Juni 2008 jaargang 19. Ontwikkelingen in CAD, CAM en CAE

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:53

Pagina 1

4

Ontwikkelingen in CAD, CAM en CAE

Juni 2008 jaargang 19

G Architectural Geometry G Rubberen uitbreekvormen G Printen met kauwgumballen? G Visualisaties zijn Expressief G Booleaanse bewerkingen gebruiken www.cadmagazine.nl

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

13:14

Pagina 2

³'HNHX]HYLHORS$XWRGHVN,QYHQWRURPGDW KHWZLMGYHUVSUHLGLV9HHOWRHOHYHUDQFLHUV JHEUXLNHQKHW´ ³:LM]LJLQJHQLQ'ORSHQQLHWGRRULQDQGHUH WHNHQLQJHQGLHHUPHHJHFRPELQHHUG]LMQLQ HHQ'PRGHOZHO'H(LQGLJH(OHPHQWHQ $QDO\VHVPRHVWHQZHVWHHGVXLWEHVWHGHQGDW GRHQZHOLHYHULQHLJHQKXLV´ ³(HQEHODQJULMNHUHGHQRPRYHUWHVWDSSHQRS 'ZDVGHPRWLYDWLHYDQGHPHGHZHUNHUV]H YLQGHQKHWYHHOOHXNHUHQXLWGDJHQGHULQ'´

GOUDA PROCESSING SOLUTIONS

Professional Digital Prototyping Workshops Een digitaal prototype is een simulatie van een product of installatie die kan worden getest op functie, vorm en samenhang. Het prototype bevat naast de geometrie uit Autodesk Inventor eventueel ook de elektrische installatie uit AutoCAD Electrical en het leidingwerk. Door tijdens alle ontwerpstadia kennis toe te voegen aan één digitaal prototype gaat geen kennis meer verloren bij overdracht tussen de ontwerpstadia en personen. Leer op onze workshops hoe u kunt besparen op kosten van fysieke prototypes en fouten en frustraties kunt voorkomen.

Ź www.cadac.com Ź www.autodesk.nl

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:53

Pagina 3

Colofon CAD-Magazine is een vaktijdschrift voor (potentiële) gebruikers van CAD, CAM, CAE, Mapping en Visualisatiesystemen en informeert over de ontwikkelingen en toepassingsgebieden, alsmede over software- en hardware-producten, leveranciers en gebruikers. CAD-Magazine verschijnt 8x per jaar in Nederland en België. Directie/uitgever: Dhr. R. Groothuis

[email protected]

Redactie: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Hoofdredacteur: drs. J.F.O. van Haaften [email protected] Redacteur: drs. E. van Rees [email protected] Aan deze uitgave werkten mee: Jaap Dubbelaar Jean-Pierre van Gastel Guido van den Heuvel Gerard IJzermans Lambert-Jan Koops Renso Kuster Remco Takken Advertentie-exploitatie: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Dhr. W. Westerhof Abonnementenservice: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Mw. L. Pels

Doorbraak Een dijkdoorbraak is meteen duidelijk, daar hoef je niet over te twijfelen. Op kleiner formaat, het opblaasbare zwembadje van de kinderen dat doorbreekt, is ook een duidelijke doorbraak en leuk om op YouTube te zetten. Maar wanneer noem je in de ontwikkeling van software of hardware iets een doorbraak? Ontwikkelingen zijn er dagelijks in de techniek. De meeste software-producenten komen elk jaar wel met een nieuwe versie uit. En ook in printers, PC’s, Mac’s, beeldschermen en muizen, overal is ontwikkeling in, verandering en verbetering. Zonder die ontwikkelingen zou dit magazine ook niet kunnen bestaan. Als je denkt dat je met Google een uitleg kunt vinden en je vindt de website www.dedoorbraak.info, kom je op een website over een beek die aangelegd wordt in Twente. Er is een speeltuin die zo heet en een Nederlands Instituut voor Jeugdzorg. Achter www.doorbraak.eu zit een linkse, politieke organisatie. Ook is ‘Doorbraak’ een CD uit 2004 van de band Zijlstra. Daar schiet je dus niets mee op. (Voor de marketeers onder de lezers: zowel www.doorbraak.nl als www.doorbraak.com zijn nog niet geclaimd.) Toch durf ik te beweren dat we in dit nummer van CAD-Magazine zeker twee doorbraken kunnen melden. En daar berichten wij jullie graag over. Rob Sman doet verslag van een doorbraak bij Siemens PLM Software: Synchronous Technology. Zelf ben ik bij Océ op bezoek geweest in Venlo om hun TonerPearls in de hand te mogen houden, een doorbraak in de printtechnologie, en echt, ze vlekken niet!

Ontwerp: Sander van der Kolk CMedia Productions, Emmeloord Druk: Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel Uitgever: CMedia Productions B.V. Noordzijde 2b, 8302 GL Emmeloord Postbus 231, 8300 AE Emmeloord Abonnementen: Uitgebreide informatie over een abonnement op CAD-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice.

Job van Haaften Hoofdredacteur CAD-Magazine

CAD-Magazine op Internet: www.cadmagazine.nl www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl ISSN 1386-1689 Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden overgenomen en vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. © Copyright 2008 CMedia Productions B.V.

CADMagazine Juni 2008-4

3

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

14:18

Pagina 4

Meer doen met de software Helmut Pottmann, Andreas Asperl, Michael Hofer en Axel Kilian zijn de auteurs van het boek Architectural Geometry. Geometrie is de basis van het ontwerpproces voor bouwkundige en architect, het is overal aanwezig. En de moderne computertechnologieën hebben geleid tot een ware revolutie in de mogelijkheden met deze geometrie. Bouw & Civiel, Pagina 18.

Gefaseerde opleiding en duurzaam bouwen

6

Meer doen met de software

18

Beroepsdeformatie? column

19

Spannend! column

27

Alle klanten Autodesk aan de visualisatiesoftware?

Printen met kauwgumballen?

Net zoals elke jaar een nieuwe lente met zich meebrengt, brengt elk jaar tegenwoordig ook een nieuwe releasegolf van Autodesk-producten met zich mee. Dit jaar hield Autodesk op 28 en 29 april een persbijeenkomst in Londen.

Océ presenteerde op 7 mei op het hoofdkantoor in Venlo een nieuwe afdruktechnologie en grootformaat printer aan de Europese pers. De printer is de Océ ColorWave 600 en hij print niet met conventionele inkt of toner maar met toner parels, een vinding van Océ zelf, en ze worden in een nieuwe fabriek in Venlo geproduceerd.

Platform, Pagina 10.

Antwerpen bouwt langst gekromde brug ter wereld 29

Hardware, Pagina 22. Kruisbestuiving speerpunt Autodesk 2009-producten

10 Printen met kauwgumballen?

Te pas en te onpas. column

34

Samenwerking Europa en NoordAmerika in kaart gebracht 36 CAD en GIS voor lokaal gebruik CADMagazine Juni 2008-4

55

22

Uitklapmenu voor afzonderlijke objecten 58

Direct het aanzicht manipuleren 44

Macro’s kunnen het werk verlichten

68

Meervoudig gebruik en snelle doorvoer

49

Zomer, column

71

Achter de schermen bij HP

52

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

14:18

Pagina 5

Vormen en vervorming in de lucht Hoe krijg je een goed 3D-model van het oppervlak van een voorwerp waar geen volledig betrouwbare ontwerptekening van is? Jochem Lesparre is dit gaan onderzoeken, daarvoor is hij begonnen met een paar casestudies, twee vliegtuigen: een Cesna Citation II en een Edge 540, en een Pulse 2 vlieger (kite). Mechanical & Design, Pagina 30.

Voordelen benutten

9

Rubberen uitbreekvormen

14

Vormen en vervorming in de lucht

30

Voorplaat Deze rendering is gemaakt met Arkey en Artlantis op basis van het ontwerp dat Jan Huurdeman heeft gemaakt voor de CAD-Uitdaging op de Bouw & ICT (zie ook CADMagazine 3, april/mei 2008).

Visualisaties zijn Expressief

www.windgroep.nl

3D-visualisaties worden veel gevraagd en gebruikt in de industrie, maar niet elk bedrijf heeft de mogelijkheden, tijd, personeel en software, om die zelf te maken. Expressief in Emmen biedt de service aan om 3D-visualisaties en animaties te maken. Andries Velting vertelt hoe de aanpak is.

Zoals Altijd

Visualisatie, Pagina 56. Staat er inderdaad een revolutie voor de deur? 50 Drogers voor de industrie

Solid Edge - Product Manufacturing Information CADMagazine Juni 2008-4

74

Agenda

20

CAD Courant

41

Kort nieuws

24

61

Antwoord vinden op alledaagse vragen 62 Productiever dan zijn voorgangers

Adverteerdersindex

Booleaanse bewerkingen gebruiken

33

Digitale wegenbouw: 3D en online

46

Lezersservice

74

Visualisaties zijn Expressief

56

Trainingswijzer

16

De standaard is Mental Ray

72

Volgende keer

74

64

66

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:53

Pagina 6

B OUW & C IVIEL

De Mâr Houtkonstrukties werkt met Wood

G e f a s e e rd e o p l e i d i n g e n d u u r Door Job van Haaften

De Mâr Houtkonstrukties in Grou is producent van geprefabriceerde delen voor de woning en utiliteitsbouw, meest uit hout. Jaring Rijpma, directeur, vertelt over zijn bedrijf, de automatisering en de opleidingen op maat die Cadix heeft verzorgd.

I

n het kort wat De Mâr doet, Rijpma: “De architect ontwerpt de woning en wij ontwerpen de bouw. Meestal krijgen we een schets aangeleverd en wij ontwerpen de onderdelen en maken ze. Onze belangrijkste producten zijn voor de woningbouw en utiliteitsbouw, zoals gevels en daken. We doen ook vrij veel aan duurzaam bouwen met hoge Rcwaarden (warmte weerstandswaarde volgens berekening uit Bouwbesluit) tot en met 5,6 en tegenwoordig zelfs al 7,0. Met dat duurzaam bouwen zijn we vijf jaar geleden begonnen, ondertussen zijn er al zo’n zestig tot zeventig woningen door ons gemaakt in dit systeem. Het product hout heeft ook een veel mindere CO2-belasting dan bijvoorbeeld beton dat veel CO2-uitstoot veroorzaakt. Wij kunnen zeggen dat we CO2-neutraal werken.” Rijpma vervolgt: “Onze schanier- en klapdaken zijn ongeveer vijftig procent van het werk, ook veel prefab kappen zoals de witte schanierkap. Verder een 1500 tot 1700 dakkapellen per jaar. Ook totaal geprefabriceerde woningen vanaf een betonnen fundament. Daarnaast maken we woningen in een bouwpakket waar alleen een schil van stenen en dakpannen op komt. We breiden nog steeds uit en hebben ook al projecten in België en Engeland gedaan, zelfs in Mexico en Zuid-Afrika. Vanuit onze nieuwe vestiging Valkenswaard wordt de Belgische markt nu steeds meer benaderd, het buitenland trekt al wel.

De directeur van De Mâr Houtkonstrukties, de heer Jaring Rijpma, voor het nieuwe gebouw van de hoofdvestiging in Grou.

AutoCAD en Wood “Op de tekenkamer tekenen ze nu nog in 2D en dat wordt omgezet naar 3D. In 2000 zijn we met InterCAD begonnen, maar uiteindelijk overgestapt naar AutoCAD. Cadix verzorgt de training en draagt voor ons oplossingen aan. De tekentafels zijn er inmiddels uit, de laatste tekenaar is net met pensioen. Hij was heel goed en snel in het tekenen dat wel, maar maakte regelmatig gebruik van een collega die wel op de pc werkte.” De opleidingen in het pakket waren gesplitst. De meest gevorderden, die ook aan konden geven welke aspecten belangrijk waren voor de meeste gebruikers, kwamen het eerst

aan de beurt. De volgende opleidingen konden daar op worden toegespitst. Naast de gevorderden waren er nog twee groepen: de gebruikers maar ook een basisgroep die alle beginselen nog moesten leren. Rijpma: “Er zijn nu zeventien tekenaars met allemaal eigen specialisaties, een paar beheerders van de bouwstenen en verder een stuk of zeven die het pakket Wood gebruiken dat draait op AutoCAD. Er zijn er nog drie die op het oude InterCAD draaien. Alle nieuwe tekenaars beginnen op AutoCAD. Alle machines kunnen nu vanuit Wood worden aangestuurd. Per dag moet er voor 2000 m2 getekend worden omdat die hoeveelheid ook wordt geproduceerd.”


6

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:53

Pagina 7

zaam bouwen

Hotel Paal 8 op Terschelling werd in Grou geproduceerd en ter plekke gebouwd.

“Indertijd heeft Cadix ook geadviseerd om de overschakeling gefaseerd te doen omdat anders de productie stil komt te liggen.” De medewerkers van De Mâr zijn in verschillende groepen op de AutoCAD-cursussen geweest. De meest gevorderden kwamen op de eerste cursus waarbij ook de onderwerpen voor de andere cursussen werden bepaald. Deze cursus duurde een paar dagen en was zo opgezet dat ze tussendoor op het bedrijf en thuis waren. Na deze groep kwamen de andere medewerkers die respectievelijk een basis,- vervolg- of update-cursus hebben gevolgd. De opleidingen waren

met alleen mensen van De Mâr om specifieke trainingen te kunnen geven. Ze konden tekeningen van het bedrijf meenemen om zo goed mogelijk op de bedrijfssituatie aan te sluiten. Een aantal medewerkers heeft een compleet scholingstraject gevolgd waarvoor ze drie weken extern waren om alle kneepjes te leren en op het bedrijf meteen aan de slag te kunnen. Het waren productiemedewerkers met veel praktijkervaring die met de cursus konden doorstromen naar de tekenkamer. Door veel te oefenen hebben ze meteen ook de routine, dus de snelheid om te kunnen tekenen meteen voor de pro-

Assessment en scholing Cadix heeft niet alleen de opleiding op maat verzorgd voor De Mâr, ze bieden ook de mogelijkheid voor assessment. Het gebeurt regelmatig dat mensen die in de productie werken de ambitie hebben om verder te komen. Ze hebben al de praktische kennis en als ze dan met het tekenen uit de voeten kunnen dan is dat heel goed voor het bedrijf. Ook kan er soms een lichamelijke reden zijn om niet langer in de productie te werken en is zittend werk wel een optie. Zo’n werknemer is gemotiveerd, de arbeidsmarkt is krap voor CAD-professionals en hij heeft al veel kennis van het bedrijf, de producten en procedures. Cadix kan dan de mogelijkheden van die werknemer testen in een assessment om erachter te komen of het mogelijk is dat deze werknemer CAD-tekenaar wordt na een opleiding. Bij goed resultaat kan de werknemer dan aan een scholingstraject deelnemen. Die bestaat uit zowel trainingsdagen als praktijkdagen en begeleidingsdagen. De praktijkdagen zijn oefendagen waarbij aan een project wordt gewerkt. De combinatie van training en praktijk geeft een goede basis om als CAD-tekenaar aan de slag te gaan. CADMagazine Juni 2008-4

7

ductie. “Ze kregen voor thuis een dertig-dagen versie van de software om aan de gang te kunnen. Wat ze dan tekenen maakt niet uit, een dakkapel voor het eigen huis, wat dan ook. Het is oefening en versnelt het leren.” Robottechnieken “We zullen in de toekomst zeker verder automatiseren. Ook robottechnieken gaan er zeker komen, maar de invoering moet langzamerhand gebeuren, eerst moet de verdere automatisering ingeburgerd zijn. Dat begint in de tekenkamer en van daaruit gaat het verder door naar de productie. We hebben nu een Hundegger en een H&M afkortstraat. Bij ons moet alles gemaakt kunnen worden, lang kort, driehoekig rond, noem maar op. ‘Dat kunnen we niet’ willen we niet bij de klant neerleggen. Je moet alles kunnen leveren en snel. De tekenkamer levert alle tekeningen aan, intern worden alle onderdelen gemaakt en vervolgens de frames in elkaar gezet. De spijkerstraten die er nu te leveren zijn kunnen niet alles, die zijn erg beperkt en geven op dit moment geen toevoeging aan het bedrijf. We hebben best wel eens honderd woningen, met honderd gelijke dakelementen, maar nooit het soort aantallen als in de metaal of Mechanical.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:53

Pagina 8

cursussen

AutoCAD-Inventor

• CAD tekenen

AutoCAD Update

AutoCAD Basis

Inventor Basis

c

u

r

s

u

s

s

e

n

TEC, het CAD College, is een uniek kenniscentrum, volledig gespecialiseerd in CAD. Middels professionele boeken en opleidingen werkt TEC aan een gedegen kennisoverdracht. Autodesk heeft haar naam gekoppeld Ronald Boeklagen aan TEC met de titel ‘Autodesk Training Center’. TEC-docent Ronald Boeklagen ontving een award voor pleidingen Ook HBO-o Inventor en zijn werk als ‘Best ATC Instructor’. D AutoCA

AutoCAD Gevorderden AutoCAD Optimalisatie

Inventor Gevorderden

AutoCAD & VBA Basis

AutoCAD 3D

AutoCAD & VBA Gevorderden

3ds Max Basis

• Ontwerpen • 3D illustraties

• CAD Systeembeheer AutoCAD of AutoCAD LT

Inventor Ontwerpen

AutoCAD

3ds Max

HBO diploma

• WTB ontwerpen

Inventor of Inventor Professional

Inventor Professional

Autodesk Certificaat

Complete leerboeken

NIEUW r ai rised T ning Cen tho ter Au

of

the

x

Best ATC

u Ben el

A utodesk

eken voor nieuwe kbo zie oo ge.nl www.cadcolle

tel • (024) 356 56 77 • fax (024) 354 19 31 • E-mail: [email protected] • Internet: www.cadcollege.nl Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen

Het project is complex, groot en daarom moest alles heel strak op elkaar afgestemd worden.

Het zou goed kunnen zijn dat we daarom in twee stromen gaan automatiseren, maatwerk en puur geautomatiseerd met robots.” Ook geen opdrachten “In 1993 is het bedrijf gestart in Sneek met helemaal niks, ook geen opdrachten. Na de start ging het voorspoedig en in 1996 verhuisden we naar Grou met inmiddels een bedrijf van twintig man. Dat was vooral omdat de snelweg werd aangelegd, dat bood goede vervoersmogelijkheden, zodat onze markt groter kon worden dan Friesland. Dat kantoor en de productiehal van toen hebben we inmiddels verlaten voor nieuwbouw, met nu 175 man. In Grou is onze hoofdvestiging, daar doen we projecten tot ongeveer 200 woningen. In Sneek doen we alleen de kleinere projecten. Eind vorig jaar zijn we in Valkenswaard ook begonnen met een compleet nieuwe vestiging. Die zal alle projecten van één tot veel gaan doen, dat is nu in opbouw zowel de tekenkamer als de productie. In Grou hebben we nu een gebouw van 5000 m2 staan waarvan 2000 m2 productie inmiddels. Het totaal aan industriegrond is 45000 m2, dus we kunnen nog even vooruit.” Hotel Paal 8 “Een voorbeeld van een groter project is Hotel Paal 8 op Terschelling. Het is complex, groot en moest heel strak op elkaar afgestemd worden. Het werd hier geproduceerd en ter plekke gebouwd, alles moest perfect passen met diverse complexe onderdelen en dakkapellen. Voor de Universiteit in Groningen hebben we voor het FBOR faculteitsgebouw zo’n 6000 m2 gevels geleverd. We werden benaderd door de architect en hebben alles in samenspraak getekend. In 2004 werd de bouw gestart en de laatste delen zijn er in 2007 naar toe gegaan. Tegenwoordig zijn we ook bezig met groten in de bouwwereld zoals BAM en Strukton. Door de investeringen in de tekenkamer kunnen we ook met de grote projecten meedoen.” Job van Haaften [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.cadix.nl en www.demar.nl.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:53

Pagina 9

M ECHANICAL & D ESIGN

Staalmach ontwikkelt spanmiddelen met Esprit

Vo o rd e l e n b e n u t t e n Door de redactie

Staalmach te Almelo is ontwikkelaar van spanmiddelen. Deze spanmiddelen vinden toepassing op frees en draaibanken. Staalmach werkt sinds 2003 met Esprit CAD- en CAM-software. De software wordt ingezet voor het aansturen van een vier-assige freesbank en een twee-assige draaibank.

Een spanmiddel in opbouw binnen Esprit.

D

e belangrijkste reden om met CAD en CAM te gaan werken was omdat de besturing van de aan te sturen freesbank slechts beperkte mogelijkheden heeft. De eisen die verder gesteld werden waren: gebruiksvriendelijkheid, compatibel met Inventor 3D CAD, speciale opspangereedschappen met schuine zijden moesten gefreesd kunnen worden en het aansturen van een Fanuc-besturing met mogelijkheid van een vierde as. Bij het streven naar optimalisatie in productie en om hogere herhalingsnauwkeurigheden te kunnen realiseren, ging Staalmach uit Almelo op zoek naar een CAM-leverancier die hun ter zijde kon staan. Het door Somatech aangeboden Esprit CAM-systeem bleek een goede match voor Staalmach. Vertrouwen De reden om met Esprit te gaan werken was met name door het vertrouwen van Staalmach in Somatech. In een demo lijkt de ene software nog mooier CADMagazine Juni 2008-4

Esprit ingelezen in het orginele CADformaat. Door in Esprit handig gebruik te maken van de mogelijkheid om bestaande bewerkingen op nieuwe producten toe te passen kan er snel en foutloos gewerkt worden.

Gunstig scenario Het terugverdienen van de software en zelfs machine was sneller dan verwacht. Zelfs het meest gunstige scenario werd overtroffen. Naast het kostentechnische terugverdienen zijn de voordelen verder dat de levertijd naar klanten sterk kan worden terug gedrongen. Verder voorkomt het intern produceren communicatiefouten. De engineer bepaalt zelf hoe het product moet worden gemaakt en denkt dus ook na over het frezen of draaien. Verder geldt voor uitbesteden dat een klant-leverancier relatie opbouwen niet altijd mogelijk is omdat in drukke tijden de levertijd niet bij het tijdsintensieve uitbesteden kan worden gehaald. Medio 2007 werd de sofware bij Staalmach uitgebreid met de module voor het frezen met een vierde as. Deze module maakt het mogelijk continue freesbewerkingen te programmeren met Esprit maar ook gaten op de omtrek te herkennen en automatisch te programmeren. De laatste uitbreiding betreft een uitOp de omtrek van het product zijn de breiding voor het aansturen van gravures goed te zien die vier assen de onlangs aangeschafte draaisimultaan worden gefreesd. bank. Met deze aanwinst worden de voordelen van Esprit bij dan de ander. Maar doordat Somatech het frezen nu ook voor het draaien beal vijfentwintig jaar in de Nederlandse nut. maakindustrie actief is, maakte dat de keuze voor Esprit CAD en CAM mak- In de afbeeldingen staan de verschillenkelijker. Binnen het gestelde budget le- de fasen van een spanmiddel in opverde Somatech een 2,5D freesoplos- bouw. Allereerst in Esprit en daarna het sing. Door de moderne interface kon uiteindelijke product. Op de omtrek één van de gebruikers na een halve dag van het product zijn de gravures goed training al werken met de software. te zien die vier assen simultaan worden Binnen Staalmach wordt er veel ge- gefreesd. bruik gemaakt van bestaande eerder ingevoerde gegevens. Een nieuw spanVoor meer informatie over dit onderwerp: www.staalmach.nl en middel wordt in 3D CAD getekend en daarna zonder verlies van gegevens in www.esprit-it.nl.

9

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:53

Pagina 10

P LATFORM

Alle klanten Autodesk aan de visualisatiesoftware?

Kruisbestuiving speerpunt A ut Door Lambert-Jan Koops

Net zoals elke jaar een nieuwe lente met zich meebrengt, brengt elk jaar tegenwoordig ook een nieuwe releasegolf van Autodeskproducten met zich mee. Dit jaar hield Autodesk op 28 en 29 april een persbijeenkomst in Londen. Hierbij ging het slechts mondjesmaat over de nieuwe versies van de producten, maar werd er vooral veel gepraat over de strategie die Autodesk voor ogen heeft op het gebied van productontwikkeling.

De eerste spreker op de Autodesk World Press Day in Londen was natuurlijk Mark Paraskeva, Vice President Autodesk Northern Europe. Na een algemene inleiding over de overnames die het afgelopen jaar zijn gedaan, zoals die van SkyMatter en Robobat, en een praatje over de investeringen in R&D, zo’n 25 procent van de winst, bracht hij de nieuwe slogan van Autodesk naar voren: ‘Great, Good and Important’. Typisch zo’n slogan die de gemiddelde toeschouwer in eerste instantie doet denken dat het maar goed is dat Autodesk 25 procent van de winst in R&D steekt en niet in marketing, want erg veelzeggend is een dergelijke kreet natuurlijk niet. Paraskeva nam echter de tijd om de slogan nader te verklaren. “Great’ staat voor de software die we maken. We doen ons best om software te maken die volledig aansluit bij de wensen van onze gebruikers. ‘Good’ staat voor de doelstelling om goed te zijn voor onze werknemers, partners en klanten. Daarnaast denken we na over duurzame ontwerpen en sponsoren we projecten op dat gebied. Tenslotte CADMagazine Juni 2008-4

Autodesk Showcase is bedoeld voor het maken van representaties van 3D CAD-modellen en past goed bij de nadruk die Autodesk legt op digital prototyping.

willen we ook ‘Important’ zijn. En dat kunnen we bereiken door te blijven groeien, zowel in bedrijfsomvang als op het gebied van productontwikkeling. Overigens wil ik benadrukken dat we met ‘Great, Good and Important’ duidelijk een doelstelling formuleren: dat is wat we willen worden, niet wat we denken dat we al zijn.” Wereldwijde trends De ontwikkeling van software staat niet op zichzelf, maar sluit aan bij wereldwijde ontwikkelingen. Paraskeva noemde vier macro-economische trends die invloed hebben op de klantenkring van Autodesk: digitalisering, globalisering, de infrastructuurexplosie en de klimaatverandering. “Omdat onze software wordt gebruikt bij de ontwikkelaars van zowel gebruiksvoorwerpen, huizen als infrastructuur, hebben we te maken met deze vier trends. We zien bijvoorbeeld dat door de globalisering het er niet alleen toe doet welk product je

10

maakt, maar ook hoe je als bedrijf een product maakt dat zich onderscheid van dat van de concurrent. Vandaar ook dat we sterk de nadruk leggen op digital prototyping. Een ontwerper moet zijn ontwerp kunnen ervaren voordat het er daadwerkelijk is. Hij moet het niet alleen kunnen visualiseren, maar vooral ook kunnen analyseren. Bijvoorbeeld door te bepalen hoeveel daglicht er in een kamer van een te ontwerpen gebouw valt of hoeveel lading een nieuw ontwikkelde hijskraan kan tillen.” Door de brede opzet van Autodesk, met uiteenlopende programma’s voor analyses, visualisatie en ontwerp, zijn we in staat om technieken te mixen en een soort kruisbestuiving te laten plaatsvinden. Een goed voorbeeld hiervan is Autodesk 3ds Max Design, een versie van ons visualisatiepakket 3ds Max dat speciaal bedoeld is voor de bouw en architectuur. Een ander voorbeeld van kruisbestuiving is de mogelijkheid om Revit- en Inventortekeningen uit te wisselen.”

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:53

Pagina 11

odesk 2009-producten Bouw & Architectuur De Autodesk-software voor BIM bestaat uit Revit Architecture, Revit Structure, Revit MEP, AutoCAD Civil 3D, and Autodesk NavisWorks. Deze laatste is relatief nieuw binnen de portfolio van Autodesk en bedoeld om bouwinformatie, data en geometrie te integreren die afkomstig is uit uiteenlopende softwareplatformen en applicaties. Hiervoor is het pakket beschikbaar in vier uitvoeringen. NavisWorks Review biedt basisfuncties voor modelaanpassingen; Autodesk NavisWorks Simulate bevat NavisWorks Review met daarbij 4D-mogelijkheden. Autodesk NavisWorks Manage is een nog uitgebreidere versie waarmee het ook mogelijk is om analyses uit te voeren, visualisaties te maken, 4D-constructieschema’s te simuleren en alle projectgenoten te voorzien van de benodigde digitale informatie, of ze nu creëren, bekijken of controleren. Tenslotte is er ook nog Autodesk NavisWorks Freedom. Dit is een gratis viewer voor het bekijken van bestanden in de Autodesk NavisWorks NWD- en 3D DWFTM-formaten.

Visualiseren voor iedereen Dat het mixen van technieken voor Autodesk een serieuze zaak is bleek ook wel uit het verhaal van Patrick Jocelyn, media & entertainment director Noord-Europa. “Van nature zijn Maya en 3ds Max pakketten die veel gebruikt worden in respectievelijk de filmen games-wereld. Daarbij worden echter technieken gebruikt die ook heel nuttig kunnen zijn voor architecten of werktuigbouwkundigen. Dat zien wij momenteel dan ook als de markt waar we de meeste groei kunnen halen. Er zijn momenteel negen miljoen licenties van ontwerpsoftware verstrekt aan Autodesk-klanten en in principe willen we al die licentiehouders ook van visualisatiesoftware voorzien. Dat past natuurlijk ook bij onze strategie om digital prototyping te promoten.” De bouwen architectuurwereld kan niet alleen gebruik maken van ontwikkelingen uit de games-industrie, zo maakte Peter Baxter, AEC Sales Director Noord-Europa duidelijk. Hij vertelde over een bouwbedrijf in de VS dat ideeën uit de werktuigbouwkundige wereld had overgenomen. Hierbij werden specifieke gebouwonCADMagazine Juni 2008-4

Mark Paraskeva noemde vier macro-economische trends die invloed hebben op de klantenkring van Autodesk.

Werktuigbouw Autodesk Inventor, AutoCAD Mechanical, AutoCAD Electrical, Autodesk AliasStudio, Autodesk Showcase en Autodesk Productstream zijn de producten die het belangrijkst zijn in de werktuigbouwkundige hoek van het Autodeskportfolio. Autodesk AliasStudio biedt tools voor het ontwerpproces, vanaf de eerste sketches tot 3D-conceptmodellen. Hiervoor bevat de software zowel functies voor het modelleren van een ontwerp als reverse engineering. Autodesk Showcase is bedoeld voor het maken van representaties van 3D CAD-modellen. Het pakket bevat schaduwfeatures en een bibliotheek met realistische materialen om een ontwerp te kunnen presenteren. Showcase is in staat om data te verwerken uit uiteenlopende 3D-bronnen waaronder Inventor. Autodesk Productstream beheert en bewaart ontwerpdata en bijbehorende documenten. Het programma is in de 2009-versie uitgerust met een nieuwe zoekmachine en een multi-site replicatiemodule. Dit laatste is een tool die er voor zorgt om digitale informatie te delen over verschillende locaties, waardoor er per locatie minder tijd nodig is voor het vinden van data. derdelen in een fabriek gemaakt en pas in elkaar gezet op locatie. Belangrijk is hierbij dat het hier geen traditionele

11

prefab betreft, maar een bouwmethode waarbij specifieke, niet-standaard onderdelen worden ontworpen en ge-

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:53

Pagina 12

Noteer nu alvast in uw agenda!

