Mei 2008 jaargang 19. Ontwikkelingen in CAD, CAM en CAE

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:24

Pagina 1

3

Ontwikkelingen in CAD, CAM en CAE

April/Mei 2008 jaargang 19

G Ribbon in plaats van pulldown G Printen met oog voor milieu G CAD CAM Event G Techniek ook voor jongeren www.cadmagazine.nl

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:24

Pagina 2

³'H'QDXZNHXULJKHLGOLHWZHOHHQVWH ZHQVHQRYHUHQPHW'LQ,QYHQWRULVKHW RQWZHUSHQRRNKHWSURGXFWSUHFLHVSDVVHQG HQNXQQHQZHGHXLWZLVVHOEDDUKHLGYDQ FRPSRQHQWHQRQGHUOLQJEHWHULQGHJDWHQ KRXGHQ´ ³0HGLRKHHIW&DGDF3URGXFW6WUHDP 3URIHVVLRQDOJHwPSOHPHQWHHUGRPHHQ JRHGRYHU]LFKWWHNXQQHQNULMJHQYDQDOOH JHEUXLNWHFRPSRQHQWHQLQGHYHUVFKLOOHQGH DFFRPPRGDWLHV´

Professional Digital Prototyping Workshops Een digitaal prototype is een simulatie van een product of installatie die kan worden getest op functie, vorm en samenhang. Het prototype bevat naast de geometrie uit Autodesk Inventor eventueel ook de elektrische installatie uit AutoCAD Electrical en het leidingwerk. Het prototype is geschikt voor bewegingsanalyses en sterkte berekeningen. Door tijdens alle ontwerpstadia kennis toe te voegen aan één digitaal prototype gaat geen kennis meer verloren bij overdracht tussen de ontwerpstadia en personen. U bespaart op kosten van fysieke prototypes en voorkomt fouten en frustraties. Leer op onze vrijblijvende workshops hoe u betere producten sneller op de markt kunt brengen tegen lagere kosten.

Ź Ź Ź Ź Ź

00800 2255 22322

www.cadac.com www.autodesk.nl www.deboer.com www.digitalprototyping.nl

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:24

Pagina 3

Colofon CAD-Magazine is een vaktijdschrift voor (potentiële) gebruikers van CAD, CAM, CAE, Visualisatiesystemen en informeert over de ontwikkelingen en toepassingsgebieden, alsmede over software- en hardware-producten, leveranciers en gebruikers. CAD-Magazine verschijnt 8x per jaar in Nederland en België. Directie/uitgever: Dhr. R. Groothuis

[email protected]

Redactie: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Hoofdredacteur: drs. J.F.O. van Haaften [email protected] Redacteuren: drs. E. van Rees [email protected] R. Sman [email protected] Aan deze uitgave werkten mee: Jaap Dubbelaar Lambert-Jan Koops Jean-Pierre van Gastel Renso Kuster Gerard IJzermans Wim Poirters Danny Joseph Johan Vreede Advertentie-exploitatie: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Dhr. W. Westerhof Abonnementenservice: [email protected] Tel.: (0527) 619 000 Fax: (0527) 620 989 Mw. L. Pels Ontwerp: A.F. van der Kolk / CMedia Productions, Emmeloord Druk: Drukkerij Giethoorn ten Brink, Meppel Uitgever: CMedia Productions B.V. Noordzijde 2b, 8302 GL Emmeloord Postbus 231, 8300 AE Emmeloord

Imago van techniek De technische beroepen krijgen een betere naam, toch zijn er bijzonder veel vacatures die lang onvervuld blijven. De aantallen schoolverlaters blijven achter bij de behoefte die er is aan CAD-tekenaars en andere technische beroepsuitoefenaars. Volgens diverse onderzoeksbureaus is het vooruitzicht dat dit tekort alleen maar zal stijgen, met een verdubbeling van het tekort in de komende vier jaar. Het wordt de hoogste tijd om meer aandacht te geven aan technische vakken op scholen, en vooral is het nodig om te laten zien hoe leuk die vakken zijn. Om het imago van de technische vakken te verbeteren is het belangrijk om naar buiten te treden, te laten zien hoe belangrijk techniek voor onze huidige maatschappij is, en hoe mooi het kan zijn. Gelukkig zijn er diverse initiatieven, veel CAD-leveranciers stellen hun software beschikbaar aan scholen voor gereduceerd tarief. Er zijn lespakketten met CAD-applicaties. Er worden wedstrijden georganiseerd op scholen en wat te denken van Vakkanjers, de finale op de TechniShow komt in dit nummer ruim aan bod. Op de TechniShow in de jaarbeurs was ook nog een speciale familiedag om moeders en vaders te laten zien dat techniek niet altijd vuile handen betekent voor hun kinderen. Vorig jaar was de succesvolle wedstrijd Design Contest, de winnende auto gaat nu echt door Burton gebruikt worden bij een nieuw model. Ook een goede stimulans. CAD-Magazine draagt ook een steentje bij met de CAD-Uitdaging op de Bouw & ICT beurs en de CAD Cover Challenge die tot het einde van dit jaar loopt. Daar bovenop komen nog twee nieuwe initiatieven. Als eerste de bij dit nummer meegestuurde CAD-Banenkrant, die ook op scholen verspreid wordt, zodat studenten en leerlingen zien dat er goede mogelijkheden zijn voor een carrière in de techniek. En als tweede nieuw initiatief het CAD CAM Event, een grote CAD- en CAM-beurs in november van dit jaar. Een goede gelegenheid om mogelijke belangstellenden op sleeptouw te nemen en de vorderingen te tonen in de CAD- en CAM-sector waar ruim voldoende werkgelegenheid is voor een goedbelegde boterham, nu en in de toekomst.

Abonnementen: Uitgebreide informatie over een abonnement op CAD-Magazine vindt u in de rubriek Lezersservice. CAD-Magazine op Internet: www.cadmagazine.nl www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl ISSN 1386-1689 Niets uit deze uitgave mag geheel of gedeeltelijk worden overgenomen en vermenigvuldigd zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Job van Haaften Hoofdredacteur CAD-Magazine

© Copyright 2008 CMedia Productions B.V.

CADMagazine April/Mei 2008-3

3

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

16:02

Pagina 4

Arcadis werkt aan bescherming New Orleans In oktober 2007 werd het nieuws bekendgemaakt dat Arcadis een tweede contract had binnengehaald in New Orleans, ter waarde van 50 miljoen dollar.

Bouw & Civiel, Pagina 30.

Een Ribbon in plaats van pulldown Traditiegetrouw is zoals elk jaar in Maart de nieuwe versie van AutoCAD geïntroduceerd door Autodesk. AutoCAD 2009 en AutoCAD LT 2009 genaamd zijn sinds 25 maart beschikbaar. In een aantal artikelen komen weer alle nieuwe mogelijkheden uitgebreid aanbod. Platform, Pagina 46.

Creatief versus technisch

14

In één knowhow-systeem

17

SmartGeometry prikkelt

18

Straks ook in Nederland

33

Registratie, column

45

Arcadis werkt aan bescherming New Orleans 30 Uitdagende opdracht

34

Zonovergoten, column

51

Goed idee, column

61

Opgevouwen, column

67

CAD CAM Event

52


71

Met alleen droge getallen kun je grootformaat printers eigenlijk niet met elkaar vergelijken. Gebruikers zullen echter veelal alleen op basis van die specificaties hun keuze maken. Bij Océ kijken ze verder dan het aantal prints per minuut, Rob Brouns en Sandrine Castagne vertellen erover. Hardware, Pagina 10.

Een Ribbon in plaats van pulldown

Elementen groeperen en degroeperen

Printen met oog voor milieu

Eigen toolbar voor de CUI van AutoCAD

46

64

Printen met oog voor milieu

10

3D-muis voor laptops

53

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

12:03

Pagina 5

Vakkanjers meer dan alleen vakkennis Jongeren hun talent voor techniek laten ontdekken, zodat zij dat verder kunnen ontwikkelen en hen vervolgens introduceren in de echte wereld van techniek, dat is de opdracht die Bureau TOP zich heeft gesteld. Om deze opdracht tot een goed einde te brengen organiseert het bureau onder andere beroepenwedstrijden onder de noemer Vakkanjers. En met succes, want de populariteit van de wedstrijden neemt steeds verder toe.

Voorplaat Een oranje Donkervoort sierde de stand van Cadmes op de TechniShow en nu de voorplaat van dit magazine. Mede dankzij de Donkervoort, maar ook door de passende aankleding, vormgeving en de standbemanning, ontving Cadmes de prijs voor de beste stand op de Techni-Show.

Mechanical & Design, Pagina 22. Duiken naar de bodem van de wereld

9

Vakkanjers gaat over meer dan alleen vakkennis

22

Tenten van Alkmaar tot Qatar

25

Ontwikkeling nieuwe kernel

36

Techniek is ook voor jongeren Klantendag Xandorra in teken snelheid en efficiëntie Tolerantie-analyse met SolidWorks Productiviteit troef

48

Artikel pagina 48

In dit tweede artikel waarin Autodesk VIZ 2008 vergeleken wordt met 3ds Max 2008 komen weer tal van verschillen naar boven die een mogelijke keuze tussen beide producten zullen vereenvoudigen. Visualisatie, Pagina 12.

50

54

Zoals Altijd Trainingswijzer

20

Agenda

28

CAD-Courant

41

Ruimtelijke ontwikkeling in 3D, 4D en 5D

6

Kort Nieuws

43

Denken als een regisseur

12

Lezersservice

74

3ds Max 2009 in twee smaakjes 68

Volgende keer

74

56

Solid Edge Embedded Client-Integratie met Teamcenter 62 CADMagazine April/Mei 2008-3

Denken als een regisseur

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:24

Pagina 6

V ISUALISATIE Erik Tissingh en Mark Berntssen (rechts).

4Sight combineert Virtual Reality en regie van ruimtelijke ontwikke

Ruimtelijke ontwikkeling in 3D, Door Eric van Rees

De opmars van commerciële toepassingen met 3D-visualisaties is niet te stoppen. Het Nederlands-Zweedse bedrijf 4Sight ontwikkelt succesvolle 3D- en 4D-visualisaties van ruimtelijke projecten van overheden, projectontwikkelaars en woningcorporaties. Daadwerkelijke interactieve virtuele modellen met een hoog detailniveau worden opgebouwd uit onder andere GIS- en CAD-data, waardoor afnemers een beter beeld van de uiteindelijke plannen krijgen.

D

eze manier van werken levert veel tijdwinst op, voorkomt misverstanden en zorgt voor begrip tussen burgers, overheden en marktpartijen. Bijzonder is dat gewerkt wordt met visualisatietechnieken uit de gaming-industrie. Nieuwe technieken beloven nog meer visualisatiemogelijkheden voor de toekomst. Succesverhalen Alle succesverhalen ten spijt van echt goede visualisaties van puur technische pakketten als CAD en GIS, laten succesvolle toepassingen nog steeds op zich wachten. Een uitzondering is 4Sight, een Nederlands-Zweeds bedrijf dat 3D- en 4D-visualisaties maakt van ruimtelijke projecten van overheden, CADMagazine April/Mei 2008-3

projectontwikkelaars en woningcorporaties. 4Sight is ontstaan uit een samenwerkingsverband tussen het Nederlandse 4Motion ‘Regie in ruimtelijke ontwikkeling’ en het Zweedse Sightline Vision. 4Motion is al een jaar of acht in Nederland actief in het adviseren en ondersteunen van opdrachtgevers om ruimtelijke ontwikkelingen tot uitvoering te brengen. Sightline Vision produceert reeds een groot aantal jaren visualisaties van ruimtelijke ontwikkelingen voor de Zweedse markt. Dit bedrijfsonderdeel houdt zich bezig met ruimtelijke gemeentelijke en commerciële ontwikkeling en organisatieen projectmanagement. Erik Tissingh en Mark Berntssen (4Sight) lichten de

6

reden voor toenadering tot Sightline toe: “We merkten dat overheden en ontwikkelaars tachtig procent van hun tijd kwijt waren met het communiceren om opdrachtgevers uit te leggen wat er bedoeld wordt. Dit leverde behalve veel nutteloos bestede tijd, ook veel misverstanden op. Niet langer onbe-

Visualisatie huidige situatie N302 ter hoogte van Gemeente Harderwijk, gekoppeld met verkeerssimulatie in opdracht van Projectbureau N302.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 7

grijpelijke besluiten als gevolg van misinterpretatie en slechte informatievoorziening. Daarom werken we samen met Sightline en proberen we het draagvlak te versterken bij de opdrachtgevers, door met realistische visualisaties van hun plannen te komen. De informatievoorziening is duidelijker en betrouwbaarder, wat de maatschappelijke discussie veel effectiever en vooral bevredigender maakt.”.

ling

Levensecht De visualisaties uit Zweden bestaan uit beeldmateriaal, geanimeerde films en interactieve 3D/4D-modellen. Gebruikers kunnen door middel van een joystick volledig door de virtuele omgeving van een project bewegen: het is net alsof je een Virtual Reality game speelt. De interface die 4Sight gebruikt om dit te realiseren, is het door henzelf ontwikkelde ‘Neo’, dat gebruik maakt van visualisatietechnieken uit de ‘gaming-industry’. “Het detailniveau van onze visualisaties is bijzonder hoog: op rondrijdende auto’s zijn zelfs de remlichten te zien en wie inzoomt op een boom, ziet de nerven van elk boomblad.” Erik Tissingh vertelt: “Het uitgangspunt van al onze producten is dat het levensecht en mooi moet zijn. De details in de modellen zorgen ervoor dat mensen de informatievoorziening rondom het totale project geloven, ook tegenstanders van ruimtelijke plannen. Geloofwaardigheid leidt tot vertrouwen en vertrouwen leidt tot consensus.” Neo kan ook gekoppeld worden aan verkeerskundige modellen, zodat huidige en toekomstige verkeersstromen realistisch kunnen worden weergegeven. Een voorbeeld hiervan is het project N302 van Provincie Gelderland en Gemeente Harderwijk. 4Sight maakte een ontwerp van het infrastructuurproject van de N302 in een ruimtelijk 3D-model, waarin heel Harderwijk is

Tijdelijk project!? people

software

4D en 5D

hardware

Perfect People Package Voor verdere uitleg kijk naar de vervolg advertentie in dit magazine


The People Group™ Groenewoud 25C 5151 RM Drunen The Netherlands

mail [email protected] site www.thepeoplegroup.nl t +31(0) 73 594 40 82 f +31(0) 73 594 42 26

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 8

Artist impression interieur.

opgebouwd in 3D. Het model werd gebruikt om de burgers van de gemeente Harderwijk inzage te geven in hoeverre het project gevolgen had op hun alledaagse leven door de weergave van de verhoudingen en projectgrenzen, waarbinnen het nieuwe project plaats zou gaan vinden. Dit model is gebruikt bij presentaties van de gemeente met de betrokken partijen. Een voorbeeld: “Bedrijven maakten zich zorgen over de bereikbaarheid wanneer het project van start gaat en burgers klaagden over eventuele overlast. Veel onrust hebben we kunnen wegnemen bij beide partijen tijdens een bijeenkomst waar verschillende scenario’s zijn gevisualiseerd. Wat je ziet is een grotere kwaliteit van de voorlichting, omdat men nu weet wat er gaat gebeuren, omdat ze dat in de visualisaties gezien hebben. Tegenstanders van het project voelen zich eerlijker behandeld en serieus genomen.” Deze manier van voorlichting leidt tot vertrouwen richting opdrachtgever en ook 4Sight, die hierbij als verlengstuk van de opdrachtgever fungeert. Reconstructie De opdrachtgevers wilden de hele gemeente Harderwijk in 3D nagebouwd zien. Dit biedt volgens Berntssen veel voordelen: “Als het uiteindelijk model af is, heb je een basis om verder te bouwen en is de investering te dragen door meerdere projecten en gedurende meerdere jaren”. Het model wordt dan ook in het verdere vervolg van de reconstructie van de N302 door de Provincie Gelderland en de Gemeente Harderwijk gebruikt ter ondersteuning in het bouwCADMagazine April/Mei 2008-3

proces. Ook projectontwikkelaars en woningcorporaties zien het nut van de visualisaties van 4Sight in. Een projectfilmpje toont het uitzicht van een nieuw te bouwen appartementencomplex. Behalve het uitzicht is ook de lichtinval nagebootst. Vooraf kan de makelaar per appartement een prijsbepaling maken op grond van het model, waarin de gebruiker vrij kan bewegen met de joystick en bijvoorbeeld de lichtinval, op eindeloos verschillende tijdstippen per dag en per seizoen, kan bekijken. Interessant is om te zien hoe gedetailleerd het interieur van de appartementen is, tot aan de meubels en schilderijen aan de muur toe. Zowel binnen als buiten ziet er even gedetailleerd uit. Is de Neointerface CAD en GIS tegelijk? Tissingh “We maken inderdaad gebruik van geodata van gemeenten, zoals GBKN-data en luchtfoto’s. Om die koppelingen te kunnen maken, moeten we wel gebruik maken van open source.” Primair doel blijft wel het visualiseren van een plan, niet de analyse, zoals dat bij GIS het geval is. Niet onopgemerkt De visualisaties van 4Sight zijn ook internationaal niet onopgemerkt gebleven. In het najaar van 2007 won het bedrijf een prijs voor haar 4D-visualisatiediensten van verkeersstromen, op een internationaal congres georganiseerd door PTV, ‘s werelds marktleider op het gebied van verkeerssimulatiemodellen. Uit meer dan twintig inzendingen van over de hele wereld werd de interface van 4Sight, in combinatie met Vissim, een verkeerssimulatiemodel, verkozen tot beste inzending.

8

Gevraagd naar namen van concurrerende bedrijven binnen Nederland, blijft het stil bij beiden. “Er is eigenlijk geen directe concurrent voor 4Sight, want er is niemand die de combinatie van graphics en planvorming levert zoals wij.” De techniek van het Zweedse Sightline is dusdanig ver doorontwikkeld dat ze hiermee een grote voorsprong hebben binnen de Benelux. Momenteel zijn er contacten met een partner in de VS, en ook binnen Nederland is er samenwerking met derden, zoals Cyclomedia. “Zij hebben beelden van gevels, die kunnen worden gebruikt in ons Neo-model. De data zijn beschikbaar, de uitdaging zit hem in de techniek, om die voor een groot publiek toegankelijk te maken.” Beiden zien de vraag verschuiven van 3D naar 4D en 5D, dat wil zeggen naar allerlei soorten rekenmodellen waarin bijvoorbeeld een tijdsdimensie en verkeerssimulaties zijn opgenomen. Een toepassing hiervan is om dagverloop in combinatie met verkeersstromen te simuleren, om bijvoorbeeld te kunnen bepalen of het uitvoeren van bouwwerkzaamheden beter ’s nachts of overdag uitgevoerd kunnen worden. In 4D is de tijd meegenomen en aan de vierde dimensie kunnen bedrijfsprocessen toegevoegd worden, zoals bouwkosten en bouwplanning in de tijd, waardoor een vijfde dimensie ontstaat in het model. Verder verwachten beiden voor de toekomst veel van de mogelijkheden om data te ‘streamen’ via het internet, om zo alle projecten op één wereldkaart te zetten in plaats van losse modellen, zoals dat nu nog gebeurt. Een andere mogelijkheid is ‘crowd simulation’. Hierbij worden massa’s lopende mensen nagebootst in voetbalstadions of metrostations, om te kijken hoe veiligheidsscenario’s in de werkelijkheid uitpakken. Toekomstige evenementen kunnen hierdoor beter worden gecoördineerd. Om visualisatiemodellen via internet en desktop-pc’s te laten draaien zal Neo lite worden geïntroduceerd, een nieuwe interface. “De voortgaande technologie zorgt voor nieuwe vragen vanuit de markt, dus het is noodzakelijk om hierop in te spelen als bedrijf.”

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 9

M ECHANICAL & D ESIGN

Onder Antarctica’s ijs

D u i ke n n a a r d e b o d e m v a n d e we re l d Door de redactie

Chief engineer Robert Zook ontwikkelde een op afstand bedienbaar ‘voertuig’ dat onder het ijs kan opereren. Hij deed dit met behulp van SolidWorks en Cosmos. Het duikapparaat maakt onderzoek van de oceaan en de oceaanbodem mogelijk en veilig. mogelijk en veilig. De medewerkers van het McMurdo onderzoeksstation op Antartica kunnen veilig kwallen ter grootte van een strandbal bestuderen en ander zeeleven onder het ijs. Het duikapparaat maakt het voor de onderzoekers mogelijk om tot grote diepten te gaan in één van de meest extreme leefomgevingen op onze planeet. Menselijke duikers zijn door de extreme omstandigheden beperkt tot een bereik van ongeveer zestien

Te water laten van de SCINI.

H

et leven is niet makkelijk voor duikers die duiken naar de bodem van de wereld in de Antarctische Oceaan. De gemiddelde temperatuur onder het ijs is een huiveringwekkende vier graden Celsius en het gat waar je door bent gekomen, vriest boven je hoofd weer dicht. Robert Zook, chief engineer van een project dat gefinancierd is door de National Science Foundation, ontwikkelde het eerste ‘remotely operated subsea vehicle’ (ROV) dat in staat is om meer dan honderd meter te duiken in de Antarctische Oceaan. Hij deed dit met behulp van SolidWorks en Cosmos. Het duikapparaat maakt onderzoek van de oceaan en de oceaanbodem CADMagazine April/Mei 2008-3

pleet gek. Het was snel duidelijk dat het veel te lang zou gaan duren om daar voldoende uit te kunnen halen voor het ontwerp dat ik nodig had. Toen probeerde ik SolidWorks en in een paar dagen was ik in staat een onderdeel te maken, gaten erin te boren en het open te snijden om de binnenkant te bekijken, zodat ik bijvoorbeeld kon zien op welke punten de meeste druk kwam te staan. Nu kunnen we dingen zien die nog niemand heeft aanschouwd.”

Navelstreng Het apparaat is SCINI gedoopt, dat staat voor ‘Submersible Capable of under Ice Navigation and Imaging’. Het heeft motoren en een lange ‘navelstreng’ waardoor het veel dieper kan duiken dan menselijke duikers terwijl zijn hoge resolutiecamera gedetailleerde foto’s maakt van de oceaanvloer. De SCINI moest draagbaar zijn en modulair zodat het apparaat ook op het ijs makkelijk uit elkaar gehaald kan worden en gerepareerd. Zook gebuikte CosmosWorks Designer om er Het ontwerp van Robert Zook zeker van te kunnen na uitsluitend zelfstudie. zijn dat de PVC-buis, die de schil vormt van kilometer rond het onderzoeksstation het apparaat, zo’n 35 kilo per en een diepte van veertig meter. Om vierkante centimeter druk verdraagt. verder en dieper te kunnen moesten Ook de verzegeling tussen de verde wetenschappers een duikapparaat schillende onderdelen moeten de inontwikkelen. Chief engineer Robert tense druk van het water op die diepte Zook schafte SolidWorks aan en aankunnen. De SCINI toont de onderleerde zichzelf, met behulp van in- zoekers nu levende organismen die structieboeken, aan hoe hij het appa- nog geen mens eerder heeft kunnen raat zo moest ontwerpen dat het tot zien en onderzoeken. 300 meter kon duiken. Zook: “Door de afgelegen locatie Voor meer informatie over dit onderwerp: www.solidworks.nl. moeten we vaak een manusje van alles zijn en ons zelf nieuwe vaardigheden aanleren. Toen ik AutoCAD probeerde werd ik com-

9

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 10

H ARDWARE

Océ kijkt verder

P ri n t e n m e t o o g vo o r m i l i e u Door Job van Haaften

Met alleen droge getallen kun je grootformaat printers eigenlijk niet met elkaar vergelijken. Gebruikers zullen echter veelal alleen op basis van die specificaties hun keuze maken. Bij Océ kijken ze verder dan het aantal prints per minuut, Rob Brouns en Sandrine Castagne vertellen erover.

Sandrine Castagne en Rob Brouns vertellen over de TDS-lijn van Océ.

R

ob Brouns: “We kijken bijvoorbeeld naar de Total Cost of Ownership (TCO). Kijk je namelijk alleen naar de snelheid die je berekent op basis van A0-formaat dan is dat meteen al een valkuil. Wanneer je print op wisselende formaten, wat veel gebeurt, en je hebt maar één mes om het papier af te snijden, dan moet je de tijd van het wisselen van de rollen meerekenen. Wij hebben per rol een mes, zodat de snelheid constant blijft.” Eco-design De Française Sandrine Castagne is international product manager, gestationeerd in het hoofdkantoor van Océ in Venlo en Rob Brouns is product manager bij Océ-Nederland in Den Bosch. Beiden leggen ze graag uit wat er allemaal gedaan is om de TDS-lijn van Océ speciaal te maken. Brouns: “Betrouwbaarheid van de machine, snelheid, kwaliteit en bedieningsgemak zijn allemaal belangrijke factoren. Ook de arbeidskosten voor CADMagazine April/Mei 2008-3

daar begint milieuvriendelijk bij. Door enkele rollen met verschillende breedtes te gebruiken heb je minder papierverlies. Een andere papierbesparende functie is de mailboxfunctie, engineers die een centrale printer gebruiken, zitten vaak niet direct naast de printer, er moet een stuk gelopen worden om de tekeningen op te halen. Dat betekent dat per vergissing vaak anderen met de tekeningen weglopen omdat zij ook iets geprint hebben en het op één stapel ligt. Dat kun je voorkomen met de mailboxfunctie, je geeft de opdracht vanaf je werkplek en de opdrachten worden verzameld. Het echte printen gebeurt als je zelf bij de printer bent en op de knop drukt.” Castagne: “De energie per print kan verschillen. Een bus met vijftig personen is zuiniger dan een auto met vier personen als je per persoon rekent. Ook verbruikt een auto in de stad meer dan op de snelweg. Je moet dus de juiste printer hebben voor het volume dat geprint wordt. In de TDSlijn is het energieverbruik, als het apparaat niet werkt, bijzonder laag, het

bijvoorbeeld de tijd die afwerking in beslag neemt, zoals vouwen, dienen meegenomen te worden. Niet alleen ‘wat kost ie’, maar ook ‘wat kan ik ermee terugverdienen’ zou mee moeten spelen bij de keuze van een printer. Een ander belangrijk aspect is Eco-design, dat zich onder meer manifesteert in het beperken van energiegebruik.” Castagne: “Bij de productontwikkeling ligt voor Ecodesign de focus op vier aspecten: papierverbruik, energie per print, recycling en upcycling en als vierde: emissies. Het eerste is Radiant fusing heeft sinds 1995 al een octrooi van Océ het papierverbruik, en bespaart op energiegebruik.

10

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 11

materiaal wordt hergebruikt. Dat kan doordat er bij het ontwerp al rekening mee wordt gehouden, door bijvoorbeeld zuivere materialen te gebruiken in plaats van mixen. We zijn in 1995 al begonnen met dit ‘cradleto-cradle’ concept, toen het nog niet populair was, vooruitlopend op de anderen in de markt.” Geluid is storend De verschillende emissies waar je mee te maken hebt, zijn de uitstoot van ozon, geluid, stof en warmte. Voor de klanten wordt geluid steeds belangrijker. Op een ingenieursbureau waar mensen ontwerpen en zich daarop moeten concentreren is elk onnodig geluid heel storend, en het vermoeit nodeloos. Castagne vervolgt: “De apparaten worden volgens ISOnormen getest en dat zijn heel strenge criteria. Door het stoppen van het energieverbruik en de afwezigheid van koeling in de slaapstand tussen de printopdrachten door, is het geluidsniveau al laag (27 decibel). Je kunt het vergelijken met lopen op een tapijt. Wat de emissie van ozon betreft streven we ernaar om veel lager dan de toegestane drempel te zitten, een factor honderd zelfs (toegestaan is 0,1 ppm, Océ zit op 0,001 ppm). Ozonfilters gaan lang mee, ze hoeven niet vervangen te worden en blijven constant presteren. Fijnstof voorkomen we onder meer doordat de tonerverpakkingen gesloten zijn, de fles heeft een schuif die pas

De TDS700, één van de printers uit de TDS-lijn die gecombineerd kan worden met scanners en vouwers.

nadert de nul. En het apparaat heeft een korte opwarmtijd, daar is weinig energie voor nodig en dat betekent een korte wachttijd voor de gebruiker.” Brouns licht toe: “Daarvoor gebruikt Océ de eigen techniek ‘radiant fusing’, dat is een raster van wolfraam dat het papier kortstondig verhit om de toner te laten smelten en aan het papier te hechten. Dat wolfraam raster is dun en verwarmt en koelt snel af met weinig energieverbruik. Andere printers maken vaak gebruik van twee walsen die steeds op een hoge temperatuur moeten worden gehouden, zowel tijdens het printen als in de stand-by-stand. Bovendien moet de geproduceerde warmte continu via ventilatoren worden afgevoerd.” Castagne: “Recycling en upcycling zijn belangrijke punten. Onder upcycling verstaan we dat er geen kwaliteitsverlies is bij hergebruik. Oude machines van Océ worden ingenomen en ruim negentig procent van het


11

open wordt gezet als deze al op de printer is geplaatst. De meeste fijnstof bij printers komt vrij tijdens het bijvullen van de toner. Ook het toxische aspect is meegenomen; welke giftige stoffen zitten er in de toner? Onze toner hoeft niet bij het chemisch afval maar mag gewoon bij het andere afval. De tonerflessen kunnen, zonder dat er schadelijke stoffen vrijkomen, verbrand worden.” Recycled papier Brouns: “Met het verbeteren van het gebruik van recycled papier zijn we nu in de ontwikkelingsfase. In de zwartwit TDS-lijn kan het al goed en voor de lijn van kleurenprinters wordt het nu verder verbeterd, het is al wel mogelijk. We hebben al recycled papiersoorten ontwikkeld voor de grootformaat printers, en het printproces moet daarop zijn voorbereid. In de TDS-lijn zie je geen kwaliteitsverschil meer tussen een print op gewoon en recycled papier. Ook met andere soorten papier en materialen moet je de afdrukkwaliteit zo hoog mogelijk houden daarom werken we bij de productontwikkeling veel samen met TNO.” Het hele Océ Eco-design principe is bijvoorbeeld samen met TNO ontwikkeld. Castagne: “Het is een trendbreuk met vroeger dat bedrijven nu voorop willen lopen op milieugebied, het zijn niet alleen de sturende maatregelen van de overheid. Winstgevendheid is niet meer in strijd met het milieu omdat de klanten er zelf rekening mee willen houden en erom vragen.” Job van Haaften [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.oce.nl.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 12

V ISUALISATIE

Autodesk VIZ 2008 verge

Denken als brengen waardoor een animatie nog realistischer overkomt, zie afbeelding 1. ‘Particles’ worden onder andere gebruikt voor regen, sneeuw, vuur, stof enzovoorts. ‘Particles’ kunnen ook gebruikt worden om een boom te plaatsen op een terrein waarbij de boom dienst doet als een ‘Particle’-bron.

Afbeelding 1.

In dit tweede artikel waarin Autodesk VIZ 2008 vergeleken wordt met 3ds Max 2008 komen weer tal van verschillen naar boven die een mogelijke keuze tussen beide producten zullen vereenvoudigen. Door Jean-Pierre van Gastel

Er

zijn steeds meer architectenbureaus die iets met visualisatie doen of willen gaan doen. Diegene die er al wat langer mee bezig zijn, willen de lat vaak hoger leggen en met animatie aan de slag gaan om de concurrentie voor te blijven. Daarbij is het van belang om te denken als regisseur en niet in een wilde actie tien camera’s in een 3Dscene te gooien of minuten lang een camera over een pad bewegen. Om een 3D-ontwerp verder aan te kleden kan er in 3ds Max gebruik gemaakt worden van ‘Character’ animatie. Character Studio maakt het mogelijk om op eenvoudige wijze personen te laten lopen, zie afbeelding 2. De ‘biped’ (tweevoeter) van Character Studio zorgt voor een bottenstructuur die de geometrie van een karakter aanstuurt. Dit hoeft natuurlijk geen hoog gedetailleerd model te zijn zoals in de huidige


computergames. Vaak worden bewegende ‘Characters’ in een architectuuranimatie alleen vanaf de achterkant bekeken. Men kan natuurlijk ook kant en klare ‘Characters’ gaan kopen zodat de gebruiker vrij snel klaar is. Autodesk VIZ biedt helaas geen enkele vorm tot karakteranimatie. Om een 3D-animatie te verfraaien kan de gebruiker dynamische objecten benutten. Denk bijvoorbeeld aan de wind die bomen laat bewegen of objecten die onder invloed van de zwaartekracht naar beneden vallen. In 3ds Max kan de gebruiker met behulp van ‘Particles’ allerlei ‘Special Effects’ tot stand

12

Golven op het water ‘Particles’ worden beïnvloed op basis van ‘Space Warps’ in 3ds Max. Zwaartekracht of een kolkeffect is een van de voorbeelden van ‘Space Warps’. ‘Space Warps’ kunnen overigens ook geometrie aansturen om tot een animatie te komen. Met de ‘Ripple Space Warp’ bijvoorbeeld kan de gebruiker het effect krijgen van ronde golven die in water ontstaan als men daar een voorwerp ingooit. Om realistisch gras te maken, dat als detail te gebruiken is in een rendering of animatie, biedt 3ds Max de ‘Hair and Fur Modifier’. Oorspronkelijk dus bedacht voor haar en vacht. Maar een haar kan natuurlijk ook een grasspriet zijn. Door de ‘Modifier’ te plaatsen op een object zal het haar/gras in alle richtingen worden geplaatst. Eventueel maakt de gebruiker eerst een subobject selectie (‘Painten’ is hierbij erg handig) waarbij de haren alleen op de huidig geselecteerde elementen worden vertoond, zie afbeelding 3. Het haar kan eenvoudig worden aangepast naar

Afbeelding 2.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 13

leken met Autodesk 3ds Max 2008 Deel 2

een regisseur

Afbeelding 3.

bruikbare kleuren voor gras en met een wind SpaceWarp zal het gras automatisch reageren op de kracht van de wind. Het renderen van het haar gebeurt overigens als posteffect en is dus geen extreme geometrie in de ‘Viewport’. De ‘Cloth Modifier’ in 3ds Max kan gebruikt worden om bijvoorbeeld een gordijn realistisch te plooien of om een tafelkleed op een tafel te draperen. Uiteraard kunnen er met de ‘Cloth Modifier’ ook kledingstukken tot stand komen die op een karakter realistisch te animeren zijn. De ‘Cloth Modifier’ reageert ook weer op de ‘Space Warps’ zodat deze bijvoorbeeld reageert op de krachten van de wind. De Materialen editor is bijna gelijk met 3ds Max, behalve dan dat er niets geanimeerd kan worden in de Materiaal editor. De enige materialen die ontbreken zijn het ‘Ink ’n Paint’-materiaal en het ‘Direct X’-materiaal, zie afbeelding 4. Nu kan het ‘Ink ’n Paint’-materiaal wel gedeeltelijk vervangen worden door de

Afbeelding 4. CADMagazine April/Mei 2008-3

‘Mental Ray Contour Shaders’ maar het ontbreken van het ‘Ink ’n Paint’-materiaal is voor specifieke contourschetsen, zoals het effect van krijt, wel jammer. ‘Direct X’ is meer voor de gamedeveloper die direct zijn ‘Direct X Shader’ die hij gebruikt in een ‘Game Engine’ kan zien in de 3ds Max viewport dus dat zal voor de Autodesk VIZ-gebruiker niet zo heel spannend zijn. Mits hij naar een VR-oplossing gaat en met dergelijke ‘Shaders’ te maken krijgt. Rollende keien Om met dynamische eigenschappen te werken in simulaties, bevat 3ds Max de module ‘Reactor’. Met behulp van Reactor krijgen 3D-objecten een massa en reageren ze op elkaar als rigide of ‘soft’ objecten. Hierdoor kunnen realistische simulaties tot stand komen. Ook voor een stilstaand beeld kan deze module erg praktisch zijn. Denk bijvoorbeeld aan een aantal keien die onder invloed van zwaartekracht op de grond vallen en tegen elkaar aan rollen. Het is een vervelend karwei om dit handmatig te doen, en het haalt het nooit ten opzichte van een dergelijke simulatie. Op het gebied van ‘Modifiers’ heeft 3ds Max uiteraard meer ‘Modifiers’ die met animatie te maken hebben dan Autodesk VIZ. Met behulp van de ‘Melt Modifier’ kunnen objecten smelten als sneeuw voor de zon. Afhankelijk van de massa en of het glas of een plasticachtig materiaal is, kan deze ‘Modifier’ direct worden toegepast. De ‘Vertex Paint Modifier’ is wel een gemis in Autodesk VIZ. Met deze ‘Modifier’ kan er namelijk op een vlak geschilderd worden waar later bijvoorbeeld gras komt te staan. Gebaseerd op de kleur zwart/wit weet 3ds

13

Max waar er gras mag groeien en waar niet. Camera-effecten zijn bijna hetzelfde in de producten alleen het realtime camera effect ‘Motion Blur’ ontbreekt in Autodesk VIZ. Autodesk VIZ laat wel een preview zien van een scherptediepte effect (Depht of Field) maar de ‘Motion Blur’ ontbreekt. ‘Motion Blur’ is overigens het effect dat er voor zorgt dat objecten die met een hoge snelheid voorbij een cameralens komen wazig worden aan één kant. Om een camera te voorzien van nieuwe eigenschappen die de gebruiker vrij snel kan aanpassen, heeft men in Autodesk VIZ geen mogelijkheden tot het aanbrengen van ‘Custom Attributes’. ‘Custom Attributes’ worden toegekend aan een object en zijn eigenlijk niets meer dan extra parameters die de gebruiker via het ‘Command Panel’ kan aanpassen. Denk bijvoorbeeld aan het aanpassen van een ‘Camera Target’ gekoppeld aan de camera zelf, waarmee dus de hoogte van de camera is in te stellen. Door eerst gebruik te maken van ‘Parameter Wiring’ kan het resultaat via een eigen ‘Custom Attribute’ worden toegevoegd aan een camera. ’SplineIK’ en ‘HI Solver’ ‘Inverse Kinematics’ in Autodesk VIZ zijn beperkt. Alleen de zogenaamde ‘HD Solver’ is beschikbaar. ‘SplineIK’ en de ‘HI Solver’ ontbreken. Nu kan de ‘SplineIK Solver’ in 3ds Max gebruikt worden om bijvoorbeeld de staart van een dinosaurus te animeren, maar het kan ook prima zijn werk doen om bijvoorbeeld een garagedeur, die is opgebouwd uit diverse panelen, open en dicht te doen tijdens een animatie of ‘Still’-rendering. Om meerdere filmpjes, die uitgerenderd zijn, aan elkaar te monteren kan de gebruiker de standaard Windows Moviemaker of het Videopost in 3ds Max benutten. Videopost biedt mogelijkheden tot monteren maar ook voor ‘Post Effects’ zoals diverse lenseffecten. In het volgende en laatste artikel komen de laatste verschillen aanbod en wat de toekomst gaat brengen voor Autodesk VIZ. Jean-Pierre van Gastel [email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 14

B OUW & C IVIEL

CAD brengt de ontwerper in spagaat

C re a t i e f ve rs u s t e c h n i s c h Door Johan Vreede

Op het gevaar af dat dit verhaal allemaal open deuren intrapt, heb ik toch gemeend (misschien wel vooral voor mezelf) eens op een rijtje te moeten zetten welke plaats CAD op dit moment in de bouwwereld inneemt. Het is dan ook vooral een eigen visie, en het is zeker niet bedoeld om aanstootgevend te zijn voor lezers gebruikers of leveranciers. Commentaar is zeker welkom.

