JOS BEELEN: FHTF GOEDE BEURS VOOR JUB

HET VAKBLAD VOOR

DE BLOEMBOLLEN EN VASTEPLANTENSECTOR

15 NOVEMBER 2013

284

40

JOS BEELEN: ‘FHTF GOEDE BEURS VOOR JUB’ 12

TUINBOUW JONGEREN MOETEN STEM LATEN HOREN

16

GROOTS ASSORTI MENT HEPATICA EN HELLEBORUS

20

24

IS DE VAKVROUW EEN UITSTERVEND SOORT?

INTERESSANTE PRODUCTWEEK LELIE

38

KOUD VOORJAAR HEEFT WEERSLAG OP DAHLIAOOGST

Makelaardij bv

• TAXATIE • VERKOOP • HUUR • VERHUUR Tijdens kantooruren

tel (0252) 43 13 60 fax (0252) 42 13 94 www.cnb-makelaardij.nl e-mail: [email protected]

BEL ONS

GOED OP ‘GROND’ VAN KWALITEIT!

Buiten kantooruren: F.G. van der Geer - tel. 06 53 342055 Bas Scholten - tel. 06 22 236845 (Noord Holland) Wim Zandwijk - tel. 06 53 644594

Uw agrarisch onroerend goed(e) adviseur

De genomineerden 2014 zijn bekend! innovatief

duurzaam

open durf passie imago marktgericht doorzettingsvermogen creativiteit

visie

Op 8 januari 2014 wordt de winnaar bekend gemaakt tijdens een feestelijke en inspirerende bijeenkomst voor tuinbouw ondernemers in Keukenhof Lisse. Meer informatie: www.tuinbouwondernemersprijs.nl Volg ons ook: Westende Fruitteelt BV, Fijnaart

Waterdrinker Aalsmeer, Aalsmeer

Kwekerij 4Evergreen BV, Steenbergen

Schoneveld Breeding, Twello

Partners:

ISO 9001 GECERTIFICEERD

HELMUS SPOELBEDRIJF www.helmus.nl Schoon voor export en kwekerij Warmwaterbehandeling Spoelen Ontsmetten Drogen

Tel. 0252-22 25 80 Rijksstraatweg 56a Sassenheim

Uw partner

in virusvrije teelten Molenvaart 226 (0)223 - 52 14 20 1764 AW Breezand 06 53 41 66 89 www.aadprins.nl

Samen met CNB

organiseer ik moeiteloos een succesvolle veiling?

Slechts één telefoontje naar het CNB Veilingteam is voldoende. CNB Veilingteam bereidt uw veiling zorgvuldig voor, promoot deze onder een breed koperspubliek en draagt zorg voor een levendige, succesvolle veiling en een adequate afhandeling. Of het nu om een materialenveiling gaat of om een groene veiling, het CNB Veilingteam zorgt ervoor!

CNB Veilingteam

• Materialen en groen • Inventarisatie • Samenstellen en verspreiden catalogus • Reclame & promotie • Organisatie veiling • Service & betalingszekerheid • Breed en divers netwerk van potentiële kopers Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op. Veilingmeester Jan Meijer • [email protected] • 06 10 44 28 03 Veilinginkoper Ronald Walkier • [email protected] • 06 53 70 06 30

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31 cnb.nl

INHOUD

Het vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector • 15 november2013 Nummer 284

Nieuws

6

Korte nieuwsberichten

Onder handen

10

Lage opkomst tekenend voor algemene ledenvergadering CNB

CNB Actueel

11

Hoogste score lelieshow CNB voor Frontera

10

12 14

Visie

12

Belangrijk dat jongeren stem laten horen

Hoveniers

14

Andrew van Egmond ziet toekomst in verwilderingsbollen

Vaste planten

11

16

De manier van handelen is veranderd

Vakvenster

18

Over ‘bijzonder’ gesproken

Vakvrouwen

20

Jammer dat vrouwen zo weinig zichtbaar zijn

14

16

Kennis

22

Willo Swart leert nog steeds

Nauwkeurig

23

Cyclamen cilicium: zeldzaam mooi

Bloem in beeld

18

20

24

Vijf veredelaars leggen basis voor lelieshow CNB

CNB Actueel

26

Nieuwe leiding voor CNB Makelaardij BV

Product & Show

27

Nieuwtjes uit de CNB-showruimte

22

23

26

Service

28

Grondbank

30

Bolbloemennieuws

31

Rust en drukte in bloemisterijsector

24

4 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

27

Vraag en aanbod

32

Laatste nieuws

37

38

Oogst Gematigde dahliaopbrengst door koude start groeiseizoen

40

38

40

Actueel Sfeer FHTF steeds meer vroegere bloemenvak IFTF timmert aan de weg

44

Noviteiten Bloembollennet van 10 kilometer draagt bij aan gemak

45

41

Waterkwaliteit In de put: onderzoek naar waterkwaliteit in ontsmettingsperiode

46

Boomkwekerij Kleurrijke Nieuw-Zeelandse cultivars van Coprosma

47

44

Tien vragen aan

45

Linda de Goede (38)

48

Advies Bent u als ondernemer klaar voor de gezamenlijke Europese betaalmarkt en IBAN?

49

47

Vasteplantenvaria Kookschade in vaste planten

50

Teeltadvies

54

Agenda

55

Service Normen persoonlijke beschermingsmiddelen Glad IJs

56

46

49

Hobaho ‘Alleen ben je sneller, maar samen sta je sterker’

KAVB Nieuws Nieuwtjes van en voor de KAVB-kringen en -afdelingen

Nieuws CNB Algemeen 10 vragen aan... Teeltadvies Hobaho KAVB

56

60

Foto omslag: René Faas

60

15 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 5

NIEUWS

Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Landelijke dag Freesia uitgesteld

Foto: PR

BLEISWIJK - Vorig jaar vond de landelijke dag Freesia plaats op 15 november. Dit jaar zal deze dag waarschijnlijk verplaatst worden naar week twee van 2014 geeft LTO Groeiservice aan, die de dag samen met FloraHolland organiseert. Volgens LTO Groeiservice rust er een grote verantwoording op de Promotiecommissie om het promotiegeld optimaal te besteden. Daarom is er eerder dit jaar een enquête gehouden onder alle aanvoerders. Daarna is op basis van gegevens van FloraHolland en de exportcijfers een marktanalyse uitgevoerd. Beide uitkomsten zijn naast elkaar gelegd. Na een intensief overleg binnen de Promotiecommissie is besloten voor welke landen en tijdstippen er wordt gekozen. Wanneer de Freesia-bijeenkomst voor de Freesia exact wordt gehouden is nog niet bekend. Vooralsnog gaat LTO Groeiservice ervan uit dat het in week twee zal plaatsvinden.

Genomineerden Tuinbouw Ondernemersprijs 2014 bekend

Heroverweging samenvoeging voorjaarsbeurzen

VIJFHUIZEN - De 28e editie van de Tuinbouw Ondernemersprijs kent dit jaar vier kanshebbers: Westende Fruitteelt uit Fijnaart, Schoneveld Breeding uit Twello, Kwekerij 4Evergreen uit Steenbergen en Waterdrinker Aalsmeer uit Aalsmeer. De genomineerden zijn gepresenteerd tijdens de opening van de vakbeurzen IFTF/IHTF in Vijfhuizen. Mevrouw J. Vonk-Vedder, voorzitter van Greenport Aalsmeer maakte de genomineerden bekend. De jury buigt zich de komende weken over de winnaar voor de Tuinbouw Ondernemersprijs 2014. De bekendmaking vindt plaats op woensdag 8 januari in Keukenhof in Lisse tijdens een feestelijke prijsuitreiking. Tijdens deze bijeenkomst zullen aansprekende topondernemers zoals Peter Swinkels van Bavaria en Eric Moor van Sion hun visie geven over grensverleggend ondernemen. Esther de Lange, lid van het Europees Parlement zal de ondernemersprijs uitreiken. Greenport Holland organiseert een lunchbijeenkomst voorafgaand aan de bijeenkomst en heeft topman Paul Bringmann van La Place in het programma.

NAALDWIJK - Onlangs heeft FloraHolland bekend gemaakt haar twee voorjaarsbeurzen (de Spring Fair en de Trade Fair Naaldwijk) te willen samenvoegen tot één voorjaarsbeurs in april in Naaldwijk. De veilingorganisatie heeft hierop veel afkeurende reacties ontvangen, met name vanwege de datumkeuze. Bij nader inzien heeft FloraHolland besloten de beoogde beurs niet in april plaats te laten vinden. De nieuwe conceptdatum is 19 tot en met 21 maart 2014. Over de verdere invulling van de beurs wordt half november gecommuniceerd. FloraHolland onderzoekt of de oude Spring Fair mogelijk toch door kan gaan, echter met een laagdrempeliger en meer actiematig karakter.

ALKMAAR - Vier medewerkers van het Breezandse mechanisatiebedrijf Antha van Hienen eisen bij de rechtbank in Alkmaar, mede namens een tiental collega’s, het bankroet van hun werkgever. Dit meldt het NoordHollands Dagblad. Het personeel heeft achterstallig salaris tegoed. Ook een Helderse leverancier van de onderneming aan de Wijdens Spaansweg met ruim twintig werknemers heeft zich bij de faillissementaanvragers aangesloten. Evenals de weduwe van een ex-personeelslid, die recht heeft op een overlijdensuitkering. In totaal staat Antha van Hienen voor bijna een halve ton bij hen in het krijt.

Cursus Bestrijden van mollen ALKMAAR - Op vrijdag 22 november wordt op het Clusius College in Alkmaar de cursus Mollen- en woelrattenbestrijding gehouden. Het zijn eigenlijk twee cursussen. De ochtend gaat over het leven van de mol en het vangen van mollen met klemmen en kan los gevolgd worden, de middag gaat over het bestrijden van mollen met chemische middelen. Als men het Bewijs van bekwaamheid Mollen- en woelrattenbestrijding wil behalen moet men de hele dag volgen en aansluitend examen doen. Mensen die hun Bewijs van bekwaamheid Mollen- en woelrattenbestrijding al hebben en het willen verlengen, kunnen volstaan met het volgen van de middag en het doen van examen. Aanmelden via www.onderwijsgroepnwh.nl. Inlichtingen: 0725673191. 6 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

Foto: PR

Personeel eist bankroet Breezands bedrijf

Tuinland Zwolle wint Mosselman Holland Award 2013 ENKHUIZEN - De winnaar van de Mosselman Holland Award 2013 is Tuinland Zwolle geworden. Op 4 november is de award 2013 uitgereikt door Ares Meijer van Mosselman Holland BV aan Ellis Stevens, verantwoordelijk voor de bloembollenpresentatie van Tuinland Zwolle. “Zoals ieder jaar hebben we de indeling van de bloembollenpresentatie met veel plezier neergezet en ook dit jaar hebben we alles uit de kast gehaald in de hoop de Award (weer) te kunnen winnen”, sprak de trotse winnaar Ellis Stevens. In 2007 was Tuinland Zwolle ook al eens de winnaar. De eerste prijs levert het tuincentrum 750 euro voor de personeelsvereniging op. Mosselman Holland BV heeft de jaarlijkse verkiezing voor vernieuwende winkelvormgeving en productpresentatie in het leven geroepen om het perfectioneren van bloembollenwinkelpresentaties te stimuleren. De jury loofde winnaar Tuinland om de goed doordachte thematische indeling van de bloembollenpresentatie.