More Business Events organiseert in samenwerking met CAD Magazine…

wo e n s d a g 1 9 & d o n d e rd a g 2 0 n ove m b e r 2 0 0 8 Eu re tco Expo Ce nter, Houten t$"%ű&/$".ű0/5 8*,,&-*/(&/ t % * ( * 5" - 1 3 0 5 0 5 : 1 * / ( t # * . ŷ # 6 * - % * / ( * / ' 0 3 . "5 * 0 / . 0 % & - - * / ( Ÿ t 7 * 4 6 " - * 4 "5 * & & / " / * . "5 * & t%663;"".#068&/

Voor stand- en sprekersmogelijkheden neem contact op met: $"%.BHB[JOF 8JMGSFE8FTUFSIPG 5FM XJMGSFE!DBEDBNFWFOUOM

WWW.CADCAMEVENT.NL

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:54

Pagina 13

Met de meest uitgebreide versie van NavisWorks zijn uiteenlopende analyses uit te voeren op gebouwmodellen.

maakt, vergelijkbaar met de auto- of vliegtuigindustrie. Onder controle Ook Amina West, Sales Director Manufacturing Noord-Europa, sprak over digital prototyping. Dat lijkt enigszins overbodig, aangezien digital prototyping al jaren geleden is doorgedrongen in de werktuigbouw. Mikael Löwenhielm, PR Chef bij Autodesk, gaf uitleg waarom dit toch een vermelding waard was. “Autodesk was niet het eerste bedrijf dat 3D-software leverde voor de maakindustrie, andere partijen, zoals PTC, waren eerder met het concept. We hebben in de afgelo-

pen jaren echter het principe helemaal onder controle gekregen en niet alleen dat, we hebben het ook uitgebouwd en bieden bijvoorbeeld ook software aan voor verschillende soorten analyses. Dat is de boodschap die we nu sterk willen benadrukken.” Robobat Bij de AEC-tak van Autodesk ligt de nadruk sterk op het integreren van alle verschillende disciplines binnen de ontwerpen bouwketen, oftewel BIM. Om alle spelers van software te kunnen voorzien zijn er verschillende overnames gedaan, zoals die van Green Building Studio en Robobat. Van

AutoCAD Alhoewel er in de mediatoespraken van Autodesk relatief weinig aandacht aan werd besteed, heeft het bedrijf ook gewerkt aan een nieuwe versie van AutoCAD en de daarmee verwante pakketten: AutoCAD LT 2009, AutoCAD Architecture 2009, AutoCAD Civil 3D 2009, AutoCAD Electrical 2009, AutoCAD Map 3D 2009, AutoCAD Mechanical 2009, AutoCAD MEP 2009, AutoCAD P&ID 2009 en AutoCAD Raster Design 2009. Belangrijke, algemene veranderingen zijn de aangepaste 3D-navigatiemogelijkheden met de nieuwe ViewCube en SteeringWheels tools. Daarnaast zijn alle pakketten in deze reeks gecertificeerd voor de 32- en 64-bit Microsoft Windows Vista operating systemen. Voor klanten met een subscription is er daarnaast een extra programma beschikbaar gekomen: Autodesk Impression. Dit is illustratiesoftware voor het maken van sketchafbeeldingen op basis van DWF- en DWG-bestanden. Voor alle gebruikers van producten uit de AutoCAD 2009-familie is bovendien Autodesk Design Review 2009 beschikbaar. Dit programma bevat tools voor het elektronisch bekijken, annoteren en reviseren van modellen en maakt het daarmee voor alle leden CADMagazine Juni 2008-4

Robobat zijn verschillende functies al opgenomen in de 2009-versie van Revit, voor een ander deel wordt nog een plek gezocht binnen de suite van Autodesk-producten. De overname moet dus nog worden geoptimaliseerd, maar is een goede keuze geweest, aldus Paul Stefan, hoofd AEC Marketing voor Noord-Europa. “De overname van Robobat zorgt er voor dat we kunnen investeren in de ontwikkeling van de techniek in deze software. Daarmee is het veel beter te handhaven dan met een stand-alone programma.” De overnames van verschillende bedrijven en eigen R&D-werk hebben er volgens Stefan voor gezorgd dat Autodesk nu alle tools kan leveren voor de stappen die nodig zijn binnen BIM. Dat wil overigens niet zeggen dat Autodesk een poging doet om alle specifieke functies te leveren die nodig zijn voor individuele wensen van klanten. Stefan: “Het is mogelijk om applicaties te bouwen op Revit, zoals Trevit, een calculatietool die in gebruik is bij het Engelse bedrijf HBG Design. Die oplossingen hoeven we niet zelf aan te leveren. Het enige wat wij als Autodesk moeten doen is er voor zorgen dat onze software open genoeg is om maatwerk toe te laten en eventueel commerciële applicaties.” Lambert-Jan Koops [email protected] is voormalig hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.autodesk.nl

van het ontwerpteam mogelijk deel te nemen aan het digitale reviewproces. Visualisatie Grote afwezige in de 2009-golf van Autodesk-producten is het in 2005 met de overname van Alias meegekomen pakket Maya. Hiervan valt later dit jaar een nieuwe versie te verwachten. Wel is er natuurlijk een 2009-versie van Autodesk 3ds Max uitgegeven. Nieuw is het hiernaast verschenen 3ds Max Design 2009, speciaal bedoeld voor architecten. Een typische functie voor dit pakket is ‘Recognize’, een technologie die scènes laadt en met name bedoeld is voor samenwerking met Revit. 3ds Max Design 2009 bevat alle features die Autodesk 3ds Max 2009 ook heeft, met uitzondering van de software development (SDK) toolkit. De SDK is een set ontwikkeltools die worden gebruikt in de entertainmentindustrie om software te integreren in het productieproces en waarmee eigengemaakte tools te maken zijn die bij 3ds Max te gebruiken zijn. 3ds Max Design bevat tevens de zogenaamde Exposure-technologie voor het simuleren en analyseren van de zon, de lucht en kunstlicht.

13

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:54

Pagina 14


EskoArtwork introduceert ArtiosCAD 7.3

R u b b e re n u i t b re e k vo r m e n Door de redactie

ArtiosCAD 7.3 designsoftware voor structureel verpakkingsontwerp, biedt nu bijzondere functies voor rubberen uitbreekvormen. EskoArtwork, producent van ontwerp-, preproductie- en samenwerkingsoplossingen voor de verpakkingsindustrie en handelsdrukkerijen, heeft ArtiosCAD 7.3 uitgebracht.

H

et is één van de meest gebruikte designsoftware voor structureel verpakkingsontwerp. Ten opzichte van de vorige versie biedt het eenvoudigere ontwerpfuncties, meer realistische voorstelling van verpakkingen tegen een achtergrond en uitgebreide ondersteuning voor nieuwe operating-systemen en toepassingen. ArtiosCAD omvat tools, specifiek ontwikkeld voor verpakkingsprofessionals, voor het structurele verpakkingsontwerp, productontwikkeling, virtuele prototyping en de verpakkingsproductie. ArtiosCAD integreert goed met productontwerp-pakketten zoals SolidWorks. Dit is een belangrijke reden waarom veel structurele verpakkingsontwerpen met ArtiosCAD worden gemaakt. ArtiosCAD kan goed overweg met golfkarton, vouwkarton en POPdisplays. De ontwerpen tekentools omvatten functies die verpakkingsontwerpers nodig hebben om accuraat en efficiënt te werken. Volledige 3D integratie maakt het mogelijk snel prototyCADMagazine Juni 2008-4

pes te maken van ontwerpen en sentaties. Bovendien elimineert communicatiefouten en wordt goedkeuringsproces aanzienlijk kort.

prehet het ver-

Realistische achtergronden EskoArtwork heeft verder de ArtiosCAD ‘background image’ functionaliteit verbeterd waarmee gebruikers hun structurele 3D-ontwerpen in een winkelomgeving plaatsen. Met de nieuwe tools in ArtiosCAD 7.3 kan de gebruiker nog realistischere weergaven creëren, dankzij een reeks controlefuncties die het visuele model nog mooier maken: voorbereiding van de juiste schaalgrootte, oriëntatie en perspectief en het aangeven van schaduwen, afhankelijk van de lichtpositie. Hiermee krijgt de merkfabrikant een zeer realistische voorstelling van zijn product in het winkelschap voordat tijd en geld worden besteed aan het maken van verpakkingsmodellen.

14

Rubber ontwerp ArtiosCAD 7.3 omvat een module voor het ontwerpen van rubberen uitbreekvormen. Het is een automatische ‘één klik’-oplossing voor het creëren van rubberen uitbreekvormen voor een stansvorm. Het beschikt over een geavanceerde reeks door de gebruiker te configureren regels die het soort stanslijn, de locatie, de geometrie en andere parameters toepassen. Zelfs herkent het knikken en boorgaten. Parametersets kunnen worden opgeslagen voor verschillende klantenwensen en verschillende soorten stansvormen. Een volledige reeks van aanpassingstools maakt het mogelijk de automatische oplossing te veranderen of bij te stellen, wat maximale flexibiliteit en controle biedt over het ontwerpen van rubberen uitbreekvormen. Een automatische lay-out functie bijvoorbeeld kan de snijprofielen ‘nesten’ waardoor het rubbervel efficiënt gebruik wordt. Dat bespaart niet alleen productietijd maar ook materiaalkosten. In combinatie met een Kongsberg-tafel worden de ontwerpen rechtstreeks naar de snijtafel gestuurd voor het automatisch creëren van de snijprofielen, in een droogproces waardoor ze zonder vertraging voor de productie kunnen worden gebruikt. Een bedrijf kan aanzienlijke tijden kostenbesparingen realiseren, zonder dat de ontwerpen met de hand gesneden worden. Terry Schroeder, General Manager van Schroeder & Bogardus Die Co. in Anaheim, CA (USA), zegt: “Wij gebruiken de ArtiosCAD 7.3 rubber ontwerpmodule om de rubberen vorm te maken op het stansbord die het materiaal moet uitbreken. De module stelt ons in staat om snel en automatisch de rubbergeometrie voor een breed scala van orders te creëren. Deze functie is zeer krachtig en veelzijdig, waardoor ze voor zowel verpakkingen als andere toepassingen kan worden gebruikt. En het bestandsformaat is open, we gebruiken het ook op onze lasersnijmachine. De

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:54

Pagina 15

rubber ontwerpmodule maakt de productie van onze stansvormen veel eenvoudiger.” Kwart ontwerpen ArtiosCAD 7.3 heeft een aantal nieuwe ontwerpfuncties, gemaakt om taken te vereenvoudigen en tijd te besparen. Een aantal van de belangrijkste verbeteringen: opnieuw opbouwen van ontwerpen na verwijderen van lagen; de mogelijkheid om kwart ontwerpen te maken en deze automatisch horizontaal of verticaal te kopiëren, met aansluitende lijnen tussen alle secties voor een symmetrische vorm; aangeven van lijnafmetingen bij het kopiëren van ingewikkelde secties en constructielijnen; gemakkelijker inen uitzoomen en ‘panning’ met behulp van het scrollwiel van de muis; en een tool waarmee, al naar gelang de wens van de gebruiker, dezelfde hoek, radius, boog of lijnlengte, kan worden behouden als een verpakking wordt uitgerekt. Betere 3D functionaliteit ArtiosCAD 7.3 heeft ook de functionaliteit in zijn 3D Designer voor beoordeling en rapportage verbeterd. Met een eenvoudig proces bijvoorbeeld kunnen PDF-bestanden of rapporten een ‘3D’-venster omvatten waarin een interactief 3D-model kan worden geplaatst. Als open systeem ondersteunt ArtiosCAD 7.3 de universele U3D standaard voor driedimensionale data: exporteren van het ArtiosCAD A3D formaat naar het nieuwe U3D formaat en exporteren van data naar een PDFbestand waarin een U3D model is opgenomen. Naast Microsoft Windows Vista, Windows XP64, en SQL Server 2005 en SQL Server 2005 CADMagazine Juni 2008-4

Express support draait ArtiosCAD 7.3 nu ook op Apple Macintosh-computers die Windows operating-systemen aansturen binnen de Parallels desktop. Om de werkvelden gemakkelijker, en beter toegankelijk, te maken voor alle gebruikers heeft ArtiosCAD 7.3 dual monitor support. Daardoor kunnen gebruikers werken met weergave op twee beeldschermen. Met ArtiosCAD’s Portable Workstation kunnen gebruikers op een laptop werken, weg van het centrale bedrijfsnetwerk. Kopieën van belangrijke bestandsbibliotheken, tabellen en algemene data, worden in een lokale folder opgeslagen zodat deze gemakkelijk kunnen worden opgezocht. “We hebben belangrijke functionaliteiten toegevoegd aan ArtiosCAD 7.3.” legt Richard Deroo, Product Manager Structural Design, uit. “Ze zijn gericht op vier algemene gebieden: tools om makkelijker te werken en navigeren binnen ArtiosCAD; focus op het handhaven van de open toegankelijkheid tot Esko ArtiosCAD op een reeks van operating-systemen en in omgevingen zoals een laptop en dual-monitor gebruik; tools om nog eenvoudiger 3D-beelden in perspectief in een achtergrond te plaatsen; en een nieuwe module voor het ontwerpen van rubberen uitbreekprofielen.” ArtiosCAD 7.3 is vanaf eind januari beschikbaar en zal worden aangeboden in versie 7.3 van Esko Software Suite 7. Voor meer informatie over deze producten: www.esko.com.

15

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:54

Pagina 16

Software gekocht en een training nodig? PER 1 SEPTEMBER NIEUWE CURSUSLOCATIE 2 – daagse basiscursus ARKEY 2 – daagse basiscursus vMV-methodiek 2 – daagse schoolverlaterscursus 2 - daagse cursus ARKEY en/of vMV-methodiek 2 – daagse cursus ARKEY voor ontwerpers 1 - daagse cursus SketchUp

www.cadix.nl

1 - daagse workshop Piranesi 1 – daagse workshop ArtLantis

Wij dragen onze kennis graag en deskundig aan u over. Diverse trainingslocaties in Nederland, alsmede bij u op locatie.

Voor grote(re) groepen speciale tarieven en opleiding op locatie!

Algemeen: • AutoCAD (LT) Basis, Update, 3D en gevorderden

Datamanagement:

Inschrijven of meer info? VMV CAD-Adviseurs, Den Haag 20 jaar software voor de bouw www.vmv-cad.nl, [email protected] of 070-3645464

• Autodesk Vault • Autodesk Product Stream

Werktuigbouwkunde: • Autodesk Inventor (Professional) • AutoCAD Mehanical • AutoCAD Electrical

www.vmv-cad.nl

Bouwkunde: • Autodesk Revit • Autodesk Revit Structure • AutoCAD Architecture

Ons doel: U een perfecte CAD-specialist maken

Media & Entertainment: • Autodesk VIZ • Autodesk 3ds Max • Autodesk Maya

ICN Training Center ’s-Hertogenbosch Tel. +31 (0)73 - 750 6 750 Fax +31 (0)73 - 750 6 751

USG Innotiv Training Center is gespecialiseerd in het ontwikkelen en organiseren van standaarden maatwerk trainingen voor CAD-specialisten. Bel of mail voor een informatiepakket of kijk voor trainingsdataen prijzen op www.usginnotiv.nl. Hier kunt u ook onze brochure downloaden.

Rotterdam Tel. +31 (0)10 - 7519630 Fax +31 (0)10 - 7519631 www.ICN-Solutions.nl E-mail: [email protected] Bel voor onze speciale aanbiedingen, groepskortingen en trainingskalender.

www.icn-solutions.nl

AutoCAD 2D - AutoCAD 3D - AutoCAD Advanced Autodesk Inventor Professional MicroStation V8 - Essentials (2D)- Level 2 (3D) (Introduction to) Pro/ENGINEER Wildfire 3.0 Update from Pro/ENGINEER Wildfire 2.0 Introduction to Windchill PDMLink 8.0

Autodesk Value Added Reseller

Wij adviseren, trainen en begeleiden bedrijven om de centrale rol van de engineering ten volle te kunnen benutten voor een optimaal rendement van uw investeringen en een hoger bedrijfsresultaat.

Change Management ** maatwerk opleidingen ** standaard producttrainingen

033 - 450 40 80

Meerstoel 26 4904 SV Oosterhout (Nb) tel. 0162-490101 www.cadmatch.nl

[email protected]

www.usginnotive.nl

www.cadmatch.nl

Training Center Autodesk Inventor Professional Hofstede van Erkel Bilderdijkkade 13a 1053 VA Amsterdam

* AutoCAD Basis * AutoCAD Update * AutoCAD Gevorderd * AutoCAD Mechanical

tel. : 020-6124780 fax : 020-6124730 E-mail : [email protected]

* Inventor Basis Spoed (3 dagen) * Inventor Basis Stnd (5 dagen) * Inventor Basis Extra (6 dagen) * Inventor Gevorderd * Inventor Professional * Inventor Release Update * Thema Training

kijk op : www.inventor-professional.nl

www.inventor-professional.nl

www.cad2m.nl

Ź www.cadac.com/masterclass

Uw trainingen een heel jaar lang in CAD-Magazine en op www.cadmagazine.nl voor slechts € 1300,–

Eenmalig 1 daags learning evenement met een fenomenale line-up

www.cadac.com

www.cadmagazine.nl CADMagazine Juni 2008-4

16

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:54

Pagina 17

TRAININGSWIJZER TEC / CAD College BV

Trainingen mét certificaat:

Autodesk Authorized Training Centre

• • • • • •

• AutoCAD Basis • AutoCAD Update • AutoCAD Gevorderden • AutoCAD 3D • AutoCAD Optimalisatie • AutoCAD & VBA Basis • AutoCAD & VBA Gevorderden • Inventor Basis • Inventor Gevorderden • Inventor Ontwerpen • 3ds Max Het CAD-Centrum TEC, ook wel genoemd het CAD College, verzorgt sinds 1984 kennis-overdracht in de vorm van CAD -opleidingen, -leerboeken en educatieve software. Bij de cursus ontvangt u een uitgebreid Nederlandstalig leer- en naslagwerk van R. Boeklagen die tevens uw docent is. U krijgt een Autodesk-certificaat bij de cursussen en een HBO-diploma bij de opleidingen.

AutoCAD en AutoCAD LT AutoCAD Architecture of ADT Revit Building, Architecture én Structure AutoCAD MAP AutoCAD Civil3D Autodesk Naviswork

Zie onze trainingswijzer op: www.itannex.com. Of bel: 0546 800800

www.itannex.com

Autodesk HBO instituut Behaal uw HBO diploma! TEC biedt de mogelijkheid u verder te bekwamen tot een Autodesk Certified Engineer (ACE). U doorloopt een bepaald traject van cursussen, maakt een praktische eindopdracht, bij voorkeur passend binnen uw werk en bij uw eigen werkgever en verdedigt deze. Slaagt u, dan heeft u een Autodesk HBO diploma verdiend! De opleiding is inclusief materialen als boeken en software. Toelatingseisen: MBO. Studierichtingen: System Manager (AutoCAD), 3D Designer (AutoCAD/3ds Max) en Mechanical Designer (Inventor). Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen T: (024) 356 56 77 F: (024) 354 19 31 E: [email protected] CP: Leonie Bergsma

ng met kennis!

Kijk op Internet www.cadcollege.nl of vraag de brochure aan.

pro Realiseer voors

, of updatetraining rs-, gevorderdenis die u direct Met een beginne alt u kennis in hu ha ny pa m Co tiever, & van CAD rkt meteen effec nt brengen. U we ku tijk t ak he pr k kij de in are. Be met uw CAD softw sneller én beter cadcompany.nl. w. ww op d bo an sa ng ini tra actuele

www.cadcollege.nl Holland Engineering Consultants bv (HEC) verzorgt trainingen en workshops voor de software die wij aan onze klanten kunnen leveren. Deze trainingen vinden doorgaans plaats in ons pand in Nieuwegein maar kunnen op verzoek ook op locatie gegeven worden. De trainingen hebben een hoog “hands-on” gehalte daar de praktijk nog steeds de beste leermeester is. Ons trainingsaanbod bestaat o.a. uit: 3D CAD Stromings- en warmteoverdracht Pro/ENGINEER Basis training NIKA EFD Basis training Pro/ENGINEER Update training Pro/ENGINEER voor Pro/MECHANICA Mechanisme berekeningen gebruikers Pro/ENGINEER MDO Basis training Sterkte- en stijfheidsberekeningen Pro/ENGINEER Mechanica Basis training Pro/ENGINEER Mechanica Update training Pro/ENGINEER Fatique Advisor

CAD & Company Training Centers: Alkmaar - Amsterdam - Boxtel - Emmen - Oosterhout - bij u op locatie

www.cadcompany.nl

Code P10 Pipestress Basis training P10 Pipestress Advanced training P10 Pipestress Update training Microprotol Basis training Databeheer Windchill PDMLink Windchill ProjectLink CM II Change management

Onze sterke punten: Ŷ Persoonlijke aandacht Ŷ Flexibel Ŷ Uitstekende trainers Ŷ Goed uitgeruste leslokalen Ŷ Gevarieerd cursusaanbod Ŷ Mogelijkheid van maatwerk Ŷ Officiële certificaten Ŷ Certificering van Autodesk Ŷ Certificering van Microsoft Ŷ Aansluiting bij VOI Ŷ Locaties: Gouda, Heerlen, Meppel,Vianen, Hasselt (be) of onsite

Kijk voor meer informatie op de website of neem contact met ons op. Holland Engineering Consultants bv Ratelaar 39, 3434 EW Nieuwegein T 030 600 60 60 F 030 600 60 61 E [email protected] W www.hecbv.nl

www.hecbv.nl

NedGraphics B.V. Ir. D.S. Tuynmanweg 10 4131 PN VIANEN tel: +31 (0)347 329 626 fax: +31 (0)347 329 666

Autodesk Authorized Training Center AutoCAD Basis AutoCAD Upgrade AutoCAD Applicatiebeheer/Gevorderden AutoCAD MAP AutoCAD Civil 3D

E-mail: [email protected] Contactpersoon: mevrouw K. van ‘t Reve Voor meer informatie: www.nedgraphics.nl www.cadac.com

www.nedgraphics.nl


17

o.a. AutoCAD Basis AutoCAD Gevorderden AutoCAD Upgrade Inventor Basis Inventor Advanced Inventor Upgrade Inventor Professional AutoCAD Architecture Revit Architecture Revit Structure

Ź 00800 2255 22322 Ź [email protected]

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:54

Pagina 18

B OUW & C IVIEL

Architectural Geometry

M e e r d o e n m e t d e s o f t wa re Door Job van Haaften

Helmut Pottmann, Andreas Asperl, Michael Hofer en Axel Kilian zijn de auteurs van het boek Architectural Geometry. Geometrie is de basis van het ontwerpproces voor bouwkundige en architect, het is overal aanwezig. En de moderne computertechnologieën hebben geleid tot een ware revolutie in de mogelijkheden met deze geometrie.

Torre Agbar in Barcelona lijkt een voorbeeld van een rotatieoppervlak maar het grondvlak is niet rond, het is een ellips.

D

e mogelijkheden voor vormen in de architectuur zijn met de nieuwe technologieën bijna onbeperkt, de beperkingen die er nog zijn liggen niet alleen bij het budget, maar ook het onderwijs beperkt de inzet van deze technologieën. Het onderwijs blijft achter bij de ontwikkelingen in de software, de architecten en bouwkundigen krijgen gereedschappen in handen waar ze niet mee uit de voeten kunnen omdat ze dat simpelweg niet hebben geleerd. De schrijvers van het boek zien het als belangrijkste taak van hun boek om die kloof te overbruggen. Voortbouwen Een hechte samenwerking tussen drie geometristen en de Nederlandse architect Axel Kilian resulteerde in ‘Architectural Geometry’. Het boek is geschreven als studieboek voor studenten architectuur, bouwkunde of industrieel ontwerp. Het bevat een basiscursus geometrie op universitair niveau en leidt de weg naar allerlei vrije vormen, onderzoek naar mogelijkheden en het experimenteren met vormen in de architectuur. Hoewel enige kennis van wiskunde noodzakelijk is om het boek te begrijpen, vraagt het niet meer dan bekendheid met de stof die op de middelbare school wordt onderwezen. Het boek ‘bouwt’ daarop voort. Tot nu toe werden in geometrieboeken voor architectuur voornamelijk de klassieke vormen beschreven zoals bogen en koepels, en met gebruik van elementaire materialen zoals natuursteen, hout en baksteen. Mede door het inzetten van CAD voor het ontwerp is de keuze uit vormen en materialen fors uitgebreid tot bijna onbeperkt. Voordeel is ook dat de gebruiker niet alle wiskunde hoeft te begrijpen, de software rekent voor hem. Opgebouwd uit veelvlakken In het boek komen diverse vormen aan de orde die door architecten zijn gebruikt. De gebouwen worden getoond op foto’s en veelal is er een uitleg van hoe de vorm tot stand kwam met tekeningen. Het begint met hoe je een driedimensionaal model maakt en de uitleg van de x-, yen z-as, wat een ‘surface’ en wat een ‘solid’ model is en het extruderen van eenvoudige vormen. Dan volgen projecties, perspectief licht en schaduw. Het gebruik van veelvlakken en oppervlakken opgebouwd uit veelvlakken is populair in de architectuur. Meestal betreft het platte vlakken omdat gebogen vlakken of dubbel gebogen vlakken veel rekenwerk vragen. Met de huidige software is dat laatste een stuk makkelijker door voor de veelvlakken vervormingsfactoren met een verloop in te geven. Daardoor kunnen allerlei vrije vormen worden opgebouwd zoals het gebouw BMW-Welt in München waar dan ook de SmartGeometry-gemeenschap bijeenkwam voor de conferen-

18

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

14:19

Pagina 19

Bij de entrée van BMW-Welt is een paddestoelachtige kolom, opgebouwd uit driehoeken die dubbel gebogen opervlakken vormen.

tie, zie artikel in CAD-Magazine nummer 3 op de pagina’s 18 en 19. De architect onder de schrijvers, Axel Kilian van de TU in Delft, was daar ook één van de sprekers, en het boek was er te koop. Hiernaast een foto van dit gebouw waarvan een tekening de cover van het boek siert. Het gebouw is aan de buitenkant opgebouwd uit vierhoeken in glas in een metalen frame. Door variaties in de maten en hoeken van de vierhoeken, die geleidelijk verlopen, ontstaat een dubbel gebogen oppervlak, zowel horizontaal als verticaal gebogen. Meermalen wordt in het boek gebruik gemaakt van illustraties van de ‘geometrisch kunstenaar’ M.C. Escher die veel gewerkt heeft aan repeterende figuren en vormen die een vlak verdelen en tweedimensionale tekeningen met 3D-verwikkelingen en grapjes. Verrassende effecten Bochten en oppervlakken zijn basiselementen in de architectuur maar kunnen met zeer veel variatie worden aangewend. Er valt veel te experimenteren met vormen als cilinders, bollen, piramides, prisma’s, en meer en vooral door die te combineren, te vervormen, te draaien; al of niet met regelmaat en spiegeling. Een verloop daarin zoals een spiraal bij een slakkenhuis, of een variant op een cirkel: de ellips en die weer schuin te plaatsen, kunnen verrasCADMagazine Juni 2008-4

sende effecten opleveren. Ook al bekend uit de oudheid zijn vormen die doen denken aan pottenbakken op een draaischijf, ofwel rotatie-oppervlakken. Denk aan de ui-vormige daken op bijvoorbeeld Oostenrijkse of Russische kerktorens. Eén van de voobeelden in het boek, de Torre Agbar in Barcelona lijkt dat ook te zijn, maar de basisvorm is niet helemaal rond, het is een ellips. Bovendien zijn deze ellipsen binnen in het gebouw niet parallel ten opzichte van elkaar geplaatst. Verder zijn opmerkelijk aan dit gebouw de glazen zonnewering die afhankelijk van de positie ten opzichte van het noorden een andere hoek heeft in verband met de gemiddelde hoogte waarmee de zon naar binnen schijnt. Daarnaast heeft het glas afhankelijk van de te verwachten lichtintensiteit een graad van matheid om de zonnewarmte en het licht te temperen, dat gecombineerd met ruimte tussen glas en wand van de toren, houdt de opwarming van het gebouw beperkt. Op de plaatsen waar ramen zijn, werd het glas van deze zonnewering geheel transparant gehouden. Soort tegels Op het moment is het nog zo dat gebogen en dubbel gebogen oppervlakken meestal worden opgebouwd uit een soort tegels van platte elementen, vooral vanwege de kosten. De software kan het al wel aan, maar als elke element anders van maat en vorm is, kom je al gauw terecht bij digital prototyping. Aan het denken zetten Diverse mogelijkheden met lijnen, bewegingen en meer om oppervlakken te creëren worden besproken en met illustraties getoond. Het boek is nooit volledig, zo is het ook niet bedoeld. Het is meer om architecten en bouwkundigen aan het denken te zetten over de mogelijkheden die de huidige software biedt. Uitgegeven door Bentley Institute Press ISBN: 978-0-934493-04-5 Job van Haaften [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.bentley.com.

19

COLUMN Beroepsdeformatie? Help, ik lijd aan beroepsdeformatie. Althans, dat denk ik. En ik vind het nog leuk ook. Wat is er aan de hand? BIM (Building Information Modelling) staat momenteel volop in de belangstelling. Daarbij gaat het niet langer om de binnen de CAD-wereld gebruikelijke grafiek, maar om de semantiek, de betekenis van de objecten. Dus niet meer over kleuren en lagen, maar over ramen en deuren. Als maker van een bouwkundig CAD-systeem houd ik me al vele jaren hiermee bezig, maar de laatste paar jaar in verhevigde mate. Om deze semantiek zinnig te kunnen gebruiken is classificatie nodig. Het gaat er daarbij om, de (bouwkundige) objecten in te delen in soorten en die te voorzien van eigenschappen. Nu is classificatie op zich niet nieuw. In de Bijbel staat dat Adam de dieren namen gaf, elk naar hun soort. Dus niet de exemplaren kregen een naam, maar de typen. In 1735 schreef de Zweed Carolus Linnaeus in Leiden ‘Systema Naturae’ waarin hij startte met het classificeren van het stenen-, planten- en dierenrijk. Datzelfde is nodig voor de bouwkundige objecten. Mijn probleem is nu dat het denken over classificatie heeft geleid tot de gewoonte om zo’n beetje alles wat ik om me heen zie te gaan classificeren. Ik neem, zoals iedereen, in die werkelijkheid uitsluitend exemplaren waar en toch vertaal ik alles permanent in typen. Zijn voor- en garagedeuren nu subtypen van deur of hebben ze alleen maar andere eigenschappen? Is een kattenluik een deur? Als ik een raam maar hoog genoeg maak wordt het dan een deur? Is een raam niet gewoon een stukje wand van glas? Zomaar een paar vragen van de vele, die bij me opkomen als ik om me heen kijk. Ondanks het bijna obsessieve karakter van deze gewoonte kan ik iedereen aanraden om zo eens om zich heen te kijken. Het helpt om het inzicht in het eigen vakgebied te vergroten. Zelfs als het meer vragen oproept dan beantwoordt.

Arie van Kranenburg directeur Arkey Systems

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

11:55

Pagina 20

De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van CAD-leveranciers en dealers. Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda is doorlopend en beslaat in ieder geval de evenementen tot aan de volgende uitgave van CAD-Magazine. Hiervoor kunnen beurzen, gratis seminars en workshops per e-mail worden aangemeld bij de redactie: [email protected]. Vermeld de datum, plaats, website en een korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail ‘Agenda’.

Juni 19 juni, BIMformatiedag Gouda www.cadac.com 19 juni, Presentatie Van 3D naar 4D: Digital Prototyping Emmen www.cadcompany.nl 19 juni, Presentatie Autodesk Data Management Oosterhout www.cadcompany.nl 19 juni, Seminar COSMOSFloWorks Bruchem www.designsolutions.nl 19 juni, Update Session: Ervaar uw idee voordat het realiteit is met AutoCAD 2009 Antwerpen (B), Crowne Plaza Hotel www.dolmen.be 19 juni, Seminar EPLAN Electric P8 - Change over Reeuwijk www.eplan.nl

26 juni, Presentatie Autodesk Data Management Amsterdam www.cadcompany.nl 26 juni, Presentatie Autodesk Data Management Emmen www.cadcompany.nl 26 juni, Presentatie Autodesk Inventor Oosterhout www.cadcompany.nl 27 juni, Seminar Wegwijs in PDM Oldenzaal www.boschengineering.nl 27 juni, AutoCAD Management Workshop Oss www.cadaccent.nl 27 juni, Demo en Workshop Mastercam ‘s-Hertogenbosch www.cadmes.nl Juli

9 juli, Seminar Dit moet u met uw eigen ogen zien (Pro/ENGINEER en Windchill) Kortrijk www.savaco.com 10 juli, BIMformatiedag Heerlen www.cadac.com 10 juli, Presentatie AutoCAD Electrical Amsterdam www.cadcompany.nl 10 juli, Presentatie Van 3D naar 4D: Digital Prototyping Boxtel www.cadcompany.nl 10 juli, Presentatie Autodesk Inventor Emmen www.cadcompany.nl 10 juli, Demo en Workshop SolidWorks ‘s-Hertogenbosch www.cadmes.nl

1 juli, Autodesk Live - Digital Prototyping Workshop Heerlen www.cadac.com

15 juli, Autodesk Live - Digital Prototyping Workshop Gouda www.cadac.com

1 juli, ArchiCAD Testdrive Eindhoven www.kubusinfo.nl

15 juli, ArchiCAD Testdrive Eindhoven www.kubusinfo.nl

24 juni, Autodesk Live - Digital Prototyping Workshop Hasselt (B) www.cadac.com

3 juli, BIMformatiedag Vianen www.cadac.com

17 juli, BIMformatiedag Hasselt (B) www.cadac.com

24 juni, Seminar Databeheer (PLM) Nieuwegein www.hecbv.nl

3 juli, Demo en Workshop SolidWorks Gent (B) www.cadmes.be

17 juli, Presentatie Autodesk Inventor Amsterdam www.cadcompany.nl

24 juni, Seminar ArchiCAD voor Ontwerpers Utrecht, Meeting Plaza www.kubusinfo.nl

3 juli, Seminar Mathcad, Engineering Calculations Software Breda www.gposolutions.nl

17 juli, Presentatie Autodesk Data Management Boxtel www.cadcompany.nl

20 juni, Workshop AutoCAD 2009 voor de ervaren gebruiker Oss www.cadaccent.nl

26 juni, BIMformatiedag Meppel www.cadac.com 26 juni, Workshop AutoCAD & Civiele Techniek Oss www.cadaccent.nl


4 juli, AutoCAD & Civiele Techniek Workshop Oss www.cadaccent.nl 8 juli, Inloopdag voor de Proces industrie Heerlen www.cadac.com

AGENDA 20

17 juli, Presentatie AutoCAD Electrical Emmen www.cadcompany.nl 22 juli, Inloopdag voor de Proces industrie Gouda www.cadac.com

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:00

Pagina 21

AGENDA 24 juli, Autodesk Live - Digital Prototyping Workshop Meppel www.cadac.com 24 juli, Presentatie Autodesk Data Management Amsterdam www.cadcompany.nl 24 juli, Presentatie Autodesk Inventor Boxtel www.cadcompany.nl 24 juli, Presentatie Autodesk Data Management Emmen www.cadcompany.nl 29 juli, ArchiCAD Testdrive Eindhoven www.kubusinfo.nl Augustus 1 augustus, Demo-Workshop Mastercam ‘s-Hertogenbosch www.cadmes.nl 7 augustus, Demo en Workshop SolidWorks ‘s-Hertogenbosch www.cadmes.nl 8 augustus, Hands-on PTC Pro/ENGINEER Wildfire Kortrijk www.savaco.com 12 augustus, ArchiCAD Testdrive Eindhoven www.kubusinfo.nl 13 augustus, Demo en Workshop SolidWorks Gosselies (B) www.cadmes.be 14 augustus, Introductie Solid Edge ‘Synchronous technology’ Oldenzaal www.boschengineering.nl 21 augustus, Seminar Kennismaking met Femap Oldenzaal www.boschengineering.nl 26 augustus, ArchiCAD Testdrive Eindhoven www.kubusinfo.nl 28 augustus, Presentatie Autodesk Data Management Amsterdam www.cadcompany.nl


28 augustus, Presentatie Autodesk Inventor Boxtel www.cadcompany.nl

11 september, Presentatie Autodesk Inventor Amsterdam www.cadcompany.nl

28 augustus, Presentatie Autodesk Data Management Emmen www.cadcompany.nl

11 september, Presentatie Autodesk Data Management Boxtel www.cadcompany.nl

September 2-4 september, Technische Industriële Vakbeurs Hardenberg www.evenementenhalhardenberg.nl 2-4 september, A, B en E Vakdagen Aandrijftechniek, Besturingen & Elektronica Hardenberg www.evenementenhalhardenberg.nl 4 september, Presentatie AutoCAD Electrical Amsterdam www.cadcompany.nl 4 september, Presentatie Van 3D naar 4D: Digital Prototyping Boxtel www.cadcompany.nl 4 september, Presentatie Autodesk Inventor Emmen www.cadcompany.nl 4 september, Demo en Workshop SolidWorks ‘s-Hertogenbosch www.cadmes.nl 4 september, Demo en Workshop SolidWorks Gent (B) www.cadmes.be 5 september, Hands-on PTC Pro/ENGINEER Wildfire Kortrijk www.savaco.com 9 september, Digital Prototyping Workshop Meppel www.cadac.com 9 september, ArchiCAD Testdrive Eindhoven www.kubusinfo.nl 10-11 september, Architect at work Rotterdam, Ahoy www.architectatwork.nl 11 september, Digital Prototyping Workshop Heerlen www.cadac.com

21

11 september, Presentatie AutoCAD Electrical Emmen www.cadcompany.nl 12 september, ArchiCAD Tutor workshop Eindhoven www.kubusinfo.nl 12 september, Productvoorstelling Windchill PDMLink Kortrijk (B) www.savaco.com 16 september, Digital Prototyping Workshop Gouda www.cadac.com 17-18 september, easyFairs HVAC Installatiesector Brussel (B), Brussel Expo www.easyfairs.com 18 september, Digital Prototyping Workshop Hasselt (B) www.cadac.com 18 september, Themadag Plant Generator Eindhoven www.mastership.nl 23 september, ArchiCAD Testdrive Eindhoven www.kubusinfo.nl 25 september, Presentatie Autodesk Data Management Amsterdam www.cadcompany.nl 25 september, Presentatie Autodesk Inventor Boxtel www.cadcompany.nl 25 september, Presentatie Autodesk Data Management Emmen www.cadcompany.nl 30 september-3 oktober, Beurs Aandrijftechniek & Factory Automation Utrecht, Jaarbeurs www.aandrijftechniek-online.nl

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:00

Pagina 22

H ARDWARE

Revolutionaire afdruktechnologie Océ

P ri n t e n m e t k a u w g u m b a l l e n ?