D

e tegenstelling tussen creatief ontwerpen en technisch uitwerken is al eeuwenoud. Enerzijds is er de ideevorming met alle originaliteit van dien, en anderzijds is er de noodzaak om te zorgen dat alle details kloppen, dat het past en dat het gemaakt kan worden. In dit digitale tijdperk is het bovendien zo dat nagenoeg elke professional op een of andere manier van één of meerdere computersystemen gebruik maakt. Niemand kan zich meer veroorloven geen gebruik te maken van de nieuwe technieken van analyse en presentatie. In de bouwkundige branche valt dan al snel het woord CAD. Creatief versus technisch Helaas is de tegenstelling in de CADwereld niet anders. Aan de ene kant staat de creatief ontwerper die op zoek is naar - digitale - hulpmiddelen om zijn idee te vormen en te presenteren en op deze manier de opdrachtgever te overtuigen van het feit dat dit echt de ideale oplossing is voor het gestelde probleem. De hulpmiddelen moeten dan ook snel resultaat geven, pakkend en boeiend zijn, snel een indruk - en wel de gewenste indruk - achterlaten of een ander associatief beeld oproepen. Ook de benodigde analyses die in dat CADMagazine April/Mei 2008-3

prille stadium gedaan moeten worden moeten op een laagdrempelige manier uitgevoerd en gepresenteerd kunnen worden. Men zou, misschien wat oneerbiedig, kunnen zeggen dat precisie ondergeschikt is aan de ‘grote boodschap’. Aan de andere kant staat de technisch professional, aan wie de zorg is toevertrouwd om het idee in concrete instructies en dergelijke om te zetten. Daarbij komt juist een hoge mate van precisie kijken. Bovendien zijn de systemen die gebruikt worden steeds geavanceerder zodat de technisch professional steeds meer specialist wordt. Deze technisch specialist heeft behoefte aan toegespitste hulpmiddelen voor analyse, calculatie en inventarisatie. Welke software Het is de bedoeling dat er software is die al deze gebruikswensen kan ondersteunen. Gelukkig wordt daar hard aan gewerkt. Er is vormgevingssoftware (Form Finding Software), er is software die de ontwikkelde vorm krachtig kan presenteren en er is software die dat krachtige ontwerp tot in de details kan beschrijven zodat het gerealiseerd kan worden. Ook ontwikkeling ten aanzien van industrialisatie van de

14

vorm (zoals Bentleys Generative Components en Autodesk’s Inventor en meer) komen steeds meer op. Vormontwerp Voor het creëren en manipuleren van vormen, wordt CAD vaak niet als de ideale software gezien. De intuïtiviteit bij het gebruik zou te laag zijn. Uiteraard zijn er veel CAD-leveranciers, vooral in de architecturale branche, die het daar volledig mee oneens zijn. Toch zien we dat een laagdrempelig programma als SketchUp sterk op komt, juist omdat het zo intuïtief is. Het gemak van het ‘omhoogtrekken’ van een grondvorm zoals SketchUp dat kent, spreekt de ontwerper blijkbaar aan. Geheel naar mijn verwachting zie ik dat nu ook terugkomen in programma’s als MicroStation en AutoCAD. Presentatie Presentatietechnieken concentreren zich meer en meer op een fotorealistische weergave van het ontwerp, maar in bepaalde gevallen is een meer gestileerde weergave krachtiger. De ‘artist impression’ is nog steeds een sprekende manier om de leek een indruk te geven van het ontworpen object. Daarvoor zijn dan ook aardig wat digi-

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 15

tale technieken beschikbaar. Zelfs in de CAD-wereld zijn deze technieken klaarblijkelijk doorgedrongen, zie ik aan de mogelijkheden van bijvoorbeeld AutoCAD om ‘bibberlijntjes’ weer te geven of gebruik te maken van de zogeheten ‘visual styles’. Andere soorten presentaties vergen een andere manier van weergeven. Bij een presentatie van functieclusters of invloedsgebieden in de stedenbouw zal wellicht een andere presentatievorm gekozen worden, al of niet met bibberlijnen. Bij een weergave van beweging zal een sprekend plaatje of een animatie gebruikt moeten worden. Ook hiervoor zijn technieken beschikbaar die al min of meer gemeengoed zijn bijvoorbeeld flash-animaties. Vaak zijn in een internet-achtige omgeving diverse hulpmiddelen al beschikbaar, en ook gebruikers zijn intussen gewend aan een Internet-achtige omgeving. De opname van dit presentatiedeel in een groter document, vaak gecombineerd met tekst, is ook zeer gebruikelijk. Adobe PDF heeft hiervoor uitstekende mogelijkheden. Dit biedt tevens mogelijkheden voor het opnieuw gebruiken van het presentatiemiddel in verschillende en opeenvolgende presentaties, zoals dat voorheen met de maquette gebeurde. Detailontwerp Technische ontwikkelingen rondom CAD concentreren zich op het BIM, het Bouw Informatie Model. De gedachte is dat alle relevante informatie over een bouwwerk in één of enkele samenhangende databases wordt opgeslagen, en dat in principe alle bouwkundige ontwerpproducten zoals bestek, bestektekening, calculatiemodel, afwerkstaat etc, hiervan afgeleid kunnen worden. Verder is de gedachte dat de database van zo’n bouwwerk in de loop van de ontwikkeling van het ontwerp qua inhoud steeds verder wordt verfijnd. Elke volgende partij in het ontwerpproces zou als het ware weer een aanvulling doen op de database. Dit is een uiterst prijzenswaardige gedachte en theoretisch is dit volledig juist. Praktisch blijkt het echter wat minder eenvoudig te liggen. Allereerst is er de vraag rondom de vergoeding van de geleverde prestatie. Bij het ontwerpproces zijn vaak achter-

ENGINEERING People is een onderdeel van The People Group, specialist in CAD- en ENGINEERING projecten van basis CAD tot hoog gekwalificeerd 3D ENGINEERING werk. Onze interne en externe projecten worden uitgevoerd door hoog opgeleide en gekwalificeerde tekenaars met als basis kennis de highend oplossingen van Autodesk® en Bentley Systems®.

people

software

hardware

Op projectbasis personeel, software en hardware nodig? ENGINEERING People biedt hiervoor een unieke oplossing; Perfect People Package. Dit unieke programma maakt het mogelijk om op projectbasis een engineer, software en hardware in te huren. Uw voordeel: s s s s

Geen vaste personeels en/of werving en selectie kosten Geen hoge aanschafkosten voor hardware en CAD software Snelle en efficiënte oplossing voor projecten All-in-one package op basis van één uurtarief

Voor meer informatie kijk op www.engineeringpeople.nl of neem contact op met Michel van Eersel, [email protected]

Een voorbeeld van een ‘Artist Impression’ met Autodesk Impression. CADMagazine April/Mei 2008-3

The People Group™ Groenewoud 25C 5151 RM Drunen The Netherlands

mail [email protected] site www.thepeoplegroup.nl t +31(0) 73 594 40 82 f +31(0) 73 594 42 26

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 16

eenvolgens meerdere – onafhankelijke – partijen betrokken, die elk hun eigen bijdrage leveren en hiervoor betaald krijgen. Bij de vulling van het BIM zal de ene partij gebruik (moeten) maken van de input van de andere partij. Het is echter maar de vraag of die partij deze input ook geleverd heeft, ofwel of die partij daarvoor wel opdracht gehad heeft. Dit zou betekenen dat werkverdeling in het totale ontwerpproces en bijbehorende contractvormen opnieuw bezien moeten worden. Ten tweede is er de vraag van de benodigde technisch exper-

tise. Gezien de uitgebreide mogelijkheden van diverse softwarematige ontwerpsystemen, is vaardigheid met dit systeem van groot belang om concurrerend te kunnen opereren. Dit betekent dat steeds hogere eisen gesteld zullen worden aan de persoon die dit systeem bedient. De tekenaar is operator geworden, en zijn of haar opleiding is zeer gespecialiseerd. Afgezien van het feit dat deze specialisatie vaak een bijbehorend salaris inhoudt, is ook de beschikbaarheid van dergelijke specialisten op de arbeidsmarkt een probleem. Werkverdeling De problematiek van de juiste werkverdeling is dan ook een kernvraag. De discussie over het feit dat de ontwerper ook zelf de invoer zou moeten doen, laait steeds weer op. Uiteraard is dit de persoon die het beste weet welke gevolgen een gegeven heeft, en dus het beste in staat is om de juiste zaken in te voeren. Toch bekruipt ons vaak het gevoel dat dit het creatief proces remt, of in elk geval de aandacht onnodig afleidt. De invoering vraagt echter steeds vaak erg veel specialistische kennis van een systeem. Communicatie tussen vormontwerper en technisch uitvoerend ontwerper is dan van groot belang. Kan dit door overdracht van een compleet technisch document of is nog steeds mondelinge communicatie tussen beiden nodig? Vergt omslag Conclusie: de opmars van de digitale hulpmiddelen voor het ontwerpen in de bouw is onstuitbaar. Zowel voor de beeldvorming met een grafische presentatie als voor de technische uitwerking tot op het hoogste detailniveau is steeds meer software beschikbaar, ook als onderdeel van de klassieke CAD-programma’s. Het probleem bij deze software zit in de benodigde vaardigheid. Waar het ene soort werk zeer gespecialiseerde kennis en vaardigheid vereist, wil het andere soort werk graag gebruik maken van zeer intuïtieve en grafisch sprekende hulpmiddelen, zodat het creatieve proces zo goed mogelijk tot uiting komt. Dat vereist nogal wat van de software. Maar de softwareleveranciers hebben dit onderkend en doen hun best. Hoe dat dan moet bij de overdracht van het ‘basisontwerp’ aan de ‘technische uitwerking’ is daarbij vooralsnog een open vraag. Dit vergt ongetwijfeld een omslag in de conventionele werkmethoden in de bouw en wanneer zal die komen? Om nog maar te zwijgen over de gevolgen die dit heeft voor de contractvormen die hier bij horen. Johan Vreede is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor vragen of opmerkingen is de auteur bereikbaar via [email protected].

Het gemak van het ‘omhoogtrekken’ van een grondvorm zoals SketchUp dat kent, spreekt de ontwerper aan. CADMagazine April/Mei 2008-3

16

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 17

P LATFORM

Sales en engineering productconfigurator

I n é é n k n ow h ow - s y s t e e m Door Wim Poirters

De vraag naar klantspecifieke producten en korte levertijd blijft toenemen. Door de toenemende concurrentie en globalisering wordt de kostprijs gedrukt waardoor bedrijven meer moeten gaan standaardiseren. Om toch aan de wensen van de klanten te voldoen heeft ISD hier een oplossing voor om de kennis van producten vast te leggen en toegankelijk te maken voor iedereen.

het instrument voor de eindgebruiker, klant, sales-afdeling of zelfs de engineering-afdeling. Met behulp van de gegenereerde grafische interface hebben zij direct toegang tot de configuratiedatabank om eenvoudig een eindproduct te configureren. Organisatie van de regeldatabase De opbouw van de complete productstructuur kan zoals iedere Windowsapplicatie met ‘drag ’n drop’ worden uitgevoerd evenals het maken van regels. Deze regels kunnen ook in een zogenaamde ‘Object dependency tree’ worden weergeven die de grafische samenhang van de objecten laat zien. Hiermee wordt de weergave na bijvoorbeeld drie maanden nog overzichtelijk en maakt het wijzigen van deze regels een kinderspel.

Een eenvoudige uitbreiding en update van de kennisdatabank doet de gebruiker zelf.

M

et de inzet van Helicon biedt ISD een volledig CAD-onafhankelijke oplossing die flexibele productconfiguratoren voor elke branche snel en efficiënt genereert. De productconfiguratoren die door Helicon worden gegenereerd, leveren op aanvraag direct productdata en specificaties van een complete aanbieding met werkplaatstekeningen, stuklijsten en prijzen tot een compleet 3D virtueel model. De geïntegreerde configuratielogica zorgt voor optimaal hergebruik van beschikbare productcomponenten en reduceert manueel werk tot een minimum. Hierdoor kunnen de kosten van het product aanzienlijk worden verlaagd, de orderdoorlooptijd worden verkort en klantspecifieke producten worden gepresenteerd. De invulling en uitbreiding van het Helicon KnowHow systeem kan geheel door een individu worden uitgevoerd. CADMagazine April/Mei 2008-3

Drie componenten Helicon bestaat uit drie componenten. De configuratiedatabank, de eerste component, bevat de totale beschikbare configuratie relevante knowhow over een product en is hiermee de centrale kennis- en databank binnen de onderneming waarnaar alle afdelingen en eventueel eindklanten toegang hebben. Uitbreiding van de configuratiedatabank gebeurt met de tweede component: de generator ook wel het hart van de Helicon-oplossing genoemd. Dit is namelijk de interface voor het uitbreiden van de configuratiedatabank. Het uitbreiden en opzetten van deze databank kan volledig door een productspecialist worden gedaan zonder programmeerkennis. Ook de dialogen en grafische gebruikersinterface voor de productconfigurator worden in de generator bepaald. De configurator, derde component, is

17

Praktische toepassing Een producent van transportsystemen ontvangt een aanvraag van een klant. De specificaties voor het systeem zijn: lengte 4. 000 millimeter, breedte 800 millimeter, motor vermogen 0,25 kW, transport materiaal asfalt. De klant wil graag een aanbieding met specificatie, prijs, levertijd, positie zwaartepunt, gewicht en een werktekening. Het zwaartepunt en gewicht zijn eigenschappen van een samengesteld product, deze zijn natuurlijk eenvoudig op te vragen uit het 3D CAD-systeem. Dit geldt ook voor de prijzen die zich in het ERP-systeem bevinden. Helicon is met haar connectorprincipe eenvoudig te koppelen aan iedere Windows-applicatie of -database. Het configuratieproces kan op verschillende manieren: standalone, als plug-in in het CAD-systeem of via een realtime-internetserver. Wim Poirters [email protected] schrijft artikelen voor CAD-magazine over HiCAD en HELiCON.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:25

Pagina 18

B OUW & C IVIEL

Veel meer dan vervanging van de tekentafel

S m a rt G e o m e t r y p ri k ke l t

Tijdens de workshops werkten studenten en professionals aan ontwerpen die werden geprint in 3D.

Jenny Sabrin: “De natuur als model is zeker geen nieuw idee.” Door Job van Haaften

Smart Geometry is een gemeenschap van vooruitstrevende architecten die het uiterste wil halen uit de beschikbare software voor de bouw. Een goed voorbeeld van die software is Generative Components van Bentley.

D

e Smart Geometry gemeenschap is ontstaan tijdens een discussie bij de gezamenlijke lunch van de oprichters. Zij uitten hun frustraties over de langzame manier waarop de architectuur zijn weg vond naar en in de 21e eeuw, achterblijvend bij alle andere wetenschappelijke en technologische ontwikkelingen. Sommige puzzelstukjes om die weg in te slaan ontbraken, om daar verandering in te brengen wilden ze praktijk, onderzoek en onderwijs in de architectuur bij elkaar brengen. Wat bij een terugkerende conferentie van deze gemeenschap gebeurt. De oprichters zijn Robert Aish, CADMagazine April/Mei 2008-3

Lars Hesselgren, Hugh Whitehead en J. Parish. Het evenement in München dat op 4 en 5 mei werd gehouden, werd voorafgegaan door enkele dagen workshops. Lars Hesselgren: “Circa 25 procent van de aanwezigen was Duits, 25 procent uit andere West-Europese landen, verder waren de VS en Japan goed vertegenwoordigd en ook uit Australië en Afrika kwamen deelnemers.” Onder de sprekers waren er ook enkelen van de hoofssponsor Bentley. Makai Smith van Bentley: “Niet alleen de vervanging van de tekentafel door

18

software en PC, niet alleen sneller, de uitdaging is om er meer uit te halen en de nieuwe mogelijkheden daadwerkelijk te gebruiken. Daarvoor is het van belang om te kijken wat er goed werkt en wat beter kan. Generative Components (GC) van Bentley is gebaseerd op Microstation. Een nieuwe versie GC 8.11 komt binnenkort uit, gebaseerd op Microstation 11. GC maakt het mogelijk ontwerpen te maken die bestaan uit componenten die variaties zijn op een thema, zonder elke component apart te moeten tekenen. Het maakt ontwerpen mogelijk die eerst niet mogelijk waren, met onderzoek naar andere vormen en structuren.” Andrew Marsh van Ecotect: “Bij het ontwerpen van een gebouw is het goed om rekening te houden met de complete omgeving, bij elke keuze in het ontwerp dient een analyse te worden gemaakt van de effecten. Bijvoorbeeld de effecten op het comfort voor de gebruikers, het energieverbruik bij de bouw maar ook na de oplevering van het gebouw zelf, klimaat en milieu. Zoals zon en schaduw en de straling van licht en warmte maar ook geluid en akoestiek. Elk ontwerp heeft daarom profijt bij analyse en simulatie van het eerste schetsontwerp (S.O.) tot en met de constructie zelf. De beslissingen in het begin zijn juist zo belangrijk omdat ze gevolgen hebben voor alle latere keuzes. Analyse vanaf het begin kan dus een belangrijk gereedschap zijn. Beslissingen zoals de basisvorm en de

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:26

Pagina 19

materialen hebben een groter effect dan de latere beslissingen, die meer invullingen zijn en meer van cosmetische aard.” Cellulaire componenten Achim Menges van AA geeft een indruk van de mogelijkheden die met Generative Components zijn toegevoegd aan het palet van de architect. “Met GC is de gebruiker in staat om cellulaire componenten te maken zoals waaruit een koraal of een bijenraat is opgebouwd. Componenten die samen het oppervlak vormen, elementen die verband gaan maken en door allerlei kleine variaties oppervlakken kunnen vormen met een patroon. Een patroon van dubbele golven (3D) en herhalingen daarvan in een patroon, leveren een harmonieus oppervlak. Door delen van de componenten te verkorten of te verlengen met een bepaalde regelmaat, kun je die dubbel golvende oppervlaktes creëren.” Jenny Sabrin van de Universiteit van Pennsylvania en Labstudio: “De natuur als model is zeker geen nieuw idee maar met de huidige techniek en gereedschappen kan dat ook op een microschaal. We kunnen mogelijkheden in de architectuur onderzoeken door onderzoek naar matrices in de biologie.” Als voorbeeld van onderzoek noemt ze zieke cellen zoals kankercellen. Sabrin: “Deze cellen zijn vervormd met een interne structuur die mee vervormt. De druk op delen van die cellen vergroot door de vervorming en de cellen passen zich aan. Er is een duidelijke relatie tussen die cellen die samen een structuur vormen.” Onur Gun van KPF geeft een voorbeeld, hij was betrokken bij het ontwerpen van een station in Nan Ying, China. “Het ontwerp is gebaseerd op de rug en de ribben van een mens waardoor er een dubbele golf in zit. De onderdelen van de structuur, de oppervlakte die het dak vormt, worden gebouwd in China zelf op basis van de 3D-tekeningen. Ook voor de binnenkant van het gebouw is GC gebruikt om de dubbele golven terug te laten komen. Er zijn scheidingswanden gemaakt van gestapeld bamboe met een golf erin, en door uit die stapels stukken te verwijderen ontstaat variatie. Die variatie is door de software uitgerekend en aangebracht. Alle panelen CADMagazine April/Mei 2008-3

verschillen door langere en kortere stukken bamboe te gebruiken en dikkere en dunnere. Om dragend te blijven moet elk stuk bamboe een overlap hebben zowel onder als boven. Ook daar heeft de software rekening mee gehouden door alles door te rekenen na het inbrengen van de nodige informatie.” Xavier de Kestelier van Foster + Partners heeft weer andere toepassingen van generatieve componenten en slimme geometrie. Van een werf kregen ze alle vrijheid om een jacht van 41 meter lang te ontwerpen met als basis de scheepsromp, dus de bovenbouw en alles aan de binnenkant werd ontworpen. De enige beperkingen verder hadden te maken met de balans van het schip, waardoor bijvoorbeeld alles symmetrisch werd ontworpen behalve de twee wenteltrappen in het schip. Het model werd in 3D geprint in drie delen die samengevoegd konden worden om aan de klant te tonen. Een ander interessant probleem dat dankzij GC opgelost kon worden, was een verbinding tussen twee gebouwen die deel uitmaakten van één hotel, met ertussen een straat. Doordat het een verbinding tussen twee verschillende verdiepingen moest zijn, was er een groot hoogteverschil. Er werd een lift geconstrueerd over een rails die in een golf van de ene kant van de straat naar de lager gelegen verdieping aan de overkant loopt. Die rails kon doorgerekend worden met alle belastingen, druk en gewicht, en vormverschillen. De lift bestaat uit een bol die in het midden door een vork wordt vastgehouden, de vork gaat van verticaal naar horizontaal en de bol draait mee met een verzwaarde bodem die altijd horizontaal blijft dankzij deze constructie. Door te variëren op een thema, en de berekeningen aan de software over te laten, zijn de mogelijkheden in vormen en materialen uitgebreid en kan de architectuur de 21e eeuw in. In het volgende nummer volgt een bespreking van het boek ‘Architectural Geometry’ waaraan onder meer Axel Kilian van de TU Delft meewerkte. Job van Haaften [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.smartgeometry.com.

19

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

16:03

Pagina 20

Software gekocht en een training nodig? PER 1 SEPTEMBER NIEUWE CURSUSLOCATIE 2 – daagse basiscursus ARKEY 2 – daagse basiscursus vMV-methodiek 2 – daagse schoolverlaterscursus 2 - daagse cursus ARKEY en/of vMV-methodiek 2 – daagse cursus ARKEY voor ontwerpers 1 - daagse cursus SketchUp

www.cadix.nl

1 - daagse workshop Piranesi 1 – daagse workshop ArtLantis

Wij dragen onze kennis graag en deskundig aan u over. Diverse trainingslocaties in Nederland, alsmede bij u op locatie.

Voor grote(re) groepen speciale tarieven en opleiding op locatie!

Algemeen: • AutoCAD (LT) Basis, Update, 3D en gevorderden

Datamanagement:

Inschrijven of meer info? VMV CAD-Adviseurs, Den Haag 20 jaar software voor de bouw www.vmv-cad.nl, [email protected] of 070-3645464

• Autodesk Vault • Autodesk Product Stream

Werktuigbouwkunde: • Autodesk Inventor (Professional) • AutoCAD Mehanical • AutoCAD Electrical

www.vmv-cad.nl

Bouwkunde: • Autodesk Revit • Autodesk Revit Structure • AutoCAD Architecture

Ons doel: U een perfecte CAD-specialist maken

Media & Entertainment: • Autodesk VIZ • Autodesk 3ds Max • Autodesk Maya

ICN Training Center ’s-Hertogenbosch Tel. +31 (0)73 - 750 6 750 Fax +31 (0)73 - 750 6 751

USG Innotiv Training Center is gespecialiseerd in het ontwikkelen en organiseren van standaard- en maatwerk trainingen voor CAD-specialisten. Bel of mail voor een informatiepakket of kijk voor trainingsdataen prijzen op www.usginnotiv.nl. Hier kunt u ook onze brochure downloaden.

Rotterdam Tel. +31 (0)10 - 7519630 Fax +31 (0)10 - 7519631 www.ICN-Solutions.nl E-mail: [email protected] Bel voor onze speciale aanbiedingen, groepskortingen en trainingskalender.

www.icn-solutions.nl

AutoCAD 2D - AutoCAD 3D - AutoCAD Advanced Autodesk Inventor Professional MicroStation V8 - Essentials (2D)- Level 2 (3D) (Introduction to) Pro/ENGINEER Wildfire 3.0 Update from Pro/ENGINEER Wildfire 2.0 Introduction to Windchill PDMLink 8.0

Autodesk Value Added Reseller

Wij adviseren, trainen en begeleiden bedrijven om de centrale rol van de engineering ten volle te kunnen benutten voor een optimaal rendement van uw investeringen en een hoger bedrijfsresultaat.

Change Management ** maatwerk opleidingen ** standaard producttrainingen

033 - 450 40 80

Meerstoel 26 4904 SV Oosterhout (Nb) tel. 0162-490101 www.cadmatch.nl

[email protected]

www.usginnotive.nl

www.cadmatch.nl

Training Center Autodesk Inventor Professional Hofstede van Erkel Bilderdijkkade 13a 1053 VA Amsterdam

* AutoCAD Basis * AutoCAD Update * AutoCAD Gevorderd * AutoCAD Mechanical

tel. : 020-6124780 fax : 020-6124730 E-mail : [email protected]

* Inventor Basis Spoed (3 dagen) * Inventor Basis Stnd (5 dagen) * Inventor Basis Extra (6 dagen) * Inventor Gevorderd * Inventor Professional * Inventor Release Update * Thema Training

kijk op : www.inventor-professional.nl

www.inventor-professional.nl

www.cad2m.nl

Ź www.cadac.com/masterclass

Uw trainingen een heel jaar lang in CAD-Magazine en op www.cadmagazine.nl voor slechts € 1300,–

Eenmalig 1 daags learning evenement met een fenomenale line-up

www.cadac.com

www.cadmagazine.nl CADMagazine April/Mei 2008-3

20

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:26

Pagina 21

TRAININGSWIJZER TEC / CAD College BV

Trainingen mét certificaat:

Autodesk Authorized Training Centre • AutoCAD Basis • AutoCAD Update • AutoCAD Gevorderden • AutoCAD 3D • AutoCAD Optimalisatie • AutoCAD & VBA Basis • AutoCAD & VBA Gevorderden • Inventor Basis • Inventor Gevorderden • Inventor Ontwerpen • 3ds Max Het CAD-Centrum TEC, ook wel genoemd het CAD College, verzorgt sinds 1984 kennis-overdracht in de vorm van CAD -opleidingen, -leerboeken en educatieve software. Bij de cursus ontvangt u een uitgebreid Nederlandstalig leer- en naslagwerk van R. Boeklagen die tevens uw docent is. U krijgt een Autodesk-certificaat bij de cursussen en een HBO-diploma bij de opleidingen.

• • •

AutoCAD en AutoCAD LT AutoCAD Architecture of ADT Revit Building, Architecture én Structure

• •

AutoCAD MAP AutoCAD Civil3D

Zie onze trainingswijzer op: www.itannex.com. Of bel: 0546 800800

www.itannex.com

Autodesk HBO instituut Behaal uw HBO diploma! TEC biedt de mogelijkheid u verder te bekwamen tot een Autodesk Certified Engineer (ACE). U doorloopt een bepaald traject van cursussen, maakt een praktische eindopdracht, bij voorkeur passend binnen uw werk en bij uw eigen werkgever en verdedigt deze. Slaagt u, dan heeft u een Autodesk HBO diploma verdiend! De opleiding is inclusief materialen als boeken en software. Toelatingseisen: MBO. Studierichtingen: System Manager (AutoCAD), 3D Designer (AutoCAD/3ds Max) en Mechanical Designer (Inventor). Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen T: (024) 356 56 77 F: (024) 354 19 31 E: [email protected] CP: Leonie Bergsma

ng met kennis!

Kijk op Internet www.cadcollege.nl of vraag de brochure aan.

pro Realiseer voors

, of updatetraining rs-, gevorderdenis die u direct Met een beginne alt u kennis in hu ha ny pa m Co tiever, & van CAD rkt meteen effec nt brengen. U we ku tijk t ak he pr k kij de in are. Be met uw CAD softw sneller én beter cadcompany.nl. w. ww op d bo an sa ng ini tra actuele

www.cadcollege.nl Holland Engineering Consultants bv (HEC) verzorgt trainingen en workshops voor de software die wij aan onze klanten kunnen leveren. Deze trainingen vinden doorgaans plaats in ons pand in Nieuwegein maar kunnen op verzoek ook op locatie gegeven worden. De trainingen hebben een hoog “hands-on” gehalte daar de praktijk nog steeds de beste leermeester is. Ons trainingsaanbod bestaat o.a. uit: 3D CAD Stromings- en warmteoverdracht Pro/ENGINEER Basis training NIKA EFD Basis training Pro/ENGINEER Update training Pro/ENGINEER voor Pro/MECHANICA Mechanisme berekeningen gebruikers Pro/ENGINEER MDO Basis training Sterkte- en stijfheidsberekeningen Pro/ENGINEER Mechanica Basis training Pro/ENGINEER Mechanica Update training Pro/ENGINEER Fatique Advisor

CAD & Company Training Centers: Alkmaar - Amsterdam - Boxtel - Emmen - Oosterhout - bij u op locatie

www.cadcompany.nl

Code P10 Pipestress Basis training P10 Pipestress Advanced training P10 Pipestress Update training Microprotol Basis training Databeheer Windchill PDMLink Windchill ProjectLink CM II Change management

Onze sterke punten: Ŷ Persoonlijke aandacht Ŷ Flexibel Ŷ Uitstekende trainers Ŷ Goed uitgeruste leslokalen Ŷ Gevarieerd cursusaanbod Ŷ Mogelijkheid van maatwerk Ŷ Officiële certificaten Ŷ Certificering van Autodesk Ŷ Certificering van Microsoft Ŷ Aansluiting bij VOI Ŷ Locaties: Gouda, Heerlen, Meppel,Vianen, Hasselt (be) of onsite

Kijk voor meer informatie op de website of neem contact met ons op. Holland Engineering Consultants bv Ratelaar 39, 3434 EW Nieuwegein T 030 600 60 60 F 030 600 60 61 E [email protected] W www.hecbv.nl

www.hecbv.nl

NedGraphics B.V. Ir. D.S. Tuynmanweg 10 4131 PN VIANEN tel: +31 (0)347 329 626 fax: +31 (0)347 329 666

Autodesk Authorized Training Center AutoCAD Basis AutoCAD Upgrade AutoCAD Applicatiebeheer/Gevorderden AutoCAD MAP AutoCAD Civil 3D

E-mail: [email protected] Contactpersoon: mevrouw K. van ‘t Reve Voor meer informatie: www.nedgraphics.nl www.cadac.com

www.nedgraphics.nl


21

o.a. AutoCAD Basis AutoCAD Gevorderden AutoCAD Upgrade Inventor Basis Inventor Advanced Inventor Upgrade Inventor Professional AutoCAD Architecture Revit Architecture Revit Structure

Ź 00800 2255 22322 Ź [email protected]

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:26

Pagina 22


De beste CAD-tekenaars tijdens Vakkanjers 2008. Van links naar rechts: Roy van Marrewijk, Bob Kramer en Martijn Pouwelse.

Beroepenwedstrijden moet metaal en elektro aantrekkelijke maken

Vakkanjers gaat over meer dan al Jongeren hun talent voor techniek laten ontdekken, zodat zij dat verder kunnen ontwikkelen en hen vervolgens introduceren in de echte wereld van techniek, dat is de opdracht die Bureau TOP zich heeft gesteld. Om deze opdracht tot een goed einde te brengen organiseert het bureau onder andere beroepenwedstrijden onder de noemer Vakkanjers. En met succes, want de populariteit van de wedstrijden neemt steeds verder toe.

Door Lambert-Jan Koops


Bob Kramer (links) won het goud tijdens Vakkanjers 2008 op het onderdeel CAD-tekenen.

