OMSLAG CAD310 p1-2:Opmaak 1
19-04-2010
12:36
Pagina 1
3
Ontwikkelingen in CAD, CAM en CAE
CAM Special Integreren CAD, CAM en ERP Uitwisseling en integratie Kracht van BIM schier oneindig Afwijkingen voorkomen
April/Mei 2010 jaargang 21
OMSLAG CAD310 p1-2:Opmaak 1
19-04-2010
12:36
Pagina 2
Added Value Distributor
GRATIS E-TRAINING: DE SLEUTEL TOT ONTWERP SUCCES! Nog sneller en efficiënter met AutoCAD werken? Met Nederlandstalige introductievideo’s én een praktische handleiding voor AutoCAD 2010 én 2011 ben je goed op weg. Je vindt het allemaal op de gratis 2 GB usb-sleutel.
AutoCAD 2011 ®
Meer dan 13.000 CAD-symbolen Op de usb-sleutel tref je ook duizenden dynamische CAD-symbolen aan, die voldoen aan alle NEN-, DIN-, EN- en ISO-normen. De lagenstructuur bij het maken van deze symbolen is conform AutoCAD Mechanical. Een must-have voor alle werktuigbouwkundige tekenaars die tekeningen volgens marktstandaarden moeten maken.
Wil je ook zo’n gratis usb-sleutel? Kijk op www.pollux.nl hoe jij ’m in je bezit krijgt.
CAD Design & Innovation Tour 2010 Zelf de nieuwe AutoCAD 2011 oplossingen testen? Op 18 mei zijn we in Zwolle en op 27 mei in Eindhoven. Inschrijven? Ga naar www.autocadexchange.com! $XWRGHVNDQG$XWR&$'DUHUHJLVWHUHGWUDGHPDUNVRUWUDGHPDUNVRI$XWRGHVN,QFDQGRULWVVXEVLGLDULHVDQGRUDIÀOLDWHVLQWKH86$DQGRURWKHUFRXQWULHV$OORWKHUEUDQGQDPHVSURGXFWQDPHVRUWUDGHPDUNV EHORQJWRWKHLUUHVSHFWLYHKROGHUV$XWRGHVNUHVHUYHVWKHULJKWWRDOWHUSURGXFWRIIHULQJVDQGVSHFLÀFDWLRQVDWDQ\WLPHZLWKRXWQRWLFHDQGLVQRWUHVSRQVLEOHIRUW\SRJUDSKLFDORUJUDSKLFDOHUURUVWKDWPD\DSSHDULQ WKLVGRFXPHQW$XWRGHVN,QF$OOULJKWVUHVHUYHG
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:10
Pagina 3
Colofon CAD-Magazine is een vaktijdschrift voor (potentiële) gebruikers van CAD, CAM, CAE, Mapping en Visualisatiesystemen en informeert over de ontwikkelingen en toepassingsgebieden, alsmede over software- en hardware-producten, leveranciers en gebruikers. CAD-Magazine verschijnt 8x per jaar in Nederland en België. Directie/uitgever: Dhr. R. Groothuis
[email protected]
Redactie:
[email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Hoofdredacteur: drs. J.F.O. van Haaften
[email protected] Redacteuren: drs. E. van Rees
[email protected] R. Sman
[email protected] Aan deze uitgave werkten mee: Willem Barendsz Kurt IJzermans Jaap Dubbelaar Lambert-Jan Koops Jean-Pierre van Gastel Renso Kuster Jac Hanssen Richard Zethof Gerard IJzermans Advertentie-exploitatie:
[email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Dhr. W. Westerhof Abonnementenservice:
[email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Mw. L. Pels
CAD-Magazine 20 jaar jong Sinds april 1990 is CAD-Magazine het enige Nederlandstalige vaktijdschrift dat zich richt op Computer Aided Design en alles wat daar mee te maken heeft. Dit betekent dat CAD-Magazine 20 jaar is geworden. CAD-Magazine is vanaf de start een merkonafhankelijke voorlichter betreffende software en hardware. In de eerste jaren van het bestaan van CAD-Magazine betekende dat veel aandacht voor AutoCAD, maar al snel werd de markt door meer softwareproducenten veroverd en ontstond er een grote diversiteit. Daardoor is het onmogelijk geworden om compleet te zijn, en strijden de onderwerpen (applicaties) om aandacht en ruimte in het blad. En daar hebben we nu een oplossing voor gevonden. Traktatie Het jarige CAD-Magazine trakteert zijn abonnees door een wijziging in de opzet van de website, zoals in het voorwoord van nummer 2 werd aangekondigd. Daardoor komen er meer artikelen beschikbaar met Tips & Tricks over specifieke CAD-software. Vanaf nu worden deze artikelen op de website gezet, waar ingelogde abonnees direct toegang toe hebben. In het blad staat een verwijzing naar deze artikelen, opdat te zien is wat er aan artikelen is toegevoegd. In het archief op de website blijven de artikelen beschikbaar, digitaal maar ook zijn ze in een handomdraai te printen.
Druk: Drukkerij Senefelder Miset, Doetinchem
Afscheid Met dit nieuwe nummer van CAD-Magazine nemen we afscheid van Gerard IJzermans die vanaf januari 1991 bijdragen leverde onder de titel ‘Tuning AutoCAD’. De laatste anderhalf jaar schreef hij de artikelen samen met zijn zoon Kurt. In dit nummer dus het laatste artikel van hun hand. Wij: directie en medewerkers van CMedia, dat CADMagazine uitgeeft, willen Gerard bedanken voor de vele artikelen die hij heeft geschreven en die door de lezers duidelijk zeer gewaardeerd werden, gezien de vele reacties en aanvragen van pdf’s van zijn artikelen.
Uitgever: CMedia B.V. Constructieweg 17, 8305 AA Emmeloord Postbus 231, 8300 AE Emmeloord
Houd de website in de gaten, daarop staat inmiddels hoe abonnees kunnen inloggen om de volledige versie van de Tips & Tricks-artikelen te kunnen lezen.
Ontwerp: Sander van der Kolk CMedia B.V., Emmeloord
Abonnementen: Uitgebreide informatie over een abonnement op CAD-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice. CAD-Magazine op Internet: www.cadmagazine.nl www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl ISSN 1386-1689 Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden overgenomen en vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Job van Haaften Hoofdredacteur CAD-Magazine
© Copyright 2010 CMedia B.V.
CADMagazine April/Mei 2010-3
3
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:10
Pagina 4
Kantoorinrichtingen naar wens Koninklijke Ahrend is een internationaal toonaangevende kantoorinrichter, die onlangs de volledige CAD-omgeving heeft vervangen door AutoCAD Architecture. Omdat het bedrijf klantgericht ontwerpt, zijn de CAD-systemen geïntegreerd met het Triton ERP-systeem en Autodesk Vault voor bedrijfsbreed datamanagement. Hieronder belichten CAD-coördinator Stephan Peters en applicatiespecialist Paul Sopers het Ahrend Studio Applicatie Project.
De kredietcrisis zorgt er voor dat bedrijven de hand op de knip houden. Vertegenwoordigers denken dat het een kwestie van tijd is alvorens de mega-orders weer kunnen worden bijgeschreven, alsof er niets is gebeurd. Dat gaat niet gebeuren. Wel degelijk zijn er zaken veranderd die anders zijn dan voor de crisis.
Bouw & Civiel, Pagina 22.
Platform, Pagina 20.
Simulatie van exceptionele transporten
9
Winstwaarschuwing voor CAD-bedrijven
Kantoorinrichtingen naar wens
22
Dromen, column
43
Gebroken Been
49
Tips & Tricks Werken met projecties Er zit een ‘i’ in de ‘Family’ CADMagazine April/Mei 2010-3
56
10
RM Precision moet betrouwbaar simuleren 13
41
29
6
Eilanden die oprijzen uit zee
Vooruitzichten 2010 vooral positief
1 = 0, column
Aantal productiestappen sterk verminderd 20
14
26
Maritieme projecten van miljarden euro’s die wereldwijd worden uitgevoerd door enorme schepen van meer dan tweehonderd meter lang: een dagelijkse klus voor Jan de Nul Group,
Winstwaarschuwing voor CAD-bedrijven
Kracht van BIM is schier oneindig
In het teken van uitwisseling en integratie
Eilanden die oprijzen uit zee
Formules in maatvoeringconstraints
52
Tips & Tricks 56 Meer mogelijkheden met constraints Gecontroleerd printen 4
Geautomatiseerd van ontwerp tot productie 18 Nederlandse tutorials vertaald
24
Belangrijke stap in revalidatietechniek
28
Zowel op het werk als thuis
30
n r -
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:10
Pagina 5
3D-scanners ingezet bij gieterij IJzergieterijen, maar ook inkopers van gietwerk, lopen regelmatig tegen het probleem aan dat ze onvoldoende grip hebben op de kwaliteit van het product. Engineeringafdelingen weten in veel gevallen niet hoe het model er exact uitziet omdat digitale modellen ontbreken. ’s werelds grootste baggerbedrijf. Met meer dan een halve eeuw ervaring, biedt de projectlijst van deze onderneming een compleet overzicht van de belangrijkste maritieme activiteiten wereldwijd.
Hardware, Pagina 46.
Voorplaat Het CAM-systeem TopSolid wordt toegepast voor betrouwbare simulatie van complexe machines en producten. www.bemet.nl www.topsolid.com
Mechanical & Design, Pagina 10. Zie Pagina 45
Robots aansturen
34
Integreren CAD, CAM en ERP
36
Afwijkingen voorkomen
37
Gemak van 2D nu in 3D
38
G.S.M. Haaksbergen gaat voor nauwkeurig
45
3D ontwerpen nu voor iedereen betaalbaar
51
Tips & Tricks 56 Meer dan muizen Wijzigen van geïmporteerde modellen Een nieuwe lente… CADMagazine April/Mei 2010-3
Meer kunnen met navigatie en kleur Autodesk brengt dit jaar gelijk met het beschikbaar maken van alle 2011-producten ook een nieuwe versie van Autodesk Maya uit, genaamd Autodesk Maya 2011.
Zoals Altijd Trainingswijzer
16
Kort Nieuws
17
Agenda
32
CAD-Courant
39
Lezersservice
58
Volgende keer
58
Visualisatie, Pagina 22.
Meer importmogelijkheden 5
48
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:10
Pagina 6
M ECHANICAL & D ESIGN
Stork Turbo Blading levert sneller met NX
A a n t a l p ro d u c t i e s t a p p e n s t e rk ve r m i n d e rd Door de redactie
Stork Turbo Blading maakt hoge precisie turbobladen voor turbines. Het productieproces moest worden vereenvoudigd om sneller te kunnen leveren met een hogere kwaliteit. Levertijd en kwaliteit zijn bepalend voor het bedrijfssucces van Stork Turbo Blading en NX is daarbij een belangrijk hulpmiddel. Gerrit Mulder legt dit uit.
Gerrit Mulder: “In het pre-NX tijdperk waren we ongeveer drie dagen bezig om na een aanpassing van het ontwerp de NC-banen opnieuw te genereren. Dankzij de integratie van NX is dat nu in een half uur gedaan.”
Turbines voor de energieopwekking zijn precisiemachines op elke schaal. De turbinebladen slijten tijdens het gebruik en moeten in zo kort mogelijke tijd worden vervangen. Stilstand kost geld. Stork Turbo Blading is specialist in het produceren van turbobladen waarbij hoge precisie en kwaliteit en korte levertijd bepalen of een opdracht succesvol is of niet. Wereldwijde markt Stork Turbo Blading uit Sneek is onderdeel van Stork Power Services tak van het industriële Stork concern. Het bedrijf bedient een wereldwijde markt voor turbinebladen en levert zowel aan OEM’s als aan de service en ‘aftermarket’. Turbines worden gebruikt in de energieopwekking. Dat kan zoCADMagazine April/Mei 2010-3
wel een kolengestookte energiecentrale als een kleine installatie voor de opwekking van scheepsstroom zijn of het terugwinnen van warmte. De variatie in afmeting van 50 tot 1200 mm geeft aan welke flexibiliteit van Stork Turbo Blading wordt gevraagd. De andere Business Units uit de Stork Power Services groep zijn Stork Thermeq, dat is gespecialiseerd in ketels en branders, Stork Turbo Service voor installatie en onderhoud van turbines en Stork Gears & Services, dat tandwielkasten levert en onderhoudt. Stork Power Services biedt als groep de hele lijn aan dienstverlening voor operators van energieopwekkinginstallaties. Onderhevig aan slijtage “Turbinebladen slijten tijdens de levensduur”, vertelt Gerrit Mulder, manager engineering van Stork Turbo Blading. “De gebruiksomstandigheden bepalen de slijtage. Zelfs water heeft bij de snelheden die in een turbine voorkomen een verwoestend karakter. Schade ontstaat aan bladen van zowel de stationaire als de rotortrappen van de turbine. Dat leidt niet alleen tot verlaging van de efficiëntie, maar ook tot gevaar door een mogelijke onbalans.” Andere redenen om een turbine te reviseren zijn vermoeiing en slijtage aan lagers en dichtingen. Overigens worden binnen Stork naast stoom ook gasturbines gereviseerd, onder andere voor vliegtuigmotoren. Proces en tools Het kan bij revisies gaan om grote aantallen turbobladen. Een installatie in een elektriciteitscentrale met twee
6
turbines van vijftien trappen met elk 120 bladen per trap vraagt 3.600 bladen, die per trap verschillend zijn. “Op jaarbasis produceren wij 80.000 turbobladen die sterk in afmeting kunnen variëren”, licht Mulder toe. “We doen dat met elf engineers, zes kwaliteitsmedewerkers, en veertig productiemedewerkers die meestal in twee ploegen en soms zelfs in drie ploegen werken. Maar de grote hoeveelheid mensen ten spijt, deze productie en dit kwaliteitsniveau zouden we nooit kunnen halen zonder uitgekiende werkmethoden voor engineering, werkvoorbereiding en productie en de bijbehorende tooling.” Met tooling doelt Mulder niet alleen op de 4- en 5- assige freesmachines waarover Stork Turbo Blading beschikt. “De echte winst zit in de efficiëntie van het proces voordat de data naar de machines gaan,” aldus Mulder. “En dat proces is alleen realiseerbaar met de juiste software.” Een opdracht begint meestal met de opname van de schade aan de turbobladen om vast te stellen in welke trappen in de turbine bladen vervangen moeten worden. Wanneer dat vaststaat moet in driekwart van de gevallen gebruik gemaakt worden van scanningtechnieken om de precieze vorm van de turbinebladen vast te stellen. “In deze gevallen zijn geen tekeningen van de turbobladen beschikbaar”, zegt Mulder. “De bladen worden op locatie door een vaste partner ingescand. Deze werkt wereldwijd, en is ook in staat de puntenwolk die uit de scan resulteert om te zetten naar STEP-geometrie. Wij vergelijken die gegevens met de gegevens van turbobladen die we in het verle-
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:10
Pagina 7
De foutkans is minder groot omdat het genereren van de NC-banen een vrijwel automatisch proces is.”
den hebben geproduceerd. Het is zeker niet uitgesloten dat we het blad al eens hebben gemaakt. De gegevens in de database bevatten tekeningen met doorsnedes met maten en vormtoleranties.” NX past bij ons Voor het engineeren van het turboblad en het genereren van de NC-banen maakt Stork Turbo Blading gebruik van NX en NX Cam. “We gebruiken NX nu zeven jaar,” vertelt Mulder. “In 2002 hebben we de belangrijkste spelers in een pilot vergeleken. Daar is voor ons NX als absoluut beste product uitgekomen. Het past bij onze organisatie, de functionaliteit is wat we willen en de toepasbaarheid op onze producten is zeer goed.” Voor Mulder is het belangrijk dat meerdere engineers tegelijk aan het ontwerp kunnen werken. Op basis van het STEP-model worden voet en blad separaat ontwikkeld, omdat het twee aparte onderdelen van het product zijn. “Voor ons is het ook belangrijk de opCADMagazine April/Mei 2010-3
spangereedschappen parallel te kunnen ontwikkelen. De ‘Master Model’werkwijze van NX maakt het mogelijk. En de perfecte integratie tussen CAD en CAM zorgt ervoor dat wijzigingscycli extreem kort worden.” De scan is voor de engineers de absolute referentie bij het ontwikkelen van het NX-model. Daarbij wordt exact aangegeven op welke plaatsen het gefreesde product gemeten moet worden. Ten behoeve van de productie worden stap voor stap instructies gemaakt. “Waar we vroeger twaalf stappen in de productie hadden, zijn dat er nu nog maar vijf: zagen, voet frezen, blad voorfrezen, blad nafrezen en eventueel het blad afzagen,”licht Mulder het effect van NX op het proces toe. “De 4-assige freesmachines, die vergaand geautomatiseerd zijn met palletsystemen, worden vooral gebruikt voor het frezen van de voet en het voorfrezen van het blad. Daarbij worden alle vier assen simultaan gebruikt. Het nafrezen gebeurt in een 5assig simultaan freesproces.”
7
Van drie dagen naar half uur Mulder kan het effect van de CADen CAM-integratie die NX biedt becijferen: “In het pre-NX tijdperk waren we ongeveer drie dagen bezig om na een aanpassing van het ontwerp de NC-banen opnieuw te genereren. Dankzij de integratie van NX is dat nu in een half uur gedaan. Tijd is echter niet het enige effect. De foutkans is minder groot omdat het genereren van de NC-banen een vrijwel automatisch proces is.” Voordat de bladen uitgeleverd en gemonteerd kunnen worden, wordt elk blad individueel aan een kwaliteitsonderzoek onderworpen. Het kwaliteitsplan omvat onder meer geometrische controle en een scheuronderzoek. De definitie in NX van de meetpunten wordt naar de meetmachine gezonden, zodat meting van de bladen vergaand geautomatiseerd kan verlopen. Alle bladen worden ook aan een magnetisch onderzoek onderworpen om eventuele scheuren in het materiaal op te sporen. Elke trap in de turbine krijgt zijn eigen rapportage en materiaalcertificaten. Sommige turbobladen worden ook nog gewogen. “Wij gebruiken een speciaal programma om de verdeling van de turbobladen op de schoep te verdelen”, licht Mulder toe. “Minimale gewichtsverschillen tussen de bladen zijn onvermijdelijk en kunnen een onbalans veroorzaken, die bij de installatie moet worden verwijderd door de schoep te balanceren. Door de uitgekiende verdeling van de schoepen op basis van hun gewicht, leidt tot aanzienlijk minder werk bij het balanceren.” NX juiste keuze Mulder is na zeven jaar nog altijd overtuigd van de juiste keuze. “Zonder NX zouden we niet in staat zijn geweest het huidige niveau van services te bieden en daarmee zou ook de huidige business niet mogelijk zijn. Het vereenvoudigde productieproces en de snelle verwerking van wijzigingen leiden tot een versnelling van het totale proces en een verhoging van de kwaliteit. Kortom, NX is voor ons bedrijf belangrijk geweest en zal dat ook blijven.” www.siemensplm.nl www.storkpowerservices.com/ turboblading
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:11
Pagina 8
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:11
Pagina 9
B OUW & C IVIEL
Versie 7.0 AutoTURN
S i m u l a t i e v a n e xc e p t i o n e l e t ra n s p o rt e n Door de redactie
AutoTurn versie 7.0 is sinds kort beschikbaar. De software is van Transoft Solutions, een ontwikkelaar van verkeerstechnische CAD-applicaties voor architecten, verkeerskundigen en civiele ingenieurs ten behoeve van hun civiele en infrastructurele ontwerp- en planningsbenodigdheden. Een belangrijke aanvulling is een aantal nieuwe functies waardoor exceptionele transporten kunnen worden gesimuleerd.
Een exceptioneel transport van een onderdeel van een windmolen. Foto van Ter Linden Transport uit Doetinchem.
De laatste versie van Transoft Solutions’ CAD rijcurve simulatieprogramma biedt een aantal nieuwe functies, die gedemonstreerd werden op de stand van Transoft Solutions tijdens Intertraffic, 2326 maart in de RAI, Amsterdam. “Wij zijn verheugd over deze release van AutoTurn. Het betreft een rijcurve-simulatieprogramma, dat ontwikkeld is op basis van GPS-rijtesten en een nauwe samenwerking met experts op het gebied van kinematica en civiele techniek. Deze laatste versie vormt hierop geen uitzondering”, vertelt productmanager Mike Frost. Exceptionele transporten Transoft Solutions biedt een aantal nieuwe functies in AutoTurn 7.0 om exceptionele transporten te simuleren. Daar is vanuit de klantenkring geregeld om gevraagd. Hiertoe levert de software een bibliotheek met speciale transportvoertuigen, waaronder trailers voor het vervoer CADMagazine April/Mei 2010-3
van windmolen-onderdelen als rotorbladen, torendelen en gondels. Naast de bibliotheek met speciale transportvoertuigen, biedt AutoTurn drie nieuwe functies. De ‘Override Angle/Path Angle’-functie biedt ontwerpers de mogelijkheid om een vaste of dynamische stuurhoek te gebruiken bij voertuigen met een onafhankelijke achterasbesturing. Met deze functie kan de dolly afzonderlijk van de trekker gestuurd worden. In de ontwikkelingsfase van deze functie zijn er diverse testen uitgevoerd om de voertuigbewegingen zo nauwkeurig mogelijk te karakteriseren in het software-algoritme. Mede door het herschrijven van het algoritme, is het nu ook mogelijk om achteruitrij-manoeuvres voor voertuigen met meer dan 3 delen te simuleren. Hierdoor kunnen ontwerpers bijvoorbeeld achteruitrij-manoeuvres van LZV-combinaties in distributiecentra beoordelen. Met de derde nieuwe functie kunnen voertuigen met een variabele
9
wielbasis gesimuleerd worden, zoals bij uitschuifbare opleggers voor lengtetransporten. Afmetingen definiëren AutoTurn 7.0 maakt het mogelijk om exceptionele transporten nog gedetailleerder te simuleren. Met ‘Cargo Details’ in de ‘View/Edit Vehicle’-functie, kan de ontwerper de afmetingen van de lading definiëren of van tevoren beperkende factoren opgeven, om eventuele schade aan de lading of omliggende infrastructuur te voorkomen. Ontwerpers kunnen ook een lading opgeven in de ‘Simulation Properties’. De ‘Vehicle Cargo’-functie tekent een gecombineerde rijcurve van de voertuigcarrosserie met inbegrip van de lading om ontwerpers een betere visuele weergave te geven van veiligheidsmarges. www.transoftsolutions.com/autoturn
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:11
Pagina 10
M ECHANICAL & D ESIGN
Explicit Modeling met CoCreate
Eilanden die oprijzen uit zee Door de redactie
Maritieme projecten van miljarden euro’s die wereldwijd worden uitgevoerd door enorme schepen van meer dan tweehonderd meter lang: een dagelijkse klus voor Jan De Nul Group, ’s werelds grootste baggerbedrijf. Met meer dan een halve eeuw ervaring, biedt de projectlijst van deze onderneming een compleet overzicht van de belangrijkste maritieme activiteiten wereldwijd.
Jan De Nul voert op alle continenten baggerwerkzaamheden en landwinningprojecten, offshore services en milieuprojecten uit. Een van de meest prestigieuze landwinningprojecten ter wereld is de realisatie van de Palm Island in de Verenigde Arabische Emiraten. Jan De Nul Group kreeg hierbij het Palm Island Jebel en Palms Island II in Dubai toegewezen. Dit landwinningproject bestaat uit een vier kilometer lang schiereiland in de vorm van een palmboom, dat beschermd wordt door een 200 meter brede en zeventien kilometer lange golfbreker die rondom het eiland is komen te liggen. In totaal werden 135.000.000 m³ aan rotsen, zand en kalksteen gebruikt. De beschermingswerken voor de golfbrekende halve cirkel werden ook uitgevoerd door Jan De Nul Group. CADMagazine April/Mei 2010-3
‘s Werelds grootste baggerschip Jan De Nul werd opgericht in 1938 in het Belgische Hofstade-Aalst door Jan De Nul, waarbij de nadruk in eerste instantie lag op civiele engineering en maritieme constructie. In 1951 breidde het bedrijf zijn werkterrein uit met baggeractiviteiten, die steeds belangrijker werden en uiteindelijk de core business zijn gaan vormen. Tegenwoordig bevindt Jan De Nul Group zich aan de top van de internationale baggerindustrie met meer dan 4500 werknemers en de meest moderne en geavanceerde baggervloot ter wereld. De snelheid waarmee Jan De Nul Group de capaciteit van zijn vloot laat groeien is ongeëvenaard in de baggerindustrie. De vloot van Jan De Nul bevat de grootste hopperzuiger ter wereld, de Cristóbal Colón en de identieke twee-
10
lingzus, Leiv Eiriksson, die te water werd gelaten op 4 september 2009. Beide schepen zijn 223 meter lang en kunnen baggeren tot 155 meter diep, met een capaciteit van 46.000 kubieke meter – evenveel als 2.500 in een zestig kilometer lange rij. Het bedrijf heeft meer dan twintig bagger- en sleepschepen in aanbouw, waarmee het totaal op zeventig wordt gebracht. Baggerinstallaties Chris Timbremont is system supervisor op de engineeringafdeling van Jan De Nul Group. Hij en zijn collega’s zijn verantwoordelijk voor het ontwerp en de ontwikkeling van nieuwe baggerinstallaties voor de nieuwe vloot. Daarnaast zijn ze verantwoordelijk voor het onderhoud en de vervanging van machines die momenteel in ge-
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:11
Pagina 11
Een hopperzuiger in actie.
