Kansrijke maatregelen energiebesparing Frans Rooijers
CE Delft
• Onafhankelijk onderzoek en advies sinds 1978 • Energie, transport en grondstoffen • Economische, technische en beleidsmatige expertise • 40 medewerkers • Not-for-profit Opdrachtgevers:
Overheden (Europa, nationaal, regionaal) bedrijven, brancheorganisaties en NGO’s
Zie onze publicaties op www.ce.nl of @CEDelft Frans Rooijers – 9 oktober 2014
2
Energiebesparingskansen - Recente cijfers energiebesparing
• Metaal – elektro • Andere energie-intensieve industrie - Tien kansrijke maatregelen - Hobbels
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
3
Ontwikkeling en prognose energiegebruik bron: CE Delft voor PBL
PJ.jaar
10-12 Voedings-, genotmiddelenindustrie 17-18 Papier- en grafische industrie
% verandering per jaar
2007
2012
2020
2025
2030
2007-12
2013-20 -0,5%
202025 0,0%
202530 -0,4%
87
78
76
76
75
-2,3%
37
29
29
29
28
-4,8%
-0,1%
-0,2%
-0,5%
192 Aardolie-industrie
144
134
158
119
121
-1,4%
2,3%
-5,6%
0,5%
2014 Organische basischemie
671
654
686
704
724
-0,5%
0,4%
0,5%
0,6%
2015 Kunstmestindustrie
90
88
93
91
92
-0,5%
0,3%
-0,4%
0,1%
23 Bouwmaterialenindustrie
34
26
25
23
22
-5,1%
-1,3%
-0,9%
-1,2%
103
101
106
109
109
-0,5%
0,7%
0,5%
0,0%
Non-ferrometalenindustrie
31
14
6
7
7
-14,8%
-11,1%
0,7%
0,3%
25-28 Metaalproducten/machine-industrie
41
37
40
41
42
-1,6%
0,6%
0,7%
0,4%
IJzer- en staalindustrie
29-30 Transportmiddelenindustrie Glastuinbouw Totaal
5
4
4
4
4
-3,6%
-0,5%
0,2%
0,0%
113
113
108
112
115
0,0%
-0,9%
0,8%
0,5%
1354
1277
1331
1315
1338
-1,2%
0,0%
-0,3%
0,4%
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
4
Energiebesparing in Nederlandse industrie
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
5
Laag besparingstempo bij energie-intensieve industrie Besparingstempo:
• Energie-intensieve bedrijven (EU ETS/MEE, ca. 600 PJ): 1,2% • Bedrijven onder de MJA-3 (ca. 240 PJ): 1,8%
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
6
Potentieel voor energiebesparing in Nederland
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
7
Vooral in de industrie nog veel potentieel 350
PJ besparing per jaar
300 250 200
150 100
Besparing productie Besparing eindgebruik
50 0
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
8
Laaghangend fruit in de industrie
Maatregel
Typerende investering
Typerende besparing
Typerende terugverdientijd
1
Isolatie van appendages
100-600 € per appendage
85–95%
< 1 jaar
2
Periodieke thermografische inspectie van isolatie
€ 6.000 per inspectie/rapportage
Per inspectie 200.000 m3 gas/jaar
< 2 jaar
3
Tankdakisolatie
€ 80-120/m2
40–70%
1-4 jaar
4
Frequentiegeregelde pompen
100-600 €/kW, indien nodig: kosten voor bekabeling tot ca. € 10.000
20–50%
< 2 jaar
5
Frequentiegeregelde ventilatoren
Ca. 3-4 jaar
Idem bij luchtkoelers
100–600 €/kW, indien nodig: kosten voor bekabeling tot ca. € 10.000
20-50%
5a 6
Periodieke reiniging luchtkoelers
Ca. € 1.000/reiniging van Air fin bank
20–40%
< 2 maanden
7
Hoogrendement stoomketel, met rookgascondensor
€ 20-30/kW geïnstalleerd vermogen
5-10%
1-2 jaar
8
Onderhoud en vervanging condenspotten
Vervanging ca.: € 500/condenspot
10%
1-2 jaar
9
Perslucht: ultrasone lekdetectie
Ultrasoon detector: ca. € 2.000
5-30%
1–12 maanden
