaten 6: 11-18) za 29 Wees niet bedroefd, want de vreugde die de Heer u geeft, is uw kracht. (Nehemia 8: 8-12) zo 30 Jezus vroeg de blingeborene die door hem genezen was: “Gelooft u in de Mensenzoon?” “Als ik wist wie het was, heer, zou ik in hem geloven,” zei hij. “U kijkt naar hem en u spreekt met hem,” zei Jezus. (Johannes 9: 1-41) ma 31 Om aan armen het goede nieuws te brengen heeft de Heer mij gezonden, om aan verslagen harten hoop te bieden en om aan gevangenen hun vrijlating bekend te maken. (Jesaja 61: 1-3)

| • collecten

• Collecte Kerk in Actie totaal 13 april 2014 Op Palmzondag 13 april 2014 is de landelijke collecte bestemd voor het totale werk van Kerk in Actie. Centraal staat de christelijke landbouworganisatie ODE in Burkina Faso, partner van Kerk in Actie. Door extreme droogte mislukt de oogst in Burkina Faso al jaren. Hierdoor lijden veel mensen honger. Onder de naam ODE werken tien kerken samen aan duurzame landbouw en organisatie van boeren. Zij ondersteunen de boeren, zodat zij betere prijzen krijgen voor

hun producten. Irrigatie, waterputten, zaaigoed, meststoffen en microkredieten (voor het opzetten van kleinschalige bedrijven) hebben al veel boeren en boerinnen blijvend geholpen. Hierdoor is er voor de gezinnen voldoende geld voor voedsel, gezondheid en onderwijs. Materiaal: Folders verkrijgbaar via [email protected] of (030) 880 13 37. Meer informatie en een collectefilmpje: www.kerkinactie.nl/40dagentijd of www.pkn.nl/steunons. •

• JOP Paascollecte 20 april 2014

Foto: istockphoto

Geef om het rk! jeugdwe

LAAT VAN JE HOREN! PAASCOLLECTE 20 APRI L 2014

www.jop.nl

Met Pasen is de landelijke collecte bestemd voor JOP, Jeugdorganisatie van de Protestantse Kerk. JOP zet zich in voor aansprekend jeugdwerk met inspirerende activiteiten en materialen. Het is het verlangen van JOP dat elk kind zich geliefd weet door God. Dat is ook het verlangen van jeugdwerkers en jeugdleiders die JOP ontmoet. Na de veertigdagentijd van stilte en bezinning is het tijd om van je te laten horen. Een nieuwe morgen breekt aan. Met Pasen moet iedereen het goede nieuws horen van Jezus’ opstanding,

zeker kinderen en jongeren. In het jeugdwerk kunnen kinderen en jongeren ontdekken wat geloven voor hen betekent. Dat vraagt om een bijdrage van iedereen. Daar hebben we elkaar, jong en oud, voor nodig. Zonder uw steun kan JOP dit werk voor kinderen, jongeren en jeugdleiders niet doen. Van harte aanbevolen! Materiaal: poster (ook te gebruiken als advertentie in bijvoorbeeld uw kerkblad) te downloaden via www.pkn.nl/steunons. Daar staat ook een korte toelichting en een collecteafkondiging. •

• Collecte Eredienst en Kerkmuziek 27 april 2014 De landelijke collecte op zondag 27 april is bestemd voor Eredienst en Kerkmuziek. In de zondagse eredienst is muziek van groot belang. In muziek en zang uiten we onze gevoelens van zorg en verdriet, maar ook van blijdschap, hoop en vertrouwen. De Protestantse Kerk ondersteunt de gemeenten om de muziek te laten klinken, door het maken van toerustingsmateriaal en het organiseren van bijeenkomsten voor predikanten, kerkmusici, cantorijen en gemeenteleden, bijvoorbeeld over het liedboek dat in 2013 verscheen. Want het in gebruik nemen van een ‘nieuw’ liedboek is niet

voor iedere gemeente even gemakkelijk. Met de opbrengst van de collecte voor Eredienst en Kerkmuziek kan de Protestantse Kerk gemeenten blijven ondersteunen om de muziek een goede plek te geven in de eredienst. We bevelen de collecte daarom van harte bij u aan, want we zouden de muziek toch niet kunnen missen? Materiaal: Poster (ook te gebruiken als advertentie in bijvoorbeeld uw kerkblad) te downloaden via www.pkn.nl/steunons. Daar staat ook een korte toelichting en een collecteafkondiging. •