Bureau TOP is de jongerenmarketingorganisatie van de opleidingsfondsen Stichting Arbeidsmarkt en Opleiding in de Metalektro (Stichting A+O) en de Stichting Opleiding en Ontwikkeling Metaalbewerking (Stichting OOM). In deze stichtingen zijn de sociale partners in de Metaal en Elektrotechnische Industrie en Metaalbewerking vertegenwoordigd. De sociale partners zijn FNV Bondgenoten, FME CWM, Koninklijke Metaalunie, De Unie, VHP Metalektro, CNV Bedrijvenbond. Bureau TOP wil via doelgerichte mar-

22

keting en promotie zorgen voor aanwas van goed opgeleide technici. Het bureau probeert zo het aantal basisschoolleerlingen dat technische opleidingen kiest te vergroten. Daarnaast probeert Bureau TOP te bewerkstelligen dat het aantal leerlingen toeneemt dat in het voortgezet onderwijs kiest voor werken in technische beroepen. Beroepenwedstrijd Een van de grotere projecten van Bureau TOP is Vakkanjers. Rob Verleg, manager marketing & commu-

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:26

Pagina 23

beroepstrots en vakmanschap. Zo worden ze rolmodellen voor andere jongeren die nog opleidingskeuzes moeten maken en dat is wat wij graag willen.”

(foto: DigiDaan)

WorldSkills Dat het bij Vakkanjers om serieuze wedstrijden gaat, blijkt niet alleen uit de professionele opzet van de organisatie, maar ook uit het vervolgtraject. Wie Nederlands kampioen wordt in één van de wedstrijdvakken, weet dat hij zich daarmee heeft geplaatst voor de EuroSkills in september 2008 in Ahoy Rotterdam en zich genomineerd heeft voor de WorldSkills, de Olympische Spelen voor beroepenwedstrijden. Een nominatie betekent niet automatische plaatsing voor de WorldSkills. De deelnemer moet na de VakkanjerWedstrijd ook een niveau bereiken en vasthouden dat goed genoeg is om op de WorldSkills-niveau mee te doen om de prijzen. “We willen geen toeristen naar de WorldSkills sturen,” zo merkt Verleg op. “Voor ons is het alleen interessant om kanshebbers op eremetaal uit te zenden, want dat levert publiciteit op en dat is nu eenmaal ons hoofddoel.”

leen vakkennis nicatie bij Bureau TOP, legt uit wat het achterliggende idee is. “Beroepenwedstrijden worden al tientallen jaren gehouden binnen de metaal en elektro. Dat gebeurde echter altijd min of meer binnenskamers, er werd nauwelijks ruchtbaarheid aan gegeven. Dat hebben we veranderd door in 2002 de eerste VakkanjerWedstrijd te organiseren. Dat is een twee jaar durend traject, met selectiewedstrijden door het hele land, een landelijke finale tijdens de TechniShow in de Jaarbeurs in Utrecht en aansluitend Europese - en Wereldkampioenschappen.” De nieuwe aanpak van de beroepenwedstrijden is duidelijk onderdeel van de strategie van Bureau TOP. “De finale wordt niet voor niets gehouden tijdens de Techni-Show. Dat betekent gegarandeerde exposure. Veel bezoekers zien de deelnemers aan het werk en daarnaast komen de wedstrijden uitgebreid aan bod in landelijke, regionale en lokale media. Daardoor wordt zo’n wedstrijd veel meer dan een intern vakevenement, maar krijgt het echt uitstraling. Buitenstaanders krijgen door dat het iets bijzonders is wat de deelnemers doen en de deelnemers ontwikkelen CADMagazine April/Mei 2008-3

Deelnemersveld De campagne Vakkanjers is in 2002 begonnen en worden om het jaar gehouden. Het principe van de beroepswedstrijden is hierbij elke keer hetzelfde, maar de we zorgen iedere keer voor vernieuwing. Om te beginnen breidt Vakkanjers 2008 De Vakkanjers 2008 kende een achttal disciplines. CNC-draaien, CNCfrezen, Industriele automatisering/Mechatronica, Lassen, Machinebankwerken (fijnmechanisch), Onderhoudsmontage, CNC-Plaatconstructiewerken en CAD-tekenen. Voor elke finale hadden zich vijf deelnemers geplaatst via de regionale voorronden. Voor de CAD-finale hadden zich traditiegetrouw relatief veel Zeeuwse deelnemers geplaatst. Twee van de drie medailles gingen dan ook naar de Deltawerken-provincie. Martijn Pouwelse uit Vlissingen werd hier derde, Roy van Marrewijk uit Naaldwijk legde beslag op de tweede plaats terwijl Bob Kramer uit Vlissingen er met het goud vandoor ging.

23

het deelnemersveld zich elke keer verder uit. In 2002 waren er 67 inschrijvingen terwijl er zich 271 deelnemers hebben aangemeld voor de wedstrijdcyclus in 2008. “Een mooie ontwikkeling, die aangeeft dat we op de goede weg zitten met ons evenement,” aldus Verleg. Naast het aantal deelnemers is ook de inhoud van de wedstrijd aan verandering onderhevig. Zo is het onderdeel plaatconstructie veranderd in CNCplaatconstructie. Een bewuste keuze van Verleg en zijn collega’s. “We hebben nadrukkelijk het gebruik van een computer geïntroduceerd bij verschillende onderdelen. Dit om te laten zien dat werken in de metaal meer is dan alleen maar arbeid waar je vieze handen van krijgt. Zo hebben we bijvoorbeeld ook het gebruik van een lasrobot geïntroduceerd. Dat spreekt buitenstaanders aan en draagt bij aan de verbetering van het imago van deze beroepen.” Samenwerking Een ander onderdeel dat nieuw is binnen Vakkanjers, is de teamwedstrijd. Deze is in 2008 voor het eerst gehouden en maakt deel uit van de individuele beoordeling. Hierbij worden willekeurig groepen samengesteld die bestaan uit deelnemers van de verschillende disciplines. De nadruk ligt hierbij op de samenwerking tussen de deelnemers en ook het inzicht dat de groep als geheel ontwikkeld. Verleg: “De groepen krijgen heel veel vrijheid binnen de opdracht. Zo mogen ze zelf kiezen welk materiaal ze gebruiken en welke methodes ze inzetten. Dat past goed binnen de Nederlandse en ook Europese cultuur. Dat is ook de reden dat we deze groepsopdracht hebben bedacht, want we zien dat teamwork erg belangrijk is in het Europese bedrijfsleven. Bovendien leren de deelnemers zo te denken aan elkaar: de CAD-tekenaar leert dan begrijpen hoe de lasser in het project zit en wat de verspaner nu precies doet. Dat zijn inzichten die erg nuttig zijn. Men leert over de grenzen van zijn eigen vak heen te kijken”. Breed gedragen Verleg ziet de toekomst van Vakkanjers met vertrouwen tegemoet. “Er komt steeds meer het besef dat er iets moet gebeuren om de opleidingen in de metaal en elektro weer aantrekkelijk te maken voor leerlingen. Vandaar ook

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:26

Pagina 24

WordSkills 2007 Net als de Vakkanjers, worden de WorldSkills om het jaar gehouden. De laatste keer vond dit plaats in Shizuoka in Japan. Daar sleepten de Nederlandse deelnemers acht medailles voor excellent vakmanschap in de wacht. De talenten uit de metaal en elektro grepen naast de podiumplaatsen, maar op één deelnemer na scoorden alle Vakkanjers ruim voldoende punten voor een prijs voor hun vakmanschap. Daarmee was Nederland één van de best presterende Europese landen op de WorldSkills, waar traditioneel de Aziatische landen de meeste medailles in de wacht slepen. De negen Vakkanjers uit Nederland gingen vier wed-

dat we steeds meer steun krijgen van de scholen waar de wedstrijd inmiddels breed gedragen wordt. Bij het bedrijfsleven zien we toch dat het vaak afhankelijk is van een enthousiaste enkeling. Daar zou een iets actievere opstelling geen kwaad kunnen. Het lijkt soms alsof de bedrijven niet goed doorhebben dat ze zelf ook sterk kunnen profiteren van Vakkanjers. De wedstrijd is een soort extra opleiding, waarbij een deelnemer niet alleen meer leert over zijn vakgebied, maar ook ervaring opdoet in het samenwer-

strijddagen tot het uiterste, maar eremetaal leverde het uiteindelijk niet op. CAD-tekenaar John Tillema was er het dichtste bij: hij kwam slechts negen punten tekort voor een podiumplaats. “Ik zat er vreselijk dicht tegenaan. Vooraf had ik getekend voor een vijfde plaats en een medaille voor Excellent Vakmanschap, want hier strijd je tegen de absolute wereldtop. Toch heb ik een dubbel gevoel. Ik ben dan wel de hoogst geëindigde Europeaan, maar ik had met een klein beetje geluk gewoon op het podium gestaan. Ik heb er in elk geval alles aan gedaan, anderhalf jaar lang. Meer kun je niet doen.”

ken met derden, het ontwikkelen van ideeën en het nemen van initiatief. Kijk bijvoorbeeld naar een jongen als John Tillema, die Nederlands Kampioen CAD-tekenen werd in 2006. Die is begonnen als een vrij schuchtere, ingetogen jongen die weliswaar goed kon tekenen, maar toch wat reserves hield. In de twee jaar tussen zijn aanmelding en deelname aan de Worldskills is hij uitgegroeid tot een echte specialist die veel breder denkt dan alleen het tekenwerk op zich. En dat is een kwaliteit die een toevoeging is voor elk bedrijf.

3 nummers

voor slechts

Kortom: ik kan iedere onderneming aanraden om tijdelijk een werknemer af te staan aan de Vakkanjers, want het is een investering die zichzelf ruimschoots terugverdient.” Lambert-Jan Koops [email protected] is voormalig hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.vakkanjers.nl en www.bureautop.nl

€ 8,50

P R O E F A B O N N E M E N T www.cadmagazine.nl


24

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:27

Pagina 25


De Boer ontwikkelt en verhuurt

Te n t e n v a n A l k m a a r t o t Q a t a r Door Job van Haaften

De Boer is niet alleen in Nederland bekend om zijn tijdelijke accommodaties voor grote evenementen, maar wereldwijd. Ook doen ze meer dan dat: wat dacht je van gevangenissen die enkele jaren moeten blijven staan of een tijdelijke supermarkt vanwege een verbouwing. Voor de ontwikkeling hiervan is een eigen R&D-afdeling die met Inventor deze accommodaties ontwerpt.

D

e Boer Tenten is van origine een familiebedrijf, opgericht in 1924. Tot in 2005 was het nog deels in handen van de familie de Boer, nu is het onderdeel van NPM dat weer deel uitmaakt van SHV. De core-business is gelijk gebleven: het verhuren van tijdelijke accommodaties, die in eigen huis ontwikkeld worden. Er zijn naast de hoofdvestiging in Alkmaar grote vestigingen in België; Duitsland en Engeland. Daarnaast zijn er verkooppunten in Spanje, Frankrijk, Oostenrijk, Qatar, Zweden, Zwitserland, China, Rusland en de VS. In het Belgische Bree bevindt zich het logistieke centrum. Hoewel veel van het materiaal van project naar project gaat, is een warehouse-functie onontbeerlijk. Er werken ongeveer 400 mensen in vaste dienst bij De Boer, in seizoenspieken kan dat zo met 200 of meer worden uitgebreid. Per jaar verwezenlijken ze met z’n allen zo’n 2000 proCADMagazine April/Mei 2008-3

jecten, wat in het hoogseizoen op veertig tot vijftig vrachtwagenladingen per dag komt te staan. Het kan gerust voorkomen dat voor een project in Barcelona componenten uit Zwitserland moeten komen en andere uit Frankrijk en Duitsland van andere projecten, verder aangevuld door materiaal uit de opslag in Bree. Paul van Leeuwen, technical manager: “Een goede coördinatie van alle projecten scheelt in de kosten. In totaal beschikt het bedrijf over meer dan een half miljoen vierkante meter aan accommodaties.” Qatar en Amerika Van Leeuwen vertelt verder: “De Boer is betrokken bij bijna alle grote internationale evenementen, zoals EK’s, WK’s en de formule één-wedstrijden. Ook de Asian Games die in Qatar werden gehouden, als spin-off zijn we daar blijven hangen en is er nu een eigen

25

vestiging. Vanwege de grote afstanden tot andere vestigingen zijn we er ook bezig met warehousing. Onze markt beperkt zich niet tot evenementen, ook bij calamiteiten worden we gevraagd omdat we snel kunnen reageren. Zo hebben we een mortuarium geleverd na Katrina in New Orleans en onderkomens voor de hulpverleners, na de bomaanslagen in London. Verder worden er regelmatig accommodaties geleverd voor onder meer concerten, festivals, beurzen, feesten en productintroducties. De Boer heeft bepaald geen monopolie, er is stevige concurrentie. De meeste concurrentie is regionaal en nationaal. Zodra de projecten en/of afstanden groter worden, haken zij vaak af. Wat ons bedrijf verder typeert zijn de exclusiviteit en het ontwikkelen van speciale eigen accommodaties. De meeste kleinere tentenverhuurders hebben geen eigen R&D-afdeling.”

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 26

Veel en groot, tijdelijke accommodaties bij Farnborough International Airshow.

len of een bagageafhandeling op Schiphol, meestal vanwege een verbouwing of nieuwbouw. “In Engeland staan op dit moment enkele tijdelijke gevangenissen voor drie tot vijf jaar. Voor dit project gebruiken we de All Weather hal die ontwikkeld is in Zweden. Die is onder andere bestand tegen sneeuwbelasting, heeft stalen componenten en kan worden aangepast aan extremere weersomstandigheden door gebruik van sandwichpanelen en isolatie.” Paul van Leeuwen (links) en Bart Mooij bij onderdelen van de Emperor.

Overspanning van 50 meter Onder de vele mogelijke accommodaties zijn vele punttenten; Alu-hallen; Jumbo hallen; de Double Decker met verdieping; de ovale of ronde Panorama met glazen gevel; de Emperor met mogelijkheden voor verdieping, balkons en luifels; de ronde Millennium Dome met een doorsnee van 52 meter; Circustenten en nog veel meer. Er zijn gevelbreedtes met een vrije overspanning tot wel 50 meter. Van Leeuwen: “Ook kan er ‘turn-key’ geleverd worden, dat wil zeggen direct klaar voor gebruik, zo nodig compleet met interieurs, airconditioning, aansluitingen van gas, licht, IT en water.” Behalve voor de korte of middellange termijn worden er ook semi-permanente accommodaties gemaakt en geplaatst. Zoals tijdelijke supermarkten, kantoren, autoshowrooms, fabriekshalCADMagazine April/Mei 2008-3

Uitwisselbaarheid In de familie de Boer was voorheen één technische man verantwoordelijk voor het maken van nieuwe accommodaties, het meeste van zijn kennis zat in zijn hoofd. Ook werden er toen accommodaties gekocht terwijl die nu hier worden ontwikkeld, daardoor was de tekeningendatabase niet erg groot. Nu is er een ander management, en met de ontwikkelingen in techniek en markt is de behoefte aan grotere en complexere accommodaties groeiende. Bart Mooij, Engineer: “Er is nu een R&D-afdeling in Alkmaar van zeven mensen die de ‘hardware’ ontwikkelen, de frames en verbindingen, maar ook de hijs- en hefmiddelen voor de opbouw. Daarnaast zijn er twee collega’s van de Sales-CAD-afdeling die met AutoCAD VIZ en Photoshop de renderingen en animaties maken voor de offertes, brochures en om de klanten een indruk te geven van hoe het in de omgeving eruit komt te zien na de opbouw. Ook in Zweden is een R&D-af-

26

deling die zich richt op de Scandinavische markt en de All Wheater hallen. In het Belgische Bree worden de PVC dakzeilen (‘software’) ontwikkeld, daar zijn twee collega’s mee belast. Het meeste van de onderdeelproductie is uitbesteed, daardoor mis je de correctie tijdens de productie in het verleden door de eigen mensen die meedenken als ze iets ontdekken wat niet klopt. De tekeningen moeten daarom voor honderd procent correct zijn. De leveranciers krijgen hiervoor de tekeningen in de benodigde formaten aangeleverd, zoals PDF, DXF, DWF, STEP en IGES. Bij het produceren van de componenten wordt veel gebruik gemaakt van aluminium extrusies en plaatwerk. Verder doen we steeds meer met kunststoffen, (spuit)gieten, thermovormen, (buis)laseren, gelamineerd hout etc. We hebben ondertussen meer dan honderd eigen extrusieprofielen waarvoor onder meer CNC-bewerkingen wordt toegepast.” Van Leeuwen: “Begin 2006 is de overstap van AutoCAD naar Inventor gemaakt. De 2D-nauwkeurigheid liet wel eens te wensen over en met 3D in Inventor is het ontwerp en ook het product precies passend en kunnen we de uitwisselbaarheid van componenten onderling beter in de gaten houden. Bij het ontwerpen zijn er drie dingen heel belangrijk: modulariteit, standaardisatie en een optimale sterkte-gewichtsverhouding in relatie met de kostprijs.” Mooij legt uit: “De modulariteit omdat uitwisselbare onderdelen maken dat je

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 27

minder varianten nodig hebt, dus een gelijke maatvoering helpt daarbij. Een optimale nauwkeurigheid maakt dat alle soortgelijke componenten ook werkelijk aansluiten zonder dat er bij de opbouw iets hoeft te worden aangepast. Standaardisatie: alle vloeren zijn bijvoorbeeld in hetzelfde systeem gemaakt. De optimale sterkte is belangrijk bij de keuze van materialen en de draagkracht van verbindingen. De ene keer wordt een hal vijftig meter lang, een andere keer tweehonderd meter, de componenten moeten alle uiterste en tussenliggende lengtes kunnen dragen. Updaten naast doorontwikkelen Een belangrijke taak op dit moment is het updaten van de tekeningendatabase, niet alleen van 2D naar 3D maar ook gelijk een redesignslag. Het doorontwikkelen met gebruikmaking van de nieuwste materialen en productietechnieken. Voor het doorontwikkelen, op basis van wensen, klachten en nieuwe technieken, overleggen we veel met de collega’s uit de praktijk om hun kennis te kunnen gebruiken. Ook gaan we mee met de opbouw om te zien welke problemen zich voordoen. Daarnaast wordt elk jaar een totaal nieuw product ontwikkeld. Meestal complexer en met meer mogelijkheden. Omdat de tijd belangrijk is tijdens de open afbouw en we te maken hebben met extreme omstandigheden, maken we zoveel mogelijk gebruik van slimme, zo eenvoudig mogelijke verbindingstechnieken. Veel componenten klikken of grijpen in elkaar en worden met borgpinnen vastgezet, schroefverbindingen proberen we te voorkomen. Daardoor ben je minder afhankelijk van gereedschap. De componenten moeten ook niet te klein zijn, denk maar aan het verliezen in gras of modder.” Van Leeuwen: “De maatnauwkeurigheid is zo belangrijk door de herhaling van modules, twintig componenten op rij moeten even lang zijn als de andere twintig. Die maatnauwkeurigheid van tienden tot een halve millimeter lijkt vrij grof maar door de grootte van de onderdelen maakt dit het uitdagend om de juiste leveranciers te vinden.” Overzicht en revisie Van Leeuwen: “Medio 2007 zijn we op zoek gegaan naar een PDM-applicatie CADMagazine April/Mei 2008-3

vooral om een goed overzicht te kunnen krijgen van alle gebruikte componenten in de verschillende accommodaties. Ook is het essentieel voor het revisiebeheer. De Cadac Group heeft inmiddels ProductStream professional 2008 geïmplementeerd waarbij enkele aspecten maatwerk waren. Het was een lang en degelijk voorbereidend traject, eerst een functioneel concept uitgeschreven, en door Cadac Er worden veel verschillende materialen en zijn al onze wensen uiteinde- verbindingen toegepast. Bij de Emperor onder meer lijk verwerkt. We werken aluminium vingerprofielen en kolommen, houten bijvoorbeeld met Engineeliggers met stalen stringers, stalen schoren en ring Change Orders (ECO’s) glas voor de gevel. en Engineering Change Notes (ECN’s). Zo’n ECO kan aan een Voor elke accommodatie wordt een tekening worden gekoppeld als er een bouwboek samengesteld, een soort wijziging moet worden uitgevoerd. En technisch constructiedossier, om daarde gebruikers zoals de salesafdeling mee aan te tonen dat de constructie kunnen gewaarschuwd worden met voor die omstandigheden sterk genoeg een ECN dat er een wijziging is door- is. Er is in Europa inmiddels een overkoegevoerd. Een inkoper kan dankzij het systeem pelende norm voor tijdelijke accomop ons Intranet de meest recente teke- modaties. Voor de lange termijn valt in ning vinden van een onderdeel dat hij Nederland een accommodatie echter moet bestellen voor een project. En onder het Bouwbesluit en is er een ook alleen de meest recente, om fouten bouwvergunning nodig. Vooral voor te voorkomen. Alle contracten, opties die lange termijn verschillen de regels en configuratoren zitten in ons SAP veel, per land maar ook per regio, voor ERP-systeem zodat gecheckt kan wor- wat betreft noodzakelijke sterkte, veiden of een project mogelijk is, of alle ligheid en betrouwbaarheid. Denk componenten op dat moment beschik- maar eens aan de verschillen in ombaar zijn. We zijn nu bezig met de ont- standigheden tussen een stad en de kust wikkeling van een grafische product- wat betreft windkracht. configurator die aan ons Inventor Je ziet dat de wereld van de permanenCAD-systeem gekoppeld gaat worden. te bouw zich meer en meer beweegt Het merendeel van het rekenwerk voor naar modulaire constructies, zoals de bouwboeken en sterkteanalyses beste- houtskeletbouw en de unitbouw, en dat den we uit aan een vast bureau. We zijn wij met onze tijdelijke accommodaties bezig met de selectie van een software- qua mogelijkheden en uitvoering meer pakket om de eerste belastingsbereke- en meer richting permanente accomningen zelf te kunnen uitvoeren. modaties bewegen. Wij werken primair Volgend jaar willen we dat pakket aan- met werktuigbouwkundige engineers maar de scheidslijn met bouwkunde en schaffen.” architectuur wordt steeds dunner.” Van Leeuwen besluit met: “Het ontWettelijke regels Mooij: “Wat het voor de R&D-afdeling wikkelen van dit soort complexe tijdeextra gecompliceerd maakt, zijn de ver- lijke accommodaties is zeer divers en schillende wetten en regels waar we re- uitdagend waarbij onze 3D-CAD syskening mee moeten houden. Die ver- temen een belangrijk hulpmiddel zijn” schillen per land en een accommodatie moet dan aan al die verschillende eisen Job van Haaften voldoen. Dat betekent de grootste [email protected] is hoofdredacteur van CAD-Magazine. mene deler zoeken en soms compromissen sluiten waar regels tegenstrijdig Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.deboer.nl en www.cadac.com. zijn, meestal is er goed uit te komen.

27

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 28

De agenda bevat aankondigingen van gratis workshops, seminars, themadagen en andere kosteloze activiteiten van CAD-leveranciers en dealers. Daarnaast is er natuurlijk ook aandacht voor relevante beurzen in Nederland en België. De agenda is doorlopend en beslaat in ieder geval de evenementen tot aan de volgende uitgave van CAD-Magazine. Hiervoor kunnen beurzen, gratis seminars en workshops per e-mail worden aangemeld bij de redactie: [email protected]. Vermeld de datum, plaats, website en een korte inhoud, en geef als onderwerp van uw mail 'Agenda'. Mei 13 mei, Autodesk Live - Digital Prototyping Workshop Meppel www.cadac.com 13 mei, Autodesk Live 2009 Driebergen www.cadcompany.nl 13 mei, Hands-on Inventor Aalst (B) www.cadservice.be 13 mei, Seminar EPLAN Electric P8 Kick Off Reeuwijk www.eplan.nl 13 mei, What's New 2009 Event Hengelo www.itannex.com 14 mei, Workshop Nieuws met AutoCAD (LT) 2009 Gent-Zwijnaarde (B) www.c3a.be

15 mei, Inventor Seminar Rotterdam www.icn-solutions.nl

21 mei, CADKing voorronde Gouda www.cadking.nl

15 mei, What's New 2009 Event Zoetermeer www.itannex.com

21 mei, Autodesk Live tijdens BIMformatiedag Enschede www.cadac.com

16 mei, Introductietraining CAE Oldenzaal www.boschengineering.nl

21 mei, Seminar AutoCAD, your guide into the next decade Affligem (B), De Montil www.cadservice.be

16 mei, Workshop Nieuw met AutoCAD? Oss www.cadaccent.nl 16 mei, Autodesk Solutions Tour Rotterdam, Stadion de Kuip www.issue.nl 16 mei, Productvoorstelling Windchill PDMLink Kortrijk (B) www.savaco.com 19 mei, Demo en Workshop SolidWorks 's-Hertogenbosch www.cadmes.nl

14 mei, Autodesk Live - Inventor Gebruikersgroep Meppel www.cadac.com

19 mei, What's New 2009 Event Heerenveen www.itannex.com

14 mei, Multiphysics Modelling Workshop Gent (B) www.comsol.nl

20 mei, Autodesk Live - Digital Prototyping Workshop Gouda www.cadac.com

14 mei, Autodesk Media & Entertainment Seminar Rotterdam www.icn-solutions.nl

20 mei, Autodesk Live - Inventor Gebruikersgroep Katwijk, Colt International www.cadac.com

15 mei, Autodesk Live - Digital Prototyping Workshop Heerlen www.cadac.com

20 mei, CADKing voorronde Heerlen www.cadking.nl

15 mei, Autodesk Live tijdens de BIMformatiedag Eindhoven www.cadac.com

20 mei, Demo en Workshop SolidWorks Gosselies (B) www.cadmes.be

15 mei, Autodesk Live 2009 Spier www.cadcompany.nl

21 mei, Workshop Nieuws met REVIT Architecture 2009 Gent-Zwijnaarde (B) www.c3a.be

15 mei, Autodesk Media & Entertainment Seminar 's-Hertogenbosch www.icn-solutions.nl CADMagazine April/Mei 2008-3

AGENDA 28

21 mei, Inventor Seminar Rotterdam www.icn-solutions.nl 21 mei, What's New 2009 Event 's-Hertogenbosch www.itannex.com 22 mei, Workshop Solid Edge 3D CAD in Vogelvlucht Oldenzaal www.boschengineering.nl 22 mei, Autodesk Live - Digital Prototyping Workshop Hasselt (B) www.cadac.com 22 mei, Autodesk Live - Inventor Gebruikersgroep Hasselt (B) www.cadac.com 22 mei, CADKing voorronde Meppel www.cadking.nl 23 mei, Workshop AutoCAD 2009 voor de ervaren gebruiker Oss www.cadaccent.nl 23 mei, ArchiCAD Tutor workshop Eindhoven www.kubusinfo.nl 26 mei, Demo en Workshop Mastercam 's-Hertogenbosch www.cadmes.nl 27-28 mei, Seminar en expositie Vision & Robotics Nieuwegein, Business Center www.vision-robotics.nl

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 29

AGENDA 29 mei, Hands-on Revit Aalst (B) www.cadservice.be

5 juni, Seminar EPLAN ESG (Data-engineering) Zevenaar www.eplan.nl

27 mei, Demo en Workshop 3DVIA Composer Almelo www.cadmes.nl

29 mei, Data Analysis and Application Development with MATLAB Zoetermeer www.mathworks.nl

6 juni, Workshop AutoCAD Kabels & Leidingen Oss www.cadaccent.nl

27 mei, Demo en Workshop SolidWorks Almelo www.cadmes.nl

29 mei, UGS Connection Benelux 2008 Mechelen (B), Lamot www.siemens.com/plm

27 mei, Seminar ArchiCAD voor Ontwerpers Utrecht, Meeting Plaza www.kubusinfo.nl

30 mei, AutoCAD & Civiele Techniek Workshop Oss www.cadaccent.nl

28 mei, Demo PDMWorks Enterprise Almelo www.cadmes.nl

30 mei, Hands-On Workshop MSC Adams Nieuwegein www.hecbv.nl

27 mei, Seminar Succesvol outsourchen over de grens Arnhem www.boschengineering.nl

28 mei, Demo COSMOSWorks Almelo www.cadmes.nl 28 mei, Hands-on AutoCAD Electrical Aalst (B) www.cadservice.be 28 mei, Multiphysics Modelling Workshop Amsterdam www.comsol.nl 28 mei, Data Analysis and Application Development with MATLAB Leuven (B) www.mathworks.nl 28 mei, Siemens PLM Connection Benelux 2008 Eindhoven, Evoluon www.siemens.com/plm 29 mei, Autodesk Live - Inventor Gebruiksgroep Gouda www.cadac.com 29 mei, CADKing finale Hasselt (B) www.cadking.nl 29 mei, Productpresentatie Autodesk Inventor Oosterhout www.cadcompany.nl 29 mei, Productpresentatie Autodesk Data Management Amsterdam www.cadcompany.nl 29 mei, Productpresentatie Autodesk Data Management Emmen www.cadcompany.nl


6 juni, Demo-Workshop Mastercam 's-Hertogenbosch www.cadmes.nl 6 juni, Hands-on PTC Pro/ENGINEER Wildfire Kortrijk www.savaco.com 11-12 juni, KOG Systems Arnhem, Hotel & Congrescentrum Papendal www.kog-systems.nl 11 juni, Demo en Workshop SolidWorks Gosselies (B) www.cadmes.be

Juni 3 juni, ArchiCAD Testdrive Eindhoven www.kubusinfo.nl 4 juni, Multiphysics Modelling Workshop Kortrijk (B) www.comsol.nl 4 juni, CAD/BIM en Revit Seminar Rotterdam www.icn-solutions.nl 5 juni, Autodesk Live tijdens de BIMformatiedag Gouda www.cadac.com 5 juni, Productpresentatie AutoCAD Mechanical Amsterdam www.cadcompany.nl 5 juni, Productpresentatie Autodesk Inventor Emmen www.cadcompany.nl 5 juni, Productpresentatie AutoCAD Electrical Emmen www.cadcompany.nl 5 juni, Demo en Workshop SolidWorks Gent (B) www.cadmes.be 5 juni, Demo en Workshop SolidWorks 's-Hertogenbosch www.cadmes.nl 5 juni, Demo en Workshop 3DVIA Composer 's-Hertogenbosch www.cadmes.nl

29

11 juni, Multiphysics Modelling Workshop Enschede www.comsol.nl 12 juni, Autodesk Live tijdens de BIMformatiedag Antwerpen (B) www.cadac.com 12 juni, Technologie Symposium 2008 Groenekan, Fort Voordorp www.cob.nl 12 juni, Hands-on Workshop Ervaar zelf de kracht en eenvoud van Pro/ENGINEER Breda www.gposolutions.nl 12 juni, Themadag Parts Generator Eindhoven www.mastership.nl 13 juni, Seminar Wegwijs in PDM Oldenzaal www.boschengineering.nl 13 juni, Workshop Nieuw met AutoCAD? Oss www.cadaccent.nl 13 juni, Productvoorstelling Windchill PDMLink Kortrijk (B) www.savaco.com

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 30

B OUW & C IVIEL

Twee grote contracten voor joint-venture met Bioengineering

Arcadis werkt aan bescherming

Door Lambert-Jan Koops

In oktober 2007 werd het nieuws bekendgemaakt dat Arcadis een tweede contract had binnengehaald in New Orleans, ter waarde van 50 miljoen dollar. Dit was nadat eerder dat jaar al een contract van 150 miljoen dollar was afgesloten tussen Arcadis en de opdrachtgever U.S. Army Corps of Engineers. Hiermee is Arcadis één van de weinige buitenlandse bureaus die voet aan de grond hebben gekregen in New Orleans.

Piet Dircke, programmadirecteur water bij Arcadis: “Wat we proberen te bewerkstelligen, is een optimale koppeling tussen de Nederlandse waterkennis en de Amerikaanse markt.”