Door Job van Haaften

Océ presenteerde op 7 mei op het hoofdkantoor in Venlo een nieuwe afdruktechnologie en grootformaat printer aan de Europese pers. De printer is de Océ ColorWave 600 en hij print niet met conventionele inkt of toner maar met toner parels, een vinding van Océ zelf, en ze worden in een nieuwe fabriek in Venlo geproduceerd.

N

eil Westhof, International Product Market Manager, vertelt: “Het kleurenprinten neemt een grote vlucht. De meeste kleurenafdrukken bevatten nog lijnen en tekst maar steeds meer afdrukken bestaan uit gekleurde vlakken, foto’s, full colour kaarten en renderingen. Het is duidelijk een trend om steeds meer in kleur te gaan doen, maar toch is het nog steeds handig dat een kleurenprinter zwart-wit afdrukken kan produceren die niet duurder uitpakken dan op een zwart-wit printsysteem. Daarom ontwikkelde Océ de ColorWave 600 met daarbij de wens om zowel de voordelen van inkt als toner te combineren, maar zonder de nadelen. Dus geen ozonemissie zoals bij tonerpoeder, geen uitvloeien zoals bij inkt en geen lange droogtijd.” Océ noemt deze nieuwe tonertechniek de CrystalPoint-technologie. Jan Hol, Senior Vice President Communications: “De ColorWave is de eerste printer met deze technologie, maar die CADMagazine Juni 2008-4

is uiteraard niet slechts voor één printer ontwikkeld. Verwacht wordt dat er na twee of drie jaar meer Océ printers zullen verschijnen die gebruik maken van dit principe. Ook wordt er gesproken over gebruik van de technologie buiten Océ, maar concrete namen kunnen nog niet genoemd worden.” De huidige printer is vooral bestemd voor CAD- en GIS-gebruikers en bijvoorbeeld architecten die renderingen willen printen. 130 Net heeft Océ zijn 130-jarig jubileum achter de rug (1877-2007) en het getal 130 keert alweer terug dit jaar, zou het toeval zijn? De speciale tonerparels die Océ ontwikkeld heeft, TonerPearls genoemd, zijn kleine balletjes die op kauwgumballen lijken. Ze bevatten een mengsel van natuurlijke stoffen dat bij 130 graden Celsius in een gel verandert, die aangebracht op het papier meteen kristalliseert. De gekleurde parels

22

in de basiskleuren cyaan, magenta, geel en zwart, zitten in een cartridge van 500 parels in totaal, met een netto gewicht van 500 gram. Dankzij de zwaartekracht rollen de parels naar beneden de printer in, waar ze worden verwarmd en als gel op het papier worden aangebracht. Die vorm en samenstelling leveren drie grote voordelen op: de parels kunnen zonder mechanische hulp hun weg vinden, in tegenstelling tot toner die verstuift en inkt die uitvloeit. Dat betekent dan ook geen vervuiling van het printsysteem en de lucht in de werkomgeving. Ook het positioneren van het beeld verloopt nauwkeuriger omdat de kleurstof een gel is die niet kan uitlopen. Ter vergelijking: je gooit immers één hele gelatinepudding gemakkelijker naar een vast punt op de muur, dan een handvol water of poeder. Daarnaast blijft gel beter vast zitten en hecht de kleur direct omdat de gel meteen bij afkoelen kristalliseert en daar-

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:00

Pagina 23

In cijfers en feiten De printer kan papierrollen aan tot een breedte van 42 inch, ofwel ruim 106 centimeter. De rollen kunnen tot 200 meter papier bevatten, er passen maximaal zes rollen in de printer en de papierkwaliteit loopt van 60 gr/m2 tot 160 gr/m2. Een A0 kan al in 31 seconden worden geprint, en een CAD-tekening kan ongeveer tweemaal zo snel worden geprint als met de meest vergelijkbare inkjet, de Océ TCS500. Een full colour foto wordt tot wel zes- of achtmaal zo snel afgedrukt. Dankzij de precisie van het positioneren van de geldruppels wordt een afdrukresolutie behaald met een equivalent van 1200 dpi. Een koude start duurt circa zes minuten en afkoelen na gebruik kan binnen een minuut. De printer is verkrijgbaar vanaf 32.950 euro. De besturingssoftware van de printer is op Linux gebaseerd, de software voor het registreren van de afdrukken en het doorbelasten naar opdrachtgevers of kostenplaatsen is in ontwikkeling en verschijnt binnenkort.

door ook watervast is. Océ noemt dat ‘solid in - solid out’, de tonerparels zijn vast, geven niet af en smelten pas in de printer door opwarming. De druppels worden aangebracht op het medium en door afkoeling kristalliseert de gel zowel op als in het medium. Dat hechten en snelle kristalliseren creëert, samen met een hoge precisie van het positioneren, een haarscherpe afdruk. Een deel van de verpakking kan worden gebruikt als afvalbakje om de restanten op te vangen. Die bak kan gewoon met CADMagazine Juni 2008-4

het huisvuil mee omdat de parels gifvrij zijn. Alle materialen van de cartridge zijn volledig te recyclen, zowel de kunststof buitenkant als de parels zelf en de tonerresten. De zijdeglans en watervastheid van de afdruk maken dat gebruik buitenshuis mogelijk is. Een regenbuitje heeft geen invloed op de kleuren, de afdruk kan alleen niet sterker zijn dan het materiaal waar het op is aangebracht. Westhof: “De Océ ColorWave 600 bevat meer dan honderd patenten, waarvan de meest opmerkelijke is die op de ronde vorm van de gekleurde parels.” De vier kleurencartridges hebben verschillende sloten zodat niemand zich kan vergissen en bijvoorbeeld de cyaan cartridge op de plaats van de gele kan zetten. Vast niet lekker Het is even goed om te weten dat de tonerparels natuurlijk niet los zijn, zoals op de foto, maar in de gesloten cartridge zitten, ze liggen dus niet als ‘snoepjes’ voor het grijpen. Mocht iemand per ongeluk een parel in zijn mond steken dan is die vast niet lekker, maar de parels zijn volkomen gifvrij en van natuurlijke componenten gemaakt. De cartridges zijn overigens aan één

23

zijde transparant, zodat de gebruiker niet alleen de kleur kan zien maar ook de hoeveelheid tonerparels die nog over is. Natuurlijk geeft de software een waarschuwing als dat nodig is en is ook op het beeldscherm, binnen het netwerk, te zien hoe vol de cartridges zijn dankzij een chip in de cartridges. Als het laatste balletje in de printer zit, kan zonder onderbreking van het printen de cartridge worden vervangen. Er zitten altijd nog enkele parels in de printer, onderweg naar de zogeheten ‘imaging devices’. Duurt het vervangen te lang, dan stopt de machine automatisch, er is dus nooit sprake van mislukte afdrukken die weggegooid moeten worden omdat er een kleur op zou zijn. Tijdens het bezoek aan Océ op 7 mei jl. was er nog maar één productielijn waar de parels worden gemaakt. Ten tijde van de Drupa in Düsseldorf, een druk- en communicatiebeurs die eind mei en begin juni is gehouden, werd de printer gepresenteerd aan mogelijke klanten. Op dat moment waren er in Venlo inmiddels vier productielijnen actief, die ieder een eigen kleur parels maken. De eerste printers zijn reeds uitgeleverd, nadat er in Nederland en Duitsland enkele als test waren geïnstalleerd. Job van Haaften [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.oce.nl.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:00

Pagina 24

AutoTurn 6.0 geïntroduceerd Nieuwe functionaliteiten bieden verkeerstechnische CAD-tekenaars meer ontwerpcontrole en een verbeterde visualisatie. Transoft Solutions introduceert de laatste versie van het veelgebruikte rijcurve simulatieprogramma: AutoTurn 6.0. AutoTurn’s laatste versie biedt verbeterde functionaliteiten en meer gebruiksvriendelijkheid in vergelijking met voorgaande versies. Het werd ontwikkeld met het doel om verkeerskundigen, civieltechnici, architecten en overige CAD-ontwerpers beter gereedschap te bieden voor de simulatie van voertuigmanoeuvres. Deze nieuwe versie van AutoTurn kan gekoppeld worden met Transoft Solutions’ InVision software. Met InVision is het mogelijk om voertuigsimulaties uit AutoTurn te importeren en op een tijdlijn te zetten, dynamisch te bewerken en te

exporteren als .avi-bestand. Dit videobestand kan als basis dienen voor presentaties, waarmee belanghebbenden een beter beeld kunnen krijgen van benodigde manoeuvreerruimtes en verkeersstromen binnen een verkeerstechnisch ontwerp. In de vorige versies van AutoTurn werden voertuigmodellen voorgesteld als vierhoekige ‘luciferdoosjes’. Met de nieuwe versie wordt de gebruiker in staat gesteld om realistische bovenaanzichten van voertuigen te gebruiken. Met de functie ‘Adjust Vehicle Shapes’ kunnen afschuiningen/afrondingen van hoeken van voertuigmodellen worden ingegeven. Zo hebben voertuigen met afgeronde hoeken, zoals bij de voorkant van touringbussen, kleinere draaicirkels dan hetzelfde soort voertuig met haakse hoeken. Een realistisch bovenaanzicht van een voertuig met afgeronde hoeken biedt naast waarheidsgetrouwe rijcurves ook een betere presentatieweergave. www.transoftsolutions.com

Utrecht bouwt wolkenkrabber De Gemeente Utrecht heeft plannen om een multifunctioneel gebouw van 262 meter hoog te realiseren in Leidsche Rijn Centrum. Deze wolkenkrabber met de naam ‘Belle van Zuylen’ verrijst in samenwerking tussen de Gemeente Utrecht en ontwikkelaar Burgfonds. Momenteel wordt de bouw van Leidsche Rijn Centrum voorbereid. Dit gebied komt te liggen rondom de kruising van de overdekte rijksweg A2 en het spoor, langs het AmsterdamRijnkanaal aan de westkant van Utrecht. Leidsche Rijn Centrum krijgt niet alleen een functie voor inwoners van Leidsche Rijn, maar biedt het volledige scala aan voorzieningen dat hoort bij een stadcentrum voor bezoekers uit de rest van de stad en daaromheen. De Gemeente heeft in het centrum plaats ingeruimd voor een bijzonder hoog bouwwerk. Hierop kwam Burgfonds met het plan van de Belle van Zuylen. Naast kantoren en woningen komen in deze toren ook winkels, een hotel en publieke ruimtes met uitzichtpunten. De Belle van Zuylen heeft inmiddels de nodige reacties losgemaakt. Zowel bij inwoners van Utrecht, als ook landelijk. Uit een haalbaarheidsonderzoek naar onder meer hoogte, fundering, constructie en veiligheid is inmiddels gebleken dat de


24

Belle van Zuylen gerealiseerd kan worden in Leidsche Rijn Centrum. Dat was reden voor het gemeentebestuur om Burgfonds te vragen het idee verder uit te werken in een schetsontwerp. Vooruitlopend op de wettelijk verplichte procedures, gaat de Gemeente met de Utrechtse bevolking in gesprek over wat de Belle van Zuylen voor de stad kan betekenen. De start van de bouw is gepland in 2009 of 2010, de Belle van Zuylen zou vier jaar later gereed moeten zijn. Het 262 meter hoge gebouw telt 69 verdiepingen en is ontworpen door Architecten Cie. En het is ontworpen in Rhinoceros. www.cie.nl

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:00

Pagina 25

BlueCielo koopt ECMdivisie van CAD & Company BlueCielo ECM Solutions heeft de ImandrA Suite en ECM-divisie van CAD & Company overgenomen. Daarmee versterkt het bedrijf haar positie in Engineering Content Management-software. Voor BlueCielo resulteert de overname in een strategische verbreding van het portfolio. Omdat ImandrA gebaseerd is op IBM FileNet, gaat BlueCielo de overgenomen activiteiten in samenwerking met IBM en gespecialiseerde partners internationaal uitbreiden. Deze overname heeft voor beide bedrijven voordelen, omdat BlueCielo volledig gespecialiseerd is in het ontwikkelen en internationaal vermarkten van ECMoplossingen, terwijl CAD & Company nu alle focus op ontwerp-software kan leggen. CAD & Company besloot de ECM-divisie bij een specialist onder te brengen omdat het leveren, integreren en ondersteunen van ontwerpoplossingen heel andere activiteiten zijn dan productontwikkeling en internationale distributie. Bij BlueCielo kan het team van tien medewerkers vanuit een zelfstandige divisie de ImandrA-activiteiten beter uitbreiden en inspelen op de markt. www.bluecieloecm.com

CAD CAM Event vult zich al gestaag Voor het eerst in jaren komt er een beurs apart voor alle CAD- en CAM-ontwikkelingen van nu. Op woensdag 19 en donderdag 20 november 2008 verzamelen de producenten, leveranciers en gebruikers zich in het Euretco Expo Center te Houten. More Business Events en CMedia lanceren de technische vakbeurs CAD CAM Event. Deze beurs is een initiatief van CMedia, de uitgever van onder meer CAD-Magazine, het enige onafhankelijke tijdschrift voor CAD en CAM in het Nederlandse taalgebied. Er is nu al een tiental aanmeldingen voor standruimte tijdens deze vakbeurs. Er wordt ook al gesproken met diverse sprekers voor het gelijktijdig te houden seminar. De ontwikkelingen kunnen gevolgd worden op onderstaande website. www.cadcamevent.nl

k naarbaan? e o z p O deany.nl gen a d p t i c u d eenKijk op wwwz.ceavacoamtures. voor on

Building Solutions

ECM Solutions

ICT Solutions

Award dankzij stroopwafels Tijdens de dealerconferentie voor Noord-Europa op 17 en 18 april reikte Autodesk een aantal Awards uit aan dealers die uitzonderlijke prestaties hebben verricht. CadMatch hoorde daar ook bij. Tijdens deze bijeenkomst worden de dealers geïnformeerd over de laatste ontwikkelingen in de markt in het algemeen en toekomstige ontwikkelingen van de bijbehorende producten. Een belangrijke bijeenkomst dus voor dealers die op de hoogte willen blijven van wat er in hun vakgebied gebeurt. CADMatch uit Oosterhout (Nbr) was één van de genomineerden en heeft als enige dealer uit de Benelux ook daadwerkelijk een Award in ontvangst mogen nemen. Het is de Award voor de beste marketingactiviteiten en de toekenning was met name gebaseerd op de branchegerichte actie die CADMatch lanceerde voor de food-industrie. Deze doelgroep werd op een ludieke manier benaderd door stroopwafels te laten bezorgen door een promotieteam bij bedrijven in deze sector. Zo wilde CADMatch aantonen dat haar benadering altijd een heel persoonlijke is en met stroopwafelfabrikant Van de Breggen uit Tilburg als voorbeeld, aantonen dat CADMatch weet wat er bij het ontwikkelen en onderhouden van een productielijn in deze branche komt kijken. Corné Coremans van CADMatch ontving de Award uit handen van Kevin Ison (marketing manager Northern-Europe) en Mark Paraskeva (vice president Northern-Europe) van Autodesk. www.cadmatch.nl CADMagazine Juni 2008-4

25

Mechanical Solutions

Service Center

Training Center

www.cadcompany.nl

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:00

Pagina 26

Energiebesparing hoog op de agenda De aandacht voor energiebesparing in utiliteitsgebouwen is de afgelopen drie jaar sterk gestegen en zal de komende drie jaar nog verder toenemen. De motivatie om energiebesparingsmaatregelen te treffen blijkt veelal het welzijn van de gebouwgebruiker zoals de medewerkers, klanten en patiënten te zijn.

Fluent voor CATIA V5 Ansys komt met Fluent 4.0 op de markt, software voor simulatie van vloeistofdynamiek in Catia V5. Deze nieuwe versie levert computional fluid dynamics (CFD) technologie van Ansys voor gebruikers van Catia V5 van Dassault Systems. Behalve enkele verbeteringen in de prestaties, heeft deze release enkele aanvullende fysische modellen. Daardoor zijn er meer types van producten waarmee gewerkt kan worden, berekeningen gemaakt en simulaties uitgevoerd. Met deze versie gaat Ansys verder op de ingeslagen weg van het leveren van integrale gereedschappen voor simulatie, onafhankelijk van welke CAD-software of welk PLM-pakket gebruikt wordt. Simulaties kunnen uitgevoerd worden met mengsels van vloeistoffen met verschillende eigenschappen. Dat breidt het soort apparaten en onderdelen uit die dankzij simulaties geoptimaliseerd kunnen worden. Analyses en simulaties

Facility managers willen een gezond binnenmilieu creëren en daarnaast het aantal klachten over installaties en storingen reduceren. Zo is de afgelopen drie jaar in de meerderheid van de utiliteitsgebouwen de klimaatinstallatie goed afgesteld, er is energiezuinige verlichting geplaatst en er zijn regelaars toegepast. Dit blijkt uit onderzoek onder facility managers in de zorg en bij kantoren, installateurs en adviseurs. De meerderheid van de klimaatinstallateurs en installatie adviesbureaus geeft aan dat de aandacht voor energiebesparing in utiliteitsgebouwen (kantoren en zorginstellingen) de afgelopen drie jaar (in sterke mate) is toegenomen (68 procent). Voor de toekomst verwacht maar liefst 70 procent dat de aandacht voor dit thema zich nog verder zal uitbreiden. Installateurs en adviesbureaus weten door hun spilfunctie bij het plaatsen en onderhouden van klimaatinstallaties exact wat er speelt bij bedrijven op het gebied van energiebesparing. Het is ook niet verwonderlijk dat dit thema bij bedrijven hoog op de agenda staat, ze kunnen er feitelijk niet meer omheen. Zo wordt er op mondiaal niveau door regeringen druk uitgeoefend op bedrijven om hun CO2-uitstoot te reduceren en Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen is een veel ingezette marketing tool. www.slimme-energie.nl

zijn nu mogelijk van bijvoorbeeld verfmengers, opsporen van brandgevaar, ventilatie in een cockpit, waterbehandeling systemen en de uitstoot van uitlaatgassen. Een toegevoegde ‘Cavitation Modeling Feature’ voorspelt het ontstaan van gasbellen/cavitaties in diverse systemen. Dit kan gebruikt worden voor brandstofinjectoren in motoren voor auto’s en motorfietsen. Ook toont het de gebruiker het optreden van gasbellen in rotatiepompen, waardoor de gebruiker het ontwerp aan kan passen om daarmee de slijtage aan schoepen te voorkomen. Ook is het nu mogelijk voor de automobielindustrie om de warmtegeleiding en koeling van remschijven van tevoren te simuleren om een optimale remkracht te houden onder alle omstandigheden. Een andere verbetering is een geoptimaliseerd geheugenmanagement zodat het systeem ook grotere ontwerpen aankan. www.fluentforcatia.com.

Ook Van der Wiel Infra en Milieu BV kiest voor de NedInfra oplossingen van NedGraphics NedGraphics. Voor complete en modulaire CAD/GIS systemen. GEOCAD, IGOS, NedBrowser, NedGeodata Manager, NedGeodataWarehouse, NedInwinning, NedOffice, NedPlan, NedTekeningenbeheer, NedView, TopoCAD, NedInfra


NedGraphics B.V. Nederland T: + 31 (0) 347 329600 E: [email protected] www.nedgraphics.nl

België T: + 32 (0) 11300 911 E: [email protected] www.nedgraphics.be

26

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

14:20

Pagina 27

Leerboek en naslagwerk AutoCAD 2009 TEC/CAD College komt uit met een nieuw leerboek en naslagwerk voor AutoCAD 2009. Er zijn belangrijke aanvullingen doorgevoerd, die betrekkingen hebben op de nieuwe mogelijkheden van release 2009. De nieuwe gebonden uitgave over AutoCAD 2009 is voorzien van een groot aantal voorbeelden en illustraties alsook achtergrondinformatie en tips. Het is een van oorsprong Nederlandstalig leerboek volgens Nederlandse tekennormen. De lezer leert stap voor stap alle CAD-tekentechnieken. Naast de basiskennis, waaronder de nieuwe interface, dynamische blokken en Toolpalettes, leert hij ook specialistische zaken als Sheetsets en fotorealistisch renderen. Bovendien leert de gebruiker AutoCAD te optimaliseren voor zijn werkzaamheden. De combinatie: theorie, geleide instructie en oefeningen leent zich prima voor zelfstudie. Door de grafische overzichten van Prijs: 59,50 euro alle functies en mogelijkheden is dit boek uitstekend geschikt Auteur: ir. R. Boeklagen. als naslagwerk. Het boek ‘AutoCAD 2009, Computer ISBN 978-90-72487-58-2 Ondersteund Ontwerpen’ is opgebouwd uit vijf delen. Het hoofdstuk ‘2D-tekenen’ beslaat 750 pagina’s, ‘3D-ontwerpen’ 290, ‘Koppelen en samenwerken’ 60, ‘Aanpassen van het lint’, ‘de actie recorder’ en ‘VBA 600’ en het naslaggedeelte bestaan uit 230 pagina’s. In totaal 1900 pagina’s. www.cadcollege.nl

Nieuwe online vouwer voor de Océ TCS500 Met de nieuwe online vouwer voor de Océ TCS500 kunnen automatisch gevouwen grootformaat documenten in zowel kleur als zwart-wit worden gegenereerd. Dat automatisch geldt alleen voor de eerste ofwel lengtevouw. Uiteraard kunnen de in lengtevouw gevouwen tekeningen nogmaals door de machine worden gevoerd voor de tweede of breedtevouw. Niet meer met de hand vouwen, dus ook geen gekreukte tekeningen meer. Het doorlopen van een set documenten met lengtevouw heeft veel weg van het omslaan van de pagina’s in een boek. Het worstelen met een stapel platte, grote documenten is hiermee verleden tijd. www.oce.nl

Cadac introduceert Organice 2007 R3 De Cadac Group, brengt een nieuwe relesae uit van de op SharePoint gebaseerde engineering document management software: Organice 2007 R3. Deze nieuwe release biedt verschillende nieuwe mogelijkheden en verbeteringen in Organice Explorer en Organice Transmit. Organice Explorer, de Windows desktop client die het werken met Microsoft SharePoint sterk verbeterd, ondersteunt nu volledig Microsoft Windows Vista Business (32 en 64-bits). Ook ondersteunt het AutoCAD 2009 (32 en 64-bits), dat in maart 2008 door Autodesk werd geïntroduceerd. Verder ondersteunt het RealDWG 2009 voor het beheren van DWG-bestanden met SharePoint. Om engineeringbedrijven te ondersteunen in het goedkeuren van tekeningen en documenten ondersteunt Organice 2007 R3 ‘redlining’. Organice ondersteunde al zeven talen (Nederlands, Engels, Fins, Frans, Duits, Italiaans en Spaans) en ondersteunt nu ook het Deens. Organice 2007 R3 is inmiddels direct beschikbaar. www.organice.com CADMagazine Juni 2008-4

27

COLUMN Spannend! Aanstaande donderdag kan ik mijn nieuwe auto bij de dealer ophalen. Het wordt een ‘kleinere’ want onze kinderen zijn ondertussen pubers en gaan lang niet altijd meer alledrie mee met pap en mam. Het kopen van een nieuwe auto is leuk! Je doet erg veel voorwerk (via internet) en weet vrij snel in welke hoek je het moet zoeken. Het budget wordt al vrij snel bepalend en je wilt zoveel mogelijk auto (mét opties in mijn geval) voor je geld. Proefritten maken doe je niet op dezelfde dag onder dezelfde omstandigheden zodat vergelijken subjectief wordt en in je achterhoofd heb je eigenlijk al bepaald. Gebruikerservaringen lezen heb ik eigenlijk pas gedaan nadat de auto definitief besteld was. Het is tenslotte een erg emotionele en weinig rationele aanschaf en stel je voor dat iemand iets vervelends zegt over ‘jouw’ nieuwe auto, dat kan natuurlijk helemaal niet. Donderdag dus, dan staat ‘ie glimmend en wel met alle toeters en bellen erop klaar op me te wachten... spannend! Vandaag ben ik weer eens op mijn 21 jaar oude scooter – zonder enige vorm van comfort maar ook zonder files(!!) – naar kantoor gereden en geniet dan met volle teugen van de Spartaanse manier van rijden. De wind door je kop, het schakelen met handversnelling, lawaaiige motor, de geur van de zee en de bloemen op de bollenvelden maken het rijden tot een waar festijn. Straks mag ik er weer op naar huis... spannend! De relatie met CAD? Ik begrijp de gebruikers erg goed; de intrede van nieuwe software is... spannend. Vergeet echter niet dat het eindpunt halen vaak sneller gaat met vertrouwde techniek!

Rob Roef directeur vMV CAD-Adviseurs bv

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 28

PhoToPlan, van foto naar meten PhoToPlan kan binnen een CAD-programma foto’s op schaal inbrengen. De software is ontwikkeld door Kubit, versie 4.2 is beschikbaar vanaf mei 2008. Het programma past digitale foto’s en landkaarten op schaal aan binnen AutoCAD, AutoCAD LT en alle daarvan afgelei-

CCE’s EnSuite ondersteunt puntenwolk-bestanden CCE heeft EnSuite versie 2 uitgebracht, software voor van bestanden, vertalen en productiviteit. De software

de programma’s zoals Architecture Map en Civil 3D. De geïmporteerde foto’s worden ruimtelijk correct geplaatst, met de juiste maten. De fotokwaliteit van standaard digitale camera’s is voldoende. Zelfs als er voor de foto’s groothoeklenzen zijn gebruikt, worden de foto’s goed gecorrigeerd en ingebracht. Het maakt het mogelijk om geometrische (CAD- en GIS-) informatie te combineren met fotografische documentatie. De software wordt vooral door architecten en bouwkundigen gebruikt met name bij restauraties en renovaties. Bijvoorbeeld voor het invoegen van gevels maar ook voor documentatie van muurschilderingen, plafondornamenten en bijzondere vloeren. PhoToPlan is compatible met AutoCAD (LT) 2009 en Vista. Versie 4.2 is beschikbaar in het Engels, Duits en Frans. www.kubit.de

ondersteunt nu ook bestanden met puntenwolken. EnSuite 2 kan bestanden met puntenwolken importeren met de extensie .csv en .xyz zoals die geproduceerd worden door laserscanners en andere inspectie-apparatuur. De geïmporteerde puntenwolken kunnen grafisch vergeleken worden met een CAD-bestand. EnSuite produceert een kleurenkaart met de verschillen tussen puntenwolk en CAD-model in een kleurencode. Die kleurencode geeft de grote van de verschillen aan en helpt daarmee bij het evalueren van de aard van die verschillen. Bijvoorbeeld als een naaf te lang of te kort is, wordt dat gedeelte in rood weergegeven. Zo kunnen problemen in slechts seconden opgespoord worden en geanalyseerd terwijl het zoeken in alleen een puntenwolk anders uren kan kosten. EnSuite ondersteunt bestanden van Catia V4 en V5. Pro/Engineer, SolidWorks, evenals Parasolid-, IGES- en STEP-bestanden. De bestanden kunnen bekeken en gebruikt worden zonder de betreffende software. www.cadcam-e.com

www.isdgroup.nl ISD Benelux Het Zuiderkruis 33 5215 MV ’s-Hertogenbosch +31 (0)73 615 38 88 +31 (0)73 615 38 99 [email protected]

» Met parametrische én dynamische modelleertechnieken » Voor plaatwerk, machine-, staal-, metaal- en installatiebouw » Betere performance, ook bij grote samenstellingen


28

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 29

B OUW & C IVIEL

Lange Wapper

A n t we rp e n b o u w t l a n g s t g e k ro m d e b ru g t e r we re l d Door de redactie

De Antwerpse skyline krijgt een nieuw icoon de stad waardig: de Lange Wapper-brug. De lichte constructie met 1,5 km aan tuikabelbruggen is een technisch hoogstandje dat Antwerpen in het rijtje plaatst van metropolen met prestigieuze en bekende bruggen.

A

ls een gespannen boog, zo welft vanaf 2013 de ‘Lange Wapper’ zich over een lengte van 1953 meter over en langs de Antwerpse haven. Het moet daarmee de langste gekromde brug ter wereld worden die qua schoonheid wil wedijveren met de Sunshine Skyway Bridge in Florida, de Central Artery Bridge in Boston of, dichter bij huis, de Erasmusbrug in Rotterdam. De dubbeldekbrug met vijf paar pijlers van 110 meter hoog wordt het koninginnestuk van het Masterplan Antwerpen. De tuikabelstructuur van de Lange Wapper-brug laat een lichte constructie toe. Hierdoor past de brug esthetisch in de hedendaagse omgeving. De brug heeft enkele vloeiende, lichte krommingen in het stalen frame, die een panoramische blik mogelijk maken met een dynamisch uitzicht. De brug ontleent haar naam aan de Lange Wapper, een Antwerps mythologisch figuur. Scheldetunnel Functionaliteit en vormgeving dienen hand in hand te gaan bij dit megaproCADMagazine Juni 2008-4

ject van de zogenaamde Oosterweelverbinding die totaal een kleine tien km beslaat. Behalve uit de Lange Wapper bestaat dit nieuwe tracé uit een nieuwe Scheldetunnel van 2180 meter lengte. Brug, tunnel en aansluitende infrastructurele werken moeten korte metten maken met de verkeersmisère rond de inmiddels veertig jaar oude Kennedytunnel. Aan publieke zijde tekent de Beheermaatschappij Antwerpen Mobiel (opgericht door de Vlaamse deelregering) voor realisatie van het ‘Masterplan Antwerpen’. Behalve voor autoverkeer dient dit plan ter verbetering van tramverbindingen en betere voetgangers- en fietsfaciliteiten. Aan private zijde staat als reeds geselecteerde ‘voorkeursbieder’ de gelegenheidscombinatie Noriant gereed. Daarin werken bouwers CFE, Besix, Cordeel, Dredging International, Van Wellen, Eurovia, Victor Buyck en Fabricom GTI samen. De Lange Wapper geldt als kroonjuweel van de serie infraprojecten die bereikbaarheid, leefbaarheid en vei-

29

ligheid in Antwerpen zeker dienen te stellen. In het stadssilhouet, nu nog gedomineerd door de 123 meter hoge Lievevrouwetoren, verrijzen op een afstand van ongeveer 600 meter twee 150 meter lange masten die elk 8,8 graden naar het noorden afhangen. Zij dragen aan tuikabels de dubbeldeksbrug. ‘Boven’ het verkeer richting Frankrijk, en ‘onder’ richting Nederland, met elk vier rijstroken. In het ontwerp van architectenkantoor Ney & Poulissen overspant ‘de Lange’ op de rechter Schelde-oever, een deel van het havengebied. Een gelijkvloerse oplossing zou de revitalisatie van dit voorheen verloederde gebied dwarsbomen en stedelijke zones isoleren. Begin 2013 moeten brug en tunnel voor het verkeer kunnen worden opengesteld.

Mythe Lange Wapper Lange Wapper is een reus die, volgens de legende, de straten van Antwerpen onveilig maakt. Lange Wapper wordt dikwijls lang en dun voorgesteld. In strips en cartoons wordt zijn baardeloze kin vaak erg geaccentueerd. De kwelgeest komt ‘s nachts te voorschijn en achtervolgt de dronkaards. Eerst als een klein mannetje, maar hij kan zichzelf steeds groter en groter maken, tot hij boven de huizen uitsteekt. Als de dronkaard, opgejaagd, hijgend en zwetend, thuiskomt kijkt Wapper door het raam naar binnen. Meer informatie over dit onderwerp is te vinden op: www.ney.be en www.werkenantwerpen.be.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 30


De Edge 540 van Frank Versteegh als puntenwolk, met ‘gaten’ waar het toestel rood is.