• berichten

• Federatie Diaconieën over zorgtaken kerk

De Federatie van Diaconieën houdt op 29 maart 2014 haar jaarvergadering 2014 in Nijkerk. Het centrale thema is De Zorgzame Kerk. In 2014 zijn de af delingen Kerk in Actie en Kerk in Ontwikkeling van de Dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk gestart met

het project 'Zorgzame Kerk'. Doel: samen met plaatselijke diaconieën verkennen welke taken er liggen vanwege alle veranderingen in de zorg. Door zich als zorgzame gemeenschap te richten op de behoeften van de mensen in de buurt, wordt de relevantie van de kerk in dorp en wijk vergroot en ontstaan nieuwe vormen van samenwerking. Inleiding: Carla van der Vlist, teamleider

binnenlands diaconaat van Kerk in Actie, leidt het onderwerp in en geeft een toelichting op enkele plaatselijke initiatieven van kerken die op dit terrein al actief zijn. Plaats en tijd: De Schakel, Nijkerk, aanvang 10.30 uur, met lunch. Informatie: G. van Beek, secretaris, tel. (030) 692 06 59, e-mail: [email protected]. •


27

28 |

• advertenties

Advertenties Kerkinformatie kent twee soorten advertenties: vacatureadvertenties van kerkelijke gemeenten en andere advertenties. Vacatureadvertenties van gemeenten kunnen in vier verschillende formaten geplaatst worden: Klein (tot 65 woorden), Normaal (tot 130 woorden), Groot (tot 260 woorden) en Zeer groot (tot 520 woorden/hele pagina). Voor deze formaten gelden respectievelijk de volgende tarieven: € 174, € 348, € 698 en € 1.394. Het aantal woorden wordt berekend met de functie ‘Woorden tellen’ onder Extra in tekstverwerkingsprogramma Word. Andere advertenties kunnen worden aangeboden aan Marijanne Dubbink, tel. 06-30574768, e-mail: [email protected].

Aanlevering advertenties Per e-mail aan: [email protected] (de kale tekst in een Word-bestand en logo’s uitsluitend apart in een jpg-bestand) of in papieren vorm per post aan: Kerkinformatie Advertenties (F. Rozemond), Postbus 8504, 3503 RM Utrecht.

Uiterste aanleverdata (zie ook www.pkn.nl/kerkinformatie)

Naam en logo’s De afkorting PKN wordt zoveel mogelijk vermeden. Wanneer het logo van de Protestantse Kerk wordt gebruikt dient dat volledig (met vaste naamtekst) te worden afgedrukt. Dit in verband met de optimale en eenduidige werking ervan. Eigen varianten op dit logo kunnen in Kerkinformatie worden geweigerd. Andere eigen logo’s, beeldmerken, vignetten of foto’s zijn uiteraard hartelijk welkom.

De advertentiepagina’s in Kerkinformatie worden vanaf de dag van verschijnen tevens geplaatst op www.pkn.nl > klik rechtsboven op: Vacatures. De redactie van Kerkinformatie is niet verantwoordelijk voor de inhoud van advertenties. Bij de opmaak zal zoveel mogelijk rekening worden gehouden met de wensen van de adverteerder.

Meinummer: 27 maart Juninummer: 24 april Juli-augustusnummer: 22 mei

Protestantse Gemeente te Appelscha Vieren – leren – dienen – delen

zoekt een

predikant(e) 0,75 fte die: • vanuit zijn/haar persoonlijk geloof in Jezus Christus de gemeente weet te inspireren en daarvan uiting geeft in prediking, pastoraat en catechese • een verbinding weet te leggen tussen de Bijbelse boodschap en het leven van alle dag • zich geroepen voelt om zich in het bijzonder bezig te gaan houden met de jong volwassenen/jonge gezinnen binnen onze gemeente • initiatieven ontplooit en onze visie op gemeente-zijn mee vormgeeft, in alle geledingen • die zoekt naar samenwerking binnen de dorpsgemeenschap • goede contactuele eigenschappen heeft en in staat is tot het opbouwen en onderhouden van pastorale contacten. Onze gemeente telt ruim 800 leden. Het is ons streven om een gemeente van en voor het dorp te zijn. Binnen onze gemeente zijn wij verheugd met twee kerkelijk werksters. Bij gelijke geschiktheid gaat de voorkeur dan ook uit naar een man. Onze pastorie staat op een aantrekkelijke, kindvriendelijke en centrale locatie in Appelscha. Appelscha wordt omringd door het Fochteloërveen en het Drents-Friese Wold. Sollicitaties kunnen, binnen 2 weken, worden gericht aan de secretaresse van de beroepingscommissie Mw. J. Wijnmaalen. Haar adres is: A. Wytzeweg 43, 8426 CT Appelscha of email: [email protected] Op verzoek wordt uitgebreide informatie verstrekt. U kunt dan contact opnemen de voorzitster van de beroepingscommissie Mw. M. Oosterhof. Haar telefoonnummer is: (0516) 43 23 10 en email: [email protected]