D

e schade die in New Orleans is veroorzaakt door de orkaan Katrina was tweeledig. Uiteraard was er de financiële schade die bedrijven, particulieren en overheidsinstanties hadden geleden CADMagazine April/Mei 2008-3

omdat huizen, fabrieken en kantoren waren verwoest door de storm. Daarnaast was er ook beschermingsschade ontstaan: het waterhuishoudingssysteem van de stad was volledig

30

ontwricht en zou een nieuwe orkaan vrij spel geven. Na de ramp zijn er dan ook direct door het U.S. Army Corps of Engineers herstelwerkzaamheden uitgevoerd ter waarde van ongeveer anderhalf miljard dollar. Hiervoor hadden de ingenieurs slechts een beperkte hoeveelheid tijd, want elk nieuw jaar kent in New Orleans een orkaanseizoen. In anderhalf jaar werden de oude dijken hersteld en verhoogd, sluizen gerepareerd en afwateringssystemen in hun oude staat teruggebracht. Hiermee lukte het om de waterverdediging van de stad terug te brengen naar het niveau van voor Katrina. Hurricane Protection Office Nadat de herstelwerkzaamheden waren afgerond, was het tijd voor het verbéteren van de veiligheid van New Orleans. Hiervoor is het Hurricane Protection Office (HPO) opgericht, een instantie die vergelijkbaar is met de

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 31

ingesteld als het gaat om het aanbesteden van grote projecten. Alhoewel ik niet uitsluit dat er wel enig nationalistisch sentiment aanwezig is bij de opdrachtgevers, denk ik dat het echter overdreven is om te stellen dat buitenlandse bedrijven echt worden tegengehouden. Het probleem zit hem veel meer in het feit dat er een wirwar aan regels en voorschriften is waar een opdrachtnemer zich aan moet houden. Het is bijna niet mogelijk om daar als buitenstaander aan te voldoen. Zo krijg je als aannemer bijvoorbeeld bonuspunten in het bestedingstraject als je oud-werknemers van het U.S. Army Corps of Engineers in dienst hebt. Daarbij tellen ze simpelweg de Army Corps ervaringsjaren op die je als bedrijf kunt bieden. Verder zijn er richtlijnen voor de inzet van lokale werknemers en is er een beleid om het inzetten van minderheden te bevorderen. En dat is alleen nog maar de aanbesteding. Na opdrachtverlening zijn er ook nog ingewikkelde regels en voorschriften op het gebied van risico’s en aansprakelijkheid. Dit dient een opdrachtnemer te regelen met juristen en verzekeraars en dat vergt ook weer specifieke kennis die een buitenstaander niet standaard in huis heeft. Het is dan ook voor een groot deel te danken aan onze Amerikaanse collega’s en partners dat we de Piet Dircke informeert staatssectretaris Tineke Huizinga contracten konden binnenhalen. over de werkzaamheden in New Orleans. Zij hadden kennis van de Amerikaanse procedures en kentijdelijke bureaus in Nederland voor den de klant en konden de aanbestedingrote projecten als de Maaswerken en gen daarom goed voorbereiden.” Ruimte voor de Rivier. Het HPO verdeelde de werkzaamheden in verschil- Optimale koppeling lende projecten, waarvan er één van Omdat Nederlanders en Amerikanen 150 miljoen dollar werd aanbesteed samenwerken, moet er een goede rolaan de joint-venture van Arcadis en verdeling zijn tussen de partijen. Bioengineering. Parallel daaraan kreeg Dircke: “Wat we proberen te bewerkde joint venture ook nog een tweede stelligen is een optimale koppeling tusopdracht, ter waarde van 50 miljoen sen de Nederlandse waterkennis en de dollar, van het District New Orleans Amerikaanse markt. Maar we proberen van het Army corps. bijvoorbeeld ook de Nederlandse en Piet Dircke is programmadirecteur wa- Amerikaanse werknemers optimaal ter bij Arcadis en verantwoordelijk met elkaar in contact te brengen. voor alle watergerelateerde activiteiten Momenteel werken er zo’n vijftig in de VS. Hij stelt dat het voor een bui- Amerikanen voor ons in New Orleans tenlandse partij geen makkelijke opga- en enkele Nederlanders. Daarbij zetten ve is om in de VS contracten binnen te we alleen Nederlanders in als ze met halen. “Er wordt vaak geklaagd dat de hun kennis en ervaring echt toegevoegAmerikanen erg protectionistisch zijn de waarde kunnen bieden, bijvoorbeeld

New Orleans


31

op het gebied van innovatie of risicomanagement. Zo zijn alle dijkinspecteurs bijvoorbeeld Amerikaans, maar is de supervisor Nederlands.” Opvallende inspectie De eerste opdracht die Arcadis uitvoerde voor het U.S. Army Corps of Engineers was het inspecteren van de schade aan gebouwen en infrastructuur. Dit was nog voor de grote contracten waren getekend en maakte deel uit van een kleiner raamcontract. Het was niet de eerste keer dat Arcadis een dergelijke opdracht uitvoerde, want het bedrijf was hiervoor al eerder ingezet na de aanslagen van 9/11. Deze keer bevatte de inspectie echter een opvallend onderdeel, de eerste constructie waarvan de schade moest worden vastgesteld, was het kantoor van het U.S. Army Corps of Engineers zelf. Ook de grote contracten van 50 en 150 miljoen zijn raamcontracten die bestaan uit uiteenlopende losse vragen en opdrachten. Elke opdracht is op zichzelf goed voor een bedrag tussen enkele tonnen en een paar miljoen en zal telkens weer worden gevolgd door een nieuwe opdracht tot het maximumbedrag is bereikt. Een ander maximum geldt voor de factor tijd: het is de bedoeling dat de contracten uiterlijk vijf jaar zullen lopen, een lengte die volgens Dircke minimaal is. “Vijf jaar is niet veel als we kijken naar grote waterprojecten die we in Nederland hebben uitgevoerd. Kijk bijvoorbeeld naar de Deltawerken in Zeeland, die zijn begonnen in 1953 en afgerond in 1998. We kunnen in vijf jaar misschien al wel veel plannen en ontwerpen, maar uitvoeren is weer een ander verhaal. Ik denk dat de absolute minimumlengte van de werkzaamheden tien jaar zal zijn en dan moet echt alles meezitten.” Echt op stoom Inmiddels zit het eerste jaar er op en is ongeveer tien procent van de contractgelden besteed. Daarmee lijkt het proces iets achter op schema te liggen, maar Dircke denkt dat het geheel nu pas echt op stoom komt. “Het heeft allemaal vrij lang geduurd voordat we echt aan het werk konden. Dat had verschillende oorzaken. Natuurlijk moesten de plannen eerst door de ambtelijke molen en moesten we wachten op goedkeuring, maar daarnaast hadden

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 32

CADWorx

®

PLANT DESIGN SUITE

Easy Open Scalable

De hele binnenstad was overspoeld na het passeren van Katrina.

we ook te maken met de veranderingen binnen het U.S. Army Corps of Engineers. Die gaven uiteraard de prioriteit aan het noodherstel, maar hadden ook te maken met grote interne veranderingen. Door de ramp was het personeelsbestand sterk gewijzigd, zo waren er veel werknemers weggegaan en was het management geheel vernieuwd. Kortom: onze opdrachtgever moest eerst nog de eigen reorganisatie verwerken voor het ons goed kon aansturen. En ook dat heeft enige tijd nodig gehad.”

Why is CADWorx one of the world’s fastest growing AutoCAD -based plant design suites on the market? ®

Because it has all the tools to produce intelligent plant designs, including: • Piping • Steel • Cable trays/ducting • Collision detection • Equipment • Bills of material

• Isometrics • Flow schematics • Instrument loop diagrams • Bi-directional links to analysis • Walkthrough and visualization • World class support

CADWorx delivers!

TEL: 0031 (181) 478 410 • [email protected] FAX: 0031 (181) 478 275

©2008 COADE, Inc. Autodesk, the Autodesk logo, and AutoCAD are registered trademarks of Autodesk, Inc.

Contact us to find out how you can improve your design efficiency.

www.ferncc.com CADMagazine April/Mei 2008-3

32

Geen water Nu het eerste jaar is afgerond, draait Arcadis op volle toeren in New Orleans. Dircke is tevreden over de werkzaamheden in de stad, maar ziet toch nog ruimte voor verbeteringen. “Naast mijn baan bij Arcadis ben ik ook lector Stad en Water aan de Hogeschool Rotterdam. In die hoedanigheid heb ik het vaak over delta-urbanisatie, oftewel woongebieden bij riviermondingen. Wat mij is opgevallen in New Orleans, is dat er bijna geen water te zien is in de stad, mede als gevolg van de hoge waterkeringen. Weliswaar doorkruist de Mississippi de stad, maar verder is er eigenlijk geen stroompje te vinden. In mijn beleving past dat niet bij een dergelijke stad, vandaar dat ik daar al met verschillende personen over heb gesproken. Die deelden de mening dat er meer water te zien moet zijn in New Orleans, zoals bijvoorbeeld in Rotterdam. De bedoeling is dan ook dat er kennisuitwisseling zal gaan plaatsvinden tussen Rotterdam en New Orleans op het gebied van waterplannen. Op die manier zal het water straks niet zo zeer een bedreiging zijn, maar een gewaardeerd onderdeel worden van de stad.” Lambert-Jan Koops [email protected] is voormalig hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.arcadis-global.nl.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 33

P LATFORM

AUGI CAD Camp in Hamburg

S t ra ks o o k i n N e d e rl a n d Door Rob Sman

Begin maart organiseerde de AUGI een CAD Camp in Hamburg. Zo’n openingszin roept meteen al om de verklaring van een paar begrippen. AUGI staat voor Autodesk User Group International, een onafhankelijke gebruikersvereniging van gebruikers van software van Autodesk.

H

et doel van AUGI is tweeledig. In de eerste plaats stelt de vereniging zich ten doel de kennis van de producten van Autodesk onder haar leden te verspreiden. Dat wordt dan ook grotendeels door andere leden gedaan. Dit wordt onder meer gerealiseerd door ze de gelegenheid te geven met elkaar te communiceren. De forums op de AUGI-website zijn daar een voorbeeld van. Buiten dat is er ook nog sprake van een aantal medewerkers, vrijwilligers overigens, die er voor zorgen dat er ook op andere wijzen informatie wordt verspreid. Er worden tijdschriften uitgegeven, en trainingsprogramma’s opgezet. Veelal via het internet overigens. Het andere doel van AUGI is een spreekbuis te zijn voor de gebruikers, naar Autodesk toe. Zo levert AUGI al jaren de wensenlijsten voor de diverse producten aan. Autodesk erkent mede hierdoor het bestaansrecht en het belang van AUGI, en sponsort de vereniging dan ook. Uitdrukkelijk zij verCADMagazine April/Mei 2008-3

meld dat Autodesk niet de enige sponsor is en dat AUGI onafhankelijk is. Directe overdracht Nu is er buiten die informatieverspreiding ‘op afstand’ ook wel het besef dat directe informatieoverdracht ook een belangrijk middel is. Daarom worden er verschillende soorten evenementen georganiseerd. Autodesk University is daar een goed voorbeeld van. Voor een indruk verwijzen we u graag terug naar een verslag in CadMagazine 1/2008. Kleiner opgezet, maar vaak net zo leerzaam, zijn de CAD Camps. In deze eendaagse evenementen zijn er verschillende klassen met trainingen, een klein beursje, grotere voordrachten, en de gelegenheid tot netwerken. De CAD Camps zijn ook meer lokale evenmenten. Aanvankelijk in de VS, maar sinds enige tijd ook in Europa. AUGI breidt namelijk op dit moment in hoog tempo uit. Daarbij wordt de ‘I’ in de naam eindelijk recht gedaan. In diverse landen is namelijk nu al een lo-

33

kale afdeling, een ‘chapter’, gerealiseerd. Duitsland is één van die landen. Bescheiden begin Eerlijk is eerlijk; het was een bescheiden begin. Voor zover dit het aantal bezoekers betrof dan. Kwalitatief was er op de dag niets af te dingen. Het leeuwendeel van de dag werd besteed aan diverse klassen. Zo’n twintig stuks, en telkens vier parallel. Een greep uit de thema’s: Inventor Studio animaties, parametrisch werken met revit Architecture, Dynamic Blocks in AutoCAD, koppeling AutoCAD Electrical met Inventor Wire Harness. Kortom, er was wat te leren in vele disciplines en op allerlei niveaus. Het resultaat van de dag? Alle deelnemers waren tevreden, álle deelnemers willen er een volgende keer weer bij zijn, en álle deelnemers zouden anderen willen aanraden eens deel te nemen. Daarmee is de missie van AUGI zeker geslaagd. AUGI moeten we hier eigenlijk AUGIde noemen. Het Duitse Chapter bundelt Duitsland, Zwitserland en Oostenrijk. In NL En dan de reden u hiervan verslag te doen. Welnu, ook Nederland mag zich in de belangstelling van AUGI verheugen. Een AUGInl of wellicht AUGIbnlx behoort zeker tot de mogelijkheden. Er hebben inmiddels al verkennende besprekingen plaatsgevonden tussen AUGI, Autodesk en een grote gebruikersgroep. Wellicht dat u één en ander al voor kunt zijn. Lidmaatschap is gratis en aanmelden kan online bij onderstaande website. Daar vindt u tevens veel meer informatie over AUGI als geheel, de chapters en de middelen en methodes die AUGI hanteert om van haar leden experts te maken. Rob Sman [email protected] is redacteur Mechanical voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.augi.com.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 34

B OUW & C IVIEL

Goochelen en soufleren op Bouw & ICT

U i t d a g e n d e o p d ra c h t Door Job van Haaften

De Bouw & ICT beurs is alweer ten einde, op naar de volgende. De Jaarbeurs in Utrecht liep de eerste dag gestaag vol, ook de tweede en laatste dag was hal negen goed gevuld met de bezoekers van de 94 exposanten. Ook waren er presentaties, lezingen en vermaak.

ArchiCAD.

V

erdeeld over drie theaters met de namen en kleuren Groen, Rood en Blauw waren diverse presentaties en lezingen, zoals ‘Digitaal samenwerken in de bouwketen’ met als spreker: Krijn Smallenburg van SBR; en ‘4D digitalisatie - noodzaak of behoefte?’ door spreker: René Riemens van Triennium. Ook in enkele stands was ruimte vrijgehouden voor presentaties of zoals Het Digitale Huis die alle ruimte gaf aan twee magicians of goochelaars. Waarvan de ene geblinddoekt of met gesloten ogen kon zeggen wat de andere in de hand had, voorwerpen gekregen van omstanders. Hij wist details te noemen zoals het nummer van een bankbiljet en de geboortedatum op een rijbewijs. Tja, ergens moet die camera gezeten hebben, maar hoe kon hij dat zien of horen? Voor deze aandachttrekkende act is een website opgezet, alle toeschouwers kregen een ‘goudstaafje’ mee met een nummer waarmee ze op die site kunnen checken of ze een echt stuk goud gewonnen hebben.


Arc+.

CAD-Uitdaging Bij de CAD-Uitdaging, een initiatief van VNU Exhibitions en CADMagazine, werd live met behulp van vier CAD-pakketten eenzelfde opdracht uitgewerkt. Geen wedstrijd dus, maar een mogelijkheid voor de bezoekers om live een vergelijking te kunnen maken. De opdracht was in een bestaande Haagse wijk een passend gebouw neer te zetten met woonfunctie, vier eengezinswoningen en twee seniorenwoningen in twee bouwlagen. Dirk van der Plaat van Bouwkundig Teken- en Ontwerpbureau (BTO) uit Ede werkte met Arc+ van Cadez de opdracht uit. Hij vond het toch aardig lastig zo’n opdracht. Van der Plaat: “Normaal laat je een tekening even liggen en ga je twee dagen later verder. Dan kijk je er weer fris tegenaan. Deze omstandigheden zijn ook niet mijn hobby, er staan mensen achter me mee te kijken. Normaal als mijn baas achter me staat is dat maar even, anders vraag ik hem weg te gaan. Het idee van deze uitdaging is zeker aardig en tot nu toe valt het best mee. Ook erg leuk om je collega’s bezig te zien met dezelfde op-

34

dracht en andere software. Het laatste deel moet ik aan mijn collega overlaten, ik hoop dat ze tijd genoeg heeft voor de inrichting.” Ria Veneklaas, van Morsink architecten te Ootmarsum, nam het op de tweede dag van hem over. Voor vMV CAD-adviseurs was Jan Huurdeman van Studiowerk uit Deventer met de opdracht bezig in Arkey. Huurdeman: “Het is heel beperkt, een kort tijdsbestek van maar twee dagen. In de praktijk heb je natuurlijk ook vaak deadlines. Vaak moet een project wel binnen een paar dagen af zijn. Ook moet het meestal meteen in 2D of 3D gepresenteerd kunnen worden want de tijd van de maquettes hebben we achter ons gelaten. Het is leuk om te doen, vooral omdat je in korte tijd een totaalopdracht moet maken. Misschien dat ik op de laatste dag aan de detaillering toekom. Het publiek en geroezemoes maakt wel dat je niet steeds kunt doorwerken, dat is wel bijzonder aan deze opdracht maar ik ben gewoon lekker bezig.” Simon Gillis was voor de opdracht uit Farnborough, Engeland, overgekomen

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 35

Digitale Aannemer Bouwend Nederland reikt jaarlijks de prijs De Digitale Aannemer uit aan één van haar leden die op een innovatieve manier ICT inzet binnen het bedrijf. De uitreiking, en de presentaties van de genomineerden, vonden op donderdag 27 maart plaats op Bouw & ICT. De genomineerden waren onder meer: Kooijman

Software, Aanenuitbesteden.nl, Cadac Group, Aannemingsbedrijf Louter en Aannemersbedrijf J. Van der Meij. Uiteindelijk werd Bimmerman verkozen. Bimmerman Projectafbouw, gevestigd in Wervershof, is voor haar serviceafdeling een innovatief webportal gestart, waarop klanten storingen en klachten kunnen melden. Die worden vol-

Autodesk Revit.

Arkey.

voor Pollux. Gillis: “De opdracht is compleet nieuw voor me, ik heb me niet kunnen voorbereiden, dat maakt het extra spannend. Ook dat je het hele concept en ontwerp tegelijk moet doen is onwennig, maar de software, Revit Architecture, is vertrouwd. Het moeilijkste voor mij als bouwkundig ingenieur is de vormgeving, de rest is gewoon dagelijks werk.” Christian Dalhuizen van Kubus vond het een mooie uitdaging: “Het ontbreken van plaatsing en maten is het moeilijkst, de opdrachtomschrijving is redelijk breed. Ook lastig is om de keuzes in de vormgeving te maken, welke kant ga ik op. Als bouwkundige zit ik meer

CAE

CAM

Hoge hoed Alle vier moesten ze in sneltreinvaart, alle kennis en vaardigheden uit hun hoge hoed toveren. Hier en daar geholpen door een collega, klant of bekende die met een goed idee kwam. Daar kun je niets van zeggen, want het was geen wedstrijd, soufleren toegestaan, het ging erom te tonen wat elk pakket kan en waar het goed in is. Job van Haaften, [email protected], is hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.bouwenict.nl.

PDM

CAD/CAM & PDM AUTOMATISERING CADMagazine April/Mei 2008-3

op het technische vlak, voor het artistieke heb ik wat tips van een klant gehad. Verder houd ik rekening met de trend om duurzaam te bouwen met moderne technieken. Ik had ook van de bestaande bouw (omgeving) uit kunnen gaan. Het is juist een uitdaging om daar iets nieuws tussen te zetten. Dat was wel een belangrijk beslissingspunt, alleen van binnen een nieuw ontwerp of een hele nieuwe opzet. Omdat één van de krachten van ArchiCAD juist in de gebogen lijnen ligt, heb ik daarvoor gekozen. Recht toe, recht aan, kan iedereen. Wel een erg leuke uitdaging zo met je collega’s, ik hoop dat ik het helemaal af kan krijgen.”

PDM

F

CAD

automatisch naar de backoffice gestuurd, waar de reparatie gepland kan worden. Via de portal kan de klant dan in real-time de status van zijn klacht zien. Desgewenst kan de klant ook via automatische e-mails of sms-berichten op de hoogte worden gehouden.

WWW.CAD2M.NL 35

drives your engineering

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 36


HiCAD next 2008 met meer dan 500 vernieuwingen

O n t w i k ke l i n g n i e u we ke r n e l Door Wim Poirters

Met de komst van HiCAD next 2008 wordt de jarenlange ontwikkeling van de nieuwe kernel geïmplementeerd. Deze vernieuwingen en doorontwikkelingen realiseren in het bijzonder de voltooiing, prestatieverbetering en de uitbreiding van automatiseringsmogelijkheden. Ook de nieuwe modelleerfuncties, gebaseerd op innovatieve algoritmen, geven snellere gereedschappen voor moderne vormen.

Produceerbare afrondingen maken.

N

u de ISD-eigen software-kernel European Solid Modeller (ESM) volledig is omgesteld op de Nurbs-technology, heeft dit als resultaat geoptimaliseerde en duidelijk flexibelere, efficiëntere algoritmen voor de meest uiteenlopende toepassingen. Deze vormt namelijk de basis voor alle modelleeralgoritmen van een CAD-systeem, gebaseerd op een moderne en efficiënte programmeertaal. De mogelijkheden voor complexe afrondingen en afschuiningen zijn volledig afgeleid van de Rolling Ball Technology. Oftewel dit algoritme maakt gebruik van een wiskundige kogel die langs de af te ronden vlakken rolt en ervoor zorgt dat zo goed als alle produceerbare afrondingen gemaakt kunnen worden, en daarbij de berekeningstijd halveert. Wanneer HiCAD next wordt gebruikt op een werkstation met een multi-core processor, dan wordt de prestatie namelijk vermenigvuldigd. Designvarianten uitgebreid Met designvarianten worden bewerkingen gegroepeerd en vervolgens uitgevoerd op nieuwe objecten of bouwgroepen. Een goed voorbeeld hiervan is een staalbouwverbinding tussen twee profielen. Hier is het is namelijk belangrijk om op ieder moment te weten hoe de balken ten opCADMagazine April/Mei 2008-3

zichte van elkaar zijn georiënteerd. De functionaliteiten voor immer het uitlezen van bijvoorbeeld profieltypen, afmetingen, vectoren, zijn volledig te benaderen met een script dat in de ‘feature tree’ kan worden opgenomen. Voor het maken van deze feature scripts staan diverse programmeertalen ter beschikking waaronder C#, Java en VisualBasic. Application Programming Interface In de eerdere versies van HiCAD next kon al gebruik worden gemaakt van de eigen macrotechniek die de producten volledig automatiseert. Deze techniek maakt het mogelijk om alle HiCAD next-functies te benaderen en is echter alleen bruikbaar binnen HiCAD next. Bovendien biedt deze methode een mogelijkheid tot een externe verbinding met andere applicaties. In de 2008 versie staat een volledige Application Programming Interface (API) tot de beschikking van de gebruiker. Deze programmeer-interface is gebaseerd op de allernieuwste .NET-technologie en ondersteunt de modernste Windows-programmeertalen waarmee de HiCAD next-functionaliteiten kunnen worden aangestuurd vanuit iedere andere Windows applicatie.

36

Vista look ‘n feel De interface van HiCAD next 2008 en HELiOS next 2008 is veranderd in de stijl van het nieuwe Vista modern look‘n feel. Er is gebruik gemaakt van nieuwe ‘shading’-technieken en belichtingsmodellen met ‘glaseffect’. Alle vensters zijn voorzien van een instelbare transparantie en nieuwe kleuren. Door de groeiende internationalisering van de ISD Group is de complete software omgezet op unicode die ook ondersteuning biedt voor niet-literale talen, zoals Japans, Chinees en Koreaans. Dit geeft direct ondersteuning voor Oost-Aziatische lettertypes en normen in de gebruikersinterface en catalogi. Van de ongeveer 500 vernieuwingen is hier een kleine opsomming: compleet nieuw hidden-line algoritme tot wel vijftig procent meer performance; tolerant algoritme voor waterdichte modellen, speciaal voor import/export van data; nieuw datamodel voor bemating (bematen van punten, lijnen en vlakken, complexe vlakken en volledige inzetbaarheid TrueTypeFonts in 3D-bemating); optimalisering zelfdoorsnijdingen bij dynamische modelleren; bij vrijgave van project automatische DXF/PDF generatie; Helios next Vista look interface en online support gebaseerd op de laatste Windows-technologie. Wim Poirters is consultant bij de ISD Group, voor vragen: [email protected]. Voor meer informatie www.isdbenelux.nl.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 37

GRATIS SEMINAR Autodesk 2009 software Werktuigbouw Bouw Media & Entertainment

Kijk op www.CADexpress.eu BENELUX’ E GROOTSTE R

CAD C AD SOFT SOFTWARE WA ARE algemeen

www.CADexpress.eu ww ww.CADexpress.eu

AutoCAD A utoCAD LT LT 2009

adviess

A AutoCAD utoCAD LLTT 2009

1.450 0

BEL

7000

A ACTIE CTIE

A AutoCAD utoCAD LLTT 2008/0 2008/07/06 07/06 n naar aar A AutoCAD utoCAD LLTT 2009

CADe CADexpress xpress

6.450 0

BEL

2355

BEL

AutoCAD AutoCAD 2009

adviess

CADexpress CADexpress

AutoCAD AutoCAD 2009

4.775 5

BEL

A AutoCAD utoCAD LLTT 2009 5 pack AutoCAD AutoCAD LLTT Subscri Subscription ption Programma Programma 1 jr. jr.

3.345 5

BEL

vv.a. .a. 7255

A ACTIE CTIE

A AutoCAD utoCAD LLTT 2008/0 2008/07/06 07/06 n naar aar A AutoCAD utoCAD 2009

3.575 5

BEL

Omzettingg naar netwerklicentie Omzettin naar n ettwerklicentie

1.195 5

BEL

5500

BEL

adviess


AutoCAD AutoCAD 2009 Lega Legacy acy AutoCAD AutoCAD 2008/07/0 2008/07/06 06 n naar aar A AutoCAD utoCAD 2009

AutoCAD Subscription Prorgamma jr.. A utoCAD Subscripti on Pr orgamma 1 jr Sketchup Pro Sk etchup 6 Pr o

3555

BEL

SketchUp Sk etchUp 6 Pro Pro slm/nlm slm/nlm 2 tot 5 licenties licenties

vv.a. .a. 3200

BEL

SketchUp Sk etchUp Pro Pro slm/nlm slm//nlm meer meer dan dan 6 licenties licenties

vv.a. .a. 3000

BEL

300

BEL

Sketchup slm/nlm licentie Sk etchup 6 Pro Pro slm/ /nlm 1 li centie

Sketchup update eerdere Sk etchup 6 Pro Pro upd date van een eer dere rrelease elease

adviess

CADexpress CADe xpress

Artlan Artlantis tis R voor Sk Sketchup e up 6 Pr etch Pro, o, incl. gr gratis atis Artlantis boek k (1 per or order) der)

4955

475

ArtLan ArtLantis tis R upd update ate van 4.0 ooff 4.5

3855

370

Artlan Artlantis tis Stu Studio dio voo voor or Sk Sketchup etchup 6 Pr Pro, o incl. gr o, gratis atis Artlantis boek (1 per or order) der)

7955

770

Artlan Artlantis tis Stu Studio dio voo voor or Sk Sketchup etchup 6 Pr Pro o upd update ate van Artlan Artlantis tis R

3000

285

ArtLantis

[email protected] [email protected] tel. +3 31 (0)88 - 3977 377 7 +31 fax +3 31 (0)88 - 3977 388 +31

LT L T 2009 update van n LT LT 2006/07/08 métt 1 jr. jr. subscription

van € 935

€ 690 (Retirem (Retirement: ment: gratis volgende release.)

WERKTUIGBOUWKUNDIGE WER RKTUIGBOUWK KUNDIGE SOFT SOFTWARE WA ARE

AutoCAD Auto oCAD L LT T 2009 adviess

CADe xpress CADexpress

5.2755

BEL

A utoCAD M echanicaal 2008/07/06 n aar A utoCAD M echanical 2009 AutoCAD Mechanical naar AutoCAD Mechanical

v.a. v.a. 8255

A CTIE ACTIE

A utoCAD 2008/07/ /06 n aar A utoCAD M echanical 2009 AutoCAD 2008/07/06 naar AutoCAD Mechanical

v.a. v.a. 8255

A CTIE ACTIE

A utoCAD LLTT 2008/0 07/06 A utoCAD M echanical 2009 AutoCAD 2008/07/06 AutoCAD Mechanical

4.0755

BEL

Omzettin naar n ettwerklicentie Omzettingg naar netwerklicentie

1 3200 1.320

BEL

5755

BEL

advies ess

CADe xpress CADexpress

A utodesk A utoCAD D Mechanical 2009 Autodesk AutoCAD A utoCAD M echanicaal 2009 AutoCAD Mechanical

A utoCAD M echanicaal Subscripti on Pr ogramma 1 jr. jr. AutoCAD Mechanical Subscription Programma A utodesk AutoCAD AutoCAD D Electrical 2009 Autodesk

5.8500

BEL

v.a. 9255 v.a.

A ACTIE CTIE

M Mechanical echanical 2008/07/06 2008/07/06 naar naar Electri Electrical cal 2009

v.a. 1.2755 v.a.

A ACTIE CTIE

A AutoCAD utoCAD 2008/07/ 2008/07/06 /06 n naar aar A AutoCAD utoCAD Electri Electrical cal 2009

v.a. 1.2755 v.a.

A ACTIE CTIE

A AutoCAD utoCAD LLTT 2008/0 2008/07/06 07/06 n naar aar A AutoCAD utoCAD Electri Electrical cal 2009

4.6500

BEL

Omzettin Omzettingg naar naar n netwerklicentie ettwerklicentie

1.4655

BEL

6000

BEL

A utoCAD Electri cal 2009 AutoCAD Electrical A utoCAD Electri cal 2008/07/06 n aar Electri cal 2009 AutoCAD Electrical naar Electrical

A AutoCAD utoCAD Electri Electrical cal Subscripti Subscription on Pr Programma ogramma 1 jr jr..

incl.1 incl. .1 jaar subscription + update e training! V Van an € 1.945

€ 1.850!

Voor V oor (nóg m meer eer korting met subscription voor 2 of 3 jaar!)

Uw GOEDk Uw GOEDkope ko kope ope CA CAD-leverancier AD-le AD-le eve eve e erancier r

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:39

Pagina 38

AutoCAD AutoCA AD 2009

Productstop

update va van an 06/07/08 8 Nu u met:

Autodesk Autodesk 2006 2006 software software

v.a. 30% KORTING op op updates updates naar naar de de nieuwe nieuwe 2009 2009 versies versies

30% 0% %

MEDIA & ENTE ENTERTAINMENT ERTA AINMENT SO SOFTWARE OFT WA ARE

korting

*Vraag *V raag naar r de retirement actie vo voorwaarden oorwaarden

Autodesk A utod desk VIZ

adviess

Autodesk Autoddesk VIZ 2008 Autodesk Autoddesk VIZ 2007/06 naar naar Autodesk Autodesk VIZ 20088 A Autodesk utoddesk VIZ 2008 legacy (van VIZ 2004 ooff ou ouder, uder, subscripti subscription on verpli verplicht) cht)

De llaatste De aatste spectaculaire spectaculaire e-mail e-mail aanbiedingen aanbiedingen ontvangen? ontvangen? Schrijf nu nu in in op op Schrijf CADexpress.eu CADexpress.eu


2.450

BEL

vv.a. .a. 600

A ACTIE CTIE

1 715 1.715

BEL

Omze Omzetting tting n naar aar n netwerklicentie etwerklicentie

615

BEL

A Autodesk utoddesk VIZ subscripti subscription on Programma Programma

350

BEL

ADOBE ADO OBE SOFT SOFTWARE WA ARE E Een greep g eep uit ons assortiment: gr


Photoshop Photooshop CS3 UK/NL voor MAC/WIN MAC/WIN

v.a. v.a. 708,86

Illusttrator CS3 UK/NL voor MA C/WIN Illustrator MAC/WIN

vv.a. .a. 717,18

InDesign InDessiggn CS3 UK/NL / voor MAC/WIN MAC/WIN /

v.a. v.a. 903,65

Dreamweaver Dream mweaver CS3 UK/NL voor MAC/WIN MAC/WIN

v.a. v.a. 497,73

Design Design g Stan Standaard daard CS3 UK/NL voor MAC/WIN MAC/WIN

v.a. v.a. 1.290,46

(incl. (incl. Photoshop, InDesign, Illustrator, Illustratorr, Acrobat Acrobbat Prof.) Prooff.)

Adobe Photoshop P Extended CS3 Ext ended Ideaal voor film, video v en multimedia professionals die gebruik maken van 3D en bewegings s software.

Design Design g Pr Premium emium CS3 UK/NL voor MA MAC/WIN C/WIN

v.a. v.a. 2.049,11

(incl. (incl. Photoshop, InDesign, Illustrator, Illustratorr, Flash, Flashh, Dreamweaver, Dreamweaverr, Acrobat Acrobat Prof.) Prooff.) Web Web Stan SStandaard daard CS3 UK/NL voor MAC/WIN MAC/WIN

1.043,68

(incl. (incl. Flash, Dreamweaver, Dreamweaverr, Fireworks, Fireworkks, Contribute) Contribbute) Web Web Pr PPremium emium CS3 EN voor MA MAC/WIN C/WIN

1.727,63

(incl. (incl. Flash, Dreamweaver, Dreamweaverr, Fireworks, Fireworkks, Contribute, Contribbutee, Photoshop, Illustrator, Illustratorr, Acrobat Acrobat Prof.) Proof.) f) U bent ben nt op zoek naar overige overige Adobe Adobe software software of of een andere andere release? release? U wilt uw huidige huiidige release release upgraden? upgraden? Neem m contact op voor voor een aanbieding!

3D CONTROLLERS C 3D Co Controllers ontrollers

adviess


SpaceNavigator SpaceNavigator Personal Personal Editi Edition on

49

SpaceNavigator SpaceNavigator (voor AutoCAD, AutoCAD, VIZ, Desi Design gn Review, Reeview w, Google Sk SketchUp, etchUp, A Acrobat crobat 3D en A Adobe dobe CS)

€708,86 €708 708 8 8 8,86

92

SpaceTraveler SpaceTraveler

199

185

SpaceExplorer SpaceExplorer (voor AutoCAD, AutoCAD, VIZ en Sk SketchUp) etchUpp)

299

259

SpacePilot SpacePilot (o.a. voor A Autodesk utodesk Inven Inventor) tor)

399

359

NU Speciale Sppeciale acti actieprijzen eprijzen voor A Autodesk utodesk subscri subscription iption gebruikers!! gebruikers!!

BEL

CALCOMP C ALCOMP DIGITIZERS/OPN D DIGITIZERS/OPNEMERS NEMERS Calcomp Calco mp Digitizer Digitizers/Opnemers s/Opnemers

advies


Drawingboard Dr awingboard VI, A4 excl. excl. opn opnemer, emerr, in incl. cl. kit

574

445

Dr Drawingboard awingboard VI, A3 excl. excl. opn opnemer, emerr, in incl. cl. kit

904

A ACTIE CTIE

Drawingboard Drawingboard VI, A2 excl. excl. opn opnemer, emerr, in incl. cl. kit

2.574

2.175

190

170

Penopnemers/haarkruisloepen Penoppnemers/haarkruisloepen ddraadloos raadloos ooff m met e ddraad et raad Neem m contact op voor voor A1 en A0 Calcomp Digitizers Diggitizers

Uw U w GOED G GOEDk GOEDkope kope ope C CA CAD-leverancier AD-le AD-lever eve erancier r

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 39

Geldig op Autodesk 2006 software! update update NU NU met met de de hoogste hoogste korting korting

(retirement (retirement actie actie tot tot 15 15 juli juli 2008) 2008)

BENELUX’ E GROOTSTE R www.CADexpress.eu ww ww.CADexpress.eu

HEWLETT H HE WLETT P PACKARD ACKA ARD DESIGNJE DESIGNJETS ETS advies

HP A1 plotter plotterss


v.a. v.a. 1.220

vv.a. .a. 987,23

HP 130 (nr) A1+ kle kleur eur (nr: in incl. cl. n netwerkkaart etwerkkaart en autom automatische atiscche rrolinvoer) olinvoer)

2.440

v.a. v.a. 1.348,13

HP T610 (24”) kleu kleur, r, rrolinvoer, olinvoerr, HP-GL2, 128MB

2.450

1.955,43

HP T1100 (24”) kle kleur, urr, rrolinvoer, olinvoerr, HP-GL2, 256MB, 40GB schij schijf jf

3.400

2.751,29

210

169,93

advies


HP T610 (44”) kleu kleur, r, rrolinvoer, olinvoerr, on onderstel, derstel, HP-GL2, 128MB

3.650

3.001,75

HP T1100 (44”) kle kleur, urr, rrolinvoer, olinvoerr, on onderstel, derstel, HP-GL2, 256MB, 40GB schijf

6.000

4.934,38

HP 1050C+ A0 (36” (36”)) kleur kleur,, on onderstel, derstel, 64MB, n netwerkkaart etwerkkaart

8.999

7.320,32

kleur, onderstel, HP 4000 (ps) (42”) kleur r, on derstel, 1200 x 2400 dpi

11.700

8.520,91

HP Lar Large ge FFormat ormat Photo P Color Printers Printers

HP 110 plus (nr), A1+ A kleur (nr: in incl. cl. n netwerkkaart etwerkkaart en autom automatische matische rrolinvoer) olinvoer)

HP on onderstel derstel voor T610/T1100 T 24” HP A0 plotter plotterss

advies


HP Z2100 (24”) rrolinvoer, oliinvoer, on onderstel, derstel, 128MB, 40GB, 2400x1200 2400x12 200 dpi, randloos randloos printen printen

3.200

2.638,00

HP Z3100 (24”) rrolinvoer, oliinvoer, on onderstel, derstel, 128MB, 40GB, 12 inkten inkteen

4.750

3.906,00

advies


voor HP 110/130 se series eries 3 jr jr.. n next ext dday ay on-site

351

324,10

voor HP T610, 3 jr jr.. n next ext dday ay on-site

550

550

voor HP T1100 , 3 jr jjr.. n next ext dday ay on-site

474

468,64

advies


On Ongecoat gecoat Inktjet j p pa papier api p er rrol, ol,, 50 mtr mtr, r, 61 cm,, 90 ggrs grs,, pper 3,, pp. p.p.st .p.st p

19,15 ,

14,50 ,

On Ongecoat gecoat Inktjet pa papier apier rrol, ol, 50 mtr 91,4 cm, 90 grs grs., ., per 3, p.p.st.