3D laserscannen voor onderzoek

Vo r m e n e n ve r vo r m i n g in de lucht Door Job van Haaften

Hoe krijg je een goed 3D-model van het oppervlak van een voorwerp waar geen volledig betrouwbare ontwerptekening van is? Jochem Lesparre is dit gaan onderzoeken, daarvoor is hij begonnen met een paar casestudies, twee vliegtuigen: een Cesna Citation II en een Edge 540, en een Pulse 2 vlieger (kite).

B

ij het onderzoek werkt hij momenteel samen met een student die aan het afstuderen is, Aart de Wachter. Die heeft eerst Pro/Engineer geprobeerd voor het verwerken van de puntenwolken en is uiteindelijk bij Catia terechtgekomen om daarin voor doorsnedes handmatig curves te trekken in de puntenwolk van de laserscanner. Die handmatig getrokken curves voegt hij vervolgens samen tot een 3D-oppervlak. De bedoeling is om dat 3D-oppervlak als model te gebruiken voor luchtstroomsimulaties, zogenaamde Computational Fluid Dynamics (CFD). Dus het soort analyses waar je anders een windtunnel voor nodig zou hebben. Door die analyses te kunnen doen op basis van laserscans, zou je op tijd en dus huur van windtunnels fors kunnen besparen. CADMagazine Juni 2008-4

Aerobatics Jochem Lesparre: “Er zijn verschillende types 3D-scanners, de meest nauwkeurige kunnen slechts kleine oppervlakken aan. Wij hebben twee scanners van het merk Faro, laserscanners uit de LS-serie, die zijn gekocht voor het inmeten van gebouwen, zijn snel en geven een hoge puntdichtheid met een nauwkeurigheid van ongeveer zes millimeter. Bij een eerdere casestudy hebben we gebruik gemaakt van een scanner van het bedrijf DelftTech met een nauwkeurigheid van ongeveer 1,6 millimeter voor het scannen van het Aerobatics-vliegtuig van Frank Versteegh.” Aerobatics is een sport waarbij er met het vliegtuig figuren worden gevlogen en vooraf vastgelegde capriolen worden uitgehaald waar een jury cijfers voor geeft. Ook

30

worden er shows gegeven door deze Aerobatics-piloten. Lesparre vervolgt: “Frank Versteegh was in het onderzoek geïnteresseerd om te kijken of hij zijn vliegtuig nog sneller kon maken. Een 3D CAD-tekening van het vliegtuig, Edge 540, bestaat natuurlijk, maar de fabrikant geeft die niet vrij. Daarnaast zijn er verschillen tussen tekening en uitvoering, verder geeft de veroudering van het vliegtuig kleine vervormingen. Bovendien heeft elke Aerobatics-piloot zelf wijzigingen aangebracht aan zijn toestel.” Scannen en ruis Lesparre: “Bij het laserscannen is het zaak om met zo min mogelijk opstellingen van alle kanten gegevens te verzamelen. Verder gebruik je, voor het samenvoegen van je scans, referentiepunten die je eventueel zelf aanbrengt. Ik heb bijvoorbeeld witte bollen met een diameter van vijftien centimeter gebruikt, een eenvoudige vorm met vaste diameter. Bij voorkeur heb je voor elke scan vier, minstens drie, van die vaste objecten als referentiepunten, zodat de software alle scans aan elkaar kan rekenen en samenvoegen. Dat kan ook eventueel daarna nog nauwkeuriger op basis

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 31

van de volledige overlap van de scans. Als resultaat van de scan krijg je een puntenwolk waar je eerst het gescande object uit moet halen. De omgeving daarvan bestaat bijvoorbeeld uit de hangar waar het vliegtuig staat en alle voorwerpen in die hangar, maar ook ruis door een langs vliegende vlinder of vogel. Verder krijg je ruis doordat de scanner objecten half raakt waardoor de straal twee reflecties geeft en dat resulteert in vervormde gegevens. Het is belangrijk bij het verwijderen van die ruis goede keuzes te maken en geen details weg te laten. Daarvoor moet je het betreffende voorwerp dus kennen of er tenminste foto’s van hebben.” Oplossingen “Eén van de eerste problemen die je tegenkomt is dat de laserscanner niet alles even goed kan vastleggen. Bijvoorbeeld bij een vliegtuig het glas van de cockpit, dat hebben we daarom deels afgeplakt met schilderstape, zodat de afgeplakte stroken wel werden meegenomen, daar kan je vervolgens tussen interpoleren. Omdat de gebruikte scanner met een groene laser werkt en rode vlakken een belangrijk deel van de straling absorberen, geven die vlakken minder tot geen reflectie. Zo zijn er dus problemen met spiegelende oppervlakken, transparante, rode en zwarte.” Deze verschillen zijn herkenbaar en op te lossen als je de voorwerpen, materialen en kleuren kent, en op basis van die kennis de lijnen en vlakken doortrekt waar nodig. Energie uit kites Lesparre: “Een andere casestudy is uitgevoerd ten behoeve van een project van Wubbo Ockels, die hoogleraar is bij de faculteit Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek bij de TU Delft: Met vliegers (kites) op grote hoogte door de trekkracht een generator laten draaien om daarmee energie op te wekken. Van een vlieger is geen nauwkeurig 3D-model beschikbaar van een fabrikant. De ontwerper heeft een tekening van de stof en de naden en niet van de opgebolde vorm die de vlieger heeft als deze in de lucht is. Om de vlieger te scannen moet deze in een windtunnel zo stabiel mogelijk worden opgehangen. Aart de Wachter is nu handmatig bezig in Catia met het 3D-model waar dan de luchtstroomsimulaties op losgelaten kunnen worden. Vooral de vervormingen die ontstaan bij verschillen door windsnelheid en invalshoek hebben CADMagazine Juni 2008-4

Drie aanzichten van de puntenwolk die de vlieger opleverde.

31

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 32

Een cel van de vlieger voor smoothing.

Een oppervlak voor smoothing.

zijn interesse. Jochem wil de 3D-modellering zoveel mogelijk automatiseren. Door het handmatig aanbrengen van de curves, verdwijnen niet alleen meetruis en fouten maar ook details zoals kleine plooien in de stof van de vlieger die ontstaan door de krachten op de lijnen van de vlieger. Voor een deel is dat niet wenselijk omdat ze de situatie idealiseren. Voor de berekening is het op zich prima omdat het die eenvoudiger maakt, dus kost het de computer minder tijd, maar het resultaat is minder realistisch. De eerste scan die zonder windtunnel gemaakt werd, was vooral bedoeld om de posities en het aantal scans te bepalen dat nodig was. Want als je in de windtunnel zit, moet je de tijd goed gebruiken. Het huren van een windtunnel is erg kostbaar. Wij mogen binnenkort die in Marknesse van het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR) gebruiken tussen twee betalende klanten door.

Om die eerste scan te maken hing de vlieger op zijn kop en gebruikten we van die kleine computerventilatoren in de vlieger die ervoor zorgden dat deze vol lucht zat. Voor de reconstructie van het oppervlak hebben we de academische software Powercrust gebruikt. Die stelt het oppervlak samen op basis van bollen die van binnen en buiten uit op de puntenwolk gepast worden, dan moet je wel nog een laatste deel van de ruis eruit halen om een glad oppervlak te krijgen. De ruis zorgt namelijk voor een licht bobbelig oppervlak en dat geeft zeer onrealistische turbulenties in de luchtstroomsimulatie. Om een egaal oppervlak te krijgen gebruik ik vervolgens smoothing-algoritmes, maar die trekken alles glad zodat details verdwijnen en hoeken worden afgerond. Het zoeken is nu naar smoothing-algoritmes die details en hoeken zo goed mogelijk detecteren en behouden.”

Zo ziet de vlieger er uiteindelijk uit in Catia, na alle handmatige bewerkingen. CADMagazine Juni 2008-4

32

De cel na smoothing.

Jochem Lesparre Jochem Lesparre studeerde geodesie (landmeetkunde) aan de TU in Delft en doet daar nu onderzoek met de bedoeling te promoveren. Hij heeft van 2004 tot in 2007 voor het Kadaster gewerkt voor hij aan zijn promotieonderzoek begon. Zijn onderzoek is naar het construeren van 3D-modellen met laserscanning ten behoeve van luchtstroomsimulaties. De faculteit Geodesie trok de laatste jaren een steeds kleiner aantal studenten maar bestond uit een aantal goed functionerende onderzoeksgroepen. Die zijn na de opheffing van de faculteit vervolgens verdeeld over andere faculteiten van de universiteit, zoals Luchtvaart- en Ruimtevaarttechniek waar Jochem Lesparre zijn onderzoek doet.

Job van Haaften [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.lr.tudelft.nl/olrs.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

14:57

Pagina 33

V ISUALISATIE

Autodesk VIZ vs 3ds Max Deel 3

B o o l e a a n s e b e we rk i n g e n g e b ru i ke n Door Jean-Pierre van Gastel

Inmiddels heeft Autodesk aangekondigd dat met het uitkomen van 3ds Max Design 2009 de ontwikkelingen in Autodesk VIZ zijn stop gezet. Er komt dus geen Autodesk VIZ 2009-versie. Gebruikers van Autodesk VIZ 2008, inclusief subscription, hebben de mogelijkheid om voor een gering bedrag te upgraden naar 3ds Max Design 2009.

Afbeelding 1.

W

el heeft Autodesk de plug-in ProBoolean beschikbaar gemaakt voor de Autodesk VIZ 2008-gebruiker die op subscription zit. Deze plugin is te downloaden vanuit het Autodesk Subscription center en zat al in 3ds Max sinds versie 9. Uiteraard zijn de verschillen met Autodesk VIZ en 3ds Max Design 2009 erg groot geworden en verwijs ik naar het artikel nieuwe mogelijkheden in 3ds Max Design 2009 elders in dit magazine. ProBoolean Na de installatie van de ProBoolean plug-in komen er in Autodesk VIZ twee nieuwe opties bij in het Compound objects gedeelte. De ProBoolean en de ProCutter beide ooit ontwikkeld door NPower Software in Amerika. Advies is om deze ook daadwerkelijk te gebruiken CADMagazine Juni 2008-4

en niet meer de oude Boolean-functie. Het groot nadeel van de oude Boolean-functie is dat de gebruiker niet meerdere ‘Operands’ te gelijk kan selecteren, die bijvoorbeeld ergens uitgehaald moeten worden, maar hij moet dit één voor één doen. Tevens vallen er al heel snel gaten in de 3D-mesh en wordt de historie niet optimaal bijgehouden. Elke CAD-gebruiker is opgevoed met mogelijkheden van Booleaanse bewerkingen en zal een dergelijke tool dan ook graag willen benutten in Autodesk VIZ. Met de ProBoolean selecteert de gebruiker als eerste het 3D-object waar hij één of meer 3D-objecten uit wil halen (Subtract), toe wil voegen (Union), of het gemeenschappelijk deel van over wil houden (Intersect). Extra opties die de ProBoolean nog bevat, zijn een merge waarbij een 3Dmodel wordt samengevoegd met een

33

ander 3D-model, waarbij niet de overlappende geometrie wordt verwijderd zoals bij een ‘Union’. De optie ‘Imprint’ maakt een afdruk van het 3D-model in een ander 3D-model. Dat kan gemakkelijk zijn om bijvoorbeeld deze afdruk weer te extruderen naar nieuwe geometrie en de optie ‘Cut’ die de geometrie van het 3Dmodel eruit snijd waardoor er een gat in de ‘Surface’ ontstaat. ‘Operation’ aanpassen Erg prettig is de mogelijkheid om achteraf de zogenaamde ‘Operation’ aan te kunnen passen. De gebruiker selecteert daarvoor in de lijst van historie het object, vervolgens de nieuwe Operation en gebruikt vervolgens de knop ‘Change Operation’. Ook de volgorde waarin de gebruiker objecten gaat bewerken, is van groot belang. Haalt hij eerst een cilinder uit een kubus en daaruit weer een bol, of in een andere volgorde. Met de ProBoolean kan de gebruiker te allen tijde de volgorde van Booleans aanpassen waardoor er een ander resultaat ontstaat. In de historielijst heeft elk 3D-object namelijk een nummer toegewezen gekregen. Door dit nummer handmatig te wijzigen in een hoger nummer in de lijst, kan de gebruiker vervolgens met de knop ‘Reorder Operands’ de volgorde aanpassen. Objecten selecteren die ergens uitgehaald moeten worden kan in één beweging, door ze achter elkaar aan te klikken of door deze te selecteren in het ‘Select by Name’ dialoogvenster. Dit dialoogvenster is overigens compleet herschreven in 3ds Max 2008 en bevat veel meer mogelijkheden tot het snel selecteren en uitfilteren van objecten. In de ‘Advanced Options’ van de ProBoolean zijn er nog wat extra mogelijkheden terug te vinden. Zo kan het resultaat bijvoorbeeld verder verdeeld worden in meerdere randen zodat een eventuele ‘Turbo’ of

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 34

COLUMN Te pas en te onpas De markt gonst van de BIM-opmerkingen, vaak te pas en te onpas. Zo was er laatst een gebruikersvergadering met als thema: hoe brengen we BIM (software breed) op een hoger platform. Vele organisaties zijn al bezig met een dergelijk overleg. Maar zoals ik al ondervond bij IAI; het is enorm traag. Deels door eigen protectionisme deels doordat hun software gewoon niet aan de gestelde eisen kan voldoen. Leuk is dan om te zien dat men, op productniveau, probeert de impasse te doorbreken. Dan nu een stevige frisse wind van gebruikers, die kijken naar de voordelen van vandaag, hooguit morgen. Ik werk daar graag aan mee. Architecten onderling hebben al zo vele verschillende visies, nog maar niet te spreken van de samenwerking met constructeurs. Een hele andere wereld, dus is goed overleg en interesse in het gebruik onderling noodzakelijk. Dat geeft goede moed om generale afspraken snel mogelijk te maken. Lachmi Khemlani van AECbytes schreef hierover een verhelderend artikel. In haar eindconclusie kan ik me volledig vinden: BIM is niet een product of productkwalificatie maar veel meer een concept. Niet per se 3D, maar een concept waarin steeds meer gebruikers zich kunnen vinden. Belangrijk dus dat gebruikers ervaringen met elkaar uitwisselen. Gebruikers doen dat op gebruikersdagen (zie bijvoorbeeld www.revitusers.nl). Alhoewel ik vaak de opmerking hoor, ja dat is commercieel gereageerd. Ik ontken niet dat ik commercieel ben, ergo ik ben er zelfs trots op dat in mijn dagelijks werk het gebruikersbelang hoog in het vaandel kan hebben staan.

Afbeelding 2.

‘Mesh Smooth Modifier’ een beter resultaat oplevert, zie afbeelding 1. Het animeren van een Booleaanse bewerking wordt uiteraard in Autodesk VIZ niet ondersteund, omdat dit weer gebaseerd is op subobject-animatie. Uiteraard kan een object, dat ergens uitgehaald is, nog wel in positie aangepast worden.

Object’ geselecteerd dat, gebaseerd op de lijnen, verdeeld mag worden in losse stukken. In Autodesk VIZ is deze tool echter niet super praktisch, aangezien er verder geen animatiemogelijkheden voor mogelijk zijn. Een alternatief kan zijn om een object met een ‘Move’-commando te animeren, maar dan houdt het al snel op.

Uit elkaar vallen Met behulp van de ProCutter is het mogelijk om een object in een aantal delen uit elkaar te laten vallen. Door een aantal lijnen door een 3D-model heen te tekenen en te voorzien van een ‘Extrude Modifier’, kunnen deze lijnen dienen als snijmessen, zie afbeelding 2. Na het selecteren van de lijnen voorzien van de ‘Extrude Modifier’, geeft de gebruiker aan dat dit de zogenaamde ‘Cutter Objects’ zijn. Vervolgens wordt het ‘Stock

Niet real-time Mental Ray maakt natuurlijk ook deel uit van Autodesk VIZ maar werkt niet in real-time. Bijvoorbeeld het Mental Ray daglichtsysteem is niet te zien in de viewport, iets dat in 3ds Max wel het geval is. Dit scheelt zeer veel tijd, omdat de gebruiker direct visuele feedback krijgt over de positie van de zon, hoeveelheid nevel, schaduw enzovoorts. Ook standaard lichtbronnen waarvan de schaduw actief is, worden real-time weergegeven in

Zo is de brug weer gemaakt in de onderlinge columns, eerst informeren, dan investeren, maar wel tegen het licht gehouden van de organisatie van uw buro! En dus ook nu weer het advies: informeer u, zo breed mogelijk!

Ad de Jongh Salesmanager ICN Solutions CADMagazine Juni 2008-4

Afbeelding 3.

34

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 35

Interne & externe CAD dienstverlening is de basis van CAD People. Als projectenbureau zijn wij betrokken bij toonaangevende 2D georiënteerde CAD projecten. Met onze kern van vaste medewerkers verzorgen wij CAD dienstverlening voor overheid en industrie in de sectoren geografisch, bouw en installatietechniek. Afbeelding 4.

3ds Max, dat is echt een gemis in Autodesk VIZ indien de gebruiker van dit bestaan afweet. Het positioneren van lichtbronnen in real-time is namelijk een gigantische tijdsbesparing ten opzichte van elke keer een proefrendering maken, zie afbeelding 3. Daarnaast heeft Mental Ray in Autodesk VIZ geen mogelijkheden om een interieur uit te lichten gebaseerd op een daglichtsysteem. In 3ds Max is er een zogenaamde ‘Sky Portal’ aanwezig dat de gebruiker in een kozijn of in de muur kan zetten. Door dit Sky Portal wordt het daglicht van het daglichtsysteem naar binnen getrokken. Het enige alternatief in Autodesk VIZ is om bijvoorbeeld een complete muur, die zich achter de camera bevindt, te verwijderen. Daarnaast is het netwerkrenderen met Mental Ray in Autodesk VIZ beperkt. Een afbeelding uitrenderen of meerdere systemen (‘Distributed Bucket Rendering’) kan op maximaal twee extra processors plaats vinden, zie afbeelding 4. Om animaties uit te renderen met ‘Back Burner’ in combinatie met Mental Ray, zijn er zelfs helemaal geen mogelijkheden aanwezig in Autodesk VIZ. Mental Ray was overigens in 3ds Max 2008 al eenvoudiger te bedienen dan in Autodesk VIZ 2008. In 3ds Max Design 2009 wordt het werken met Mental Ray echt heel eenvoudig en zal snel de standaard renderer gaan worden. Alles bij elkaar opgeteld en de mate van snelheid in Autodesk VIZ ten opzichte van 3ds Max (materiaaltoekenning, viewport ondersteunining) raad ik elke ‘Subscription’-gebruiker aan om te upgraden naar 3ds Max Design. Zeker als de gebruiker ook gebruik maakt van Revit Architecture, dan is een overstap absoluut de investering waard en kan de gebruiker op nog kortere tijd een professionele visualisatie en/of animatie voor elkaar krijgen. Jean-Pierre van Gastel [email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl.

Voor projecten met onderstaande relaties zoeken wij:

Grontmij: Bouwkundig CAD Tekenaar/Ontwerper te Utrecht Grontmij: Bouwkundig Constructeur te Utrecht.

Aveco de Bondt ingenieursbedrijf: CAD tekenaar/ bestekschrijver infra te Driebergen

Leebo interieurbouw: Calculator te Drunen

Leebo dak en geveltechniek: ervaren Werkvoorbereider te Drunen

Martens Beton: Civiel technisch CAD tekenaar te Waalwijk

Plooijer Zaandam geveltechniek: Bouwkundig CAD tekenaar/ Calculator te Zaandam

Waternet: CAD Tekenaar/Projectleider/Werkvoorbereider te Amsterdam

Interesse in een van bovenstaande functies? Stuur jouw CV naar [email protected] of neem telefonisch contact op met Sjors Quirijnen t +31(0) 73 523 67 78


CAD People B.V. Het Schild 1 5275 EB Den Dungen The Netherlands

mail [email protected] site www.cadpeople.nl t +31(0) 73 523 67 78 f +31(0) 73 523 02 50

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 36

B OUW & C IVIEL

BuildingSmart workshop

Samenwerking Europa en NoordAmerika in kaart gebracht Door de redactie

In samenwerking met de buildingSmart alliantie en de Stichting STABU is van 6 tot en met 8 april een driedaagse workshop gehouden in Washington. De workshop leverde een uitgebreid overzicht van de buildingSmart-technologieën, zoals IFC (Industry Foundation Classes), IFD Library (internationaal raamwerk voor objectenbibliotheek) en IDM/MVD (Information Delivery Manual/Model View Definition).

De handen worden geschud na de ondertekening van de partnerovereenkomst op 9 april 2008. V.l.n.r. zittend: Roger Grant (CSI), Per Jæger (buildingSMART Norway), Maarten van Hezik (STABU), Michael Schneider (CSC). Staande v.l.n.r. Jacob Mehus (Standards Norway), David Watson (CSC) en James Robertson (CSI).

D

e buildingSmart alliantie bestaat uit Construction Specifications Institute CSI, International Code Council en buildingSmart Noorwegen. De workshops zijn bijgewoond door bijna vijftig deelnemers. Naast theorie was ook veel aandacht aan de praktische toepassing van de buildingSmart-technologie in diverse projecten. Diverse internationale experts hielden presentaties, gerelateerd aan buildingSmart. De ontwikkeling en implementatie van de meest recent ontwikkelde op open-standaards gebaseerde technologieën voor de bouwnijverheid. Belangrijke component IFD Library, één van de belangrijkste componenten van de buildingSmarttechnologie, genoot speciale belangstelling. Vooral de inhoudelijke behandeling ervan, ook omdat dit voor het eerst in de Verenigde Staten van Amerika live CADMagazine Juni 2008-4

werd gedemonstreerd. IFD Library levert de broodnodige flexibiliteit voor een op IFC-gebaseerd Bouw Informatie Model (BIM), waarmee een link wordt gecreëerd tussen het model en de diverse databases met projecten productspecifieke data. IFD Library regelt ondermeer: het toevoegen van onderdelen die geavanceerde analyses, simulaties en ontwerpcontroles mogelijk maken lang voordat er daadwerkelijk gebouwd gaat worden; de mogelijkheid om IFC-BIM te creëren voor operationele en onderhoudstaken, met opslag van productspecifieke data; bruikbare methodes om bestaande kennissystemen te koppelen aan een IFC-BIM; een meertalige functionaliteit en de vertaalcapaciteit voor de informatie in een IFC-BIM. Scepsis omgeslagen Ir. Maarten van Hezik, directeur STABU: “Wat mij het meest verbaasde

36

tijdens deze workshop was de snelheid waarmee de scepsis van een aantal Amerikaanse softwarebedrijven omsloeg in enthousiasme toen ze de live demonstratie zagen.” Daarnaast werd gefocust op de ontwikkelingen rondom processen voor het definiëren en structureren van uitwisseling – IDM/MVD. Voorlopers op dit gebied in Noorwegen, Verenigd Koninkrijk en Verenigde Staten van Amerika, hebben presentaties verzorgd over de stand van zaken en inspanningen. Gestructureerde uitwisseling zorgt ervoor dat applicaties nauwkeurig en efficiënt informatie kunnen uitwisselen, wat ten goede komt aan de efficiency van BIM-systemen. Om ook de praktische toepassing van deze technologie te kunnen laten zien en daarmee de voordelen van de implementatie, is een aantal projecten gedemonstreerd en bediscussieerd tijdens de workshop, waaronder de IFD Library en productdatabases (bijdrage van Standard Norge uit Noorwegen), specifiek gericht op het structureren van productinformatie en algemeen gebruikte classificatietabellen. Na afloop van de workshop hebben de vier organisaties, verantwoordelijk voor de huidige ontwikkeling van IFD Library een partnerovereenkomst getekend. Deze overeenkomst legt de toezegging vast van CSC, CSI, buildingSmart Noorwegen en de Stichting STABU om de IFD Library te ontwikkelen en om de rol ervan te waarborgen in buildingSmart International. Het lange termijn doel van IFD Library Group is om het afzetgebied van IFD Library te vergroten en om het aantal partners uit te breiden. Meer informatie over dit onderwerp: www.ifd-library.org en www.buildingsmart.info.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 37

NOG 4 WEKEN...... minimaal 30% korting op 2009 updates Bel Bel voor voor onze onze superaanbieding superaanbieding

BENELUX’ GROOTSTE

CAD SOFTWARE algemeen

www.CADexpress.eu

AutoCAD LT 2009

advies

AutoCAD LT 2009

1.450

BEL

700

ACTIE

AutoCAD LT 2008/07/06 naar AutoCAD LT 2009 AutoCAD LT 2009 5 pack AutoCAD LT Subscription Programma 1 jr.

CADexpress

6.450

BEL

235

BEL

AutoCAD 2009

advies

CADexpress

AutoCAD 2009

4.775

BEL

AutoCAD 2009 Legacy

3.345

BEL

v.a. 725

ACTIE

AutoCAD LT 2008/07/06 naar AutoCAD 2009

3.575

BEL

Omzetting naar netwerklicentie

1.195

BEL

550

BEL

advies

CADexpress

355

BEL

SketchUp 6 Pro slm/nlm 2 tot 5 licenties

v.a. 320

BEL

SketchUp Pro slm/nlm meer dan 6 licenties

v.a. 300

BEL

30

BEL

advies

CADexpress

AutoCAD 2008/07/06 naar AutoCAD 2009

AutoCAD Subscription Prorgamma 1 jr. Sketchup 6 Pro Sketchup 6 Pro slm/nlm 1 licentie

Sketchup 6 Pro update van een eerdere release ArtLantis Artlantis R voor Sketchup 6 Pro, incl. gratis Artlantis boek (1 per order)

495

475

ArtLantis R update van 4.0 of 4.5

385

370

Artlantis Studio voor Sketchup 6 Pro, incl. gratis Artlantis boek (1 per order)

795

770

Artlantis Studio voor Sketchup 6 Pro update van Artlantis R

300

285

WERKTUIGBOUWKUNDIGE SOFTWARE Autodesk AutoCAD Mechanical 2009

advies

CADexpress

5.275

BEL

AutoCAD Mechanical 2008/07/06 naar AutoCAD Mechanical 2009

v.a. 825

ACTIE

AutoCAD 2008/07/06 naar AutoCAD Mechanical 2009

AutoCAD Mechanical 2009

v.a. 825

ACTIE

AutoCAD LT 2008/07/06 AutoCAD Mechanical 2009

4.075

BEL


1.320

BEL

575

BEL

advies

CADexpress

AutoCAD Mechanical Subscription Programma 1 jr. Autodesk AutoCAD Electrical 2009

5.850

BEL

v.a. 925

ACTIE

Mechanical 2008/07/06 naar Electrical 2009

v.a. 1.275

ACTIE

AutoCAD 2008/07/06 naar AutoCAD Electrical 2009

v.a. 1.275

ACTIE

AutoCAD Electrical 2009 AutoCAD Electrical 2008/07/06 naar Electrical 2009

AutoCAD LT 2008/07/06 naar AutoCAD Electrical 2009

4.650

BEL


1.465

BEL

600

BEL

AutoCAD Electrical Subscription Programma 1 jr.

[email protected] tel. +31 (0)88 - 3977 377 fax +31 (0)88 - 3977 388

LT 2009 update van LT 2006/07/08 mét 1 jr. subscription

€ 690 na 15-7-2008 € 760

tot 15-7-2008

AutoCAD LT 2009 incl.1 jaar subscription + update training! Van € 1.945

€ 1.850!

Voor (nóg meer korting met subscription voor 2 of 3 jaar!)

Uw GOEDkope CAD-leverancier

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 38

CAD systeem Systemen optimaal geassembleerd voor Autodesk CAD en 3D software. Systemen volledig geïnstalleerd, 100% werkend afgeleverd, uiteraard met HP GARANTIE. Tevens beschikken wij over een uitstekende helpdesk

Productstop Autodesk Autodesk 2006 2006 software software Vanaf Vanaf 15 15 maart maart 2009 2009 zijn zijn alle alle 2006 releases niet meer te updaten. 2006 releases niet meer te updaten. Bescherm Bescherm uw uw investering investering en en update update NU NU met met de de HOOGSTE HOOGSTE KORTING KORTING

MEDIA & ENTERTAINMENT SOFTWARE Systemen tegen vlijmscherpe prijzen

Autodesk VIZ

Bel +31 (0)88 3977 377

Autodesk VIZ 2008

advies

Autodesk VIZ 2007/06 naar Autodesk VIZ 2008 Autodesk VIZ 2008 legacy (van VIZ 2004 of ouder, subscription verplicht)

Aanbiedingen per mail ontvangen?

AutoCAD Mechanical 2009 update van 06/07/08 Nu met:

BEL

v.a. 600

ACTIE

1.715

BEL


615

BEL

Autodesk VIZ subscription Programma

350

BEL

ADOBE SOFTWARE

Schrijf u nu in op: www.CADexpress.eu

CADexpress

2.450

Een greep uit ons assortiment:

CADexpress

Photoshop CS3 UK/NL voor MAC/WIN

v.a. 708,86

Illustrator CS3 UK/NL voor MAC/WIN

v.a. 717,18

InDesign CS3 UK/NL voor MAC/WIN

v.a. 903,65

Dreamweaver CS3 UK/NL voor MAC/WIN

v.a. 497,73

Design Standaard CS3 UK/NL voor MAC/WIN

v.a. 1.290,46

(incl. Photoshop, InDesign, Illustrator, Acrobat Prof.) Design Premium CS3 UK/NL voor MAC/WIN

v.a. 2.049,11

(incl. Photoshop, InDesign, Illustrator, Flash, Dreamweaver, Acrobat Prof.) Web Standaard CS3 UK/NL voor MAC/WIN

1.043,68

(incl. Flash, Dreamweaver, Fireworks, Contribute) Web Premium CS3 EN voor MAC/WIN

1.727,63

(incl. Flash, Dreamweaver, Fireworks, Contribute, Photoshop, Illustrator, Acrobat Prof.) U bent op zoek naar overige Adobe software of een andere release? U wilt uw huidige release upgraden?

Retirement actie 30%

Neem contact op voor een aanbieding!

3D CONTROLLERS

korting

*Vraag naar de retirement actie voorwaarden

3D Controllers

advies

CADexpress

SpaceNavigator Personal Edition

49

SpaceNavigator (voor AutoCAD, VIZ, Design Review, Google SketchUp, Acrobat 3D en Adobe CS)

92

SpaceTraveler

199

185

SpaceExplorer (voor AutoCAD, VIZ en SketchUp)

299

259

SpacePilot (o.a. voor Autodesk Inventor)

399

359

NU Speciale actieprijzen voor Autodesk subscription gebruikers!!

Bestel Bestel nu nu CADexpress.eu CADexpress.eu

BEL

CALCOMP DIGITIZERS/OPNEMERS Calcomp Digitizers/Opnemers

advies

CADexpress

Drawingboard VI, A4 excl. opnemer, incl. kit

574

445


904

ACTIE


2.574

2.175

190

170

Penopnemers/haarkruisloepen draadloos of met draad Neem contact op voor A1 en A0 Calcomp Digitizers


CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 39

Kortingen op 2009 updates 30% tot 15 juli 2008 20% tot 15 oktober 2008 10% tot 15 januari 2009 Bel voor de retirementvoorwaarden

BENELUX’ GROOTSTE

HEWLETT PACKARD DESIGNJETS advies

HP A1 plotters

www.CADexpress.eu

CADexpress

v.a. 1.220

v.a. 987,23

HP 130 (nr) A1+ kleur (nr: incl. netwerkkaart en automatische rolinvoer)

2.440

v.a. 1.375,64

HP T610 (24”) kleur, rolinvoer, HP-GL2, 128MB

2.450

1.982,54

HP T1100 (24”) kleur, rolinvoer, HP-GL2, 256MB, 40GB schijf

3.400

2.751,29

210

169,93

HP 110 plus (nr), A1+ kleur (nr: incl. netwerkkaart en automatische rolinvoer)

HP onderstel voor T610/T1100 24”

advies

CADexpress

HP T610 (44”) kleur, rolinvoer, onderstel, HP-GL2, 128MB

3.650

2.953,59

HP T1100 (44”) kleur, rolinvoer, onderstel, HP-GL2, 256MB, 40GB schijf

6.000

4.934,38

HP A0 plotters

8.999

7.320,32

HP 4000 (ps) (42”) kleur, onderstel, 1200 x 2400 dpi

11.700

8.520,91

HP Large Format Photo Color Printers

advies

CADexpress

HP 1050C+ A0 (36”) kleur, onderstel, 64MB, netwerkkaart

HP Z2100 (24”) rolinvoer, onderstel, 128MB, 40GB, 2400x1200 dpi, randloos printen

3.200

2.589,48

HP Z3100 (24”) rolinvoer, onderstel, 128MB, 40GB, 12 inkten

4.750

3.843,72

advies

CADexpress

voor HP 110/130 series 3 jr. next day on-site

351

324,10

voor HP T610, 3 jr. next day on-site

550

550

voor HP T1100 , 3 jr. next day on-site

474

468,64

HP CARE PACK garantie

advies

CADexpress

Ongecoat Inktjet papier rol, 50 mtr, 61 cm, 90 grs, per 3, p.p.st

19,15

14,50

Ongecoat Inktjet papier rol, 50 mtr 91,4 cm, 90 grs., per 3, p.p.st.