De Protestantse Gemeente van Zutphen zoekt

twee voorgangers (elk 0,5-0,8 fte) die samen met de aanwezige predikant als team willen werken. Elk van de voorgangers krijgt op het gebied van het pastoraat een categorie als eerste aandachtsgebied. Voor de nieuwe voorgangers gaat het om a) k inderen, jongeren en hun ouders / jong-volwassenen in het algemeen b) de groep tussen ca 40-67 jaar oud We zoeken voorgangers • die de pluriformiteit van de gemeente waarderen én zoeken naar de eenheid en verbinding, • die de balans zoeken tussen de kerngemeente én de rand, • die meewerken om de kerk in de Zutphense samenleving present te stellen en te houden. Voor nadere informatie kunt u contact opnemen met Elco de Rooij, tel. (0575) 52 93 58 (buiten kantoortijd). Het profiel van gemeente en predikant kunt u opvragen via [email protected] waar u ook uw reactie heen kunt sturen.

|

Protestantse Gemeente Schoonebeek De protestantse gemeente Schoonebeek zoekt per 1 mei of zo spoedig mogelijk daarna (een) kerkelijk werker(s) voor de volgende taken binnen de gemeente:

jeugd- en jongerenwerk 0,4 fte Wij zoeken een kerkelijk (jongeren)werker die: • visie heeft op jeugdwerk; • jongeren en jong volwassenen weet te bereiken en te activeren (doelgroep 12 - 45 jarigen); • deel uitmaakt van de taakgroep Jeugd; • de jeugdouderlingen en overige vrijwilligers kan ondersteunen;

ouderenpastoraat 0,3 fte Wij zoeken een kerkelijk (pastoraal) werker die: • hart heeft voor m.n. het ouderenpastoraat; • onderlinge ontmoetingen wil organiseren; • mede vorm wil geven aan pastoraal beleid i.s.m. predikant en taakgroep pastoraat; • wil voorgaan in uitvaartdiensten; • zo mogelijk preekconsent heeft. Wij vragen voor beide functies: • een theologische opleiding op HBO niveau; • goede communicatieve vaardigheden; • vermogen om zelfstandig te werken, te initiëren en te delegeren; • iemand die goed kan samenwerken; • bij voorkeur relevante werkervaring; • bereidheid om ook ’s avonds en in het weekend te werken; • belijdend lidmaatschap van de Protestantse Kerk in Nederland. Wij bieden: • een jaarcontract, met de mogelijkheid op eventuele verlenging; • salaris en arbeidsvoorwaarden volgens de regelingen van de Protestantse Kerk in Nederland; • enthousiaste vrijwilligers die zich inzetten voor de gemeente.

29

De Protestantse Gemeente Bitgum e.o. zoekt een

predikant (m/v - 0,7 fte) Op onze weblog www.pkngemeentebitgum.blogspot.nl kunt u meer informatie vinden over onze gemeente. Voor inlichtingen kunt u contact opnemen met dhr. C. van Zuilen, tel. 058-2532215. Uw sollicitatiebrief kunt u zenden aan: Mevr. R. de Jong- Bakker Secretaris Beroepingscommissie Langestraat 28 9045 PB Bitgummole Tel. (058) 253 22 18 [email protected]

De Protestantse Gemeente Vijfhuizen zoekt, na het overlijden van haar predikant, een

predikant (m/v) Voor 0,75 fte Vijfhuizen ligt in de Haarlemmermeer. De gemeente telt 430 leden. Er is een pastorie beschikbaar. Wij zoeken een predikant met gevoel voor pastoraat, die het gezicht van onze gemeente in Vijfhuizen wil bepalen. Op onze website: www.vijfhuizenisgeweldig.nl kunt u verdere gegevens, waaronder de profielschets, vinden. Voor nadere informatie kunt u zich wenden tot de secretaris van de beroepingscommissie, mw. Coby Schoutens-Hogewoning, tel. (023) 555 32 36, 06-54 21 72 31, e-mailadres: [email protected]. Uw reactie, gaarne voor 1 april, kunt u richten aan de secretaris van de beroepingscommissie p/a Assinkbos 113, 2134 PJ Hoofddorp of per e-mail.

U kunt ook naar één van de genoemde functies solliciteren. Een profiel van onze gemeente kunt u vinden in het beleidsplan 2014-2018 op de website: www.protestantsegemeenteschoonebeek.nl Voor meer informatie kunt u terecht bij onderstaand adres. Uw sollicitatie met motivatie en CV kunt u vóór 1 april schrijven of mailen naar: Dhr. B. de Groot Sieversmaat 15, 7761 GA Schoonebeek tel. (0524) 53 22 28, e-mail: [email protected]