28,65

23,50

HP CARE P PACK ACK gar garantie a antie

P Papier apier

BEL V VOOR OOR OPTIES, CARTRIDGES EN O OVERIGE VERIGE P PAPIERSOORTEN APIERSOORTTEN

HARDWARE HARD DW WA ARE HP Wo Workstations orkstations


XW4400, Cor Coree 2 Duo Duo E6600, 2.4 GHz, 2GB, 250GB, Vista Business Bussiness / XP Pr Prof. of. downgrade, downgrade, 3 j os

657,05

XW4600, Core Core 2 Duo Duo E6750, 2.66 GHz, 2GB, 250GB, Vista Business Buusiness / XP Prof. Prof. downgrade, downgrade, 3 j os

751,05

XW4600, Cor Coree 2 Quad Quad a Q6600 2.4 GHz, 4 GB, 500 GB, Vista Business B Busin ess / XP Pr Prof. of. downgrade, downgrade, 3 j os XW6400, Quad-Core Quad-Core Xeon Xeon E5320 / 1.86 GHz, 2 GB, 250 GB, Gigabit G gabit Ethernet, Gi Ethernet, Win XP Pro, Pro, 3 j os XW6400, Qu Quad-Core ad-Core XXeon eon E5345 / 2.33 GHz, 2 GB, 250 GB, Gi G Gigabit gabit Eth Ethernet, ernet, Vista Busin Business, ess, 3 j os Monitoren Monitoren

tel. +3 31 (0)88 - 3977 377 +31 fax +3 31 (0)88 - 3977 388 +31

HP DesignJet D T610 A1 print iin n 35 sec. HP-GL/2,, 6 Car HP-GL/2 Cartridges, tridges, HP Professional Color tech technologie, hnologie, 1 jaar garantie

van € 3.200 va

€ 1.950 C CAD systeem Systemen Systemen n optim optimaal aal ggeassembleerd eassembleerd voor Autodesk software. A utodeskk CAD en 3D so ftware. Systemen volledig System en n volledi g ggeïnstalleerd, eïnstalleerd, 100% werkend weerkend af afgeleverd, geleverd, uiter uiteraard aard m met et HP GARANTIE. GARA ANTIE. Tevens Teven e s beschikken beschikken wij over een uitstekende uitstekende h helpdesk elpdesk

939,04 1.127,04 939,04 CADexpress CADexpress

HP L1950T L1950T,, 19” TFT TFT,, 1280 x 1024, 75 Hz

196,81

HP LP2065, 20” TFT 1600 x 1200, 75 Hz

397,12

HP PPavilion avilion W2007, 20” br breedbeeld eedbeeld TFT TFT,, 1680 x 1050, 60 Hzz m met et ggeintegreerde eintegreerde lui luidsprekers dsprekers

196.91

Bundelaanbiedingen Bundelaanbiedinge en

info [email protected] [email protected]


XW6400, Qu Quad ad Cor Coree XXeon eon 5345, 2,33 GHz, 2GB, vista Busin Business, esss, A ATI TI T Fir Firee GL V7200 256MB PCI PCIee (op=op) (op=opp)

939,04

XW6400 XXeon, XW6400, eon 2 x 1GB, eon, 1GB 250GB, 250GB 1,86 1 86 GHz, GHz XPP XPP, P, + A ATI TTI Fir Firee GLL V7200 256MB PCI PCIee (op (op=op) op)

832 09 832,09

Informeer Inf ormeer e n naar aar onze aanbi aanbiedingen. edingen.

Bel +31 +31 (0)88 ( ) 3977 377

Uw GOEDk GOEDkope ko kope ope CA CAD-leverancier AD-le AD-le eve eve e erancier r

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 40

Gratis helpdesk bij elke Basistraining! BENELUX’ GROOTSTE

(niet geldig icm andere aanbiedingen, 1 helpdesk per firma)

www.CADexpress.eu www .CAD Dexpress.eu

TRAININGEN T TR AININGEN

info@CAD Dexpress.nl [email protected] tel. +31 (0)8 88 - 3977 377 (0)88 fax +31 (0)8 88 - 3977 388 (0)88

2e pers persoon soon 20% 2 korting korting op alle trainingen trrainingen

3e persoon persoon 30% 3 korting korting op alle trainingen trrainingen

vvanaf anaf 4e e per persoon rssoon 40% k korting orting op alle tr trainingen rainingen Niet ggeldig Niet eldig in com combinatie mbinatie m met et an andere dere aanbi aanbiedingen. edingen. Al Alleen lleen ggeldig eldig bij alle person personen en in zelf zelfde de ba basistraining. asistraining. VOL = VOL

bel

Algemeen Algemeen A utoCA AD (LT) (LLTT) basis AutoCAD A utoCA AD LT LT update update training training van AutoCAD AutoCAD LT LT 2008/07/06 2008/07/06 AutoCAD A utoCA AD update update training training van AutoCAD AutoCAD 2008/07 7/06 AutoCAD 2008/07/06 A utoCA AD update update training training van AutoCAD AutoCAD 2005/20 004 ooff ou der AutoCAD 2005/2004 ouder A utoCA AD gevorderden gevorderden AutoCAD A utoCA AD plotter AutoCAD A utoCA AD 3D AutoCAD A utoCA AD visual visual basic basic AutoCAD A utoCA AD beheer beheer en optim alisatie AutoCAD optimalisatie A utoCA AD programmeren programmeren lisp basis AutoCAD

Aantal Aa antal dagen n 4 ddagen agen 1 ddag ag 1 ddag ag vv.a. .a. 2 ddagen agen 2 ddagen agen 1 ddag ag 2 ddagen agen 3 ddagen agen 1 ddag ag 3 ddagen agen

CADe CADexpress xpress 1.095 450 450 795 595 495 795 995 495 995

We erktu uigbouwkundig Werktuigbouwkundig A utodesk e Inven tor basis Autodesk Inventor A utodesk e Inven tor ggevorderden evorderden Autodesk Inventor A utodesk e Inven tor upd ate van Inven tor 2008 Autodesk Inventor update Inventor A utodesk e Inven tor upd ate van Inven tor 11/10 Autodesk Inventor update Inventor A utodesk e Inven tor Pr ofessional TTube ube & Pipin g Autodesk Inventor Professional Piping A utodesk e Inven tor Pr ofessional Cable & H arnesss Autodesk Inventor Professional Harness A utoCA AD Mechanical Mechanical basis AutoCAD A utoCA AD Mechanical Mechanical update update AutoCAD

Aa antal dagen Aantal 5 ddagen agen 2 ddagen agen 2 ddagen agen vv.a. .a. 3 ddagen agen 1 ddag ag 1 ddag ag 3 ddagen agen 2 ddagen agen

CADe xpress CADexpress 1.375 795 695 995 575 575 995 895

Elektr o otechnisch Elektrotechnisch A utoCA AD Electrical Electrical basis AutoCAD A utodesk e VVault ault basis Autodesk A utodesk e Pr oduct Str eam basis Autodesk Product Stream

Aa antal dagen n Aantal 3 ddagen agen 1 ddag ag 1 ddag ag

CADe xpress CADexpress 1.095 575 575

Bouwk kundig Bouwkundig A utodesk e Revit basis Autodesk A utodesk e Revit basis 2 Autodesk A utodesk e Revit upd ate Autodesk update A utoCA AD Architecture Architecture basis AutoCAD A utoCA AD Architecture Architecture upd ate tr aining AutoCAD update training

Aa antal dagen n Aantal 4 ddagen agen 2 ddagen agen 1 ddag ag 4 ddagen agen 2 ddagen agen

CADe xpress CADexpress 1.225 795 495 1.225 795

Media & Entertainment A utodesk e VIZ basis Autodesk A utod t desk e k VIZ upd date t van 3D Stu St dio VIZ 2006/0 05 Autodesk update Studio 2006/05

Aa antal dagen n Aantal 4 ddagen agen 2d agen 2dagen

CADe xpress CADexpress 1.225 795

O maatwerktraining Ook maatwerktrainin ng en trainingen op locatie l mogelijk... Bel of e-mail voor meer me eer informatie of een n aanbieding! Leveringsvoorwaarden: Leverin ngsvoorwaarden:

Vóór 15.00 0 uur besteld: morgen morge en in huis (uitzonderingen (uitzonderinge en voorbehouden)

• Alle ggenoemde enoemde prijzen zijn in EURO xclusief B TW, rrembourskosten TW embourskosten en eventuele eventuele verzendverzend- en en administratiekosten. administratiekosten. EURO,, eexclusief BTW, • Prijs Prijs-, Prijs-, m modelwijzigingen, odelwijzigingen, en en ddrukfouten rukfouten on onder der vo voorbehoud. oorbehoud. Afbeeldin Afbeeldingen gen kunnen kunnen afwijken. afwijken. en • Aanb Aanbiedingen biedingen ggelden elden zolan zolangg de de voorraad voorraad str strekt. ekt. • Beta Betaling ling uitsluiten uitsluitendd onder onder rembours rembours (tot ` 1000 1000,-), 0,-), vooruit ooff vi viaa een autom automatische atische in incasso. casso. Bij opd opdrachten rachten on onder der ddee ` 1.000,wor den e ` 17,50 verzen d- en/o administratiekossten in rrekening ekening ggebracht. ebracht. TTransportkosten ransportkosten voor v LaserJ et prin ters en HP Desi gnJet worden verzenden/off administratiekosten LaserJet printers DesignJet plotte ers t/m 42” ` 38,-; Desi gnJets boven 42” ` 124,- HP Desi gnJet 5000, 60” ` 1,40 per km. M onitoren ` 10,-. plotters DesignJets DesignJet Monitoren • Op al alle lle aanbi aanbiedingen edingen van en over overeenkomsten eenkomsten m met e CADe et CADexpress xpress BV zijn ddee alg algemene emene voorwaa voorwaarden rden van CADe CADexpress x ess BV van toepassin xpr toepassing. g. Een kkopie opie wor wordt dt u op verzoek toeg toegezonden. ezonden. CADe CADexpress xp prress e B BV, V, P Postbus ostbus 3594, 5203 DN ‘s-Herto ‘s-Hertogenbosch ogenbosch

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

16:05

Pagina 41

Courant

ReWalk exoskelet laat verlamden lopen

Pagina 1. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van CAD-Magazine

Oscar-nominaties dankzij CAD-software

Sony Pictures Imageworks is al meermalen genomineerd voor een Academy Award, ofwel Oscar, en heeft er inmiddels ook twee gewonnen: voor de visuele effecten van Spider-Man 2 en voor de beste korte animatiefilm The ChubbChubbs. Verder hebben ze Oscar-nominaties gekregen voor Superman Returns, Monster House, The Chronicles of Narnia, Spiderman 1, Hollow Man, Stuart Little en Starship Troopers. Sony Pictures Imageworks gebruikt onder meer Autodesk Maya en Autodesk Motionbuilder voor haar visuele effecten in de films. Één van hun meest recent op DVD uitgebrachte films is Beowulf. www.imageworks.com

Jaarlijks vallen er meer dan 3200 doden op de Europese snelwegen. Gemiddeld is dat vier doden per miljard gereden kilometers. In Oostenrijk , Noorwegen, België, Tsjechie, Italië, Portugal en Spanje ligt het aantal verkeersdoden boven het gemiddelde, maar in Slovenië en Hongarije vallen de meeste doden. Daar sterven meer dan acht mensen per miljard gereden kilometers. Naast Nederland zijn Zwitserland,

Denemarken en het Verenigd Koninkrijk koplopers als het gaat om verkeersveiligheid. Investeren De commissie Transport stemde 26 februari in het Europees Parlement over nieuwe Europese wetgeving voor verkeersveiligheid. Die moet er vooral voor zorgen dat in landen waar de verkeersveiligheid nog te wensen overlaat, er meer wordt gedaan om het aantal verkeersdoden terug te brengen. Ondanks het hoge aantal verkeersdoden hebben landen als Slovenië en Spanje al met succes geïnvesteerd om de wegen veiliger te maken. Het aantal doden is daar al met 8,5 tot 10 procent teruggebracht, maar ligt nog steeds boven het Europees gemiddelde.

Afwasbare muis in de muizenval AMSTERDAM – De Mouse Trap kan worden dicht geritst zodat er kleine accessoires in opgeborgen kunnen worden en meegenomen. Als je de Mouse Trap (muizenval) weer open ritst verandert hij in een muismat. De mat is zacht en flexibel en glijdt niet weg op de meeste ondergronden.

De Mouse Trap is uitstekend geschikt om de afwasbare muis van Belkin in op te bergen en mee te nemen. Deze afwasbare muis is waterbestendig en dus goed bestand tegen morsen. Hij kan onder de kraan worden afgespoeld en daarna zonder problemen weer op de pc of laptop worden aangesloten voor gebruik. Deze muis werkt op diverse ondergronden, inclusief bekleding en hout. Dankzij de gladde onderkant is hij zelfs geschikt voor gebruik op de bank of tapijt. Deze beide laptopaccessoires kan de gebruiker samen gemakkelijk bij de hand houden en overal gebruiken. Uit onderzoek blijkt dat steeds meer laptops voornamelijk in een woonomgeving worden gebruikt. Gebruikers hebben daarom ook accessoires nodig die speciaal hiervoor ontwikkeld zijn. Belkin heeft met de ontwikkeling van deze innovatieve laptopaccessoires ingespeeld op deze behoefte om het gebruik van uw laptop in uw woning makkelijker en comfortabeler te maken. Beide producten zijn vanaf maart leverbaar.

Pag 2. Pag 3.

9 Mei | 1e jaargang | nummer 3

Nederlandse wegen veiligste van Europa

BRUSSEL - De Nederlandse snelwegen behoren tot de veiligste van Europa. Dat blijkt uit cijfers van de Europese vereniging voor veilig verkeer ETSC die onlangs bekend zijn gemaakt. Het onderzoek vond plaats in negentien EU-lidstaten.

Cursus StamGast

Hogere waardering technici

Techneuten raken ‘nerdimago’ kwijt

ZOETERMEER – Technici krijgen steeds meer waardering en raken hun ‘nerd-imago kwijt. Volgens een onderzoek van Trius onder 500 HTS’ers in de eindfase van hun studie schreeuwt de markt om hoogopgeleide technici die ook steeds beter worden beloond. Volgens de studenten komt dit omdat er in de media positieve aandacht is voor techniek en een toenemende vraag naar technici. De opkomst van technische detacheringsbureaus draagt daar ook een steentje aan bij. Trius vergeleek de eigen resultaten met het ’Ebbinge imago onderzoek’ dat jaarlijks wordt uitgevoerd onder ruim 2.500 hoogopgeleide studenten. Aan de vooravond van de Nationale Carrièrebeurs in Amsterdam ondervroegen zij technisch studenten over hun visie op de arbeidsmarkt en hoe zij hun kansen inschatten. Verrassend is dat HTS’ers niet meer warmlopen voor een leaseauto of laptop. Slechts drie procent is hiermee nog over te halen. Meer dan de helft vindt goede doorgroeimogelijkheden een belangrijker arbeidsvoorwaarde. Daarnaast wensen zij ook afwisselend werk en een goed salaris. De helft van de respondenten vindt dat het imago van technisch personeel de afgelopen jaren duidelijk is verbeterd. Zij denken dat dit komt door meer media aandacht voor de technische sector en een toenemende vraag naar techneuten.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 42

Pagina 2. | Gratis verspreiding in iedere uitgave van CAD-Magazine

9 Mei | 1e jaargang | nummer 3

Materialise maakt onderdelen voor Sintesi-project Materialise heeft een belangrijke bijdrage geleverd aan het Pininfarina Sintesi project, dat getoond werd op de 78ste Internationale Autosalon in Genève. Het is de allereerste keer dat additieve technieken zo een prominente rol spelen in een ‘concept car’ project. De Sintesi is een sportwagen met vier deuren en vier zetels, ontwikkeld vanuit een uiterst vernieuwende aanpak. De ontwerpers zien de wagen niet als een vorm die de mechaniek omhult, maar als iets dat vorm geeft aan de mechaniek rondom de passagiers, met de passagiers als vertrekpunt. Deze aanpak, bekend als ‘Liquid Packaging’, heeft de traditionele volumetrische harmonieën onderuit gehaald. Dat heeft als gevolg een verbetering van de gewichtsverdeling en een verlaging van het zwaartepunt, twee belangrijke elementen voor de dynamica.

Materialise bijdrage De nieuwe designvormen en futuristische aanpak die zo typerend zijn voor de Sintesi, lieten niet toe beroep te doen op traditionele produc-

tietechnieken. Dit bracht Materialise, specialist in het vrije vormen. Daarbij wordt van additieve technologieën

Pininfarina bij vervaardigen van gebruik gemaakt (ook 3D printing

technologieën genoemd), compleet automatische processen waar geen matrijzen aan te pas komen en die bijgevolg een onbeperkte ontwerpvrijheid toelaten. Heden ten dage worden deze technologieën steeds meer ingeschakeld in de productie van ‘concept cars’. Op termijn zal deze methode ook in de automobielindustrie gebruikt worden voor echte productiestukken. Door beroep te doen op Materialise kon Pininfarina haar designideeën volledig realiseren, zonder te hoeven inboeten op het vlak van creativiteit. Materialise heeft verschillende componenten gemaakt voor het Sintesi project, allemaal aan de hand van de additieve technologie stereolithografie (SLA): het dashboard, de radiator, controlepanelen, dakantenne, afstandsbediening en lichtconsole (in het dak). www.materialise.com

ReWalk exoskelet laat Derde trimester Neurocampus van start Cursus StamGast verlamden lopen Hersentraining via internet groeit en groeit. De Neurocampus-site is inmiddels toe aan haar derde trimester. Er zijn tal van nieuwe oefeningen. Met dit keer extra aandacht voor geheugenoefeningen.

TEL-AVIV - Het Israelische Taga heeft met SolidWorks een exoskelet ontworpen dat mensen wier benen zijn verlamd kan laten lopen. Taga is een bedrijf dat onder meer medische hulpmiddelen ontwerpt. Het ReWalk exoskelet is een licht en draagbare ondersteuning van de ledematen. Een soort pak met DC motoren bij de gewrichten, oplaadbare batterijen, sensoren en een computergestuurd controlesysteem.

De gebruiker draagt een rugzak en steunen langs de benen, hij of zij kiest de gewenste beweging en snelheid met een afstandsbediening. Een sensor op de borst bepaalt de hoek van het lichaam en coördineert de beenstand en beweging om de balans te bewaren. Iemand met een dwarslaesie kan hiermee wat onmogelijk leek: staan, lopen en zelfs trappen beklimmen.

Zo is er bijvoorbeeld ‘MemoZin’. Speciaal voor mensen die wel eens vergeten wat iemand tijdens een praatje op een verjaardag heeft gezegd. Terwijl ‘StamGast’ juist gaat om het onthouden van gezichten. Wie zich wel eens afvraagt: ‘Heb ik die mevrouw niet eerder gezien?’, traint het geheugen op de site. Ook de nieuwe oefeningen op het gebied van Taal, Rekenen, en Inzicht sluiten aan op de dagelijkse praktijk. Er worden online 123 verschillende hersenkrakers gepresenteerd op diverse niveaus. De website is gratis.

www.tagapro.com en www.solidworks.nl

www.neurocampus.nl

Burton werkt aan elektrische aandrijving ZUTPHEN - De volgende stap van Burton, dat sportauto’s bouwt op basis van 2CV’s, is elektrische aandrijving. Aan het einde van het jaar hoopt het Zutphense bedrijf er klaar mee te zijn. “De Burton Car Company is op het moment bezig een elektrische versie van hun sportauto te ontwikkelen. Dat gebeurt in samenwerking met de Hogeschool van Arnhem. Aan het einde van het jaar moet het project klaar zijn en Burton hoopt op de 2009-editie van de AutoRAI al iets te kunnen laten zien.” Dat verklaart Iwan Göbel, één van

de drijvende krachten achter Burton. Vorig jaar won Rob Wolkers de SolidWorks Design

Contest met de tekeningen van deze Elementz. Hij won daarmee een Burton. Göbel heeft plannen om voor de elektrische Burton een combinatie van het oude ontwerp met de Elementz te maken. Het winnende ontwerp verdwijnt dus zeker niet zomaar in een stoffige la. “De Elementz levert een paar goede ideeën op om materiaal te besparen.” De Burton is een gemakkelijk slachtoffer voor elektrische aandrijving omdat de auto erg licht is. Wel denkt Göbel dat het moeilijk wordt om de elektrische Burton voor een goede prijs aan te bieden. De productie ligt immers laag en daarmee

wordt het elektrische systeem een duur grapje. Burton-liefhebbers hoeven niet te wanhopen, want de technische basis is en blijft de Deux Chevaux. Die blijft nodig om de Burton goedkeuring voor de openbare weg te verlenen. Zeer binnenkort komt Burton voor de tweecilinders met een ombouw tot ethanol. Dat wordt gedaan door de sproeiers van de carburateur te aan te passen. De ombouw kost 25 tot 30 euro. www.burtoncar.com

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 43

Arknet, een Arkey-forum op internet Sinds begin 2008 is weer een (door gebruikers opgezet) Arkey-gerelateerd forum beschikbaar; het ArkNet2 forum. Dit is de plek op internet om in contact te komen met verschillende Arkey-gebruikers, te lezen, vragen te stellen en/of antwoorden te geven. Dit forum is opgezet door drie ArkeyvMV gebruikers (Henk Middelkoop, Marius de Reus en René van den Brom). vMV CAD-Adviseurs ondersteunt het initi-

atief van de heren volledig en hoopt dat hun klanten volop gebruik zullen maken van het forum en hun kennis en ervaring willen delen met anderen.Het forum is onafhankelijk en heeft geen enkele verbintenis met Arkey Systems of een producent van een bepaalde Arkey-werkmethodiek. www.arknet2.nl

AutoCAD 2005 met pensioen Voor de zekerheid maken de leveranciers en distributeurs van Autodesk-producten de gebruikers er nogmaals op attent dat het vanaf 15 maart aanstaande niet meer mogelijk is de Autodesk-producten op basis van het 2005 platform te updaten. Deze retirement-aankondiging geldt voor de volgende producten: Platform Technology: AutoCAD 2005 en AutoCAD LT 2005. Architectuur: Architectural Desktop 2005. Infrastructuur: Autodesk Land Desktop 2005 en Autodesk Raster Design 2005. Degenen die in het bezit zijn van licenties van één of meer van bovengenoemde producten, kunnen contact opnemen met hun leverancier. Die zal hen graag informeren over de gevolgen van de retirement-actie en de stappen die zij kunnen nemen om te voorkomen dat hun licentie vervalt. www.autodesk.nl

Cadac Group introduceert Organice Publish De Cadac Group ontwikkelt op SharePoint gebaseerde engineering document management oplossingen, en introduceert nu Organice Publish. Deze nieuwe module in het productportfolio van Organice kan documenten, die zijn opgeslagen in SharePoint, publiceren naar een andere SharePoint-bibliotheek of naar een andere interne of externe SharePoint site. Deze documenten kunnen gepubliceerd worden in hun eigen formaat, maar ze kunnen ook geconverteerd worden naar een onafhankelijk bestandsformaat zoals PDF of DWF, zodat ze makkelijk door anderen geopend en bekeken kunnen worden zonder dat daarbij de originele applicatie nodig is. Gepubliceerde documenten kun-

43

nen eenvoudig gedistribueerd, geprint en gearchiveerd worden. Organice Publish is met name geschikt voor organisaties die hun documenten in SharePoint beheren en deze documenten moeten delen en uitwisselen met andere (externe) projectleden. Hierbij is het vaak ongewenst om documenten in hun eigenlijke formaat te delen, omdat anderen de documenten niet mogen wijzigen, of omdat zij niet de beschikking hebben over de bijbehorende applicatie. Ook vanwege archiveringseisen is het verstandig om documenten te archiveren in een bestandsformaat dat de tand des tijds kan weerstaan, zoals PDF/A. Het originele en gepubliceerde document worden inclusief metadata opgeslagen en beheerd in SharePoint, waarbij hun onderlinge relatie wordt vastgelegd. Dit garandeert dat wijzigingen op het originele document ook worden doorgevoerd op het gepubliceerde document. Organice Publish is in staat MS Office 2003, Office 2007, AutoCAD en AutoCAD LT bestanden te converteren naar PDF, PDF/A en DWF. Organice Publish is beschikbaar voor klanten vanaf maart 2008. www.cadac.com

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

16:06

Pagina 44

Onderdelen vergelijken met EnSuite versie 2

nen gebruikers zoeken naar kenmerken gebaseerd op parameters, zoals maten, diameters en hoeken. EnSuite versie 2 biedt ook de mogelijkheid geometrische dimensies te meten zoals lijnen, cirkels, randen, hoeken en volumes.

CCE heeft een update van EnSuite op de markt gebracht, versie 2 van deze CAD-viewer. Er zijn diverse toevoegingen waaronder de mogelijkheid om twee modellen over elkaar te plaatsen waarbij de verschillen worden geaccentueerd. Ook kan een onderdeel uit een samenstelling worden gelicht door de rest van de samenstelling transparant te maken. Ook kun-

Vergelijking De functionaliteit om onderdelen te vergelijken in versie 2, maakt het voor gebruikers mogelijk om snel de verschillen te zien. Dit kan bijvoorbeeld gebruikt worden om een onderdeel van een leverancier te vergelijken met het originele ontwerp. De gebruiker kan kiezen hoe de verschillen worden geaccentueerd: met verschillende kleuren of mate van transparantie. Deze functie kan ook gebruikt worden om de wijzigingen en ontwikkelingen tijdens het ontwerpproces weer te geven. De software is ontwikkeld voor bedrijven die met verschillende CAD-systemen werken omdat die worden toegepast door klanten, leveranciers en partners. Onder de te viewen bestanden zijn die uit Catia V4, Catia V5, Pro/Engineer, Unigraphics, SolidWorks evenals Parasolid, IGES- en STEP-bestanden. www.cadcam-e.com/EnSuite2

Contex’s nieuwe generatie grootformaat scanners

de naam xDTR en versnelt de dataoverdracht van scanner naar PC. www.contex.com

Het Deense Contex komt met een nieuwe generatie grootformaat scanners met verbeterde technologieën en vormgeving. De productlijn geeft een betere beeldkwaliteit en meer flexibiliteit. De scanners zijn vooral bestemd voor grootverbruikers. De lancering van de Contex HD-serie start op 10 april. De veranderde vormgeving is meer dan een facelift, de zwart met zilveren uitvoering sluit goed aan bij een moderne zakelijke omgeving. De scanner is te integreren met de meeste grootformaat printers en geeft de gebruiker de mogelijkheid eenheid te creëren bij het kopiëren en printen. De optische resolutie is verhoogd van 508 naar 600 dpi, de hoogste standaard in de huidige markt. De HD-serie maakt gebruik van de Hi-Speed USB-interface van Contex die overdrachtsnelheid van data vergroot. Deze is bekend onder

Ook DHV kiest voor de NedInfra oplossingen van NedGraphics NedGraphics. Voor complete en modulaire CAD/GIS systemen. GEOCAD, IGOS, NedBrowser, NedCT, NedGeodata Manager, NedGeodataWarehouse, NedInwinning, NedOffice, NedPlan, NedTekeningenbeheer, NedView, TopoCAD, WOCAD


NedGraphics B.V. Nederland T: + 31 (0) 347 329600 E: [email protected] www.nedgraphics.nl

België T: + 32 (0) 11300 911 E: [email protected] www.nedgraphics.be

44

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 45

SolidWorks neemt Priware over SolidWorks heeft het Britse Priware overgenomen, een SolidWorks Gold Partner en de producent van CircuitWorks-software. Deze software vult het gat tussen elektronische CAD- en Mechanical CAD-software. Een voorbeeld daarvan zijn componenten zoals printed circuit boards (PCB’s) die met CircuitWorks worden gemaakt en die door de compatibiliteit goed zullen passen en werken in met SolidWorks ontworpen apparatuur. Bij het samenvoegen hoeft het SolidWorks-scherm niet te worden verlaten. www.solidworks.nl

StabiCAD LT voor in de brandweerwagen Stabiplan brengt een nieuwe versie op de markt voor de StabiCAD (brand)veiligheid gebruikers. In deze versie is de GIS-koppeling opgenomen, waarmee de krachten van twee softwarespecialismen worden gebundeld. Actuele gebouwen objectinformatie toegevoegd aan de digitale geografische kaart is voor de brandweer de juiste combinatie. Tijdens de Brandweer Vakdagen 2008 wordt de GIS-koppeling gedemonstreerd: 27-29 mei in Hardenberg. Met de GIS-koppeling voegt de gebruiker gebouwinformatie toe aan digitale geografische kaarten in de brandweerwagen. Gebouwtekening zoals aanvalsplannen en bereikbaarheidskaarten, zijn als pdf te exporteren naar iedere gangbare GIS-applicatie (o.a. CityGIS en ATsence). Niet alleen gebouwtekeningen maar ook belangrijke objectinformatie uit StabiBase (projecten tekeningbeheer) worden meegestuurd naar de GIS-applicatie en op de juiste plaats getoond op de geografische kaart. Met de GIS-koppeling beschikt de bandweer over actuele gebouwinformatie en beheert gegevens in één centrale database. De brandweer kan tijdens de rit de aanvalsstrategie bepalen en komt goed voorbereid op locatie. De nummers van gevaarlijke stoffen uit StabiBase bijvoorbeeld, worden in GIS gelinkt aan een stoffenapplicatie waardoor de risico’s op een calamiteit direct duidelijk zijn. Op basis daarvan kan de brandweer snel en accuraat handelen. www.stabiplan.nl

WTC-staal verwerkt in schip US-Marine Met software van Intergraph en zeveneneenhalf ton staal van het World Trade Center uit New York is het marineschip USS New York gebouwd, dat 1 maart te water is gelaten. Het schip draagt het motto “Strength forged through sacrifice. Never forget.” ofwel “Kracht gesmeed uit opoffering. Nooit vergeten.”. De USS New York is het nieuwste schip in de LPD 17 amfibisch landingsschip-klasse. LPD staat voor Landing Platform Dock; feitelijk kunnen er met dit schip manschappen worden vervoerd voor een landing met amfibievoertuigen en helikopters. Bij de bouw is gebruik gemaakt van een Integrated Data Environment (IDE) door producten van Intergraph te combineren voor CAD, CAM en CAE met bedrijfsbreed datamanagement en lifecycle-ondersteuning. Door het toepassen van IDE kan fors bespaard worden op de kosten. De samenwerking bij ontwerp en productie verloopt beter, innovaties zijn sneller toe te passen en onderdelen zijn in één keer goed: minder uitval of herbewerking. Met IDE kunnen gebruikers toegang krijgen tot alle data betreffende het schip en de voortgang van ontwerp en bouw, vanuit verschillende organisaties, scheepswerven en geografische verspreide teams. www.intergraph.com CADMagazine April/Mei 2008-3

45

COLUMN Registratie “U mag dit item niet bekijken”. ”U bent niet ingelogd”. ”De informatie die u zojuist heeft opgevraagd is alleen beschikbaar voor geregistreerde gebruikers”. Zomaar een paar meldingen die u kunt treffen als u op het eerste oog een interessant artikel op internet wil lezen. Je enthousiasme wordt direct de kop ingedrukt. Zo’n melding is absoluut de trigger om het goede humeur in te wisselen voor een chagrijnige bui. Rot op!. Wie denken ze wel dat ze zijn. Wat is überhaupt het nut van die registratie. Ik kom niet internetbankieren maar een artikeltje lezen. Dat gebruikersgroepje is toch geen verboden verbond. De inhoud van dat persbericht over de verbeteringen van meeste recente versie van AutoCAD bevat toch geen staatsgeheimen. Trouwens, al die inlognamen ben je de volgende dag al weer vergeten. Ik in ieder geval wel. Nee dan die vragen die je moet beantwoorden om tot dat voorgespiegelde elitekorps te mogen behoren. Natuurlijk verdien ik meer dan 100.000 euro per jaar! Uiteraard ben ik universitair geschoold! Zie je niet dat ik 18 jaar en van het vrouwelijk geslacht ben! Vanzelfsprekend vervul ik een managementfunctie en geef ik leiding aan meer dan 25 personen. Nee ze zullen toch wel snappen dat het enig naar waarheid ingevulde veld die van het e-mailadres is. Herkent u de stoomafblazende en tenenkrommende situatie. Stuur een ongezouten bericht aan: [email protected] Mijn advies: Laagdrempelig. Open gooien die zooi. Iedereen is van harte welkom op deze site. Gastvrijheid. Hoe meer zielen hoe meer vreugd. Nederland is veel te klein om zinvol kennis en ervaringen uit te wisselen bij een afgeschermd gebruikersplatform.

Willem Barendsz

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 46

P LATFORM

AutoCAD 2009 Deel 1

Een Ribbon in plaats van pull Door Jean-Pierre van Gastel

Traditiegetrouw is zoals elk jaar in maart de nieuwe versie van AutoCAD geïntroduceerd door Autodesk. AutoCAD 2009 en AutoCAD LT 2009 genaamd zijn sinds 25 maart beschikbaar. In een aantal artikelen komen weer alle nieuwe mogelijkheden uitgebreid aanbod. kan kiezen tussen iconen, kleine weergave, medium weergave of grote weergave. Overigens komt de miniatuurweergave van de laatst geopende tekeningen tevoorschijn als men de naam van een tekening aanraakt met behulp van de muis, zie afbeelding 3. Tevens kan de lijst met laatst geopende tekening geordend worden, gebaseerd op bijvoorbeeld datum of bestandstype. Ook kan de lijst gewist worden door middel van het rechtermuisknopmenu dat beschikbaar is in de lijst.

Afbeelding 1.

N

et als elk jaar is er weer aandacht besteed aan diverse gebieden in het tekenpakket. Voor deze versie zijn dat onder andere wijzigingen in de User Interface, tekentools en visualisatie. De eerste vraag die vaak gesteld wordt, is of het DWG-formaat aangepast is. Dit is niet het geval en AutoCAD 2009 (LT) DWG-bestanden worden nog steeds weggeschreven in het 2007 DWG-formaat. De eerste keer als de gebruiker AutoCAD (LT) 2009 ziet, is het wel even schrikken. Het traditionele pulldown-menu is namelijk verdwenen en vervangen door een ‘Ribbon’. Deze Ribbon of lint is geïntroduceerd in Microsoft Office 2007 en Microsoft heeft deze omgeving beschikbaar gemaakt voor elke softwareontwikkelaar. Wat verder opvalt, is dat AutoCAD standaard geen zwarte achtergrondkleur meer heeft voor de Modelspace maar een beige kleur zoals de Block Editor. Wel zo praktisch aangezien de lay-out kleur standaard wit is en er zo een beter contrast ontstaat voor bepaalde kleuren, zie afbeelding 1. CADMagazine April/Mei 2008-3

Menu Browser Helemaal links bovenin beeld bevindt zich een grote rode knop met de letter ‘A’ die is omgedoopt tot Menu Browser. Zodra de gebruiker hier op klikt, komt het oude vertrouwde pulldown-menu naar beneden gerold maar wel in een verticale weergave, zie afbeelding 2. Helemaal bovenin de Menu Browser is er een zoekveld beschikbaar waarmee gezocht kan worden naar bepaalde commando’s. Typt de gebruiker bijvoorbeeld de letters ‘L-IN-E’, dan wordt de Menu Browser dynamisch aangepast en worden alleen commando’s weergegeven die in het CUI-bestand staan en waarin de letters ‘L-I-N-E’ voorkomen. Door middel van een dubbelklik op het gevonden commando, kan het commando geactiveerd worden. Daarnaast is het mogelijk om met behulp van de Menu Browser te zien welke tekeningen er allemaal geopend zijn en welke het laatst geopend zijn. Dit kon natuurlijk al maar nu wordt er naast de naam van de tekening ook een miniatuurweergave gebruikt. De grootte hiervan is overigens in te stellen waarbij de gebruiker

46

Quick Access Toolbar De nieuwe Quick Acces Toolbar bevindt zich linksboven direct naast de Menu Browser. De Quick Acces Toolbar biedt toegang tot commando’s zoals ‘New’, ‘Open’, ‘Save’, ‘Plot’, ‘Undo’ en ‘Redo’. Uiteraard kan de gebruiker hier zelf nog commando’s aan toevoegen via het CUI-commando. De kortste weg hiernaartoe is door gebruik te maken van het rechtermuisknopmenu van de ‘Quick Acces Toolbar’. Via de optie ‘Toolbars’ in het rechter-

Afbeelding 2.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 47

down

Afbeelding 4.