10
E-zuinige HF-verlichting
€ 60/armatuur (bijplaatsen HF-voorschakelapparaat)
30–50%
2-3 jaar
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
9
Voorbeelden: 1. Luchtkoelers • Veel luchtkoelers draaien op constant toerental • ‘s Winters is dat niet nodig, omdat het dan kouder is • Frequentieregeling levert ca. 25% besparing
• Terugverdientijd 1-3 jaar • Besparingspotentieel: ca. 60 miljoen kWh, ofwel 15.000 huishoudens
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
10
2. Verlichting in bedrijfshallen • In 60% van de bedrijfshallen is nog steeds ‘gewone’ TL-verlichting
• Ca. 40% besparing met HF (hoogfrequente) TL-verlichting • Terugverdientijd ca. drie jaar
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
11
3. Frequentiegeregelde pompen • Pompen staan voor ca. 20% van het elektriciteitsgebruik in de industrie
• Meeste pompen zijn uitgerust met een smoorklep, met moderne frequentiegeregelde pompen is 20-40% besparing mogelijk • Terugverdientijden < twee jaar #
# Kosten zijn hoger in geval bekabeling/explosiebeveiliging nodig is
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
12
Nieuwe technieken in onderzoeksprogramma ISPT
Nieuwe generatie scheidingstechnologie Intensificeren en optimaliseren van processen Energie-efficiëntie gasscheiding en gasbehandeling Nieuwe generatie warmtegebruiksystemen Droog- en ontwateringsprocessen
Potentieel Energiebesparing (bron: ISPT) 35 PJ/jaar 15 PJ/jaar 18 PJ/jaar 99 PJ/jaar 20 PJ/jaar
ISPT raamt totale omzet op ca. 5 miljard € Frans Rooijers – 9 oktober 2014
13
Hobbels • Prioriteit ligt primair bij het productieproces, niet bij energiebesparing
• Tekort aan technisch geschoold personeel, vaak weinig tijd, kennis over nieuwe technieken niet altijd aanwezig • Vanuit bedrijfszekerheid keuze voor bekende, vertrouwde technieken • Beslissingen worden vaak buiten Nederland genomen, terugverdientijden moeten lager zijn dan 2-3 jaar
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
14
Energiebesparing krijgt prioriteit in overheidsbeleid: Europa:
Energie-Efficiency Directive (2012). Verplicht lidstaten om energiebesparing te realiseren. O.a. tot energie-audits in industrie. Nationaal: SER Energieakkoord (2013): centraal doel = 1,5% energiebesparing/jaar, ofwel: additioneel 100 PJ energiebesparing • 28 PJ via handhaving energie-eis Wet milieubeheer bij bedrijven in utiliteitssector (kantoren, zorginstellingen, scholen, etc.) • 0,8 PJ via intensivering MEE en MJA-III • 8 PJ via handhaving energie-eis Wet milieubeheer bij industrie ‘Erkende energiebesparende maatregelen’ zijn opgenomen in Activiteitenbesluit (2014), o.a. metaal-elektro industrie (31 stuks). http://www.infomil.nl/onderwerpen/duurzame/energie/erkende-maatregelen/wijziging/
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
15
Samenvattend • Nog veel potentieel voor energiebesparing in de industrie, vooral in de energie-intensieve industrie • Dit betreft zowel bestaande technieken die vaak rendabel toegepast kunnen worden, als innovaties • In bedrijfsprocessen zijn er belemmeringen om maatregelen te implementeren • De overheid intensiveert energiebesparingsbeleid
• Er ligt een forse markt voor energiebesparing!
Frans Rooijers – 9 oktober 2014
16