De vloot van Jan De Nul bevat de grootste hopperzuiger ter wereld, de Cristóbal Colón.
bruik zijn. “De verhouding is ongeveer 65 ontwikkeling en 30 procent onderhoud voor specifieke baggeronderdelen,” zegt Timbremont. “De overgebleven vijf procent besteden we aan het verwerken van de feedback die we krijgen over onze installaties. Ontwikkeling wordt momenteel steeds belangrijker, aangezien de scheepswerven die onze schepen bouwen over de hele wereld verspreid zijn en minder ervaring hebben met onze business. In eerste instantie werden de schepen gebouwd in Nederland, daarna in OostEuropa en nu werken we ook samen met werven in Azië. Deze laatste kunnen goedkoper produceren, maar hebben minder verstand van baggerinstallaties, waardoor we meer details moeten aanleveren dan vroeger het geval was.” CADMagazine April/Mei 2010-3
Impulsaankoop Jan De Nul gebruikt de 3D-modelleringsoftware van PTC, CoCreate Modeling, voor het ontwerp en de ontwikkeling van nieuwe baggerinstallaties. Tegenwoordig is het gebruik van 3D standaard, maar Timbremont kan zich nog goed de eerste stappen op dit gebied herinneren. “We begonnen met het gebruik van 2D CAD-software in 1992. We bouwden een rioolzuiveringssysteem en de klant stond er op dat we de tekeningen zouden aanleveren als DWG-bestanden, dus haalden we hals over kop een licentie van AutoCAD binnen. Later kochten we een tweede licentie voor het aanmaken van omtrekken. Na deze eerste specifieke CAD-opdracht hadden we meer tijd om deze nieuwe technologie te bestuderen en keken we naar de voor onze werkzaamheden meest geschikte software. In 1994 kochten we twee licenties van de 3D-tekensoftware van CoCreate, zodat het werk in onze zespersoons tekenkamer was verdeeld over twee AutoCAD- en twee CoCreate-licenties en twee tekenborden. Later dat jaar stapte iedereen over op CoCreate, met name omdat we vonden dat deze software het meest gebruiksvriendelijk was.” Eerste stappen in 3D In 2000, na zes jaar 2D CAD, werd het tijd om een derde dimensie toe te voegen aan de ontwerpsoftware en implementeerde Jan De Nul Group het pakket CoCreate Modeling. Deze software werd aangeschaft vanwege de goede integratie met CoCreate Drafting, de gebruiksvriendelijkheid en het feit dat het geen parametrisch systeem was. CoCreate-partner Savaco trainde drie engineers. In de eerste plaats was het hierbij niet zo zeer de bedoeling om volledig in 3D te ontwerpen, maar om complexe ruimtelijke situaties te mo-
11
delleren zodat het mogelijk was om de juiste ontwerpbeslissing te nemen. De 3D-modellen werden vervolgens geconverteerd naar 2D-layouts die werden geïmporteerd en uitgewerkt in CoCreate Drafting. Timbremont geeft toe dat dit geen ideale werkwijze was: “Maar we veranderden onze oude manier van werken en focusten op 3D.” 3D-Voordelen Tegenwoordig werken er 25 engineers in de tekenkamer van Jan De Nul Group. Twintig van hen werken fulltime met CoCreate Modeling. Timbremont legt uit waarom het gebruik van 3D zo sterk is toegenomen sinds 2000. “Het belangrijkste voordeel van 3D is de correcte view van complexe ontwerpen en de manier waarop ze gepositioneerd zijn ten opzichte van elkaar. Voor de overstap moesten we allerlei doorsneden in 2D maken en complexe trigonometrische berekeningen uitvoeren om een ontwerp te controleren. Met 3D is dat niet langer nodig, waardoor het proces een stuk sneller, betrouwbaarder en makkelijker is.” Een ander voordeel van expliciet modelleren heeft te maken met het feit dat alle Jan De Nul-projecten uniek zijn. “We doen geen twee keer hetzelfde”, zegt Timbremont. “Daarom hechten we extra waarde aan de expliciete benadering van modelleren. Het is mogelijk om elke gewenste wijziging op elk specifiek moment door te voeren, zonder dat je daardoor beperkt wordt door de manier waarop het model is opgebouwd. Dit bespaart ons een hoop tijd.” Alhoewel de engineers van Jan De Nul het liefst in 3D werken, is er nog steeds een behoorlijke hoeveelheid werk die in 2D wordt uitgevoerd. Timbremont vertelt dat hier twee redenen voor zijn. “In de eerste plaats is het zo dat veel van de ontwerpen die oorspronkelijk in 2D werden gemaakt nog steeds in gebruik zijn. De levensverwachting van een baggerschip is 30 jaar of meer, dus
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:11
Pagina 12
De beroemde Palm Islands, Jan De Nul Group kreeg Palm Island Jebel Ali en Palm Island II toegewezen.
het zal wel even duren voordat deze tekeningen uit ons dagelijkse werk verdwijnen. De andere reden dat 2D overleeft op de engineeringafdeling is te danken aan het feit dat scheepswerven nog steeds 2D-tekeningen aanleveren. De scheepswerven gebruiken allemaal dezelfde software voor het ontwerp van schepen en die software genereert 2D-tekeningen. We zijn nog niet in staat om 3D-modellen te onttrekken aan deze tekeningen, zelfs niet met een ingewikkelde omleiding door andere CAD-software, aangezien dat alleen maar wireframes oplevert in plaats van solids. Kortom: we blijven voorlopig nog wel even werken met 2D.”
andere CAD-software als ze hier komen. In eerste instantie beweren ze dan ook altijd dat de andere 3D CAD-software beter is dan welk pakket dan ook. Maar na de training en een aantal weken werken in de praktijk met CoCreate Modeling is er vaak weinig over van die oude liefde. De expliciete benadering van CoCreate Modeling is een hele opluchting voor onze nieuwe engineers. De software is veel flexibeler, aangezien er geen voorbereidende engineering nodig is. We merken bovendien dat nieuwe krachten een hele steile leercurve laten zien, CoCreate Modeling is heel makkelijk te leren en te gebruiken voor elke CAD-engineer.”
CoCreate Modeling Ongeveer een derde van de engineers, die werken bij Jan De Nul Group, zijn tijdelijke krachten die worden ingehuurd bij technische detacheringbureaus. Wanneer de nieuwe werknemers de engineeringafdeling versterken, beginnen ze met een zesdaagse training die wordt gegeven door Savaco. Timbremont heeft een bepaald patroon opgemerkt in de manier waarop de nieuwe engineers CoCreate Modeling waarderen. “Meestal zijn de engineers gewend aan
Niet-parametrisch Als supervisor is Timbremont erg blij met de expliciete benadering, waardoor engineers makkelijk kunnen werken met een model dat door een ander is gemaakt. “Omdat iemand niet hoeft te weten hoe het model is gebouwd en alleen maar hoeft te zien hoe de onderdelen daadwerkelijk zijn gepositioneerd, is het heel makkelijk om een model te begrijpen. Het is dan ook geen probleem om werk door te geven binnen een team. Dat is een groot voordeel, want zo krijgen we meer werk gedaan
HOFSTEDE VAN ERKEL Training Center Inventor Professional www.inventor-professional .nl
[email protected] CADMagazine April/Mei 2010-3
12
in minder tijd en bovendien komt het steeds vaker voor dat twee of meer engineers tegelijkertijd aan hetzelfde model werken. En dan zijn er natuurlijk ook nog de vakanties, sommigen gaan weg in mei, anderen in oktober. Het is daarbij belangrijk dat het werk soepel doorloopt en dat is mogelijk dankzij expliciet modelleren.” Integratie met CoCreate Model Manager Timbremont en zijn collega’s zijn erg tevreden over de verbeteringen die CoCreate Modeling mogelijk heeft gemaakt in het ontwerpproces, maar er wordt nog steeds gewerkt aan optimalisatie. Timbremont: “Het speciaal voor Jan De Nul Group ontwikkelde beheersysteem is momenteel nog niet in staat om 3D CAD-bestanden te verwerken. We werken dan ook aan de implementatie van CoCreate Model Manager voor databeheer. Inmiddels hebben we de pilot-fase achter de rug en binnen twee maanden zullen we dan ook maximaal kunnen profiteren van het ontwerpen met CoCreate Modeling.” www.jandenul.com www.ptc.com
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:11
Pagina 13
M ECHANICAL & D ESIGN
Efficiënt programmeren met EdgeCAM
R M P re c i s i o n m o e t b e t ro u w b a a r s i m u l e re n Door Rob Sman
RM Precision in Nijverdal is toeleverancier voor de fijnmechanische industrie. Het bedrijf vervaardigt onder meer onderdelen voor klanten die actief zijn in onder meer de automotive branche, halfgeleiderindustrie, hydrauliek en medische apparatuur. CAD-Magazine sprak Arjan Smit, teamleider CNC-frezen.
CNC-programma zo snel en efficiënt mogelijk gereed moet zijn. Bij de complexe bewerkingen die op deze 5-assige machines mogelijk zijn, móet je wel gebruik maken van extern programmeren. Buiten het kunnen programmeren van complexe bewerkingen is het daarbij ook noodzakelijk de bewerkingen betrouwbaar te kunnen simuleren. Bij die simulatie kan natuurlijk een automatische botsingsdetectie worden uitgevoerd, maar ik wil ook altijd graag even zelf meekijken om kritieke situaties te herkennen. We willen in ieder geval voorkomen dat aan de machine nog iets aan het programma gewijzigd moet worden.” Voor het programmeren maakt RM Precision gebruik van Edgecam. Smit licht dat nader toe: “Edgecam heeft zich voor ons bewezen als een prima keuze. Het programmeren zelf is door functies als geometrieherkenning en ‘rest-milling’ efficiënt, feiten waarop we de keuze voor het pakket hebben bepaald. Ook de simulatie is betrouwbaar genoeg gebleken. Net zo belangrijk als de mogelijkheden van de software is echter de betrokkenheid van de leverancier. De juiste werking van het systeem is immers cruciaal voor ons bedrijf. Zelf kun je je vaak op korte termijn niet de kennis eigen maken, die nodig is om alles naar wens te laten functioneren. Dan is het belangrijk dat je leverancier er voor je is, net zoals wij er voor ónze klanten willen zijn. De firma Widenhorn heeft ons wat dat betreft nooit teleurgesteld.”
UCP600 Vario
Arjan Smit vertelt dat één van zijn activiteiten de CNC-programmering is. Niet zonder enige trots: “Wij willen graag voor onze klanten een betrouwbare leverancier zijn, of beter nog, een partner zijn. Dat komt dan niet alleen tot uiting in de kwaliteit van de delen die we voor hen produceren, maar we stellen ons ook flexibel op en proberen onze klanten zoveel mogelijk tegemoet te komen. In de praktijk betekent dit, dat we vaak een probleem helpen oplossen. Het kan bijvoorbeeld zijn dat we een klant snel aan onderdelen kunnen helpen. Onze klanten waarderen dat blijkbaar wel, want bij velen van hen zijn wij de voorkeurleverancier.” Aan het machinepark zal het niet liggen: een keur aan conventionele en CNC draai- en freesmachines staan ter beschikking. Enkele machines die er uitspringen zijn drie 5-assige Fehlmann freesmachines en de Micron UCP Vario, met beladingsrobots met respectievelijk 30, 40, 50 en 7 palletplaatsen, daarnaast een negenassig bewerkingscentrum van Nakamura. Smit vervolgt: ”Deze machines stellen ons inderdaad mede in staat snel op klantwensen in te springen. De beladingsrobots maken het mogelijk dat die eerder genoemde spoedopdracht hier gewoon verder wordt uitgevoerd als iedereen al naar huis is. Dat vergt natuurlijk ook dat het CADMagazine April/Mei 2010-3
Al met al stelt Edgecam de firma RM Precision in staat snel en betrouwbaar CNC-programma’s aan te maken, zodat klanten tevreden zijn en blijven, en tevens het spilrendement hoog is. Bijkomende voordelen voortvloeiend uit het gebruik van Edgecam zijn onder meer het standaardiseren van bewerkingsmethodes en het vastleggen van kennis en automatiseren van het programmeerproces door het automatisch aanmaken van voorinstelbladen en dergelijke. www.rmprecision.nl www.wia.nl
13
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:11
Pagina 14
B OUW & C IVIEL
Arcadis ‘bimt’ met Ecotect en Green Building Studio
Kracht van BIM is schier oneindig Door Job van Haaften
Advies- en ingenieursorganisatie Arcadis gaf eind vorig jaar aan Issue de opdracht tot een pilot om de mogelijkheden van duurzaam ontwerpen in een BIM te onderzoeken. Het project van de nieuwbouw voor de Rechtbank Zwolle in opdracht van de Rijksgebouwendienst werd gekozen. CAD-Magazine sprak met Matthé van Baalen van Arcadis Nederland, John de Leeuw en Jaap Smit van Issue.
Van links naar rechts, Matthé van Baalen (Arcadis), Jaap Smit en John de Leeuw (Issue).
M
atthé van Baalen, directeur bij Arcadis divisie Gebouwen, vertelt over het belang van BIM. Van Baalen: “Wij zijn aan het werk met het formuleren van een BIM-beleid. BIM is een innovatie, die weliswaar al enige jaren bestaat, maar nu door de ontwikkeling van steeds meer toepassingen snel in populariteit toeneemt. Het is net als met de uitvinding van de verbrandingsmotor. Het duurde nog vijftig jaar voordat Henry Ford een begrip was. De kracht van BIM groeit enorm met de koppeling van data aan 3D-ontwerpmodellen. De mogelijkheden van datakoppelingen hebben een enorme toegevoegde waarde op het gebied van kosten, planning, logistiek, systems engineering, beheer, onderhoud en duurzaamheid. Met alle betrokken partijen gaan we nu virtueel bouwen. Iedereen wordt uitgedaagd om over zijn eigen grenzen te kijken. Wat vroeger naast elkaar en na elkaar plaats had met een ‘clash check’ op het eind, kan nu veel efficiënter en bovendien integraal. Met BIM maken we daarin een CADMagazine April/Mei 2010-3
project in BIM mogen doen. Die vraag krijgen wij ook voor reeds lopende projecten, zo enthousiast zijn ze. Architecten, bouwkundigen, de installatietechniek alle vakgebieden en alle professionals kunnen in het model samenwerken. Het energieverbruik kun je meenemen in je beslissingen, de BREAAM-score, bouwkosten, dat kun je allemaal voorleggen aan je opdrachtgever of bijvoorbeeld bij een inspraakprocedure voor een bestemmingsplanwijziging tonen aan betrokkenen. “ Van Baalen: “Er zijn keuzes die ik tegenkom, waarvan ik het bestaan niet kende. In 3D ontwerpen en daaraan data koppelen is uitermate krachtig ook naar de opdrachtgever toe die anders zijn gebouw pas in 3D ziet als het gebouwd wordt.”
belangrijke professionaliseringsslag.” Van Baalen vervolgt: “Het BIMmodel wordt een soort paspoort van je gebouw,. Gedurende de hele levenscyclus kan ermee worden gewerkt door alle data eraan te koppelen, alle kenmerken van het gebouw. In de startfase kunnen er allerlei varianten Je kunt met Ecotect de daglichttoetreding toetsen in het vergeleken worden. gebouw zelf, maar ook het effect van schaduw op De beheerder kan omliggende gebouwen. putten uit de data en uiteindelijk bij de sloop kun je digitaal ontmantelen en Renovaties vooruit bepalen hoe dat kan gebeuren. John de Leeuw, CAD-consultant bij Deze vorm van samenwerking zet de Issue vertelt: “Je krijgt met BIM een bouwwereld op zijn kop. Ik ben er een wereld aan managementgegevens ter groot voorstander van dit zo snel moge- beschikking en daar moet je dan wel lijk binnen Arcadis te implementeren. iets mee gaan doen. Er is daarom een Ontwerpers vragen er bij ons of ze hun presentatie geweest voor Arcadis van
14
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:11
Pagina 15
Dutch Green Building Council -BREEAM-NL BREEAM-NL is een beoordelingsmethode om de duurzaamheid van gebouwen te bepalen. BREEAM staat voor Building Research Establishment Environmental Assessment Method en werd oorspronkelijk ontwikkeld en geïntroduceerd door het Building Research Establishment (BRE), een Engelse onderzoeksinstantie enigszins vergelijkbaar met het Nederlandse TNO. De toevoeging NL maakt duidelijk dat het hier om de Nederlandse versie gaat. BREEAM-NL wordt beheerd door de Dutch Green Building Council. www.dgbc.nl
bang zijn voor de schaduweffecten op hun woning of kantoorgebouw. Het haalt de emotie er een beetje uit, doordat je die voor kunt zijn met analysegegevens.” De Leeuw: “Draaien van het model geeft al duidelijke verschillen, In Green Building Studio, een SaaS (Software as a Service) kan een model gemaakt in Revit worden geüpload in gbXML-formaat naar de webservice. De aard van het gebouw en gebruik, hebben allemaal invloed op de analyses. Het maakt natuurlijk al een heleboel uit of een gebouw 24/7 wordt gebruikt of alleen op werkdagen en in kantoortijden. Je kunt vervolgens allerlei varianten bekijken en berekenen. Ook belangrijk is de snelheid waarmee je deze kunt inzien.” De Leeuw: “Meer daglicht betekent minder lamplicht. Daarom is bijvoorbeeld van de vier eerder geplande patio’s er één gemaakt, wat veel meer daglicht toelaat, vooral ook in de onderste verdiepingen. Selectie uit varianten op basis van de analysegegevens die je krijgt. Smit: “De uitkomsten in getallen zijn niet zo belangrijk, maar wel de relatieve verschillen. Je komt er zo achter wat beter is en wat slechter, en kunt een gefundeerde keuze maken.” De Leeuw: “Green Building Studio maakt gebruik van lokale klimaatdata zoals windrichtingen en windkracht, die van belang kan zijn voor natuurlijke koeling in plaats van airconditioning die om veel elektriciteit vraagt. De weerdata zijn beschikbaar van 1,6 miljoen virtuele weerstations, hiermee altijd binnen maximaal veertien kilometer van de werkelijke locatie.”
het pilot project dat we hebben uitge- bouwprestatie en anderzijds om faalkosvoerd en waar Ecotect en Green ten te verminderen.” Building Studio zijn toegepast. Bij die presentatie waren zoals te verwachten in Rechtbank Zwolle eerste instantie enkele critici, die hadden Van Baalen: “De aanleiding voor de pivoornamelijk de angst om de controle lot bij de Rechtbank Zwolle was te kijkwijt te raken over hun eigen vakgebied ken of we met BIM aan de slag kunnen. en expertise, maar die angst is niet ge- Daarbij gaat het ons er vooral om of we grond.” Van Baalen vult hem aan: “De met de nu beschikbare software probletool is juist pas waardevol in handen men die we tegenkomen ook echt kunvan de technisch specialisten, het is een nen oplossen. Het project is een bijzonaanvulling op hun mogelijkheden.” der eye-opener geweest. We willen er De Leeuw: “Ook bij renovatie kan het nu absoluut mee verder. We willen BIM zeer waardevol zijn, er komt veel regel- tot de volle mogelijkheden benutten om geving aan van overheden met als doel de verantwoordelijkheden van de aanom bestaande bouw te renoveren. Daar gesloten partijen goed onder te brengen is een nieuwe manier voor nodig, in in een BIM. Het moet heel duidelijk BIM kun je digitaal alle beschikbare in- zijn wie wat levert en wanneer, zodat ieformatie gaan vatten van het bestaande dereen door kan werken aan het progebouw.” Van Baalen: “De bestaande ject.” markt is de markt van morgen, met gro- De Leeuw: “Zo kan de oriëntatie van te spoed zullen we de bestaande bouw een gebouw al heel belangrijk zijn voor aan moeten pakken om aan duurzaam- energiegebruik en voor het effect op beheidseisen te voldoen. De kracht van staande omliggende gebouwen. Je kunt BIM is schier oneindig, en daarbij zeer de daglichttoetreding toetsen in het gegoed te gebruiken.” bouw zelf, maar ook het effect van Jaap Smit, chief executive officer bij schaduw op omliggende gebouwen. Issue: “In de ‘automotive’, elektronica Smit: “Op basis van die gegevens kun en werktuigbouw bestaat BIM al veel je ook in gesprek met omwonenden, die langer onder andere namen. De faalkosten in de bouw dwingen ons er nu toe daar iets tegen te ondernemen en met BIM is daar veel verbetering in te brengen.” Van Baalen: “De bouw is veel meer versnipperd, er zijn meer partijen die moeten samenwerken en eigen verantwoordelijkheden hebben, daarom duurt de invoering van BIM veel langer.” De Leeuw: “De opdrachtgevers zullen BIM gaan opMeer daglicht betekent minder lamplicht. Daarom is van leggen, enerzijds om bouwvier eerder geplande patio’s er één gemaakt, wat vooral in partners te bewegen om te de onderste verdiepingen veel meer daglicht toelaat. komen tot een maximale geCADMagazine April/Mei 2010-3
15
Kortom, het pilot project was zeer geslaagd en geeft een goed beeld van de toegevoegde waarde van BIM voor alle betrokkenen bij bouwprojecten tijdens de hele levenscyclus van het gebouw. www.arcadis.nl www.issue.nl
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:11
Pagina 16
HOFSTEDE VAN ERKEL Hofstede van Erkel Bilderdijkkade 13a 1053 VA Amsterdam tel.: 020-6124780 fax: 020-6124730
www.cadix.nl
* AutoCAD Basis * AutoCAD Update * AutoCAD Gevorderd * AutoCAD Update * AutoCAD Mechanical
* Inventor Suite Basis Spoed (31/2 dag) * Inventor Suite Basis Stnd. (5 dagen) * Inventor Suite Basis Extra (6 dagen) * Inventor Suite Gevorderd * Inventor Professional Basis * Inventor Release Update * Inventor Thema Training * Inventor Professional Modules * Vault
www.inventor-professional.nl
ALTIJD DE TRAINING DIE BIJ JOU PAST! AUTOCAD TRAININGEN AutoCAD 2D, 3D, Advanced, Update, Omscholing tot CAD Tekenaar USG Innotiv Training Center biedt opleidingen op het gebied van thermodynamica tot procesautomatisering, van AutoCAD tot waterbehandeling en in tal van andere disciplines. Zowel standaard- als maatwerktrainingen voor CAD specialisten. Van basis tot advanced en update training, kortom: direct toe te passen op je werkplek! We werken samen met onze partners Autodesk, PTC en Vapro. TRAINING OP LOCATIE IS MOGELIJK!
AUTODESK INVENTOR TRAININGEN Inventor Professional, Advanced, Tube & Pipe Design, Sheet Metal MICROSTATION TRAININGEN MicroStation XM, MicroStation 2D, 3D, Advanced PRO/ENGINEER 3D TRAININGEN Pro/ENGINEER Wildfire PRO/ENGINEER DATABEHEER TRAININGEN Windchill PDM Link, Windchill Project Link
C E R T I F I E D
T R A I N I N G
P
A
R
T
N
E
R
www.usginnotiv.nl •
[email protected] • T 033 450 40 80
www.usginnotiv.nl CivilCenter is Autodesk Authorized Training Center (ATC) en gespecialiseerd in het ontwikkelen en verzorgen van professionele standaard en klantspecifieke opleidingen op het gebied van civil en geo/gis. Nederlandstalig, modulair, marktspecifiek, op maat en dankzij ons mobiele opleidingscentrum overal mogelijk. • AutoCAD Civil3D
• AutoCAD Map3D
• AutoCAD
Voor meer informatie kunt u een mail sturen naar CivilCenter
[email protected] www.civilcenter.nl
www.npqcad.com
www.cadcenter.nl
ENGINEERING IN CONTROL cadservices.nl/opleiding CADMagazine April/Mei 2010-3
16
Opleidingscentra in Noord-, West- en Midden-Nederland Trainingen op locatie CoCreate, Mathcad, Isodraw, Windchill, Pro/ENGINEER HQ3UR(1*,1((50HFKDQLFDJHFHUWL¿FHHUG
CAD310:CAD 2-2006
20-04-2010
09:23
Pagina 17
TRAININGSWIJZER Cursussen en trainingen
AutoCADÊUÊ >ÃÃÊUÊ1«`>ÌiÊUÊ iÛÀ`iÀ`ÊUÊÎ ÊUÊ"«Ì>Ã>Ìi & 6 ° /ÊUÊ >ÃÃÊUÊiÛÀ`iÀ` ÛiÌÀÊUÊ >ÃÃÊUÊ1«`>ÌiÊUÊ iÛÀ`iÀ`ÊUÊ"ÌÜiÀ«i Î`ÃÊ>ÝÊUÊ >ÃÃÊUÊiÛÀ`iÀ` ,iÛÌÊUÊ >ÃÃÊUÊiÛÀ`iÀ`
, of updatetraining rs-, gevorderdent Met een beginne in huis die u direc ny haalt u kennis pa r, m ve Co tie & ec D eff CA van rkt meteen nt brengen. U we t he k kij in de praktijk ku Be are. met uw CAD softw l. sneller én beter w.cadcompany.n ww op d bo an sa ng ini tra ele tu ac
HBO-deeltijdopleiding voor CAD Engineers
of
3x
the
www.cadcollege.nl
x
Best ATC
ter
A
ÊUÊ-ÞÃÌiÊ>>}iÀÊUÊ Î Ê iÃ}iÀÊUÊÀV
ÌiVÌÕÀ>Ê iÃ}iÀÊUÊiV
>V>Ê iÃ}iÀ
ised Training Ce hor n ut
u Ben el
A utodesk
!
rong met kennis
p Realiseer voors
Drie maal Award-winnaar ‘Best Autodesk Training Centre’ In een kleine groep, waar ruimte is voor uw persoonlijke wensen, legt u de basis voor jarenlang CAD-plezier. Deskundige docenten helpen u nieuwe mogelijkheden te ontdekken of u nu een beginnend CADtekenaar bent of een specialist.