Pachtcontracten in 2014 volledig digitaal DEN HAAG - Vanaf begin 2014 gaat het indienen van pachtcontracten een stuk eenvoudiger. Pachters en verpachters kunnen dan hun contracten volledig digitaal naar de grondkamer sturen. Het gaat hierbij om geliberaliseerde pachtcontracten voor zes jaar of korter. Nu is het nog niet mogelijk om een pachtcontract digitaal te ondertekenen. Hierdoor moet een digitaal ingediend contract ook nog op papier worden ondertekend en verstuurd naar de grondkamer. Digitaal ondertekenen kan begin 2014. Hierdoor gaat het insturen van een contract eenvoudiger en sneller. De goedkeuring van het contract ontvangen betrokkenen dan ook digitaal en zijn te vinden in Mijn dossier op de site ‘Het DR-Loket’ van Dienst Regelingen. De afhandeling van digitale contracten gaat sneller, omdat veel controles al bij het indienen worden uitgevoerd. Daarnaast is het mogelijk om éénmaal ingediende algemene voorwaarden of bepalingen te hergebruiken. Voor het digitaal indienen hebben de pachter en de verpachter wel een relatienummer van Dienst Regelingen, inloggegevens en TAN-codes nodig.

Foto: FloraHolland

Nieuwe algemeen directeur FloraHolland AALSMEER - Het bestuur van FloraHolland heeft, in samenspraak met de raad van commissarissen, met ingang van 1 januari 2014 Lucas Vos benoemd tot algemeen directeur. Hij volgt hiermee Timo Huges op die inmiddels is gestart als president-directeur bij NS. Lucas Vos (46) heeft economie gestudeerd in Groningen en heeft uitgebreide ervaring in transport en logistiek. Lucas heeft de afgelopen twintig jaar carrière gemaakt in de sector van de shipping en logistieke dienstverlening en was in zijn laatste positie Chief Commercial Officer in de board van Maersk Line. De statutaire directie bestaat met de start van de nieuwe bestuurlijke structuur op 1 januari 2014 uit twee leden: Lucas Vos als de nieuwe algemeen directeur en Rens Buchwaldt als financieel directeur. Erik Leeuwaarden gaat zich per 1 januari richten op de portefeuille van vastgoed en deelnemingen.

John Deere bovenaan in Nationaal Dealertevredenheidsonderzoek 2013 NIEUWEGEIN - Tractorfabrikanten slagen erin om de vernieuwing en ontwikkeling van hun merk steeds beter af te stemmen op de wens van dealer en diens afnemer. Dat is de opvallendste conclusie van het Nationaal Dealertevredenheidsonderzoek 2013 van brancheorganisatie Fedecom. John Deere is als beste beoordeeld van de twaalf onderzochte tractormerken. De tractormerken zijn door hun dealers beoordeeld op 12 aandachtsgebieden, waaronder imago, verkoop, ondersteuning en winstgevendheid. De dealer waardeert zijn merk gemiddeld met 14,1 punten op een schaal van 1 tot 20. John Deere is als beste beoordeeld met een score van 15,6. JCB behaalde de laagste waardering met 11,9 punten. De grootste vooruitgang in waardering in vergelijking tot 2012 boekte DeutzFahr. Massey Ferguson gaf in vergelijking tot 2012 het meeste terrein prijs. De Nederlandse resultaten van het Dealertevredenheidsonderzoek Tractoren 2013 worden samen met de resultaten van zeven andere Europese landen gebundeld in een Europees resultaat.

Opvolging hoofdredacteur BloembollenVisie LISSE - Wim Ciggaar, hoofdredacteur en bladmanager van BloembollenVisie, zal per 1 augustus 2014 gaan genieten van zijn welverdiende pensioen. Wim zal per 13 februari 2014 zijn functie als hoofdredacteur neerleggen en blijft tot augustus 2014 nauw betrokken bij de totstandkoming van het vakblad, waarbij hij de nieuwe hoofdredacteur en bladmanager zal adviseren in de uitvoering van hun taken. Wim Ciggaar is sinds 1964 werkzaam bij CNB en bereikt in 2014 zijn 50-jarig jubileum bij de coöperatie, een bijzondere prestatie. De functie die Wim Ciggaar bekleedde, die van hoofdredacteur en bladmanager van BloembollenVisie, wordt opgesplitst en intern ingevuld. Jeannet Pennings, huidig (web)vakredacteur bij BloembollenVisie zal Wim gaan opvolgen als hoofdredacteur en in haar nieuwe functie vanaf februari 2014 de redactionele leiding van het blad voor haar rekening nemen. Femke van de Heijden, Manager Personeel & Externe betrekkingen bij CNB en naast Prisca Kleijn van de KAVB ook mede-uitgever van BloembollenVisie, zal belast worden met bladmanagement taken zoals personeelszaken en financiën. Beide dames zullen hun nieuwe werkzaamheden combineren met hun huidige functie.

VAN DE REDACTIE

Muppets (2) Een kleine drie jaar geleden schreef ik op deze plek een column met de titel ‘Muppets’. Het ging over twee oud-vaklieden. Gepensioneerde bollenkwekers die op feestjes en partijen nog maar al te graag over hun vak praten. Elke aanleiding wordt aangegrepen om het onderwerp ‘bloembollen’ aan te snijden. En zo was mijn aanwezigheid op een verjaardag aanleiding om BloembollenVisie – en in het bijzonder mijn artikelen – ter discussie te stellen. “Ik vind er geen moer aan”, klonk het door de kamer. Licht sarcastisch en op een dusdanig volume dat ik het wel moest horen. Vanaf dat moment gingen deze twee heren voor mij door het leven als Statler en Waldorf (de cynische opa’s op het balkon in de Muppetshow). Maar helaas Waldorf is niet meer. De man die mede verantwoordelijk was voor het uitgroeien van de Kapiteyn Group tot wat het nu is, een toonaangevend teelten exportbedrijf, overleed vorige maand op 83-jarige leeftijd. De afscheidsdienst van Leo Kapiteijn was droevig en mooi tegelijk, maar bovenal typerend. Typerend voor wie hij was en wie de familie Kapiteijn is. Trots op datgene wat zij en hun voorgangers hebben opgebouwd. Dat werd tijdens de dienst niet onder stoelen of banken geschoven. Maar begrijp me niet verkeerd: dit had niets met arrogantie te maken. Trots mag je namelijk zijn, dat is een hele sterke basis, en het mag ook gezegd worden. In dit geval niet alleen in woorden, want de kerk stond ook nog eens bomvol met Kapiteyns trots: de calla. Naast calla’s zag ik ook veel vakgenoten in de kerk. Ik hoop dat zij deze dienst en de woorden die er gezegd werden net zo ervaren hebben als ik en de gepaste trots meenemen in hun eigen bedrijfsvoering, want dat heeft het vak hard nodig. Bescheidenheid siert te mens, maar het bollenvak slaat daar vaak in door. “Wij treden niet zo graag op de voorgrond”, is de gevleugelde uitspraak die ik te vaak hoor. Wanneer wint er nou weer eens een bloembollenondernemer de Tuinbouw Ondernemersprijs? Aan creativiteit en innovatie geen gebrek. Laat zien wie u bent, wat uw bedrijf doet en wat voor mooie producten u in de markt zet. Wees trots! Jeannet Pennings


Samenstelling: Redactie BloembollenVisie

Foto: PR

Kom in de Kas op 5 en 6 april 2014 BLEISWIJK - De 37e editie van Kom in de Kas vindt plaats op 5 en 6 april 2014 met een landelijke kick-off op 3 april 2014 in de regio Bommelerwaard. Kwekerij Mansflowers in Brakel is dit jaar gastheer. ‘Kunst in de kas’ is het thema van de aankomende editie. De komende maanden zal de kick-off nog verder worden ingevuld. Kom in de Kas biedt de kwekers de mogelijkheid om direct in contact te treden met de consument. Daarnaast is Kom in de Kas bij uitstek de gelegenheid om de consument te informeren over het karakter van de sector. Uit onderzoek blijkt dat 45 procent van de bezoekers, na het bezoek aan Kom in de Kas, een positiever beeld heeft gekregen van de glastuinbouwsector. Eind mei 2013 deed FloraHolland al de toezegging om voor twee jaar partner te worden van Kom in de Kas. De glasgroenteverenigingen, verenigd in Dutch Produce Association, Coöperatie Door, Harvest House en Fresh Produce Growers hebben onlangs groen licht gegeven voor de financiële ondersteuning. De huidige hoofdsponsors, Rabobank en Interpolis, continueren hun bijdrage in 2014.

Vijf procent minder stelen AALSMEER - Zacht weer in oktober, een natte herfstmaand, met de eerste zeer pittige zuidwesterstorm aan het staartje van de maand drukte het aanbod van bloemen en planten op FloraHolland. In totaal kromp het volume bijna vijf procent in vergelijking met dezelfde maand van 2012. Wel werkte dit gunstig uit op het prijspeil: met gemiddeld € 0,353/stuk lag dit anderhalve cent hoger dan vorig jaar. De maand kende een paar specifieke bloemen plantondersteunende verkoopmomenten. Nieuw in dit kader was op 7 oktober ‘een 10 voor de juf’. Dit initiatief zal zich de komende jaren verder moeten bewijzen. Belangrijker qua omvang was de aanloop naar Allerheiligen op 1 november. De prijzen bewogen zich op een hoger niveau dan in 2012. Ook de omzetplus van de export in september, na een periode van een half jaar van alleen maar minnen, is zeker bemoedigend te noemen. De maand werd bij FloraHolland afgesloten met bijna een procent minder omzet dan in 2012 bij 5,2 procent minder stelen. Een steel bracht gemiddeld € 0,235 op, dit was 1,1 cent meer.