Afbeelding 3.

muisknopmenu kunnen extra AutoCAD toolbars worden aan of uitgezet. Het InfoCenter dat in AutoCAD (LT) 2008 is geïntroduceerd, is verder verfijnd doordat het zoekveld nu ingeklapt kan worden. Ribbon De grootste verandering in AutoCAD (LT) 2009 is de introductie van de ‘Ribbon’ en heeft het meeste weg van een horizontaal ‘Dashboard’. De ‘Ribbon’ in AutoCAD (LT) 2009 is opgebouwd uit een verzameling van tabs en panels. Een zogenaamde ‘tab’ vertegenwoordigt een groep met commando’s. Zo is er bijvoorbeeld een ‘Tab Home’, een ‘Tab Blocks & References’, een ‘Tab Annotate’, een ‘Tab Tools’, een ‘Tab View’ en een ‘Tab Output’ (In de 2D Drafting en Annotation workspace). De ‘3D modeling workspace’ bevat andere tabs, specifiek voor AutoCAD Full. Elke tab bevat meerdere panels en elk panel bevat meerdere commando’s in de vorm van icoontjes. Sommige panels kunnen verder uitgeklapt worden om bij nog meer commando’s te komen. De Ribbon is standaard vastgezet bovenin beeld, maar kan via het rechtermuisknopmenu losgemaakt worden zodat het een zwevend venster wordt. Als de gebruiker deze daarna aan de zijkant


van zijn scherm verankert, lijkt deze Ribbon sterk op het dashboard uit de vorige versies. Om wat meer ruimte in beeld te creëren kunnen de namen van de verschillende panels uitgezet worden. Tevens kan er een ‘Autohide’functie gebruikt worden om de panels en tabs automatisch te laten verdwijnen in beeld en weer terug te halen zodra de gebruiker deze weer aanraakt met de muiscursor, zie afbeelding 4. Daarnaast kan er via het uitgebreide rechtermuisknopmenu een koppeling gemaakt worden tussen een ‘Tool Palette’ en een panel. De gehele Ribbon is aan te passen naar eigen wensen via het ‘Customize User Interface’-dialoogvenster. In de CUI zijn er zogenaamde Ribbon panels beschikbaar die de gebruiker naar hartelust kan modificeren en bewaren in een eigen ‘Workspace’. Status Bar met icoontjes De AutoCAD ‘Status Bar’ bevat in AutoCAD (LT) 2009 icoontjes in plaats van tekst knoppen. Ook dit zal wennen zijn in het begin, maar het oude gedrag (weergave van tekst noppen) kan via het rechtermuisknopmenu ingesteld worden. Een nieuwe knop in de Status Bar is de ‘Quick Properties’ (QP) waar over later meer. Daarnaast hebben de knoppen ‘Snap’, ‘Polar’ en ‘Osnap’ uitgebreide rechtermuisknopmenu-instellingen gekregen om snel diverse instellingen te maken zonder naar de Settings te hoeven gaan. Zo kan de gebruiker bijvoorbeeld in het rechtermuisknopmenu van de ‘Osnap’

47

direct verschillende ‘object-snaps’ aanof uitzetten. De ‘Model’ en ‘Lay out’knoppen zijn verplaatst naar de rechterzijkant van de Status Bar, zie afbeelding 5. De lay-out flyout is vervangen door een Quick View Lay outs-knop gevolgd door de nieuwe Quick View Drawings knop. Daarnaast is er direct een icoontje te vinden om te zoomen en of te pannen in de tekening. Het nieuwe ‘Steeringwheel’ (LT en Full) en ‘Viewcube’-commando (alleen in Full), kan ook direct vanuit de Status Bar gestart worden en de ‘Annotation Scale’-knop is vervangen door een ‘Viewport/Annotation toggle’. Als laatste nieuwe knopje vinden we de ‘Workspace Switching’-knop terug in de Status Bar waarmee we snel kunnen schakelen tussen verschillende Workspaces. Wel wennen De eerste indruk van de nieuwe AutoCAD is erg goed. Het is wel wennen aan de nieuwe Interface. Neem je echter even de tijd om optimaal gebruik te maken van de nieuwe mogelijkheden die de User Interface biedt wil je niet meer terug naar de oude klassieke interface die overigens nog wel beschikbaar is. Jean-Pierre van Gastel [email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 48


Techni-Show/ESEF 2008

Techniek is ook voor jongeren

Door Rob Sman

Iedere twee jaar wordt in Utrecht de Techni-show gehouden. Een evenement dat bij een groot deel van de lezers van dit blad bekend zal zijn; het is immers dé beurs voor de metaalbranche. Of het nu gaat om de grondstoffen, het verspanend of niet verspanend bewerken, verbinden of behandelen, op de Techni-show vind je altijd exposanten die de vereiste machines, gereedschappen of kennis kunnen leveren. Ook CAD en CAM horen in het rijtje thuis.

C

AM hoort er thuis als middel om de bewerkingsmachines aan te sturen, en CAD uiteraard als omgeving waarin de modellen worden gemaakt die naar CAM worden doorgestuurd. De redactie bezocht medio maart de 25e editie van de Techni-show om eens te ervaren hoe het de CAD-leveranciers verging. À propos; wie Techni-show zegt, zegt ook ESEF. Deze beurs biedt toeleveranciers de gelegenheid zich te presenteren, en wordt gelijktijdig met de Techni-show gehouden. In cijfers Om maar meteen met de deur in huis te vallen; de beurs is zeer succesvol verlopen. De dagelijks uitgegeven beurskrant vermeldde zaterdag de CADMagazine April/Mei 2008-3

volgende bezoekersaantallen voor de voorafgaande vier beursdagen. Voor de Techni-show 50.309 , en voor ESEF 32.304. Zaterdag was trouwens voor de Techni-show uitgeroepen tot ‘Familiedag’, bestemd om jongeren kennis te laten maken met techniek. Schrijver dezes bezocht de beurs ook op zaterdag. Er was toen ook sprake van een redelijke drukte, en er waren inderdaad ouders met kinderen. De ESEF was overigens op vrijdag al afgesloten. Van de bezoekers gaf zo’n 65% aan werkzaam te zijn in de industrie (ESEF 54%). Ontwerp-, ingenieurs- en adviesbureaus leverden 4% van de bezoekers (ESEF 8%). Het onderwijs tekende voor 8% (ESEF 3%).

48

Gerbert Thelissen, manager van Cadmes, toont de award die Cadmes kreeg voor de gehele stand.

Uiteraard exposeerde op de ESEF een flink aantal Engineering-bedrijven, en dat verklaart misschien waarom er op dat terrein verhoudingsgewijs meer bezoekers waren. Ook bij een indeling naar functie scoorde de ESEF hier hoger: 16% versus 11% gaf aan engineer/constructeur te zijn. Als dat klopt maakt het overigens in absolute zin niet zoveel uit, namelijk 5.169 tegen 5.534 in het voordeel van de Techni-show. Belangrijke cijfers voor de CAD-leveranciers omdat hier uiteraard een flink deel van de doelgroep onder valt. Wat er ook aan ten grondslag ligt; het overgrote deel van de CADleveranciers had gekozen voor de Techni-show. Enkelen voor beide!

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 49

Een trend Bij een rondgang langs de stands wordt door de CAD-leveranciers unaniem het succes van de beurs bevestigd. Iedereen is zeer tevreden over de hoeveelheid belangstelling en de kwaliteit. Over een paar van de exposanten valt nog wel het één en ander te vertellen. ISD bijvoorbeeld, was op het lumineuze idee gekomen de beurs te combineren met het organiseren van een gebruikersdag, of eigenlijk gebruikersavond. Zo’n 175 gasten waren daarop aanwezig. ISD had als vertegenwoordiger van HiCAD het nodige te melden over HiCAD neXt 2008. De herschreven kernel draagt bij aan kleinere bestanden en meer accurate geometriebeschrijving. Zowel history-based als non-history-based modelling zijn mogelijk, hetgeen een trend lijkt te gaan worden. Natuurlijk trekt een nieuwe versie altijd extra publiek, maar niet iedereen kon zoiets tonen. De stand van Autodesk bijvoorbeeld, die van oudsher bemand wordt door de dealers. In dit geval waren dat uiteraard de dealers van de MCAD-producten, lees Inventor. Hoewel men ook hier over belangstelling niets te klagen had, zou het nog leuker zijn geweest als er iets nieuws te melden was, maar ten tijde van de Technishow lag er nog een embargo op informatie over Inventor 2009. Jammer, als je wel als dealer reeds de informatie hebt en alles van de nieuwe versie weet.

nents is een productconfigurator ten behoeve van verkoopdoeleinden en kan productsimulaties, maar ook productiesimulaties uitvoeren. Bij Cad2M was het zelfs op de zaterdag nog bovenmatig druk. Een ander zeer belangrijke Solidworksdealer is Cadmes. Daar was de publieke belangstelling niet alleen te wijten aan de getoonde producten, maar zeker ook aan de stand zelf. Opvallend vormen kleur-gegeven, met als blikvanger een Donkervoort sportwagen. Maar niet alleen het uiterlijk telt. Ook de voorbereiding op de beurs was zeer serieus, inclusief bijvoorbeeld een beurstraining voor de standbemanning. Het geheel leverde hen de Stopkracht Award op, een prijs voor het bedrijf dat zich op de Techni-show het beste presenteert; een niet geringe prestatie en welverdiende beloning. De prijs wordt toegekend door Expozine, het tijdschrift van de Jaarbeurs Utrecht Expopoint. Naast Solidworks vertegenwoordigt Cadmes onder andere ook Cimatron en Mastercam. Qua nieuwigheden kon op de stand kennis worden genomen van het nog te verschijnen Solidworks 2009 en 3DVIA Composer, van het Solidworks moederbedrijf Dassault. 3DVIA Composer helpt bij het maken van illustraties, voor bijvoorbeeld handleidingen, aan de hand van het beschikbare 3D-model uit het cadsysteem.

In kleine kring Van de PTC-dealers, van oudsher bekend van Pro/Engineer, was GPO aanwezig. Hoewel bij het grote publiek Pro/E het bekendste product van PTC is, richt het bedrijf zich sterk op Product Lifecycle Management met Windchill als product. Als dealer richt GPO zich daar eigenlijk ook meer op. Desondanks heeft het publiek op de Techni-show, waarvan je op grond van de statistieken van de bezoekersgegevens mag vermoeden dat ze meer op CAD gericht zijn, zich vaak genoeg op de stand van GPO vertoond om ook hen een tevreden exposant te maken. Tenslotte nog een kleinere maar niet minder enthousiaste beursdeelnemer. 4C De 21-jarige Bob Kramer uit Heinkenszand, van ROC Consultants is distributeur Zeeland te Vlissingen, won de vakkanjerwedstrijd voor VX, één van die spelers Stopkracht Ook Solidworks was op de beurs vertegenwoordigd door een paar van haar dealers. CAD2M was naast Solidworks ook actief met Visual Components, waarvan CAD2M voor de Benelux de distributie verzorgt. Visual Compo-

bij het CAD-tekenen. CADMagazine April/Mei 2008-3

49

op de markt die wél een flinke portie technologie op de been brengt, maar slechts in kleine kring bekend is. VX is ondermeer sterk gericht op de matrijzenbouw, en biedt complete CADCAM functionaliteit. De nieuwe versie VX 13 heeft veel verbeteringen, met name voor bewerkingsoptimalisatie. CAD-Magazine neemt zich voor in de nabije toekomst meer aandacht te gaan besteden aan deze, maar ook andere ‘kleinere’ producten. Niet allemaal Het is niet mogelijk gebleken alle CAD- en CAM-leveranciers op de beurs te bezoeken, of hier voor het voetlicht te brengen. We hebben ook niemand willen passeren. Bovenstaande is meer bedoeld om u als lezer er op te attenderen dat ook de Technishow een goede gelegenheid is eens oog in oog te staan met de producten en de leveranciers. Dat is in ieder geval weer eens iets anders dan het raadplegen van websites. Wel moeten we twee jaar wachten op de volgende editie, maar er zijn dealers die al een stand gereserveerd hebben. Vakkanjers Er wordt over het algemeen heel wat op de jeugd gemopperd, en er bestaat grote zorg over het gebrek aan enthousiasme onder kinderen om een technisch vak te kiezen. Als je echter de deelnemers aan Vakkanjers aan het werk ziet ben je geneigd dat allemaal te vergeten. Deze competitie kende op regionaal niveau zo’n 600 deelnemers op individuele onderdelen als Metaaltechniek, Metalektro, Elektrotechniek, Lassen en CAD-tekenen. Voorts was er als extra een team-challenge. Op de Techni-show mochten de 100 winnaars van de regionale competitie strijden om de nationale kampioenschappen. Met veel inzet hebben de deelnemers dagenlang hun uiterste best gedaan. Goed om te zien dat er nog zo’n spirit bestaat. Felicitaties aan de winnaars! Voor een completer overzicht en algemene informatie surft u naar onderstaande websites Rob Sman [email protected] is redacteur Mechanical voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.vakkanjers.nl, www.jrvakkanjerwedstrijden.nl, www.technishow.nl en www.esef.nl.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:40

Pagina 50


Active Attributes-module: een waardevolle toevoeging voor Model

K l a n t e n d a g X a n d o r ra i n t e ke n Door Lambert-Jan Koops

Het is inmiddels een zeer gewaardeerde traditie geworden: de jaarlijkse klantendag van het snel groeiende bedrijf Xandorra in hotel De Wereld in Wageningen. Ook dit jaar kwamen op donderdag 3 april meer dan vijftig mensen samen om zich te laten voorlichten over CoCreate, PTC, OneSpace Modeling en natuurlijk Xandorra. Deze keer onder het motto: snelheid en efficiëntie.

Marten Verhoeven legt uit hoe Van Beek Schroeftransporteurs vijftig procent tijdswinst heeft geboekt bij klantspecifieke opdrachten.

H

et welkomstwoord was uiteraard van John van Doorn, de directeur van Xandorra. Hij keek hierbij terug op een prima verlopen jaar, waarin Xandorra een twintigtal nieuwe klanten heeft mogen verwelkomen. Mede daardoor is het bedrijf uitgebreid met drie medewerkers. Deze werden tijdens de klantendag dan ook voorgesteld. Meteen daarna was het tijd voor de bespreking van één van de grotere aardverschuivingen in CAD-land van de afgelopen tijd: de overname van CoCreate door PTC. Als CoCreatedealer heeft Xandorra natuurlijk rechtstreeks te maken met een dergelijke overname. Mark Haverkort, accountmanager bij Xandorra: “Wij zijn content met de overname door PTC. Wij kunnen door deze ontwikkeling beter op de wensen van onze CADMagazine April/Mei 2008-3

klanten inspelen, want er ontstaan tal van mogelijkheden van kruisbestuiving met deze sterke partner. Door de overname is PTC de enige leverancier met een volledig aanbod op het gebied van ontwerpoplossingen. Klanten kunnen nu kiezen welke modelleeraanpak voor hen het meest geschikt is: Dynamic Modeling (CoCreate) of Parametric Modeling (PTC). PTC levert software en software modules die ook door CoCreateklanten gebruikt kunnen worden. Extra mogelijkheden Binnen de CoCreate software blijven er volop nieuwe ontwikkelingen en verbeteringen plaatsvinden, vertelt Haverkort enthousiast. “Het wordt als het ware een nieuwe productfamilie binnen PTC. Dit houdt in dat men nu de beschikking krijgt over tal van ex-

50

tra aanvullende CAD-software modules! Hierbij kan gedacht worden aan: Berekeningssoftware (FEM), CAMsoftware, software voor het genereren van technische documentatie (manuals en technische illustraties) en visualisatiesoftware Ook zal het straks mogelijk zijn om de integratie met specifieke PTC-producten te verbeteren, zoals bijvoorbeeld met Windchill, MathCAD en Arbortext. Dat biedt voor de gebruikers van CoCreate-software weer extra mogelijkheden.” Naast de softwarematige voordelen, ziet Haverkort ook marketingtechnische pro’s aan het samengaan van CoCreate en PTC. “Wereldwijd is de combinatie van de twee bedrijven een goede zet. Zo is CoCreate erg sterk op de Europese en Japanse markt, terwijl PTC een goede positie heeft in de VS. Op die manier kunnen ze hun marketingactiviteiten koppelen en per merk wereldwijd een groter marktaandeel krijgen.” Remote Desktop Support Na de bijdrage van Haverkort vertelde Simone Manuputty over de manier waarop Xandorra tegen technische support aankijkt en hoe daar door Xandorra vorm aan wordt gegeven. Hiervoor is een nieuw gereedschap in het leven geroepen: Remote Desktop Support. Hiermee kunnen de helpdeskmedewerkers van Xandorra rechtstreeks contact maken met de computer van de eindgebruiker en het beeldscherm overnemen. Op die manier zijn problemen sneller op te lossen dan via de telefoon, zo was de stelling van Manuputty. Kortom, een onderwerp dat in zijn beleving naad-

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:44

Pagina 51

Manager.

s nelh e i d e n e ff ic i ë n t i e loos aansloot bij het thema van de dag: snelheid en efficiëntie. Aansluitend op het betoog van Manuputty gaf Maarten Weers een eerste indruk van de nieuwste versie van CoCreate Modeling 2008. Met een demo liet hij de werking van een aantal nieuwe functies zien en gaf hij aan hoe het mogelijk is om deze te integreren in het dagelijks gebruik. Met deze demo hadden de aanwezigen een goed beeld van de nieuwe release, die binnen zes tot acht weken na de klantendag van Xandorra zal verschijnen. Van Beek Schroeftransporteurs Om te laten zien hoe in de praktijk het thema van de klantendag, snel en efficiënt, vorm kan krijgen was Marten Verhoeven van Van Beek Schroeftransporteurs uitgenodigd. Hij gaf in een presentatie en demonstratie aan hoe er bij Van Beek momenteel minimaal vijftig procent tijdswinst geboekt wordt op voornamelijk klantspecifieke opdrachten. De presentatie liet een beeld zien van een sterke en goedwerkende integratie tussen ERP, PDM en CAD. “Het lijkt wel vanzelf te gaan”, was één van de opmerkingen uit de zaal toen Verhoeven naast zijn pc stond en het geconfigureerde model zichzelf opbouwde op het scherm. Active Attributes-module Harman Naber liet de aanwezigen kennis maken met de functionaliteit van Model Manager 2008 en diverse modules van Xandorra. Zo kregen de bezoekers een eerste indruk van de nieuwste Xandorra module: Active Attributes. Met behulp van deze module is tijdens het modelleren attribuutinformatie te koppelen aan 3D-bestanden, bijvoorbeeld van CoCreate Modeling. Deze informatie wordt vervolgens automatisch naar het PDM-systeem CoCreate Model Manager doorgevoerd. Hierbij valt te denken aan materiaalgegevens, afmeCADMagazine April/Mei 2008-3

tingen, of eigen gedefinieerde attributen. Doordat de dynamische informatie zowel in 3D als PDM aanwezig is, zal deze bij updates in het 3D-model actief mee veranderen in PDM. De meest actuele data zijn daardoor ook in het gehele verdere ontwerpproces beschikbaar. De attribuutdata zijn ook direct in de rechteronderhoek van de 2D-tekening te plaatsen. Met Active Attributes kunnen dus ook automatisch correcte zaaglijsten op de 2D-tekening geplaatst worden. Active Atributes zal binnenkort op de internationale CoCreate prijslijst staan en is daarmee net als de Xandorra Report Generator en BatchPlot oplossing wereldwijd voor alle CoCreategebruikers beschikbaar. 3D-Ontwerpen De klantendag werd uiteraard afgesloten met een hapje en een drankje, maar niet voordat er een digitale camera was verloot onder de aanwezigen. Hierbij was niet iedereen automatisch verzekerd van deelname aan de loting, want alleen klanten die een 3D-ontwerp hadden ingezonden deden mee. Derk Jan Eelderink van de firma DETT was uiteindelijk de gelukkige, hij ging naar huis met een digitale fotocamera. De andere inzenders kregen een fles Wageningse wijn zodat niemand met lege handen naar huis ging. Lambert-Jan Koops [email protected] is voormalig hoofdredacteur van CAD-Magazine. Voor verdere informatie over het onderwerp van dit artikel zie: www.xandorra.com.

COLUMN Zonovergoten De lente IS weer begonnen. De natuur geeft ons een prachtig voorbeeld. Schoon, fris groen en kleurrijke bloesem strelen onze ogen. Aan sommigen in mijn omgeving neem je dat ook waar. Schoonmaakkriebels alom. Als je net als ik in een appartementencomplex woont, word je door de omgeving, waar alle voorzieningen ook een opfrissing krijgen, wel aangestoken. Dat schoonmaken zie je ook binnen de IT. De BSA lijkt wel zo’n schoonmaakorganisatie. Veel voorbeelden heb ik reeds gezien waar organisaties door de BSA ‘schoongemaakt’ werden. Genoeg voorbeelden, ook van niet bewuste overtredingen. Maar de BSA is te vergelijken met een stevige allesreiniger, een tussenweg is er niet. Let op uw zaak. Uw leverancier van uw software kan u hierin ondersteunen. Licentievoorwaarden, dus kortom, wat mag en wat niet mag, zijn bij hen bekend. Schoon uw organisatie dus op met een vriendelijk middel en waak voor een stevige schrobbeurt van de BSA. Een paar jaar geleden rouleerde er een schrijven van een architectenbureau uit het zuiden waarin het relaas aangaf dat het zeker geen pretje is een dergelijke schoonmaak te moeten ervaren. Ook de consequenties ervan werden als zeer onredelijk ervaren. Helaas, alles wordt door de BSA toch volgens de regels gedaan. Verwezen wordt naar de licentievoorwaarden die bij iedere installatie op het scherm verschijnen. Heeft u of uw IT-er die wel eens gelezen? Als ik zo iemand wel eens aan de gang zie, dan zie en hoor ik alleen maar: klikkerde klik, klik klik. Dan moet je wel erg snel kunnen lezen. Overigens; ik lees ze meestal ook niet, maar ben wel degelijk op de hoogte van de licentievoorwaarden van de software die onze organisatie levert, en die ik dus ook kenbaar maak aan onze relaties. Ik verwacht dat onze concullega’s dat ook weten en doen, doe dus uw voordeel ermee. Fijne zonovergoten lentedagen toegewenst.

Ad de Jongh Salesmanager ICN Solutions

51

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:44

Pagina 52

P LATFORM

Alles over de laatste ontwikkelingen

C A D C A M E ve n t Door de redactie

Voor het eerst in jaren is er een beurs apart voor alle CAD- en CAM-ontwikkelingen van nu. Op woensdag 19 en donderdag 20 november 2008 verzamelen de producenten, leveranciers en gebruikers zich in het Euretco Expo Center te Houten.

sparend ontwerpen; reductie van faalkosten, projectmanagement, kortere levertijden; duurzaamheid, veiligheid en energiebeheer; de nieuwste ontwikkelingen en CAD- en CAM-software en -hardware. Ontwerpinnovaties Tijdens de beurs is er uitgebreid gelegenheid tot het bezoeken van seminars over de meest uiteenlopende onderwerpen uit de CAD- en CAM-wereld. De bezoekers kunnen naar verwachting kiezen uit onderwerpen met betrekking tot ontwerpinnovaties, output, ketenbeheer, document management, BIM, productietechnologiën, nieuwe software en hardware, duurzaamheid en digital prototyping. Verder zullen er rondleidingen worden georganiseerd, onder leiding van hostesses, rond specifieke thema’s, zodat de bezoeker niet zelf op zoek hoeft te gaan.

A

lle CAD- en CAM-leveranciers en dienstverleners worden verwacht acte de présence te geven op deze nieuwe beurs. Het evenement is het ideale platform voor het ontmoeten van nieuwe relaties, voor productintroducties en voorlichting direct aan de gebruiker. Naast een complete beurs is er een programma met seminars waar iedereen naar eigen keuze zijn kennis kan verrijken. De organisatie van de beurs is in handen van More Business Events, een bedrijf dat de afgelopen vijftien jaar vele succesvolle evenementen heeft gerealiseerd; met medewerking van CMedia, de uitgever van onder meer CAD-Magazine.

bedrijven en personen die met CAD en/of CAM te maken hebben, zullen aan hun trekken komen op het CAD CAM Event. Onderwerpen die de bezoeker kan verwachten zijn onder meer: integratie en communicatie door de gehele CAD/CAM-keten; markgericht, efficiënter en kostenbe-

Voor wie? CAD en CAM rukken op in de industrie, architectuur en civiele techniek, het gebruik wordt steeds breder. Alle CADMagazine April/Mei 2008-3

52

De ontwikkelingen rond het evenement kunnen gevolgd worden op onderstaande website, die spoedig meer informatie zal kunnen verstrekken over de standhouders en het seminarprogramma. www.cadcamevent.nl

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 53

P LATFORM

Bestand tegen reizen

3 D - m u i s vo o r l a p t o p s Door de redactie

3Dconnexion heeft een SpaceNavigator ontwikkeld speciaal voor laptops, die vanaf 8 april 2008 verkrijgbaar is. Ontwerpers met CAD-software kunnen nu dus met deze muis op een laptop ook onderweg of thuis doorwerken aan hun ontwerpen.

S

teeds meer professionals werken 3D met hun software, niet alleen CADapplicaties, ook bij het maken van animaties, het werken met Geografische Informatie Systemen (GIS), Google Earth en PhotoShop. De 3D-muizen van 3Dconnexion, een dochter van Logitech, maken de navigatie in een 3D-ruimte een stuk makkelijker en vloeiender dan met een gewone muis en toetsenbord. Daarbij zijn allerlei combinaties nodig van toetsen en klikken die de verplaatsing onderbreken en houterig maken. Met een 3D-muis van 3Dconnexion vlieg je door de ruimte die op je beeld-

scherm zichtbaar is. Je kunt door de Grand Canyon suizen, 3D-objecten ontwerpen die je zo in de hand lijkt te houden en door virtuele gebouwen wandelen. Zowel het gebruik van 3D-toepassingen als het gebruik van laptops neemt toe en zowel de Windows- als Mac-gebruikers hebben behoefte aan draagbare accessoires. Het werd dus tijd voor een 3Dmuis voor laptops. Het bedrijf heeft eerder al vier 3D-muizen op de markt gebracht. De SpaceNavigator for Notebooks is een variant op de SpaceNavigator voor de zakelijke markt. Bestand tegen reizen De muis wordt geleverd met een hoes en is zeer goed bestand tegen reizen en vervoer samen met de laptop. Hij is compacter en zwaarder dan de andere SpaceNavigators. Dat extra gewicht

geeft meer stabiliteit, het compacte maakt het makkelijker om hem bij de laptop op te bergen. Met de muis kan de gebruiker pannen, zoomen, en tegelijkertijd roteren, bewegen in object modus of camera modus. Op de bovenkant van de knop is een driehoekige pijl afgebeeld en voelbaar, dat vergemakkelijkt de grip en geeft een goede oriëntatie, de pijl wijst naar Noord. In de flexibele hals zitten ribbels van boven naar beneden die de vier windrichtingen aangeven. In de zijkant van de muis zitten twee knoppen verwerkt. De muis wordt ondersteund door meer dan 120 van de bekendste 3D-applicaties, onder meer Adobe Acrobat en PhotoShop; Autodesk 3ds Max, AutoCAD Inventor, Maya en Viz; Catia, Delmia, Enovia van Dassault; Pro/Engineer; Solid Edge en SolidWorks. De SpaceNavigator voor laptops werkt onder de besturingssystemen Windows, Macintosh, Linux en Unix. De meest recente driver kan gedownload worden van de 3Dconnexion website. Klik op de SpaceNavigator for Notebooks, kies je besturingssysteem en download. Tijdens de installatie zijn er een paar keuzes te maken, afhankelijk van gebruik en smaak. De gevoeligheid en snelheid bij de diverse functies, is in te stellen naar eigen wensen. Meer informatie over deze 3D-muis is te vinden op www.3dconnexion.com.

www.isdgroup.nl ISD Benelux Het Zuiderkruis 33 5215 MV ’s-Hertogenbosch +31 (0)73 615 38 88 +31 (0)73 615 38 99 [email protected]

» Met parametrische én dynamische modelleertechnieken » Voor plaatwerk, machine-, staal-, metaal- en installatiebouw » Betere performance, ook bij grote samenstellingen


53

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 54


Analyseer samenstellingen met addin TolAnalyst

To l e r a n t i e - a n a l y s e m e t S o l i d Door Renso Kuster

Met de introductie van SolidWorks 2008 beschikt de ‘Office Premium’-bundel over de addin ‘TolAnalyst’. In dit artikel wil ik de gebruiker wegwijs maken in deze geavanceerde software waarmee deze zijn samenstelling kan analyseren op toleranties. Ook als hij niet beschikt over de Office Premium-bundel kan dit artikel nog interessant voor de gebruiker zijn, omdat de analyse gebaseerd is op de bemating met de DimXpert die nu in elke versie van SolidWorks aanwezig is.

Part met DimXpert maten.

V

oor de tolerantie-analyse met TolAnalyst moet de gebruiker de DimXpert functionaliteit gebruiken. Deze DimXpert is opgezet om het gereed product te voorzien van ‘fabricage’-maten zodat de gebruiker deze op een 2D-tekening kan gebruiken in plaats van de feature-bemating. Hiervoor geeft de gebruiker op of het een draai- of frees-product is, en of hij ‘plusminus’ of geometrische toleranties toe wilt voegen. Hij geeft vervolgens een maximum van drie referentievlakken op, waar vanuit de bemating gemaakt dient te worden en drukt op ‘ok’. Het model wordt nu automatisch voor de gebruiker bemaat volgens de ASME Y14.41 standaard. ISO is op het moment ook bezig een dergelijke norm te ontwikkelen, maar deze is nog niet officieel. Deze zal waarschijnlijk wel veel op de CADMagazine April/Mei 2008-3

Amerikaanse tegenhanger lijken. Na het plaatsen kan de gebruiker nog een check uitvoeren, om te kijken of alle vlakken van het model volledig bepaald zijn. Zodra de gebruiker een tekening maakt van het model, kiest hij ervoor om deze bemating op de tekening te plaatsen en klaar is hij. Bemating met de DimXpert Voor de voorbeeldanalyse maak ik in dit geval gebruik van kubussen waarbij de lengte van iedere zijde honderd millimeter bedraagt. Als het part klaar is, gaat de gebruiker naar de DimXpert, het laatste tabblad in de featuremanager met als icoon een paarse zoeker. Hier kiest hij voor de functie ‘Auto dimension scheme’. Om de bemating naar de juiste referentievlakken te laten verwijzen vraagt SolidWorks de gebruiker drie vlakken aan te wijzen die

54

SolidWorks omzet naar ‘Primary’, ‘Secondary’ en ‘Tertiary datums’. De gebruiker kiest bij part-type voor ‘Prismatic’ en als ‘Tolerance’ type ‘Plus and Minus’. Vervolgens drukt hij op ‘ok’ en dan is zichtbaar dat SolidWorks drie maten van honderd millimeter aanlegt, echter met het verschil dat elke maat voorzien is van een standaardtolerantie van 0,50 millimeter. Hierin gaat de gebruiker een verschil maken tussen de verschillende maten. Hij selecteert achtereenvolgens de maten en wijzigt in de propertymanager de toleranties naar 0,10 en 0,80, één van de 0,50 toleranties mag blijven bestaan. Dit verschil is om straks een interessantere analyse te krijgen. De gebruiker plaatst vervolgens de kubus in een samenstelling en kopieert deze zesmaal zodat er een totaal van een zevental kubussen is. Vervolgens gaat hij de kubussen met ‘mates’ op elkaar stapelen zodat het figuur ontstaat dat in de illustratie te zien is. Hij plaatst hiervoor wel willekeurig de vlakken op elkaar zodat niet in één richting alle gelijke toleranties zitten. Het mooiste is als er in één richting diverse verschillende toleranties op elkaar zitten. Nu is het klaar om de analyse te starten. Aangeven montagevolgorde Als eerste start de gebruiker de addin van de TolAnalyst op, deze vindt hij in de addin’s lijst. Nu komt hetzelfde tabblad, dat hij kent in de partomgeving van de DimXpert, ook in de samenstelling naar voren. In dit tabblad heeft de gebruiker de mogelijkheid om een TolAnalyst ‘study op te starten. Als eerste stap moet hij voor deze study ingeven welke maat hij wilt definiëren. Dit doet hij door twee vlakken aan te klikken waartussen hij de maat wilt plaatsen. Als hij een specifiek punt aan wil wijzen, bijvoorbeeld het centerpunt van een gat, dan kiest hij voor de optie ‘Specify Exact Point’. Indien hij een maat wil plaatsen tussen bijvoorbeeld twee gaten, dan is de richting van de van belang, hier kan hij een

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 55

Wo r ks

Resultaten van de berekening.

aantal opties voor ingeven: - X, Y, en Z richting relatief ten opzichte van het coördinaat systeem. - N. Loodrecht, kortste afstand tussen de 2 hartlijnen. - U. User defined, plaatst de dimensie langs een geselecteerde lijn of loodrecht op een geselecteerd vlak. Zodra de referentiemaat geplaatst is, moet de gebruiker de montagevolgorde van de onderdelen weergeven. Dit doet hij door de verschillende onderdelen aan te klikken in de juiste volgorde. Vervolgens vraagt SolidWorks om de prioriteiten van de ‘mates’ aan te geven. Oftewel welke ‘mate’ is het belangrijkste in de relaties tussen componenten. Dit doet de gebruiker door per ‘mate’ te klikken op de ‘1’, ‘2’ of ‘3’ waarbij de ‘1’ natuurlijk de ‘mate’ met de hoogste prioriteit is. Het is niet noodzakelijk om alle ‘mates’ te voorzien van een prioriteit. Deze prioriteit is


er voor bedoeld dat wanneer door de verandering in dimensie, door bijvoorbeeld de minimale of maximale tolerantie aan te nemen, de totale geometrie niet hetzelfde blijft. Hierdoor kan het voorkomen dat een ‘mate’ niet meer gehandhaafd kan worden, bijvoorbeeld dat een kubus scheef komt te staan door een aanpassing in de haaksheid. Uitvoeren van de study Als de gebruiker met de voorgaande stappen klaar is zal SolidWorks direct beginnen om de study door te rekenen. De resultaten worden overzichtelijk aan de gebruiker gepresenteerd, enkele resultaten zijn: de nominale maat, minimale en maximale maat (dit zijn de uiterste waarden van de gekozen dimensie), en de RSS min en max. De RSS (Root Sum Squares) min en max geven de waarden aan die berekend zijn aan de hand van een formule, waarbij de waarschijnlijk-

55

heid het hoogst is dat de maat deze waarde aan zal nemen. De resultaten van de study kunnen, door te drukken op de daarvoor bestemde knop, direct worden uitgevoerd naar een Excel, Html of Xml file. In het venster van de ‘Min/Max contributors’ vindt de gebruiker een overzicht van welke dimensies in welke mate van invloed zijn op de totale tolerantie-opbouw. Per dimensie wordt deze waarde in procenten gegeven, door erop te klikken verschijnt deze specifieke dimensie op het model. Indien de gebruiker dubbelklikt op de maat kan hij de tolerantie wijzigen naar een nieuwe gewenste waarde. Zodra hij deze of meer maten heeft gewijzigd drukt hij op de knop ‘Recalculate’ en de nieuwe waarden worden voor hem uitgerekend. Met deze functionaliteit is het mogelijk om snel en accuraat naar een gewenste minimale of maximale tolerantie toe te werken. Dit geeft u als gebruiker meer inzicht in uw ontwerp zodat u sneller en gemakkelijker een betere oplossing kunt leveren aan uw klanten. Renso Kuster [email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor meer gegevens over dit onderwerp zie: www.solidworks.nl.