CAD & Company Training Centers: Alkmaar - Amsterdam - Boxtel - Emmen - Oosterhout - bij u op locatie
www.cadcompany.nl
Array Industries b.v. verzorgt voor de door ons geleverde Plantdesign software de trainingen en workshops. Deze trainingen kunnen op locatie verzorgd worden maar ook bij ons op kantoor. Onze trainingen zijn zeer praktijkgericht en zorgen ervoor dat uw mensen snel en gericht aan de slag kunnen met onze software.
Uw trainingen een heel jaar lang in
Onze opleidingen:
CAD-Magazine
• P10 pipestress Basis training • P10 Pipestress Advanced training • P10 Update training • Microprotol Basis training • Microprotol Cost Estimation training • Babsywin Basis training
en op
www.cadmagazine.nl voor slechts
€ 1300,–
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met de heer ir. J.H. de Groot op telefoonnummer 0180-331655 of per mail
[email protected] www.arrayindustries.com
www.cadmagazine.com
Pythagoras 12.00 is uitgekomen Pythagoras is een stand-alone CAD-tekenprogramma van ADW Software, dat zich richt op de markt van de landmeter, aannemer, studiebureau, openbaar bestuur, nutsbedrijf, enzovoorts. Krachtige en gebruiksvriendelijke teken- en rekenfuncties zorgen voor een snelle en accurate behandeling van meetgegevens en snelle afwerking van plannen.
teem, link met Google Earth, integratie van landelijke coördinatensystemen, een verbeterd viewportsysteem, mogelijkheden om digitale terreinmodellen te bewerken, DWG-compatibiliteit tot en met versie 2010 en het aanmaken eigen werkbalken. Daarnaast kan, via Pythagoras VBA, voor elk gesteld probleem, dat niet met de geïntegreerde functies kan worden opgelost, een macro geschreven worden. Daardoor kan de gebruiker zijn versie van Pythagoras volledig aanpassen aan zijn specifieke wensen.
Het modulair systeem van Pythagoras 12 maakt dat de gebruiker een softwarepakket kan samenstellen dat volledig voldoet aan zijn of haar eisen. Digitale terreinmodellen, wegontwerp, inlezen veldgegevens en gegeorefereerde beelden. Pythagoras 12 voegt een heleboel features toe aan het reeds uitgebreide aanbod zoals: een ingenieus rapporteringssysCADMagazine April/Mei 2010-3
Pythagoras 12 is beschikbaar voor Windows 7, Vista en XP. www.pythagoras.net
17
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 18
M ECHANICAL & D ESIGN
SolidCAM 2010
G e a u t o m a t i s e e rd v a n o n t w e r p t o Door de redactie
SolidCAM, producent van geïntegreerde CAM-systemen, kwam in maart 2010 met de nieuwe versie van SolidCAM: SolidCAM 2010. Met SolidCAM 2010 beschikken gebruikers in de maakindustrie over een volledig en krachtig pakket CAM-softwaremodules voor 2,5Den 3D-frezen, ‘High Speed Machining’, meerzijdig indexiaal 4- en 5-assig frezen, 4- en 5assig simultaanfrezen, tot 4- en 5-assig draaifrezen en WireEDM. algemene geometrie voor alle sjablonen kan nu worden gedefinieerd en sjablonen kunnen worden gefilterd op basis van attributen, zodat de gebruiker de sjablonen kan categoriseren naar het gebruikstype. De gereedschapstabel van SolidCAM bevat nu standaardbeheer voor toevoer van gereedschappen en assnelheden voor verschillende materialen en CNC-machines. Dit stelt de productiefaciliteit in staat de toevoer van gereedschappen en assnelheden in SolidCAM aan te passen voor de eigen omgeving. De mogelijkheden voor geometriedefinitie en het herkennen van boorgaten zijn in belangrijke mate verbeterd. Waar in eerdere versies de handelingen voor het herkennen van boorgaten automatisch werden uitgevoerd, kan de gebruiker in nu kiezen tussen een automatische en een handmatige modus. In de handmatige modus kan een functie voor gaten worden geselecteerd door het kiezen van het oppervlak of de rand ervan. Als een oppervlak/rand wordt gekozen, gaat SolidCAM in de database voor gatenherkenning na tot welke gatenfunctie de geselecteerde eenheid behoort. De vastgestelde gatenfunctie wordt dan toegevoegd aan de lijst. Beide modi kunnen worden gecombineerd, maar als de automatische modus wordt gebruikt nadat de handmatige modus is gebruikt, worden de in de handmatige modus gemaakte selecties gewist.
De nieuwe 5-assige boorhandeling van SolidCAM.
S
olidCAM 2010 is geïntegreerd in SolidWorks 2010. SolidCAM, een SolidWorks Gold Partner sinds januari 2003, voorziet in het hoogst mogelijke niveau SolidWorksintegratie, met een naadloze ‘single-window’-integratie en volledige associativiteit met het SolidWorks-ontwerpmodel. Alle machinale bewerkingen worden gedefinieerd, berekend en gecontroleerd in de SolidWorks CAD-omgeving. Alle geometrieën die worden gebruikt voor machinale bewerking, zijn volledig associatief met het SolidWorks-model: als de geometrie van het ontwerp wordt aangepast, worden alle machinale bewerkingen automatisch door SolidCAM gesynchroniseerd met de bijgewerkte geometrie. Dit waarborgt het automatisch bijwerken van gereedschapsbanen voor CAD-revisies. Dankzij de nauwe associativiteit tussen SolidCAM en SolidWorks kan het volledige proces van ontwerp tot productie worden geautomatiseerd. Veel bedrijven die zich zowel met ontwerp als met productie bezighouden, beschikken slechts over een klein aantal productlijnen, maar met veel variaties en combinaties. De volledige associativiteit van SolidCAM maakt gebruik van SolidWorks-configuratiemanagement om de CNC-gereedschapsbanen voor de diverse productvariaties automatisch bij te werken. SolidCAM maakt SolidWorks daarmee tot een bijzonder goed geïntegreerde CAD- en CAM-oplossing.
HSM-module De High Speed Machining (HSM)-module is uitgebreid met een nieuwe gecombineerde strategie voor constant Zbewerkingen en 3D-offsetbewerkingen voor hoeken. De twee gecombineerde bewerkingsstrategieën maken gebruik van dezelfde gegevens over geometrie, gereedschappen en limieten. De technologische parameters voor het berekenen en koppelen van gereedschapsbanen worden apart gedefinieerd voor de constant Z- en 3D-hoekoffsetstrategieën. SolidCAM 2010 introduceert de nieuwe HSM Rough-module die gebruikers de kracht en productiviteit van hogesnelheidsfrezen biedt. De module bevat onder meer de handelingen: contourfrezen, ‘hatch roughing’ en nafrezen. De simultane 5-assige bewerkingsmodule is in SolidCAM 2010 aanzienlijk verbeterd. Naast de nieuwe subhandelingen voor elektrode, matrijs, turbineblad, 4x-projectie en 3assige naar 5-assige conversie, beschikt de nieuwe versie over een geautomatiseerde 5-assige boorhandeling die het boren van ‘Swiss cheese’-type onderdelen versnelt.
Sjablonen SolidCAM-sjablonen, die veelvuldig worden gebruikt voor het automatiseren van terugkerende CAM-programmeringstaken, zijn in de nieuwe versie verder verbeterd. Een CADMagazine April/Mei 2010-3
18
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 19
r p t o t p ro d u c t i e Gezien het toenemende gebruik van multitasking CNC-machinegereedschappen heeft SolidCAM 2010 ook de simulatie voor dergelijke machines aanzienlijk verbeterd. De software voorziet in een veel meer gedetailleerde simulatie van complexe draai-freeshandelingen, met meervoudige revolverkoppen en assen, inclusief botsingcontrole voor de gereedschapshouders en draaigereedschappen, in machines voor trommelkoppen en B-assen. SolidCAM 2010 maakt weergave van het houdersysteem voor draaibeitels mogelijk in de machinesimulatiemodus. De draaikopfunctie wordt ondersteund in het houdersysteem voor draaibeitels. Voor machines met draaikoppen kan een aantal gereedschappen op de draaikop worden geplaatst en kan waar nodig tussen gereedschappen worden geschakeld. Elk gereedschap heeft een eigen positie in de revolverkop en het gereedschapsnummer komt overeen met het nummer van de relevante coördinatietransformatie die dit gereedschap vertegenwoordigt. De Post Processor-ontwikkeling voor meerassige machines is ook aanzienlijk vereenvoudigd. Doordat SolidCAM 2010 64 bits-computing ondersteunt, kunnen gebruikers de grote hoeveelheid geheugen van moderne computers optimaal benutten. Berekening en simulatie van grote onderdelen gaat nu sneller dankzij de 64-bitscapaciteit. SolidCAM 2010 voorziet bovendien in een nieuwe ‘externe simulator’-optie om simulaties uit te voeren in een apart venster, terwijl gewoon doorgewerkt kan worden in SolidCAM. Als het venster ‘Externe simulator’ wordt weergegeven, worden alle handelingen die in de simulatie zijn opgenomen (en de gerelateerde items zoals geometrieën, coördinatensystemen en dergelijke) gemarkeerd met het slotpictogram in SolidCAM Manager. Met de versie SolidCAM 2010 kan CAM-programmering op alle terreinen van mechanische productie verder worden geautomatiseerd. In vijf van de afgelopen zes jaar is SolidCAM door CIMdata uitgeroepen tot de snelst groeiende CAM-leverancier ter wereld. Deze snelle groei is het resultaat van de implementatie van de CAD-integratiestrategie. In Nederland wordt SolidCAM vertegenwoordigd door Cad2M, een systeemleverancier gespecialiseerd in het optimaliseren van het ontwerp-naar-markt-proces. Het bedrijf levert softwaresystemen zoals SolidWorks, SolidCAM en Visual Components, maar voorziet ook in de training, het onderhoud en de consultancy die nodig zijn voor een succesvolle implementatie.
De nieuwe 5-assige boorhandeling van SolidCAM.
VDL Technics is gespecialiseerd in het produceren en seriematig samenstellen van complexe plaatwerkconstructies door middel van (robot-)lassen. Tevens beschikt VDL Technics over een 5-assige freesmachine waarmee werkstukken tot veertien meter lang kunnen worden bewerkt. Het programmeren van de freesmachine was tot voor kort echter een complexe en tijdrovende zaak, waardoor producten nog vaak buiten de deur bewerkt werden. Evenals bij het lasersnijden, plaatbewerking en (robot-)lassen zijn zowel de productie- als omsteltijden van cruciaal belang. VDL Technics heeft daarom besloten om op zoek te gaan naar CAM-software om ook deze freesmachine gemakkelijker, sneller en offline te kunnen programmeren. Na diverse CAM-software te hebben geëvalueerd heeft VDL Technics uiteindelijk gekozen voor SolidCAM van CAD2M. Bij VDL Technics wordt al jaren gebruik gemaakt van 3Dontwerpsoftware van SolidWorks. Mede door de volledige integratie van SolidCAM binnen SolidWorks, is een optimale doorstroming van ontwerp naar productie gecreëerd. Tijdens de implementatie is door CAD2M eerst de werkwijze bij VDL Technics onder de loep genomen. Met deze informatie is door CAD2M de post-processor in SolidCAM volledig aangepast aan de wensen van VDL Technics. De software stelt VDL Technics in staat om verschillende bewerkingen op 3D geometrie snel en eenvoudig te selecteren en/of automatisch te herkennen. Ook bij wijzigingen van het 3D-ontwerp van het werkstuk wordt nu zeer veel tijd bespaard. De CAM-bewerkingen worden namelijk na een ontwerpwijziging automatisch geüpdate, waarna direct een nieuw CNC-programma kan worden gegenereerd. Door het gebruik van SolidCAM en de implementatie door CAD2M heeft VDL Technics nog meer grip gekregen op hun 5-assige freesmachine. Producten worden nu intern bewerkt, de doorlooptijd is aanzienlijk verbeterd en de risico’s worden tot een minimum beperkt.
VDL Technics VDL Technics in Boxtel is een zelfstandige werkmaatschappij van de VDL Groep, een internationale onderneming die zich toelegt op de ontwikkeling, productie en verkoop van halffabricaten, bussen en overige eindproducten. In totaal maken 77 werkmaatschappijen verspreid over veertien landen met ruim 6.100 medewerkers deel uit van de groep. CADMagazine April/Mei 2010-3
www.vdltechnics.nl www.cad2m.nl
19
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 20
P LATFORM
De makke schapen gaan eerst nadenken alvorens ze de voorman blindelings gaan volgen.
Nieuw: ‘business case’ als voorwaarde voor investeringen
Wi n s t wa a rs c h u w i n g vo o r C A D - b e d ri j ve n Door Willem Barendsz
De kredietcrisis zorgt er voor dat bedrijven de hand op de knip houden. Vertegenwoordigers denken dat het een kwestie van tijd is alvorens de mega-orders weer kunnen worden bijgeschreven, alsof er niets is gebeurd. Dat gaat niet gebeuren. Wel degelijk zijn er zaken veranderd die anders zijn dan voor de crisis.
C
AD-bedrijven zijn blij, heel blij met ons. Ze zijn zo blij omdat mensen kuddedieren zijn. Eén schaap over de dam … Dus als ze de voorman weten te ontdekken en deze in de gewenste richting laten bewegen dan is het kostje gekocht voor de firma’s. Kassa. Ze hebben het buitengewoon slim gespeeld. Prachtige marketingstrategie neergezet en deze ook volgehouden. Sfeerbeelden, weinig concurrenten, optimalisatie van het werkproces, sneller, efficiënt, gebruikersvriendelijk. CAD is gewoon een ijzersterk merk en daar maken ze handig gebruik van. Die kwaliteit moet je koesteren maar ook verdedigen als dat nodig is en dit doen ze fier.
Spoedcursus Een snelle google op ‘inhoud business case’ leverde eindeloos veel hits op. Hier volgt een spoedcursus. Er is geen blauwdruk voor een ‘CAD business case’. Het is zeker niet alleen een raming van kosten. Zeker is wel dat het project van verschillende kanten moet worden belicht. Het moet zodanig gebeuren dat het management het gevoel krijgt dat serieus naar het project is gekeken en dat er vertrouwen uit blijkt. Een ‘business case’ moet antwoord geven op de vraag hoe de implementatie van de nieuwe functionaliteit het beste kan geëffectueerd. Belangrijk onderdeel van het document is het hoofdstuk: terugverdientijd (ook zo’n nieuw woord, ook wel gebezigd als Return of investments (ROI)). Hoofdvoorwaarde (nu komt het) is dat het waarde moet toevoegen aan de bedrijfsvoering en dat op een of andere manier de winstgevendheid moet herstellen (zeker in deze tijd) of verbeteren. Risico’s mogen niet ontbreken (uitloop van de planning en duurder dan voorzien moet zeker in de Top10 terugkomen). Belangrijker dan de risico’s zelf zijn de geformuleerde beheersmaatregelen die het daadwerkelijk optreden van de ongewenste gebeurtenissen moet voorkomen of verminderen. Ook de kosten van het opleiden van gebruikers dient te worden gecalculeerd. Onderzocht moet worden of er alternatieven zijn (software van de concurrent), niets doen is ook een optie. Nou dan weten we het wel.
Zoals geschreven, CAD-bedrijven zijn blij met ons maar dat gaat veranderen. Ik zie tekenen van een ommekeer. Ik hoor en lees woorden die ik niet eerder in onze branche heb waargenomen. Eén van die woorden is: ‘business case’. De directeuren van de CAD-bedrijven zullen daarvan schrikken als deze toepassing van het ene continent naar het andere is overgewaaid. De rillingen zullen over de ruggen lopen. De makke schapen gaan eerst nadenken alvorens ze de voorman blindelings gaan volgen. De CAD-gebruikers gaan nadenken. Oei oei. Afijn ik heb geen flauw idee wat er in zo’n ‘business case’ zou moeten komen want als beslisser was ik helemaal in de ban van de marketingstrategie. De folder voor weer een noodzakelijke upgrade was zo overtuigend dat ik na één of twee kleine tegensputters gewoon omging. En dat het uiteindelijk wat meer kostte dan bij aanvang gedacht vond ik vervelend maar ja het was niet anders. Ook als het wat langer duurde, slikte ik de vertraging. CADMagazine April/Mei 2010-3
Wachten op akkoord Een ‘business case’ wordt aan het management aangeboden en er wordt geduldig op het akkoord gewacht. Als er,
20
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 21
en niet eerder dan dat, witte rook uit de schoorsteen komt, gaat het project officieel van start. Eigenlijk moet je zeggen dat een ‘business case’ een onderdeel is van het project. Als opdrachtgevende bekruipt mij het bevoel dat ik jaren lang onverantwoord met bedrijfsgelden ben omgegaan. Nooit afgevraagd of het goedkoper is om in plaats van twintig medewerkers slechts drie naar een cursus te sturen. Om vervolgens door deze drie opgeleiden een interne training in de avonduren te verzorgen. Heb ik wel eens ‘echt’ serieus afgewogen of het overslaan van een nieuwe release nu echt wel zoveel problemen geeft als men wil doen laten vermoeden. Geen tweede keer Ik kan u één ding nu alvast verklappen als het ‘business case’-fenomeen serieus wordt opgepakt: CAD-bedrijven Nederland gaan zware jaren tegemoet. Er zullen weinig upgrades en vage diensten meer verkocht worden in de komende jaren. En als het u toch lukt een bedrijf te verlokken, dan worden de teleurstellende resultaten wel zichtbaar in het RRAI oftewel ‘realized return after investment’ zodat het geen tweede keer gebeurd.
Winstwaarschuwing voor alle CAD-bedrijven die overgaan tot het toepassen van ‘business cases’.
Normaal gesproken vraag ik aan u, de lezer dezes, vaak een gebruiker, een reactie maar dat doe ik deze keer niet. Ik roep de softwarefabrikanten op massaal op dit opinieartikel te reageren. Deze keer niet met folderpraat maar met steekhoudende argumenten, bijvoorbeeld in de vorm van een voorbeeld ‘business case’ van een software upgrade. Ik kijk reikhalzend uit naar het nummer waarin uw reactie wordt opgenomen. Dat is erg positief gesteld want ik kom er ook op terug als vooraanstaande CAD-bedrijven niet reageren. Reacties naar:
[email protected]. Bij interessante reacties komen wij erop terug. Alle reacties worden anoniem gehouden, tenzij in de mail is aangegeven dat het vermelden van naam en rugnummer is toegestaan. Ing. Willem Barendsz is normaal gesproken uw columnist van CAD Magazine, maar hij had in dit artikel meer woorden nodig om van een belangrijk onderwerp een punt te maken.
CADMagazine April/Mei 2010-3
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 22
B OUW & C IVIEL
Ahrend ontwerpt met AutoCAD Architecture
Kantoorinrichtingen naar wens Door de redactie
Koninklijke Ahrend is een internationaal toonaangevende kantoorinrichter, die onlangs de volledige CAD-omgeving heeft vervangen door AutoCAD Architecture. Omdat het bedrijf klantgericht ontwerpt, zijn de CAD-systemen geïntegreerd met het Triton ERP-systeem en Autodesk Vault voor bedrijfsbreed datamanagement. Hieronder belichten CAD-coördinator Stephan Peters en applicatiespecialist Paul Sopers het Ahrend Studio Applicatie Project.
A
hrend geeft vorm en invulling aan duurzame werk-, leer- en leefomgevingen, die stimulerend werken op de mensen die er verblijven. Zij noemen dit ‘Humanising Spaces’. Met vlekkenplannen, interieurschetsen, driedimensionale ontwerpen en voorstellen voor kleuren en materialen worden alle inrichtingswensen en eisen van klanten door bekende ontwerpers inzichtelijk gemaakt. Daarvoor beschikt Ahrend over vijftien ontwerpstudio’s in Nederland, België, Spanje en het Verenigd Koninkrijk. Onder de noemer CoCreate NOW anticipeert het bedrijf op de ‘crowdsourcing’ trend, door klanten, partners en architecten actief te betrekken bij de totstandkoming van toekomstige werkomgevingen. Om te kunnen blijven innoveren kreeg Ahrend zelf behoefte aan een nieuwe generatie CAD-applicaties. Alle Studioontwerpers werkten tot voor kort met het technisch niet meer ondersteunde GDS en MicroGDS. Deze CAD-systemen werden al meer dan 10 jaar gebruikt, voornamelijk vanwege de omvangrijke eigen bibliotheek met kantoormeubilair, diverse maatwerkfuncties CADMagazine April/Mei 2010-3
en daarmee geïntegreerde bedrijfsapplicaties. “Wij hebben onze verkoop-, ontwerp- en productieprocessen al decennia lang in vergaande mate geautomatiseerd”, vertelt Peters. “Omdat onze CAD-systemen bedrijfskritische middelen zijn in de realisatie van projecten voor klanten, hebben wij de vervanging met alle betrokkenen projectmatig aangepakt.” AutoCAD Architecture en Vault Vanwege de complexiteit van haar nieuwe CAD-omgeving met diverse systeemintegraties, die ook internationaal moet worden uitgerold, heeft Ahrend het Studio Applicatie Project als aanbesteding in de markt gezet. “Onze belangrijkste selectiecriteria waren ondersteuning van de Office Furniture Modelling Language (OFML), een betrouwbaar databeheersysteem en vergaande integraties met het Triton ERPsysteem en pCon planner”, vervolgt Peters. “Verder zochten wij een leverancier met veel kennis, ervaring en meerdere vestigingen, om onze mensen niet onnodig ver te laten reizen voor het volgen van de benodigde opleidingen.
22
Na een uitgebreide vergelijking van alle aanbieders hebben wij weloverwogen gekozen voor CAD & Company met AutoCAD Architecture en Vault. Zij hebben namelijk proactief meegedacht over de beste oplossing voor onze behoeften, aantoonbaar veel ervaring met Autodesk software voor bouwgerelateerde toepassingen en specialisten in data- en documentmanagement.” Sopers vertelt: “In overleg met hun projectleider hebben wij besloten om de voorheen per studio geïnstalleerde CAD-werkplekken te gaan centraliseren op één licentie-server en centrale Vault. In die Vault is wel een onderverdeling naar de verschillende landen gemaakt. Bij het implementeren van de nieuwe CAD-systemen heeft CAD & Company nauw samengewerkt met Cap Gemini, die het operationele beheer van onze ICT-infrastructuur en werkplekken verzorgt.” Automatisering bedrijfsprocessen Behalve modernisering van de CADsystemen was het verdergaand automatiseren van de bedrijfsprocessen een belangrijke doelstelling voor Ahrend’s
CAD310:CAD 2-2006
20-04-2010
09:26
Pagina 23
“Behalve de al genoemde verdergaande automatisering is de toegenomen flexibiliteit om elkaar in projecten te kunnen ondersteunen een belangrijke verbetering van de nieuwe CAD-omgeving.” Ahrend heeft een omvangrijke eigen bibliotheek met kantoormeubilair, diverse maatwerkfuncties en daarmee geïntegreerde bedrijfsapplicaties.