Bijna 100 miljoen m2 asbest in agrarische sector DEN HAAG - “Een asbestveilige agrosector in 2024 is alleen haalbaar als op het gebied van voorlichting, stimulering en financiering extra maatregelen worden genomen.” Dit zegt LTO-bestuurder Siem Jan Schenk naar aanleiding van een landelijke enquête over asbest in de landen tuinbouw. Op basis van de enquete waaraan 3.255 deelnemers hebben meegewerkt, wordt becijferd dat zich nog 99 miljoen vierkante meter asbest op daken en gevels bevindt van agrarische gebouwen. Het verwijderen daarvan gaat volgens huidige ramingen zo’n 1 miljard euro kosten. Daar komt nog ongeveer 2 miljard euro bij voor het terugplaatsen van nieuwe daken. Programmamanager Ruud Hoosemans van het LTO-programma Asbestveilige agrosector 2024 wil net als Schenk meer vaart achter de sanering. Door bijvoorbeeld fiscale maatregelen en subsidies zou het tempo van de asbestverwijdering omhoog kunnen. Hoosemans: “Ondernemers geven dit aan in de asbestenquête. De procedures voor asbestsanering zouden ook eenvoudiger kunnen.”

Foto: PR

NIEUWS

Ambitieuze plannen Expo TCO 2014 Deen opnieuw beste bloemen- en plantensupermarkt

Foto: PR

AALSMEER - Tijdens een drukbezochte Award Uitreiking op de FloraHolland Trade Fair zijn vorige week de rankings van de Beste Bloemen & Planten Retailer Verkiezing bekend geworden. In de categorie supermarktketens kwam Deen voor de vierde achtereenvolgende keer als winnaar uit de bus. Met een score van 96,57 procent - dankzij maar liefst 1.431 stemmen en een gemiddeld eindcijfer van 8,89 - werd Deen uit Medemblik verkozen tot de supermarktvestiging met de beste bloemen- en plantenafdeling. In de categorie supermarktketens werd Deen ruime winnaar, gevolgd door Jumbo en Hoogvliet. In de categorie bouwmarkten ging de eerste prijs naar Boer uit Staphorst. Flowerly Bosma uit Sint Nicolaasga werd tweede en De Bouwhof uit Zoetermeer derde. De verkiezing wordt georganiseerd door Vote Company, in nauwe samenwerking met FloraHolland. Iedere stem waarbij toestemming werd gegeven voor het ontvangen van de nieuwsbrieven van de partners leverde geld op voor KWF Kankerbestrijding. Uiteindelijk kon een cheque van € 683,95 overhandigd worden. 8 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

OPHEUSDEN - Met de resultaten van de afgelopen beurs is de werkgroep voortvarend aan de slag gegaan met de derde editie, die plaatsvindt op 1 en 2 oktober 2014. Zo zijn er een aantal ambities geformuleerd die de beurs voor de standhouders en bezoekers nog aantrekkelijker moeten maken. De entree van de beurs wordt gevormd door een boulevard die de bezoekers langs de techniekstands naar de ingang voert. Vervolgens worden zij via een vaste looproute langs alle stands geleid. Het sortimentsbos wordt in 2014 een sortimentsplein. Dat ligt in het centrum van de beurs en biedt huisvesting aan het restaurant. Het thema Tree Energy staat tevens in 2014 centraal. Gemeenten kunnen zich wederom inschrijven voor een gratis boom. Door middel van een minisymposium wordt inhoud gegeven aan het belang van het bewust inzetten van groen in de leefomgeving. Een ander terugkomend punt is de bomentour. De voorinschrijftermijn voor de beurs loopt tot 20 december 2013. Daarna kan worden inschrijven tot 1 juni 2014. Kijk voor meer info op de website.

WAGENINGEN - De uitgaven aan onderzoek en ontwikkeling zijn in 2012 gestegen met bijna € 800 miljoen. Daarmee stijgen deze uitgaven naar 2,16% van de omvang van de economie. Dat blijkt uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). “Het bedrijvenbeleid van het kabinet is er mede op gericht om de uitgaven aan innovatie te vergroten”, aldus minister Kamp van Economische Zaken (EZ). “Je ziet nu dat de resultaten zichtbaar worden. Tegen de stroom in investeren zowel bedrijven als de kennisinstellingen meer in onderzoek en ontwikkeling.” De ambitie van het kabinet is dat er in Nederland jaarlijks 2,5% van de omvang van de economie wordt geïnvesteerd in onderzoek en ontwikkeling. Met de cijfers over 2012 staat de teller nu op 2,16%, een stijging van 0,13 procent ten opzichte van 2011. Het grootste gedeelte van de stijging is te danken aan extra investeringen van ondernemers. De bedrijfsinvesteringen in onderzoek en ontwikkeling stegen met bijna € 500 miljoen naar € 7,3 miljard. De uitgaven van de kennisinstellingen stegen met bijna € 300 miljoen naar € 5,6 miljard.

Proef zoetwaterberging Texel boekt eerste resultaten TEXEL - De proef van de provincie Noord-Holland met zoetwaterberging op een bollenperceel op Texel levert na het eerste jaar positieve resultaten op. De hyacintbollen zijn groter door het gebruik van regenwater uit het bassin dan de bollen die dit water niet kregen. De uitdaging voor het komende teeltseizoen is te zoeken naar meer efficiënte watertoevoer. Belangrijke maanden voor de hyacintenbollen zijn mei en juni. Deze maanden waren niet droger dan normaal. Desondanks zijn ook de hyacintenbollen positief beïnvloed door bevloeiing vanuit het zoetwaterbassin. Deze bollen zijn duidelijk groter dan de bollen op het referentieperceel, waar geen gebruik is gemaakt van water uit de zoetwaterberging. De capaciteit van het bassin is ruim voldoende gebleken voor de waterbehoefte van het proefperceel. De pilot loopt tot eind 2014. Het komend seizoen wordt nader ingezoomd op het optimaal gebruik van het water en meststoffen toedienen via druppelslangen. Het dashboard dat het drainage-infiltratiesysteem en druppelbevloeiing aanstuurt wordt tevens gebruiksvriendelijker.

Foto: Jeannet Pennings

Vijftien miljoen schade in agrarische sector door storm

TILBURG - De agrarische sector is hard getroffen, geef verzekeraar Interpolis aan. Bijna de helft van het schadebedrag , vijftien miljoen, komt door schade in de glastuinbouw, veehouderij en landbouw. Interpolis kreeg 14.000 schademeldingen als gevolg van de storm die maandag 28 oktober over Nederland raasde. Het schadebedrag dat de verzekeraar uitkeert is 31 miljoen euro. Het zwaarst werd Friesland getroffen (3200 meldingen). Daarna volgden Noord-Holland (2100 meldingen) en Groningen (1200 meldingen).

Nederlandse gekozen tot voorzitter vrouwencomité COPA OUDKARSPEL - Willemien Koning uit Oudkarspel is in Brussel gekozen tot voorzitter van het Women’s Committee van de Europese koepel van landbouworganisaties (COPA). Ze is benoemd voor een periode van twee jaar. In eigen land is Koning vicevoorzitter van Vrouw en Bedrijf (LTO Noord). Ze runt samen met haar echtgenoot een melkveehouderijbedrijf. Koning was al lid van het bestuur van het Women’s Committee. Bij de verkiezingen moesten beide andere kandidaten, Titti Jöngren uit Zweden en Marianne Streel uit België, het tegen haar afleggen. De Copa Women’s Committee behartigt belangen van agrarisch onderneemsters, mede-onderneemsters en meewerkende partners, maar ook van dochters en onbetaalde familieleden die meewerken in de familiebedrijven. Daarnaast houdt het comité zich bezig met het verbeteren van het ondernemerschap van agrarische vrouwen en vrouwen op het platteland. Komend jaar wil Koning extra aandacht voor het gezinsbedrijf, nadat de Verenigde Naties 2014 hebben uitgeroepen tot ‘the Year of Family Farming’.

Foto: PR

Uitgaven onderzoek en ontwikkeling gestegen

Digitalisering levert miljoenen op ZOETERMEER - Het bedrijfsleven kan jaarlijks 675 miljoen euro besparen door vrachtgegevens volledig te digitaliseren. Dit stellen Beurtvaartadres, EVO en TLN. De organisaties hebben, samen met MKB-Nederland, op de beurs ICT & Logistiek het startsein gegeven voor de ontwikkeling van TransFollow. TransFollow is een platform dat voor de gehele logistieke sector een digitale en juridisch gewaarborgde versie van de voor het goederenvervoer noodzakelijke vrachtbrieven mogelijk maakt. Ook de ontvangstbevestiging is juridisch goed geregeld. TransFollow gaat het mogelijk maken dat de geadresseerde inzicht krijgt in het exacte aflevertijdstip. Op dit moment krijgt de klant vaak alleen een tijdvenster waarin men beschikbaar moet zijn om goederen in ontvangst te nemen of stellen ontvangers tijdvensters in waarin de goederen moeten worden afgeleverd. Bedrijven besparen met deze digitale vrachtbrief duizenden euro’s per jaar. Met 450 miljoen vrachtbewegingen per jaar komt de potentiële besparing voor de hele logistieke sector op 675 miljoen euro per jaar.