28,65

23,50

Papier


HP DesignJet T1100 A0 (44”) kleur, rolinvoer, onderstel, 6 inkten, 256 MB, 40 GB harde schijf, HP-GL2, 5 jaar garantie, A1 print in 35 sec.!

van € 6.000

€ 4.795

BEL VOOR OPTIES, CARTRIDGES EN OVERIGE PAPIERSOORTEN

HARDWARE HP Workstations XW4400, Core 2 Duo E6600, 2.4 GHz, 2GB, 250GB, Vista Business / XP Prof. downgrade, 3 j os

CADexpress 607,29

XW4600, Core 2 Duo E6750, 2.66 GHz, 2GB, 250GB, Vista Business / XP Prof. downgrade, 3 j os

751,05

XW4600, Core 2 Quad Q6600 2.4 GHz, 4 GB, 500 GB, Vista Business / XP Prof. downgrade, 3 j os

939,04

XW6400, Quad-Core Xeon E5320 / 1.86 GHz, 2 GB, 250 GB, Gigabit Ethernet, Win XP Pro, 3 j os XW6400, Quad-Core Xeon E5345 / 2.33 GHz, 2 GB, 250 GB, Gigabit Ethernet, Vista Business, 3 j os Monitoren

1.127,04 939,04 CADexpress

HP L1950T, 19” TFT, 1280 x 1024, 75 Hz

196,81

HP LP2065, 20” TFT 1600 x 1200, 75 Hz

364,55

HP Pavilion W2007, 20” breedbeeld TFT, 1680 x 1050, 60 Hz met geintegreerde luidsprekers

196.07

Bundelaanbiedingen

Handvouw- en Handsnij- machine

samen van: € 2.685

€ 2.450

CADexpress

XW6400, Quad Core Xeon 5345, 2,33 GHz, 2GB, vista Business, ATI Fire GL V7200 256MB PCIe (op=op)

939,04

XW6400, Xeon, 2 x 1GB, 250GB, 1,86 GHz, XPP, + ATI Fire GL V7200 256MB PCIe (op=op)

832,09


CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:01

Pagina 40

Bel voor onze EXTRA voordelige Last Minute Trainingen BENELUX’ GROOTSTE www.CADexpress.eu

TRAININGEN


Tot 50% korting op alle Autodesk trainingen Niet geldig in combinatie met andere aanbiedingen. Alleen geldig bij alle personen in zelfde basistraining. VOL = VOL

bel

Algemeen AutoCAD (LT) basis AutoCAD LT update training van AutoCAD LT 2008/07/06 AutoCAD update training van AutoCAD 2008/07/06 AutoCAD update training van AutoCAD 2005/2004 of ouder AutoCAD gevorderden AutoCAD plotter AutoCAD 3D AutoCAD visual basic AutoCAD beheer en optimalisatie AutoCAD programmeren lisp basis

Aantal dagen 4 dagen 1 dag 1 dag v.a. 2 dagen 2 dagen 1 dag 2 dagen 3 dagen 1 dag 3 dagen

CADexpress 1.095 450 450 795 595 495 795 995 495 995

Werktuigbouwkundig Autodesk Inventor basis Autodesk Inventor gevorderden Autodesk Inventor update van Inventor 2008 Autodesk Inventor update van Inventor 11/10 Autodesk Inventor Professional Tube & Piping Autodesk Inventor Professional Cable & Harness AutoCAD Mechanical basis AutoCAD Mechanical update

Aantal dagen 5 dagen 2 dagen 2 dagen v.a. 3 dagen 1 dag 1 dag 3 dagen 2 dagen

CADexpress 1.375 795 695 995 575 575 995 895

Elektrotechnisch AutoCAD Electrical basis Autodesk Vault basis Autodesk Product Stream basis

Aantal dagen 3 dagen 1 dag 1 dag

CADexpress 1.095 575 575

Bouwkundig Autodesk Revit basis Autodesk Revit basis 2 Autodesk Revit update AutoCAD Architecture basis AutoCAD Architecture update training

Aantal dagen 4 dagen 2 dagen 1 dag 4 dagen 2 dagen

CADexpress 1.225 795 495 1.225 795

Media & Entertainment Autodesk VIZ basis Autodesk VIZ update van 3D Studio VIZ 2006/05

Aantal dagen 4 dagen 2dagen

CADexpress 1.225 795

Ook maatwerktraining en trainingen op locatie mogelijk... Bel of e-mail voor meer informatie of een aanbieding! Leveringsvoorwaarden:

Vóór 15.00 uur besteld: morgen in huis (uitzonderingen voorbehouden)

• Alle genoemde prijzen zijn in EURO, exclusief BTW, rembourskosten en eventuele verzend- en administratiekosten. • Prijs-, modelwijzigingen, en drukfouten onder voorbehoud. Afbeeldingen kunnen afwijken. • Aanbiedingen gelden zolang de voorraad strekt. • Betaling uitsluitend onder rembours (tot ` 1000,-), vooruit of via een automatische incasso. Bij opdrachten onder de ` 1.000,worden ` 17,50 verzend- en/of administratiekosten in rekening gebracht. Transportkosten voor LaserJet printers en HP DesignJet plotters t/m 42” ` 38,-; DesignJets boven 42” ` 124,- HP DesignJet 5000, 60” ` 1,40 per km. Monitoren ` 10,-. • Op alle aanbiedingen van en overeenkomsten met CADexpress BV zijn de algemene voorwaarden van CADexpress BV van toepassing. Een kopie wordt u op verzoek toegezonden. CADexpress BV, Postbus 3594, 5203 DN ‘s-Hertogenbosch

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 41

Courant

Noorse tunnel voor zeeschepen

Pagina 1. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van CAD-Magazine

Pag 2.

Ansys technologie voor Olympische zwemmers Pag 2.

13 juni | 1e jaargang | nummer 4

Onbekommerd Bouw je huis met Datacenters stoten meer plakband broeikasgas uit dan heel Nederland met laptop in de tuin

OIRSCHOT - Met de laptop in de tuin of op het balkon is geen pretje. Hinderlijke lichtinval ontneemt vaak het zicht op het beeldscherm. Aan deze beperking maakt de CompUshade een eind. In een handomdraai houdt de ingenieuze kap vervelende reflecties weg. ALMERE - Het woonhuis en atelier van de beeldhouwer Jos Akkermans, Verfmolenstraat 8 in Almere Buiten, is op een hele bijzondere, geavanceerde manier gebouwd. Alles is met tape bevestigd. De door Akkermans toegepaste bouwwijze in staalskelet in combinatie met het gebruik van 3M VHB acrylaatlijmstrip en gevels van stalen profiel platen en LEXAN acrylaat platen van General Electric, is niet alleen innovatief geweest. Deze bouwwijze is ook gemakkelijk, aantrekkelijk geprijsd, en breed toepasbaar. De woning is een mooi voorbeeld van particulier opdrachtgeverschap. De bouwwijze is spectaculair. Houten kozijnen en kunststof gevels zijn op een uitzonderlijke wijze met tape aan een staalskelet bevestigd. Snel en goedkoop In Casa Casla in Almere gaat de expositie van start met de naam ‘Bouw je huis met plakband’. Het is een nieuwe ontwikkeling, een onconventionele bouwmethode waarvan zelfbouwers zouden kunnen profiteren. Met een kleine tentoonstelling wil Casla deze snelle en goedkope bouwwijze onder de aandacht brengen en tevens de wijze waarop Akkermans de bouw heeft begeleid en er daadwerkelijk aan heeft bijgedragen.

USB-stofzuiger

Met deze schattige, ouderswetse stofzuiger houd je je toetsenbord en je desktop schoon. Je stopt hem heel simpel in je USB-poort en zuigen maar. Het leuke is de ouderwetse uitvoering, die natuurlijk geweldig staat op ieder bureau. www.megagadgets.nl.

AMSTERDAM- De uitstoot van broeikasgassen van alle datacenters wereldwijd is groter dan de totale uitstoot van Nederland. Dat meldt Computable op basis van een onderzoek van McKinsey & Company. Volgens het onderzoeksbureau zal de uitstoot van koolstofdioxide van de datacenters de komende jaren alleen maar verder toenemen. De onderzoekers voorspellen zelfs een verviervoudiging. McKinsey & Company heeft berekend dat de totale productie van broeikasgas door datacenters nu 170 miljard kilo per jaar is, en zal toenemen tot 670 miljard kilo in 2020. Alle auto’s, fabrie-

ken en vliegtuigen van Nederland veroorzaken een jaarlijkse uitstoot van 146 miljard kilo. McKinsey wijst erop dat de IT-bedrijven de trend van het energieverlies in datacenters met de huidige technologie en aanpak niet zullen keren. Het ontwerp van de centers is vaak slecht, en de temperatuur wordt er veel te laag gehouden. McKinsey adviseert een temperatuur van 23 graden. Waterkoeling moet meer toegepast worden. Dat nu slechts zeventig procent van de servers in een datacenter optimaal gebruikt wordt helpt ook niet mee. www.pac-online.com

Glaspoederprinter HILVERSUM - Voor het nieuwe gebouw van het Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid op het Mediapark in Hilversum ontwierp kunstenaar Jaap Drupsteen een gevel die bekleed is met glazen panelen. Elk van deze panelen is voorzien van een afbeelding in kleur en reliëf, gebaseerd op beelden uit het televisiearchief. TNO ontwikkelde het proces en de printer om deze unieke gevel te kunnen maken. Saint Gobain Glass Solutions, de grootste glasfabrikant wereldwijd, verwierf de opdracht om deze glasgevel te maken. Omdat er geen industrieel toepasbare processen beschikbaar waren die aan alle esthetische en technische eisen voldeden, kwamen kunstenaar Drupsteen en producent Saint Gobain bij TNO. TNO ontwikkelde een poederprintproces om gekleurde afbeeldingen duurzaam op glas aan te brengen. Vervolgens ontwikkelde TNO binnen zeer korte tijd een printer om het gekleurde poeder op het glas aan te brengen. Hiermee kon Saint Gobain gedurende een halfjaar in twee ploegendiensten de ca. 2500 glasplaten produceren. Om de door Drupsteen gewenste afbeeldingen op het glas te kunnen

printen, ontwikkelde TNO speciale kleurenvertaalsoftware die het cyaan, magenta en geel van een normaal drukproces omzette naar doseringen van rood, blauw en geel glaspoeder.

Voortaan kan iedereen ook buitenshuis vrijuit zijn laptop gebruiken. CompUshade is een kap die in vijf seconden is te openen of af te sluiten. Eenmaal bevestigd biedt de CompUshade een 30 centimeter diepe kijktunnel, wat een scherpe blik op het beeldscherm oplevert. De kap past op elke laptop met een 9 tot 17 inch beeldscherm en is gemaakt van ultra licht, duurzaam polyethyleen. Ingeklapt is de kap zo dun dat de laptop normaal in de tas blijft passen, door de klittenbandbevestiging kan CompUshade snel en gemakkelijk bevestigd of verwijderd worden van de laptop. Behalve het werken zonder hinderlijke reflectie, geeft de kap als extra optie de mogelijkheid om aan vertrouwelijke stukken te werken, zonder ongewenste meekijkers. www.pcbuiten.nl

Poederprintproces In het poederprintproces wordt gekleurd glaspoeder in drie basiskleuren in de juiste hoeveelheden op elke plek op een plaat glas aangebracht. De glasplaat wordt vervolgens in een oven verwarmd totdat het glaspoeder met het onderliggende glas versmelt. Hierbij mengen de drie basiskleuren tot de gewenste kleur. In dit smeltproces kan desgewenst ook reliëf in de glasplaat worden aangebracht. Het eindresultaat kenmerkt zich door buitengewoon heldere en transparante kleuren die een uitstekende buitenduurzaamheid hebben. Op het poederprintproces is door TNO patent aangevraagd.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 42

Pagina 2. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van CAD-Magazine

13 juni | 1e jaargang | nummer 4

Minder fietsslachtoffers door airbag op autoruit UTRECHT - Een airbag op de voorruit van auto’s zou jaarlijks 60 dodelijke en 1500 zwaargewonde fietsslachtoffers schelen. Dat concludeert de Fietsersbond op grond van onderzoek van TNO.

om maatregelen te nemen, die de kans op ernstig letsel verminderen. De bond pleit voor een airbag op de voorruit van de auto. De Fietsersbond concludeert verder uit het TNOonderzoek, dat botsingen met auto’s met een hogere motorkap leiden tot zwaarder letsel aan bijvoorbeeld bekken en onderrug. De bond wil daarom een ontmoedigingsbeleid voor dat soort auto’s in de bebouwde kom. Aanleiding voor het onderzoek is dat het totale aantal verkeerslachtoffers daalt, maar het aantal fietsslachtoffers niet. In 2006 kwamen 216 fietsers om het leven, waarvan 106 door een botsing met een personenauto.

In opdracht van de Fietsersbond onderzocht TNO wat er gebeurt wanneer een fietser tegen een auto botst. TNO heeft 12.000 botssimulaties uitgevoerd en daaruit blijkt dat fietsers bij een aanrijding in de meeste gevallen met hun hoofd de voorruit raken. Voetgangers komen niet hoger dan de motorkap. Op grond van dit onderzoek roept de Fietsersbond de politiek en auto-industrie op

Noorse tunnel voor zeeschepen Ansys technologie voor Olympische zwemmers Een artist impression van de uitgang van de beoogde Noorse scheepstunnel. illustratie Noorse Kustautoriteit/ GPD

OSLO - Noorwegen is van plan om ‘s werelds eerste tunnel voor zeeschepen te bouwen. De 1.700 meter lange tunnel moet dwars door de bergen van het schiereiland Stadlandet aan de westkust lopen en geschikt zijn voor de grootste tankers. Het project kost rond de 200 miljoen euro. De kust bij Stadlandet, zo’n 250 kilometer ten noorden van de stad Bergen, staat onder zeevaarders bekend als grillig. De sterke wind, stromingen en hoge golven in de flessenhals maken dat schepen soms dagen moeten wachten tot ze om het schiereiland heen kunnen. Met een tunnel zouden ze eenvoudig van de ene fjord naar de andere kunnen varen. De scheepstunnel wordt de eerste in zijn soort. Duitsland heeft bij Weilburg een ondergronds kanaal voor kleinere boten, maar een ondergrondse doorgang voor zeeschepen is uniek in de wereld.

De gang moet 37 meter hoog worden en plaats bieden aan schepen met een breedte van 21,5 meter. De vaargeul zal minstens 12 meter diep zijn. Gemeenten in het gebied worden geplaagd door leegloop, maar verwachten dat het project een nieuwe impuls aan de gemeenschappen en de werkgelegenheid kan geven. Het plan ligt nu bij het Ministerie voor Visserij en Kustzaken en gaat daarna naar het parlement. Dit beslist op zijn vroegst in 2009 of het doorgaat. Twintig jaar geleden werd er ook al gesproken over een Noorse scheepstunnel, maar toen liepen de plannen stuk op de kosten. Verwacht wordt dat het draagvlak nu groter is, doordat de kosten van tijdsbesparing deze keer zijn meegerekend. Ook is de waarde van olietransporten langs de kust de afgelopen jaren toegenomen. Bovendien zou de tunnel een toeristische attractie kunnen worden. Volgens deskundigen is de bouw van de zeetunnel niet veel lastiger dan een gewone landtunnel of de ondergrondse opslag voor olie en gas. Reddingsdiensten denken dat de tunnel een wezenlijke bijdrage kan leveren aan de veiligheid van olietransporten langs de kust. Ook het ruimen van olie na een scheepsramp zou sneller gaan als de reddingsdiensten niet meer om het schiereiland heen hoeven, denken de deskundigen. Bron: BN De Stem

NOTTINGHAM - Vijfendertig wereldrecords zijn er al gebroken door zwemmers met een nieuw ‘high-performance swimsuit’, de Speedo LZR Racer suit. Deze wedstrijdzwemkleding is ontworpen met gebruikmaking van simulatiesoftware van Ansys, en is ontwikkeld voor de elite uit de wedstrijdsport. In februari kwam het beschikbaar en zeventien van de achttien wereldrecords op het onlangs gehouden WK werden gezwommen in deze zwemkleding. De software speelde een belangrijke rol in de ontwikkeling van de zwemkleding. Deze werd gebruikt om de vloeistofstroming te voorspellen rond het lichaam van een zwemmer in de uitgestrekte positie die hij aanneemt na de duik aan de start en na iedere draai en afzet. Daarmee kon de weerstand worden voorspeld en konden aanpassingen worden gedaan om de weerstand te verminderen. Voor het uitvoeren van het ‘computional fluid dynamics’ (CFD) onderzoek werkten de firma Speedo en Ansys samen met dr. Herve Morvan van de Universiteit van Nottingham. www.ansys.com

Payter maken afrekenen met mobiel mogelijk ROTTERDAM – In de parkeergarage Q-Park op het Beursplein in Rotterdam kunnen deelnemers aan de Payter-proef vanaf januari met hun mobiele telefoon betalen. Al langer kan dat in diverse Rotterdamse winkels en café’s. Dankzij de samenwerking tussen Payter, Skidata en Q-Park hoeven bezoekers met een mobiel niet meer langs de betaalautomaat. Het werkt eenvoudig: bij het inen uitrijden van de parkeergarage halen Payter-bezoekers hun mobiele telefoon gewoon langs de inen uitrijdterminal. Dit is mogelijk door het gebruik van Near Field Communication (NFC). Met dit mobiele betaalsysteem van Payter hoeft er niet langer gezocht te worden naar kleingeld. Bezoekers kunnen sneller uitrijden, zonder eerst langs de betaalautomaat te

hoeven. Het is ook mogelijk om met de mobiele telefoon toegang tot de garage te verkrijgen buiten de normale openingstijden. “Parkeren is één van de toepassingen waarbij betalen met je mobiele telefoon ideaal is omdat je geen kaartjes, kleingeld en bankpassen meer nodig hebt. Voor een dagje winkelen kun je je portemonnee nu echt thuislaten”, aldus Elaine Carpenter, directeur van Payter. Als de test in de parkeergarage Q-Park Beursplein succesvol blijkt, willen Payter, Skidata en Q-Park het betaalsysteem ook in andere parkeergarages op andere goede locaties in Nederland toepassen. Pientere geest MCW Studio’s ontwikkelde met CAD-software een 3D geest in het mobieltje dat gebruikt wordt voor

reclame-uitingen zoals commercials. De pientere geest ‘Payter’ personifieert de techniek waarmee betaald wordt bij de kassa van winkel en café of de uitrit van een parkeergarage. Een nieuw Payter betaalpunt Een half jaar geleden startte Payter als eerste bedrijf in Nederland een vooruitstrevende, grootschalige test in Rotterdam waar duizend deelnemers in meer dan veertig winkels met hun mobiele telefoon kunnen betalen. Met Q-Park Beursplein voegt Payter een nieuw betaalpunt toe aan de lange lijst van winkels en uitgaansgelegenheden die meedoen aan de proef met mobiel betalen in Rotterdam.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 43

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 44

H ARDWARE

3DConnexion SpaceNavigator for Notebooks

D i re c t h e t a a n z i c h t m a n i p u l e re n Door Rob Sman

Ook voor zwaardere toepassingen wordt het gebruik van laptops, of notebooks zo u wilt, steeds gewoner. De ontwikkelingen op het gebied van hardware gaan immers erg snel, en dat betekent domweg dat krachtige notebooks steeds betaalbaarder worden. CAD, en met name 3D-CAD, mag zeker tot de zwaardere software gerekend worden. Reden voor 3Dconnexion om ook draagbare versies van haar hardware uit te brengen.

H

et product-portfolio van 3Dconnection ziet er eenvoudig uit. Zij brengen uitsluitend 3D-muizen op de markt. Voor diegenen die het begrip 3D-muis, of ‘spacemouse’, nog niet kennen; het is een instrument om direct het aanzicht te manipuleren. Zoomen, pannen, (3D-)roteren, en combinaties van deze drie worden uitgevoerd door aan de 3D-muis te draaien, te trekken en er tegen te duwen. Hiervoor hoeven in de toepassingen die door de 3D-muis worden ondersteund geen functies te worden geactiveerd. Uiteraard werkt dit zeer snel. Ondanks de naam ‘muis’ is de 3Dmuis geen aanwijsinstrument. Op dit moment zijn er vier modellen van 3Dconnexion. De eenvoudigste twee dragen de namen SpaceNavigator en Space Navigator for Notebooks. Deze laatste is pas zeer recent aan de modellenreeks toegevoegd; reden om hem eens aan de tand te voelen. De SpaceNavigator for Notebooks (SNfN) is duidelijk afgeleid van de SpaceNavigator (SN), dus een vergelijking dringt zich op.


Draagbaarheid De opbouw van beide apparaten is identiek. Een relatief zware ronde voet draagt het belangrijkste bedieningsorgaan, de ‘puck’ . Verder zijn er een tweetal drukknoppen aan weerszijden van de puck geplaatst. Deze zijn vrij te programmeren. Uiteraard was het de bedoeling de SN lichter en kleiner te maken, om het vervoer en opbergen te vereenvoudigen. Dat is goed gelukt; de doorsnede is met 8 millimeter verkleind tot 68 millimeter, en de hoogte is nu 46 tegen 55 millimeter voor de SN. Dat lijken op papier misschien geen grote verschillen, maar als je ze naast elkaar zet is het een behoorlijk verschil. Minstens zo opvallend is het verschil in gewicht; de SNfN is met ongeveer 250 gram zo’n 200 gram lichter dan de SN. Een reductie van 45 procent, die meer bijdraagt aan de ‘draagbaarheid’ dan het verschil in afmetingen. Er wordt trouwens een keurig kunststof tasje met de SNfN meegeleverd om hem tijdens het transport te beschermen. Uiteraard heeft dit streven naar draagbaarheid consequenties. De SN is natuurlijk extra zwaar uitge-

44

voerd om tegenwicht te bieden aan de krachten die nodig zijn om de puck te bedienen. Aangezien de SNfN een stuk lichter is moet ook de puck lichter te bedienen zijn. Dit is dan ook het geval, maar daardoor voelt hij ook wat minder solide aan. Het laatste uiterlijke kenmerk waarin de SNfN van zijn voorgangers verschilt is de bovenzijde van de puck. Deze heeft nu twee ‘deukjes’ waardoor de bovenzijde de aanblik biedt van een naar voren wijzende pijlpunt. Fluitje van een cent Het installeren van het apparaat is het spreekwoordelijke fluitje van een cent. USB-stekkertje er in, en de software installeren. De meegeleverde CD bevat de software voor Windows, Mac OSX en UNIX/Linux. Voor alle systemen wordt een gedrukte Engelstalige installatiehandleiding meegeleverd. De eerste optie die de installatie biedt is te controleren op de beschikbaarheid van een nieuwere versie van de software. Als er een nieuwere versie is komt dat de gebruiker op een download van een kleine 90 Mb te staan. De tweede keuze is die tussen een volledige of aangepaste installatie. De aangepaste laat de gebruiker kiezen voor welke applicaties hij de plug-ins geïnstalleerd wil hebben. De plug-ins maken de SNfN beschikbaar in de gekozen applicaties. Overigens zijn dat er nogal wat; naast de belangrijkste CADpakketten is er ook ondersteuning voor bijvoorbeeld Acrobat 3D, Quicktime, Photoshop en 3DS Max. Overigens worden er nog steeds applicaties aan de lijst toegevoegd. Google Earth is daar een populair voorbeeld van. Een compleet overzicht vindt de gebruiker uiteraard op de website van de fabrikant. Naast de plug-ins wordt ook de configuratiesoftware geïnstalleerd. De gebruiker vindt het icoon terug in de ‘system-tray’. Bovendien wordt in bepaal-

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 45

de ondersteunde applicaties een toolbar geïnstalleerd die ook toegang biedt tot configuratie en help-functie. Eén van de meer principiële keuzes die de gebruiker in de configuratie kan maken is of zoomen moet gebeuren door het naar voor en achter duwen van de puck, of door het optillen en neerdrukken van de puck. Deze keuze wisselt dan van plaats met het verticaal pannen.

de haal, of til je het domweg op in een poging sneller te pannen of zoomen. De verhoogde snelheid maakt het bij de SNfN ook eenvoudiger de puck te bedienen door hem te pakken tussen duim en ringvinger, waarbij de wijs- en middelvinger dan prettig in de eerder genoemde ‘deukjes’ op de puck vallen. Het is niet wat 3DConnexion aanraadt, maar ik vond dat prettig werken. Het aanpassen van de configuratie is altijd onder handbereik, omdat standaard de rechter drukknop dit venster oproept. Aan de knoppen mogen echter ook andere functies worden toegewezen, waarbij ook het toekennen van een opgenomen macro behoort. Ook dit uiteraard via het configuratievenster, waar het belangrijk is op te letten voor welke applicatie de aanpassingen worden gemaakt. Alle instellingen kunnen namelijk per applicatie worden gemaakt. Zeer handig, en bovendien zal normaal gesproken in dit configuratiescherm de goede applicatie al gekozen zijn, aangezien dit meeschakelt met het actieve venster. Sterker nog: het hele configuratiescherm past zich ook nog eens aan aan het aangesloten apparaat. Wie zich bijvoorbeeld kan permitteren op de vaste werkplek een apparaat als de Spacepilot te hebben, en voor mobiel gebruik een SNfN, ondervindt geen enkele hinder van het wisselen tussen die apparaten; de driver en het programma zijn voor beide dezelfde.

Direct duidelijk Het gebruik van de muis is zeer eenvoudig. Zelfs zonder eerst de uitleg te hebben gezien, is het eigenlijk direct duidelijk hoe de applicatie reageert op het duwen, trekken en draaien aan de puck. Het valt echter niet altijd mee alleen dié beweging uit voeren die je wilt, omdat de manipulaties zich ook heel goed laten combineren; bedoeld, maar vaak ook onbedoeld, met name bij het zoomen komt het nogal eens voor dat je ook ongewild het beeld verdraait. Wie daar net als ik last van heeft kan in de configuratie de optie Dominant aanzetten waardoor alleen de meest prominente beweging van de puck wordt omgezet naar een beweging van het model op het scherm. Overigens bleek het in de praktijk ook nodig de snelheid te verhogen. De bediening daarvan is overigens analoog; hoe verder je draait of duwt, hoe sneller de reactie daarop op het beeldscherm. De standaard ingestelde waarde is te langzaam en verleidt de gebruiker tot het steeds verder duwen of draaien aan de puck. Ondanks het gewicht van het apparaat gaat de SNfN daardoor op een normaal werkblad aan

Hand tekort De spacemuizen kennen tegenstanders die vinden dat ze een hand tekort komen om naast de onmisbare ‘gewone’ muis en een toetsenbord ook nog eens een spacemouse te bedienen. Voor mij, en vele anderen, staat vast dat het gemak dat de spacemouse biedt, dat nadeeltje ruimschoots overtreft. Ook de gewenningsduur is zeer kort, en de apparaten werken op diverse platformen en met uiteenlopende applicaties zeer prettig. De geteste toepassingen zijn AutoCAD en Inventor op de PC, en Google Earth en Sketchup op de Mac, en alles werkte direct en zonder problemen. Op het moment van schrijven biedt 3DConnexion, de SNfN op haar website aan inclusief een Logitech VX Nano muis voor dezelfde prijs als de SNfN alleen. Een koopje dus, maar wel voor professionele gebruikers. Wie voor privé-gebruik een spacemouse wil is, financieel althans, beter af met een ‘gewone’ SpaceNavigator Personal Edition, die gelijk is aan de SN, maar de helft kost. Rob Sman [email protected] is redacteur Mechanical voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.3dconnexion.com.

De gebruiker kan diverse persoonlijke instellingen aanbrengen bij de installatie.

Flexibele productieautomatisering: Producent CELLRO kan geen dag zonder SolidWorks en zijn plug-ins...

S O L I D T E C H N O L O G Y, C R E AT I V E S O L U T I O N S I N C A D C A M C A E & P D M


45

C A D M E S. N L

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 46

V ISUALISATIE

ProjectCube afronding digitaliseringsslag?

D i g i t a l e we g e n b o u w : 3 D e n o n Door Guido van den Heuvel

Veel ontwerpen uitvoeringsactiviteiten in de sector Wegenbouw zijn de laatste vijftien jaar gedigitaliseerd. Civieltechnisch ingenieursbureau Geonius ontsluit haar projectdata met ProjectCUBE en Oracle.

Cube Manager: CEO’s, het topmanagement en projectpartners hebben in elke fase zicht op de status en voortgang van een project.

H

et bureau Geonius (voorheen SPI) stelt al haar 3D-modellen en data sinds kort online beschikbaar aan haar partners in ProjectCUBE. Door een kijkje te nemen in de goedgevulde Oracle-database krijgen we zicht op de digitaliseringsgolf in de sector Wegenbouw van de laatste tien jaar. Om alle kennis te ontsluiten en technologie met partners te delen, bouwde Geonius het afgelopen jaar een nieuwe database. Het devies van het bureau luidt nu: ‘Create, manage and share 3D Civil Data’. Core business Geonius verzorgt 3D-modellering, hoeveelheden- en kwaliteitsbeheersing en projectmanagement van grote wegenbouwprojecten. Klanten zijn niet alleen grote ingenieursbureaus als Arcadis en Oranjewoud maar ook aannemersbedrijven zoals Heijmans en KWS. Geonius wordt steeds vaker ingeschakeld voor begeleiding van grote wegenbouwprojecten. Het bureau is één van de zeven door Kema gekeurde CADMagazine Juni 2008-4

OQS-bureau’s van het land. In totaal werken er 65 medewerkers met de hoofdvestiging in Schinnen en een nevenvestiging in Breda. Geonius heeft een eigen landmeetkundige afdeling die 3D-modellen zelf inmeet, maar klanten kunnen ook hun eigen bestanden aanleveren. Qua soft-

ware is het opmerkelijk dat zowel Autodesk Civil 3D- als Bentley MXklanten bediend worden. Evolutie van digitaal wegontwerp De grondstofprijzen en de macht van de grote getallen verklaart de relatief snelle digitalisering van wegontwerp. Grondstoffen zijn altijd enorm belangrijk geweest in de wegenbouw. Digitale calculatie van grondstofhoeveelheden was daarom de voorbode voor een digitaliseringsslag die zich aandiende in 1995. Een aantal in de wegenbouw gespecialiseerde ontwerpbureaus stonden direct vooraan om ook ontwerptaken digitaal uit te gaan voeren. Activiteiten die zich daar het beste voor leenden waren gespecialiseerde (DTM-) metingen en het ontwerp. Later kwamen daar algemene werkvoorbereiding en het voorbereiden van machinebesturing bij. Binnen een paar jaar breidde het bereik van digitaal ontwerp zich uit naar het maken van volledige 3D-inrichtingsmodellen. Vooral het Bentley softwarepakket MX was van begins af aan populair om hoeveelheden in wegontwerp nauwkeurig te berekenen. Het pakket maakte bovendien koppelingen naar andere programma’s en visualisaties mogelijk. Daarmee werd in de sector de toon gezet voor digitaal wegontwerp.

Cube Manager: Meters geven in verkeerslichtkleuren aan of het allemaal vlot loopt met de voortgang, de kwaliteit en de financiën.

46

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 47

line den op verscheidene gebruikersgroepen en kennisniveaus: proces, ontwerp, financiën, management etcetera. De Data Warehousing-technologie van Oracle garandeert een snelle en stabiele omgeving. Invoergegevens worden via XML-filters gescreend op dataconsistentie. De OLAP-techniek (online analytical processing) wordt ingezet voor snelle, multidimensionale analyses. Een 100 procent Client-Server-applicatie. Gebruikers loggen in via een web-client vanaf elke PC. Persoonlijke gebruikersprofielen bieden veiligheid en flexibiliteit.

ProjectCUBE De ProjectCUBE verzorgt een directe link tussen vragen over Project Controle Informatie en antwoorden, gedetailleerde 3D-bouwmodellen en behoeften. De database biedt gestructureerde opslag van rekenresultaten en een efficiënt (her-)gebruik van informatie. De werkprocessen (meten/rekenen versus analyseren/rapporteren) worden functioneel gescheiden. De projectgegevens blijven voor iedereen via het internet bereikbaar (waar men zich ook bevindt) en de informatie groeit naadloos mee met de Project Life Cycle. Alle informatie is met allerlei management-tools online uit de database te halen. De informatie wordt toegesne-

Kwaliteitscontroles De aanvankelijk zeer gespecialiseerde software-pakketten groeiden na het jaar 2000 uit tot zware applicaties. Het bedrijfsbrede niveau kwam binnen handbereik toen projecttoezicht een eigen plek kreeg binnen de applicaties. Met digitaal projectmanagement konden ontwerpbureaus weer inspelen op de groeiende vraag naar outsourcing van uitvoeringstaken. Na 2000 raakten ook kwaliteitsprogramma’s populair. Van ontwerpbureaus werd niet langer alleen een onafhankelijke blik verwacht, maar ook een daadwerkelijke kwaliteitscontrole in het veld. Via de OQS-kwaliteitsmethode (Onafhankelijke Quantity Survey) konden opdrachtgevers hun kostbare materiaalstromen en kwaliteitsniveau nauwgezet in de gaten houden door een derde partij. Enkele jaren geleden kwam ‘Design and Construct’ op als alternatieve aanbestedingsnorm. De aannemer neemt dan voor een vooraf vastgestelde prijs zowel het ontwerp als de uitvoering van een project ter hand met een eigen kwaliteitscontrolesysteem. Door de vele externe toetsingen speelt kwaliteitscontrole inmiddels een hoofdrol in de wegenbouw. Digitaal wegontwerp is dus niet nieuw meer. Alle data zijn in elke fase van een project digitaal beschikbaar, zowel in de voorbereiding als uitvoering. ProjectCUBE Om de kennis, data en technologie met projectpartners te gaan delen vulde CADMagazine Juni 2008-4

Geonius samen met Oracle en een softwarebureau de nieuwe ‘ProjectCUBE’. ProjectCUBE is een database die door de specialisten van Geonius ingezet wordt voor het opslaan, analyseren en rapporteren van civieltechnische projectgegevens. Door handige management-tools en een overzichtelijk dashboard hebben CEO’s, het topmanagement en projectpartners in elke fase zicht op de status en voortgang van een project. Meters geven in verkeerslichtkleuren aan of het allemaal vlot loopt

met de voortgang, de kwaliteit en de financiën. En: mocht er over vijftien jaar iets misgaan in een bepaald wegdek, dan kan dat met de ProjectCUBE worden gecontroleerd. Transparante ontwerpaanpak Jeroen Tishauser, database-specialist van Geonius zegt over het project: “Taken als Workflow en Projectmanagement zijn in tien jaar tijd volledig gedigitaliseerd. Met de ProjectCUBE slechten we het gat tussen ont-

De systeembeheerders van Geonius configureren de ProjectCUBE per project om te kunnen antwoorden op projectspecifieke vragen. De antwoorden (bijvoorbeeld een kwaliteitsrapport) kunnen ook via Google Maps ontsloten worden.