Studio Applicatie Project. De verkopers van het bedrijf leggen altijd de eerste klantcontacten, waarvan alle belangrijke informatie in een Triton ERP-systeem wordt opgeslagen. Op basis daarvan gaan de studio’s ontwerpen en visualiseren met AutoCAD Architecture en de pCon-xcad add-on, om alle beschikbare inrichtingsobjecten in OFML-formaat te kunnen gebruiken. Als het klantontwerp klaar is, wordt er automatisch een stukslijst gegenereerd,
die de verkoopmedewerkers gebruiken voor de prijscalculatie. Op de verkoopafdeling wordt tevens gebruik gemaakt van pCon planner. Voor beide afdelingen is de centrale Ahrend-bibliotheek met inmiddels ruim 6.000 producten een onmisbaar instrument om hun werk te kunnen verrichten. Behalve de geometrie worden daarin ook alle specificaties in zes talen beheerd, om voor internationale klanten snel en eenvoudig een offerte in de eigen taal te kunnen maken. “Terugkijkend op 2009 vinden wij dat de vervanging van onze decentraal georganiseerde GDS en MicroGDS CAD-systemen naar een volledig gecentraliseerde AutoCAD Architecture en Vault-omgeving, beter dan verwacht is verlopen”, zeggen Peters en Sopers. “Zeker omdat de meeste Studio-medewerkers nog onbekend waren met de nieuwe CAD-software en daar nu enthousiast mee werken”. Maatwerktraining Zoals eerder vermeld zijn de kennis van zaken, toepassingservaring en lokale aanwezigheid voor Ahrend belangrijke selectiecriteria geweest. In totaal zijn circa 55 medewerkers van het bedrijf verspreid over de locaties Amsterdam, Boxtel, Oosterhout en Emmen, getraind om met de nieuwe CAD-applicaties te kunnen werken. “De trainers van CAD & Company hebben deskundig ingespeeld op de behoeften van onze cre-
atieve interieurontwerpers”, vertelt Sopers. “Dat zijn allemaal mensen met al jaren CAD-ervaring, maar in vergelijking met andere groepen cursisten amper kennis van AutoCAD. Na te zijn gestart met 2D-tekenen wordt nu geleidelijk steeds vaker in 3D gewerkt. De eerste lijn technische ondersteuning en coaching verzorgen wij vanuit Utrecht zelf, terwijl de tweede lijn wordt ingevuld door CAD & Company. De samenwerking met hen verloopt heel prettig, omdat afspraken makkelijk te plannen zijn, worden nagekomen en zij over veel ervaren specialisten beschikken. Het speciaal voor ons ontwikkelde trainingsmateriaal is na vertaling in het Engels ook door een lokale Autodesk-opleider gebruikt om de mensen van de ontwerpstudio in Engeland op te leiden.” “Behalve de al genoemde verdergaande automatisering is de toegenomen flexibiliteit om elkaar in projecten te kunnen ondersteunen een belangrijke verbetering van de nieuwe CAD-omgeving”, concludeert Peters. “Onze markt mondialiseert namelijk snel, waardoor wij vaker vanuit verschillende studio’s moeten samenwerken aan internationale projecten. Dat is met de centrale AutoCAD Architecture en Vault-omgeving veel eenvoudiger dan voorheen te faciliteren.” www.cadcompany.nl www.ahrend.nl
Heeft u een schets, 2D-tekening of 3D CAD-model? Wij regelen snel een tastbaar resultaat voor u! Bel of mail vandaag nog voor een vrijblijvende afspraak: 0297 – 368 516 |
[email protected] | www.cad2reality.nl Modelleren | Visualiseren | ‘Fixen’ | 3D-scannen | 3D-printen | 3D-PDF’s
ONTDEK DE UNIEKE MOGELIJKHEDEN VAN 3D-PRINTEN CADMagazine April/Mei 2010-3
23
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 24
M ECHANICAL & D ESIGN
SolidWorks populair op scholen
N e d e rl a n d s e t u t o ri a l s wo rd e n ve rt a a l d Door Job van Haaften
Bij SolidWorks wordt breed ingezet op educatie, als leerlingen op school de software leren gebruiken, is de kans groot dat ze er als professional mee gaan werken. De Nederlandse tutorials vervullen daarbij een belangrijke rol, ook in het buitenland. Ik sprak hierover met Joe Wilkie en Marie Planchard.
legale sofware gebruiken. Voor de scholen zijn speciale tarieven en het eerste jaar hebben ze een subscription-contract, dus technische ondersteuning. De software direct in handen van studenten heeft al jarenlang een hoge prioriteit bij SolidWorks.” Wilkie vervolgt: “Het zijn voornamelijk de resellers die op zoek gaan naar scholen en de contacten leggen. Zij bieden ook zelf de trainingen en seminars aan. Vanuit SolidWorks worden de resellers ondersteund. Dat geldt ook voor initiatieven als de Design Contest in Nederland, wij maken het mogelijk voor resellers in andere landen om dit soort competities te organiseren, maar zij moeten het uiteindelijk doen.”
Marie Planchard en Joe Wilkie zijn verantwoordelijk voor Education binnen SolidWorks.
Omdat educatie voor SolidWorks een belangrijke aangelegenheid is sprak ik tijdens SolidWorks World 2010 in Los Angeles met Joe Wilkie, Education Business Manager for EMEA (Europa, Midden Oosten en Afrika), en Marie Planchard, Director of World Wide Education Markets. Wilkie vertelt dat er ongeveer 750.000 mensen de educatie-versie van SolidWorks hebben gedownload, daarvan 240.000 het laatste jaar. Wilkie: “Steeds meer scholen stappen over op de SolidWorks-software, niet alleen de gratis te downloaden educatie-versie, de ‘Full Version’, ook de Premium-versie is erg populair CADMagazine April/Mei 2010-3
bij universiteiten en hogescholen. De TU Delft heeft nu 6.000 licenties voor de studies werktuigbouw en industrieel ontwerp. In de Benelux alleen al 14.000 licenties voor onderwijs het laatste jaar. In België is een groep van 91 scholen een paar maanden geleden overgestapt op SolidWorks. De verspreiding van de betaalde licenties voor het onderwijs: ongeveer een derde in Europa, een derde in NoordAmerika en in de rest van de wereld is het nogal verschillend, vooral vanwege piraterij in software. Dat is in diverse landen moeilijk aan te pakken waardoor veel studenten en ook scholen il-
24
Planchard: “De door Kees Kloosterboer, Arnoud Breedveld en Jack van den Broek ontwikkelde tutorials, maken het voor leraren veel gemakkelijker om de basis van het werken met SolidWorks over te brengen. Leerlingen kunnen het in hun eigen tempo doen, en het gaat stap voor stap met veel plaatjes ondersteund door tekst. De twaalf tutorials zijn al heel snel in het Engels vertaald en er volgden er al meer. Turkije, Duitsland en Frankrijk hebben ook direct belangstelling getoond. Of het vertaald wordt is afhankelijk van de resellers in dat taalgebied, wij kunnen de mogelijkheid aanbieden en ze ondersteunen bij de vertaling. Wij zijn erg onder de indruk van de resultaten op dat gebied in Nederland, zowel wat materiaal betreft als de aantallen licenties. Een leuk feit is dat er al meer dan een miljoen pagina’s van de tutorials zijn gedownload in de Nederlandse versie.” Op mijn vraag of er nog aanvullingen komen op de huidige twaalf tutorials, op een hoger niveau, antwoord Planchard: “Jack van den Broek is bezig met enkele CAM-tutorials die aan-
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 25
Ontwikkelingen in CAD, CAM en CAE
Frezen met SolidCAM is één van de aanvullende tutorials die beschikbaar zijn.
sluiten op de eerdere SolidWorks-tutorials, over onder meer CAMWorks dat volledig geïntegreerd is met SW, SolidCAM dat goed geïntegreerd is en HyperMill dat meer stappen vereist maar wel kan samenwerken met SW. De aanpak om stap-voor-stap de leerling door de opdracht te leiden is succesvol gebleken, de tuinlampen uit de tutorials zie je op alle scholen staan. Als je naar een hoger niveau wilt na deze twaalf tutorials, kom je al snel op een project dat niet meer te vatten is in een stap-voor-stap tutorial. Dan moeten de leraren zelf met een idee komen.” Wilkie: “Met SolidProfessor, dat in Nederland door Design Solutions wordt aangeboden, kun je wel verder. De manier waarop Design Solutions dit ook bij scholen probeert te implementeren is innovatief voor SolidWorks. Planchard: “De wereld kijkt naar Nederland als het gaat om alternatieve energie, en de studenten moeten leren de producten die deze energie opwekken te ontwerpen. Nederland kan daar een heel belangrijke rol in spelen, dus is het belangrijk dat de liefde voor ontwerpen op jonge leeftijd wordt aangewakkerd en gekweekt.”
Wij vieren dit met een eenmalige jubileumaanbieding!
Wilkie voegt nog toe: “Als er werkelijk nog iets mist in het huidige pakket aan leermiddelen, is dat simulatie. Het gebruik daarvan betekent minder fysieke prototypes, dus minder energie en duurzamer. De huidige tutorials hebben al wel bewezen een goede voorbereiding te zijn op het CSWA (Certified SolidWorks Associate).”
* – , 0 2 € s t U bethaet aeelrstte jasarlevacn huw abonnement op voor
Planchard beëindigt het gesprek met: Het is een drukke periode voor ons, want in de lente moeten de scholen weten wat we ze van SolidWorks uit kunnen bieden.”
CAD-Magazine.
aand mei! m le e h e d t ld e g g Deze aanbiedin
www.solidworks.nl
Meld u aan op:
www.cadmagazine.nl/wordabonnee * Bedragen zijn excl. 6% BTW. U ontvangt automatisch een factuur. Het jaarabonnement geldt tot wederopzegging en wordt automatisch omgezet in een regulier jaarabonnement. CAD-Magazine verschijnt 8 keer per jaar. De reguliere prijs voor een jaarabonnement is € 75,- excl. BTW voor verzending binnen Nederland. Voor verzending buiten Nederland bedraagt de prijs € 98,-
CADMagazine April/Mei 2010-3
25
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 26
B OUW & C IVIEL
Demodag Vertex V16
In het teken van uitwisseling en in Door Lambert-Jan Koops
Elk jaar komt er een nieuwe versie van de Finse tekensoftware Vertex op de markt, ditmaal V16. Daarom wordt afwisselend in Nederland en België een demodag georganiseerd door Cad Serviceburo, waarin de nieuwe versie wordt voorgesteld aan de Benelux-gebruikers. Dit jaar vond deze dag plaats op donderdag 18 februari 2010 in Antwerpen.
Er was een groep van zo'n dertig belangstellenden op de Demodag, maar die bestond uit fanatieke Vertex-gebruikers.
Jos Stals, directeur van Cad Serviceburo, opende de Vertex-demodag door alle aanwezigen welkom te heten. De groep was minder groot dan vorig jaar, er waren zo'n dertig belangstellenden, maar die bestond uit fanatieke Vertex-gebruikers. Sommigen van hen waren vanuit de noordelijke Nederlandse provincies helemaal naar het verre Antwerpen afgereisd om de dag te kunnen bijwonen. Stals leidde hier uit af dat het met de gebruikerstevredenheid wel goed zit. "We krijgen veel feedback van onze klanten over zowel de technische ondersteuning van onze producten als de manier waarop we met de klanten omgaan: op beide vlakken scoren we een ruime voldoende. We hebben bijvoorbeeld laatst nog een grote nieuwe klant binnengehaald dankzij een andere, bestaande klant. De grootste houtskeletbouwer van België, Machiels Building Group, is overgestapt op Vertex nadat ze op bezoek waren geweest bij het in Nederland gevestigde Ursem Bouwgroep. CADMagazine April/Mei 2010-3
Kortom: het gaat bijzonder goed." De nieuwe klanten en de toenemende vraag zorgen er voor dat Cad Serviceburo extra personeel zoekt. De vraag is natuurlijk hoe zoiets mogelijk is in tijden van lage economische groei. Stals: "We hebben het voordeel dat we de complete Benelux als afzetgebied hebben. Ik heb gemerkt dat de crisis in Nederland veel diepere sporen heeft achtergelaten dan in België. Niet dat het in België een groot feest is, maar de crisis lijkt minder zwaar. De verhalen die ik hoor over ontslagrondes, het stilleggen de productie en zelfs faillissementen, zijn allemaal afkomstig uit Nederland." Investeren in BIM In het openingswoord van de demodag stelde Stals dat het juist in tijden van economische malaise belangrijk is om te investeren in de verbetering van de workflow. Het is nu dus bij uitstek het juiste moment om te investeren in BIM. Stals denkt dat het bovendien nodig is, omdat de tijdsgeest
26
er voor zorgt dat er andere woningen zullen worden gebouwd. "We zien momenteel een sterke toename in de vraag naar energiezuinige woningen. Dat betekent dat er erg veel aandacht is voor de manier waarop bijvoorbeeld de ventilatie van een gebouw in elkaar steekt. De bouwonderdelen moeten hierbij worden aangepast aan de toekomstige ventilatie-onderdelen en dat kan bij uitstek met BIM." Uiteraard meent Stals dat Vertex het aangewezen pakket is voor BIM. Hij legt uit waarom: "Vertex gaat diep in op het BIM-concept, bijna alle details zijn op een bijzonder hoog niveau in te stellen, dankzij de samenwerking tussen het bouwkundige Vertex BD en het bijbehorende G4 voor plaatwerk en werktuigbouwkundig ontwerp. Een dergelijke nauwkeurigheid in de opbouw van een model is van groot belang voor het terugbrengen van de faalkosten in de bouw. Het is immers mogelijk om echt alle onderdelen perfect voor te bereiden. Het voordeel daarbij is dat de Vertex-objecten erg klein zijn. Dit komt de werkzaamheid van de modellen ten goede en zorgt er voor dat de onderdelen makkelijker te maken en te bewerken zijn." Gastspreker Jan Kamphuis lichtte
Vertex BD is voor de bouw en Vertex G4 voor plaatwerk en werktuigbouw.
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 27
en integ ratie kort toe de verhouding is tussen 3D en BIM. Hij vergeleek het traditionele ontwerpproces met het nieuwe en benadrukte hierbij het voordeel van het hergebruik van onderdelen. Hij riep de aanwezigen dan ook op om eventueel bibliotheken uit te wisselen, zodat er een algemene bron van kennis kan ontstaan en uiteindelijk iedereen kan profiteren van de gezamenlijke werkzaamheden. Hij betoogde dat de bibliotheek bijzonder nuttig is bij grote projecten waarin veel herhaling zit, maar minder geschikt voor enkele gebouwen of kleine series: dan kost het aanmaken van de bibliotheek te veel tijd om rendabel te kunnen zijn. Hij stelde aan Vertex voor om voor die gevallen de aanmaak van templates voor 3D-componenten mogelijk te maken, zodat elk onderdeel met een paar kleine wijzigingen in te zetten is in een gebouwmodel. Integratie Het Vertex-aanbod bestaat uit verschillende producten. Tijdens de bijeenkomst in Antwerpen ging de meeste aandacht uit naar de bouwkundige variant van de software: Vertex BD. Momenteel kan dit pakket ook samenwerken met Vertex G4 dat is bedoeld voor plaatwerk en werktuigbouwkundig ontwerp. De samenwerking tussen beide pakketten is verder verbeterd met de release van versie 16. Dat is volgens de Finse afgevaardigde van Vertex in Antwerpen, Jukka Haho, voorlopig nog niet mogelijk met Electrical Engineering, alhoewel hij niet uitsluit
CADMagazine April/Mei 2010-3
dat dit op een wat langere termijn wel wordt geregeld. In zijn toespraak richtte de Product Manager Building Applications van Vertex Systems zich met name op de beschikbaarheid van de Vertex-versie voor Plant Design. Dit pakket is bedoeld voor het in 3D ontwerpen van fabrieken doordat het alle leidingen, koppelingen, pompen en trappen in 3D kan weergeven. Deze software werd al jarenlang stand-alone ontwikkeld in Finland. De nieuwste versie, die integratie biedt met Vertex BD, is vorig jaar uitgebracht in het thuisland van Vertex en nu dus ook verkrijgbaar in de Benelux. Hiermee wordt het mogelijk om een woning te tekenen in Vertex BD, deze dan over te brengen naar Vertex Plant Design en hierin vervolgens alle nodige toestellen en leidingen te tekenen. Denk hierbij aan onderdelen zoals de af- en toevoer van sanitaire installaties en verwarmingsbuizen. De onderdelen van de leidingen zijn hierbij parametrisch opgebouwd. De diameters van objecten worden automatisch herkend. De leidingen kunnen worden geïsoleerd. Nadien kan de gebruiker een stukslijst genereren en zal de software alles op een isometrisch plan uittekenen. Nieuwe functies Uiteraard ging het ook over nieuwe functies tijdens de demodag. In de daarvoor geplande sessie kwam een groot aantal veranderingen en uitbreidingen aan bod. Nieuwe projecten kunnen nu naast een projectnummer
27
Er zijn diverse profielkoppelingen mogelijk in Vertex V16, zoals deze balkdrager.
ook een uitgebreide beschrijving krijgen. Wanden worden via een dialoogvenster zowel in 2D als 3D weergegeven, zodat de gebruiker voor het tekenen al een duidelijk beeld heeft van de wandopbouw. De woning kan in de nieuwe versie ook veel gemakkelijker parametrisch worden opgebouwd en er kunnen meer koppelingen worden gelegd. Ingekleurde wanden en grondplannen geven nu een duidelijker beeld van de woning en het opslaan van macro’s is vereenvoudigd. Ook stonden de medewerkers van CAD Serviceburo stil bij het optiemodel. Hierbij kan een woning snel worden veranderd door andere opties te kiezen: een andere dakhelling, met of zonder uitbouw, een ander type wand, andere deuren, vensters. Dit is met name handig in het contact met klanten. Als er een andere optie wordt besproken, is deze direct inzichtelijk te maken. www.cadserviceburo.be www.vertex.fi
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 28
M ECHANICAL & D ESIGN
Trento 3D robotbewerkingscel voor Kersten
B e l a n g ri j ke s t a p i n re v a l i d a t i e t e c h n i e k Door Jac Hanssen
Met de investering in de door Trento geleverde 3D-robotbewerkingscel, waarbij vanuit een 3D-scan razendsnel een hulpmiddel kan worden gefreesd, zet Kersten Revalidatietechniek een belangrijke stap vooruit in het leveren van maatwerk in de hulpmiddelenbranche. De nieuwe robotcel wordt ingezet voor het produceren van zit- en ligortheses en verkort de doorlooptijd van circa acht weken naar enige dagen, wat uiteraard gunstig is voor de levertijd van het product.
3D-model van een te frezen stoel.
robottechnologie. Wij doen dat op basis van de software en 3D-scanner van 4C Consultants waarmee wij een exclusieve samenwerking hebben.” Doordat Trento en 4C alle benodigde kennis en componenten beschikbaar hadden, kon de robotcel voor Kersten binnen zeer korte tijd operationeel worden gemaakt. “Een enorme technische vooruitgang met grote voordelen zoals kortere levertijden en kostenreductie”, vindt Stefan Hectors, directeur van Kersten Revalidatietechniek, die zeer tevreden is met de laatste aanwinst voor zijn organisatie. Tot voor kort moest namelijk een PUR-afdruk worden opgestuurd naar de fabrikant, die er, met een levertijd van acht weken, een zit- of ligorthese mee vervaardigde. Nu kan Kersten Revalidatie zelf de zit- of ligorthese frezen, wat een enorme besparing op de productietijd in vergelijking met conventionele technieken oplevert.
Stefan Hectors, directeur bij Kersten Revalidatie en koper van de nieuwe robotapplicatie.
Ter toelichting: ortheses zijn zit- en lighulpmiddelen voor patiënten die continu moeten zitten of liggen en daarbij een perfect passende stoel of matras nodig hebben, dit ter correctie of ondersteuning van standsafwijkingen of abnormale beweeglijkheid van gewrichten en wervelkolom van de patiënt. Met de door Trento geleverde 3D-bewerkingsrobot wordt het belaste lichaamsdeel van een patiënt gescand en door middel van de meegeleverde 4C Robot CAD- en CAM-software omgezet in een robotprogramma. In een blok schuim wordt vervolgens door de meegeleverde Motoman-robot, voorzien van een freeskop, de vorm van de patiënt uitgefreesd. Hierdoor ontstaat een perfect passende zit- of ligorthese waarin een patiënt comfortabel, de gehele dag, kan zitten of liggen.
Een groot voordeel voor de cliënt die geen weken meer hoeft te wachten op zijn of haar maatwerkproduct. De installatie werd in de tweede helft van 2009 door Trento Special Equipment en Robotics opgeleverd en sindsdien draait de robot naar volle tevredenheid.
Jan van Raaij, account manager bij Trento licht toe: “Trento is al enige jaren bezig met de ontwikkeling van deze nieuwe CADMagazine April/Mei 2010-3
28
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 29
COLUMN
1=0 Als u dit stukje leest kunt u waarschijnlijk tot tien tellen. Geleerd met de vingers op twee handen.1, 2, 3 enzovoort tot en met 10. Tot zover niets aan de hand.
De robotarm aan het werk.
Special Equipment en Robotics Het ontwikkelen en leveren van een dergelijke robotapplicatie is Trento op het lijf geschreven. Met de huidige kennis van zaken en de jarenlange ervaring op het gebied van productieautomatisering, in zowel de automobielindustrie alsook in andere productieomgevingen, weet Trento als geen ander in te spelen op de huidige automatiseringsbehoefte in de markt. Uitgangspunt daarbij is productiesnelheid, kostenbesparing en betrouwbaarheid van de geleverde installaties en ‘turn key’-projecten. De bij Kersten Revalidatietechniek toegepaste scan- en robotbewerkingstechnieken kunnen ook op andere terreinen worden ingezet. Denk hierbij aan ‘rapid prototyping’ van grote modellen, maquettes en mallen uit hardschuim en hout en het nabewerken van productiedelen, zoals spuitgietdelen, delen uit polyester en vacuüm vormdelen. Door hun uitgebreide kennis en ervaringen en door de samenwerking met de juiste partners op scan-, CAD-, CAM- en robottechniek heeft Trento het hele traject van A tot Z uitstekend weten te doorlopen en het succesvol af te ronden. Jac Hanssen is freelance journalist. Voor meer informatie over dit onderwerp www.trento.nl, www.kerstenroermond.nl en een filmpje op www.youtube.com/watch?v=82wgzAMGnqw.
Kersten Revalidatietechniek Kersten Revalidatietechniek, met momenteel 100 medewerkers, is gespecialiseerd in de vervaardiging en de levering van hulpmiddelen welke het leven van mensen veraangenamen. Dit kunnen eenvoudige standaard hulpmiddelen zijn voor alledag óf complexe aanpassingen aan rolstoelen, scootmobielen, auto’s of andere vervoermiddelen. Kersten Revalidatietechniek werd in 1987 opgericht in de Limburgse plaats Swalmen. Het bedrijf groeide gestaag waardoor in 1999 een groter en nieuw pand werd betrokken aan de Middenhoven 18 in Roermond. De overname van de directietaken door een jongere en ambitieuze directie gaf het bedrijf in 2004 een positieve impuls voor verder groei. Eind december 2009 is de afdeling Kersten Autoaanpassingen en Kersten Special Products verhuisd naar Noordhoven 4 in Roermond, waarmee weer een nieuwe mijlpaal bereikt is in de groei van het bedrijf. De activiteiten van Kersten Revalidatietechniek verbreden zich thans tot een compleet scala van producten en diensten binnen de zogenoemde hulpmiddelenbranche. Met de aanschaf van de nieuwe scan- en robotbewerkingsinstallatie slaat Kersten Revalidatietechniek een nieuwe weg in naar verdergaande modernisering en automatisering in productietechnieken op het gebied van orthopedie en revalidatie. CADMagazine April/Mei 2010-3
29
Als u dit blad leest gebruikt u vrijwel zeker een computer. En het is u vast ook bekend dat een computer uiteindelijk alleen de getallen 0 en 1 kent. Het getal 10 zoals wij als mensen dat kennen is op de computer 1010. Fijn, denkt u, zolang die computer ons daar maar niet mee lastig valt en ons gewoon 10 laat zien. Toch is er een groep mensen waarbij dit invloed heeft gehad op hun denken. Dat zijn de mensen zoals ik, die de programma's maken die u gebruikt. Niet allemaal, maar wel erg veel. Als die mensen hun vingers tellen, dan gaat dat als volgt: 0, 1, tot en met 9. En de maanden van het jaar lopen van 0 tot en met 11. Allemaal omdat dat voor de computer zo makkelijk is. Dus voor hen is 1 het getal 0 geworden. En als je ze ernaar vraagt beweren ze dat dit de enig juiste methode is in plaats van in te zien dat dit een beperking is, waarmee je moet leren leven. Nu zult u zeggen, laat ze, zolang ik er maar geen last van heb. Maar is dat wel zo? Ook in de CAD-wereld zijn zaken soms zo opgelost, dat het makkelijk is voor de maker van het programma. En voor u als gebruiker er erg in hebt, denkt u net als de makers van het programma dat sommige zaken logisch zijn omdat ze zo zijn opgelost als ze zijn. Wellicht verdedigt u ze ook als de enig juiste werkwijze, terwijl het goed zou zijn om u te realiseren dat het wellicht gewoon beperkingen zijn. En of u mee kunt leven, mag u zelf uitmaken.
Arie van Kranenburg directeur Arkey Systems
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 30
M ECHANICAL & D ESIGN
Ontwerpers vertrouwen op Kompas-3D
Z owe l o p h e t we rk a l s t h u i s Door de redactie
Veel engineers en ontwerpers hebben zoveel plezier in het modelleren, dat ze hun talenten niet alleen gebruiken op hun werk maar ook in hun vrije tijd. Robson Yuri in het Braziliaanse São Paulo, is er één van, met professionele vaardigheden, een grote creativiteit en krachtige software tot zijn beschikking. Hij een ontwierp in zijn vrije tijd een ‘Step machine’ met Kompas-3D van het Russische Ascon.
R
obson Yuri is een ontwerper met zes jaar ervaring, hij werkt voor Flexonews Editora Ltd als productieengineer en perstechnicus. Het bedrijf doet aan labeling en verpakken naast het ontwerpen van onderdelen en accessoires. Flexonews bedient daarmee de engineering-sector van bedrijven in de machinebouw. Yuri: “Als we aan parametrische software denken, stellen we ons meestal complexe apparaten voor, grote constructies, machines met veel details, zoals vliegtuigen. Maar natuurlijk is het zo, dat moet je niet vergeten, dat alles in het universum begint met iets kleins: een atoom, cel of fragment. Zo is het ook met het ontwerpen van grote en complexe structuren. In tegenstelling CADMagazine April/Mei 2010-3
tot wat veel mensen denken, is de parametrische software Kompas-3D niet alleen te gebruiken voor professioneel engineeren maar ook toepasbaar voor zaken die we in het dagelijks leven gebruiken.” Kleine, praktische apparaten kunnen gemaakt worden uit slechts een paar onderdelen en solids. Om voor hemzelf een ‘Step machine’ te ontwerpen vertrouwde Yuri daarom op het hem vertrouwde en makkelijk te gebruiken Kompas-3D-pakket versie 10. “In dit project gebruikte ik Kompas-3D als tool om een toestel voor de sportschool of thuis te ontwerpen. Ik begon met een enkele ‘solid of revolution’, extruderen, plaatmetaal en per-
30
foraties. Ofwel in eerste instantie een soort boetseren om de belangrijkste onderdelen van het project te creëren.” Tijdens het project gebruikte Yuri niet alleen basisfuncties van het klassieke 3D-modeleren, maar ook speciale add-ons en applicaties voor Kompas3D, zoals Steel Structures 3D (voor het creëren van het chasis van de machine), plaatmetaal-tool (voor de pedalen met ‘wip-wap’-constructie), de bibliotheek voor standaardonderdelen en TraceParts voor ringen, bouten en moeren. Er zijn slechts een paar bouten en moeren gebruikt in het eindproduct, die in elke bouwmarkt of ijzerhandel te krijgen zijn.