Aanscherping toelating gewasbeschermingsmiddelen houdt voorlopig stand WAGENINGEN - Volgens de voorzieningenrechter van het College van Beroep voor het bedrijfsleven, is er geen aanleiding om de besluiten te schorsen waarmee het College voor de Toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden (Ctgb) de toelating voor een aantal gewasbeschermingsmiddelen van BayerCropScience (BCS) en Syngenta heeft gewijzigd. Het Ctgb had de toelatingsbesluiten gewijzigd als gevolg van maatregelen die de Europese Commissie (EC) heeft opgelegd ter bescherming van de bijenstand. BCS en Syngenta hadden de voorzieningenrechter gevraagd de gewijzigde toelatingsbesluiten te schorsen omdat zij van mening zijn dat deze niet uitsluitend uitvoering geven aan de maatregelen van de EC. Met de wijzigingsbesluiten gaat het Ctgb verder dan dat de EC vraagt en dat mag volgens BCS en Syngenta niet. Voor BCS gaat het om de wijziging van de toelating van de gewasbeschermingsmiddelen Admire, Gaucho Tuinbouw en Merit Turf. Voor Syngenta gaat het om de wijziging van de toelating van het gewasbeschermingsmiddel Cruiser SB en de intrekking van Cruiser 350 FS. 15 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 9

ONDER HANDEN

Lage opkomst alv Een periodiek verschijnende CNB-rubriek die bedoeld is als communicatiekanaal tussen het bestuur van de coöperatie en de leden c.q. relaties. Een platform voor nieuwtjes dat wat meer inzicht geeft in het reilen en zeilen van de coöperatie, maar waar ook standpunten van CNB ten aanzien van vakaangelegenheden te vinden zijn. Tekst: Wim Ciggaar Archieffoto: René Faas

B

elangrijk ijkpunt voor de gang van zaken bij de coöperatie is de jaarlijkse algemene ledenvergadering (alv). Vorig jaar een bijeenkomst met een grote opkomst door het bestuursvoorstel geen restitutie uit te keren, maar deze te bestemmen voor het CNB-Stimuleringsfonds, dit jaar beperkte de agenda van de alv zich tot zaken als een statutenwijziging, bespreking van het jaarverslag, de (her) benoeming van nieuwe leden van de raad van commissarissen (rvc) en het afscheid van twee rvc-leden die om leeftijdsredenen niet herbenoemd konden worden. Toch vielen er, met

name vanuit het jaarverslag wel wat zaken aan te stippen. Een verslag, dat zich enerzijds kenmerkt door een supergezonde balans, afgenomen schulden en een verder gestegen eigen vermogen, maar dat anderzijds geen zekerheid biedt voor de toekomst. Of, zoals financieel directeur Leo van Leeuwen dat tijdens de alv treffend verwoordde: ‘Er is werk aan de winkel’.

KOSTENBEHEERSING Volgens bestuursvoorzitter Wouter Willems betekent een en ander, dat het bedrijf CNB scherp op de kosten moet blijven letten. Dat doet de coöperatie al jaren, maar dat laat niet onverlet dat dit najaar een extra kritische gang door alle kosten gemaakt zal worden. CNB

heeft zich daarbij ten doel gesteld structureel enkele tonnen minder kosten te maken. Een operatie die zich vooral intern afspeelt, maar daarnaast zal het aankomende jaar ook in het teken moeten staan van de inkomsten die CNB genereert. Die zijn afhankelijk van prijsniveaus, tendensen in de markt, maar ook hoe de klanten naar CNB kijken, de coöperatie waarderen en gebruik maken van de geboden faciliteiten. Daarover moet CNB met de klanten in gesprek. Individueel, in groepsverband of op welke wijze dan ook.

OPKOMST Met dertig leden die de presentielijst getekend hebben was de opkomst op 24 oktober jl. wederom laag te noemen. Zo langzamerhand is het een gegeven, dat drie procent van de leden door de jaren heen de moeite neemt om de alv te bezoeken. Enerzijds teleurstellend, maar aan de andere kant ook weer niet zo verbazingwekkend als men bedenkt dat CNB een coöperatie is met een zeer open structuur en een zeer lage wederkerigheid. Daarbij past de bestuursen besluitvormingsstructuur zoals de coöperatie die nu kent. Als er dan een jaarverslag besproken wordt of statuten gewijzigd worden, dan mag eigenlijk niets anders verwacht worden dan een dergelijke opkomst. Toch zou CNB meer uit het feit dat het een coöperatie is kunnen halen. Daarbij valt bijvoorbeeld te denken aan bedrijfsbezoeken die nu nog te weinig bodem opleveren in het streven meer informatie op te halen. Ook zal er meer dialoog en discussie moeten komen. De werkgroep prijsinformatie (opgezet in het kader van het gehele B4), waar afgevaardigden uit verschillende doelgroepen gehoord worden over een bepaald thema, is daar een voorbeeld van.

BETROKKENHEID

Alleen bij omstreden agendapunten, zoals vorig jaar het CNB-Stimuleringsfonds weet de algemene ledenvergadering bij CNB een grote opkomst te behalen 10 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

Naar de overtuiging van Wouter Willems moet voorkomen worden, dat we als coöperatie naar elkaar blijven staren, vervolgens iedereen zijns weegs gaat, CNB via diverse media informatie naar buiten brengt en mensen vol onbegrip hun schouders ophalen. Volgens de bestuursvoorzitter zal daarom het komend jaar de volle aandacht van zowel rvc als bestuur uit moeten gaan naar het thema ledenbinding en -betrokkenheid. De algemene ledenvergadering omvat nu niet veel meer dan het verschaffen van een beperkte hoeveelheid informatie, gebonden aan het vaste moment van de alv, terwijl CNB als coöperatie eigenlijk zou moeten zoeken naar een systeem van informatie verschaffen en ophalen. Een item dat de bestuursvoorzitter in de eerstkomende evaluatie met de rvc als één van de eerste punten aanhangig zal maken.

CNB ACTUEEL

GEWOUWIL Niets is heilig

Foto: René Faas

Is dan niets meer heilig? Onze triple A bank van Coöperatieve origine, de grote en brave bank met de nog bravere en saaiere roerganger blijkt nu ineens de grootste stouterd in de LIBOR-affaire. Alhoewel ineens, het was al een jaartje bekend dat het goed fout zat, maar het moment van schikken en aftreden van de roerganger kwam wellicht nu beter uit. Maar toch denk je: Is niets meer heilig? Door welke vrienden word ik afgeluisterd, wie tapt mijn telefoons af en leest mijn mail mee?

Hoogste score lelieshow CNB voor Frontera

COLOFON

Van 4 t/m 8 november werd in het CNB-handelscentrum in Lisse de jaarlijkse lelieweek gehouden. Ter gelegenheid daarvan werd in samenwerking met de KAVB een speciale leliekeuring gehouden. De keuring omvatte een kleine 70 inzendingen die door een deskundige, uit vakgenoten samengestelde jury beoordeeld werden. De inzending met de hoogste score viel in de prijsvraag Orientals en OT-typen (minimaal vijf takken), de prijsvraag met grootste deelnemersveld. De roze Frontera (zie foto) met zijn grote wijd openstaande bloemen en fors gebouwde steel kwam met 9.60 als beste uit de bus en werd tevens over-all winnaar. Volgens insiders een veelbelovende cultivar met een uitstekende knoppresentatie. Kwekersvereniging The Originals behaalde in deze prijsvraag een score van 9.45 punt voor Premium Blond en 9.30 punt voor de witte Joop. De Jong Lelies Holland BV scoorde 9.38 punt voor de witte Spalding. Kwekersvereniging Roselily onderscheidde zich middels een viertal dubbele Orientals met de hoogste score (9.33) voor DL 04544 Roselily Natalia. Ook Vletter & Den Haan liet zich in deze categorie niet onbetuigd en had in Stendhal (9.33) de beste papieren. World Breeding was eveneens met een grote collectie in deze prijsvraag vertegenwoordigd en zag Massari en Terrasol met 9.28 als hoogste eindigen. In de prijsvraag Aziatische en LA-typen was het met name De Jong Lelies Holland BV die de aandacht trok en vier inzendingen in de hoogste regionen zag eindigen met een gedeelde eerste plaats voor Yale en Yellow Diamond. Bij de overige typen werd De Jong met de Longiflorum White Sea (9.27) eveneens eerste.

BloembollenVisie is het toonaangevende, 14-daagse vakblad voor de bloembollen- en vasteplantensector. REDACTIE: Wim Ciggaar (hoofdredacteur), Arie Dwarswaard, Monique Ooms, Jeannet Pennings, Gerrit Wildenbeest en Lilian Braakman (vakredacteuren). FOTOGRAFIE: René Faas.VORMGEVING: Prepress BloembollenVisie. UITGEVERS: KAVB en CNB (U.A.). REDACTIE-ADRES: Heereweg 347, 2161 CA Lisse, Postbus 31, 2160 AA Lisse, tel. 0252-431130, fax 0252-431127, e-mail: [email protected]. Internet: www.bloembollenvisie.nl. Tel. kantoor A. Dwarswaard: 0252-536 966. ABONNEMENTEN: (excl. 6% BTW ): Nederland € 255,-- per jaar, Europa € 275,-- per jaar, buiten Europa € 305,-- per jaar. Aanmelden bij John Meijer, tel. 0252-431173, fax 0252-431126. Meer info over abonnementen op www.bloembollenvisie.nl. ADVERTENTIES: Bureau Van Vliet BV, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, tel. 023-5714745, e-mail: [email protected]. VERANTWOORDELIJKHEID: De redactie werkt op basis van een redactiestatuut. Aan alle artikelen en rubrieken wordt de meest mogelijke zorg besteed. Uitgevers, redactie en medewerkers aanvaarden echter geen enkele aansprakelijkheid voor mogelijke gevolgen die direct en/of indirect kunnen voortvloeien uit de inhoud van artikelen en/of advertenties. De redactie houdt zich het recht voor om ingezonden brieven en mededelingen niet te plaatsen dan wel te wijzigen of in te korten. Overname van artikelen is uitsluitend toegestaan na schriftelijke toestemming van de uitgever. NIEUWSBRIEF: BloembollenVisie verzorgt ook een dagelijkse nieuwsrubriek op internet (www.bloembollenvisie.nl).

En binnen al die omvallende heilige huisjes kondigt CNB aan, na de komende versie te gaan stoppen met de CNB Midwinterflora. Van een geheel andere orde natuurlijk, maar na bijna 30 jaar niet iets waar je makkelijk overheen stapt. Althans wij niet. Maar wij vinden dan ook niet dat er een heilig huisje omvalt, we veranderen met de productpromotie ook niet van koers, we zetten alleen andere middelen in. De algemene CNB Midwinterflora aan het begin van het kalenderjaar was en is altijd een pracht om te zien, een show om trots op te zijn. Maar we merken ook dat de vakmensen steeds meer gerichte informatie, promotie en producten willen. Goed richten kun je niet in de eerste week van januari, daarvoor heb je veel meer momenten in een jaar nodig. Zo was er vorige week de lelieweek bij CNB. Een mooi voorbeeld van hoe we het willen. Een op een productgroep gerichte activiteit, waar iedereen die actief is in die productgroep zijn of haar hart op kan halen en de ogen uit kan kijken. We zetten daarmee geen trend, we volgen de wensen van de klant. En in tijden dat je voorzichtig met je middelen om moet gaan is het ook prettig te constateren dat je aardig wat productshows kunt organiseren voor het geld dat we anders aan effectief tweeënhalve dag CNB Midwinterflora uitgeven. Kortom, het mes snijdt aan meerdere kanten. Maar eerst gaan we in januari 2014 nog een keer knallen met een CNB Midwinterflora en daarna naadloos over naar productshows. Wouter Willems

15 november 2013VISIE 11

VISIE

‘Belangrijk dat jon Als het waar is dat jongeren niet warm lopen voor bestuurswerk, is Jan Enthoven (31) een uitzondering. Hij is niet alleen bestuurslid van Tuinbouw Jongeren Westland, maar ook penningmeester en portefeuillehouder Tuinbouw in het dagelijks bestuur van het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontact (NAJK). “Het is belangrijk dat jongeren hun stem laten horen”, zegt de jonge pioenenkweker uit ’s Gravenzande.