47

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 48

werp en uitvoering. Want door te investeren in de voorbereiding valt er geld te besparen in de uitvoering. Al onze kennis hebben we samen met Oracle in een database-vat gegoten in de vorm van een drie-assige kubus. De gegevens zijn door OLAP (online analytical processing) van alle kanten benaderbaar. Alle query’s zijn mogelijk. Je kunt bijvoorbeeld vragen welk materialen in welke weglagen in welke fasen in welke tijd toegepast zijn. We gaan het pakket via de bestaande klantennetwerken aanbieden. Het is ons visitekaartje om de aannemerswereld te winnen voor een transparante ontwerpaanpak.” ASP service Aan de invoerzijde kunnen landmeters en ontwerpers hun rekenresultaten op gestructureerde wijze opslaan en beheren. Voorbeelden hiervan zijn: hoeveelheden per materiaalcode, materiaalstromen per fasering, afwijkingen op maatvoering en evolutie van productierendementen. Aan de uitvoerzijde kan de projectleiding op basis van kwaliteits-


geborgde projectgegevens analyses maken en rapporteren ter ondersteuning van het projectmanagementproces. Voorbeeld daarvan zijn; kostencontroles, kwaliteitsrapVooral het Bentley softwarepakket MX was populair om hoeveelporten, vorderingsheden in wegontwerp nauwkeurig te berekenen. Het pakket staten en kritische maakte bovendien koppelingen naar andere programma’s en projectfactoren. visualisaties mogelijk. Op deze manier lijkt het Geonius te lukken om een brug te slaan tussen ont- configureren de ProjectCUBE per werp en uitvoering. De ProjectCUBE project om te kunnen antwoorden op linkt de dynamische 3D-omgeving van projectspecifieke vragen. De antwoorlandmeters en ontwerpers met de den (bijvoorbeeld een kwaliteitsrapsteeds wisselende informatiebehoeften port) kunnen ook via Google Maps van leidinggevenden: uitvoerders, pro- ontsloten worden. De ProjectCUBE rejectleiders en/of directieleden. Geonius duceert zoeken tot klikken. biedt de ProjectCUBE aan haar klanten Guido van den Heuvel aan als een modern digitaal [email protected] je. De gegevens van klanten zijn beis freelance schrijver van ICT-artikelen. Voor meer informatie over de in dit schikbaar binnen een ASP-model artikel besproken onderwerpen kijkt u (abonnement op een Application op www.geonius.eu. Service Provider). De systeembeheerders van Geonius

48

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 49

H ARDWARE

Canon iPF720 met 80GB harde schijf

M e e r vo u d i g g e b ru i k e n s n e l l e d o o r vo e r Door de redactie

Canon komt met een imagePROGRAF 720 met een 80GB harde schijf. Deze grootformaat printer print op een breedte van 36 inch/915 millimeter ofwel A0-formaat. De machine is speciaal ontwikkeld voor CAD- en GIS-gebruikers bij grote bedrijven, waar behoefte is aan meervoudig gebruik van de machine. De ingebouwde harde schijf zorgt voor een snelle doorvoer van printwerk door het optimaliseren van de verwerking tussen opeenvolgende pagina’s printwerk.

D

e grootformaat printer iPF 720 met 80GB harde schijf is met name bestemd voor grote bedrijven waar behoefte is aan meervoudig gebruik van de machine. Gebruikers kunnen de extra capaciteit van 80GB benutten om de printer beter aan te sturen. Andere voordelen zijn de mogelijkheid om print-mailboxen aan te ma-

ken en werk op de printer op te slaan om later opnieuw te kunnen printen. Ook zijn er wachtrijen mee aan te sturen, door verschillende prioriteiten aan het printwerk toe te wijzen. Daarnaast kunnen de inkten medianiveaus vanaf de desktop worden beheerd. In de ‘special economy modus’, ofwel energiezuinige afdrukmodus, kan dan een behoorlijk inktbesparing worden gerealiseerd. De iPF720 kan een A0-print produceren in 56 seconden en is compatibel met HP-GL/2 en HP RTL en heeft een Windows HDI-driver. De printer is compatibel met de belangrijkste applicaties in gebruik binnen CAD- en GIS-omgevingen. De ondersteunde besturingssystemen zijn Windows 2000, XP, Server 2003, Vista of Macintosh OS 9 en OS X.

Op de vijfkleuren, 2,54 centimeter/één inch brede pigmentinkt printkop van de iPF720 zit een jaar garantie. Deze Canon-printkop produceert inktdruppels van slechts 4 picoliter groot, de meer dan 15.000 spuitopeningen in de printkop zorgen voor een resolutie van 2400 x 1200 dpi. Dat resulteert in een grote nauwkeurigheid bij het printen van dunne lijnen en kleine symbolen, ook voor foto’s en renderingen geeft het veel kleur, een fraaie scherpte van detaillering. Het inktsysteem zorgt voor minder uitloop van inkt en voor een goede kleurconsistentie. De hoge zwartdichtheid zorgt voor scherpe dunne lijnen. De printer beschikt ook over Canon’s LCOA beeldprocessor, die beelden sneller en nauwkeuriger kan verwerken. De nieuwe printer beschikt bovendien over een groot LCD-configuratiescherm, waarop gewerkt wordt met grafische beelden om de gebruiker door het printproces te loodsen. Een hulpstuk zorgt ervoor dat rollen van twee inch of drie inch eenvoudig kunnen worden geplaatst. Dankzij het cassette-invoersysteem is het mogelijk om nieuw afdrukmateriaal te plaatsen voordat het laatst geplaatste vel uit de printer komt. Een uitgebreide reeks opties voor afdrukmateriaal biedt veel flexibiliteit. Voor meer informatie over deze printer: www.canon.nl/grootformaatprinters.

&$'-2%6QO HQJLQHHU\RXUIXWXUH !&$'YDFDWXUHVEHQMLMJRHGJHQRHJ" CADMagazine Juni 2008-4

49

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 50


Siemens PLM Software presenteert Synchronous Technology

S t a a t e r i n d e rd a a d e e n re vo l u Door Rob Sman

Na de nodige lekkermakende vooraankondigingen vertelde Siemens PLM Software aan eenieder die de moeite had genomen hun webcast te bezoeken, op 22 april, dat het een nieuwe technologie heeft ontwikkeld die tot een enorme productiviteitsstijging moet leiden. Ook iedereen die aanwezig was op de Hannover Messe kon kennismaken met Synchronous Technology. Er wordt zonder blikken of blozen gesproken over ‘tot honderd keer zo snel werken’, een ‘doorbraak’, ‘innovatieprocessen versnellen’ en het ‘begin van een nieuw tijdperk’. Da’s niet niks, en het schreeuwt om een nadere beschouwing.

CAD-ontwikkeling In de eerste plaats is het wel leuk om te constateren dat dit zeer spectaculaire nieuws toch wel heel duidelijk een CAD-ontwikkeling betreft. 3D CAD uiteraard, en dat maakt natuurlijk deel uit van de digitale productontwikkeling. Het digitale model staat centraal in het laten samensmelten van de producten productielevenscyslus; PLM dus. Je heet tenslotte niet voor niets Siemens PLM Software. Overigens geeft Siemens er in haar persberichten blijk van het potentieel van deze technologie ingezien te hebben gedurende de onderzoeksfase (‘due diligence’) bij de overname van UGS. Of het mede een rol heeft gespeeld in de besluitvorming wordt niet vermeld, wel dat Siemens er voor gezorgd heeft dat de reeds bij UGS gestarte ontwikkeling werd versneld. CADMagazine Juni 2008-4

50

Concentreren op het ontwerp Waar gaat het om? Welnu, de gebruiker van een CAD-software zou zich in het ideale geval helemaal moeten kunnen concentreren op het ontwerpen zelf, zonder rekening te moeten houden met de werkwijze die hij gebruikt. Die werkwijze wordt uiteraard gedicteerd door de mogelijkheden en onmogelijkheden van de gebruikte software enerzijds, en de mogelijk te verwachten aanpassingen aan het 3Dmodel gedurende de productontwikkeling anderzijds. Doen zich onverwachte situaties voor, dan kan het nodig blijken het model geheel of gedeeltelijk opnieuw op te bouwen met andere ontwerpregels, of in een andere volgorde. In het merendeel van de solid modelling-systemen spelen die aspecten een grote rol. Ze zijn ‘history based’; alle stappen die nodig zijn geweest om het actuele model te creëren staan in een lijst (de ‘history’). Het wijzigen van het model vergt een ingrijpen op het juiste punt in die lijst, waarna gedurende het updaten van het model opnieuw het model volgens de ‘history’ wordt opgebouwd. De nadelen hiervan zijn dat het relatief traag is, en vooral dat de gebruiker moet weten waar, je zou bijna zeggen ‘wanneer’, hij in de ‘history’ kan ingrijpen. Dat gaat nog wel als het model ook door hemzelf is opgebouwd, bij voorkeur in het recente verleden, maar het wordt al moeilijker als het model door iemand anders is gemaakt. Dan is het nodig eerst te bestuderen hoe die ander het model heeft opgebouwd. ‘Non history based’ Een oplossing voor dit bezwaar wordt gevormd door de systemen die ‘non history based’ zijn opgezet. Deze systemen staan toe dat directe wijzigingen (‘direct modelling’) aan het model worden doorgevoerd. Overigens bieden veel ‘history based’-systemen ook wel in enige mate deze mogelijkheid tot ‘direct modelling’. Eventeel moet

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 51

t i e vo o r d e d e u r ?

Tony Affuso van Siemens PLM Software, vertelt in de webcast over Synchronous Technology.

dan wel rekening worden gehouden “Anyone can make design changes”, met in het model aanwezige parame- zegt de demo. Of je dat moet willen is ters en constraints. De benadering van een tweede, maar het toont wel de Siemens’ Synchronous Technology is kracht van deze revolutionaire ontwikom het beste uit alle bestaande technie- keling. ken te halen. Van oudsher zijn de systemen van Siemens, NX en SolidEdge, Krachtige technologieën in te delen bij de ‘history based’ en pa- Siemens heeft een aantal zeer krachtige rametrische systemen. Met toevoeging technologieën in huis: met de overnavan de Synchronous Technology wordt me van UGS werden ook Parasolids en het mogelijk tevens ‘direct modelling’ D-Cubed haar eigendom. Parasolids is toe te passen, ook op de ‘history ba- de kernel in vele CAD-systemen, sed’-modellen. Hierbij worden op een waaronder natuurlijk die van Siemens zeer intelligente en razendsnelle wijze zelf, en D-Cubed levert de sketcher, die zowel de geometrie als de regels aan- ook door veel andere CAD-leverangepast. Het blijft mogelijk alsnog para- ciers wordt toegepast en ten grondslag meters en constraints toe te voegen, ligt aan het solid modelling. De nieuwe want niet alle modelleeractiviteiten zijn Synchronous Technology is op beide wijzigingen; er worden natuurlijk ook gebaseerd, maar zover bekend zijn er nieuwe ontwerpen mee aangemaakt. geen plannen om de licentiehouders De manier van het benaderen van het van deze beide technologieën te laten model is eenvoudig en intuïtief, en er beschikken over Synchronous Technokan naar hartelust met de vlakken van het model worden geschoven; hetzij interactief, hetzij met numeriek ingeven. Deze eenvoudige werkwijze realiseert via de onderliggende technologie precies de doelstelling: de gebruiker hoeft zich alleen maar te bekommeren om wat hij wil bereiken. Ik schrijf hier even bewust gebruiker en niet ontwerper of engineer, omdat het zo eenvoudig is dat ‘iedereen’ ermee kan werken. Intuïtief modelleren door verslepen van faces. CADMagazine Juni 2008-4

51

logy. Wel loopt er een patentaanvraag. Andersom is het wel mogelijk Synchronous Technology toe te passen op modellen afkomstig uit andere CAD-systemen. Dat is een belangrijke voorwaarde voor grote projecten die nogal eens ‘multi-CAD’ zijn, en die ook goed aansluit bij de mogelijkheden van TeamCenter, Siemens’ PLM-oplossing, die ook data van derden kan beheren, bij voorkeur na omzetting naar het open JT-formaat. Overigens wordt beweerd dat modellen uit applicaties van anderen sneller in Synchronous Technology kunnen worden aangepast dat in de oorspronkelijke applicatie. Aangezien Synchronous Technology de modellen alleen maar wijzigt, kunnen ze daarna nog steeds gewoon in andere applicaties worden hergebruikt. Verwachtingen Op het moment dat u dit leest zullen inmiddels ook in Nederland en Belgie de nieuwe versies van NX en Solid Edge geïntroduceerd zijn, waarin Synchronous Technology aanwezig is. Zodra de pakketten ook daadwerkelijk bij de gebruiker staan, zal moeten blijken of Synchronous Technology de verwachtingen, die in de aankondigingen en presentaties tot nu toe gewekt zijn, waar kan maken. Zeker is in ieder geval dat er eindelijk weer eens wat revolutionairs gebeurt in de CAD- , en niet te vergeten de PLMwereld. Wat de makers betreft ‘de volgende stap’ in het rijtje lijntjes, solids, parametric-feature-based. Wij houden u in elk geval in het volgend nummer op de hoogte met een verslag van de introductie van de nieuwe versies van NX en Solid Edge, en als het even kan met een hands-on evaluatie. Rob Sman [email protected] is redacteur Mechanical voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.siemens.com/plm.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:03

Pagina 52

H ARDWARE De internationale pers was door HP uitgenodigd voor een kijkje achter de schermen. Zoals hier in de top van de Torre Agbar, bij het ontwerpen van deze toren werden door de architecten HP-printers gebruikt.

Twintig jaar grootformaat printers in Barcelona

Achter de schermen bij HP Door Job van Haaften

In Barcelona worden de grootformaat printers van HP ontwikkeld. Omdat het twintig jaar geleden is dat deze hoofdtaak in Barcelona kwam te liggen, nodigde HP de internationale pers uit om een kijkje achter de schermen te nemen.

François Martin, marketing director Graphic Arts van HP: “HP startte in San Diego, Verenigde Staten, met de ontwikkeling van grootformaat printers, de eerste plotter was Draftmaster en kwam in 1986 op de markt. In 1988 ging alle research en ontwikkeling voor de grootformaat printers over naar Barcelona. In San Diego bleef de ontwikkeling van de inkten. Ondanks de digitalisering blijft het aantal prints licht stijgen. Per persoon wordt er minder geprint, maar meer mensen beschikken over een printer. Op het moment is ongeveer 75 procent van wat er geprint wordt buiten kantoor en huis, denk maar aan supermarkten, tijdschriften en reclame. Een belangrijke trend is van massaproductie naar customizing, bij het printen betekent dat gepersonifieerd. Bijvoorbeeld elk tijdschrift op naam verstuurd, de poster op elke straathoek aangepast aan de omgeving of straatnaam.” CADMagazine Juni 2008-4

Klantenforum HP had vier klanten uitgenodigd om hun visie op verleden en toekomst van de digitale wereld op hun vakgebieden te delen met de aanwezige pers, 47 journalisten uit Europa, Israël en Zuid-Afrika. Ramon Pastor leidde het gesprek. Roger Yager van Knappett Projects in Canada vertelde over de invloed van het digitaliseren. “Om de recente technologieën te

waarderen moet je weten dat we eindeloos veel tekeningen op papier hadden, die verstuurd moesten worden naar alle onderaannemers. Nu wordt digitaal de norm, alle documenten zijn digitaal te verkrijgen, dat is bij ons nu webgebaseerd. Alle onderaannemers hebben toegang tot alle voor hen benodigde documenten. Als iemand iets wijzigt in een tekening dan is er een melding aan alle betrokkenen dat de data zijn gewijzigd. Het printen is door die digitalisering verminderd. Op de bouw zelf zal dat voorlopig blijven, maar dat gebeurt met mate, alleen dat waar werkelijk behoefte aan is.” Nina Stern, van de Rockwell Group

Roger Yager en Nina Stern tijdens het klantenforum.

52

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 53

uit de VS, vroeg de aanwezigen: “Wie weet nog hoe het was zonder email, wie van jullie werkte al voordat die er was?” Slechts een handvol mensen stak een hand op. Ze vervolgde met “We bouwden veel restaurants en toen we met 2D CAD begonnen kregen we meteen grotere opdrachten, een casino met zeven restaurants erin. Inmiddels werken we natuurlijk 3D en meer generatief dan lineair.” Bill Manos is consultant in grootformaat printen voor grote industriële klanten. “Er is en blijft een constante stroom van documenten, steeds meer via ‘planrooms’. De documenten zijn nodig tijdens het ontwerp, bij de bouw en later bij het onderhoud. Door de digitale mogelijkheden zijn er steeds meer wereldwijde projecten. In Dubai bijvoorbeeld worden de laatste tijd veel grote en bijzondere gebouwen neergezet, meest ontworpen in de VS of Europa. Dat geldt ook voor alle grote projecten in China. Daardoor wordt het printen ook meer gedecentraliseerd. Een andere ontwikkeling is het gebruik van kleur, niet alleen lijnen en vlakken maar een hele gekleurde en gerenderde omgeving. Daarbij is met het gedecentraliseerd printen dan weer belangrijk dat temperatuur en luchtvochtigheid geen invloed hebben op de kleur. Een logo moet er net zo uit zien als het geprint is in Australië, China of Zweden.” Vicente Guallart is directeur van het Instituut Advanced Architecture in Catalonia en heeft in Barcelona veel meegewerkt aan prestigieuze bouwprojecten. “Er is weinig research naar vernieuwingen in de bouw. Internet heeft veel veranderd, in de eerste fase van Internet was het ontmoeten, de tweede fase was verkopen via Internet en nu relaties tussen personen en dingen. Steeds meer voorwerpen en dingen met een eigen IP-adres. Vroeger waren de servers en computers op een kantoor zo groot als een kast, nu past dezelfde hoeveelheid geheugen in de palm van je hand. Daardoor kan elk voorwerp ‘intelligent’ worden gemaakt en relaties hebben met andere voorwerpen en daarop reageren. Als je binnen een straal van tien kilometer van je huis komt op een bepaald tijdstip, wordt er thuis door het apparaat koffie gezet, zo kan dat ook met de temperatuur in CADMagazine Juni 2008-4

De printer valt in zijn verpakking, en op zijn kant, herhaaldelijk vijftig centimeter naar beneden.

Uitgebreid testen In Barcelona worden de HP grootformaat printers op allerlei manieren getest. De compatibiliteit met besturingssystemen bijvoorbeeld en de resultaten onder verschillende omstandigheden. Een printer van HP moet tot dertig graden Celsius en tachtig procent luchtvochtigheid aankunnen zonder dat er verschil in drukkwaliteit mag zijn. Daarvoor is een klimaatkamer waar extreme omstandigheden worden nagebootst en vervolgens worden de afdrukken vergeleken. Ook het vervoer van de printer wordt getest. Een printer kan soms in zijn verpakking weken op een schip liggen te wachten in de haven voordat er wordt uitgeladen, het zout en vocht in de lucht mogen de printer niet beschadigen. Tijdens het vervoer in een schip zijn er schokken en vibraties, die worden gesimuleerd en de printer wordt vervolgens getest. Bij het uitladen kan een verpakte printer vallen en op zijn kant terechtkomen, ook dat wordt getest vanaf een hoogte van ongeveer vijftig centimeter. huis en het sluiten van de gordijnen. In de toekomst zie ik dat mensen niet meer een stoel kopen bij een meubelboulevard maar dat iedereen zijn eigen ontwerp laat printen of zagen. Zoals je nu in 3D kunt printen of materialen uit laten zagen op basis van een 3D CAD-tekening. Ook de manier waarop we met energie omgaan, zal veranderen. Het ‘rijkste’ gebouw is dat wat energie weet te verzamelen, op te slaan en te verkopen aan de buren. Zelfvoorziening en duurzaamheid worden de trend, architecten moeten meer richting natuur gaan en er minder tegen strijden. Neem een voorbeeld aan hoe een boom werkt, zo zou je moeten bouwen in plaats van hem te kappen om een huis te bouwen. Een boom vangt de zon op, gebruikt de energie, groeit op zijn eigen afval, pure recycling..” Ontwikkelingen Josep Tarradas, manager van het grootformaat printer lab in Barcelona: “Van speciaal papier om te printen, hebben we al de ontwikkeling gehad

53

naar inkten die op elk papier printen. En sensors die de kleurintensiteit controleren zodat de kleuren gelijk zijn op welk medium er dan ook geprint wordt, kleurencalibratie. Ook zijn er meer kleuren, eerst alleen zwart inmiddels acht en twaalf kleuren. Een andere ontwikkeling is naar een netwerk met printers, met prints op diverse formaten. De bewegende printkoppen zullen bij de volgende generatie printers verdwijnen. Er komen meer koppen zodat alleen het papier nog beweegt en onder de koppen doorrolt”. Erin Rae Hoffer, Industry Programs manager bij Autodesk: “In de toekomst zullen de verschillende specialisten bij ontwerp en bouw meer samenwerken. Ondanks de grote vooruitgang in technologie en de groeiende productiviteit in andere bedrijfstakken, is de productiviteit in de bouw niet gegroeid. Dat komt door de complexiteit van projecten en versnippering onder partijen die elk een deel van het project uitvoeren. Daardoor is de overdracht van infor-

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 54

Gepersonifieerd en ‘customized’ is de trend. Nu al kunnen de printers van HP een behang printen op doek naar eigen wens, zoals een foto, of een kunststof tafelkleed naar eigen ontwerp.

matie veel te tijdrovend. Daar is BIM een oplossing voor; onder meer visualisaties en 3D-modellen, samenwerken om dubbel werk te voorkomen, informatie-uitwisseling, simulaties, interactie met de klant, kostenberekeningen ten behoeve van de beslissers en analyses van duurzaamheid. Ook is Autodesk bezig met een BIM zoekmachine op Internet: cadoogle. Door ontwerpproblemen tijdens het ontwerpen te ontdekken en op te lossen, in plaats van tijdens de bouwfase, kan veel tijd bespaard worden. De gegevens uit de database kunnen gebruikt worden bij onderhoud en renovatie. Het contact tussen aannemer en ontwerper in een vroeg stadium, kan veel profijt opleveren, waardoor een ontwerp beter uitvoerbaar is. Minimaliseren van de papieren overdracht

kan bijdragen als de informatie via het web beschikbaar is. Dat alles geeft meer kans dat de bouw op tijd af is en binnen het budget, want beter samenwerken betekent dat een project beter is te plannen.” Samenwerking Adobe Marc Jongen, marketing manager van HP, vertelt over de effecten van BIM op het printen. “Door de online samenwerking is het printen gedecentraliseerd. Er is minder bulk en er wordt meer specifiek geprint op meer plaatsen. Het printen van het web beslaat nu al vijftig procent van de afdrukken. Van de online planrooms wordt ook in de offerte- of aanbestedingsfase al volop gebruik gemaakt. HP heeft software ontwikkeld voor websites zodat alle gebruikers zonder

HP in de loop der jaren In 1977 kwam HP met zijn eerste penplotter de HP 9872A. De eerste grootformaat printer/plotter was Draftmaster en kwam in 1986 op de markt. Voor het comprimeren van tekeningen zonder verlies aan informatie, ontwikkelde HP de taal HP-GL. Het vermindert de werklast en het verkeer op het netwerk tussen PC’s en printers. In 1990 kwam een uitgebreidere versie: HP-GL/2, die nog steeds dienst doet. Een JPEG comprimeert ook maar daarbij gaat veel informa-

extra software de bestanden van een website kunnen halen en printen: HP Instant Printing Toolkit 2.0. De gebruiker selecteert het bestand in een online planroom en de software zoekt de meest efficiënte weg naar een printer en het juiste papierformaat. Het ondersteunt onder meer TIFF- en DWF-bestanden. In de nabije toekomst wordt verwacht dat PDF steeds meer voor de digitale overdracht wordt gebruikt. Daarom mag ik bekend maken dat we vanaf nu nauw met Adobe samenwerken.” Job van Haaften [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.hp.nl en www.cadoogle.com.

tie verloren die ook niet terug te halen is, HP-GL/2 kan bijvoorbeeld een Bitmap van 206 MB terugbrengen tot slechts zes MB. Dat kan doordat er niet per pixel informatie wordt opgeslagen over plaats en kleur, de Graphic Language van HP is vectorgebaseerd, dat wil zeggen dat voor een lijn begin- en eindcoördinaat worden opgeslagen, kleur en dikte van de lijn. De printerkoppen hadden tien nozzles in 1984, dat waren er al driehonderd in 1990 en inmiddels bijna 17.000 in de HP Designjet Z6100.

CAD op het scherp van de snede door: GBO Design Engineering

SOLID TECHNOLOGY CREATIVE SOLUTIONS


54

C A D M E S. N L

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 55

B OUW & C IVIEL

AutoCAD Civil 3D en AutoCAD Map voor Nederland en België

CAD en GIS voor lokaal gebruik Door Remco Takken

De civieltechnische toepassingen van Autodesk, AutoCAD Civil 3D en AutoCAD Map 3D, bieden veel standaardfunctionaliteit. De wereldstandaard sluit echter niet altijd aan op lokale behoeften. Deze lacune wordt opgevuld met de NedInfra-oplossingen van NedGraphics.

De set subassemblies voor AutoCAD Civil 3D zijn onder andere onderverdeeld in wegonderdelen opgebouwd uit diverse lagen, betonbanden catalogus, wegonderdelen conform Handboek Wegontwerp, taluds, kunstwerken en binnenstedelijk ontwerp.

O

pdrachtgevers en opdrachtnemers binnen de civiele sector hebben in het dagelijkse werkproces te maken met werkmethodieken, lokale standaarden, weten regelgeving. Daarom is het van groot belang dat er op een gestructureerde manier (samen) wordt gewerkt, waarbij het digitaal ontwerpen, registreren en beheren van informatie noodzakelijk is. Er zijn praktische applicaties ontwikkeld als aanvulling op de Autodesksoftware, waarvan onlangs de nieuwste versies met extra functionaliteit zijn uitgebracht. Gebruikers zijn onder andere Rijkswaterstaat, Arcadis, MNO Vervat, DHV, Grontmij, Oranjewoud, Gemeenten en Provincies. Tekenstandaard NedInfra Tekenen NedInfra Tekenen sluit aan op de werkzaamheden binnen de civieltechnische tekenkamer en is geschikt voor AutoCAD Civil 3D en AutoCAD Map 3D. Deze applicatie beCADMagazine Juni 2008-4

schikt onder meer over RTW-standaardisatie, civieltechnische tekenfuncties, basis AutoCAD-tekenfuncties, bibliotheken (zoals verkeersborden en groensymbolen) en een inrichtingsmodule. NedInfra Stijlenset NedGraphics heeft in nauwe samenwerking met Rijkswaterstaat een uitgebreide stijlenset op basis van de RTW ontwikkeld. RTW is de afkorting van ‘Richtlijnen Tekeningenverkeer Waterstaat’. Deze richtlijnen zijn ontwikkeld door samenwerking van een groot aantal diensten van Rijkswaterstaat. De richtlijnen geven regels voor de inrichting en het uiterlijk van technische tekeningen die gemaakt worden door, en in opdracht van, Rijkswaterstaat. Met de NedInfra Stijlenset kan de gebruiker de AutoCAD Civil 3D-objecten, zoals alignments, dwars- en lengteprofielen en (weg-)ontwerpmodellen snel en correct presenteren binnen zijn of haar tekening.

55

Vlaanderen Ook voor wie actief is in Vlaanderen biedt deze stijlenset ondersteuning door middel van Aquafin- en GRBstandaardisatie. Aquafin voert in Vlaanderen het bovengemeentelijk deel uit van de huishoudelijke afvalwaterzuivering. De tekenrichtlijnen voor riolering zijn afkomstig van Aquafin, die ook bij de meeste gemeentelijk ontworpen rioleringen worden gehanteerd. In de gestandaardiseerde objectencatalogus van Aquafin is opgetekend welk type object met welke AutoCAD-kenmerken getekend moet worden, zoals bloknaam, laag, lijntype en kleur. Het Grootschalig Referentie Bestand (GRB) is de langetermijnoplossing van het AGIV voor grootschalig referentiemateriaal van Vlaanderen, vergelijkbaar met de Nederlandse GBKN. NedInfra Subassemblies NedGraphics heeft een uitgebreide set subassemblies ontwikkeld voor AutoCAD Civil 3D op basis van standaarden binnen de Nederlandse civieltechnische sector. Deze zijn onder andere onderverdeeld in wegonderdelen, opgebouwd uit diverse lagen, betonbanden catalogus, wegonderdelen conform Handboek Wegontwerp, taluds, kunstwerken en binnenstedelijk ontwerp. NedInfra biedt verder ook oplossingen voor Wegontwerp conform de lokale standaard, complexe ontwerpen zoals inen uitvoegen en parkeervakken, controle standaardisatie, visualisatie en presentatie. Remco Takken [email protected] is redacteur van CAD-Magazine. Voor meer informatie over de in dit artikel besproken onderwerpen stuurt u een mailtje naar [email protected].

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 56

V ISUALISATIE

Andries Velting begon met Expressief in 2002.

Belichtingen en materialen toekennen

Vi s u a l i s a t i e s z i j n E x p re s s i e f Door Job van Haaften

3D-visualisaties worden veel gevraagd en gebruikt in de industrie, maar niet elk bedrijf heeft de mogelijkheden, tijd, personeel en software, om die zelf te maken. Expressief in Emmen biedt de service aan om 3D-visualisaties en animaties te maken. Andries Velting vertelt hoe de aanpak is.

Expressief in Emmen heeft momenteel een bezetting van vier mensen nadat Andries Velting in 2002 alleen is begonnen. Met de plannen die er zijn, wordt er binnen afzienbare tijd wel een uitbreiding verwacht. Ze maken renderingen voor fabrikanten en producenten, ook voor de huizenbouw. Soms ook animaties onder meer voor websites. Zelf komt hij uit de machinewereld en is twintig jaar terug de reclame ingegaan. Hij heeft campagnes opgezet voor van alles, maar de machines en CAD zijn blijven trekken. Andries Velting: “Zelf heb ik ook in SolidWorks ontworpen, waardoor de link van reclame en het presenteren van producten weer bij elkaar kwamen. Uitleg met filmpjes Velting: “Van Philips bijvoorbeeld kregen we Rhino-bestanden aangeleverd van het nieuwste Senseo-apparaat. Terwijl het apparaat nog in productie is, kan Expressief met het 3D-ontwerp een rendering maken in 3ds Studio CADMagazine Juni 2008-4

Max. We maken de belichtingen, kennen de materialen toe en leveren een visualisatie af die direct in de brochures kan, voordat het apparaat überhaupt leverbaar is. Presentaties kunnen daardoor, voor de productie werkelijkheid is, gepresenteerd worden. Philips kregen we als klant via een ontwerpster die ons kende.” Velting: “Van een andere opdrachtgever, kregen we SolidWorks-bestanden van een nieuwe opstelling bakkerijmachines. Dat halen wij binnen in 3ds Max. Als bestanden erg groot zijn dan laden we die in delen, om ze te kunnen importeren. Die bestanden kunnen zo een paar honderd MB zijn. Die onderdelen worden samengevoegd en gerenderd. Wij maken er dan fotorealistische platen van voor brochures, die naar de potentiële klanten gaan. Voor vertegenwoordigers zijn plaatjes vaak niet voldoende om uitleg te geven over de technische werking van de machinecombinaties. Daarvoor kun je

56

Terwijl het apparaat nog in productie is, kan Expressief met het 3D-ontwerp een rendering maken.

animaties in 3ds Max maken, die kunnen ze op hun laptop meenemen naar de klant. Ze kunnen er naar elk onder-

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 57

deel inzoomen en doorschuiven naar het onderdeel dat de klant interesseert, de klant hoeft er niet een hele video voor te bekijken. Dat is natuurlijk veel mooier, bespaart tijd en houdt de aandacht scherp.” Bestanden uploaden “Ook doen we renderingen van huizenbouwprojecten voor projectontwikkelaars en animaties zodat de potentiële kopers virtueel door hun huis kunnen lopen. Van interieurs maken we flashbestanden die op een website van een woningbouwproject kunnen worden bekeken. De potentiële kopers kunnen door het hele huis alle kamers zien met fotorealistische platen. Voor de woningbouw zijn we nu een website aan het opzetten waar de tekeningen kunnen worden opgeladen en met daarnaast een formulier waar de klant zijn gegevens en wensen op in kan vullen. Die website heet huizenplan.nl, er is al een demo te zien.” Putdeksels in de weg Met een blik in het verleden, Velting: “Voor het Azura waterbesparingssysteem van de Wavin, heb ik een dergelijke visualisatieopdracht vijftien jaar geleden al gedaan. De opdracht was om het compleet assortiment buitenriolering met alle mogelijkheden van water in een 3D-omgeving te zetten om ze beter te kunnen presenteren. Je kon toen ook al mooie dingen maken voor in drukwerk, al was het lang niet zo realistisch als nu mogelijk is.” Een recente opdracht is een klant die scheidingsmachines maakt voor de afvalverwerking, onder meer sorteermachines voor puin. Velting: “Deze klant is bezig met de overstap van 2D naar

Minder beperkingen “De voordelen van rendering ten opzichte van fotografie zijn er velen. Je hebt onder meer geen belichtingsmedewerker nodig, geen loeigrote studio en geen stylist, alles kan door één persoon achter de computer worden gecreëerd. Wel één met veel kennis en gevoel voor detail, die snapt wat de klant wil. Je hebt de werkelijke onderdelen niet nodig, logistiek handig als er zes stoelen uit Italië moeten komen het liefst nog in diverse kleurcombinaties. Ook kan het zijn dat er een onderdeel nog niet af is, een nog niet leverbaar Chinees wieltje voor een bureaustoel kan een fotoshoot ophouden. Verder heb je voor productfotografie, om vertekening te voorkomen, veel afstand nodig; bij het renderen zijn dat allemaal geen beperkingen. Wel is het zo dat alles wat je kunt fotograferen of filmen, doe dat gewoon. Maar heb je goed gedetailleerde 3D-files, ga daar dan slim mee om, gewoon een kwestie van afweging, wat is het meest efficiënt?” 3D. Wij kregen bestanden in 2D en 3D, dat wat nog niet compleet was hebben we ingebracht in 3D en vervolgens geëxporteerd naar 3ds Studio Max. Een kantoormeubelen producent is een andere opdrachtgever, daar hebben we onlangs twaalf grote kantooropstellingen voor gemaakt. Opstellingen zoals die er in werkelijkheid in een kantoor zouden kunnen uitzien. Daarvoor bepaal je het licht, zonlicht via vensters en lamplicht, zodat je spannende platen krijgt. We kunnen de ruimte aanpassen, de materialen zoals de houtsoort kiezen met de daarbij passende stofsoorten en

Een grote opstelling waarvoor je een hele fabriekshal nodig zou hebben als je een echte foto zou willen schieten.

kleuren. De onderdelen zoals tafels krijgen we in CAD aangeleverd. Wat niet in 3D voorhanden is, bijvoorbeeld bureaustoelen bouwen wij zelf. Grote voordeel is dat je de kleuren voor interieuropstellingen heel mooi op elkaar kan afstemmen. Wij kunnen dan een grote opstelling maken, waarvoor je een hele fabriekshal nodig zou hebben als je een echte foto zou willen schieten. Ook bijvoorbeeld de positie van waaruit de toeschouwer kijkt, kun je op een hoogte brengen die alleen in een hal zou kunnen en niet in een kantoor. De opdrachtgever geeft dan een schets van de gewenste opstelling en wij zetten het geheel in een rendering, vervolgens komt er een proefdruk zodat je kunt beoordelen hoe het er in drukwerk uit ziet. Daar waren ze heel secuur mee bij de eerste opstelling, omdat het om een grote opdracht van uiteindelijk twaalf opstellingen ging. De opdrachten en tekeningen die we krijgen, zijn vaak concurrentiegevoelig, de integriteit van de opdrachtnemer is dan erg belangrijk. Wij tekenen dan ook van tevoren een geheimhoudingsverklaring voor al onze klanten.” Aanvullende software “We zijn inmiddels ook aan het kijken, naast 3ds Studio Max, naar uitbreiding met andere software: SolidThinking kan een optie zijn. Een voordeel van die software is dat je er maatvast en vrij mee kan modelleren en direct andere bestanden in kunt laden en deze bestanden zonder plugins naar 3ds Max kunt exporteren voor het renderen. Voor het vrijere werk hebben we ZBrush, bijvoorbeeld voor het modelleren van cartoonachtige illustraties. Voor de toekomst willen we net zo’n portaal als we nu opzetten voor huizenplan.nl, waar de klant zijn CADbestanden kan achterlaten. Na de afgesproken tijd krijgt hij die dan geheel volgens wens gerenderd terug.”