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 31
Cursussen s AutoCAD s Inventor s 3ds Max s Revit TEC, het CAD College, is een uniek kenniscentrum, volledig gespecialiseerd in CAD. Middels professionele boeken en opleidingen werkt TEC aan een gedegen kennisoverdracht. Autodesk heeft haar naam gekoppeld aan TEC met de titel ‘Autodesk Training Center’. TEC-docent Ronald Boeklagen ontving een award voor zijn werk als ‘Best ATC Instructor’. AutoCAD Update
AutoCAD Basis
Inventor
Update
AutoCAD Gevorderd Revit Gevorderd
AutoCAD Optimalisatie
Inventor Gevorderd
AutoCAD 3D AutoCAD Programmeren
UÊ Ê Systeembeheer AutoCAD of AutoCAD LT
Inventor Ontwerpen
3ds Max Basis
UÊWTB ÊÌÜiÀ«i
UÊ"ÌÜiÀ«i
UÊÎ ÊÕÃÌÀ>Ìià Inventor of Inventor Professional
Revit Architecture
AutoCAD
HBO-verklaring
Autodesk Certificaat
Inventor Professional
MBO-Deelkwalificatie
Complete leerboeken NIEUW
NIEUW
3x
the
NIEUW
x
Best ATC
ter
ised Training Ce hor n ut
of
Het resultaat van dit project is te zien op YouTube www.youtube.com/watch?v=gGwrb4z0bM&feature=channel. Meer informatie over dit onderwerp is te vinden op: www.flexonews.com.br, www.planetamecanico.com.br en www.ascon.net.
Nieuw: cursus REVIT Inventor Basis
Revit Basis
A
De laatste jaren heeft de vooruitgang in technologie een grote impact gehad op engineeringtools en zijn er verschillende stappen voorwaarts gemaakt in 3D parametrische mogelijkheden. Met meer dan twintig jar ervaring in CAD-research en ontwikkeling, maakt Ascon gebruik van de nieuwste parametrische technologieën, uitgebreid en zeer functioneel, met daarnaast ondersteuning en educatie tegen schappelijke prijzen voor zowel bedrijven in de maakindustrie als freelancers en ZZPers.
UÊ Ê Ê Ìiii
VÕÀÃÕÃÃi
Zelfs voor de meest geavanceerde analyses en simulaties van een gecompliceerd ontwerp met vele duizenden onderdelen, zijn er goedkope alternatieven voor de meest bekende analyse- en simulatiesoftware. Kompas-3D heeft krachtige functionaliteit beschikbaar met beduidend lagere kosten dan gelijkwaardige software. Een goed voorbeeld hiervan is het fitness-toestel dat Yuri professioneel snel en eenvoudig heeft ontworpen en getest. Yuri: “Kompas is een geweldige tool, veelzijdig, praktisch en wat ook heel belangrijk is: niet zo duur als gelijkwaardige MCAD-oplossingen. Daarmee is Kompas een prima applicatie, zowel voor op het werk als thuis.”
Ronald Boeklagen
u Ben el
A utodesk
7kj^eh_i[ZFkXb_i^[h
euwe Kijk voor de ni boeken op: .nl www.cadcollege
ÌiÊUÊäÓ{®ÊÎxÈÊxÈÊÇÇÊUÊv>ÝÊäÓ{®ÊÎx{Ê£ÊÎ£Ê UÊ >\ÊvJV>`Vi}i°ÊÊ UÊÌiÀiÌ\ÊÜÜÜ°V>`Vi}i°Ê iÀiLÃÊ£ä£nÊ ÊÊÈx{ÈÊ ÊÊ i}i CADMagazine April/Mei 2010-3
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:12
Pagina 32
De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van CAD-leveranciers en dealers. Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda is doorlopend en beslaat in ieder geval de evenementen tot aan de volgende uitgave van CAD-Magazine. Hiervoor kunnen beurzen, gratis seminars en workshops per e-mail worden aangemeld bij de redactie:
[email protected]. Vermeld de datum, plaats, website en een korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail 'Agenda'.
Mei 4 mei, Solid Edge 3D Introductiemiddag Edegem (B) www.cadcenter.be 4 mei, Demonstratie 3DVIA Composer Almelo www.cadmes.com 4 mei, Workshop CoCreate 17.0 Leusden www.cadservices.nl 4 mei, Vault en Vault Workgroup Infosessie Rotterdam www.icn-solutions.nl 4 mei, Kubus Tour de Capital 2010 Brugge (B) www.kubusinfo.nl 5 mei, Update-workshops Revit Architecture 2011 Gent-Zwijnaarde (B) www.c3a.be 6 mei, Solid Edge 3D Introductiemiddag Bergambacht www.cadcenter.nl 6 mei, Workshops: BIMmen met Simone, Meet the Revit Expert, To the MAX Almelo www.itannex.com 7 mei, Seminar Solid Edge Simulation Oldenzaal www.boschengineering.nl 10 mei, EPLAN Fluid Hands-on Workshop Zevenaar www.eplan.nl 10 mei, ArchiCAD Testdrive Amsterdam www.kubusinfo.nl 11 mei, Introductie in SolidWorks 's-Hertogenbosch www.cadmes.com 11 mei, Comsol Multiphysics Modeling Workshop Antwerpen (B) www.comsol.nl
CADMagazine April/Mei 2010-3
11 mei, BIM Infosessie 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl
18 mei, 3B Werkmethodiek Infosessie 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl
11 mei, Seminar: EPLAN als maintenance-tool Reeuwijk www.eplan.nl
18 mei, Kubus Tour de Capital 2010 Lelystad www.kubusinfo.nl
11 mei, Inloopdag Data Management Gouda www.cadac.com
19 mei, Update-workshops AutoCAD 2011 Gent-Zwijnaarde (B) www.c3a.be
11 mei, Kubus Tour de Capital 2010 Rotterdam www.kubusinfo.nl
19 mei, SolidWorks Enterprise PDM Hands-On Seminar Doetinchem www.cad2m.nl
12 mei, Kennismakingsinfosessie 3ds MAX Design 2011 Gent-Zwijnaarde (B) www.c3a.be
19 mei, Nationale Autodesk Gebruikersdag Antropia, Driebergen www.cadcompany.nl
12 mei, Smoke for Mac 2010 Apple Nederland, Amsterdam www.socrates.nl
19 mei, Cold Formed Steel studiemiddag Apeldoorn www.construsoft.nl
14 mei, BIMformatiedag Meppel www.cadac.com
19 mei, Workshop: Archivering met Enterprise Vault Huizingen (B) www.realdolmen.com
18 - 19 mei, Benelux Laser Event VITO Lasercentrum, Mol (B) www.beneluxlaserevent.nl 18 mei, CAD Design & Innovation Tour Buitensociëteit, Zwolle www.autocadexchange.com 18 mei, Inloopdag Data Management Heerlen www.cadac.com 18 mei, Introductie in SolidWorks Almelo www.cadmes.com 18 mei, Sneak preview Inventor Erembodegem (B) www.cadservice.be 18 mei, Autodesk Plant Solutions evenement - regio Midden-Nederland Veenendaal www.cadteam.nl
AGENDA 32
19 mei, TMC 3D bijeenkomst CAD2Reality, Aalsmeer www.tmc-nederland.nl 20 mei, Sneak preview Revit Erembodegem (B) www.cadservice.be 20 mei, Cold Formed Steel studiemiddag Wolvega www.construsoft.nl 20 mei, Workshops: BIMmen met Simone, Meet the Revit Expert, To the MAX Almelo www.itannex.com 21 mei, BIMformatiedag Gouda www.cadac.com 25 mei, Inloopdag Data Management Meppel www.cadac.com
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 33
AGENDA 25 mei, Introductie in SolidWorks Gent (B) www.cadmes.com
27 mei, CCR event Niko, Sint-Niklaas (B) www.savaco.com
25 mei, Vault en Vault Workgroup Infosessie 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl
27 mei, Roadshow StabiCAD 8 LT - regio Oost De Ruggestee, Hoenderloo www.stabiplan.nl
25 mei, Kubus Tour de Capital 2010 Gent (B) www.kubusinfo.nl
28 mei, BIMformatiedag Heerlen www.cadac.com
26 - 27 mei, Vision & Robotics NH Conference Centre Koningshof, Veldhoven www.vision-robotics.nl
28 mei, Workshop AutoCAD 2011 Oss www.cadaccent.nl
26 mei, Update-workshops Revit Architecture 2011 Gent-Zwijnaarde (B) www.c3a.be
28 mei, EPLAN Cabinet Hands-on Workshop Zevenaar www.eplan.nl
26 mei, Inventor 2011 Launch event/Gebruikersbijeenkomst Dovianus, Bergschenhoek www.cadac.com 26 mei, Sneak preview AutoCAD Electrical Erembodegem (B) www.cadservice.be 26 mei, 3B Werkmethodiek Infosessie 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl 27 mei, CAD Design & Innovation Tour Van der Valk Hotel, Eindhoven www.autocadexchange.com 27 mei, TopSolid Gebruikersdag Omgeving Veenendaal www.bemet.nl 27 mei, Data Management Inloopdag Hasselt www.cadac.com 27 mei, Comsol Multiphysics Modeling Workshop Enschede www.comsol.nl 27 mei, Vault en Vault Workgroup Infosessie Rotterdam www.icn-solutions.nl 27 mei, Workshops: BIMmen met Simone, Meet the Revit Expert, To the MAX Almelo www.itannex.com
1 juni, Hands-on Workshop: Ervaar zelf de kracht en eenvoud van Pro/Engineer! Breda www.gposolutions.nl
Juni 1 juni, GOelan Gebruikersdag Veenendaal www.bemet.nl 1 juni, Inloopdag Elektrotechniek Hasselt www.cadac.com 1 juni, Inloopdag Procesindustrie Hasselt www..cadac.com 1 juni, Inventor 2011 Launchevent/Gebruikersbijeenkomst VMC, Nieuwkuijk www.cadac.com
2 juni, Demonstratie SolidWorks Enterprise PDM Almelo www.cadmes.com 3 juni, Digital Prototyping Workshop Gouda www.cadac.com 3 juni, Solid Edge 3D Introductiemiddag Bergambacht www.cadcenter.nl 3 juni, Constructief modelleren met het oog op BIM Amsterdam www.construsoft.nl 3 juni, Seminar AutoCAD Inventor / Digital prototyping Rotterdam www.icn-solutions.nl 3 juni, Workshops: BIMmen met Simone, Meet the Revit Expert, To the MAX Almelo www.itannex.com 3 juni, Kubus Tour de Capital 2010 Hasselt (B) www.kubusinfo.nl
1 juni, Solid Edge 3D Introductiemiddag Edegem (B) www.cadcenter.be
3 juni, Seminar: Data Analysis with Matlab for Excel users Herentals (B) www.mathworks.nl
1 juni, Demonstratie SolidWorks Simulation Almelo www.cadmes.com
3 juni, Roadshow StabiCAD 8 LT - regio Midden De Brug, Reeuwijk www.stabiplan.nl
1 juni, Constructief modelleren met het oog op BIM Heerenveen www.construsoft.nl
8 juni, Inloopdag Elektrotechniek Meppel www.cadac.com
1 juni, Seminar AutoCAD Inventor / Digital prototyping 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl
8 juni Inloopdag Procesindustrie Meppel www.cadac.com
1 juni, Seminar: EPLAN als maintenance-tool Zevenaar www.eplan.nl
27 mei, CAD GIS Integratie Espace Vinçotte, Les Isnes (B) www.realdolmen.com
CADMagazine April/Mei 2010-3
1 juni, Kubus Tour de Capital 2010 Utrecht www.kubusinfo.nl
8 juni, Workshop AutoCAD 2011 Oss www.cadaccent.nl 8 juni, Comsol Multiphysics Modeling Workshop Utrecht www.comsol.nl
33
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 34
M ECHANICAL & D ESIGN
Een robot is een goedkoper alternatief voor de traditionele, vaak dure, CNC-freesmachine.
Weber Aircraft produceert met Robotmaster
Robots aansturen Door de redactie
Kun je een robot nieuwe trucjes leren? Ja, maar daar heb je wel een bijzondere leraar voor nodig. CamNet, onderdeel van Cadmes, levert het product Robotmaster en is exclusief dealer ervan in de Benelux. Het Franse Weber Aircraft gebruikt Robotmaster om voedseltrays voor vliegtuigstoelen te produceren.
“W
e zien aan vraag uit de markt dat er behoefte is aan een efficiëntere en flexibelere manier van produceren,” stelt Hans Derks, Business Unit Manager van CamNet, zusterbedrijf van Cadmes. “Bedrijven willen, zeker in deze tijd, roeien met de riemen die ze hebben. Men kijkt hoe bestaande middelen op een andere, betere manier kunnen worden ingezet. Hierin ligt de basis van de vraag om 6-assige industriële robots op een andere manier aan te sturen. Bijvoorbeeld direct vanuit een CAD- of CAM-systeem. Robotmaster is het enige volledig geïnCADMagazine April/Mei 2010-3
tegreerde systeem voor de aansturing van 6-assige industriële robots”, verklaart Derks “Het stelt bedrijven in staat om de conversie van CAD naar CAM en robotaansturing te doen met één model en één interface. Snel en goedkoop. Robotmaster is bedoeld voor bedrijven die al een industriële robot hebben, en deze nu ook willen inzetten voor freestoepassingen. Ook als zij efficiënter willen programmeren is het gebruik van Robotmaster een slimme oplossing. Daarnaast is een robot een goedkoper alternatief voor de traditionele, vaak dure, CNC-freesmachine.”
34
Weber Aircraft Dochter van de Franse Zodiac Group, Weber Aircraft, wilde een nieuwe productiefaciliteit voor dienbladen (trays) inrichten in Gainsville, Texas. De bestaande machine draaide op volle capaciteit, en eenzelfde tweede machine bleek financieel geen optie. Mede door de economische omstandigheden (de prijzen in de vliegtuigindustrie dalen enorm) was kostenreductie een prioriteit, maar de hoge kwaliteitsstandaard moest gewaarborgd blijven. Daarom nam Weber de Texas Manufacturing Assistance Center (TMAC)
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 35
en afstelling van het robotprogramma.
Robotmaster is bedoeld voor bedrijven die al een industriële robot hebben, en deze nu ook willen inzetten voor freestoepassingen.
eerd voldeed aan de gestelde criteria: 1. programmeren gebaseerd op CAD en CAM; 2. snel programmeren, simuleren en code genereren binnen één softwareoplossing; 3. eenvoudige revisie
Robots Volgens de International Federation of Robotics zijn er wereldwijd sinds 2007 meer dan 950.000 robots geïnstalleerd voor industriële toepassingen. En er worden elk jaar meer dan 100.000 robots wereldwijd verkocht. Veel bedrijven die vandaag de dag CNC-machines gebruiken, hebben al wel onderzocht of ze hun productie kunnen verzorgen met robots. Maar het gebrek aan tijd- en kostenefficiëntie software houdt ze tegen. Op dit moment wordt daarom minder dan één procent van de robots geprogrammeerd met CADen CAM-software vanwege het ontbreken van goede uitontwikkelde robotprogrammeringoplossingen.
Software voor alle
Constructies
Tekla Structures wordt ingezet voor alle bouwwerken. De software biedt mogelijkheden voor: - Constructies: snel en volledig in 3D modelleren - Uitwisselen: IFC, 3D DWG, DGN, STEP, etc.
BIM!
- BIM: ketenintegratie, 4D en 5D Bouw Intelligente Modellen! Dat is één voorwaarde van een BIM-project. Met Tekla Structures bent u in staat professioneel deel te nemen aan BIM-projecten. Tekla Structures Engineering en Detailing beschikken over geïntegreerde functionaliteit waarmee u uitwisselt naar vele typen ontwerp-, bereken-, calculatie-, werkvoorbereiding- en planningsoftware. Construsoft is sinds 1995 leverancier en ontwikkelaar van gespecialiseerde software voor de constructiebouw. Construsoft levert en onderhoudt haar producten in bijna 30 landen, waarbij wordt gestreefd naar optimale locale implementatie en ondersteuning.
W W W. C O N S T R U S O F T. N L CADMagazine April/Mei 2010-3
www.camnet.nl
Foto en model: Advistaal
35
BUILDING INFORMATION MODELING
en het Automation & Robotics Research Institute (ARRI) aan de Universiteit van Texas in de arm, om te helpen bij het vinden van de juiste productieoplossing. Al snel kwam ARRI met het voorstel voor een robotgebaseerd systeem. Weber had daar wel oren naar, maar stelde de voorwaarde dat de CAD-data direct in het systeem moest kunnen worden ingevoerd zodat de nieuwe werkcel naadloos geïntegreerd kon worden in het bestaande ontwerpproces met CNC-machines. ARRI koos voor een Staubli Rx90 robot in combinatie met software van Robotmaster, want geen enkele andere software die door ARRI was geëvalu-
Robotmaster Binnen vijf maanden leverde ARRI een volledig operationele cel aan Weber Aircraft. Raul Fernandez, program manager bij ARRI zegt verheugd: “De paden gegenereerd door Robotmaster waren nagenoeg helemaal goed bij de eerste proef.” Het nieuwe systeem heeft een kortere doorlooptijd, hogere snijdkwaliteit, lagere kost en een kleinere ‘footprint’. Michel Labarre, president van Weber Aircraft, zei tijdens de opening van de nieuwe faciliteit: “Deze fabriek is ons pronkstuk, en een competitief wapen dat we goed kunnen gebruiken voor onze klanten, voor de werknemers, voor de gemeenschap en onze aandeelhouders.”
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 36
M ECHANICAL & D ESIGN
Werkvoorbereiding plaatwerk met SomaLINK
I n t e g re re n C A D, C A M e n E R P Door de redactie
Tijdens de Techni-Show presenteerde Somatech uit Ede haar visie op het gebied van CAD en CAM voor plaatwerk. Door te kiezen voor een procesmatige benadering van de werkvoorbereiding en door de focus te verleggen op de interactie tussen automatiseringsystemen, heeft Somatech in de vorm van SomaLink een nieuw automatiseringplatform ontwikkeld.
De volgende stap op automatiseringsgebied is het integreren van de automatiseringssystemen en het verder automatiseren van de informatiestroom.
Met SomaLink kan het gehele proces van uitslagen maken in het 3D CAD-systeem, calculeren via internet, het nesten en NC-programmeren, het offline programmeren van kantbanken tot en met het gereed melden van productieorders, volledig geautomatiseerd worden. Steeds meer bedrijven rusten hun plaatwerkmachines uit met automatische belading- en ontladingsystemen ten behoeve van het man-arm produceren. Het succes van deze geautomatiseerde productiemachines wordt voor een belangrijk deel bepaald door de werkvoorbereiding. Hierbij speelt het CAD- en CAM-systeem een essentiële rol. In praktijk blijkt dat manarme productie leidt tot een toenemende druk op de werkvoorbereiding. Man-arme productie vraagt een hoger kennisniveau en de productieaansturing vraagt om meer informaCADMagazine April/Mei 2010-3
tie. Vaak betekent dit dat het aantal werkvoorbereiders toeneemt, waarmee het voordeel van de man-arme productie weer deels teniet wordt gedaan. De volgende stap op automatiseringsgebied is daarom noodzakelijk: het integreren van de automatiseringssystemen en het verder automatiseren van de informatiestroom. Hierbij wordt de werkvoorbereiding niet stapsgewijs, maar procesmatig benaderd met als doel een continue informatiestroom. Integratie en automatisering SomaLink is het softwareplatform voor de integratie van technische en logistieke softwaresystemen en het automatiseren van de informatiestroom. SomaLink draagt zorg voor de correcte data-uitwisseling tussen technische automatiseringssystemen zoals CAD en CAM, en logistieke
36
systemen zoals ERP en PPS/MES. Daarbij wordt alle informatie op het juiste moment in het juiste formaat en in de juiste vorm beschikbaar gesteld. SomaLink heeft directe interfaces beschikbaar voor onder andere Inventor, Solid Edge, SolidWorks en Radan en alle gangbare ERP-systemen. In SomaLink wordt de 3D geometrie automatisch ontvouwen, de 2D uitslag of aangeleverd 2D-bestand wordt opgeschoond, de kostprijs wordt gecalculeerd en de uitslag wordt van de benodigde technologie voorzien, eventueel voor meerdere machines tegelijk. Op basis van de productieorderlijst uit het ERP-systeem worden automatisch de nestings voor de verschillende machines gemaakt, waarbij diverse klantorders eenvoudig gecombineerd kunnen worden. De NCprogramma’s worden automatisch, inclusief het afleggen van sorteerunits, aangemaakt. Nadat de NC-programma’s bij of door de machine gereed wordt gemeld, wordt de orderstatus aangepast en het materiaal wordt afgeboekt. Van de 3D-bestanden kan tevens het buigprogramma in batch gegenereerd worden in SomaBend. Webcalculatie Met de webcalculatie kan een toeleverancier zijn klanten een 24/7 service bieden. Uitbesteders kunnen zelf offerteaanvragen indienen door de digitale 2D- of 3D-tekening aan te bieden via het portal. SomaLink genereert de offerte en stuurt deze via het webportal of e-mail terug. Na akkoord kan de bestelling direct via het portal geplaatst worden. www.somatech.nl
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 37
M ECHANICAL & D ESIGN
Vericut 7.0
A fwijkingen vo o rko m e n Door Rob Sman
Ieder CAM-systeem genereert uiteindelijk code voor een bepaalde machine of besturing. Ook biedt vrijwel ieder CAM-systeem de mogelijkheid de door het programma zelf berekende gereedschapsbanen te simuleren om de gebruiker een indruk van de bewerkingen te geven. Op zich kan dit vaak al zeer verhelderend zijn, maar het nadeel van een simulatie door het CAM-systeem is over het algemeen dat niet het uiteindelijke NC-programma wordt gesimuleerd, maar de door het systeem zelf berekende gereedschapspaden.
Tijdens het simuleren zal dan doorgaans geen probleem aan het licht komen, want het systeem heeft immers die paden naar beste kunnen berekend, eventueel rekeninghoudend met de fysieke vorm van de machine en de spanmiddelen. Het enige wat er nu nog fout kan gaan, is dat het NC-programma afwijkingen vertoont ten opzichte van de berekende gereedschapspaden en machinebewegingen. Die afwijkingen kunnen gaan ontstaan op het moment dat de berekende paden met behulp van de postprocessor worden omgezet in instructies voor de machine, respectievelijk de besturing. Een onjuistheid in die postprocessor kan er voor zorgen dat simulatie en werkelijke machinebewegingen van elkaar afwijken. Om dat de ondervangen wordt in een simulatieprogramma als Vericut de simulatie niet uitgevoerd aan de hand van de vooraf berekende CADMagazine April/Mei 2010-3
gereedschapspaden, maar aan de hand van het daaruit gegenereerde NC-programma. Met andere woorden: Vericut gedraagt zich zoals de machine, het CAM-systeem gedraagt zich als het ware als zichzelf. De fouten waarnaar door middel van simulatie gezocht wordt zijn inefficiënte machinebewegingen, en natuurlijk botsingen die het werkstuk en het gereedschap, maar ook de spanmiddelen of machine zelf kunnen beschadigen. Een correcte simulatie helpt zo de productiviteit en efficiency te verhogen, schade te beperken en draagt tevens bij aan de veiligheid. Een aardig neveneffect is dat het een uitstekend leermiddel is voor NC-programmeurs en machinebedieners. Interpreteren Om te kunnen simuleren moeten drie zaken voorhanden zijn: een model van
37
het ruwe materiaal, een beschrijving van het gereedschap en uiteraard het NC-programma, Het materiaalmodel kan uit een CAD-systeem geïmporteerd worden, het gereedschap kan uit het CAM-systeem, dan wel uit Vericut’s gereedschapsbibliotheek ingelezen worden. Vericut interpreteert het bewerkingprogramma en voert dat uit op een solid-model. Het programma kan zelf fouten detecteren en biedt die aan in een logbestand aan de hand waarvan nadien de instructies die de fout veroorzaken in het bewerkingsprogramma kunnen worden teruggevonden. Ook visuele controle is uiteraard mogelijk. Het solid-model kan uit alle richtingen worden bekeken, en er kunnen ook doorsneden worden gemaakt. Nuttig is ook de mogelijkheid het model doorschijnend weer te geven, zodat ook bijvoorbeeld gaten die elkaar moeten kruisen geïnspecteerd kunnen worden. Ook kan het bewerkte model geheel worden nagemeten en zelfs vergeleken met het CAD-model, zodat overtollig of juist teveel weggenomen materiaal gevonden kan worden. Er is inmiddels zeer veel ervaring opgedaan door de Vericut-gebruikers over de hele wereld. Er zijn vele Vericut Machine Configurations (VMC’s) voorhanden voor de machines van partners als DMG, Mazak, mori-Seiki, Matsuura, makino, Chiron, Hermle, Doosan en vele anderen, waardoor juiste simulatie daarvoor eigenlijk gewaarborgd is, maar ook voor ander machines is zo’n VMC snel te ontwikkelen. www.cgtech.com
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
15:52
Pagina 38
M ECHANICAL & D ESIGN
Explicit modeling met CoCreate 17.0
Gemak van 2D nu in 3D Door de redactie
PTC heeft onlangs CoCreate 17.0 aangekondigd, een op Explicit Modeling gebaseerde 3D CAD-software. CoCreate helpt bedrijven met het realiseren van kortere ontwerpcycli en het snel en eenvoudig opzetten van klantspecifieke productontwerpen. CoCreate 17.0 komt beschikbaar in mei van 2010.