JAN ENTHOVEN, PORTEFEUILLEHOUDER TUINBOUW NAJK

Tekst: Gerrit Wildenbeest Foto’s: René Faas

12 VISIE15 november 2013

W

naast experimenteert hij met een grootschalige praktijkproef op potten/kisten voor nog vroegere productie.

“Ik ben toch wel een dag per week bezig met bestuurswerk”, zegt Jan. En dat terwijl hij zes jaar geleden een eigen bedrijf is gestart. De eerste drie jaar waren tomaten de hoofdteelt, drie jaar geleden is hij overgeschakeld op pioenen. Gebruikmakend van het bestaande glasbestand van circa 14.000 vierkante meter kan hij vóór de zomerse aanvoerpiek al met zijn pioenen op de markt zijn. Daar-

Naast NAJK-bestuurslid zit je in het bestuur van Tuinbouw Jongeren Westland. Hoe ben je daar ingerold en wat is dat voor club? “Tuinbouw Jongeren Westland (TJW) telt zo’n 350 leden en komt voort uit wat vroeger de jongerenafdeling van de WLTO was. Op een bepaald moment is de keuze gemaakt voor aansluiting bij het NAJK; het is dus een regionale AJK-afdeling. We zijn op tuinbouwgebied samen met Tuinbouwjongeren Oostland een van de grootste tuinbouwafdelingen van het NAJK. Dat ook omdat we een soort businessclub zijn die open staat voor alle jongeren tot 35 jaar die wat met tuinbouw hebben. We zijn nu bezig een soortgelijke club op te richten in de regio Aalsmeer. Twee jaar geleden kwam ik in het bestuur van TJW. Van daaruit werd ik nieuwsgierig naar wat er met het geld dat we afdroegen aan de landelijke NAJK werd gedaan. Van het een kwam het ander: het NAJK zocht nog iemand voor de vacante portefeuille tuinbouw. Behalve

e spreken Jan Enthoven in een gestolen namiddaguurtje op het tomatenbedrijf van zijn ouders, dat naast zijn eigen pioenenkwekerij ligt. Ogenschijnlijk de rust zelve, kan het niet anders of de jonge Westlandse ondernemer moet een druk bezet man zijn, ook deze dag. Na het interview moet hij als de wiedeweerga naar Utrecht voor een evaluatiebespreking van de onlangs gemaakte studiereis naar Kenia, de volgende dag gaat hij als lid van het dagelijks bestuur van het NAJK op bezoek bij staatsecretaris Sharon Dijksma, waar ondermeer de Jonge Landbouwersregeling op de agenda staat. Het NAJK heeft ongeveer 8.000 leden en is actief in de belangenbehartiging op zowel lokaal, provinciaal, landelijk als op Europees niveau.

geren stem laten horen’ de tuinbouw, vervul ik binnen het bestuur ook de functie van penningmeester.” Het NAJK draagt het stempel dat het vooral de belangen behartigt van de veehouderij- en de akkerbouwsector. De voorzitters komen ook steevast uit deze hoek. “Onze huidige voorzitter John Hilhorst heeft zeker veel oog voor de belangen van de tuinbouw. Maar het klopt wel dat de veehouderij en de akkerbouw vaak de boventoon voeren. Datzelfde geldt overigens voor LTO. Deze sectoren zijn gewoon actiever betrokken bij de belangenbehartiging. Enerzijds heeft dat te maken met het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid, dat ondernemers in deze sectoren meer raakt dan de tuinbouwsector. Ik denk ook dat bij de tuinbouw de belangen soms wat verder uit elkaar liggen. Neem de energie, de een heeft graag zo laag mogelijke energieprijzen; maar als je geïnvesteerd hebt in een wkk-installatie komt een hogere (elektra)prijs goed van pas. Dan wordt gezamenlijke optrekken lastig.” Ook in de bloembollensector lijkt het steeds moeilijker te worden om jongeren te winnen voor bestuurswerk. Hoe komt dat? “Het is mijn ervaring bij Tuinbouw Jongeren Westland, dat jongeren tussen 16-21 jaar vooral geïnteresseerd zijn in informatieavonden en gezelligheid. Later gaan andere dingen spelen, dan neemt de belangstelling toe voor allerlei problemen waarmee je als jongere ondernemer te maken krijgt. Maar niet iedereen zal dat omzetten in bestuurswerk. Dat kost veel tijd, het resultaat dat je bereikt is vaak weinig zichtbaar en is lastig aan je achterban uit te leggen.”

Wat zijn de onderwerpen waarmee jij je als tuinbouwvertegenwoordiger in het NAJK-bestuur bemoeit? “We zijn als bestuur gezamenlijk verantwoordelijk voor de totale belangenbehartiging. Ik vind het heel belangrijk om over elk onderwerp mijn stem te laten horen. Daarnaast probeer ik specifieke tuinbouwonderwerpen die ik bijvoorbeeld hoor bij LTO Glaskracht te verbinden met de belangenbehartiging van het NAJK. En er zijn natuurlijk ook onderwerpen die alle agrarische jongeren aangaan, zoals de top up regeling voor jonge boeren en tuinders binnen het GLB en de Jonge Landbouwersregeling.” Wat houden die regelingen in? “De top up regeling houdt in dat elk EU-land 2 procent van het toebedeelde GLB-budget (ca.750 miljoen euro) verplicht afroomt om jonge boeren en tuinders in de eerste vijf jaar na de overname tot hun veertigste jaar een extra financieel steuntje in de rug te geven. Vooral Joris Baecke, tot voor kort NAJK bestuurslid en tevens voorzitter van de Europese agrarische jongerenorganisatie CEJA (Consceil Européen des jeunes Agriculteurs - onlangs afgelost door de Italiaan Matteo Bartolini - g.w.) heeft zich ingezet voor de regeling. De Jonge Landbouwersregeling is een onderdeel van het GLB en wordt tot 2015 uitgevoerd onder regie van het ministerie van Economische Zaken. Doel is het investeringsklimaat voor jonge boeren en tuinders te verbeteren (criteria: jonger dan 40 jaar, minder dan drie jaar geleden een bedrijf overgenomen. In 2013 heeft EZ 5,3 miljoen euro beschikbaar voor deze regeling. De subsidiabele kosten zijn minimaal € 20.000 en maximaal € 80.000. De maximale subsidie is

25% van de subsidiabele kosten). Het is een hele succesvolle regeling, die innovaties en duurzaamheid stimuleert. In het nieuwe GLB dat vanaf 2015 ingaat wordt die investeringssteun onderdeel van het Plattelandsontwikkelings Programma (POP3) dat op provinciaal niveau wordt uitgevoerd. Als NAJK willen we dat de provincies de Jonge Landbouwersregeling niet alleen in stand houden, maar daarvoor ook voldoende budget reserveren, zodat wij ook in de toekomst kunnen bijdragen aan duurzame en innovatieve ontwikkelingen in de agrarische sector. Wij gaan voor een aparte regeling voor jongeren, omdat we anders moeten concurreren met oudere boeren en tuinders.” Ook met dit soort regelingen blijft bedrijfsovername zeker in de tuinbouw lastig. Hoe staat het met initiatieven als ‘boer zoekt boer’ die het NAJK gelanceerd heeft om bedrijfsovername te vergemakkelijken? “De gemiddelde boer of tuinder is 58 jaar. Dat is best zorgwekkend. Door de schaalvergroting zijn bedrijven steeds lastiger over te nemen; banken hebben dat in het verleden ook te gemakkelijk gefinancierd op basis van verwachtingen. In de tuinbouw is een extra probleem, dat kassen als onderpand tegenwoordig minder waard zijn dan bijvoorbeeld grond, omdat je er weinig anders mee kunt. Bij het project ‘boer zoekt boer’ en ‘tuinder zoekt tuinder’ is het idee om agrariërs zonder opvolger in contact te brengen met jongeren die graag een eigen bedrijf willen beginnen. ‘Boer zoekt boer’ kent nu een poule van 55 belangstellende jongeren en 15-20 oudere boeren. De animo van oudere boeren is vooralsnog kleiner omdat er bij hen veel aspecten mee spelen. Stop je

of draag je over, dat heeft allerlei fiscale en andere consequenties. Het is echt een project in ontwikkeling. In de tuinbouw is het koppelen van ondernemers nu nog regionaal, het doel is dit landelijk te gaan organiseren, zodat er meer aanmeldingen komen. Er is al een lijst van ouderen en jongeren die samen willen denken over de toekomst. Er zijn ook andere financieringsmogelijkheden zoals crowdfunding, maar dan stuit je op het probleem van de lage rendementen.” Het NAJK heeft zich veel vroeger dan LTO sterk gemaakt voor maatschappelijk verantwoord ondernemen. Hoe zie jij dat bijvoorbeeld in het kader van het soms negatieve imago van de tuinbouw? “Maatschappelijk verantwoord ondernemen kan alleen als je economisch verantwoord kunt ondernemen. Ons imago bij de burger is helemaal niet zo negatief, alleen komen we vaak negatief in het nieuws door excessen. Een goed initiatief zijn de bijeenkomsten die NAJK en YFM (Youth Food Movement) organiseren onder de noemer Eetcafé, gefinancierd door EZ en de EU. Boeren, burgers en beleidmakers discussiëren daar over allerlei onderwerpen zoals ‘streekproducten’, gezond voedsel of de stadslandbouw. Speciaal de tuinbouw moet veel meer doen aan bewustwording bij de burgers over hoe gezond wij produceren en hoe belangrijk wij zijn voor de economie. Misschien moeten we daarvoor veel meer dan tot nu toe de samenwerking zoeken met bijvoorbeeld zorgen welzijnsorganisaties.”


HOVENIERS

‘Kweker mag tuinbranche a Een tuin hoeft er niet altijd superstrak bij te liggen, vindt tuinen landschapsontwerper Andrew van Egmond. Laat die planten nu eens een tijdje hun gang gaan, en kijk wat er dan ontstaat: sowieso een losse, meer natuurlijke sfeer. En in die sfeer passen bloembollen uitstekend. Daar werkt Andrew dan ook graag mee. ‘Ik zie veel kansen in de markt, met name voor verwilderingsbollen.’