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

16:07

Pagina 56

M ECHANICAL & D ESIGN Productief als bezige bijen

Inventor 2009

P ro d u c t i v i t e i t t ro e f

Door Rob Sman

Autodesk stort over de volle breedte haar vernieuwde producten over de markt uit. Het is weer die tijd van het jaar. Één van die producten is uiteraard Inventor. De aan de nieuwe Inventor verbonden slogan is ‘Removing Barriers to Productivity’. Dat geeft al aan dat de nadruk niet ligt op individuele kleine aanpassingen en verbeteringen, maar op het bruikbaarder en dus productiever maken van het geheel.

Uiteraard is het dan toch nog wel nodig kennis te nemen van de details. Dat is dan ook wat dit artikel beoogt. Vooral de meest in het oog springende verbeteringen in de ‘basisfunctionaliteit’ van Inventor Suite zullen hier besproken worden. Wellicht worden in volgende artikelen de Professionalversies nader besproken. Groot… Eén van de doelen die de MCAD-leveranciers zich voortdurend stellen, is het kunnen werken met steeds grotere samenstellingen. Enerzijds worden daartoe allerlei slimme technieken en ontwerpstrategieën uitgedacht, maar anderzijds spreekt ook de combinatie van hardware en operating-system een woordje mee. Inventor 2009 (hierna: CADMagazine April/Mei 2008-3

IV’9) is de eerste volledige 64-bits versie. Tijdens het installeren detecteert IV’9 of geïnstalleerd wordt op 64-bits versie van Windows XP of Windows Vista. Zo niet, dan wordt gewoon de 32-bits versie geïnstalleerd. Buiten de pure rekenkracht die 64-bits met zich meebrengt, is het vooral de uitbreiding van het adresseerbaar geheugen waar Inventor zijn voordeel me kan doen. Dat wil zeggen 16 GB voor XP64 en 128+ GB voor Vista64 Ultimate en Business. Onder 32-bits Windows komen we niet verder dan 3GB. Dit maakt een aardige productiviteitsverbetering mogelijk. À propos, over installeren gesproken; Mechanical Desktop wordt niet meer standaard met IV’9 meegeleverd, maar is nog wel op verzoek te verkrijgen.

56

Uiteraard maakt AutoCAD Mechanical nog steeds wel deel uit van de levering. Buiten de voordelen die door 64-bits geboden worden, is er in IV’9 ook het nodige gewijzigd. Onder de Level Of Detail Representations wordt op een nieuwe manier de tijdelijke vervanging van componenten mogelijk gemaakt (Component Substitution) om geheugen te sparen. Voor het overige zijn ook veel modelleerfuncties geoptimaliseerd, en gaat het opstarten en afsluiten sneller dan voorheen. …meer… Functies in het programma worden niet alleen onderhouden en verbeterd, soms komen er ook geheel nieuwe mogelijkheden bij. Op bepaalde terreinen, met

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 57

name ‘Sheetmetal’, is grote functionele vooruitgang geboekt. Zoals qua mogelijkheden om in het 3D-model al meer rekening te houden met de maakbaarheid en productiemethoden. In ‘Tubing&Piping’ bijvoorbeeld kunnen afvoerleidingen automatisch op afschot worden gelegd. Weer twee voorbeelden van productiviteitsverhoging. …en anders Omgang met data van derden is onvermijdelijk in een groot project. Als het niet anders kan, is uitwisselen via een neutraal formaat als STEP of IGES natuurlijk altijd nog beter dan niets. Ook in deze versie is er weer aandacht besteed aan deze methode en is er het één en ander verbeterd. Maar nog beter is de uitbreiding van soorten bestanden die Inventor nu kan verwerken. In de vorige versie konden al Pro/E-bestanden geïmporteerd worden, maar daar zijn nu Solidworks, Parasolids en UGNX bijgekomen. Uiteraard heeft dit ook een positieve invloed op de productiviteit, ook op die van de gebruikers van die andere systemen binnen een project. Aan de slag Laten we maar eens in IV’9 gaan kijken, en beginnen waar ieder ontwerp begint, namelijk bij het sketchen. Naast kleine verbeteringen aan het weergeven van de constraints valt vooral op dat nu ook de ‘Degrees Of Freedom’ van de elementen in een sketch getoond kunnen worden. Dat is een heel erg effectieve leidraad voor de gebruiker die nog zoekt naar de ontbrekende constraints voor een volledig bepaalde sketch. Overigens begint het sketchen steeds meer 2D CAD-achtige trekken te vertonen; bij ‘Trim’ en ‘Extend’ kan nu door het ingedrukt houden van de ‘Control’-toets eerst de ‘Boundary’-geometrie geselecteerd worden. Er zullen vast wel gebruikers zijn die dat nodig hebben, maar hoe vaak wil een gebruiker een curve verlengen naar een ande-


Als constrainen (nog) niet hoeft: het tweede part wordt op zijn plaats gebracht door verslepen met ‘Grip Snap’.

re curve en komt hij onderweg zoveel andere curves tegen dat het nuttig wordt éérst de boundary te selecteren ? Tijdens het sketchen kent Inventor van oudsher automatisch constraints toe (inferred constraints). Nu kan in het ‘Constraint Options’-dialoogvenster worden aangegeven welke typen constraints automatisch moeten worden toegekend, en eventueel wat de referentiegeometrie is. Ook wordt nu veel meer rekening gehouden met geometrie in de sketch. Ongeveer zoals ‘Object Tracking’, om maar eens met AutoCAD te vergelijken. Uitlijnen met eindpunten en middens van curves, en ook richtingen loodrecht daarop zijn nu mogelijk. Een mooie uitbreiding die in de ‘Application Options’ weer teniet kan worden gedaan. Tenslotte heeft ‘Text’ een broertje gekregen met de naam ‘Geometry Text’. Deze staat toe tekst uit lijnen met een lijn, boog of cirkel. Er kan een afstand tot de gekozen curve ingesteld worden en de tekstrichting kan worden omgekeerd. Een welkome aanvulling voor hen die dit tot nu toe met de ExpressTools in AutoCAD deden om dat vervolgens in een Inventor-sketch in tevoegen.

57

Parts Op het gebied van part-modelling is er in deze release niet bijzonder veel nieuws te melden, wat niet wil zeggen dat het niet de moeite is om er melding van te maken. Bij de ‘Extrude’-functie is het nu mogelijk een punt te kiezen wanneer ‘To’ gekozen is als ‘Extents’. Het punt mag een hoekpunt zijn van het model, een ‘Workpoint’, of een eindpunt dan wel center van een element in een sketch. De tooltip in het ‘Extrude’-dialoogvenster verraadt echter niets over deze mogelijkheid, de melding op de statusbalk daarentegen wel. Deze mogelijkheid bespaart in ieder geval de noodzaak om vooraf een ‘Workplane’ op de gewenste positie te construeren. Ook in samenstellingen komt deze optie goed van pas. Jammer, en raadselselachtig, is het dat dit alleen werkt bij ‘To’ en niet bij ‘From-To’. Nog zo’n handige uitbreiding is aan de ‘Shell’-functie toegevoegd. Voorheen was het zo dat bij de selectie onder ‘Remove Faces’ automatisch alle tangent aansluitende faces ook werden geselecteerd. Dit kan nu worden uitgeschakeld. Nu kan bijvoorbeeld ook in combinatie met een ‘Split-Face’, met name op gekromde vlakken, een ope-

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 58

De beste bestemming voor stedenbouw Nederland is ambitieus gestart om bestemmingsplannen, structuurvisies en rijksplannen op het terrein van de ruimtelijke ordening straks voor burgers, bedrijven en overheden digitaal beschikbaar en gemakkelijk toegankelijk te krijgen. Met NedPlan biedt NedGraphics voor stedenbouwkundige bureaus en gemeenten een applicatie om de bestemmingsplankaarten te vervaardigen, beheren, controleren en muteren. Een veelzijdige oplossing geschikt voor de meest gebruikte CAD applicaties; AutoCAD MAP, Microstation, NedView Pro en IGOS.

NedGraphics is niet alleen ‘leverancier’ maar levert een compleet (modulair) pakket met een uitgebreide support, individuele service en eigen scholing. Daarbij zorgt de inbreng van de gebruikerscommunity ervoor dat de kwaliteit en het niveau van de software gewaarborgd blijft.

NedGraphics heeft vele jaren ervaring met de ontwikkeling en levering van organisatiebrede CAD en GIS oplossingen voor gemeenten, provincies, waterschappen, Rijkswaterstaat en ingenieursbureaus. De oplossingen die door NedGraphics worden geboden zijn onder andere gebaseerd op de systemen IGOS, AutoCAD, NedView, MicroStation en Oracle.

NedGraphics B.V. Nederland Ir. D.S. Tuijnmanweg 10 4131 PN VIANEN T: + 31 (0) 347 329600 F: + 31 (0) 347 329666 E: [email protected] www.nedgraphics.nl

Van opbouw tot uitlevering, met NedPlan is de veelzijdigheid van uw plan gegarandeerd!

België Luikersteenweg 167 Bus2 3500 HASSELT T: + 32 (0) 11300 911 F: + 32 (0) 11300 910 E: [email protected] www.nedgraphics.be

NedGraphics. Voor complete en modulaire CAD/GIS systemen. GEOCAD, IGOS, NedBrowser, NedGeodataManager, NedGeodataWarehouse, NedInwinning, NedOffice, NedPlan, NedTekeningenbeheer, NedView, TopoCAD, NedInfra

wk17 NEDGRAPH0065 CAD.indd 1

25-4-2008 15:21:46

008 15:21:46

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 59

Tangente vlakken hoeven niet meer automatisch te worden geselecteerd: het gat is onstaan als ‘Removed Face’ tijdens een ‘Shell’-operatie

ning worden aangebracht die anders moeilijker te realiseren is, bijvoorbeeld met ‘Thicken’ en/of ‘Extrude’. Om het stukje Part-modelling af te sluiten kijken we nog even naar de ‘Fillet’-functie. Niet iedereen maakt voortdurend afrondingen waarbij op een knooppunt met de ‘Setbacks’ gewerkt moet worden om een aanvaardbaar hoekpunt te verkrijgen. Dit kon leiden tot heel wat probeerwerk. De toegevoegde optie ‘Minimal’ neemt dat werk uit handen en berekent de minimaal vereiste afstanden langs alle samenkomende randen. Een kleine, maar zeker tijdbesparende uitbreiding. Samenstellingen De veranderingen in de Assembly-omgeving zijn tamelijk divers. Complexe en grote samenstellingen vergen het uiterste van soft- en hardware. Om dat op te lossen wordt enerzijds getracht de software intelligenter te maken, zodat de hardware niet onnodig wordt belast


door allerlei data in het geheugen te laden die op dat moment niet relevant zijn. Anderzijds kan de gebruiker ook het nodige doen door het model te vereenvoudigen. Hiertoe werden de Level Of Detail (LOD) ‘Representations’ in het leven geroepen. LOD maakt het mogelijk een momentopname waarin is opgeslagen welke componenten onderdrukt (suppressed) zijn. Die momentopname kan worden hergebruikt om en situatie op te roepen waarin alleen de voor een bepaalde bewerking benodigde onderdelen aanwezig zijn. In de reeks Inventor Tips and Tricks –artikelen in dit blad, is al eens besproken hoe je hiermee dus ook een groep onderdelen (subassembly) tijdelijk kunt vervangen door een sterk vereenvoudigd, en dus ‘lichter’, van die onderdelen afgeleid onderdeel. Deze werkwijze was enigszins bewerkelijk en is nu vereenvoudigd met de ‘Substitute’-functie. Ook de ‘Substitutes’ worden gerangschikt onder LOD. Op ieder moment kan in een samenstelling met de rechtermuisknop op LOD gekozen worden voor ‘New Substitute’. Vervolgens is er een keuze om direct een onderdeel te selecteren, of om met ‘Derive Assembly’ het part te gaan maken. In het eerste geval kan ieder willekeurig onderdeel gekozen worden als vervanger voor de samenstelling. In het tweede geval wordt dus ‘ter plekke’ een onderdeel afgeleid. Alle reeds bekende methoden staan hier de gebruiker nog steeds ter beschikking, maar nieuw is de mogelijkheid om te kiezen voor ‘Reduced Memory Mode’. Deze keuze zorgt er voor dat niet mee wordt opgeslagen uit welke ‘Bodies’ het part is opgebouwd. Dit kan, afhankelijk van het model tientallen procenten winst opleveren in de bestands-

59

grootte. Uiteraard zijn er ook wat consequenties aan het gebruik van deze methodes, die wellicht in een vervolg nog eens aan de orde komen. Het tweede, en voorlopig laatste, onderwerp betreffende samenstellingen dat ik hier graag wil bespreken is van een geheel andere orde. Het verdraaien en verplaatsen van componenten in een samenstelling gebeurde tot nu toe op het zicht en onafhankelijk van de ‘Assembly-constraints’. Helemaal nieuw is ‘Grip Snaps’, waarmee het mogelijk wordt componenten een bekende verdraaiing of verplaatsing te laten ondergaan. Voor of na het activeren van de functie kan met de ‘Control’toets ingedrukt een selectie worden samengesteld, en vervolgens kan de geometrie worden geselecteerd die de verplaatsing mee helpt sturen. Een klein dialoogventertje bij de cursor, leidt door de verdere keuzes en mogelijkheden. Dit werkt tamelijk intuïtief. Wanneer het nodig is waarschuwt Inventor voor het verbreken van reeds aanwezige constraints en biedt aan deze te onderdrukken of te verwijderen. Uiteindelijk kunnen de voorgenomen wijzigingen worden bevestigd, waarbij de keuze aanwezig is om de verplaatste componenten ook meteen ‘Grounded’ te maken. De documentatie noemt de hele functie een aanvulling op het reeds bekende gebruik van constraints, maar ik kan me zo voorstellen dat er ontwerpen zijn die zich prima lenen voor ‘Grip Snap’ als enige methode om de componenten op de juiste plaats te krijgen. En de tekening Sinds jaar en dag een omgeving waar de ontwikkelaars er het nodige aan doen om Inventor op het niveau te krijgen dat ieder verlangen naar een aan-

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 60

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 61

COLUMN Goed idee De uitroep ‘goed idee!’ van m’n zoon van vier heeft dezelfde gevoelswaarde als: Eureka! Of, wanneer u meer heeft met Walt Disney dan met uw klassieken: het is het moment waarop Lampje Willie Wortel redt uit een benarde situatie. Het is het gevoel dat zich meester maakt van de softwareontwikkelaar wanneer zijn nieuwe code blijkt te werken.

Nieuw in sketching: weergave vrijheidsgraden, en verbeterde weergave van constraints.

vullend pakket overbodig maakt. Ook in deze release is er weer heel wat gebeurd. Te veel uiteraard om het hier allemaal op te sommen. In de eerste plaats is er een nieuwe view-functie bijgekomen, namelijk ‘Crop’. Hiermee laat de viewport zich aanpassen, bijsnijden, door een rechthoek, cirkel of gesketchte veelhoek. De zichtbaarheid van de randen van de bijgesneden viewport kan door de opties worden geregeld. Één van de andere nieuwigheden is de het laten tekenen van ‘Interference Edges’, te vinden onder de ‘Display Options’ van het aanzicht. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een isometrisch aanzicht dat een pen toont die uit een gat steekt, en daar met een overmaat in geperst zit. De rand van het gat is niet zichtbaar want die wordt verborgen door de pen, en de pen heeft ter plekke geen zichtbare rand, dus zien we niets. Tenzij ‘Interference Edges’ worden getoond natuurlijk. Beide voorgaande voorbeelden tonen in ieder geval aan dat we steeds meer uit de andere Autodesk-producten ter beschikking krijgen. Objecten naar believen in een viewport tonen kan AutoCAD al jaren, en ‘Interferenceedges’ stonden ruim voor de millenniumwisseling al op het menu van Mechanical Desktop. Onder de noemer ‘Annotation’ valt in het verlengde van deze opmerking nog even op dat de ‘Text’-functie nu ‘Auto-stacking’ ondersteunt, om van getypte tekst zoals CADMagazine April/Mei 2008-3

‘½’ een keurige breuk te maken… eerder gezien. Een flink aantal verbeteringen in de tekenomgeving is gerelateerd aan de ‘Sheetmetal’-functionaliteit. Daar is ook op het gebied van modelleren zoveel veranderd dat dit zeker nog eens in zijn geheel besproken zal worden in een volgende aflevering. Evolueren Inventor evolueert keurig door. De gebruiker krijgt steeds meer bruikbare functionaliteit tot zijn beschikking, al moet hij er soms wat lang op wachten. Overigens zijn er, zoals hierboven meer dan eens geopperd, nog heel wat meer belangrijke aanpassingen in Inventor 2009 doorgevoerd. Natuurlijk in de modules van de Professional versies, maar in de basis ook in ‘Sheetmetal’, Inventor Studio, de ‘Design Accelerators’, de ‘Framegenerator’, het ‘Content Center’, en algemene zaken als de nieuwe 3D-navigatie, licentietechnieken en documentatie. Genoeg om op terug te komen, en dat zal ik dan ook zeker doen. Rob Sman [email protected] is redacteur Mechanical voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.autodesk.nl/inventor.

Goede ideeën worden gekopieerd. Het fenomeen ziet u in de reclamewereld waar goede campagnes (soms zelfs onbewust!) worden gekopieerd. Natuurlijk is het een soort beloning: kennelijk was het idee goed. Maar ook de keerzijde blijft waar. Dankzij uw jarenlange ervaring met het kopieerapparaat begrijpt u mij: de kopie blijft een kopie – het origineel is beter. Bij een ‘goed idee’ betekent kopiëren een streep door ‘goed’. Het idee blijft achter als een slap aftreksel (letterlijk en figuurlijk). De afgelopen tweeënhalf jaar las u onder deze columns mijn naam en het bedrijf waar ik werk. Het combineren van het redactionele en het commerciële belang vonden redactie en columnist een goed idee. De redactie bewaakte nadrukkelijk het evenwicht tussen beide belangen (werd ik te commercieel, dan moest ik zwichten voor het redactionele overwicht). De twee laatste nummers van CAD-magazine laten een opmerkelijk snelle groei zien van het aantal columns. De inhoud ervan bracht me tot bovenstaande gedachten over ideeën en goede ideeën. Met deze column neem ik afscheid, vanwege de overstap naar een andere functie. Ik heb het met plezier gedaan en wens de redactie veel wijsheid om in de toekomst de balans tussen redactie en commercie in evenwicht te houden.

Edwin Schalk commercieel directeur DeltaPi

61

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 62


Tips & Tricks

Solid Edge Embedded Client Door Jaap Dubbelaar

De Solid Edge Embedded Client is de Teamcenter-integratie voor Solid Edge, zodat de gebruiker vanuit de CAD-applicatie rechtstreeks toegang krijgt tot deze PDM-omgeving. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van de belangrijkste datamanagementfuncties en het gebruik hiervan.

De Teamcenter Rich Client met het opstarten van een ‘workflow process’ op de voorgrond.

Teamcenter Express werd geïntroduceerd als onderdeel van de Velocity Series voor het productdatabeheer binnen middelgrote bedrijven in de maakindustrie. Het is gebaseerd op Teamcenter Engineering en is snel inzetbaar binnen dit soort bedrijven, omdat het hiervoor al grotendeels is voorgeconfigureerd. Gebruikersgroepen, rollen, workflows, rapporten en veelgebruikte CAD- en Office-datatypes zijn al direct na installatie beschikbaar. Hierdoor is een standaard implementatie in ongeveer tien dagen mogelijk. Daarnaast bevat Teamcenter Express een aantal aanvullingen bovenop de Teamcenter Engineering functionaliteit zoals Rieview Package Exchange, een uitgebreide item nummergenerator, een MS Office 2007 integratie en een server-printomgeving. Voor de verdere maatwerkinrichting heeft Express dezelfde gereedschappen als Engineering. Teamcenter Express maakt gebruik van standaard Microsoft-onderdelen zoals Windows 2003 Server en MS SQL Server als database, die ook voor het CADMagazine April/Mei 2008-3

MKB inmiddels gemeengoed zijn en daarom, na een korte implementatieperiode, in eigen beheer operationeel kunnen worden gehouden. Solid Edge en Teamcenter De Solid Edge Embedded Client koppelt Solid Edge aan Teamcenter. Hij kan zowel bij Teamcenter Engineering als bij Express worden toegepast. De naam Embedded Client is te danken aan het feit dat er vrijwel niets te zien is van de integratie met Teamcenter en de manier van werken voor de gebruiker niet wijzigt na invoering van PDM. Aan het begin van een sessie verschijnt het inlogscherm om toegang te krijgen tot het systeem. Hierna ‘kijkt’ de gebruiker bijvoorbeeld bij de ‘File Open’-functie, rechtstreeks in Teamcenter alsof men in een map op de lokale machine of server werkt. Direct zijn alle zoekfuncties, waarvan er ook een aantal is voorgedefinieerd, beschikbaar om snel de benodigde bestanden te vinden.

62

Check-out en Check-in Zodra de gebruiker het Solid Edge-bestand gevonden heeft en hij ook geautoriseerd is om hieraan te werken, kan hij deze openen, waarbij automatisch een Check-out wordt gedaan om te voorkomen dat een andere gebruiker tegelijkertijd dit bestand kan gaan wijzigen. Na het beëindigen van de werkzaamheden zal bij een ‘File Close’ ook direct een Check-in worden uitgevoerd waarbij de laatste wijzigingen in de centrale database worden verwerkt. Bij het openen van een bestand kan de gebruiker zogenaamde ‘Revision Rules’ toepassen om de laatst vrijgegeven versie te openen of juist de laatste nog in bewerking zijnde. Bij een samenstelling kan in het ‘File Open’-venster de stuklijst (BOM) zichtbaar worden gemaakt, waarbij de gebruiker kan kiezen voor het tegelijkertijd uitchecken van onderdelen die in de samenstelling voorkomen, omdat al bekend is dat ook deze gewijzigd dienen te worden. Zo worden de files geblokkeerd voor anderen en staan deze klaar om aangepast te worden. Dit wordt een expliciete ‘Check-out’ genoemd. Een impliciete ‘Check-out’ wordt uitgevoerd op het moment dat de gebruiker via dubbelklik op een onderdeel (In Place Activate) binnen een samenstelling deze opent om te wijzigen. Binnen de ‘EdgeBar’ is altijd zichtbaar welke bestanden zijn uitgecheckt en door welke gebruiker. Ook is te zien van welke bestanden inmiddels nieuwere versies beschikbaar zijn. Via de ‘Refresh’-functie komen deze vervolgens beschikbaar. Attributen en Viewables Binnen Solid Edge kan de gebruiker de metadata over de bestanden ingeven via het File/Properties-formulier. Deze voorziet in een aantal standaardattribu-

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 63

I n t e g r a t i e m e t Te a m c e n t e r Ook binnen de ‘Edge Bar’ is de integratie met Teamcenter zichtbaar. Enkele onderdelen van de samenstelling zijn uitgecheckt door een andere gebruiker.

bedrijf de modellen en tekeningen kunnen bekijken.

Revisions en Workflow Een belangrijke functie van een PDM-systeem is het bijhouden van revisies ten die verder kunnen en een vrijgaveprocedure. worden uitgebreid met Het aanmaken van een rebedrijfspecifieke via de visie is direct in Solid De Teamcenter PDM-omgeving is direct benaderbaar Custom Properties. Tij- Edge mogelijk via de vanuit Solid Edge. dens een Check-in en functie ‘Revise’ in het Check-out worden ze, in ‘File’-menu en onder de rechtermuis- maakt van een lokale cache folder op twee richtingen indien knop binnen de assembly tree van een het werkstation van de gebruiker. Bij gewenst, gesynchroni- samenstelling. De ‘Assign’-functie zal het openen wordt gekeken of de lokale seerd met de Team- DAN het eerstvolgende revisienummer versie nog up-to-date is ten opzichte center-database zodat de of de letter afgeven. Binnen van de versie op de fileserver. Als dit juiste gegevens ook be- Teamcenter is de vrijgaveprocedure be- het geval is, wordt netwerkverkeer schikbaar zijn via de paald die via een ‘Workflow’ het ter voorkomen en direct de lokale versie ‘Teamcenter Client of keuring aanbieden van engineeringde- geopend. Alleen bij bestanden die lokaal niet bestaan of niet meer van de Portal’. Voor het Item-id len regelt binnen de organisatie. en Revision wordt gebruik gemaakt Ook is het mogelijk om vanuit de laatste versie zijn, worden deze opgevan een nummergenerator om dubbele workflow vertaalopdrachten te initië- haald van de server. nummers te voorkomen. Via de ren, waardoor via ETS (Express ‘Assign’-functie wordt automatisch het Translation Services) de vrijgegeven Implementatie eerst volgende vrije nummer en revi- tekening wordt omgezet naar een PDF Doordat Teamcenter Express en de sienummer of -letter aan een onderdeel of ander neutraal bestandsformaat. Solid Edge Embedded Client volledig of tekening gegeven. productiegereed zijn na installatie, is Ook wordt tijdens een Check-in auto- Userinterface een snelle implementatie mogelijk binmatisch een lichtgewicht viewbestand, Zoals gezegd, wijzigt de manier van nen een bedrijf. Voor het importeren in het JT-formaat, aangemaakt en opge- werken voor de gebruiker na invoering van eerder aangemaakte Solid Edgeslagen bij het betreffende onderdeel. van de Embedded Client vrijwel niet. bestanden is een bulkload utility beDeze is direct te bekijken binnen de Er zijn geen speciale menu’s of knop- schikbaar evenals een set van gereedTeamcenter Clients zodat ook de niet- pen nodig voor het bedienen van het schappen om deze data te controleren CAD gebruikers binnen, en buiten, het PDM-systeem. Alle bestanden zijn via en zonodig te corrigeren op eventueel zoekfuncties binnen de verbroken links, dubbele filenamen en ‘EdgeBar’ te vinden en een- ontbrekende file properties. voudig, bijvoorbeeld bij assembleren van een samenstel- Naast de Solid Edge integratie bestaan ling, via ‘Drag&Drop’ te er ook koppelingen met andere CADplaatsen vanuit de ‘Library applicaties zoals AutoCAD, Inventor, Tab’. Zodra Teamcenter staat SolidWorks, Pro/Engineer, Catia en naaangevinkt in het ‘Applica- tuurlijk NX. tion’-menu geeft Solid Edge bij alle commando’s die beJaap Dubbelaar is freelance redacteur voor CAD-Magazine. standen openen of aanmaken zoals ‘Create-In-Place’, ‘De- Aanvullende informatie over Solid Edge is te vinden op www.solidedge.com en vide Part, Mirror Assembly, Familie Of Parts direct toewww.solidedge.nl. Eventuele vragen of opmerkingen gang tot Teamcenter. zijn welkom via: Om sneller bestanden te kunEen overzicht van de Solid Edge-bestanden in de lokale nen openen wordt gebruik [email protected] cache-folder op het werkstation. CADMagazine April/Mei 2008-3

63

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 64

P LATFORM

Tuning AutoCAD

Eigen toolba r voor de CUI va n Door Gerard IJzermans

De efficiency in het werken met AutoCAD (LT), kan op verschillende manieren worden vergroot. Één daarvan is het aanpassen van de gebruikersinterface, de CUI. In de vorige twee afleveringen van Tuning AutoCAD is in dit kader al ingegaan op het aanmaken van een aangepast profiel en opstartfaciliteiten evenals een aangepaste werkomgeving. In deze aflevering laten we zien hoe in de CUI voor de eigen werkomgeving een nieuwe toolbar kan worden aangemaakt. Gevuld met vaak en graag gebruikte tools en uitgebreid met eigen tools is zo'n toolbar een probaat hulpmiddel om het tekenproces te versnellen. Alles wat in dit artikel wordt besproken is beschikbaar in zowel AutoCAD LT als Full.

Afbeelding 1: Nieuwe toolbar aanmaken.

C

ommando’s kunnen in AutoCAD op verscheidene manieren worden geactiveerd zoals: intypen of selecteren in menu, toolbar of dashboard. Ofschoon intypen een snelle en adequate methode is, komt hiervoor maar een beperkt aantal commando’s in aanmerking. Voor het merendeel zal toch selecteren in menu, toolbar of dashboard de aangewezen weg zijn. Toolbars zijn hiervan het meest populair omdat het activeren van een commando via dit middel de minste handelingen vergt. Menigeen zal dan ook de toolbars ‘Draw’ en ‘Modify’ paraat hebben staan op het scherm. Deze standaard toolbars zijn echter afgestemd op algemeen gebruik en bevatten daarom veel commando’s die voor een bepaalde fase in het tekenwerk overbodig zijn. CADMagazine April/Mei 2008-3

Met één of meer aangepaste toolbars, die qua samenstelling afgestemd zijn op verschillende fasen of de aard van het tekenwerk, valt dan ook veel efficiency te behalen. Toolbar aanmaken Een nieuwe toolbar kan in de CUI van AutoCAD op een eenvoudige manier worden aangemaakt. Door met de rechtermuistoets in het paneel ‘Customizations in All CUI Files’ van het CUI-dialoogvenster op ‘Toolbars’ te klikken, opent het menu van afbeelding 1. Via de optie ‘New Toolbar’ wordt een nieuwe toolbar met de naam ‘Toolbar1’ onder aan de reeks toegevoegd. Hieraan kan direct een andere naam worden gegeven, bijvoorbeeld ‘Tekening opzetten’. Aan deze toolbar kunnen alle commando’s in de vorm van tools worden toegevoegd die we bij het opzetten van een tekening willen gebruiken. In de rechter helft van het CUI-dia-

Afbeelding 3: Commando aanpassen in de toolbar.

loogvenster zijn de bijzonderheden van de nieuwe toolbar te zien. Bovenin het paneel ‘Toolbar Preview’ dat nog leeg is en daaronder het paneel ‘Properties’ waarin een overzicht van de eigenschappen is gegeven en die hierin ook bewerkt kunnen worden. Naast de naam van de toolbar kan in het gedeelte ‘General’ achter ‘Description’ nog een beschrijving worden vermeld. In het gedeelte ‘Appearance’ is aangegeven hoe en waar de toolbar op het scherm wordt afgebeeld.

Naar bestemming slepen De volgende stap in het aanmaken van de nieuwe toolbar, is deze vullen. Vanuit het paneel ‘Command List:’ slepen we de commando’s die we in de toolbar willen hebben naar het icoon van de nieuwe toolbar in het paneel ‘Customizations in All CUI Files’. Hiervoor worden de commando’s één voor één geselecteerd en met de ingedrukt gehouden selectietoets naar de plaats Afbeelding 2: Toolbar vullen door slepen en van bestemming gesleept. Bij het plaatsen.

64

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 65

A utoCAD

Afbeelding 4: Nieuw commando definiëren.

loslaten van de selectietoets wordt een kopie van het commando, met alles wat erop en eraan hoort, in de toolbar geplaatst, zie afbeelding 2. De volgende tools kunnen ook rechtstreeks naar de toolbar in het ‘Toolbar Preview’ paneel worden gesleept. Hierbij kan de volgorde door tussenvoegen worden beïnvloed. Om een commando in de uitgebreide ‘Command List’ te zoeken, kan de toets ‘Find command or text’ naast de listbox worden gebruikt. Het commando kan nog sneller worden opgespoord door de beginletters in te typen. De lijst verspringt dan naar de commando’s die met deze letters beginnen. Dank zij de dynamische mogelijkheden van de CUI kan de volgorde van de tools in de ‘Toolbar Preview’ eenvoudig door oppikken, slepen en tussenvoegen worden gereorganiseerd. Een tool verwijderen? Gewoon oppikken en over de rand slepen, een stofwolkje symboliseert hierbij het verwijderen. Commando ‘Fillet’ Onder de tools waarmee de nieuwe toolbar is gevuld, bevinden zich waarschijnlijk ook tools die we verder kunnen stroomlijnen voor onze toepassing. Bijvoorbeeld het commando ‘Fillet’ in afbeelding 3. Dit commando wordt niet alleen gebruikt om niet-evenwijdige lijnen met een boog te verbinden, maar CADMagazine April/Mei 2008-3

vaak ook in een snijpunt. Voor dit laatste geval wordt dan een straal = 0 toegepast. In ons voorbeeld in afbeelding 3 is aan het Fillet tool een macro gekoppeld die het commando ‘Fillet’ activeert. In de macro wordt het commando ‘Fillet’ vooraf gegaan door twee keer de tekenreeks ‘^C’ waarmee in de macrotaal een eventueel actief commando wordt afgebroken. Met de reeks ‘^C^C’ wordt bereikt dat ook een commando wordt afgebroken dat door een ander commando is geactiveerd. Aan vrijwel alle commando’s in de commandolijst is dan ook een macro gekoppeld die met ‘^C^C’ begint, gevolgd door het eigenlijke commando. In de macro in afbeelding 3 is het ‘Fillet’-commando beschreven als ‘_fillet’. De underscore ‘_’ wordt in de macro toegepast om het commando dat volgt eventueel te vertalen. Als het commando ‘Fillet’ wordt geactiveerd, geeft AutoCAD eerst de actuele instellingen als volgt weer: ‘Current settings: Mode = TRIM, Radius = 0.00’. Hierna volgt de opdrachtregel: ‘Select first object or [Undo/Polyline/ Radius/Trim/Multiple]:’ De instellingen ‘Mode’ en ‘Radius’ geven de laatste toegepaste waardes weer. Als zo'n waarde niet overeenkomt met de gewenste waarde, kan deze met enkele muisklikken en toetsaanslagen worden gewijzigd. In onze toolbar willen we een aangepast ‘Fillet’-commando toepassen dat twee niet evenwijdige lijnen in een snijpunt verbindt en trimt, ongeacht de actuele instellingen van

Afbeelding 5: Knopafbeelding creëren.