V
eel bedrijven hebben momenteel een lager budget, maar worden wel geacht de doelstellingen voor productie te behalen. Om deze uitdaging succesvol aan te gaan, levert PTC met de 17.0 versie nieuwe productiviteitsverbeteringen. In 3D kan nu gebruik worden gemaakt van concepten en technieken die veel mensen kennen vanuit 2D. De eenvoud van 2D en de kracht van 3D.
Uitwisselbaarheid Met deze release verhoogt PTC ook het niveau van uitwisselbaarheid van 3D CAD-data. CoCreateen Pro/Engineer-bestanden kunnen nu uitgewisseld worden zodat bedrijven naadloos kunnen samenwerken met leveranciers, ontwikkelaars en klanten die deze software gebruiken. Met deze CoCreate- en Pro/Engineer-uitwisselbaarheid is het mogelijk om Pro/Engineer-onderdelen en -samenstellingen in CoCreate Modeling te importeren met behoud van een hoge kwaliteit. Op Granite-gebaseerde export van onderdelen en samenstellingen is mogelijk vanuit CoCreate Modeling. De associativiteit blijft behouden op de geëxporteerde geometrie en Pro/Engineer-geometrie. De gebruiker kan onderdelen en samenstellingen overnemen met behoud van de associativiteit via de Pro/Engineer associatieve topologie bus (ATB).
Met mini-toolbars directe toegang tot meest relevante functies.
Uitgebreid getest In diverse benchmarks door gebruikers over de hele wereld worden aanzienlijke productiviteitswinsten behaald met CoCreate 17.0 in vergelijking tot de vorige versie zoals een ontwerpproductiviteit tot tweemaal sneller. Er is veertig procent minder tijd nodig voor het creëren van 2D-profielen. Het wijzigen van modellen gaat tot dubbel zo snel en het wijzigen van modellen met de met de nieuwe ‘push-en-pull’ ontwerpmethode gaat driemaal sneller. De tijdbesparing voor het aanmaken en wijzigen van geavanceerde 3D-patronen is tot wel zestig procent. Er zijn meer dan 560 verbeteringen geïmplementeerd in CoCreate 17.0, waaronder een interactieve en intuïtieve manier van werken met 2D-profielen en 3D-modellen: real-time Explicit Modeling en rendering; context-afhankelijke minitoolbars; nieuwe methoden en functies waardoor het gebruik van traditionele menu’s verminderd wordt; complexe wijzigingen zijn nu uit te voeren via intelligente 3D bemating. Verder kan de modelgeometrie in een 2D werkvlak via automatische projectie worden overgenomen, is er ‘intelligente’ featureherkenning, ook bij geïmporteerde modellen. Wijzigingen kunnen gelijktijdig in meer onderdelen of samenstellingen worden uitgevoerd en de gebruiker kan geïmporteerde delen en eigen onderdelen gelijktijdige bewerken.
CADMagazine April/Mei 2010-3
"CoCreate Modeling 17.0 verhoogt de productiviteit in het dagelijkse ontwerpproces door de vele nieuwe mogelijkheden voor sneller ontwerpen", zegt Brian Shepherd, Executive Vice President productontwikkeling bij PTC. "Veel nieuwe mogelijkheden werden dan ook ontwikkeld in samenwerking met de machine- en high-tech elektronicaklanten die afhankelijk zijn van de kracht van ons op Explicit Modeling gebaseerde 3D CAD-systeem. De concepten waarop CoCreate 17.0 zijn gebaseerd tonen overeenkomsten met die van de 2D CAD-wereld, waardoor de acceptatie voor 3D CAD nu nog gemakkelijker is dan ooit tevoren." www.ptc.com/products/cocreate en www.ptc.com
38
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 39
Courant
Auto gekloond
Pag 2.
Pag 2.
Pagina 1. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van CAD-Magazine
Snoeren in de knoop?
Geluidloos bellen 28 April - 2010 | 3e jaargang | nummer 3
Adobe Photoshop viert 20 jaar
Cablox: Stop het vechten tegen snoeren die hopeloos in de knoop raken. Met de Cablox heb je alle snoeren in een handomdraai geordend en netjes opgeborgen. Iedereen kent het probleem wel van al die snoeren die op een gegeven moment zo in de knoop raken dat je er minimaal een hele dag voor uit moet trekken om alles weer uit elkaar te halen. Pas dan begrijp je weer voor wat welk snoer ook alweer is en wat er nu precies wel en niet in het stopcontact moet blijven. Dit drama herhaalt zich regelmatig en elke keer weer vervloek je alle snoeren en zou je willen dat er nu eens een makkelijke, effectieve oplossing voor is. Vanaf nu ligt die oplossing binnen handbereik, met de Cablox hoeven jouw snoeren namelijk nooit meer in de knoop te raken. De Cablox is een handige vierkante snoerenhouder. Hij is voorzien van 64 houders die netjes in acht rijen zijn neergezet. Dit geeft de houder afmetingen van ongeveer 10 cm x 10 cm. Stop de snoeren tussen de houders, door de rijen heen. Laat ze bochten maken of recht naar de andere kant lopen. Het maakt niet uit wat je doet, als je het maar zo makkelijk mogelijk maakt voor jezelf. De Cablox is geschikt voor alle maten snoeren. Wanneer er eens een kabel los raakt heb je zo gevonden welke er niet goed zit, bovendien kun je kabels stukken makkelijker verwijderen of vervangen. De Cablox lijkt zo simpel, maar de voordelen die de snoerenhouder met zich meebrengt zijn gigantisch. De kabelbinder is voorzien van een zelfklevende achterkant. Met deze achterkant bevestig je de houder moeiteloos op alle schone ondergronden. www.megagadgets.nl
Een voorbeeld van kunst met digitale beeldbewerking van de Belgische fotograaf en kunstenaar Christophe Gilbert.
Adobe Photoshop, de softwareoplossing die in het digitale tijdperk een nieuwe definitie heeft gegeven aan creativeit, bestond onlangs 20 jaar. Photoshop-fans vierden wereldwijd de impact die hun favoriete software heeft gehad op fotografie, kunst, design, publishing en commercie. Naast verschillende evenementen in Amerika, Europa, Japan en ZuidoostAzië, werd op de verjaardag van Photoshop tevens een speciale uitzending verzorgd op Adobe TV. Het oorspronkelijke ‘Photoshop team’ komt hierin voor het eerst in achttien jaar bijeen om hun bijdrage aan de ontwikkeling van de software te bespreken en Photoshop 1.0 op een herbouwde Macintosh-computer te demonstreren. De uitzending is te bekijken via de link onder dit artikel.
zegt Shantanu Narayen, president en CEO van Adobe. “Het is niet overdreven om te stellen dat Photoshop dankzij miljoenen creatieve klanten de manier waarop de wereld naar zichzelf kijkt heeft veranderd.” De impact van Photoshop is overal: reclameborden, tijdschriftcovers, films, zelfs het logo op het koffiekopje waaruit we ’s morgens drinken. Meer dan 90 procent van de creatieve professionals heeft Photoshop op de desktop staan en Photoshop wordt vandaag de dag gebruikt door zowel professionele fotografen, grafisch ontwerpers en adverteerders als architecten, ingenieurs en zelfs artsen. In de CAD-wereld vervult Photoshop vooral een belangrijke rol bij het maken van renderingen. Of dat nu een voor een nieuw ziekenhuis is of voor een koffiezetapparaat er worden altijd wel achtergronden of materialen gebruikt en bewerkt in Photoshop.
“Photoshop heeft in de afgelopen 20 jaar veel verschillende rollen vervuld. Het heeft creatievelingen in staat gesteld om ongelooflijke afbeeldingen te creëren die een impact hebben gehad op onze visuele cultuur”,
http://tv.adobe.com/go/photoshop-20th-anniversary www.adobe.nl www.adobe.com
FabLab: van droom tot werkelijkheid
Internet genomineerd voor Nobelprijs
GRONINGEN - Iedereen, die een uitvinding heeft gedaan, moet ook de kans krijgen om dat idee te realiseren. Dat is het motto van FabLab.
OSLO - Internet is een van de 237 genomineerden voor een Nobelprijs voor de vrede. Het Noorse Nobelcomité kondigde aan dat het nominaties voor 199 personen en 38 organisaties overweegt voor de Nobelprijs voor de vrede van 2010. Hoewel het Nobelcomité zelf nooit bekendmaakt wie genomineerd is, doen diegenen die een persoon of organisatie voordragen dat soms wel. Niet alleen voor internet, maar ook voor een Russische mensenrechtengroep en voor een Chinese dissident zijn nominaties ingediend.
De stad Groningen heeft sinds begin april een FabLab aan het Boterdiep. Iedereen kan daar een werkplek huren en iets ontwerpen op een computer. Een 3D-printer staat tot de beschikking om het ontwerp vervolgens te printen. Verder zijn er ook een oscilloscoop, een NC Milling machine, diverse snijapparatuur voor onder meer metaal en vinyl, en nog meer apparatuur om te gebruiken bij het maken van prototypes. Het leuke is dat in een FabLab ideeën kunnen worden uitgewisseld met andere 'uitvinders'.
Peter Groen, initiatiefnemer.
Wereldwijd zijn er 45 FabLabs en die staan allemaal met elkaar in verbinding. www.fablabgroningen.nl
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 40
28 April - 2010 | 3e jaargang | nummer 3
Auto gekloond
Nieuwe technologie maakt geluidloos bellen mogelijk HANNOVER - Mobiel telefoneren zonder geluid te maken. Handig voor in de stiltecoupé, maar ook voor mensen die het spraakvermogen zijn kwijtgeraakt. Het kan met een nieuwe technologie die is ontwikkeld in Duitsland. 'Silent sounds' heet deze technologie, die begin maart werd gepresenteerd tijdens het CeBITcongres in Hannover. Door het registreren van miniscule spierbewegingen kunnen lipbewegingen worden omgezet in een computerstem. Zo kunnen bellers geluidloos telefoneren. ''Op dit moment gebruiken we elektrodes die op de huid worden geplakt. In de toekomst kunnen zulke elektrodes bijvoorbeeld in mobiele telefoons worden gebruikt'', verklaart Michael Wand van het Karlsruhe Institute of Technology.
ROTTERDAM - Onlangs werd in Rotterdam een auto aangehouden, die te hard had gereden. Bij controle van het kenteken bleek al gauw dat de auto op naam stond van een vrouw, die niet in het voertuig zat. Deze vrouw werd gebeld door de politie om te vragen of ze haar auto misschien miste. Ze vertelde de agent, dat
haar auto gewoon voor haar huis stond geparkeerd. De aangehouden auto bleek een kopie te zijn. Hij was in veel opzichten identiek aan de andere auto. De kentekenplaten, de velgen, het chassisnummer, de kleur, de bekleding en zelfs het navigatiesysteem bleken exact hetzelfde te zijn.
Met Hollandse vinding beter zicht voor 1 miljard mensen
UTRECHT - De Art Groep uit Tilburg is de grote winnaar geworden van het Awards spektakel op de Techni-Show en ESEF. Het bedrijf won met zijn lenzenmachine voor FocusSpec-brillen zowel de ESEF Award in de categorie Engineering en Design als de Made in Holland Award. Juryvoorzitter Arthur Eger van de ESEF Awards prees de Art Groep voor de oplossing die het heeft gevonden voor een schijnbaar onmogelijke opdracht. Dankzij die oplossing kunnen brillen worden geproduceerd voor 1 euro per stuk en juist die lage prijs is een belangrijke voorwaarde om de bril in ontwikkelingslanden tot een succes te kunnen maken. "Een buitengewone prestatie voor een sympathiek product", aldus Eger. Even later kreeg het bedrijf ook nog de Made in Holland Award uitgereikt van de Techni-Show Awards. FocusSpecs World Health Organization (WHO): "1 miljard mensen, met name in ontwikkelingslanden heb-
ben een oogcorrectie nodig, maar hebben deze niet." De Stichting Focus on Vision is vastbesloten zijn steentje bij te dragen aan het oplossen van dit probleem. Met een in sterkte verstelbare bril, de FocusSpec, is een geschikte oplossing ontwikkeld. Specialistische hulp is overbodig en de kostprijs is bijzonder laag. De lenzen in de bril zijn gebaseerd op een Amerikaans lensprincipe, waarbij gebruikt wordt gemaakt van twee lenzen. De sterkte (dpt.) verandert als de lenzen ten opzichte van elkaar worden verschoven. Voor de esthetica zijn verschillende modellen, ontworpen voor verschillend doelgroepen. De Focusspec is geschikt voor zeker 90 procent van de doelgroep en is zo ontworpen dat hij comfortabel rond het hoofd en op de neus zit. www.focus-on-vision.org www.artooling.com
Vertalen De uitvinding is voor verschillende doeleinden te gebruiken. Bijvoorbeeld om mensen te helpen die hun spraakvermogen zijn kwijtgeraakt bij een ongeluk. Ook maakt het apparaat het leren van talen overbodig. Het vertaalt zinnen van de spreker naar de taal van de luisteraar,
hoewel het vertalen van bijvoorbeeld Chinees nog moeilijk is doordat verschillende tonen verschillende betekenissen kunnen hebben. De machine maakt nu maar bij een op de honderd woorden een fout, volgens de technici, maar ze zijn bezig om de overige problemen op te lossen. ''In vijf of tien jaar wordt dit bruikbare, alledaagse techniek'', aldus Wand. www.fzk.de
Kaartenhuisbouwer Bryan Berg in Guiness Book of Records
MACAU - In het Venetian Hotel te Macau (China), bouwde Bryan Berg het grootste gebouw ter wereld na met een record aantal kaarten. Op 11 maart 2010 was het gereed en op 20 maart kon het instorten van de hele constructie ook worden bewonderd. Het kostte de Amerikaan Bryan Berg 44 dagen en 4.051 kaartspellen om ’s werelds grootste gebouw na te bouwen in het Venetian Hotel te Macao. Het grootste gebouw is het Venetian Hotel Macao zelf met zustergebouwen Sands Macao en The Plaza Macao, daarnaast heeft hij ook de Campanile toren, de Rialto brug en meer bij het complex behorende constructies nagebouwd. De hele compositie is 10, 5 meter lang, 3,5 meter hoog. De gebruikte kaartspel-
len wegen samen 227 kilo en de circa 218.000 kaarten achterelkaar gelegd, zouden meer dan 17 kilometer beslaan. De eerste keer dat hij het record uit Guiness Book of Records wist te breken was in 1992 toen hij 17 jaar oud was, sindsdien heeft hij enkele malen zijn eigen record gebroken. Het moeilijkste tijdens het bouwen is om de luchtverplaatsing onder controle te houden en natuurlijk nergens tegen aan te stoten. Om het mogelijk te maken het bouwproces zichtbaar te houden voor publiek, was er een grote vitrine gebouwd in het hotel waar Bryan Berg ongestoord zijn gang kon gaan. Bryan Berg is overigens architect van beroep. www.cardstacker.com
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 41
P LATFORM
Investeringen in CAD-software
Vo o ru i t z i c h t e n 2 0 1 0 vo o ra l p o s i t i e f Door de redactie
Voorzichtig maar duidelijk, zijn de voorspellingen voor investeringen in software voor wat betreft de techniek vooral positief te noemen. Dit geldt het sterkst voor de landen in het westen van de Grote of Stille Oceaan (Asia-Pacific/APAC) maar ook voor EMEA, Noord- en Zuid-Amerika. een negatieve groei zou zijn in de uitgaven voor technische software tot in 2010. In het model dat nu in het eerste kwartaal van 2010 is gemaakt, wordt een groei verwacht van één procent voor de beide Amerika’s in 2010. Een duidelijke omslag, maar nog wel voorzichtig.
Het sterkste herstel is in APAC, de regio in het westen van de Stille Oceaan, waar onder meer Australië toe behoort.
Het recente onderzoek van Cambashi uit Cambridge (Groot Brittannië) naar marktontwikkelingen binnen de sector engineering en zakelijke software wijst dit uit. Er blijkt een herstel uit van de investeringen in 2010 naar het niveau van 2008. Het gaat hierbij om de investeringen in software voor de AEC (architectuur, engineering en constructie), GIS, en maakindustrie (CAD, CAM, CAE en PDM/PLM-applicaties). Mike Evans, director of research bij Cambashi, stelt: “Herstel is zichtbaar in de cijfers, maar groei is waarschijnlijk gematigd in 2010 en 2011 door voorzichtigheid als gevolg van de tegenvallers in de afgelopen periode.” APAC sterkste groei Vroeg in 2009 voorspelde Cambashi met stelligheid een snel en V-vormig herstel voor de regio in het westen van CADMagazine April/Mei 2010-3
de Stille Oceaan (APAC). De meest recente cijfers en voorspellingen in het Cambashi Country Observatory 2010 model laten de groei zien van de investeringen , die de eerdere voorspellingen volgen. De APAC heeft daarmee het snelste herstel en een verwachte groei voor 2010 van ongeveer vijf procent. Noord- en Zuid-Amerika veerkrachtig Overheidssteun en stimuleringsregelingen in de VS en andere landen hebben gezorgd voor investeringen in grote infrastructurele projecten, die op hun beurt weer aanzienlijke activiteiten geven die gebruik maken van technische en zakelijke software. Dit resulteert in verbeteringen in de markt al in 2009. In het eerste kwartaal van 2009, voorspelde Cambashi nog dat er een langzaam herstel zou komen in de VS, en dat er
41
Europa worstelt en komt boven In 2010 wordt voor Europa nog verwacht dat de uitgaven voor technische software licht zullen dalen. In de meeste landen zal de groei al wel starten, maar enkele landen in de regio doen die groei teniet en maken er een klein verlies van. Het zijn de landen Portugal, Ierland, Italië, Griekenland en Spanje die de groei in de overige landen weer naar beneden halen. Hierbij wordt het kleine IJsland niet meegerekend dat een dubbele klap te verduren heeft, maar bijzonder weinig invloed heeft op het grote geheel. Groot Brittannië en Rusland tonen na de ‘verlieslanden’ de minste groei. Wat Rusland’s positie als belangrijke partij binnen de opkomende economieën natuurlijk verzwakt. De genoemde resultaten zijn uitgebreid terug te vinden in de meest recente versie van de Cambashi Country Observatory, waarin Cambashi marktmodellen worden toegepast om de omvang van de markt en groei te voorspellen voor vijftig landen, verspreid over de wereld. Cambashi heeft vestigingen in Cambridge, Groot Brittannië en Masachusetts, VS; het doet onafhankelijk onderzoek naar en maakt analyses voor de IT-markt, wereldwijd. Met name in de sectoren engineering, infrastructuur en zakelijke software. www.cambashi.com
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 42
V ISUALISATIE
Autodesk Maya 2011
Meer kunnen met navigatie en kleur Door Jean-Pierre van Gastel
Autodesk brengt dit jaar gelijk met het beschikbaar maken van alle 2011-producten ook een nieuwe versie van Autodesk Maya uit, genaamd Autodesk Maya 2011. In het verleden liep dit niet synchroon met elkaar, maar vanaf nu is dit veranderd. Vanwege ruimtegebrek heb ik eerder geen Maya 2010-artikel kunnen schrijven, maar ik zal alsnog in het kort ook deze nieuwe mogelijkheden noemen.
Afbeelding 1.
M
aya 2010 had eigenlijk niet heel veel nieuws, maar is meer een bundel van al bestaande producten. Matchmover bijvoorbeeld, dat is Camera Tracking software om in een bestaande film automatisch ‘trackingpoints’ te genereren, waardoor de gebruiker zeer eenvoudig een 3D-model kan plaatsen in bestaande film, zie afbeelding 1. Daarnaast was er een tweede nieuwe optie in de vorm van Maya Composite, dat voorheen door het leven ging als Autodesk Toxik. Maya Composite is een hoogstaand product voor het maken van composities. Concreet kun je hiermee bijvoorbeeld verschillende elementen zoals 3D-animatie en film op elkaar plakken en aanpassen op kleur en diverse effecten. Daarnaast biedt Maya Composite in combinatie met Maya een complete 3D-film/animatie (stereo) oplossing, zie afbeelding 2. Een beter voorbeeld hiervoor dan de film Avatar, kan ik op dit moment niet verzinnen. De backburner die we kennen van 3ds Max (Design) om over het netwerk heen te CADMagazine April/Mei 2010-3
renderen, maakt sinds Maya 2010 ook deel uit van de software en daarmee heb ik gelijk alle nieuwe mogelijkheden in Maya 2010 behandeld. User Interface Bij het opstarten van Maya 2011 valt direct op dat de kleuren van de interface
zijn aangepast, duidelijk donkerder. Ook alle elementen in de interface zijn enorm dynamisch geworden doordat deze bijvoorbeeld zeer gemakkelijk versleept kunnen worden. Dit is mede mogelijk gemaakt door het gebruik van de zogenaamde QT User Interface toolkit. Dit is een universele User Interface toolkit die op alle besturingssystemen zoals Linux, Windows of het Mac OS X gebruikt kan worden. Zo kan de gebruiker zelfs met QT Designer een compleet nieuw eigen dialoogvenster bouwen zonder gebruik te hoeven maken van MEL (Maya Embedded Language) scripting. Daarnaast is er in Maya uiteraard ook een enorme berg met kleine verbeteringen. Zo staat de Mental Ray renderer standaard ingesteld en zijn de ‘color selectors’ beter bruikbaar door het toevoegen van een nieuw kleurenwiel en het onthouden van eerder gebruikte kleuren of het ophalen van een kleur uit een ‘image’. Met een enkele klik op een kleur komt er overigens een vereenvoudigde versie tevoorschijn van de ‘color
Afbeelding 2.
42
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 43
COLUMN Dromen Droomt u wel eens over het werk? Ik wel. Het valt me altijd op dat het nooit exact dezelfde situatie is als in werkelijkheid. Ik droom dan dat ik de manager van de digitale tekenkamer ben. Hoofd van alle CADengineers. O wat ben ik een goede baas. Ook het einde van de maand is altijd een leuk moment van mijn droom: St. Salaria. Ik kijk dan op mijn bankafschrift en denk: “Zo, wat verdien ik toch lekker veel.”
Afbeelding 3.
selector’. Maya 2011 heeft ook een nieuwe ‘File Browser’ gekregen waardoor het gemakkelijker wordt om te navigeren tussen mappen op de harddisk of het netwerk. Daarnaast zijn er navigatiemogelijkheden bijgekomen en worden recent geopende bestanden bijgehouden in een lijst. Een onderdeel dat eigenlijk veel en veel belangrijker is voor de gemiddelde Maya-gebruiker, is de snelheid van de viewport. ‘Game levels’ die namelijk uit een heleboel polygonen bestaan of een scène die in een film gebruikt wordt, daar moet zo snel mogelijk mee genavigeerd kunnen worden. Maya heeft hierin een belangrijke verbetering gekregen in de vorm van een nieuwe aansturing van de viewport genaamd Viewport 2.0. Viewport 2.0 maakt volledig gebruik van de processor van de videokaart (GPU) om de scène op te bouwen in de viewport. Hierdoor wordt er direct een verbetering zichtbaar wat betreft het aantal frames per seconde, zodra de gebruiker met een scène gaat navigeren in de viewport, zie afbeelding 3. Daarnaast worden ook ‘Bump maps’, ‘Normal maps’ en de ‘specular highlights’ in real-time zichtbaar in de viewport, inclusief de aanwezige lichtbronnen. Assets Het werken met ‘Assets’ in Maya 2011 is sterk vereenvoudigd. Containers bestaan niet meer en de gebruiker kan direct een 3D-model toevoegen als een ‘Asset’. Met een ‘Asset’ kan hij bijvoorbeeld bepaalde ontwerpvoorwaarden vereenvoudigen. Denk bijvoorbeeld aan een 3D-model van een auto waarvan de CADMagazine April/Mei 2010-3
deuren open en dicht kunnen, de kleur van de metallic veranderd kan worden met een enkele muisklik. Deze ontwerpkeuzes kunnen worden weergegeven met eigen gemaakte icoontjes die een afbeelding laten zien van bijvoorbeeld de auto met de deuren open enzovoorts. Als auteur van de ‘Asset’ bepaalt de gebruiker zelf welke onderdelen beschikbaar zijn in het 3D-model. Alle overige nodes kunnen verborgen worden door de nieuwe optie ‘Blackbox’ aan te zetten. Hierdoor wordt de 3D-artiest niet in verwarring gebracht en weet die persoon gelijk welke opties er veranderd mogen worden aan het desbetreffende 3D-model. Om een volgende ‘Asset’ te versnellen kan een eerder aangemaakte ‘Asset’ opgeslagen worden in een template. Op het gebied van ‘Modeling’ zijn er ook tal van kleine zaken aangepast. Zo zijn de Maya Level Tools aangepast naar Maya 2011 en heeft de ‘Soft Select’ een nieuwe objectmode erbij gekregen om meerdere objecten tegelijk bij het verplaatsen, roteren of verschalen op elkaar te laten reageren. Maya is natuurlijk populair in de filmindustrie vanwege de animatiemogelijkheden. In Maya 2011 is dan ook weer een enorme aandacht besteed aan deze zeer uitgebreide animatiemogelijkheden. Zo heeft onder andere de ‘Graph’ voor het fijn afstemmen van animatie een groot aantal mogelijkheden erbij gekregen. In Maya 2011 kunnen bijvoorbeeld de verschillende animatiecurves boven elkaar weergegeven worden zodat het overzicht veel duidelijker is, zie
43
Toch denk ik ook over serieuze zaken na. Bijvoorbeeld: Hoe weet je nu als manager of de CAD-specialist alles uit het systeem haalt wat er in zit. De opdrachten moeten snel worden uitgevoerd maar kan het nog sneller? Hoeveel tijd gaat verloren aan niet efficiënte handelingen? Je kunt het aan de medewerker vragen, maar die laat het achterste van zijn tong niet zien. “Gaat lekker”. “Goed bezig”. Ook een half uurtje achter een CAD-er gaan staan met je handen op je rug is een optie. Klik. Klik. Snel is mooi maar gaat het ook in één keer goed? Het kan ook gedisciplineerd en weloverwogen. Minder flitsend maar wel met kwaliteit. Ook kun je denken dat als de opdrachten volgens afspraak op tijd klaar zijn het er helemaal niet toe doet, maar dat is te makkelijk. Aan het eind wordt een tekening afgedrukt en controleer ik, als baas, het analoge product. Dat is echter wel een technisch inhoudelijke toets. We hebben ook afspraken hoe de tekening wordt opgebouwd conform de dwg-richtlijnen van de afdeling of opdrachtgever. Ach eigenlijk is het heel eenvoudig. Ik geef de ‘bijna gereed’- tekening aan een extraverte superkritische collega en let goed op zijn reacties in de eerste paar minuten van de kennismaking. Dan weet ik precies hoe het zit. Uw reactie aan:
[email protected]
ing. Willem Barendsz
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 44
Afbeelding 4.
afbeelding 4. Deze curves kunnen dan vervolgens ook nog verder uitgefilterd worden waardoor het werken met curves en bijbehorende ‘keyframes’ veel eenvoudiger wordt. Om het visueel nog veel duidelijker te maken kunnen curves in Maya 2011 voorzien worden van een eigen kleur in plaats van de voorgedefinieerde rood (X-as), groen (Y-as) en blauw (Z-as). Om snel door de keyframes heen te gaan, kan er gebruikgemaakt worden van de cursortoetsen op het toetsenbord. Met behulp van het nieuwe ‘Time Warp’-commando kan de gebruiker een gehele animatie vertragen of versnellen. Een ‘Time Warp’ bestaat uit een extra curve in de ‘Graph’ die de gebruiker met behulp van de ‘keytangents’ of door het toevoegen van extra ‘keys’ vrij snel kan aanpassen.