Tekst: Monique Ooms Foto: René Faas

A

ls hij in Nederland geboren zou zijn, zou hij ‘A ndré’ heten. Maar, Andrew van Egmond (36) werd geboren in de korte periode dat zijn ouders met hun gezin in Canada woonden. “Mijn vader was daar een chrysantenkwekerij begonnen. Het pakte allemaal anders uit dan mijn ouders hadden verwacht, en na drie jaar zijn we terugverhuisd naar Nederland. Ik was toen 2 jaar oud. Mijn vader ging aan het werk bij zijn broers, de eigenaren van Potgrond Van Egmond.” Zo kwam het dat Andrew alsnog opgroeide in het Nederlandse Rijnsburg, in een wereld van bollenen bloemenkwekers. “Ik heb heel wat uren bij kwekers gewerkt: bollenpellen, planten, rooien… van alles heb ik gedaan. Dat hoorde erbij als je in de streek woonde.” De tuinbouwschool leek dan ook een voor de hand liggende keuze. “Ik was altijd met plantjes bezig, zelfs in het aquarium dat wij thuis hadden, was ik alleen op het groen gefocust, de vissen interesseerden mij niet zo.” Tijdens zijn opleiding kluste hij wat bij in het tuinonderhoud en zo ontdekte hij zijn belangstelling voor het hoveniersvak. “Ik ben eerst de MBO-hoveniersopleiding gaan doen en daarna de HBO-opleiding Tuin- en Landschapsinrichting aan de HAL in Velp. Ik heb het heel rustig opgebouwd. Daarna twijfelde ik nog of ik de Academie voor Bouwkunst zou gaan doen, maar ik wilde eigenlijk gewoon aan de slag.”

EIGEN STIJL Hij vond een baan bij Okra, het landschapsarchitectenbureau waar hij stage liep en tien jaar met plezier werkte. Zo’n zes jaar geleden begon hij in deeltijd voor zichzelf te werken. “Bij Okra lag het accent op de openbare ruimte en stedelijke inrichting, maar ik vind het ook leuk om 14 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

tuinen te ontwerpen voor particulieren. Okra vond het prima dat ik dat ernaast ging doen.” Sinds oktober 2012 werkt hij volledig zelfstandig, vanuit zijn kantoor in Amsterdam. Het werk komt binnen via zijn netwerk: bevriende ontwerpers, architecten, hoveniersbedrijven, samenwerkingspartners en bestaande klanten. Langzamerhand ontwikkelde hij een eigen stijl, visie en concept. “Ik ben gefascineerd door natuurlijke beplanting: helmgras hoort in een duinomgeving, weideachtige grassen in een polderlandschap en heide op de zandgrond. Door de juiste plant op de juiste plek te zetten, maak je het plaatje kloppend, dat maakt het eindresultaat sterker.” De mens wordt nogal eens verweten dat hij ‘de wereld verpest’, maar daar is Andrew het niet helemaal met eens. “De mens maakt ook veel mooie dingen.”

‘Als ik met het voorstel kom om bloembollen te gebruiken in de tuin en wat voorbeelden laat zien, reageren klanten altijd enthousiast’ Andrew is er een voorstander van om de tuin ‘spontaan te laten groeien’. “Het hoeft allemaal niet zo strak. Laat je maar eens verrassen door wat er spontaan opkomt of juist verdwijnt. Experimenteer, kijk wat er gebeurt. Door de natuur de ruimte te geven, krijg je allerlei veranderingen in je tuin die heel mooi kunnen uitpakken. Zie de tuin meer als een organisch geheel dat altijd in beweging is.” De tuin ziet hij

als ‘een plek van verstilling’. “Daar ben je even uit de hectiek van de samenleving, alle externe impulsen en de stress van het werk vallen weg. In de tuin kom je tot rust en kun je je dag verwerken. En natuurlijk is het ook een plek om samen te komen met vrienden en familie.” De tendens dat tuinen steeds meer ‘versteend’ raken, is al op zijn retour, weet Andrew. “Uit onderzoek blijkt steeds weer hoe belangrijk groen is voor ons welzijn. Ook architecten raken daarvan steeds meer doordrongen. Ik probeer mijn opdrachtgevers in deze ontwikkeling mee te nemen en ze duidelijk te maken dat een groene tuin niet per se heel veel onderhoud vraagt. Je moet het alleen slim aanpakken en er wat los mee omgaan. Accepteren dat planten een beetje kunnen gaan verwilderen. Ik zie in mijn klantenbestand dat mensen steeds meer waardering krijgen voor de natuur. In navolging van de mode- en designwereld, zie je ook in het tuinontwerp dat er een soort nieuwe romantiek ontstaat. Er is weer waardering voor het ambachtelijke, voor authenticiteit, kwaliteit, aaibaarheid en kleinschaligheid. Ook de kleuren komen weer terug: niet alleen pastels, maar ook felle kleuren. En producten met een verhaal trekken de aandacht. Die tendens trekt ook door naar het tuinontwerp.”

NIEUWE WERELD Bij zijn tuinontwerpen neemt Andrew de omgeving altijd als uitgangspunt. “De natuurlijke vegetatie van de omgeving is de basis voor mijn ontwerp. Zo werk ik in een polderachtige omgeving met lange lijnen die op het polderlandschap aansluiten.” Ter inspiratie duikt hij in tuinboeken van onder andere tuingoeroe Piet Oudolf en gaat hij overal op zoek naar referentiebeelden. “Verder volg ik de ontwikkelingen op het gebied van architectuur, lees ik blogs van trendwatchers zoals Lidewij Edelkoort die vanuit een maatschappelijke analyse redeneert. Wat wereldwijd speelt, heeft uiteindelijk altijd een effect op hoe wij leven en hoe we onze leefomgeving willen inrichten.” Hij noemt de ontwikkeling van het 3D-printen – waarbij complete meubelstukken uit een 3D-printer rollen – als fascinerend voorbeeld. “Er ontstaat een nieuwe business, een nieuwe wereld, waarop we allemaal moeten inspelen. Dat heeft ook effect op de tuin, op hoe we aankijken tegen duurzaamheid, hoe we omgaan met water. Je ziet steeds meer groene daken, zonnepanelen en diverse manieren van wateropvang.” Andrew werkt vaak en graag met bloembollen. “Vooral met verwilderingsbollen omdat die onderhoudsvrij zijn. Ze sterven af en je kunt er weer andere beplanting overheen laten

ctiever adviseren’

Andrew van Egmond: ‘Er valt nog veel meer uit de markt te halen’

groeien. Bloembollen laten zich ook uitstekend combineren met vaste planten en siergrassen. Samen zorgen ze voor een prachtig silhouet, zelfs als de bloembollen net zijn uitgebloeid.” De ontwerper schuimt graag het internet af op zoek naar leuke en goede sites waar bloembollen worden verkocht. Geliefd zijn de sites van Van Tubergen en Rita van der Zalm. “Als ik met het voorstel kom om bloembollen te gebruiken in de tuin en wat voorbeelden laat zien, reageren klanten altijd enthousiast. Er zitten ook geweldige dingen bij, denk bijvoorbeeld aan allium. Ik ben nu op zoek naar soorten met een wat meer sprietig blad, zoals crocosmia, wilde gladiolen en verwilderingstulpen.” Met bloembollen-op-pot werkt hij niet zo vaak. “Maar ik stel me zo voor dat het wel prachtig kan zijn, zo’n grote bak voor met allerlei tulpen bijvoor-

beeld. Dat past heel goed in het romantische beeld dat nu zo populair is.”

LEREN Als de tussenhandel niet de bollen verkoopt die hij zoekt, wendt Andrew zich direct tot de kweker. “Kwekers beschikken over veel kennis van het product en dat vind ik heel waardevol. Ik zou het heel leuk vinden om vaker met kwekers in contact te komen, van hen te leren, goede suggesties te krijgen voor het gebruik van bepaalde soorten. Zij weten natuurlijk als geen ander op welke plek welk soort het beste gedijt. In die adviesrol zouden kwekers wat mij betreft best wel wat actiever mogen zijn. Van dat onderling contact met andere schakels in de keten leer je alleen maar. Ik denk overigens dat tuincentra dat ook interessant zouden vin-

den. Er valt nog veel meer uit de markt te halen. Als je aan tuincentra meer exclusieve soorten levert die ook geschikt zijn voor verwildering, kun je daar best wat meer voor vragen. Kom dan ook nog eens met een mooi verhaal achter het product, en je hebt direct de interesse van de consument.” Daarnaast blijft er ongetwijfeld een markt voor de massa, weet Andrew. “Maar het een hoeft het andere niet uit te sluiten.” Andrew wil zich blijven ontwikkelen in zijn vak, liefst ook internationaal zijn vleugels uitslaan. “Elk landschap heeft zijn eigen karakter. Dat kun je versterken door middel van je ontwerp; dat zou ik wel over de hele wereld willen doen. Ik wil blijven experimenteren, steeds inspelen op veranderingen in de samenleving. Dat houdt me creatief en alert.”


VASTE PLANTEN

‘De manier van handelen is v Een soort dat er ruim zeven jaar over doet om te kunnen vermeerderen, daar kiezen maar weinig vasteplantenkwekers voor. Johan van Noort (45) heeft die keuze in 2000 wel gemaakt en heeft nu zo’n 700 cultivars Hepatica. Daarnaast kweekt hij nog veel meer Helleborus. Postorders nemen het grootste deel van zijn sortiment af. Ook kunnen particulieren tegenwoordig zelf een nieuwe Hepatica een naam geven. Vernieuwend bezig zijn is een term die goed bij Van Noort past en dat met zo’n tijdrovende plant.

Tekst: Lilian Braakman Foto’s: René Faas

VERKOOP Wanneer je zo’n groot assortiment teelt, moet er ook wat verkocht worden. De bemiddeling loopt via CNB en Compass Plants. Het gros wordt verkocht via postorders wat zo rond september begint. “Tot aan Sinterkaas hebben we het daarmee druk. Bestellingen moeten namelijk binnen 24 uur klaar staan. Als er minder bestellingen voor postorders binnen komen, verkopen we nog veel aan export. Later in het voorjaar verkopen we nog wel eens wat aan overpotters.