30 |

• advertenties

De Gereformeerde Kerk Ermelo, deel uitmakend van de Protestantse Kerk in Nederland, zoekt

predikant(en) (totaal 1,0 fte) die vanuit een doorleefd geloof in de opgestane Heer met enthousiasme wil werken aan het opbouwen en versterken van het geloof van mensen binnen en buiten de kerkelijke gemeente door • inspirerend te preken en de boodschap van de Bijbel te verbinden met de belevingswereld van vandaag • met gevoel voor liturgie en muziek vorm te geven aan de eredienst • pastoraat te verlenen aan gemeenteleden met verschillende geloofsbelevingen • eigentijds inhoud te geven aan vorming en toerusting • werk te maken van oecumene in Ermelo. Wij verwachten dat de predikant van onze gemeente • teamspeler is, gericht op samenwerken en verbinden • geestelijk leiderschap toont • open staat en oog heeft voor nieuwe ontwikkelingen in de samenleving • ervaring heeft in meerdere gemeenten. Wij bieden een gemeente die • veelkleurig is en bestaat uit ruim 3000 leden • veel betrokken vrijwilligers kent • een bloeiend jeugdwerk heeft • zich toekomstgericht ontwikkelt. De nieuwe predikant wordt onderdeel van een jong team van predikanten (totaal 3 fte). Deze predikanten gaan voor in beide kerkgebouwen van de Gereformeerde Kerk in Ermelo (Immanuelkerk en Maranathakerk). Informatie kan verkregen worden bij de secretaris van de beroepingscommissie dhr. G. Timmerman tel. (0341) 55 72 03 of [email protected]. De profielschets vindt u op www.pknermelo.nl Uw brief kan vóór 21 maart 2014 gestuurd worden naar dhr. G. Timmerman, Jasmijnweg 67, 3852 GH, Ermelo.


De Protestantse Gemeente te Etten/Terborg/Ulft zoekt een

predikant (m/v) in volledig dienstverband Onze gedachten gaan hierbij uit naar iemand • die bereid is, samen met de Kerkenraad, te werken aan het voortbestaan van onze kerkelijke gemeente in al haar geledingen; • die de gemeente vanuit de Bijbel op eigentijdse wijze weet aan te spreken • en veel waarde hecht aan het geven van pastorale zorg, ook aan hen, die niet trouw in de kerk komen; • die bereid is, bestuurlijk en organisatorisch een bijdrage te leveren aan de kerkelijke organisatie • en wil meewerken aan en op termijn wil meegaan naar een breder kerkelijk verband, b.v. een streekgemeente. • onze voorkeur gaat uit naar iemand met ervaring.

De kerkelijke gemeente is gelegen in een landelijke omgeving met voldoende voorzieningen in de nabijheid. Er is een mooie pastorie beschikbaar. Belangstellenden voor de onderhavige predikantsplaats worden verzocht, hun/haar belangstelling binnen 3 weken na het verschijnen van deze advertentie schriftelijk kenbaar te maken aan de contactpersoon van de beroepingscommissie: Dhr. C.S. de Bree Industrieweg 140 7061 AV Terborg tel. (0315) 32 39 89 e-mail: [email protected] Voor nadere informatie van de kerkelijke gemeente kunt u contact opnemen met boven genoemde contactpersoon. Gegevens van de gemeente en het beleidsplan kunnen u worden toegezonden.

|

Don atu s verz ekert vert ro uwd Donatus verzekert kerkgebouwen en wat daar bij hoort, zoals ruimtes voor kinderopvang, doopvonten, kanselbijbels en orgels. Donatus is een betrokken specialist. Klein genoeg om u persoonlijk van dienst te zijn. Groot genoeg om uw verzekeringsbelangen aan toe te vertrouwen. Samen met u zorgen we ervoor dat wat waardevol is, behouden blijft voor onze kinderen en hun kinderen en hun kinderen…

w w w .donatus .nl tel . 073 - 5 221700 Protestantse Stichting Diaconaal Vakantiewerk organiseert in samenwerking met de Protestantse Kerk in Nederland vakanties voor mensen die niet of moeilijk op vakantie kunnen omdat men afhankelijk is van begeleiding en/of zorg.

Diaconaal werk pak(t) je beet! Wij zoeken voor de Raad van Toezicht twee nieuwe leden • één met bestuurlijke/ juridische deskundigheid en

• één met financiële deskundigheid Kijk voor uitgebreide informatie over de vacature en onze organisatie op www.hetvakantiebureau.nl

P R O T E S TA N T S E S T I C H T I N G DIACONAAL VAKANTIEWERK BEHEER


31

DAGENTIJD 5 MAA RT T/M 19 APRI L 2014

ZOEK DE STILTE

FOTO: WWW.FOLKERTRINKEMA.COM

ontdek wat je beweegt

WWW.KERKINACTIE.NL/40DAGENTIJD


Kerkinformatie. Justitiepastor. Breda. Afscheid Jan Oortgiesen Kalender en materialen Veertigdagentijd Hoezo zending? nummer 223 maart 2014

Recommend Documents