Camera Sequencer De Camera Sequencer in Maya 2011 is bedoeld om snel een zogenaamde ‘animatic’ of ‘previz’ op zetten met behulp van storyboards, zodat de gebruiker weet wat hij moet animeren in Maya. Een ‘animatic’ is eigenlijk niets anders dan een vereenvoudigde vorm animatie van hoe de animatie er uiteindelijk uit komt te zien. In de ‘Camera Sequencer’ werkt de gebruiker met zogenaamde ‘Clips’ met daaraan gekoppeld handmatige schetsen waaraan een camera vast zit. Deze ‘Clips’ kan de gebruiker zelf in Maya maken of zelfs importeren vanuit bijvoorbeeld Adobe Premiere of Final Cut Pro. Naast het opzetten van deze ‘Clips’ kan de gebruiker ook direct meerdere geluidsfragmenten toevoegen, wat vóor Maya 2011 ook niet tot de mogelijkheden behoorde. Uiteindelijk kan elke
‘Clip’, die opgezet is via het ‘Playblast’commando, worden weggeschreven of via een XML-bestand terug ingelezen worden in Adobe Premiere of Final Cut Pro. Tevens zijn er veel nieuwe mogelijkheden terug te vinden op het gebied van karakteranimatie. Met behulp van HumanIK kan de gebruiker direct een kant en klare bottenstructuur opzetten voor een karakter, die naar eigen wensen aangepast kan worden. De ‘Skin’mogelijkheden hebben een derde optie erbij gekregen om heel visueel het ‘Skinning’-proces te doorlopen. Deze nieuwe optie werkt overigens volledig op de ‘Envelopes’ in de Skin Modifier van 3ds Max. Een karakteranimatie die eenmaal is aangemaakt, kan direct worden geladen op een ander karakter zonder dat de gebruiker alles opnieuw hoeft in te stellen. Uit dit artikel blijkt opnieuw dat Autodesk Maya een complex en enorm uitgebreid 3D-product is, waarin de enorm verregaande animatiemogelijkheden zich onderscheiden van bijvoorbeeld een product zoals Autodesk 3ds Max (Design) of Autodesk Softimage. Jean-Pierre van Gastel
[email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl.
3D DIRECT MODELLEREN OP ZIJN BEST SpaceClaim Engineer is een snel en innovatief 3D direct modelleer systeem. SpaceClaim maakt het mogelijk voor engineers om snel conceptuele ontwerpen op te zetten en 3D ontwerpen voor te bereiden voor prototyping, analyse en productie. ®
PROBEER SPACECLAIM VANDAAG NOG 30 DAGEN GRATIS! w w w. s pa c e c l a i m . c o m / t r i a l a e s c
Tel: + 31 (0) 73-6894873
[email protected] www.aesc.nl © Copyright 2009 SpaceClaim Corporation. SpaceClaim is a registered trademark of SpaceClaim Corporation. All other names mentioned herein are either trademarks or registered trademarks of their respective owners. © Copyright 2009 AESC.
CADMagazine April/Mei 2010-3
44
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 45
M ECHANICAL & D ESIGN
Meer geavanceerd met TopSolid
G . S . M . H a a ks b e rg e n g a a t vo o r n a u w ke u ri g Door Rob Sman
De kracht van G.S.M. b.v. uit Haaksbergen ligt in het bewerken van moeilijke materialen en hoge nauwkeurigheid. Er wordt gewerkt met onder meer een 5-assig bewerkingscentrum en TopSolid als CAD- en CAM-systeem. men nog niet het grootste aandeel. Voor veel delen geldt dat er voornamelijk met de rotatieassen gepositioneerd moet worden om dan verder 3-assig te bewerken. Voor alle bewerkingen geldt dat het onmogelijk respectievelijk ondoenlijk is aan de machine te programmeren. Wij passen TopSolid toe als CAM-systeem.” Toen de aanschaf van de machine ook dwong tot de aanschaf van een meer geavanceerd CAM-systeem had G.S.M. een paar duidelijke eisen, waaronder een betrouwbare simulatie, want 5-assig simultaan frezen is ingewikkeld en kostbaar, dus beschadiging van machine en werkstukken moet voorkomen worden. Huirne: “TopSolid is wat dat betreft de juiste keus gebleken, want we hebben geen enkele aanvaring gehad. Dat is overigens niet alleen een verdienste van het programma, maar ook van de leverancier. Nadat aan de hand van ons eisenpakket indertijd nog een paar systemen in aanmerking kwamen, gaf onder meer de bewezen ervaring van de leverancier van TopSolid, de firma Bemet International, de doorslag. Zij hadden al relaties die dezelfde machine met TopSolid aansturen. Nu is iedere klant weer anders, en bij ons is naderhand nog wel ‘fine-tuning’ van de postprocessor uitgevoerd om tot een optimaal resultaat en simulatie te komen. Ook daar bewijst een nauwe samenwerking met je leverancier zijn waarde. Die goede band was er al omdat het eerder door ons aangeschafte CAM-systeem GOelan ook al door hen was geleverd.”
G.S.M. had voor het CAM-pakket een paar duidelijke eisen, waaronder een betrouwbare simulatie, want 5-assig simultaan frezen is ingewikkeld en kostbaar.
Al sinds 1966 is G.S.M. b.v. actief in de fijnmechanische industrie. De vestigingsplaats Haaksbergen ligt niet geheel toevallig gunstig ten opzichte van de omvangrijke metaalnijverheid in de omgeving van Hengelo. De omvang daarvan is weliswaar afgenomen, maar nog altijd aanzienlijk. Aanvankelijk hield G.S.M. zich ook wel bezig met machine- en apparatenbouw, maar tegenwoordig worden voornamelijk onderdelen, maar ook wel complete gereedschappen vervaardigd. Ook specialistische deelbewerkingen worden uitgevoerd. De kracht van het bedrijf ligt in complexe bewerkingsvolgordes, het bewerken van moeilijke materialen, en hoge nauwkeurigheid. Het personeel bestaat uit ervaren vaklieden die kunnen beschikken over een uitgebreid machinepark. Niet alleen de meetkamer, maar de gehele werkplaats wordt constant op 20 graden Celsius gehouden.
TopSolid laat zich overigens ook als volwaardig CAD-systeem inzetten. Dit komt vooral goed van pas wanneer een opdrachtgever geen 3D CAD-model kan aanleveren. G.S.M. bewaart uiteindelijk alleen het 3D-model met de daaraan gekoppelde bewerkingsinformatie, en genereert bij een herhalingsorder opnieuw de NC-code, eventueel voor een andere machine. De toegepaste bewerkingsstrategieën laten zich overigens gemakkelijk overzetten naar andere modellen. Dit werkt snel en draagt bij aan gestandaardiseerde bewerkingsmethodes. Ten slotte mag niet onvermeld blijven dat op deze wijze een product niet alleen snel vervaardigd kan worden, maar dat ook de controle direct kan plaatsvinden omdat ook het programma voor de meetmachine vanuit het model wordt gegenereerd.
Meest complexe vormen De meest geavanceerde machine is het 5-assig bewerkingscentrum Hermle C600U. “Door de mogelijkheden die 5-assig simultaan frezen biedt, kunnen wij op deze machine de meest complexe vormen bewerken.” licht algemeen directeur ir. Thomas Huirne toe, en hij vervolgt: “Schoepenwielen en dergelijke, die je vaak in brochures als voorbeeld ziet staan, hebben wij hier al vaak geproduceerd, maar vorCADMagazine April/Mei 2010-3
www.bemet.nl www.gsm-bv.nl
45
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 46
H ARDWARE
Kwaliteitscontrole en reverse engineering
3D-scanners ingezet bij gieterij Door de redactie
IJzergieterijen, maar ook inkopers van gietwerk, lopen regelmatig tegen het probleem aan dat ze onvoldoende grip hebben op de kwaliteit van het product. Engineeringafdelingen weten in veel gevallen niet hoe het model er exact uitziet omdat digitale modellen ontbreken.
Met een 3D-scanner kan de vorm van de gietdelen worden vergeleken met de oorspronkelijke CAD-tekening.
B
edrijven willen het gietwerk dat ze moeten leveren of geleverd krijgen graag controleren op maatvoering. Het is belangrijk te weten in hoeverre het afwijkt van de CAD-tekening, als ze daar al over beschikken. Bijvoorbeeld: Is de krimp binnen de perken gebleven? Is de wanddikte overal voldoende? Bovenstaande vragen kunnen eenvoudig worden beantwoord met behulp van 3D-scanning. Bij eenvoudig gietwerk voldoen de traditionele schuifmaat en ander handgereedschap nog wel, maar als de vormen complexer worden, is dit niet toereikend of kost het enorm veel tijd. 3D-digitalisatie oftewel scanning biedt hier uitkomst maar biedt nog veel meer. Met een 3D-scanner kunnen alle maten eenvoudig worden gecontroleerd. De gebruiker ziet direct waar de afwijkingen zitten en welke maten wel binnen de toleranties vallen. Daarbij maakt het niet uit of hij metingen wil doen tussen verschillende punten, of dat hij de radius van een bolling wil weten, of de wanddikte op een aantal plaatsen wil controleren. Zeker als er hoge druk wordt opgebouwd in het gietstuk, is dit goed om te weten. Met een 3D-scanner kan de vorm van het gietwerk worden vergeleken met de eigen CAD-tekening; de verschillen worden haarfijn inzichtelijk gemaakt. Een bestaand gietstuk kan CADMagazine April/Mei 2010-3
worden gebruikt om met een 3D-scanner een CAD-tekening te genereren als deze tekening verloren is gegaan, of nooit in het bezit is geweest van het bedrijf. Desgewenst parametrisch zodat de gebruiker eenvoudig wijzigingen kan aanbrengen voor bijvoorbeeld de productie van een nieuwe mal. Niet zelden worden wijzigingen aan een product direct doorgevoerd in de mal en niet in de CAD-tekening. Dit werkt sneller en de tekening komt later wel, zo wordt gedacht. Vaak zie je door de bomen het bos niet meer en weet op een gegeven moment niemand meer welke versie de meest actuele is. Ook hier kan de 3D-scanner uitkomst bieden. Puntenwolk De meeste 3D-scanners gebruiken een laag-vermogen laserstraal. Deze wordt op het object gericht en gereflecteerd in één of twee sensors die zich vlak naast de laser bevinden. Met behulp van driehoeksmeting kan van het punt waar de laserstraal het object raakt een driedimensionaal punt worden vastgelegd, oftewel de x-, y- en z-waarde. Door dit op miljoenen punten op het oppervlak van het object te doen, kan de gebruiker het hele object digitaliseren en omzetten naar een model in de computer. De puntnauwkeurigheid middelt zichzelf uit door de enorme hoeveelheid punten.
46
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 47
EPLA EPLAN PLATFORM LA ATTFO ORM d sleutel de l t lN P tot succes
Met het scannen kan gecontroleerd worden of de krimp binnen de perken is gebleven.
Het gevolg is van de 3D-scan van het object met een zeer hoge nauwkeurigheid, zonder overigens het object aan te raken. Het bestand, dat uit een 3D-scanner komt, is een zogenaamde puntenwolk. Dit is de verzameling van alle x-, y- en z-waarden die het object beschrijven. Met specifieke software kan direct in de puntenwolk worden gemeten. Ook kan de puntenwolk worden gebruikt om een CAD-bestand te genereren of andere bewerkingen door te voeren.
Met revolutionaire EPLAN platformtechnologie stapt u in de toekomst omst van global engineering engineering.. Het platform biedt functies die zow zowel wel in de elektro CAE als in de pneumatiek pneum matiek en hydrauliek – of instrumentatie instrumentatie engineering nodig zijn – gecombineerd gecombbineerd met een uniek uniekee koppeling koppeling naar mechanical engineering.. Alle systemen engineering sysstemen maken maken gebruik van dezelfde dezelfdde database, waardoor de redundante redunddante invoer van gegevens overbodig overboddig wordt. Het EPLAN Platform; m; Platform interdisciplinaire integratie. basis voor interdisci pplinaire samenwerkingg en integra g atie.
Somatech Sinds 1998 levert Somatech 3D-scanners en 3D-scanservice voor het digitaliseren van producten. Ze hanteren hiervoor een breed spectrum van scanners en verwerkingssoftware van verschillende fabrikanten. In de demoruimte in Ede worden verschillende combinaties getoond en gedemonstreerd, afhankelijk van de toepassing. Onder meer de scanners van Konica Minolta, flexibele meetarmen van Faro in combinatie met een laserscan peilstift van Laser Design Inc. (LDI). Dit wordt toegepast in combinatie met de software van onder andere Rapidform en Geomagic. Deze techniek kan voor diverse toepassingen worden ingezet, niet alleen kwaliteitscontrole, ook reverse engineering, archivering, analyse van competitieve producten, en meer. Afhankelijk van de gewenste nauwkeurigheid, de complexiteit van de geometrie van het product, alsook de omvang van het product, is de ene scanner beter geschikt dan de andere. Dat geldt tevens voor de te gebruiken software. www.somatech.nl CADMagazine April/Mei 2010-3
[email protected] sales@e eplan.nl
T +31 (0) 316 591 770 www.eplan.nl www w.eplan.n . nl
Voordelen 3D-scannen Belangrijke voordelen van het 3D-scannen zijn dat het contactloos gebeurt, het is snel, eenvoudig en zeer accuraat bovendien makkelijk te herhalen. Er wordt een compleet digitale versie van het product gegenereerd, wat veel meer informatie oplevert dan enkele meetwaarden op kritische punten.
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 48
V ISUALISATIE
3ds Max (Design) 2011
M e e r i m p o rt m o g e l i j k h e d e n Door Jean-Pierre van Gastel
Inmiddels is bekend geworden wat alle nieuwe mogelijkheden zijn in 3ds Max (Design) 2011. Aangezien ik, als 3ds Max (Design) bètatester, al sinds juli vorig jaar over de software beschik, is het moment eindelijk daar dat ik over alle nieuwe mogelijkheden mag schrijven. matie) in te lezen en kan dit vervolgens in real-time voorzien worden van kleurcorrectie of een scherptediepte-effect, zonder dat de gebruiker alles eerst weer moet renderen om het eindresultaat te zien, zie afbeelding 1. Voor meer informatie omtrent deze nieuwe mogelijkheden, verwijs ik graag naar een artikel dat ik heb geschreven over de ‘Connection Extension’ in CADMagazine nummer 2.
Afbeelding 1.
De verschillen tussen 3ds Max Design 2011 en 3ds Max zijn nog steeds minimaal. 3ds Max Design 2011 heeft als extra het ‘Lighting Analysis’-menu dat de toegang is tot lichtberekeningen (Leed gecertificeerd) en 3ds Max 2011 heeft de Software Development Kit om eigen geschreven routines te compileren. Hier komt wel verandering in aangezien Dynamite VSP beschikbaar zal komen alleen voor de Subscriptionhouders van 3ds Max Design versies 2010 en 2011. Deze plug-in is de ultieme connectie tussen Autodesk Civil 3D en 3ds Max Design, waar een apart artikel over komt. .SKP, .ACIS en OpenEXR Uiteraard bevat 3ds Max (Design) 2011 alle nieuwe mogelijkheden die al beschikbaar waren voor de 3ds Max (Design) 2010 Subscription-houders in de vorm van de ‘Connection Extension’ plug-in. Aangezien deze mogelijkheden standaard in 3ds Max (Design) 2011 aanwezig zijn, komen er drie belangrijke nieuwe mogelijkheden bij voor alle gebruikers. Het importeren van Google Sketchup versie 6- en verCADMagazine April/Mei 2010-3
sie 7-bestanden direct via het .SKP-bestandsformaat. De SAT importer om bestanden via het .ACIS-bestandsformaat in te lezen en weg te schrijven. Denk hierbij vooral aan de uitwisseling tussen 3ds Max (Design) en AutoCAD, de Mass Modeler van Revit Architecture, Inventor maar natuurlijk ook andere niet-Autodesk-producten. De laatste nieuwe mogelijkheid is het OpenEXR-bestandsformaat, waarmee de gebruiker een rendering of animatie kan opslaan in een bestandsformaat zonder kleurverlies. Om een verschil aan te geven: Een afbeelding opgeslagen als .JPG-bestand bevat maximaal 8-bit kleurdiepte voor rood, groen en blauw. Het OpenEXR-bestand bevat maar liefst 32-bit kleurdiepte voor rood, groen en blauw en heeft daarnaast nog een zogenaamd Alpha-kanaal voor transparantie. Ook kunnen er in dit bestand aparte lagen worden opgenomen vanuit 3ds Max (Design) voor de schaduw, het directe en indirecte licht, de reflectie enzovoorts. Via het meegeleverde 3ds Max Composite is dit OpenEXR-bestandsformaat als losse afbeelding of als ‘sequence’ (ani-
48
Character Animation Toolkit In 3ds Max (Design) 2011 is CAT volledig opgenomen in de software. CAT staat voor de Character Animation Toolkit en is ooit ontwikkeld door Softimage en werd in het verleden als los product verkocht. Softimage is inmiddels in handen van Autodesk en daarom is de CAT plug-in standaard opgenomen in 3ds Max (Design) 2011. CAT is dus bedoeld om 3D karakters te animeren. CAT onderscheid zich ten opzichte van Character Studio door de enorme flexibiliteit die het biedt. Zowel het animeren van twee-, drie-, vier- of ‘nog veel meer’-voeters gaat enorm snel en flexibel. In de toekomst zullen meer en meer gebruikers hun projecten als complete film gaan presenteren en 3D karakters horen daar absoluut bij. CAT is terug te vinden in het Animation menu van 3ds Max (Design) 2011, maar kan ook via de ‘Helpers’ in het ‘Command Panel’ gevonden worden. De eerste stap in CAT is het plaatsen van een zogenaamde ‘CAT Parent’ waarbij er al een hele reeks met standaard skeletstructuren inclusief animatie controls (Rigs) beschikbaar is, variërend van een mens tot duizendpoot, zie afbeelding 2. Deze ‘Rigs’ kunnen direct geanimeerd worden door een CAT motion-laag toe te voegen. Het desbetreffende karakter direct laten lopen, is hierdoor echt zeer eenvoudig en
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 49
COLUMN Gebroken been Ja mijn vrouw heeft haar been gebroken, mag zes weken niet op haar nu fraai kobaltblauw gegipste been steunen. Dat betekende dat ik een bed naar beneden moest slepen, zo gebeurd, maar de rest…..
Afbeelding 2.
heel wat makkelijker dan het werken met het inmiddels wat verouderde Character Studio. Op een CAT-object kunnen verschillende lagen met animatie automatisch worden samengevoegd tot een nieuwe laag met animatie. Visueel wordt dit dan duidelijk gemaakt op basis van verschillende kleuren. ‘Motion Capture’-data (bewegingen opgenomen door acteurs) kunnen in real-time ingeladen worden en er is voorzien in een spiersysteem. Enorm veel details dus indien gewenst. Het koppelen van een CAT-object aan een 3D gemaakt model, blijft overigens gebaseerd op de Skin Modifier. Graphite Modeling Tools 3ds Max (Design) bevat sinds versie 2010 een ribbon. De ribbon in 3ds Max (Design) bevat de zogenaamde ‘Graphite Modeling Tools’, die werkt alleen
in combinatie met ‘Editable Poly’-objecten. In 3ds Max (Design) 2011 is de ribbon verder geoptimaliseerd. Zo bevat de ribbon een extra mogelijkheid, net als alle overige 2011-gebaseerde producten, om de ribbon te minimaliseren naar ‘Panel Buttons’. Hierdoor worden de ‘Ribbon Panels’ weergegeven door knoppen met daaronder zichtbaar de bijbehorende commando's. Op het gebied van modeling in 3ds Max (Design) 2011 zijn er kleine maar zeer handige mogelijkheden bijgekomen. De Shift-toets indrukken bijvoorbeeld en vervolgens een tweede ‘Edge’, ‘Vertex’, of ‘Poly’ selecteren, zal volledig automatisch alle aaneengesloten subobjecten selecteren (Loop). Dit scheelt enorm veel muisklikken. De ‘Tweak UV’-tool is veranderd in een zeer duidelijke ‘Brush’ (kwast) die interactief met behulp van de Shift-, de Control- en de Shift Control-toets aan-
In haar kast naar de juiste kleren zoeken, daar ben je wel even mee bezig. Tussendoor de thee laten trekken, haar ontbijt klaar zetten, de huisdieren voeren “en vergeet de vitaminen niet”, de vaatwasser uitruimen en oh ja mijn eigen lunchpakket want het werk gaat ook gewoon door. En dat elke dag, zes weken lang. Op zaterdag naar de supermarkt, naast alle voedingsmiddelen ook nog op zoek naar de juiste tampons. Tot overmaat van ramp wilde ze ook nog kobaltblauwe nagellak, dat staat zo mooi bij het gipsen been waar ze ook kobaltblauwe krukken bij heeft. Ze moest er toch presentabel uitzien want ze kreeg visite natuurlijk. Winkel in, winkel uit, allerlei tinten in rood en roze, maar geen kobaltblauw. En daar sta je dan als man voor een grote stellage met nagellak te speuren naar de juiste kleur. Een collega hielp me uit de brand, zij ging naar nog weer een andere drogisterij, waar ze de perfecte tint blauw hadden. En dan ’s avonds, als de bakjes van de hond en katten weer gevuld zijn, de was is uitgezocht en er voldoende gekookte melk in de koffie zit, ben ik blij dat iemand ooit het bier heeft uitgevonden. Die zouden ze een Oscar moeten geven of een Edison Oeuvreprijs of nog beter: een gouden bierpul. Gisteren hoorde ik dat als het gips eraf is, ze nog enkele weken moet revalideren. Maar het bier staat gelukkig koud en is geduldig.