J

ohan van Noort rolde er eigenlijk zomaar in. Om wat bij te verdienen werkte Johan bij een oom die een eigen bedrijf was gestart. Die ging overal naartoe om planten te halen. Op een gegeven moment settelde zijn oom zich aan de Noordermaatweg in Heemskerk. Toen kwam Johan van Noort in beeld om, zoals hij het zelf noemt, spelenderwijs mee te werken door kistjes aan te geven en trekker te rijden. Later volgde hij de lagere en middelbare Tuinbouwschool. Helaas is zijn oom er niet meer, maar Van Noort blijft praten over ‘wij’. Een goede raad die Van Noort van hem heeft meegekregen is: ‘Als het voor je voeten ligt moet je het zien en oprapen. Zoeken kost te veel tijd.’ Dat is de werkwijze die Johan hanteert op kwekerij L.A. van Noort jr. Daarbij heeft


de vaste planten. De soorten die Van Noort teelt zijn Helleborus, Iris germanica en lavendel. Daarbij heeft Van Noort een groot assortiment Hepatica Nobilis Japonica. “In 2000 zijn we begonnen met Hepatica. Die selecteren we zelf. Het zijn meer toevalstreffers dan dat we gericht proberen nieuwe kleuren te ontwikkelen. De goede halen we eruit en daar gaan we mee verder. Op het moment hebben we meer dan zevenhonderd cultivars staan. Elk jaar hebben we wel nieuwe cultivars. Het duurt namelijk zo’n zeven jaar voordat er een goede plant is waarvan je kan stekken. Daarna duurt het weer twee à drie jaar voordat je dezelfde plant opnieuw kunt stekken.” Een tijdrovende klus waar heel wat jaartjes werk in gaan zitten. Nog veel langer is Van Noort actief met Helleborus. “We telen deze al ruim dertig jaar. Intussen hebben we 2.200 nummers gescheurd en opgepot in de kas staan.”

hij het hele jaar door hulp van een Poolse werknemer.

TIJDROVEND De kwekerij telt nu zo’n zes hectare. Daarvan is twee hectare grasland, een deel schuur en tweeduizend m2 glas voor het vermeerdering en selecteren. Zo’n 2,5 hectare is grond voor

GIFTSET Tijdens de groei worden de planten goed in de gaten gehouden. Zo worden selecties van Hepatica met een snelle vermeerderingsfactor gekweekt voor de groothandel. Cultivars die dit niet hebben houdt Van Noort in stand met zeker twee moederplanten per cultivar. “Deze

eranderd’ planten verkopen we aan particulieren. Op afspraak kunnen de planten worden bekeken maar deze staan ook allemaal op onze website (http://www.hepaticavannoort.com/). Via de website kunnen particulieren de prijs opvragen en ook een naam geven aan nieuwe Hepaticacultivars. De plant kan dan worden verzonden in een giftset met certificaat van de naam en een verzorgingsplan. De naam passen we dan ook aan op de website.” Dat er soms ook klanten komen kijken vindt Van Noort alleen maar positief. “Je hoort dan wat ze van de planten vinden. Er zijn altijd wel kleuren of bloemvormen die een klant graag ziet. Dan houd je er tijdens het selecteren toch rekening mee.”

SAMENWERKEN Een mooie ruimte om klanten te ontvangen heeft Van Noort zeker op zijn bedrijf. Hij verhuurt namelijk een deel van zijn schuur aan RoFo-hoveniers. “Onze ruimte ziet er goed uit, ook om foto’s te maken voor de website. Klanten kunnen rustig zitten en goed kijken naar de planten.

‘Als het voor je voeten ligt moet je het zien en oprapen. Zoeken kost te veel tijd’ Johan van Noort: ‘Het duurt zo’n zeven jaar voordat je kunt stekken van een nieuwe cultivar’ Zo hebben we een hele kijktuin vol met ons hele sortiment. Daar kun je alleen komen via de kas waardoor iedereen ook langs de planten loopt.” Van Noort heeft er duidelijk over nagedacht en zoekt veelal samenwerking met andere partners. Zo worden de foto’s gemaakt door fotostudio F-Action. Een groot aantal foto’s op de website en de giftset zijn eveneens door hen geproduceerd. Op deze manier probeert Van Noort innovatief bezig te blijven en alle markten te bedienen. Wel blijft postorder altijd het grootste afzetkanaal met een streepje voor. Van Noort: “We doen onze handel al bijna veertig jaar zo naar tevredenheid. Dan blijf je zo doorgaan. Wel merk ik dat de manier van handelen is veranderd. Vroeger wist je wat je moest telen. Tegenwoordig wordt er gevraagd welke nieuwe cultivars je hebt.

met gesteentemeel de weerbaarheid van de grond te verbeteren. De eerste resultaten zien er goed uit. De ziektedruk is nu al lager.” Iets wat erg prettig is als een soort er zeven jaar over doet om te vermeerderen. Duidelijk is dat Van Noort graag bezig is tussen de vaste

planten en goed om zich heen kijkt naar veranderingen. Bang om iets te proberen is hij niet. Zijn idee om planten een eigen naam te geven in combinatie met de giftset moet zichzelf nog bewijzen, maar: “Niet geschoten is altijd mis.”

Naast samenwerkingsverbanden is Van Noort altijd op zoek naar verbeteringen. Zo heeft hij afgelopen jaar de cursus ‘Natuurlijk leven, natuurlijk telen’bezocht. “We proberen door het maken van eigen compost in combinatie 15 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 17

VAKVENSTER

Over ‘bijzonder’ gesproken Foto: René Faas Tekst: Monique Ooms Bloembollenkwekerij en -broeierij Van den Berg Hytuna uit Breezand teelt zo’n tien verschillende soorten gewassen, waaronder het bijzondere bolgewas Acidanthera, familie van de gladiool. Dit bolgewas blijkt in meer dan een opzicht bijzonder: van alle gewassen die dit seizoen gerooid moesten worden, was dit de enige die op tijd uit de grond kwam. Het fraaie bolgewas liet zich op geen enkele manier afleiden door de afwijkende temperaturen: het rooien kon keurig volgens schema plaatsvinden. De oogst ziet er zo op het eerste gezicht prima uit, vertellen de broers Ruud en René van den Berg. Acidanthera vindt wereldwijd zijn weg naar tal van tuinliefhebbers: dat wordt komend seizoen weer bijzonder genieten…

VAKVROUWEN

‘Jammer dat vrouwen zo we Op de trekker zul je haar niet vinden, maar een vakvrouw is Nel Kreuk (63) zeker. Samen met haar man en zoon bestiert ze de tulpenkwekerij en -broeierij Maatschap Kreuk in Andijk. De onderneemster kan zich helemaal uitleven op kantoor, maar loopt ook net zo lief in de kas of in de schuur. Ook vergaderingen, bijeenkomsten of excursies laat ze niet graag aan zich voorbij gaan. ‘Het vergroot je betrokkenheid.’

Tekst: Jeannet Pennings Foto: René Faas

O

p jonge leeftijd is Nel Kreuk vastbesloten: zij zal geen tuinder trouwen. Dat ze jaren later als vakvrouw in BloembollenVisie zou staan, had ze destijds dan ook niet verwacht. “Het loopt zoals het loopt”, lacht Nel, dik tevreden met haar leven dat zich voor een groot deel afspeelt op en rond de tulpenkwekerij. Zo komt haar achtergrond toch goed van pas.

STOPPEN MET WERKEN Nel Kreuk groeit op in Lutjebroek waar haar vader een klein familiebedrijf heeft met tulpen en groenten. De charme van het vak ziet de onderneemster op dat moment nog niet, tot dat ze op een dag dorpsgenoot Koos Kreuk tegen het lijf loopt, een ondernemer die samen met zijn broers een bloembollenkwekerij annex broeierij runt. Dat laatste neemt Nel dan maar voor lief, zij heeft haar eigen baan. “Ik heb op de Mulo gezeten en een praktijkopleiding boekhouding gedaan. Ik werkte met plezier bij de AMRO Bank in Hoorn, tot dat er kinderen kwamen. Dan stop je met werken, dat was vroeger nu eenmaal zo. En als je thuis zit, help je in drukke tijden mee op de kwekerij. Tussen de bedrijven door nam ik de administratie voor mijn rekening. Veel ondernemers zien dat als een verplichting, ik vind het echt leuk om te doen. Je hebt wel met veel regels te maken, maar dat hoort er nu eenmaal bij. Het kantoorwerk is echt aan mij besteed.” Ook op de werkvloer doet Nel niet onder voor de mannen. Dat geldt vooral voor de periode vanaf 1994. “In dat jaar zijn Koos en ik voor onszelf verder gegaan. Onze oudste zoon Niels zat op de HAS en wij wilden hem de ruimte kunnen bieden voor eventueel bedrijfsopvol20 VISIE15 november 2013

ging. In mei hadden we die beslissing genomen en op 1 januari bloeiden onze eerste tulpen in de kas. Daarvoor hebben we een nieuw onderkomen laten bouwen aan de Kadijkweg in Andijk, inmiddels onderdeel geworden van het glastuinbouwgebied Het Grootslag.”

‘Het is altijd leuk en ontzettend leerzaam om bij andere bedrijven te kijken’

regelen heb ik altijd leuk gevonden.” Plezier is voor de onderneemster heel belangrijk. “Als je dat niet hebt, is werken echt een straf. Dat is voor mij ondenkbaar. Ik heb mijn draai gevonden, vandaar dat het een hele bewuste keuze was om met z’n tweeën verder te gaan. Vanaf dat moment is het bedrijf echt van ons. Het is leuk om samen iets op te bouwen. Daar hebben onze drie zoons - Niels, Pieter en Gertjan ook een belangrijk aandeel in. Zij hebben altijd meegeholpen.” Maatschap Kreuk is een familiebedrijf waar vooruitgang de rode draad vormt. “We proberen continue innovatief te zijn, onder andere op het gebied van energie. In 2011 zijn we overgestapt naar het broeien op drie lagen met behulp van LED-belichting. Momenteel zijn we cellen aan het bouwen waarbij een nieuwe droogtechniek gebruikt zal worden. Wij vinden het leuk om iedere keer weer een nieuwe uitdaging aan te gaan en hebben ons nooit door omstandigheden laten leiden. Over opvolging hebben we nooit ingezeten. Als Niels het niet zou doen, hadden we een mooi bedrijf om te verkopen.” Na een aantal jaren als adviseur bij DLV Plant te hebben gewerkt, is Niels in 2005 alsnog in het bedrijf gestapt. Sindsdien zitten vader, moeder en zoon met z’n drieën in maatschap. “Dat gaat heel goed samen. Wij bespreken alles met elkaar en nemen gezamenlijk beslissingen.”