Job van Haaften [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.expressief.nl en www.huizenplan.nl.


57

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 58

P LATFORM

AutoCAD 2009 Deel 2

U i t k l a p m e n u vo o r a f zo n d e rl i j ke o b j e c t e n Door Jean-Pierre van Gastel

In het vorige deel heb ik een start gemaakt met het beschrijven van de belangrijkste wijzigingen in de User Interface in AutoCAD 2009. In dit tweede deel gaat dit nog verder aangezien de meeste nieuwe mogelijkheden in AutoCAD 2009 terug zijn te vinden in de User Interface.

komt hij automatisch terecht in het ‘Quick Properties’-gedeelte van het ‘Customize User Interface’-dialoogvenster, zie afbeelding 1. Dit gedeelte bestaat aan de rechterkant van het dialoogvenster uit twee kolommen. De linkerkolom laat de objecten zien en de rechterkolom de eigenschappen. Bijvoorbeeld een ‘Arc’, ‘Circle’ en Afbeelding 2. ‘Hatch’ zijn objecten en in de rechterkolom ziet de gebruiker de eigenschappen van de objecten, die hij vervolgens kan activeren of deactiveren zoals kleur, laag maar ook schaal, arceerpatroon en meer. Indien gewenst, kan de gebruiker zelf nog objecttypes toevoegen of weghalen uit de ‘Quick Properties’-lijst via het ‘Edit Object Type’-dialoogvenster. De weergave van het ‘Quick Properties Palette’ kan via het beschikbare rechtermuisknopmenu naar eigen wensen aangepast worden. Het ‘Quick Properties Palette’ komt tevoorschijn op een vastgelegde positie. Standaard staat dit ingesteld op rechtsboven waar de muiscursor zich bevindt. Via het ‘Drafting Settings’-dialoogvenster, waar ook de ‘Snap’en ‘Grid’-instellingen zijn terug te vinden, kan dit volledig naar eigen wensen aangepast worden, zie afbeelding 2. Wanneer er overigens meerdere objecten tegelijk geselecteerd worden, vertoont het ‘Quick Properties Palette’ hetzelfde gedrag als dat van het ‘Properties Palette’. Algemene eigenschappen worden weergegeven, maar er is wel een uitklapmenu beschikbaar waarin de afzonderlijke objecten worden weergegeven.

Afbeelding 1.

Quick View lay-outs Het werken met lay-outs in AutoCAD 2009 wordt een heel stuk gebruikersvriendelijker gemaakt door de introductie van zogenaamde ‘Quick View’ lay-outs. De ‘Quick View’ lay-outsknop op de statusbalk geeft een horizontale rij weer van beschikbare lay-outs in een miniatuurweergave. Op deze wijze is het schakelen tussen lay-outs velen malen visueler dan alleen de weergave van de naam van lay-outs. Zodra de gebruiker met de muis de rand van de miniatuurweergave aanraakt, wordt deze automatisch vergroot. De gebruiker kan zelfs nog met de Control-toets en het muiswiel inen uitzoomen op de miniatuurweergave waardoor je een heel goed beeld krijgt van de desbetreffende lay-out. Tevens is er gelijk een ‘Plot’- en ‘Publish’-optie beschikbaar als de gebruiker met behulp van de muis een lay-out miniatuurweergave aanraakt, zodat hij niet eerst een lay-out hoeft te activeren, voordat hij deze kan afdrukken. Nog meer mogelijkheden zijn terug te vinden in de ‘Quick View’-toolbar

Zoals in het vorige artikel al beschreven, is de gehele interface afgeleid van de Microsoft Office 2007 Interface. Dit geldt ook voor het nieuwe ‘Quick Properties’ in AutoCAD 2009. Het ‘Quick Properties Panel’ geeft de gebruiker een overzicht van eigenschappen van een object, zodra er een object geselecteerd is. Uiteraard kunnen de eigenschappen van een geselecteerd object niet alleen bekeken maar ook veranderd worden in dit ‘Panel’. Office 2007 biedt een dergelijke functionaliteit overigens ook als je een selectie maakt van een stukje tekst in bijvoorbeeld Microsoft Word. Het ‘Quick Properties’-commando kan overigens aan of uit gezet worden met de nieuwe QP-schakelaar op de statusbalk. Het gedrag, ofwel welke eigenschappen er worden getoond, is volledig naar eigen wensen aan te passen. Dit aanpassen kan direct door naar het dialoogvenster ‘Customize User Interface’ (CUI) te gaan of via een icoontje in het ‘Quick Properties Panel’. Indien de gebruiker dit laatste doet, CADMagazine Juni 2008-4

58

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 59

weergave. Dit is uiteraard een veel effectievere manier van weergeven dan het met de ‘Control-Tab’ toetscombinatie schakelen tussen geopende tekeningen. Op dezelfde wijze als met lay-outs kan de gebruiker inen uitzoomen door middel van de Control-toets op het toetsenbord en het muiswiel. Zodra hij met de muis op de miniatuurweergave komt van een openstaande tekening, kan de gebruiker deze direct opslaan of afsluiten. Dit laatste is wel erg praktisch want de gebruiker hoeft dan namelijk niet meer eerst een tekening te activeren alvorens deze is af te sluiten. In de nieuwe ‘Quick View’-toolbar die onder de miniatuurweergave tevoorschijn komt, kunnen nog additionele tekeningen geopend worden. Daarnaast worden ook alle aanwezige lay-outs getoond als de gebruiker met de muiscursor op een miniatuurweergave van een openstaande tekening gaat staan. Deze lay-outs worden in een extra horizontale balk weergegeven, boven de miniatuurweergaven van de openstaande tekeningen, zie afbeelding 3. Zodra de gebruiker met de muis de miniatuurweergave van een lay-out vervolgens aanraakt, wordt deze ook weer automatisch vergroot en andersom. Deze manier van werken is wel even wennen maar erg gebruikersvriendelijk door de visuele weergave.

Afbeelding 3.

die onder de miniatuurweergave wordt weergegeven. Door gebruik te maken van bijvoorbeeld de ‘Pin’-tool kan de gebruiker de ‘Quick View’ open laten staan, terwijl hij met een tekening aan het werk is. Tevens is er in de ‘Quick View’-toolbar een ‘New Lay-Out’-knop terug te vinden evenals een ‘Publish Lay-Out’-mogelijkheid om alle layouts in een keer te kunnen printen. Zodra de gebruiker het rechtermuisknopmenu activeert op een miniatuurweergave van een lay-out is exact hetzelfde rechtermuisknopmenu te zien als van de ‘Page Setup Manager’. Wel zeer prettig is de nieuwe mogelijkheid hierin te noemen om een lay-out te exporteren naar de ‘Modelspace’-omgeving in een nieuwe tekening. Vooral praktisch bij het uitwisselen met nietAutoCAD-gebruikers.

Tooltips De tooltips in AutoCAD 2009 bieden meer informatie over een bepaald commando dan ooit tevoren. tooltips komen nu overal tevoorschijn als de gebruiker met de muiscursor op een bepaald commando gaat staan. De Tooltips geven niet alleen een omschrijving van het commando, maar bieden ook extra informatie direct uit de Help-bestanden, zie afbeelding 4. Het gedrag van tooltips is voor diverse dialoogvensters in te stellen. Bijvoorbeeld voor het ‘External References Palette’ en de ‘Sheet Set Manager’. Via het rechtermuisknopmenu is de weergave van tooltips in te stellen. Of het een tekstomschrijving mag zijn of volledig visueel. Indien de gebruiker dan bijvoorbeeld in het ‘External References Palette’ een tekening aanraakt wordt er direct een miniatuurweergave getoond met daaronder alle informatie van de ‘External Reference’.

Quick View Drawings Een soort gelijk mechanisme als voor lay-outs, bestaat er ook voor tekeningen die geopend zijn in AutoCAD 2009. Door het activeren van de nieuwe ‘Quick View Drawings’knop op de statusbalk, worden alle openstaande tekeningen weergegeven in een horizontale balk met een miniatuur-

In het volgende artikel zal ik verder ingaan op de nieuwe mogelijkheden van de macrorecorder en het gebruik van ‘Layers’. Jean-Pierre van Gastel [email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl.

Afbeelding 4.

HOFSTEDE VAN ERKEL Training Center Inventor Professional www.inventor-professional .nl [email protected] CADMagazine Juni 2008-4

59

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 60

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 61


GMF exporteert met 3D Inventor

D ro g e rs vo o r d e i n d u s t ri e Door Job van Haaften

De Goudsche Machinefabriek, tegenwoordig GMF-Gouda genoemd, ontwerpt, produceert en installeert machines voor de voedingsmiddelen en chemische industrie. Sinds enige tijd zijn ze bezig met de implementatie van Inventor vanwege de vele voordelen van 3D-CAD. Serafin Illera vertelt over de keuze.

Het nieuwste model walsdroger van GMF.

G

MF is in de 99 jaar van haar bestaan uitgegroeid tot een onderneming met ruim 170 medewerkers. In Waddinxveen werken 150 mensen en verder verspreid over de wereld in verkoopkantoren met enkele ondersteunende engineers. De zelf ontwikkelde producten vinden hun weg over de hele wereld: ruim negentig procent van de jaarlijkse omzet wordt gerealiseerd door export. GMF-Gouda levert installaties voor de chemische- en voedingsmiddelenindustrie, zoals walsdrogers, koelwalsen, peddeldrogers, stoomschillers en disc pastillatoren. Een paar bekende afnemers zijn Nestlé, Bayer en BASF. Serafin Illera, manager engineering department, vertelt: “Het is nog steeds een typisch familiebedrijf, van de familie Hupkes. Het heeft ook nog steeds de sfeer daarvan: met de zorg en het sociale aspect. Een sfeer die we graag zo houden.” CADMagazine Juni 2008-4

Overstap Illera: “De afdeling Engineering bestaat uit twaalf medewerkers, voornamelijk mechanische engineers en een paar elektrische engineers. We werkten met LogoCAD in 2D maar hoorden twee jaar geleden dat de ontwikkeling daarvan was stopgezet. Toen waren we ons al een tijdje aan het oriënteren op 3D, een aantal pakketten hebben we vergeleken, waaronder Inventor; dat hebben de engineers zelf gedaan want zij moeten er immers mee werken. De keuze viel op Inventor ook omdat het zo wijd verspreid is, veel toeleveranciers gebruiken het. Zo kwamen we in contact met de Cadac Group. De belangrijkste redenen om op 3D over te stappen waren de volgende. We beogen ermee om het doorvoeren van wijzigingen te vereenvoudigen. Een wijziging in 2D loopt niet door in andere tekeningen die ermee gecombineerd moeten worden, in een 3D-

61

model wél. We hebben veel gecompliceerd plaatwerk, dat kon bijna niet meer in 2D, door de ingewikkelde vormen en oppervlakken. De Eindige Elementen Analyses moesten we steeds uitbesteden, dat deden we liever in eigen huis. En de vierde reden was de motivatie van de medewerkers; ze vinden het veel leuker en uitdagender in 3D. Voor het Product Data Management (PDM) hadden we zelf ontwikkelde software, elk bedrijf heeft namelijk zijn eigen wensen op dat gebied. Ook de nieuwe PDM-software ontwikkelen we daarom zelf, zodat het precies past in ons bedrijf. Beter inzicht Inventor wordt nu tot ieders tevredenheid ingezet voor het plaatwerk, de analyses en berekeningen en de renderingen en animaties die de sales-afdeling gebruikt. Vooral die renderingen en animaties worden enthousiast ontvangen binnen het bedrijf, maar ook door de klanten. Verder zijn we nu nog selectief, wat niet in 2D kan, gebeurt in Inventor, tegen het einde van het jaar is het integraal en overal ingevoerd. Alle engineers hebben hun opleidingen bij Cadac al afgerond en de implementatie loopt goed met de steun van Cadac. Als laatste wil Illera nog kwijt: “Een duidelijk voordeel van de nieuwe werkwijze is de ‘collisie-detectie’, als elementen elkaar gaan raken is dat meteen duidelijk. Dat voorkomt dat je in een later stadium moeilijk door te voeren wijzigingen tegenkomt.” Job van Haaften [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.gmfgouda.nl en www.cadac.com.

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 62


Ontwerpverificatie met SolidWorks

Antwoord vinden op alledaagse Door Renso Kuster

Vaak wordt gedacht dat ontwerpverificatie-software zoals CosmosWorks bij SolidWorks alleen zijn toepassing heeft in high-end markten. Dit is zeer zeker niet waar, de gebruiksvriendelijkheid van deze software maakt dat iedere gebruiker er zijn voordeel mee kan doen. In dit artikel wil ik laten zien aan de hand van een heel simpel ‘schoolvoorbeeld’ dat SolidWorks in combinatie met CosmosWorks u kan helpen met het beantwoorden van alledaagse vragen. te helpen? Vaak niet. Zo ook in het volgende voorbeeld, iedereen zal dit herkennen en de juiste beslissing kunnen nemen. Bij het maken van een frame van profielmateriaal waarop een machine van 500 kilo komt te rusten heeft de gebruiker de keuze uit een frame volgens afbeelding 1. en Afbeelding 1, Afbeelding 2, een variant daarop gelijk aan Zonder schoren. Schoren van 45 graden. afbeelding 2. De vraag hierbij is, welke van de twee varianten is de beste keuze voor dit ontwerpprobleem, er van uitgaande dat de gebruiker een zo’n sterk en stabiel mogelijke oplossing. Iedereen zal waarschijnlijk direct inzien dat variant twee de beste oplossing is voor dit probleem. De vraag is echter Afbeelding 3, Afbeelding 4, hoeveel sterker is het tweede Schoren van 30 graden. Schoren van 60 graden. frame ten opzichte van het eerste. En wellicht is het eeroor SolidWorks is Cosmos de geëigende tool voor ontste frame sterk genoeg voor deze omstandigheden en bewerpverificatie vanwege de integratie met de interface van spaar je daarmee in materiaalkosten. Om een antwoord op SolidWorks en het feit dat deze software wordt ontwikkeld deze vragen te krijgen zal de gebruiker een berekening uit door SolidWorks zelf. Cosmos is beschikbaar in een aantal moeten voeren. uitvoeringen, zo beschikt iedere versie van SolidWorks over CosmosXpress. Dit is een tool om snel een statische analyse Opzetten van berekening te doen op een onderdeel. Vanaf de SolidWorks Office Het frame is al in SolidWorks opgebouwd, het frame is Premium bundel beschikt de gebruiker over CosmosWorks 1000 breed en diep en heeft een hoogte van 800 millimeter Designer, hiermee heeft deze naast het doorrekenen van ondaarnaast is het profiel DIN 50*50*3,2 gebruikt, dus gaat derdelen ook de mogelijkheid om samenstellingen door te de gebruiker gelijk verder met het opzetten van de berekerekenen. Ook heeft de gebruiker de beschikking over meer ning. Hiervoor dient de gebruiker als eerste CosmosWorks mogelijkheden voor het aanmaken van de randvoorwaarden op te starten, deze vindt hij in het addins menu, in de featuzoals krachten en inklemmingen. In dit artikel ga ik uit van remanager verschijnt nu een extra tabblad. In de interface de beschikbaarheid van de CosmosWorks Designer softvan Cosmos kiest de gebruiker ervoor om een study aan te ware. maken, in dit geval een statische berekening aan de hand van een ‘Solid Mesh’. Analyse zonder extra tools Indien de gebruiker zijn model nog geen materiaalsoort De gebruiker moet in zijn dagelijks werk een simpele ontheeft meegegeven dan gaat hij dat als eerste doen. De gewerpbeslissing maken, is hier een tool voor nodig om hem bruiker kan via de SolidWorks-interface als zowel via de

V


62

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 63

vragen Cosmos-interface het materiaal uit een bibliotheek toevoegen, in dit geval kiest hij voor ‘Plain carbon steel’. De volgende randvoorwaarde hoe het frame is ingeklemd wordt, de gebruiker geeft in dit geval als restraint op dat de onderkant van de poten ‘fixed’ op de grond staan. Voor de krachten op de constructie leggen we een ‘normal force’ op alle vier de bovenste vlakken van de liggers. De waarde die we hierbij opgeven is 5000 N. Vervolgens kiezen we voor ‘Run’ en wordt het model doorgerekend met onze waarden. Resultaten van berekening De getallen die hier nu uitkomen zijn bijvoorbeeld de maximale spanning (298 N/mm2) in het frame en de maximale doorbuiging van één millimeter. Het is echter heel belangrijk om te weten wat de minimale veiligheidsfactor van het product is. De gebruiker gaat deze nu eerst opvragen, hij klikt met de rechtermuisknop op het mapje ‘Results’ en kiest voor ‘Define design check plot’. Bij de eerste stap kiest de gebruiker ervoor om voor alle profielen de check op de maximale ‘Von Mises stress’ uit te voeren. Hierbij kiest hij wel om in stap twee binnen de elasticiteitgrens van het materiaal te blijven door te kiezen voor de ‘Yield strength’. In stap drie kiest de gebruiker de gewenste vergrotingsfactor voor de spanning in het product. Als de gebruiker de design check uiteindelijk uitvoert ziet hij dat het product voldoet aan een veiligheidsfactor van 0,7. Het frame zal bij deze last niet voldoen. We gaan het product aanpassen door extra profielen in de hoeken onder een hoek van 45 graden te voegen met een lengte van 400 millimeter. Als de gebruiker ook deze doorrekent ziet hij een maximale spanning van 96 N/mm2 een maximale doorbuiging van 0,27 millimeter en een veiligheidsfactor van twee, dit is dus een toereikend ontwerp en veel beter dan de eerste.

Een spanningsplot.

venaan in de boom, hiermee maakt hij een kopie van de bestaande study en hoeft hij dus niets opnieuw te definiëren. Vervolgens kiest hij voor ‘Run’ en wordt het ontwerp met de nieuwe waarde doorgerekend. De resultaten hieruit zijn: de maximale spanning (76 N/mm2) en de maximale doorbuiging van 0,25 milimeter en de veiligheidsfactor is 2,6. Dit ontwerp is dus beter dan de 45 graden-variant maar is dit het beste ontwerp? De gebruiker doet dezelfde actie nogmaals, maar dan met een hoek van 60 graden. De resultaten hieruit zijn: de maximale spanning (100 N/mm2) en de maximale doorbuiging van 0,36 milimeter en de veiligheidsfactor is twee. Dit ontwerp is dus niet beter dan de 45 graden-variant. Geen ‘Rocket Science’ De variant van 30 graden is dus de beste variant in dit simpele voorbeeld. En zoals u heeft kunnen zien, hebben we met een aantal simpele stappen een goed ontwerp om kunnen zetten naar het beste resultaat op een alledaags voorbeeld. Ik denk dat ik hiermee de kracht van de ontwerpverificatie aan heb kunnen tonen voor iedereen die zich bezig houdt met het ontwerpen van onderdelen en samenstellingen. De gebruiker hoeft zich niet bezig te houden met ‘Rocket Science’ om de voordelen van ontwerpverificatiesoftware te gebruiken.

Goed, beter of best Nu de gebruiker eruit is welk ontwerp goed is, kan deze zich nog afvragen of hij hiermee akkoord moet gaan. Wellicht heeft hij nu nog niet eens het beste ontwerp bereikt, zeker als dit met een kleine aanpassing is te bereiken. Hier komt de kracht van Cosmos om de hoek kijken. Wat is nu de beste uitvoering van de toegevoegde profielen? De gebruiker heeft gekozen voor een hoek van 45 graden maar misschien levert 30 of 60 graden wel een beter ontwerp op, terwijl het niet meer of minder materiaal kost. De gebruiker past daarom het model aan om ook deze varianten door te rekenen. Om snel de berekening uit te kunnen voeren, sleept hij de 45 graden-study op de naam van het frame boCADMagazine Juni 2008-4

Renso Kuster [email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.solidworks.nl.

63

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 64


Inventor 2009 Sheet Metal

P ro d u c t i e ve r d a n z i j n vo o rg a n Door Rob Sman

In de vorige aflevering van deze serie werd het u al in het vooruitzicht gesteld: we gaan nog even door met het voorstellen van de vernieuwingen in Inventor 2009. Deze keer staat de plaatmetaal (sheet-metal) functionaliteit centraal; nuttig voor iedere Inventor-gebruiker omdat de sheet-metal functies ook in Inventor Suite, de basisversie, al aanwezig zijn. Het spreekt voor zich dat hier gesproken wordt over de nieuwe of verbeterde functionaliteit, en dat dit geen volledige beschrijving van alle functies is.

Hoeken en hoeknaden In het voorgaande is tot nu toe maar één verbeterde modelleerfunctie naar voren gekomen, namelijk de ‘Arc Weld Corner Relief’. Van de overige vernieuwingen hebben er eigenlijk best wel veel op één of andere manier betrekking op ‘Corners’ en ‘Corner Seams’. Geen wonder, want hier was nog wel wat winst te boeken. Niet dat men daar bij Autodesk zijn best al niet op gedaan zou hebben; eerder in deze serie artikelen is al eens de vooruitgang op dit terrein beschreven, maar vaak blijft het ‘afwerken’ van de hoeken en naden van een part een arbeidsintensief proces. Eens zien wat er aan gedaan is. Eerst maar eens het kunnen benaderen van ‘Corners’. ‘Corners’ die ontstaan tijdens het aanbrengen van een ‘Flange’ of ‘Contour Flange’ op meerdere randen tegelijk, zijn al direct door middel van het aanklikken van de erbij getoonde ‘Glyphs’ individueel aan te passen. Ook achteraf mag dat natuurlijk door de ‘Corner’, die in de browser onder de ‘Flange’ genoemd wordt, te bewerken. Er is slechts één ‘Corner’-feature, maar de individuele hoeken zijn zoals gezegd door het aanklikken van de ‘Glyphs’ aan te passen. Dit betreft zowel de vorm van de

De software herkent het aangesloten apparaat. Er kunnen meerdere controllers afwisselend gebruikt worden. De instellingen zijn per toepassing, in dit geval Acrobat 3D.

H

et lijkt logisch maar meteen met de basis van alle sheetmetal onderdelen te beginnen: de ‘Sheet Metal Styles’. Op de positie waar deze vroeger in het ‘Sheet Metal Features Panel’ stond, staat nu ‘Sheet Metal Defaults’. De ‘Sheet Metal Styles’ heten nu ‘Rules’ en worden gedefinieerd en beheerd met behulp van de ‘Style’ en ‘Standard Editor’ in het ‘Format’-menu. Een meer logische plaats, met als bijkomend voordeel dat de ‘Styles’, pardon ‘Rules’, nu niet meer in een part-template opgeslagen hoeven te zijn, maar net als de overige ‘Styles’ centraal beheerd kunnen worden. Net als voorheen worden de ‘Unfold’-instellingen apart aangemaakt, ook in de ‘Styles Editor’. Deze kunnen onder een naam worden opgeslagen en in de ‘Rules’ worden opgeroepen. Voor het opbouwen van een ‘Bend Table’ kan nu gebruik worden gemaakt van een ingebouwde ‘Table Editor’. Middels de functie ‘Sheet Metal Defaults’ wordt voor het model een keuze gemaakt uit de ‘Rules’. Naar keuze kan van de in de ‘Rules’ vastgelegde materiaalsoort, materiaaldikte en ‘Unfold’-instelling worden afgeweken. De enige functionele vernieuwing is de toevoeging van een nieuwe ‘Relief’-vorm voor een ‘2 Bend Intersection’ (‘corner’), namelijk ‘Arc Weld’. Bij deze vorm is de opening tussen de samenkomende ‘Flanges’ overal even groot, ook bij grote ‘Bend’-radii. Daarmee is deze opening, indien nodig, beter dicht te lassen dan andere vormen, vandaar ook de naam. CADMagazine Juni 2008-4

Hoe wil de gebruiker zoomen? De andere wordt verticaal pannen.

64

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 65

g e rs ‘Dominant’ hier aanzetten onderdrukt onbedoelde veranderingen.

Voor wie alles tot in de puntjes wil regelen….

‘Corner Relief’ als de definitie van de opening (‘Gap’), en de afmetingen van beide. Het al te gek gemaakt? In het contextmenu van de ‘Corner’-feature kan ook voor ‘Reset All Corners’ gekozen worden. Wanneer een ‘Corner Seam’ wordt aangebracht is nu de standaardmethode ingesteld op ‘Maximum Gap Distance’. Hieronder valt ook de reeds bekende ‘Symmetric Gap’. Het verschil met de methode ‘Face’/’Edge Distance’ zit voornamelijk in het rekening houden met de echte vorm van de ‘Flanges’. Dit komt vooral sterk naar voren bij niet-loodrecht op elkaar staande ‘Flanges’. Voor een ‘Seam’ mag de mate van overlap als factor van de materiaaldikte worden opgegeven. Ook het automatische ‘Mitering’ heeft wat aan kracht gewonnen. Deze optie, ‘Apply Auto-Mitering’, die aan te zetten op het tabblad ‘Corner’ van de ‘Flange’ of ‘Contour Flange’-dialoogbox, staat nu bijvoorbeeld ook toe dat ‘Flanges’ die in één vlak liggen in verstek worden geplaatst, ook als ze op individuele ‘Edges’ worden aangebracht. Al met al flink wat productieve toevoegingen.

Ook oppervlak In de modelleeromgeving was ook in de vorige versie van een ‘Flat Pattern’ in het context-menu de ‘Extents’ op te vragen. Behalve de lengte en de breedte rapporteert Inventor nu ook het oppervlak als lengte maal breedte van de ‘Extents’. In de tekenomgeving kunnen de lengte , de breedte en het oppervlak in een tekst worden opgenomen door in de ‘Format Text’-dialoogbox onder ‘Type’ te kiezen voor ‘Sheet Metal Properties’, en dan in ‘Property’ de gewenste eigenschap te kiezen. Ook al betrekking op de plaatuitslag heeft de mogelijkheid om een bepaalde oriëntatie van de uitslag onder een naam op te slaan. Aan ‘Edit Flat Pattern Definition’, in het context-menu van het ‘Flat Pattern’, is daarom de lijst ‘Orientations’ toegevoegd. De gebruiker mag zoveel oriëntaties definieren als hij wil. Één zal de default, of actieve orientatie zijn. Deze laat zich ook aansturen als eigenschap in een ‘iPart’, zodat per variant van een onderdeel bepaald kan worden in welke richting de uitslag ligt. Wellicht nuttig ten behoeve van het productieproces, of het voldoen aan technologische eisen, zoals wals- of slijprichting. Over ‘iParts’ gesproken: deze worden door ‘DWF Publish’ volledig ondersteund. ‘Publish’ zet zowel het part als de uitslag en de tabellen in het DWF-bestand.

Aanmaken werktekeningen Gelukkig is er ook op andere gebieden van het ‘Sheet Metal Modelling’ wel het een en ander het vermelden waard. Voornamelijk ook op het gebied van het aanmaken van werktekeningen van ‘Sheet Metal Parts’. Voordat we daar naar kijken kunnen twee zaken even kort de revue passeren. In de eerste plaats bevat het Content Center nu een aantal specifieke bevestigingsmiddelen voor plaat van het merk PEM. Deze laten zich in een samenstelling plaatsen met de ‘Bolted Connection Component Generator’ of direct vanuit het ‘Content Center’. PEM, van Penn Engineering, is ook actief op de Europese markt. Ten tweede geldt voor het aanmaken van een ‘Contour Flange’ dat niet meer met de offset-knop gekozen kan worden aan welke zijde van de geschetste contour het materiaal ligt, maar dat dat nu met de ‘gewone’ richtingsknoppen gebeurt, waarbij ‘Both Sides’ als resultaat heeft dat de definiërende ‘Sketch’ midden in de plaatdikte komt te liggen.


Vooruitgang Op wat details na heeft u in dit artikel een overzicht gekregen van de vooruitgang die Inventor 2009 heeft doorgemaakt op het gebied van Sheet Metal. Enkele daarvan zijn weinig spectaculair, andere maken van Inventor 2009 een veel productiever gereedschap dan zijn voorgangers. Gelukkig is het eind nog niet in zicht. Rob Sman [email protected] is redacteur Mechanical voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.autodesk.nl/inventor.

65

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 66


Tips & Tricks

Solid Edge - Product Manuf actu Door Jaap Dubbelaar

Voor het communiceren van maten, toleranties en annotaties bestaan verschillende mogelijkheden: de traditionele papieren 2D-tekening, de papierloze 2D-tekening die via een viewer gebruikt wordt en het 3D-model of de samenstelling voorzien van PMI. Van de laatste mogelijkheden van Solid Edge zal in dit artikel een overzicht worden gegeven.

PMI maatvoering en een doorsnede van het model.