Jan de Flint
Afbeelding 3. CADMagazine April/Mei 2010-3
49
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 50
Are You a
Pro
ENGINEER?
rogressive ] D Design esign without without compromise compromise with with [ BBee PProgressive Pro / EENGINEER N G I N E E R ®, tthe he m most ost ttrusted rusted 33D D CCAD A D software sof t ware ffor or ttrue rue eengineering ngineering professionals professionals the the w orld oover. ver. world P r o f i ci e nt ] FFrom rom conceptual conceptual design, design, through through [ BBee Proficient ttooling, ooling, m achining aand nd m ore. [ B machining more. Bee PProlific r o l i f i c ] SSoo pproduct roduct changes changes made made aanywhere, nywhere, uupdate pdate everywhere. everywhere. ro / EENGINEER N G I N E E R ] LLearn earn why why this this simple, simpl e, yet y et [ BBee a PPro powerful tool tool is is the the professional’s professional’s choice. choice. Visit V i s i t: powerful
PTC.com P T C . c o m / ggo o / bbeapro eapro
Afbeelding 4.
gepast kan worden. De Alt-toets werkt hierbij om de UV's (textuurcoördinaten) te relaxen zodat er geen vervorming van texturen meer op zal treden, zie afbeelding 2. Ook een nieuwe mogelijkheid is het automatisch uitlijnen van een element dat als subobject beschikbaar is. Naast het uitlijnen van een element kan deze ook direct worden gekopieerd en bijvoorbeeld direct gepositioneerd worden, zie afbeelding 3. Viewport Canvas ‘Viewport Canvas’ is in de vorige versie van 3ds Max (Design) geïntroduceerd, maar was duidelijk nog niet af. In 3ds Max (Design) 2011 lijkt de ‘Viewport Canvas’ nu echt zowaar meer op Adobe Photoshop gezien de zeer uitgebreide mogelijkheden. ‘Viewport Canvas’ is het juiste gereedschap om interactief met texturen een 3D-model te beschilderen. Er zijn echter wel een paar voorwaarden. Zo moeten de UV's (textuurcoördinaten) bekend zijn en kan er geen gebruik gemaakt worden van ‘Realworld Scale’. Het ‘Viewport Canvas’-scherm kan, om het gemak ervan goed te ervaren, in de User Interface worden opgenomen aan de linker- of rechterzijkant. Zodra de gebruiker het ‘Painten’ start op een object - overigens niet meer verplicht een ‘Editable Poly Object’ - kan hij ‘Painten’ op het aangebrachte materiaal, of direct een nieuw materiaal aanbrengen. Vervolgens komen er automatisch vragen naar voren met betrekking tot de resolutie van de textuur die de gebruiker wil gaan maken en waar deze opgeslagen mag worden. Het beschilderen zelf kan net als in Photoshop op diverse lagen, die gemanipuleerd kunnen worden met bijvoorbeeld de transparantie. Verschillende laageffecten en de instellingen van de ‘Brush’ behoren allemaal tot de nieuwe mogelijkheden. Uiteraard werkt dit schilderen het meest comfortabel met een tablet en een drukgevoelige pen. Texturen die de gebruiker zelf heeft opgezocht en wil gebruiken, dienen wel in het .TIFF bestandsformaat omgezet te worden om hiermee te kunnen schilderen, zie afbeelding 4. In het volgende artikel komen nog meer kleine en grote zaken aan bod. Wat al wel opvalt is dat 3ds Max (Design) 2011 een professioneler product is geworden, voor zowel het ontwerpen, animeren als het presenteren. Daar kan geen ander Autodesk-product tegenop. Jean-Pierre van Gastel
[email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl.
©2009 © 2009 Parametric Parametric Technology Technology Corporation Corporation (PTC). (PTC). PTC, PTC, the the PTC PTC logo, logo, and and Pro/ENGINEER Pro/ENGINEER are are trademarks trademarks or or registered registered trademarks trademarks of of PTC. PTC.
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 51
M ECHANICAL & D ESIGN
Inventor LT 2011 Suite
3 D o n t we rp e n n u vo o r i e d e re e n b e t a a l b a a r Door de redactie
Autodesk heeft Inventor LT 2011 Suite in Europa op de markt gebracht. Deze software biedt bedrijven de mogelijkheid om tegen lage kosten 3D-ontwerpen te maken en gebruik te maken van ‘Digital Prototyping’. Het pakket bevat zowel AutoCAD LT 2011 als Inventor LT 2011. eigen tempo te leren. Tevens er diverse basistrainingen zie onderstaande website.
Na opstarten van de software,verschijnt een scherm met een ‘Get Started’ ribbon.
Door over te stappen naar Inventor LT 2011 Suite krijgt de gebruiker veel van de mogelijkheden die in de volledige versie van Inventor aanwezig zijn, waaronder in 3D onderdelen maken, omzetting van diverse CAD-bestanden en geautomatiseerde aanzichten van het 3D-model. Uitwisseling met AutoCAD LT 2011 zorgt ervoor dat het werk met DWG-bestanden gewoon doorgaat. Over stappen naar ‘Digital Prototyping’ met Inventor LT geeft de gebruiker diverse voordelen: Het bespaart geld en tijd doordat er minder fysieke producten vervaardigd hoeven te worden en het vermindert de kans op fouten. Ook het vervaardigen van marketingmaterialen kan hiermee sneller en is kostenefficiënter en de samenwerking met klanten en partners is vereenvoudigd. Voor wie? Er zijn verschillende gebieden waarin deze software uitstekend van pas komt. Bedrijven die al Inventor in huis hebben en slechts een licentie erbij willen voor enkelvoudige producten (parts). De gemaakte producten kunnen natuurlijk weer gebruikt worden in de volledige versie. Iedereen die AutoCAD LT gebruikt of gaat gebruiken voor tekenwerk en parts maakt of ontwerpt. Dit kunnen CADMagazine April/Mei 2010-3
werktuigbouwkundige producten zijn zoals bijvoorbeeld een flensaansluiting, maar ook andere zaken zoals bloempotten, klankkast van een gitaar en noem maar op. Zelf aan te leren Na opstarten van de software, verschijnt een scherm met een ‘Get Started’ ribbon. Het ‘Panel’ met ‘Learn about Inventor’ staat boordevol manieren voor de gebruiker om zichzelf de Inventor-kennis eigen te maken. Hierin treft hij ook de helpbestanden ‘Getting started’ en tutorials aan. Daarnaast stellen een route met ‘Learning Recources’ en tientallen filmpjes de gebruiker in staat in zijn
Op een eenvoudige manier worden modellen of vlakken van materialen voorzien en kunnen mooie renderingen worden gemaakt.
51
Werking van Inventor LT Met Inventor LT maakt de gebruiker 3D-modellen van enkelvoudige producten (parts). De meeste parts worden gemaakt door te starten met een schets, die een profiel is van een vorm die gebruikt wordt om het model te maken. Er is een schetsomgeving, waar met gewone commando’s bijvoorbeeld lijnen, bogen, rechthoeken, cirkels, de grondvorm getekend wordt. Vanuit de grondplaat wordt een dikte ingegeven, enzovoorts. De opbouw van een Inventor LT-model wordt getoond in de linkerkolom. Hierin staan alle schetsen en bewerkingen die het model beschrijven. Hierdoor is ook achteraf het 3D-model eenvoudig aan te passen. Automatisch genereren Van een 3D-model kunnen eenvoudig aanzichten en doorsneden worden gegenereerd. Deze kunnen daarna worden voorzien van bematingen. In de bijgeleverde AutoCAD LT 2011software kan de tekening verder worden bewerkt. Op een eenvoudige manier worden modellen of vlakken van materialen voorzien en kunnen mooie renderingen worden gemaakt. Nadat het product is ontworpen, kan de gebruiker het model exporteren naar diverse bestanden, waaronder ook het STL-formaat, dat hij naar een 3D-printer kan sturen. www.cadkoop.nl
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 52
P LATFORM
Tuning AutoCAD
Fo r m u l e s i n m a a t vo e ri n g c o n s t ra i n t s Door Gerard en Kurt IJzermans
Met behulp van geometrische en maatvoeringconstraints kunnen op eenvoudige en soepele wijze de vorm en de afmetingen van objecten in tekeningen worden vastgelegd. Naast geometrische constraints en maatvoeringconstraints kan de geometrie ook bestuurd worden met behulp van mathematische expressies, formules die relaties tussen variabelen beschrijven. Ter vereenvoudiging van complexere expressies of voor aanvulling kunnen extra variabelen worden gedefinieerd. Bij dit alles speelt de Parameters Manager een belangrijke rol.
Afbeelding 1: Voorbeeld met twee variabelen.
Het vorige artikel van Tuning AutoCAD heeft laten zien
maar één variabele te worden aangepast, namelijk de lengte. De breedte volgt automatisch, dankzij de expressie. Het zal duidelijk zijn dat met deze methode de kans op vergissingen en fouten tot een minimum wordt beperkt.
hoe aan een ontwerp maatvoeringconstraints kunnen worden gekoppeld. De Parameters Manager verschaft hierbij een overzicht van de maatvoeringconstraints en hun bijzonderheden. Hierin kunnen de waardes van de maatvoeringconstraints rechtstreeks op een eenvoudige en comfortabele wijze worden gecontroleerd en beheerd. Overigens kunnen deze ook direct in de tekening worden aangepast. De Parameters Manager biedt ook de mogelijkheid voorwaarden en verbanden te definiëren tussen de verschillende variabelen of parameters die gevormd worden door de maatvoeringconstraints. Zo laat de rechthoek in afbeelding 1 de constraints ‘Lengte’ en ‘Breedte’ zien. Aan beide kan elke willekeurige waarde worden toegekend. Dit verandert als een aanvullende voorwaarde wordt toegevoegd, bijvoorbeeld ‘de breedte is de helft van de lengte’. Voor elke waarde van de lengte moet dan de bijbehorende breedte worden berekend en aan deze constraint worden toegekend. Bij elke wijziging van de rechthoek vergt dit een berekening en twee handelingen. De aanvullende voorwaarde kan ook in een expressie worden beschreven. Voor het voorbeeld kan de breedte dan worden uitgedrukt als ‘Lengte/2’. Deze voorwaarde kan ook in de Parameters Manager aan de maatvoeringconstraint ‘Breedte’ worden toegekend in het veld ‘Expression’, zie afbeelding 2. Door gebruik te maken van deze expressie hoeft voor een wijziging nu nog CADMagazine April/Mei 2010-3
Bewerkingstekens De schuine streep ‘/’ (slash) in de expressie ‘Lengte/2’ is in dit verband een bewerkingsteken of operator voor de rekenkundige bewerking ‘delen’. Voor het uitvoeren van rekenkundige bewerkingen kent AutoCAD een hele reeks bewerkingstekens. Tabel 1 laat een overzicht zien van de meeste bewerkingstekens zoals die voor AutoCAD gangbaar zijn. Bij het opstellen van een expressie moet rekening worden gehouden met de gangbare regels voor de volgorde waar-
Tabel 1: Bewerkingstekens voor expressies van maatvoering constraints.
52
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 53
Afbeelding 2: Een variabele en een expressie.
in bewerkingen worden geëvalueerd. Wat tussen haakjes staat, wordt het eerst uitgevoerd, te beginnen met het binnenste stel. Voor de bewerkingstekens geldt de standaard volgorde: machtsverheffen en worteltrekken eerst, gevolgd door vermenigvuldigen en delen en als laatste optellen en aftrekken. Tussen de bewerkingen vermenigvuldigen en delen geldt geen bewerkingsvoorrang, evenmin tussen optellen en aftrekken. Deze bewerkingen worden van links naar rechts uitgevoerd. Naast de berekeningen die met de parameters kunnen worden uitgevoerd kunnen op de expressies ook wiskundige functies worden toegepast. In tabel 2 is een overzicht afgebeeld van een aantal veelgebruikte functies. Verder kunnen in expressies ook de constanten ‘PI’ en ‘e’ (constante van Napier) worden toegepast.
Afbeelding 4: De oppervlakte als gebruikersvariabele.
kan in de Parameters Manager worden vermeld als extra informatie, maar vooral ook als extra parameter die weer voor andere doeleinden kan worden ingezet. In AutoCAD heet dat dan een ‘User Variable’, oftewel een gebruikersvariabele. Zo’n variabele kan worden aangemaakt door dubbel te klikken in een lege cel of op de knop ‘fx’ te klikken, zie afbeelding 3. In de Parameters Manager wordt dan een nieuwe variabe-
Gebruikersvariabelen De gegevens in de Parameters Manager kunnen ook worden aangewend om aanvullende informatie te verkrijgen. Zo laat afbeelding 2 de parameters ‘Lengte’ en ‘Breedte’ zien, gegevens waarmee bijvoorbeeld de oppervlakte van de rechthoek kan worden berekend. Zo’n extra gegeven
Afbeelding 3: Een gebruikersvariabele aanmaken.
CADMagazine April/Mei 2010-3
Tabel 2: Veelgebruikte functies die in expressies worden ondersteund.
53
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:13
Pagina 54
Noteer nu alvast in uw agenda!
CMedia BV, uitgever van o.a. CAD-Magazine organiseert
Woensdag 24 november 2010, EXPO te Houten Dit unieke ééndaagse evenement speelt in op de trends en ontwikkelingen in de markt. De vakbeurs wordt onderverdeeld in een CAD-, CAM- en GEO-paviljoen.
• Gratis toegang • Centraal gelegen in Nederland met een speciale bus van het station Houten naar de EXPO. Op kwaliteit en praktijk gerichte lezingen en workshops met thema’s gericht op CAD, CAM en GEO. Voor standmogelijkheden neem contact op met CMedia BV, Ruud Groothuis, Tel.: 0527 619000 of e-mail naar
[email protected]
www.cadcamevent.nl
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:14
Pagina 55
! Afbeelding 5: Cirkel in een rechthoek.
lengroep gecreëerd, de ‘User Variables’ en een nieuwe gebruikersvariabele met de naam ‘User1’ en in het expressieveld en het waardeveld de inhoud ‘1’. Na dubbelklikken op User1 kan de naam worden gewijzigd in bijvoorbeeld ‘OppR’ en in het expressieveld kan de waarde ‘1’ worden vervangen door de expressie voor de oppervlakte, ‘Lengte * Breedte’, waarin ‘Lengte’ en ‘Breedte’ de namen van de betreffende variabelen zijn. Het waardeveld toont dan het resultaat van de berekening, zie afbeelding 4.
‘OppR’ de in afbeelding 4 gedefinieerde oppervlakte van de rechthoek is. Met dit artikel, ‘Formules in maatvoering constraints’ wordt de serie over parametrisch tekenen in AutoCAD afgerond. Hierin hebben we laten zien dat de voorzieningen voor parametrisch tekenen een beduidende aanwinst vormen voor het ontwerpproces van AutoCAD, met name voor wat betreft het 2D-gebeuren. En dan is dat nog maar de eerste uitvoering. De ervaring leert dat in volgende versies verdere ontwikkeling en uitbreiding van deze functionaliteit zijn te verwachten.
Voorwaarden omzetten Afbeelding 5 laat een uitbreiding zien van het rechthoekvoorbeeld. In het midden van de rechthoek is een cirkel geplaatst, waaraan als voorwaarde is gesteld dat de opperNa zo’n twintig jaar met de ‘Tuning AutoCAD’-artikelen vlakte de helft is van de oppervlakte van de rechthoek. De een vaste bijdrage te hebben geleverd aan CADomschrijvingen ‘in het midden van de rechthoek’ en ‘de Magazine gaan wij deze serie nu beëindigen. Langs deze oppervlakte van de cirkel is de helft van de oppervlakte weg willen wij de directie en redactie van CADvan de rechthoek’ zijn voorwaarden die in expressies Magazine bedanken voor de prettige samenwerking en moeten worden omgezet. Het midden van de rechthoek veel succes wensen voor de toekomst. En dan de lezers, vormt het middelpunt van de cirkel en kan met twee consook hier is een dankwoord op zijn plaats. Voor de belangtraints worden vastgelegd die refereren naar de lengte en stelling in de artikelen, voor de reacties, voor de op- en de breedte van de rechthoek. Het midden van de rechtaanmerkingen en de vragen een heel erg welgemeend behoek laat zich in afbeelding 5 dan uitdrukken met de dankt. Hieruit bleek niet alleen dat onze inspanningen maatvoering constraints ‘MidX = Lengte/2’ en ‘MidY = werden gewaardeerd, maar er werd ook motivatie en Breedte/2’. Zie ook de vermelding in de Parameters energie uit verkregen om het zo lang vol te houden. Vanaf Manager in afbeelding 6 onder ‘Dimensional constraints’. deze plaats wensen wij de lezers succes in hun AutoCADVoor de tweede voorwaarde, de grootte van de cirkel, loopbaan. moet de straal van de cirkel worden berekend. Deze is af Gerard en Kurt IJzermans zijn te leiden uit de formule voor de oppervlakte van een cirfreelance redacteuren van CAD-Magazine. kel, A = PI.R². De straal is dan R = √(A/PI) en kan als Voor eventuele vragen en/of ‘straal constraint’ worden veropmerkingen over dit artikel zijn kregen uit een expressie die gede vormd wordt door de vierkantsauteurs bereikbaar per e-mail: wortelfunctie (sqrt) toe te passen
[email protected]. op de expressie waarin de oppervlakte van de cirkel (‘OppC’) wordt gedeeld door (/) de constante ‘PI’. In de straal constraint is dat aangegeven als ‘Straal = sqrt(OppC / PI)’. De oppervlakte van de cirkel is op de eerder beschreven wijze als gebruikersvariabele te definiëren in de Parameters Manager met ‘OppC = OppR / 2’ waarbij Afbeelding 6: Parameters manager. CADMagazine April/Mei 2010-3
55
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:14
Pagina 56
Windows 7 verrijkt SolidWorks
Meer dan muizen Door Renso Kuster
Veel SolidWorks-gebruikers zullen een doodnormale muis gebruiken om handelingen te verrichten in deze software. Er zijn echter veel meer mogelijkheden om deze muis te ondersteunen of compleet te vervangen. Zeker nu met de introductie van Windows 7 het werken met een touchscreen voor veel mensen bereikbaar wordt, zal ik aandacht besteden aan ande-
Arkey
Werken met projecties Door Kees Veth
In deze tijd dat de hele branche bezig is met BIM, wil ik aan de hand van de huidige productieversie van Arkey laten zien hoe verschillende projecties van hetzelfde onderdeel samen te brengen zijn in één betekenisvol component. In plaats van de toepassing van verschillende componenten in plattegrond, aanzicht, doorsnede en 3D-model, kan nu gebruik gemaakt worden van een eenduidig bouwdeel in alle projecties. Ook Adomi de BIM-modeller van Arkey zal gebruik gaan maken van een vergelijkbaar mechanisme.
AutoCAD 2011 Deel 2
Meer mogelijkheden met constraints Door Jean-Pierre van Gastel
Het vorige artikel over de nieuwe mogelijkheden in AutoCAD (LT) 2011 was nog gebaseerd op de AutoCAD (LT) beta versie (voorlopige versie) die deze keer de codenaam Hammer had gekregen. Inmiddels is de officiële versie van AutoCAD (LT) 2011 beschikbaar, als fysiek product of als download vanuit het Autodesk Subscription Center. Daarnaast hebben overigens ook alle andere Autodesk-producten het versienummer 2011 gekregen en zijn vanaf half april allemaal beschikbaar.
Solid Edge Tips & Tricks
Wijzigen van geïmporteerde modellen Door Jaap Dubbelaar
In 3D ontwerpen in de machine- en apparatenbouw is inmiddels niet nieuw meer. Solid Edge wordt op veel plaatsen voor deze toepassing ingezet maar ook andere systemen worden gebruikt. Synchronous Technology van Solid Edge is uitermate geschikt om ook modellen van andere applicaties te bewerken, zodat de machinebouwer ook toegeleverde onderdelen zonder beperkingen kan gebruiken en zo nodig kan aanpassen.
CADMagazine April/Mei 2010-3
56
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:14
Pagina 57
Eisen koppelen in Revit
Er zit een ‘I’ in de ‘Family’ Door Ben Arents
In dit artikel ga ik het hebben over de mogelijkheid om je Revit gebouwmodel nog beter in de hand te houden. Een dynamisch gebouwmodel dat eenvoudig wijzigingen verwerkt en overneemt is een groot genot. Echter, in sommige gevallen willen we dat de gemaakte afspraken in bijvoorbeeld een programma van eisen ook digitaal van kracht zijn. Is dit mogelijk....? De ‘I’ in BIM. Print Organizer in MicroStation V8i
Gecontroleerd printen Door Richard Zethof
Print Organizer is de opvolger van Batch Print en heeft in principe hetzelfde doel. In één printopdracht meerdere tekeningen, of delen ervan, afdrukken op een printer of naar één of meer PDF-bestanden. Conceptueel verschilt de Print Organizer echter flink van de ‘oude’ Batch Print. Reden om eens te kijken welke nieuwe mogelijkheden er nu zijn.
Inventor 2011
Een nieuwe lente…. Door Rob Sman
“Een nieuwe lente en een nieuw geluid”, dichtte Herman Gorter ooit. Het is één van de bekendste dichtregels in onze taal geworden, en voor velerlei doeleinden gekopieerd en aangepast. Weinigen kennen de tweede regel van het gedicht ‘Mei’ ook van buiten, en waarschijnlijk niemand de 4379 regels die daarna nog volgen. Mijn verwantschap met Gorter is maar klein; wij zijn in hetzelfde dorp geboren. Ik zal voor mijn ‘Een nieuwe lente, een nieuwe Inventor’ heel wat minder woorden nodig hebben, en toch hopen dat u daarvan méér nota neemt dan u ooit van Mei heeft gedaan.
Nieuw: Kijk voor de volledige artikelen op onze website.
CADMagazine April/Mei 2010-3
57
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:14
Pagina 58
Servicepagina De doelgroep
CAD-Magazine op Internet
CAD-Magazine wordt in Nederland en België verspreid onder (potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Visualisatie en andere ontwerpproducten, binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-, installatie- en civieltechnische bedrijven, ingenieurs-, technische advies-, ontwerp- en architectenbureaus, de centrale, lokale en provinciale overheden, nutsbedrijven, instellingen voor middelbaar en hoger technisch onderwijs, dealerorganisaties en leveranciers in de CAD-branche.
www.cadmagazine.nl, www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl Voor info en aanvraag abonnementen:
[email protected]
Informatieservice Onder elk artikel staat de website van de producent of dealer vermeld. Geïnteresseerden kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besproken onderwerpen.
Abonnementen 2010
Gegevens onjuist?
Een abonnement op CAD-Magazine vraagt u aan via de website www.cadmagazine.nl. De prijs voor een jaarabonnement (acht opeenvolgende nummers) bedraagt € 75,– excl. 6% BTW. Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor verzending buiten Nederland bedraagt de prijs € 98,-. Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar in ons bezit te zijn.
Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van CADMagazine onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adresdrager met gecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan: CMedia B.V. Antwoordnummer 1036 8300 VB Emmeloord (NL). U kunt wijzigingen ook via e-mail verzenden naar
[email protected]
Password Profiteer van de voordelen van het abonnement op CAD-Magazine! Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle Tips & Tricksartikelen en het archief op de website www.cadmagazine.nl.
In CAD-Magazine 4 - 2010
Adverteerdersindex
Beheer van simulatiedata en – processen ‘Simulation Lifecycle Management’ is het antwoord van Dassault Systemes Simulia op de toenemende complexiteit van productontwikkeling. Simulia is één van de zes toonaangevende merken van
AESC
www.aesc.nl
44
CADCAM Event
www.cadcamevent.nl
54
CADKoop
www.cadkoop.nl
CAD-Magazine
www.cadmagazine.nl
25
CAD2Reality
www.cad2reality.nl
23
Construsoft
www.construsoft.nl
35
Eplan
www.eplan.nl
47
Hofstede van Erkel
www.inventor-professional.nl
12
Ideoma
www.ideoma.nl
38
ISD Benelux
www.isdgroup.nl
52
Man & Machine
www.manandmachine.be
Nedgraphics
www.nedgraphics.nl
59
NPQ Solutions
www.npqsolutions.com
60
Pollux
www.pollux.nl
2
PTC
www.ptc.com
50
TecCad College
www.cadcollege.nl
31
21,56
Dassault Systemes, bekend van onder andere Catia , SolidWorks, Delmia, Enovia en 3DVIA. Simulia is onder meer ontwikkelaar en leverancier van het toonaangevende eindige-elementen-systeem Abaqus.
Gebouwd op drie pijlers De precast-afdeling van Nemetschek Scia biedt reeds lang software-oplossingen en ondersteuning aan voor de prefab-industrie. Al deze oplossingen zijn nu op elkaar afgestemd en geïntegreerd in één totaaloplossing die de structuur vereenvoudigt en de uitwisselingsmogelijkheden
8
verbetert. Geheel volgens de BIM-filosofie wordt nu één centraal model gebruikt om van daaruit alle softwarepakketten te voeden.
CAD-Magazine verschijnt omstreeks 9 juni 2010. CADMagazine April/Mei 2010-3
58
Ned GEO Topo
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:14
Pagina 59
Om ook u te laten profiteren van de veelzijdige NedInfra oplossingen is de website www.nedinfra.com beschikbaar. Zo kunt u zich op ieder gewenst moment laten informeren over de NedInfra oplossingen, waarbij ook korte filmpjes worden getoond. De NedInfra Suite bestaat uit praktische locale civiele oplossingen voor AutoCAD Civil 3D en AutoCAD Map. Wereldwijd wordt er voor civieltechnisch tekenen en ontwerpen het meest gewerkt met producten van Autodesk. De producten AutoCAD Civil 3D en AutoCAD Map bieden zeer veel standaard functionaliteit. Toch sluit deze wereldstandaard niet altijd aan op de locale behoeften. Deze lacune wordt opgevuld met de NedInfra oplossingen van NedGraphics. NedInfra is een verzameling van applicaties voor het civieltechnische ontwerp, waarmee u uw werk volgens locale standaarden kunt optimaliseren. NLCS NLCS wordt vanaf 2009 de landelijke standaard voor de bestandsopbouw van CAD tekeningen in de GWW sector. NedInfra gaat NLCS implementeren in de NedInfra Suite. Haal het uiterste uit uw AutoCAD Civil 3D en AutoCAD Map software met de locale praktische NedInfra oplossingen.
NedGraphics B.V. Nederland Ir. D.S. Tuijnmanweg 10 4131 PN VIANEN T: + 31 (0) 347 329600 F: + 31 (0) 347 329666 E:
[email protected] www.nedgraphics.nl
Bezoek ons tijdens de Overheid & ICT 2010 op stand: D060
NedGraphics. Voor complete en modulaire CAD/GIS systemen. GEOCAD, IGOS, NedBrowser, NedGeomagazijn, NedInwinning, NedPlan, NGdW, NedView, TopoCAD, NedInfra, NedGeoservices
België Luikersteenweg 167 Bus2 3500 HASSELT T: + 32 (0) 11300 911 F: + 32 (0) 11300 910 E:
[email protected] www.nedgraphics.be
CAD310:CAD 2-2006
19-04-2010
12:14
Pagina 60