65

het commando. In feite dus een nieuw commando waarin het aantal muisklikken en toetsaanslagen is teruggebracht tot het activeren van het commando en aanwijzen van de te verbinden lijnen. Via de toets ‘Create a new command’, uiterst rechts van de listbox in het paneel ‘Command List:’, kan een nieuw commando worden ingevoegd. In het paneel ‘Properties’ kunnen de eigenschappen worden gedefinieerd. Als naam kiezen we bijvoorbeeld Fillet_0 en vullen dit in bij ‘Name’. Bij ‘Description’ geven we een passende beschrijving van het commando, bijvoorbeeld: Verbindt en trimt niet evenwijdige lijnen in een snijpunt. Hierna komt de macro aan de beurt. Zoals eerder aangegeven moeten de opties ‘Mode’ op ‘Trim’ worden gezet en ‘Radius’ op ‘0’. De toverformule die we hiervoor moeten bedenken, is eenvoudig af te leiden van de toetsaanslagen die nodig zijn om het commando volledig handmatig uit te voeren. Na het ‘Fillet’-commando moet voor het wijzigen van de mode de optie ‘Trim’ gekozen worden. De toetsaanslagen ‘t<Enter>’ volstaan hiervoor. AutoCAD reageert dan met: ‘Enter Trim mode option [Trim/No trim] :’. Om er zeker van te zijn dat de trimmode wordt ingesteld dient het antwoord hierop weer ‘t<Enter>’ te zijn. Hierna volgt weer de eerdere opdrachtregel van AutoCAD: ‘Select first object or [Undo/Polyline/Radius/Trim/ Multiple]:’. Vervolgens moet de optie ‘Radius’ worden ingesteld. Hiervoor typen we in: ‘r<Enter>’, waarop AutoCAD reageert met bijvoorbeeld: ‘Specify fillet radius <0.0000>:’. Voor onze macro moet het antwoord hierop ‘0<Enter>’ zijn. De beide lijnen kunnen daarna worden geselecteerd, waarna het commando wordt voltooid. De toetsaanslagen, die nodig waren om het volledige ‘Fillet’-commando te realiseren, voegen we nu toe aan de macro in het palet ‘Properties’, zie afbeelding 4. De ‘<Enter>’’s vervangen wij hierbij

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 66

h3INDSKORTGEKOPMUIZENv

)NGRIDWERKTMET3TABI#!$3LIMMEMEID SLIMMESOFTWARE 3TABI#!$METHET3TABIPLAN$ISTRIBUTIEMODEL$EKRACHTIGE#!$ ENGINEVOORDEINSTALLATIETECHNIEK%7 (ETDAGELIJKSGEREEDSCHAP VAN DUIZENDEN #!$ TEKENAARS (ET PRINCIPE IS EENVOUDIG SLIM $ BEGINTGEWOONBIJ$(ETRESULTAATSNELLERENBETERONTWERPEN BETERECOÚRDINATIEENMINDERFOUTEN%ENENORMETIJDSBESPARINGVOOR DESLIMMETEKENKAMER+IJKOPWWWSTABIPLANNLVOORDEDETAILS

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 67

COLUMN Afbeelding 6: Toolbar met flyout.

Opgevouwen

door spaties, behalve de laatste. De laatste ‘<Enter>’ vormt de afsluiting van de macro, deze vervangen we door een puntkomma (;). In macrotaal luidt de uitgebreide macro dan: ‘^C^C_fillet t t r 0;’. De macro kan rechtstreeks in het paneel worden geschreven. Voor het aanpassen van een grotere macro kan via de toets ‘…’ de ‘Long String Editor’ worden geopend. Knopafbeelding Bij een nieuwe tool hoort een passende knopafbeelding. De CUI biedt de mogelijkheid om een afbeelding aan te passen of een nieuwe te creëren. Uitgangspunt hierbij is altijd een bestaande afbeelding. Selecteer hiervoor bijvoorbeeld een al enigszins op de gewenste afbeelding lijkend icoon in het paneel ‘Button Image’ en selecteer de optie ‘Both’ om de afbeelding geschikt te maken voor zowel een grote als een kleine toets. Klik vervolgens op ‘Edit’ waarna de ‘Button Editor’ opent, zie afbeelding 5. De Button Editor is voorzien van enkele bewerkingstools, een kleurenpalet en enkele andere opties. Met de optie ‘Grid’ kan een raster op de button worden afgebeeld om het tekenen te vergemakkelijken. De optie ‘Clear’ is om de afbeelding op de toets geheel te wissen en met ‘Open…’ kan een andere Bitmap afbeelding voor de toets worden gezocht. Als de afbeelding naar wens is aangepast, dient deze met ‘Save As…’ als BMP-bestand in het zoekpad van AutoCAD te worden bewaard. Hiervoor wordt automatisch de map aangeboden die in de ‘File’ tab van het dialoogvenster ‘Options’ onder ‘Customization Files’ als ‘Custom Icon Location’ is gedefinieerd. Met ‘Close’ wordt de editor gesloten en worden de wijzigingen doorgevoerd, maar niet bewaard. Als daarna op het toetsoppervlak een verschijnt, betekent dit dat of de naam van de afbeelding in het paneel ‘Properties’ niet overeenkomt met de naam die aan de afbeelding is toegekend, dan wel dat de afbeelding niet gevonden is in het zoekpad van AutoCAD. CADMagazine April/Mei 2008-3

Afbeelding 7: Flyout invoegen.

Flyout Aan een toolbar kan ook een flyout worden toegevoegd waarin bijvoorbeeld een reeks aan elkaar gerelateerde tools overzichtelijk bij elkaar worden gegroepeerd, zie afbeelding 6. Hier is aan de toolbar een flyout met fillettools toegevoegd met het originele ‘Fillet’-commando, het hiervoor besproken commando ‘Fillet_0’ toetsen voor fillets met een boog met een straal van 50 en 100 mm. De flyout vormt als het ware een toolbar in de toolbar. Hij kan worden ingevoegd als de toolbar met de rechtermuistoets wordt aangeklikt, zie afbeelding 7. Via de ‘Properties’ kan een naam en een omschrijving aan het nieuwe onderdeel worden gegeven. Onder ‘Appearence’ in het ‘Properties’ paneel kan bij het label ‘Use Own Icon’ met ‘yes’ of ‘no’ worden aangegeven of de flyout-toets altijd dezelfde afbeelding blijft houden (yes) of dat het laatst gebruikte commando moet worden weergegeven (no). Vervolgens kunnen op de hiervoor beschreven wijze de nieuwe tools aan flyout worden toegevoegd. Het ‘Fillet_0’-commando tenslotte kan van de toolbar naar de flyout worden gesleept. Gerard IJzermans is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor eventuele vragen of opmerkingen is de auteur bereikbaar per e-mail: [email protected]. Voor meer informatie over dit onderwerp zie: www.autodesk.nl.

67

Ik schrijf deze column in het vliegtuig onderweg naar Silicon Valley, San Francisco, California. Het valt me op hoeveel makke schapen er in een hok gaan, iedereen ondergaat lijdzaam de kwellingen die het opgevouwen in een Boeing - van ooit onze nationale trots – met zich meebrengt. Ook valt het me wederom op hoe vreselijk onpraktisch een vliegtuig eigenlijk is. De gangpaden zijn te smal waardoor het elkaar passeren bijna niet mogelijk is, en dan heb ik het al helemaal niet over de trolleys die te pas en (voornamelijk) te onpas het pad blokkeren. Natuurlijk begrijp ik best wel dat het een kwestie is van ‘economie’, hoe meer reizigers, hoe goedkoper de vlucht.. Toch? Of hoe meer reizigers, hoe meer winst voor de vliegmaatschappij? Al vaak heb ik gedacht aan de vergelijking die ik vaak hoor: waarom werken we in de bouw eigenlijk niet op dezelfde wijze als in de automotive-branche of vliegtuigindustrie? Alle processen zijn enorm goed op elkaar afgestemd. Materialen worden daar prefab op de werkplaats aangeleverd en alle ingenieurs werken perfect met elkaar samen, delen alle beschikbare en benodigde informatie zelfs al werken ze bij een ander bedrijf of zijn ze verantwoordelijk voor een deelgebied. ’Onze bouw’ blijft een kwestie van traditie, ook in de komende jaren zijn we hier nog niet van af. Wel maken we momenteel met zijn allen (bouwers en aanpalende dienstverleners) een transitie door naar een veel meer op elkaar afgestemde werkwijze. Ik hoop werkelijk dat deze werkwijze niet zal resulteren in lawaaiige oncomfortabele gebouwen zonder goede klimaatbeheersing.

Rob Roef directeur vMV CAD-Adviseurs bv

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:45

Pagina 68

V ISUALISATIE

Herkenning is sterk

3ds Max 2009 in twee smaakjes Door Jean-Pierre van Gastel

Zes maanden nadat 3ds Max 2008 is uitgekomen is de volgende versie van 3ds Max alweer beschikbaar. Daarnaast heeft Autodesk aangekondigd dat de ontwikkelingen in Autodesk VIZ op dit moment stil gezet zijn. De VIZ-gebruiker kan voor een sterk gereduceerd tarief upgraden naar 3ds Max.

Afbeelding 1.

Wat er in de toekomst gaat gebeuren met Autodesk VIZ is niet bekend. Wel krijgt de gebruiker van Autodesk VIZ 2008 met subscription een gratis uitbreiding in de vorm van ProBooleans. Die werd destijds in 3ds Max 9 geïntroduceerd. Daarmee houdt het voor nu op en kan de VIZgebruiker voor een sterk gereduceerd tarief upgraden naar 3ds Max. Twee smaakjes Autodesk heeft besloten om 3ds Max 2009 op te delen in twee smaakjes: 3ds Max 2009 en 3ds Max Design 2009. Beiden zitten in de doos voor degenen die een subscription hebben voor 3ds Max 2008 en de nieuwe 3ds Max ontvangen, zie afbeelding 1. De gebruiker zal echter een keuze moeten maken met welke versie hij aan de slag wil. De reden van twee smaakjes 3ds Max, heeft met de soort gebruiker te maken. Een game-ontwikkelaar wil andere CADMagazine April/Mei 2008-3

mogelijkheden in 3ds Max dan een productontwerper of architect. Op dit moment zijn de verschillen tussen beide producten nog niet erg groot maar dit zal in de toekomst veranderen. 3ds Max 2009 heeft een Software Development Kit (SDK) meegeleverd gekregen, waarmee de gebruiker eigen plug-ins kan gaan schrijven en 3ds Max Design 2009 heeft deze SDK kit niet. 3ds Max Design heeft weer wel een tool genaamd ‘Exposure’ om de energie van zonlicht te berekenen, volgens een internationaal vastgelegde berekening (waar over later meer). Meer verschillen tussen beide smaakjes zijn er op dit moment nog niet. Na de installatie van 3ds Max (Design) op Windows Vista 64 bits valt direct op dat de Aero Interface van Vista nu volledig ondersteund wordt. Dit vraagt uiteraard wel veel van de grafische kaart maar de transparante vensters in 3ds Max (Design) 2009 blijven behouden.

68

User Interface De nieuwe mogelijkheden in de User Interface komen bekend voor bij gebruikers die andere Autodesk-producten gebruiken. Het InfoCenter bijvoorbeeld, rechtsboven in het scherm, waarmee de gebruiker direct kan zoeken naar een bepaald commando. Hij kan zelf aangeven in welke documenten er gezocht mag worden. Standaard worden zowel de Help-bestanden, de ‘Tutorial’-bestanden, Mental Ray documentatie en BackBurner-documentatie doorzocht. Het hele InfoCenter vervangt daarmee het Autodesk Communication Center onderin beeld. De ViewCube die rechtsboven in beeld terug te vinden is, is gelijk aan die in alle andere Autodesk 2009-producten. Niet echt nieuw, aangezien deze is overgenomen van Maya. De ViewCube geeft een kubus weer met daarop afgebeeld alle aanzichten waarop de gebruiker met de muis kan klikken, zodat hij daar interactief naar toe draait. Zo kan de gebruiker op een vlak van de kubus klikken om bijvoorbeeld naar een bovenaanzicht of vooraanzicht te gaan, maar hij kan ook klikken op de rand of hoek van de kubus. De ViewCube zal het beeld in een perspectief blijven weergeven maar met behulp van de rechtermuisknopmenu kan de gebruiker naar een orthografisch beeld (parallelle projectie) overschakelen. De term ‘Orthographic View’ vervangt overigens de ‘User View’ die in de vorige versies van 3ds Max gebruikelijk was. Onder de ViewCube wordt een draaischijf weergegeven in de vorm van een kompas waarmee de gebruiker het 3D-beeld kan roteren naar het noorden, oosten, zuiden of westen, zie afbeelding 2. Voor personen die net beginnen in 3ds Max is de optie erg praktisch om de huidige positie van het 3D-beeld als basispositie te kunnen kiezen. Deze optie vinden we ook weer terug in het rechtermuisknopmenu van de ViewCube. Alle overige instellingen van de ViewCube - in

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:46

Pagina 69

SteeringWheels zijn op te delen in kleinere SteeringWheels zoals het ‘Object Wheel’ of ‘Tour Building Wheel’. De instellingen van de SteeringWheels zijn terug te vinden in het tabblad SteeringWheels in de Viewport Configuration. Helaas werken de SteeringWheels niet in een camera viewport om bijvoorbeeld direct de gemaakte bewegingen op te nemen in een animatie. Alternatief is de oude ‘Walktrough Mode’ te gebruiken. Soft-selecties Om bijvoorbeeld een stoelkussen realistisch te modeleren, is het maken van een Soft-selectie van groot belang. Immers wordt, door gebruik te maken van een Soft-selectie, alle omliggende geometrie beïnvloed waardoor er mooie vloeiende overgangen bestaan bij het verplaatsen van elementen, zie afbeelding 4. Het gebied van de Softselectie kan in 3ds Max (Design) 2009 interactief aangepast worden.

Afbeelding 2.

welke viewport zichtbaar, transparantie en meer -) vinden we terug in het tabblad ViewCube in het ‘Viewport Configuration’-dialoogvenster. SteeringWheels De SteeringWheels kwamen we al lang geleden tegen in SketchBook Pro van Alias en maakt nu ook deel uit van alle Autodesk 2009-producten. De SteeringWheels staan standaard niet aan in 3ds Max (Design) 2009 maar zijn door middel van de sneltoets ‘Shift + W’ of via het menu Views aan te zetten. De SteeringWheels is een interactieve schijf met daarop alle mogelijkheden om door een 3Dscene heen te navigeren. Klikt de gebruiker bijvoorbeeld op het zoomgedeelte van de schijf dan kan hij uiteraard in- en uitzoomen. Met het ‘Pan’gedeelte kan hij pannen en met het ‘Orbit’-deel de 3D-scene ronddraaien. De optie ‘Walk’ introduceert een nieuwe methode om geheel interactief met de muis de richting te bepalen waar de gebruiker naar toe wil lopen, zie afbeelding 3. Met de ‘Up/Down’ functie kan de gebruiker vrij snel in de hoogte of diepte navigeren. De optie ‘Center’ is wel praktisch om het Center-punt van bijvoorbeeld het ‘Orbit’commando te bepalen. Met de ‘Rewind Tool’ krijgt de gebruiker een soort diashow te zien, waarmee hij vervolgens alle stappen die hij heeft gedaan interactief terug kan rollen en ook weer vooruit.

Afbeelding 4.

Concreet hoeft de gebruiker niet meer de spinners van de ‘Curve’ aan te passen, maar kan hij deze met behulp van de linkermuisknop veranderen. Deze mogelijkheid staat echter niet standaard ingesteld. Via het ‘Customize User Interface’-commando kan de gebruiker naar het tabblad ‘Keyboard’ gaan. Hierin bevindt zich een nieuwe actie: ‘Edit Soft Selection’ genaamd waarvoor de gebruiker zelf een sneltoets kan definiëren. Als hij vervolgens bezig is met een Soft-selectie kan met de vastgelegde sneltoets het interactieve gedrag aangezet worden, en kan de gebruiker door middel van de linkermuisknop snel schakelen tussen de ‘Falloff’, ‘Pinch’ en ‘Bubble’ van de curve. Herkenning Het is erg sterk van Autodesk om delen in de User Interface terug te laten komen in meerdere producten. Herkenning is namelijk een sterk punt en gemakkelijk voor gebruikers. In het volgende deel zal ik verder ingaan op het renderen met Mental Ray en de uitwisseling met Autodesk Revit 2009. Jean-Pierre van Gastel [email protected] is freelance redacteur voor CAD-Magazine. Voor dit onderwerp zie ook: www.autodesk.nl.


69

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:46

Pagina 70

Noteer nu alvast in uw agenda!

More Business Events organiseert in samenwerking met CAD Magazine…

wo e n s d a g 1 9 & d o n d e rd a g 2 0 n ove m b e r 2 0 0 8 Eu re tco Expo Ce nter, Houten t$"%ű&/$".ű0/5 8*,,&-*/(&/ t % * ( * 5" - 1 3 0 5 0 5 : 1 * / ( t # * . ŷ # 6 * - % * / ( * / ' 0 3 . "5 * 0 / . 0 % & - - * / ( Ÿ t 7 * 4 6 " - * 4 "5 * & & / " / * . "5 * & t%663;"".#068&/

Voor standen sprekersmogelijkheden neem contact op met: $"%.BHB[JOF 8JMGSFE8FTUFSIPG 5FM XJMGSFE!DBEDBNFWFOUOM

WWW.CADCAMEVENT.NL

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:46

Pagina 71

B OUW & C IVIEL

Groepen en links in Revit

E l e m e n t e n g ro e p e re n e n d e g ro e p e re n Door Danny Joseph

Dit artikel gaat over het groeperen en opdelen van informatie in Revit. Groeperen kan nuttig zijn om bepaalde voordelen te behalen. Je kunt met groeperen zorgen dat repeterende gebouwdelen maar één keer hoeven te worden getekend, om daarna op een aantal plekken te gebruiken. Opdelen kan nuttig zijn om de informatiedichtheid van het model te verlagen.

groeperen van informatie in Revit moeten de gebruiker heel zorgvuldig te werk gaan. Kopieert hij bijvoorbeeld de groepen tussen verschillende verdiepingen en zijn de verdiepingshoogten verschillend, dan gaat het al gauw mis. Immers, de wanden lopen meestal van verdieping naar verdieping en omdat de verdiepingshoogten verschillend zijn, zijn de geplaatste exemplaren van de groep niet meer hetzelfde. Revit gaat nu vragen hoe te handelen. De dialoog ‘Fix Groups’ verschijnt … en daar zit niemand op te wachten. Kennelijk gelden er voor het gebruik van groepen spelregels en het moet gezegd. De spelregels zijn lastig. Vandaar dat veel gebruikers het gebruik van groepen ten onrechte niet vertrouwen. Hieronder een aantal spelregels Een link aanbrengen.

Spelregels bij groeperen De eerste spelregel luidt: groepeer niet meer dan nodig is. Stramienen, referentievlakken, onderliggende vloeren, zijn elementen die de gebruiker meestal niet mee willen groeperen. Stramienen lopen immers over alle verdiepingen door en als de gebruiker dezelfde groep tweemaal plaatst, bijvoorbeeld boven elkaar, dan verdubbelt het stramien, wat hij vast niet wil. De tweede spelregel luidt: zorg dat de te groeperen elementen niet afhankelijk zijn van elementen buiten de groep. Als de gebruiker bijvoorbeeld een groep maakt van een plattegrondindeling en de toiletpot ‘hangt’ aan de bouwmuur, die zelf niet mee wordt gegroepeerd, dan kan hij later problemen verwachten. Bij wijzigen van bijvoorbeeld de dikte van de bouwmuur, moet de toiletpot binnen de groep een beetje verschuiven. Omdat dit alleen bij één van de onderdelen van de groep gebeurt, ontstaat er een verschil en dan verschijnt de dialoog ‘Fix Group’, omdat Revit wil weten hoe de gebruiker denkt dit verschil te gaan oplossen. Derde spelregel: maak groepen niet te uitgebreid. Als de gebruiker heel veel elementen bij elkaar groepeert, dan raakt hij al gauw het overzicht kwijt. Bovendien wordt de kans steeds groter, dat er binnen de geplaatste exemplaren van de groep toch verschillen nodig zijn, waardoor hij eindigt met heel veel bijna gelijke groepen. Overigens is het in Revit mogelijk om sommige elementen van een bepaalde plaatsing van een groep uit te sluiten. Hoewel dit een handige

Een groot gebouw kan de gebruiker bijvoorbeeld opdelen naar verschillende modellen, zodat deze apart bewerkt kunnen worden. Deze aparte modellen worden vervolgens weer met elkaar ‘gelinkt’, zodat de gebruiker het totale project ook als één geheel kan behandelen. Links kunnen ook gerepeteerd worden, zodat het verschil tussen een link en een groep vrij klein is. Omdat een link wijst naar een ander bestand, is de communicatie over en weer van een link met de omringende objecten kleiner dan bij een groep. De groep Bij het aanmaken van een groep wordt de geselecteerde informatie gebundeld tot één object. Dit object kan binnen het project worden herhaald. Bij wijzigen van één van de gegroepeerde exemplaren, worden alle andere exemplaren mee gewijzigd. Dit mechanisme kan veel werk besparen bij informatie die vaker in een project terugkomt. Voorbeelden zijn repetities in gevelindeling, herhalende plattegrondtypen, verdiepingen van een gebouw met gelijke indeling. In al deze gevallen kan het gebruik van een groep nuttig zijn. De gebruiker selecteert eerst de te groeperen informatie en klikt daarna op de ‘Group’ icoon. Revit vraagt nu om de naam van de groep. Dat is alles. Zijn groepen probleemloos? Nee, helemaal niet. Bij het CADMagazine April/Mei 2008-3

71

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:46

Pagina 72

Het aanmaken van een ‘Model Group’ en ‘Detail Group’. Een link leggen tussen bovenzijde en dak.

labels, maatlijnen en detailcomponenten, terwijl ‘Detail Groups’ juist alleen view-gebonden elementen kunnen bevatten. Als we informatie groeperen dan kijkt Revit wat voor soort informatie is geselecteerd en maakt dan een ‘Model Group’ en/of een ‘Detail Group’ aan. Groepeert de gebruiker bijvoorbeeld een plattegrond, met ruimten en labels, dan maakt Revit beide soorten groepen aan. Plaatst de gebruiker daarna dezelfde plattegrond nog een keer, dan zal in eerste instantie alleen de ‘Model Group’ worden geplaatst. Revit biedt dan in de ‘Option Bar’ de mogelijkheid om de bijbehorende ‘Detail Group’ ook te plaatsen. Hierbij treedt overigens een merkwaardig, maar verklaarbaar verschijnsel op. De ruimten in de twee plattegronden lijken wel gelijk, maar zijn dit natuurlijk niet. Een ruimte heeft bijvoorbeeld een uniek ruimtenummer. Plaatst de gebruiker de ‘Detail Group’ waar ruimtelabels in voorkomen, dan ziet hij dat de ruimtenummers gewoon doornummeren.

Het plaatsen van een ‘Detail Group’.

voorziening is, is het ook verwarrend. De eenduidigheid van het groeperen wordt voor zijn gevoel ondermijnd. Spaarzaamheid in het gebruik is hier geboden. Vierde spelregel: Hoewel Revit het ‘nesten’ van groepen toestaat, komt dit de eenvoud van het model niet ten goede. Je moet steeds meer ‘graven’ in het model, om bij de informatie te komen. Vijfde speregel: als je een groep aanmaakt om tijdelijk informatie te bundelen die de gebruiker kopieert, verplaatst of vervangt, dan moet hij niet vergeten deze informatie daarna weer te degroeperen met het commando ‘Ungroup’. Bovendien moet hij daarna de groep in de projectbrowser weggooien, omdat hij anders deze groepsinformatie als ballast mee blijft nemen. Als de gebruiker bovenstaande spelregels in acht neemt, dan kan hij heel veel plezier aan groepen beleven. Hele indelingen van verdiepingen of woningtypen of gevelindelingen kunnen worden gerepeteerd. Groepen kunnen ook onderling worden verwisseld, wat het mogelijk maakt om snel varianten in indeling of uiterlijk van een project te wijzigen.

Model Group Een ‘Model Group’ bestaat dus uit modelinformatie, zoals, wanden, ramen, ruimten en vloeren. Modelinformatie is in alle views dezelfde informatie. In Revit kennen de elementen in het project een grote onderlinge samenhang. Vloeren reageren op wanden; kozijnen zijn in wanden geplaatst en wanden sluiten op vloeren en daken aan. Als de gebruiker een deel van de informatie bundelt tot een groep, dan kan deze groep niet heel erg star zijn, want anders is het bijna onmogelijk om een goed werkende groep te krijgen. Daarom laten niet alle eigenschappen zich groeperen. De aansluiting van een wand met de bovenliggende vloer of dak is bijvoorbeeld een eigenschap, die niet mee groepeert. Een aantal geplaatste exemplaren van een modelgroep onder een schuin dak, blijken in de praktijk toch allemaal van elkaar te kunnen verschillen. Een groep is ook op een andere manier minder hard dan je zou verwachten. De gebruiker kan bijvoorbeeld in een wand van één geplaatst exemplaar van een groep rustig een deur of raam voegen. Ook sluiten wanden buiten een groep, netjes aan op wanden binnen een groep. Deze eigenschappen zijn erg fijn, omdat hiermee veel plaatselijke afwijkingen of toevoegingen zonder probleem kunnen worden opgelost.

Twee soorten groepen Revit kent twee soorten groepen, de ‘Model Group’ en de ‘Detail Group’. ‘Model Groups’ kunnen alleen modelelementen bevatten, dus geen view-gebonden annotatie, zoals

Detail Group Bij de ‘Detail Group’ gaat het juist om view-specifieke (2D-)elementen zoals ‘Filled Regions’, tekst, ‘Tags’ en maatvoering. ‘Tags’ zijn labels die hun tekst ontlenen aan de

Ruimtenummer verschilt.


72

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:46

Pagina 73

‘Model’-elementen waar ze bijhoren. Een ‘Room Tag’, ofwel een ruimtelabel, ontleent zijn tekst aan het ‘Room’element, dat een ‘Model’-element is. De ‘Room’ zelf, ontleent zijn vorm aan de eromheen liggende wanden, vloeren en daken. Een ‘Detail Group’ is dus vaak afhankelijk van de onderliggende informatie. ‘Link’ en ‘Bind’ Revit biedt de mogelijkheid om een groep om te zetten naar een extern gekoppeld ‘mini project’, de ‘Link’. Via de ‘Link’-knop op de ‘Options Bar’ krijgt de gebruiker de mogelijkheid om een groep om te zetten naar een externe link. Hierbij kan hij kiezen uit ‘Create’ of ‘Use Existing’. De eerste keer gebruikt hij ‘Create’. Hierbij wordt van het geplaatste exemplaar van de groep een extern Revit-bestand aangemaakt. De groep zelf wordt door een externe link vervangen. Andere exemplaren van de groep kunnen daarna met ‘Use Existing’ ook door de externe link worden vervangen. Als alle groepexemplaren door de externe link zijn vervangen, dan kan de groep worden verwijderd. Een externe link heeft niet dezelfde ‘connectiviteit’ als een groep. Veel verbindingen met omringende wanden, vloeren en ruimten gaan op deze wijze verloren. Het omzetten is daarmee alleen zinvol, als de informatie binnen de groep geheel los van de omgeving staat. ’Bind’ is het omgekeerde mechanisme van ‘Link’. Hiermee kan een extern gelinkt Revit-bestand omgezet worden naar een groep binnen het project. Ook hier is voorzichtigheid geboden, omdat het externe project informatie kan bevatten, zoals niveaus en stramien, die nu deel van het project gaan uitmaken.

HBO diploma

AutoCAD-Inventor HBO-deeltijdopleiding voor CAD engineers

U bent een CAD engineer en heeft een MBO getuigschrift op zak. U wilt uw kennis en vaardigheden vergroten, u voelt voor specialisatie, kortom u wilt vooruit. TEC biedt een unieke opleiding die snel en gericht uw ambitie realiseert*. U behaalt een HBO diploma. Bovendien mag u voortaan de titel Autodesk Certified Engineer voeren. * Inclusief uw eerste project (binnen uw werk)

ACE System Manager Een AutoCAD System Manager is in staat om zelfstandig AutoCAD toepassingen binnen een tekenkamer te begeleiden en te beheren. Hij is op de hoogte van de modernste tekentechnieken zodat hij tekenaars kan begeleiden om zo efficiënt mogelijk te werken. Hij kent de technieken om een professionele toepassing voor AutoCAD te maken. Hij heeft bewezen dat hij deze technieken kan toepassen.

ACE 3D Designer NIEUW

Nieuw: 3ds Max

Een 3D Designer heeft kennis over de nieuwste 3D tekentechnieken van AutoCAD en 3ds Max en kan deze toepassen om een geavanceerd 3D model samen te stellen. Hij kan vanuit het 3D model 2D tekeningen genereren en fotorealistische presentaties en animaties maken.

Danny Joseph [email protected] schrijft freelance voor CAD-Magazine. Voor meer informatie over dit onderwerp: www.autodesk.nl/revitarchitecture. CADMagazine April/Mei 2008-3

Een Mechanical Designer past de nieuwste 3D modelleertechnieken toe in Inventor om *parametrische modellen samen te stellen *sneller een efficiënt mechanisch ontwerp te maken *vanuit een 3D model werken samenstellingtekeningen te genereren. Hij kan het Methodisch Ontwerpproces toepassen op elk nieuw product. r ai rised T ning Cen tho ter Au

Best ATC

of

Verborgen mogelijkheden Revit heeft veel verborgen mogelijkheden. Groepen en links kunnen helpen om meer structuur aan een project te geven. Wijzigingen kunnen op veel plaatsen tegelijk worden doorgevoerd. Het mechanisme is bijzonder uitgekiend en biedt zeer veel mogelijkheden. Als argeloze gebruiker kunnen wij ons soms verbazen waarom het allemaal zo werkt, maar bij nader inzien zit het toch heel logisch in elkaar. Over Revit raak ik daarom nog steeds niet uitgeschreven.

ACE Mechanical Designer

the

x

Verschil tussen gelijke groepen.

u Ben el

A utodesk

Examinatoren van de Hogeschool van Amsterdam

www.cadcollege.nl Vraag de gratis informatieset aan: tel • (024) 356 56 77 • fax (024) 354 19 31 • E-mail: [email protected] • Internet: www.cadcollege.nl Kerkenbos 1018 B 6546 BA Nijmegen

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

11:47

Pagina 74

Servicepagina De doelgroep

LET OP! Voor het abonnementsjaar 2008 is er vanaf 15 februari een nieuw password beschikbaar. Dit wordt op aanvraag verstrekt na betaling van het abonnement. Uw toegangscode wordt u per e-mail toegestuurd.

CAD-Magazine wordt in Nederland en België verspreid onder (potentiële) gebruikers van PC CAD, GIS, Visualisatie en andere ontwerpproducten, binnen industriële ondernemingen, productie-, bouw-, installatie- en civieltechnische bedrijven, ingenieurs-, technische advies-, ontwerpen architectenbureaus, de centrale, lokale en provinciale overheden, nutsbedrijven, instellingen voor middelbaar en hoger technisch onderwijs, dealerorganisaties en leveranciers in de CAD-branche.

CAD-Magazine op Internet www.cadmagazine.nl, www.cadmagazine.nl/banenmarkt www.cadplaza.nl Voor info en aanvraag abonnementen: [email protected]

Abonnementen 2008 Informatieservice

Een abonnement op CAD-Magazine vraagt aan via de website www.cadmagazine.nl. De prijs voor een jaarabonnement (acht opeenvolgende nummers) bedraagt € 72,50 excl. 6% BTW. Deze prijs geldt voor verzending binnen Nederland. Voor verzending buiten Nederland bedraagt de prijs € 98,-. Het abonnement wordt automatisch verlengd. Opzeggingen, uitsluitend schriftelijk, dienen twee maanden voor het verstrijken van het abonnementsjaar in ons bezit te zijn.

Onder elk artikel Staat de website van de producent of dealer vermeld. Geïnteresseerden kunnen hiermee zelf informatie opzoeken over de besproken onderwerpen.

Gegevens onjuist? Indien uw adres- of persoonsgegevens op de adresdrager van CADMagazine onjuist blijken te zijn, verzoeken wij u deze adresdrager met gecorrigeerde gegevens in een gesloten envelop te retourneren aan:

Password Profiteer van de voordelen van het abonnement op CAD-Magazine! Met uw persoonlijke password krijgt u toegang tot alle informatie op de website www.cadmagazine.nl.

CMedia Productions B.V., Antwoordnummer 1036, 8300 VB Emmeloord (NL).

In CAD-Magazine 4 - 2008

Adverteerdersindex Autodesk/prodesk

www.autodesk.nl

76

Cadac

www.cadac.com

2

CADCAM Event

www.cadcamevent.nl

Cadjobs.nl

www.cadjobs.nl

11, 57

CAD Express

www.cadexpress.nl

37-40

CAD2M

www.cad2m.nl

35

CAD koop

www.cadkoop.nl

59

CAD People

www.cadpeople.nl

FernCC

www.ferncc.com

32

Hofstede van Erkel

www.inventor-professional.nl

55

ICN Solutions

www.icn-solutions.nl

19

Ideoma

www.ideoma.nl

43

ISD Benelux

www.isdbenelux.nl

53

Man & Machine

www.manandmachine.nl

75

Nedgraphics

www.nedgraphics.nl

SolidWorks

www.solidworks.nl

60

Stabiplan

www.stabiplan.nl

66

TecCad College

www.cadcollege.nl

73

CAD en GIS voor lokaal gebruik De civieltechnische toepassingen van Autodesk, AutoCAD Civil 3D en AutoCAD Map 3D, bieden veel

standaardfunctionaliteit.

De wereldstandaard sluit echter niet altijd aan op lokale behoeften. Deze lacune wordt opgevuld met de NedInfra-oplossingen van NedGraphics.

Vormen en vervorming in de lucht Hoe krijg je een goed 3D-model van het oppervlak van een voorwerp waar geen volledig betrouwbare ontwerptekening van is? Jochem Lesparre is dit gaan onderzoeken, daarvoor is hij begonnen met een paar casestudies, twee vliegtuigen: een Cesna Citation II en een Edge 540, en een Pulse 2 vlieger (kite).

CAD-Magazine verschijnt omstreeks 13 Juni 2008. CADMagazine April/Mei 2008-3

74

70

7, 15

44, 58

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:46

Pagina 75

CAD83:CAD 2-2006

28-04-2008

09:47

Pagina 76

creëer – U bouwt een digitaal model met Autodesk ® Inventor™ en definieert vorm, pasvorm en functie.

integreer – Voor het creëren van een vollediger digitaal prototype voegt u de gegevens van elektrische schakelschema’s toe.

valideer – U simuleer t prestaties in de echte wereld voordat u een f ysiek prototype bouw t.

HOE DIGITAL PROTOTYPING ERVOOR ZORGT DAT 17000 ONDERDELEN PUNTGAAF SAMENWERKEN VOORDAT ZIJ GEBOUWD WORDEN. autodesk.nl/digitalprototyping

Autodesk, Autodesk Inventor en Inventor zĳn geregistreerde handelsmerken van Autodesk, Inc., in de Verenigde Staten en/of andere landen. Alle andere merknamen, productnamen en handelsmerken zĳn eigendom van hun respectievelĳke eigenaars. Autodesk behoudt zich het recht voor om productaanbiedingen en specifi caties op ieder tĳ dstip en zonder kennisgeving aan te passen, en is niet verantwoordelĳk voor eventuele typografische of grammaticale fouten in dit document. © 2008 Autodesk, Inc. Alle rechten voorbehouden.

Mei 2008 jaargang 19. Ontwikkelingen in CAD, CAM en CAE

Recommend Documents