PMI

staat voor ‘Product Manufacturing Information’. Deze functionaliteit binnen Solid Edge maakt het mogelijk om 3D-modellen en samenstellingen te voorzien van extra informatie zoals maatvoering, vormen plaats toleranties, lassymbolen en bewerkingstekens, zodat de volledige productdefinitie in dit bestand wordt opgeslagen. We spreken dan van ‘Smart Models’. In veel gevallen worden hierdoor 2D-tekeningen overbodig en voorziet het 3D-bestand de vervolgapplicaties voor fabricage en kwaliteitcontrole van alle benodigde informatie. PMI kan worden toegepast in zowel de ‘Part’-, ‘SheetMetal’- als ‘Assembly’omgeving en wordt bediend via een speciale toolbar met functies zoals

‘Smart Dimension’, hoeken coördinaatbemating en fabricagesymbolen die van de ‘Draft’-omgeving bekend zijn. In de norm ASME Y14.41 (American Society of Mechanical Engineers) en ISO 1101 is vastgelegd hoe PMI toegepast moet worden om gebruikt te mogen worden voor het vastleggen van productinformatie. PMI aanbrengen Om bemating of andere annotatie in de gewenste oriëntatie te kunnen plaatsen, kiest de gebruiker met het commando ‘Set Dimension Plane’ een vlak van het model of een ‘Reference Plane’. Dit is voor cirkel- en straalbematingen niet noodzakelijk omdat deze automatisch

De PMI toolbar van Solid Edge. CADMagazine Juni 2008-4

66

is het vlak van de cirkel of boog worden geplaatst. De bematingsfuncties van PMI zijn vergelijkbaar met die van de ‘Draft’-omgeving. Alle opties zoals toleranties, ‘prefix’- en ‘suffix’-teksten kunnen ook hier gebruikt worden. PMI-symbolen en teksten blijven ook na het roteren van het model leesbaar en worden automatisch aangepast, zodat zij niet ondersteboven geplaatst of gespiegeld worden. Zoals gebruikelijk kunnen via ‘Show/Hide’ PMI-objecten al of niet zichtbaar gemaakt worden. Maten van schetsen en ‘Profiles’ van features kunnen met de functie ‘Copy to PMI’ worden overgenomen op het model. Dit werkt overeenkomstig ‘Retrieve Dimension’ in ‘Draft’. Nadat de gebruiker de betreffende feature heeft gekozen, verschijnen alle schetsmaten die hier bij horen. Hier dient vervolgens een keuze uit gemaakt te worden. Voor instructieteksten worden ‘Callouts’ gebruikt, al of niet met aanhaalpijl. Deze worden geplaatst op het actieve ‘Dimension Plane’. Ook doorsneden kunnen binnen het onderdeel of de samenstelling worden aangebracht met het ‘Sections’-commando op de PMI-toolbar. Hierdoor wordt het inwendige van een samenstelling zichtbaar en kunnen hier ook maten worden geplaatst. Alle gecreëerde PMI-objecten worden in de ‘Assembly Pathfinder’ en ‘Part Feature Pathfinder’ zichtbaar gemaakt, zodat ze ook daar eenvoudig selecteerbaar en schakelbaar zijn. Via de normale printfunctie kunnen ‘hard copies’ gemaakt worden van de view, inclusief PMI. Wijzigen Wijzigen van PMI wordt uitgevoerd door ‘Edit Definition’ van het betreffende object of door hierop te dubbel klikken. Alle instellingen van het onderdeel verschijnen op de ‘SmartStep’ en bijbehorende optieformulieren. De PMI-kleur is in te stellen via ‘Tools/Options/Color’ en de PMI-tekstgrootte is een setting op de ‘Text’-tab van het ‘Dimension Style’-formulier

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

15:03

Pagina 67

ring Information (PMI) die te vinden is via ‘Format/ Style’. Om een PMI-object haaks op zijn projectievlak te verplaatsen wordt het ‘Move Dimension’-commando gebruikt via het snelmenu. Aanhaallijnen worden automatisch aangebracht en tijdens het verplaatsen kan eventueel gesprongen worden naar ‘Key Points’ van de 3D-modellen. Ook op de PMI-toolbar is het ‘Move Dimension’ commando te vinden. Model Views Om ‘door de bomen het bos te De PMI bemating en annokunnen blijven taties zijn eenvoudig te selec- zien’ kan met teren in de apparte groepen ‘Model Views’ gebinnen de Pathfinder. werkt worden. Dit zijn een soort ‘Display’-configuraties waarin, naast het aan- en uitschakelen van onderdelen, ook wordt vastgelegd onder welke hoek wordt gekeken, de zoomfactor en welke PMI-elementen en ‘Sections’ zichtbaar zijn. Hierdoor ontstaan een soort aanzichten die afzonderlijk bekeken kunnen worden. Nadat het model of de samenstelling op de gewenste manier in beeld is gebracht, wordt de ‘Model View’ vastgelegd en wordt deze een naam gegeven zodat deze later via de rechtermuisknop in de ‘Pathfinder’ weer geactiveerd kan worden. Tevens kan middels een ‘Review’-functie, via het rechtermuisknopmenu, door de verschillende ‘Model Views’ gebladerd worden. Later gedefinieerde PMI-objecten worden aan bestaande ‘Model Views’ toegevoegd via de functie ‘Add To Model CADMagazine Juni 2008-4

View’ die beschikbaar is onder de rechtermuisknop wanneer een object wordt geselecteerd binnen de ‘Pathfinder’. Met ‘Remove From Drawing View’ wordt het tegenovergestelde bereikt. Indien toch een 2D-tekening wordt aangemaakt, zijn de ‘Model Views’ direct als aanzichten te plaatsen. Direct binnen de ‘Drawing View Creation Wizard’ zijn ze in de eerste stap te selecteren. Hierdoor is een 2D-tekening zeer snel op te zetten. Ook buiten Solid Edge Ook de gratis Solid Edge viewer, XpressReview en JT-bestanden ondersteunen de ‘Model Views’ en PMI zodat de ontwerpen inclusief alle maatvoering en annotatie bekeken kunnen worden buiten Solid Edge bijvoorbeeld bij toeleveranciers, opdrachtgever of op een inkoopafdeling of werkvoorbereiding. Vanuit de EdgeBar kan de gebruiker het commando ‘Send PMI to View and Markup’ activeren waarna het model of de samenstelling wordt overgenomen in de V&M viewer waarbinnen een PCF-bestand (Packaged Collaboration File) kan worden aangemaakt. Dit bestand bevat hierdoor de complete 3D-ontwerpspecificatie inclusief de fabricagedetails. Al of niet onder het beheer van PDM kan vervolgens dit PCF-bestand via het

bedrijfsnetwerk of e-mail worden gedistribueerd binnen en buiten het . Synchronous Technology In volgende artikelen zal uitgebreid ingegaan worden op de nieuwe Synchronous Technology van Solid Edge ST waarbij PMI een nadrukkelijke extra functie krijgt. PMI-bemating zal dan namelijk gebruikt worden voor het direct sturen van de afmetingen van het model. De PMI-bemating wordt dus een ‘driving dimension’. Deze en andere revolutionaire technieken maken van Solid Edge een nieuw ontwerpsysteem die ook zonder de ‘history based feature’ opbouw kan werken. Wijzigen van complexe modellen, ook via een neutraal formaat geïmporteerde ontwerpen, wordt hierdoor vele malen eenvoudiger en sneller uitvoerbaar. Jaap Dubbelaar is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.solidedge.com en www.solidedge.nl. Eventuele vragen of opmerkingen zijn welkom via [email protected].

Het aanmaken van een Model View die als een soort tekeningaanzicht binnen het 3D-bestand te bekijken is.

67

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:04

Pagina 68

P LATFORM

Tuning AutoCAD

M a c ro ’s ku n n e n h e t we rk ve rl i c h t e n Door Gerard IJzermans

De CUI van AutoCAD laat in de ‘Command List’ een overzicht zien van commando’s die aan bedieningselementen van menu’s, toolbars, muistoetsen en dergelijke kunnen worden gekoppeld. Wat de ‘Command List’ niet laat zien, is dat de commando’s die worden aangeroepen in feite macro’s zijn waarin de commando’s zijn verwerkt. De ‘Command List’commando’s resulteren overwegend in de standaard AutoCAD-commando’s waarin vaak nog verschillende keuzes moeten worden gemaakt voordat de eigenlijke actie wordt uitgevoerd. Heel vaak vaste keuzes die we het liefste zouden willen overslaan. Macro’s bieden hier uitkomst.

Afbeelding 2: Invoegen van een blok met drie attributen. Afbeelding 1: Blok invoegen.

gebruikers niet bepaald uitnodigen hun AutoCAD naar eigen wens aan te passen, iets dat Autodesk juist wel graag wil en dus ook aanbeveelt. Met de CUI is de ‘customizing’-drempel weliswaar zeer laag komen te liggen, maar met de macro’s in de ‘Command List’ lijkt deze weer onneembaar hoog. Inderdaad lijkt, want het is allemaal niet zo geheimzinnig. Op de eerste plaats is het overgrote deel van de macro’s in de ‘Command List’ van hetzelfde type als die van het commando ‘Fillet’. Dit zijn de standaard AutoCAD-macro’s die worden toegepast in menu’s, toolbars, muistoetsen, dashboards en noem maar op. Tot dit soort macro’s willen we ons in dit artikel beperken. De ‘Copy’-macro die hierboven is afgebeeld is een Diesel-macro, herkenbaar aan de ‘$’-tekens. Diesel is een acroniem van ‘Direct Interpretively Evaluated String Expression Language’ en is een taal die in de besturing van AutoCAD graag wordt gebruikt om situaties te vergelijken, meestal in een ‘if-then-else’ vergelijking. In de ‘Copy’-macro wordt geëvalueerd of het commando ‘_copy’ moet worden toegepast dan wel de macro ‘^C^C_copy’. Dit hangt hier af van de waarde en de inhoud van de systeemvariabele ‘cmdnames’. De macro die in het commando ‘Help’ uit het voorbeeld is toegepast,

Vaste keuzes en nog meer kunnen in deze macro’s worden beschreven. Met de kennis van enkele speciale codes zijn efficiënte macro’s te maken, die niet alleen tijdwinst opleveren maar ook de tekenwerkzaamheden kunnen veraangenamen. Als in AutoCAD een bedieningselement wordt geselecteerd, leidt dat in het algemeen tot een reeks acties die in een macro is gedefinieerd. De aan de commando’s gekoppelde macro’s worden in het ‘Properties’-paneel van de CUI getoond en in de tooltip als de cursor op een commando wordt geplaatst. Wie de moeite neemt een aantal van deze commando’s en hun macro’s eens nader te bekijken kan merkwaardige macro’s tegenkomen. In de vorige aflevering van Tuning AutoCAD heeft de lezer kennisgemaakt met de macro van het commando ‘Fillet’: ‘^C^C_fillet’. Het commando ‘Copy’ laat een heel ander type macro zien, namelijk ‘$M=$(if,$(eq,$(substr,$(getvar,cmdnames),1,4),GRIP),_ copy,^C^C_copy)’. En wat te denken van ‘^C^C^P(acethelp) ^P’, het commando ‘Help’ van de Express Tools? Dit zijn zo maar een paar voorbeelden van macro’s die CADMagazine Juni 2008-4

68

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:43

Pagina 69

‘x’, dan zijn voor het invoegen van het blok dus daaromheen de volgende toetsen aangeslagen:

roept het externe commando ‘acet-help’ aan dat met een AutoLISP-routine aan AutoCAD is toegevoegd. De ‘^P’en zijn reguliere macro besturingscommando’s die verderop zullen worden toegelicht. De Diesel-macro’s en macro’s met AutoLISP-commando’s zullen we verder buiten beschouwing laten.

-insert <Enter> bloknaam <Enter> x <Enter> <Enter> <Enter> <Enter> <Enter> <Enter>

Probleem beschrijven Met de zes ‘<Enter>’s aan het einde worden de opties Een macro beschrijft een reeks acties die door de gevoor X-schaal, Y-schaal, rotatie en de drie attributen ingebruiker opeenvolgend moeten worden uitgevoerd, als één vuld. Hoe dit in een macro dient te worden weergegeven, commando. Om zo’n macro te kunnen maken hoeft de kan worden afgelezen in de tabel in afbeelding 3 waarin gebruiker geen programmeur te zijn. Slechts een handvol een overzicht is gegeven van enkele belangrijke speciale besturingstekens moet de gebruiker kennen naast de codes voor standaard macro’s. AutoCAD-commando’s die hij wil gebruiken. Verder is De macro voor het invoegen van het blok is dan als volgt het belangrijk om te weten wat hij wil hebben. Wat wil te definiëren: ‘-insert bloknaam \;;;;;;’. hij automatiseren? Wat is telkens weer opnieuw verveDe ‘<Enter>’s achter ‘-insert’ en ‘bloknaam’ kunnen worlend in AutoCAD? Welke acties wil hij de nieuwe macro den vervangen door spaties. Dit is voor de leesbaarheid laten uitvoeren? Bijvoorbeeld een blok dat voortdurend in gemakkelijk. Deze spaties mogen ook door puntkommas eenzelfde positie op dezelfde schaal moet worden inworden vervangen. De reeks van zes spaties aan het einde gevoegd en waarvan de inhoud van de attributen pas later vervangen we voor de overzichtelijkheid in de macro wel wordt ingevuld. Met het commando ‘insert’ wordt in door zes puntkomma’s. De backslash ‘\’ geeft aan waar eerste instantie een dialoogvenster opgeroepen, zie afde macro wacht om de gebeelding 1. bruiker de positie van het Zo’n dialoogvenster is blok in de tekening te laten weliswaar praktisch, maar aangeven. werkt altijd vertragend. Eventuele attributen moeten desondanks individueel Nieuw commando worden ingevuld of met Om de macro te kunnen evenzoveel ‘<Enter>’s worgebruiken moet deze aan den doorlopen. Het diaeen knop van een toolbar loogvenster kan worden onof een menuoptie of dergederdrukt door aan het insertlijke worden gekoppeld. In commando een min-teken (onze vorige aflevering van ) vooraf te laten gaan, dus Tuning AutoCAD hebben het blok met ‘-insert’ in te Afbeelding 3: Speciale commando’s voor standaard macro’s. we gezien dat een button voegen. De gehele invoegvoor een toolbar eenvoudig procedure verloopt dan handmatig via de commandoregel te maken is. Dit begint via de knop ‘Create a new comwaarbij ook de schaal- en rotatieopties weer moeten wormand’ van het paneel ‘Command List’ van de CUI, zie den ingevoerd, voor ons voorbeeld met ‘<Enter>’s. Een afbeelding 4. macro kan hier uitkomst bieden. De naam van het nieuwe commando kan vervolgens in het paneel ‘Properties’ worden gedefinieerd, zie afbeelStandaard macro ding 5. Voor de macro is in de ‘Properties’ al ‘^C^C’ Voor wie weinig of geen ervaring heeft in het schrijven voorgegeven dat we, zoals afbeelding 5 laat zien, aanvan macro’s is er een eenvoudig recept, namelijk de vullen met onze macro voor het invoegen van het blok. gehele procedure handmatig uitvoeren via de commanVervolgens kan voor het macrocommando nog een doregel. In het tekstscherm van AutoCAD, dat via passende knopafbeelding voor een toolbar worden functietoets ‘F2’ kan worden opgeroepen, zijn alle comgemaakt. mando’s en reacties te lezen die de bouwstenen vormen voor de macro. Afbeelding 2 laat het tekstscherm zien Voorbeelden voor het met ‘-insert’ invoegen van een blok met de naam In een macro kan ook een reeks van meerdere comman‘bloknaam’ dat voorzien is van drie attributen. do’s en acties worden beschreven zoals bijvoorbeeld een De macro wordt in principe gevormd door alle toetsblok dat op een lijn moet worden ingevoegd, waarbij de aanslagen en handelingen. Alleen achter de regel lijn onder het blok moet worden onderbroken. Als deze ‘Specify insertion point…’ is geen toetsaanslag toegepast, procedure vaak moet worden herhaald loont het de het blok is hier ingevoegd en gepositioneerd. Alle andere moeite hiervoor een macro te maken. De vele handelinopdrachtregels zijn met een ‘<Enter>’ beantwoord of gen kunnen dan worden teruggebracht tot enkele muisafgesloten. Voor het invoegen en positioneren van het klikken. Voor het invoegen van het blok dat de naam blok moet in de macro een afzonderlijke code worden ‘blok16’ draagt en twee attributen heeft, laat het opgenomen voor invoer door de gebruiker. Markeren we tekstscherm het volgende zien waarbij de ‘<Enter>’s het punt waar het blok gepositioneerd moet worden met zichtbaar zijn gemaakt: CADMagazine Juni 2008-4

69

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:43

Pagina 70

Command: -insert<Enter> Enter block name or [?]: blok16<Enter> Units: Millimeters Conversion: 1.0000 Specify insertion point or [Basepoint/Scale/X/Y/Z/Rotate]: Enter X scale factor, specify opposite corner, or [Corner/XYZ] <1>:<Enter> Enter Y scale factor <use X scale factor>:<Enter> Specify rotation angle <0>:<Enter> Enter attribute values Attribuut 1 <1>:<Enter> Attribuut 2 <2>:<Enter>

Afbeelding 4: Nieuw commando aanmaken.

Command: erase<Enter> Select objects: l<Enter> 1 found Select objects: <Enter>

De macro moet hiervoor worden aangevuld met: ‘erase l;;’. Hierbij wordt het object dat het laatste is toegevoegd, het blok, verwijderd. Twee ‘<Enter>’s sluiten dit commando af; de eerste voor de ‘last’ optie ‘l’, de tweede om uit het commando te komen als geen volgende objecten geselecteerd hoeven te worden. De lijn kan nu worden onderbroken vanaf het laatst geselecteerde punt tot zestien millimeter lager, de hoogte van het blok. Het invoegpunt is het laatst geselecteerde punt en is zoals eerder vermeld, vastgelegd in de systeemvariabele ‘LASTPOINT’. De inhoud van deze variabele kan worden opgevraagd met het ‘at’-teken ‘@’. Voor het onderbreken

In macrotaal kan deze procedure als volgt worden beschreven: ‘-insert blok16 \;;;;;’. Vervolgens moet de lijn onder het blok vanaf het invoegpunt over de hoogte van het blok worden onderbroken. Het blok van dit voorbeeld heeft een hoogte van zestien millimeter. Om het breken van de lijn in een macro uit te kunnen voeren, kan het blok het beste eerst worden verwijderd. Hierbij blijft het invoegpunt van het blok behouden in de systeemvariabele ‘LASTPOINT’ waarvan de gebruiker voor het vervolg van de macro gebruik kunnen maken. De volgende stap is dus verwijderen van het blok. Het tekstscherm vermeldt daarvoor:

3 nummers

voor slechts

€ 8,50

P R O E F A B O N N E M E N T www.cadmagazine.nl


70

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:43

Pagina 71

COLUMN Afbeelding 5: Eigenschappen van het nieuwe commando.

van de lijn passen we het commando ‘break’ toe. De procedure die het tekstscherm laat zien is dan: Voor de macro noteert de geCommand: break<Enter> bruiker hiervoor: ‘break l @ Select object: l<Enter> @0,-16;’. Het te breken object Specify first break point: @<Enter> wordt geselecteerd met de Specify second break point: @0,- ‘last’ optie, dit is de lijn 16<Enter> waarop het invoegpunt is aangegeven. Voor het eerste breekpunt wordt met ‘@’ het invoegpunt geselecteerd. Het tweede punt wordt met de relatieve coördinaatverwijzing ‘@0,-16’ zestien millimeter lager gelegd. Merk op dat hierdoor ook de inhoud van de systeemvariabele ‘LASTPOINT’ wordt gewijzigd. Hierna kan het blok weer worden ingevoegd en wel zestien millimeter hoger. De conversatie die het tekstscherm laat zien, wijkt bij de tweede insert een beetje af van de eerste. Command: -insert<Enter> Enter block name or [?] :<Enter> Units: Millimeters Conversion: 1.0000 Specify insertion point or [Basepoint/Scale/X/Y/Z/Rotate]: @0,16<Enter> Enter X scale factor, specify opposite corner, or [Corner/XYZ] <1>:<Enter> Enter Y scale factor <use X scale factor>:<Enter> Specify rotation angle <0>:<Enter> Enter attribute values Attribuut 1 <1>:<Enter> Attribuut 2 <2>:<Enter>

Het uiteindelijke resultaat van de vier stappen van de macro is dan in één regel zonder spaties ‘<Enter>’s:

^C^C-insert;blok16;\;;;;;erase;l;;break;l;@;@0,-16;-insert;;@0,16;;;;;; In de macro mag op de plaatsen waar maar één puntkomma staat een spatie worden toegepast in plaats van de puntkomma. In dit voorbeeld is hiervan afgezien om verwarring te voorkomen. Tot slot een macro die in staat stelt als het ware slechts een gedeelte van een tekening te regenereren. Dit is vooral praktisch als het volledige regenereren van een complexe tekening teveel tijd in beslag neemt. Van het gewenste gedeelte van de tekening wordt een selectieset gemaakt, bijvoorbeeld met een vensterselectie. Door vervolgens de voorgaande selectie vanaf het laatst geselecteerde punt naar hetzelfde punt te verplaatsen, dus over een afstand ‘0,0,’ wordt de gehele selectie opnieuw getekend. Dit proces luidt in macrotaal: ^C^Cselect;\move;prev;;@;@;

Dankzij deze macro is het niet meer nodig om de gehele tekening te regenereren als slechts een gedeelte ververst hoeft te worden.

Zomer Er was eens ………. Nee, de wereld van Computer Aided Design is allang geen romantisch sprookje meer. Nee het is een harde werkelijkheid geworden. Keihard werken, hoge productie want de opdrachtgevers hebben scherpe deadlines gesteld. Maar nu even niet. De opdrachtgever is met vakantie en daarmee zijn ook de mijlpalen opgerekt. Opeens hebben we alle tijd. Het is allemaal een heel speciaal maar plezierig sfeertje. Bij de eerste ‘Prettige vakantie’ die door de gang schalt, schiet de fut er direct uit. Plots is bij het hele kantoor de vlam gedoofd. Alle werkzaamheden worden op de spaarstand uitgevoerd. De chef is met vakantie en velen met hem. Alleen de plaatsvervanger van de plaatsvervanger is aanwezig. Zojuist zag ik hem nog knikkebollen maar gisteren was hij druk met een CAD-model in de weer. Zo zo dacht ik, die is druk. Maar toen ik dichterbij kwam bleek het een bouwtekening van een aanstaande verbouwing bij hem thuis te gaan. Er is best heel veel te doen maar ook ik ben moeilijk te activeren tot enige vorm van productie. Dat is jammer want mijn bureau is een puinhoop. Ik kan wel alles vinden maar van enige administratie is totaal geen sprake. Ik weet dat het plezierig werkt met een opgeruimde werkplek. Ik moest het maar niet te laat maken vandaag want dan kan ik thuis ook nog even op de bank liggen. Komkommertijd. Heerlijk zoń periode. Met vriendelijke zomergroeten. Om zonder stress deze moeilijke periode door te komen, heb ik liever niet dat u deze keer op de column reageert.

Een laatste opmerking over macro’s. In de commando’s van AutoCAD kunnen in de opeenvolgende versies kleine veranderingen optreden in de volgorde van de prompts, in opties en dergelijke. Eigen macro’s zullen hierop gecontroleerd moeten worden als ze in een nieuwe versie van AutoCAD worden toegepast. Gerard IJzermans is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor eventuele vragen of opmerkingen is de auteur bereikbaar per e-mail: [email protected]. Voor meer informatie over dit onderwerp zie: www.autodesk.nl. CADMagazine Juni 2008-4

71

Willem Barendsz

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:43

Pagina 72

V ISUALISATIE

3ds Max Design 2009 opvolger van Autodesk VIZ – deel 2

D e s t a n d a a rd i s M e n t a l R a y Door Jean-Pierre van Gastel

In het vorige artikel ben ik gestart met de nieuwe mogelijkheden te beschrijven van 3ds Max Design 2009. Inmiddels heb ik ondertussen ook aan meer dan 150 gebruikers van Autodesk VIZ de nieuwe mogelijkheden laten zien in de vorm van een live presentatie. Dit heeft tot nu toe niets dan positieve reacties opgeleverd.

Afbeelding 1.

3ds Max Design 2009 ondersteunt de volledige Windows Vista Aero Interface. Uiteraard kost dit extra performance van de grafische kaart, maar door gebruik te maken van DirectX 10 is de snelheid absoluut goed te noemen. De renderer in 3ds Max Design 2009 is standaard niet meer de Scanline render maar Mental Ray. Mental Ray inmiddels in handen van NVidia wint steeds meer terrein op het gebied van rendering aangezien het gebruik ervan steeds eenvoudiger wordt. Gelukkig heeft men de eenheden (Units) in 3ds Max Design 2009 standaard op meters gezet waarbij de ‘System Units’ op inches blijven staan wat ook de bedoeling is aangezien er anders verschalingsproblemen kunnen ontstaan. Uiteraard is de Scanline renderer nog wel beschikbaar maar standaard staat alles op Mental Ray. Zowel de renderer als de materialen in de Material Editor. In de Material Editor zijn er namelijk Mental Ray Arch & Design-materialen actief evenals de nieuwe Mental Ray ProMaterials, waarover later meer. In de vorige versie was het actief zetten en gebruik van Mental Ray een behoorlijke klus en ging men van het ene naar het andere dialoogvenster om instellinCADMagazine Juni 2008-4

Afbeelding 2.

gen te maken. In 3ds Max Design 2009 echter is een groot aantal zaken al standaard actief. Zo staat bijvoorbeeld de ‘Final Gather’ (Indirecte lichtberekening) standaard al aan. Plaatst de gebruiker een daglichtsysteem dan wordt er vermeld dat er gebruik gemaakt moet worden van ‘Exposure Control’ en wordt de ‘mr Photographic Exposure Control’ vervolgens automatisch aangezet. Directe toegang Overigens zijn ook alle menu’s logischer ingedeeld in 3ds Max Design. In het renderingmenu bijvoorbeeld ziet de gebruiker direct de toegang tot het gebruik van ‘Exposure Control’ en indirect licht. Om alle Mental Ray-instellingen centraal bij elkaar te zetten, introduceert Autodesk ‘Reveal Rendering’. ‘Reveal’ is een nieuw dialoogvenster dat de gebruiker direct kan oproepen via openen van het ‘Rendered Frame Window’. Voorheen kwam het ‘Rendered Frame Window’ pas tevoorschijn bij het geven van een render-opdracht. Rondom het ‘Rendered Frame Window’ zijn de meest belangrijke instellingen van Mental Ray terug te vinden waardoor de gebruiker niet meer

72

door diverse dialoogvensters heen hoeft te klikken, zie afbeelding 1. Links bovenin kan de gebruiker selecteren wat er gerenderd mag worden. Of het hele beeld (View) of een selectie waarbij de referentie (vorige render) behouden blijft. Op deze wijze is er heel snel te zien wat een nieuw materiaal doet in een bestaande omgeving die verder nog niet is aangepast. De ‘Region Render’ is ook zeer praktisch om alleen een gedeelte uit te renderen om subtiel verschil snel te kunnen waarnemen in schaduw of reflectie eigenschappen, zie afbeelding 2. Hierbij wordt de vorige render bijgehouden en kan men snel refereren aan vorige gemaakte instellingen. Met de ‘BlowUp’ rendering wordt het gerenderde deel uitvergroot, maar blijft wel de verhouding in resolutie behouden. Verder kan de gebruiker in het dialoogvenster direct de Viewport kiezen die gerenderd mag worden en is er via een icoontje toegang tot het ‘Render Setup’-dialoogvenster (Render Setup) en de ‘Exposure’-instellingen. Reflecties en refracties Onderaan het dialoogvenster zijn de belangrijkste instellingen van Mental

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:43

Pagina 73

Afbeelding 3.

Ray terug te vinden. Onder andere het aantal reflecties en refracties (breking van licht), zachte schaduwinstellingen en ‘Final Gather’ (indirecte licht). Met behulp van schuifbalken kan men de ‘Aliasing’ instellen waardoor er meer pixels worden toegevoegd aan scherpe randen. Een tweede schuifbalk bepaalt de kwaliteit van de indirecte lichtberekening. Het indirecte licht hoeft in bepaalde gevallen maar één keer berekend te worden en hergebruikt te worden. Dit is heel erg eenvoudig geworden namelijk een vinkje aanzetten bij de ‘Final Gather’ en na een render de ‘Final Gather’ hergebruiken door middel van het vinkje bij het slotje, zie afbeelding 3. Alle instellingen die de gebruiker overigens doet, vinden uiteraard ook plaats in het ‘Render Setup’dialoogvenster. De render zelf kan nog steeds gebeuren in een productie- of de nieuwe ‘Interative’-rendermode. Deze laatste methode is erg praktisch voor proefrenderen met diverse instellingen. Hierbij worden namelijk ‘File Output’, netwerkrendering, meerdere frames renderen, export naar MI-bestanden en

e-mail notificatie genegeerd. Deze nieuwe werkwijze van Mental Ray is zeer flexibel en erg snel, waardoor de gebruiker in minder tijd de kans krijgt om meer verschillende ‘Visuals’ of animaties tot stand te brengen. Voor de echte Mental Ray-experts zijn in 3ds Max Design 2009 de Mental Ray productie ‘shaders’ volledig opgenomen. De gebruiker hoeft deze dus niet meer handmatig tevoorschijn te laten komen door in een tekstbestand te gaan rommelen. Zeker voor product designers en de automobielindustrie zitten hier geweldige ‘shaders’ bij. Bijvoorbeeld de ‘Environment/Background Switcher’ die in de rendering een gewone ‘Environment Map’ (Achtergrond plaatje) zal laten zien maar wel intern een ‘Chrome’ bal (Environment Probe/Chrome Ball shader) kan gebruiken om reflecties te genereren, zie afbeelding 4. Eventueel gecombineerd met een ‘Matte Shadow shader’ specifiek voor Mental Ray. Absoluut belangrijke ‘shaders’ om een realistisch resultaat te verkrijgen in een compositie.

Afbeelding 4. CADMagazine Juni 2008-4

ProMaterials De nieuwe Mental Ray-materialen ProMaterials genaamd zijn een collectie van standaardmaterialen die volgens industriestandaards zijn vastgelegd. Zo is er bijvoorbeeld een Mental Ray ProMaterial voor keramiek, beton, metaal, glas, water enzovoorts. Het meest interessant is dat deze materialen zeer eenvoudig zijn toe te passen door de gebruiker. Hij hoeft geen natuurkundige meer te zijn om een perfect glas- of kopermateriaal samen te stellen. Kiest de gebruiker als voorbeeld de ‘Wall Paint’ als ProMaterial dan stelt hij in uitklapmenu’s zelf de eigenschappen samen. Is het bijvoorbeeld een matte verf of glanzende? En hoe is het aangebracht met een kwast een roller of gespoten? (Zie afbeelding 5). Zo eenvoudig wordt het de gebruiker gemaakt. Overigens is er ook een standaard Generic ProMaterial beschikbaar dat de gebruiker zelf mag samenstellen. Overigens zijn alle Mental Ray ProMaterials in 3ds Max Design 2009 voor honderd procent compatibel met Revit Architecture 2009, waarover later meer. Binnen bereik Het werken met 3ds Max Design voor ontwerpvisualisatie en animatie is erg prettig. Dit vooral vanwege de snelheid waarmee de applicatie werkt en de grote eenvoud die nu mogelijk gemaakt wordt waardoor een hoge kwaliteit render binnen ieders bereik komt. Jean-Pierre van Gastel [email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl.

Afbeelding 5.

73

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:50

Pagina 74

Servicepagina De doelgroep

Voor het abonnementsjaar 20087 is er vanaf januari een nieuw password beschikbaar. Dit wordt op aanvraag verstrekt na betaling van het abonnement. Uw toegangscode wordt u per e-mail toegestuurd.

CAD-Magazine wordt in Nederland en België verspreid onder (potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Visualisatie en andere ontwerpproducten, binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-, installatie- en civieltechnische bedrijven, ingenieurs-, technische advies-, ontwerpen architectenbureaus, de centrale, lokale en provinciale overheden, nutsbedrijven, instellingen voor middelbaar en hoger technisch onderwijs, dealerorganisaties en leveranciers in de CAD-branche.

CAD-Magazine op Internet www.cadmagazine.nl, www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl Voor info en aanvraag abonnementen: [email protected]

Abonnementen 2008

Informatieservice

Een abonnement op CAD-Magazine vraagt aan via de website www.cadmagazine.nl. De prijs voor een jaarabonnement (acht opeenvolgende nummers) bedraagt € 72,50 excl. 6% BTW. Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor verzending buiten Nederland bedraagt de prijs € 98,-. Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar in ons bezit te zijn.

Onder elk artikel staat de website van de producent of dealer vermeld. Geïnteresseerden kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besproken onderwerpen.

Gegevens onjuist? Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van CADMagazine onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adresdrager met gecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:

Password Profiteer van de voordelen van het abonnement op CAD-Magazine! Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle informatie op de website www.cadmagazine.nl. LET OP!

CMedia Productions B.V. Antwoordnummer 1036 8300 VB Emmeloord (NL)

In CAD-Magazine 5 - 2008

Adverteerdersindex Anivizzion

www.anivizzion.nl

48

Autodesk/Prodesk

www.autodesk.nl

76

Collaboration Center, waarmee op afstand, virtueel, kan worden ver-

Cadac

www.cadac.com

2

gaderd. In real-time kunnen de

CADCAM Event

www.cadcamevent.nl

12

Cadjobs.nl

www.cadjobs.nl

49

CAD Express

www.cadexpress.nl

CAD Koop

www.cadkoop.nl

24

CAD-Magazine

www.cadmagazine.nl

70

CAD People

www.cadpeople.nl

35

CAD & Company

www.cadcompany.nl

25

Het volgende nummer van

Cadmes

www.cadmes.nl

CAD-Magazine staat gro-

Hewlett Packard

www.hp.nl

60

Hofstede van Erkel

www.inventor-professional.nl

59

ICN Solutions

www.icn-solutions.nl

15

ISD Benelux

www.isdbenelux.nl

28

Man & Machine

www.manandmachine.nl

75

Nedgraphics

www.nedgraphics.nl

26

Océ

www.oce.nl

43

TecCad College

www.cadcollege.nl

HP introduceert Halo HP heeft vanaf april een nieuw ‘telepresence’-product, het HP Halo

gebruikers met elkaar overleggen ongeacht de afstanden of onderlinge tijdsverschillen, al levert dat wel bijzondere werktijden op.

Mechanical Special

37-40

45,54

tendeels in het teken van Mechanical. Onder meer zullen er enkele interviews met gebruikers van diverse Mechanical CAD-software te lezen zijn.

CAD-Magazine verschijnt omstreeks 1 Augustus 2008. CADMagazine Juni 2008-4

74

8

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:43

Pagina 75

CAD84:CAD 2-2006

02-06-2008

12:43

Pagina 76

creëer – U bouwt een digitaal model met Autodesk ® Inventor™ en definieert vorm, pasvorm en functie.

integreer – Voor het creëren van een vollediger digitaal prototype voegt u de gegevens van elektrische schakelschema’s toe.

valideer – U simuleer t prestaties in de echte wereld voordat u een f ysiek prototype bouw t.

HOE DIGITAL PROTOTYPING ERVOOR ZORGT DAT 17000 ONDERDELEN PUNTGAAF SAMENWERKEN VOORDAT ZIJ GEBOUWD WORDEN. autodesk.nl/digitalprototyping

Autodesk, Autodesk Inventor en Inventor zĳn geregistreerde handelsmerken van Autodesk, Inc., in de Verenigde Staten en/of andere landen. Alle andere merknamen, productnamen en handelsmerken zĳn eigendom van hun respectievelĳke eigenaars. Autodesk behoudt zich het recht voor om productaanbiedingen en specifi caties op ieder tĳ dstip en zonder kennisgeving aan te passen, en is niet verantwoordelĳk voor eventuele typografische of grammaticale fouten in dit document. © 2008 Autodesk, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Juni 2008 jaargang 19. Ontwikkelingen in CAD, CAM en CAE

Recommend Documents