MEER BETROKKEN De tulpenteelt was volgens de onderneemster een logische zet. “Je moet doen waar je goed in bent. We hebben ook irissen geteeld voor de bloem, maar dat leverde tekort op. Bovendien hadden we onze handen vol aan de tulpen. De broeierij loopt van december tot mei en dankzij de bollenteelt, begin je in april alweer met het selectiewerk. De zomer staat in het teken van rooien en in deze tijd van het jaar zijn we druk met planten. Juni en september zijn de rustige maanden en dat biedt mooi ruimte voor onder andere machineonderhoud.”

SAMEN OPBOUWEN Anno 2013 is Nel samen met haar man en zoon verantwoordelijk voor maar liefst 19 hectare bollenteelt waarmee jaarlijks 10 miljoen tulpen gebroeid worden. “Je rolt er gewoon in”, verklaart de vakvrouw, die gaandeweg ontdekte hoe leuk het is. “Vooral de afwisseling tussen kwekerij en broeierij. Ik zou namelijk niet het hele jaar willen tulpen trekken. Juist de combinatie met het buitenwerk is zó leuk, en natuurlijk het ondernemerschap. Dingen

De verdeling van de taken is nooit een probleem geweest. “Ik heb altijd gezegd dat ik niet op een trekker ga zitten. Dat vind ik niet leuk. Ook met het teelttechnische deel heb ik me nooit bemoeid. Ik hield me meer bezig met de productieprocessen, het kantoorwerk en het contact met de bloemenveiling. Ik handelde immers de telefoontjes al af. Soms werd er eerst naar Koos gevraagd, die vervolgens de mensen weer doorstuurde naar mij. Daar hebben we vooral om gelachen, ik heb het nooit als vervelend ervaren. De bloembollensector is nu eenmaal een mannenwereld, dat blijkt wel tijdens vergaderingen. Ik ga altijd mee, maar ben dan een van de weinige vrouwen. Er zijn wel meer vrouwen actief in de sector, maar meestal zijn ze niet zichtbaar. Dat vind ik jammer, vooral omdat ik zelf ervaar dat je meer betrokken bent. Op een vergadering of excursie hoor je veel. Bovendien is het altijd leuk en leerzaam om op andere bedrijven te kijken en collega-ondernemers te spreken.” Drie jaar geleden zijn Nel en Koos naar het dorp verhuisd om plaats te maken voor hun

inig zichtbaar zijn’

‘Het is een mannenwereld, maar dat heb ik nooit erg gevonden’ zoon. “Dat verliep heel natuurlijk”, vertelt de onderneemster. “We waren er alle drie klaar voor. Niels heeft nu de dagelijkse leiding op de kwekerij, maar dat neemt niet weg dat wij nog alle dagen meewerken. Meestal begin ik om 9.00 uur met koffie zetten en voor ik het weet is dag om. Ik duik het kantoor in voor de admi-

nistratie en ’s winters neem ik de gewasverzorging voor mijn rekening.” Hele dagen thuis zitten, daar moet Nel nog niet aan denken. Toch beseft ze dat haar taken op den duur overgenomen moeten worden en waarschijnlijk zal dat door een man gebeuren. “Jonge vrouwen hebben tegenwoordig allemaal een eigen baan.

Dat geldt ook voor Niels zijn vrouw. Er zullen steeds minder vakvrouwen komen en dat zie ik wel als een gemis. Vrouwen kijken heel anders naar dingen en gaan anders te werk dan mannen. Binnen ons bedrijf zorgt dat voor een hele mooie mix.”


KENNIS

Wat is nodig om te doen wat je doet? Geld, mensen, maar vooral kennis. Welke kennis is belangrijk, hoe sla je kennis op, wat deel je er van met anderen? Vragen en antwoorden in de serie Kennis. In deze zesde aflevering Willo Swart, keurmeester bij de Bloembollenkeuringsdienst. Tekst: Arie Dwarswaard Foto: René Faas

V

oorafgaand aan ons gesprek heeft Willo Swart net een cursus achter de rug: coaching. Bedoeld om de kennis die hij heeft over te dragen aan collega’s. Zeventien jaar geleden was hij zelf degene die de kennis overgedragen kreeg voor het werk dat hij doet. Hij is keurmeester van de Bloembollenkeuringsdienst (BKD) en heeft als rayon de omgeving van Julianadorp en Breezand. Twee gebieden met een breed sortiment bolgewassen en een minstens zo kleurrijk palet aan ziekten en afwijkingen. Zeker omdat hij niet alleen te velde keurt, maar ook bij de export partijen beoordeelt op de gestelde kwaliteitseisen.

VOORAL TULPEN Volledig vreemd waren de bloembollen hem niet. Opgroeiend in Schagen en familie in de bloembollen betekende al gauw in de zomer meewerken met de oogst. Na de Mavo was de keuze tussen techniek en bloembollen gauw gemaakt. De RMTuS in Hoorn werd het. “Ik kwam in een klas met een heel aantal jongens die echt een passie voor tulpen hadden. Ze zaten volop in het nieuwe sortiment, en ik vond dat prachtig. Ik ging al snel elke zaterdag naar Van den Hoek’s Broeiproevenbedrijf. Daar deed ik mee met de tulpenkeuring, en kon ik heel veel leren. En met mijn oom Ger Dekker, destijds commissionair bij CNB, ging ik ook nogal eens mee op stap. Zo kwam ik bij mijnheer Oosterbaan terecht, die toen volop in de nieuwe tulpen zat. Bij hem zag ik bijvoorbeeld ‘Synaeda King’. Een prachtige tulp.” Na de RMTuS volgde een tijdelijk verblijf in Portugal, waar hij een advertentie onder ogen kreeg van de BKD, die op zoek was naar jongeren die een opleidingstraject wilden gaan volgen binnen de dienst. Eigenlijk was ik al toegelaten tot de HAS in Den Bosch, maar ik solliciteerde toch. Ik werd aangenomen en leerde de BKD in al 22 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

WILLO SWART:

‘Ik leer nog steeds’ zijn facetten kennen: laboratoriumwerk, maar ook elke week met een andere keurmeester op stap. Mijn interesse in de tulp en het nieuwe sortiment hielpen zeker in die beginperiode, waarin ik op heel veel bedrijven kwam.”

WAT WIJKT AF? Nieuwe tulpen zijn mooi, maar mankeren meestal niets. Als keurmeester is het juist zaak om te zien of er iets aan een partij mankeert. “Vooral dat eerste jaar bij de BKD heb ik veel geleerd. Handboeken op dat terrein zijn er bijna niet. Het gaat toch om het zelf zien. En waar het altijd weer om gaat bij welke tulp of welk ander bolgewas dan ook: zie ik iets dat afwijkt in de partij? Pas de volgende vraag is: wat het kan zijn? In feite doe ik niets anders dan wat een huisarts doet: afstrepen wat het allemaal niet is, tot ik een of enkele mogelijkheden overhoud. Zijn het meer mogelijkheden, dan hebben we altijd nog een diagnostieklab waar we als keurmeesters terechtkunnen. Zodra ik iets een aantal keren heb gezien zit het wel in het hoofd.”

VEEL RUIMTE Binnen zijn werk heeft hij veel ruimte gekregen om zijn kennis te ontwikkelen. Zo werd hij gevraagd bij een werkgroep die zich bezighield met een werkknollenproject voor Zantedeschia. “Toen was dat echt nog een gewas in

opkomst, waar veel mis kon gaan. Bosjesplanten, olifantsoren, het was er allemaal. Mede door dit project lukte het om de kwaliteit van het uitgangsmateriaal sterk te verbeteren. Echt een project waar ik weer veel kennis bij heb opgedaan.” Ook werd hem gevraagd om na te gaan hoe een handheld computer voor de monsterkeuring moet worden geprogrammeerd zodat de keurmeesters daarmee uniform en praktisch hun keuringsresultaten kunnen invoeren. En voor de tulpenkassen is hij intermediair tussen kasbeheerders van de BKD geweest. “Ook hier kwam mijn sortimentskennis vaak van pas.” Vooral de tulpenkennis mag hij ook buiten de BKD inzetten. Bijvoorbeeld in de Tulpencommissie van de KAVB en de beoordelingscommissie van de Raad voor Plantenrassen.

WEER DELEN Na het verzamelen van kennis is het nu weer tijd om kennis te gaan delen. De cursus coaching die hij net achter de rug heeft was daar voor bestemd. “Keurmeesters die al in dienst zijn of net komen ga ik begeleiden. De afgelopen jaren heb ik daar al de nodige ervaring mee opgedaan, omdat we in ons rayon elk jaar met een aantal tijdelijke keurmeesters werken. Komend voorjaar ga ik op pad om kennis over te dragen. Niet dat ik alles weet. Ook ik leer nog steeds.”

NAUWKEURIG Tekst: Arie Dwarswaard Foto: René Faas

H

et najaar is niet alleen de tijd van de herfstbloeiende krokus en Colchicum, maar ook van een flink aantal soorten Cyclamen. De afgelopen weken trakteerde inzender C.P.J. Breed de bezoekers van de keuringszaal op heel veel fraais, met name in de kleuren roze en wit. Daaronder ook Cyclamen cilicum forma cilicium en de witte variant C. cilicium forma album. Over beide valt voldoende te verhalen, zo blijkt uit de diverse bronnen.

STABIELE NAAM Het eerste dat opvalt is de naam. Deze verwijst naar het gebied Cilicië, dat tegenwoordig te vinden is in het zuiden van Turkije. De naam werd in 1849 gegeven door het duo Boissier en Heldreich. Tamelijk uniek is dat de naam sindsdien nooit is veranderd. Dat is plezierig, omdat daarmee altijd duidelijk is, over welk soort het gaat. Uit welke tijd ook, mits na 1849, waar Cyclamen cilicium staat, gaat het over dit soort. In het gebied Cilicië is de soort beslist niet zeldzaam. Enkele leden van de Cyclamen Society reisden in 2008 en 2009 naar dit deel van Turkije om de omvang van het verspreidingsgebied nauwkeurig in beeld te brengen. Daaruit blijkt dat het Taurusgebergte als de groeiplaats van dit soort is te bestempelen. Zoals meer soorten Cyclamen is C. cilicium gesteld op niet te veel zon. Een voorkeur voor groeien onder loof- of naaldbomen heeft de soort niet. Hij werd onder dennen en eiken gevonden.

GEWILDE KNOL Voor de verkoop bleek C. cilicium erg aantrekkelijk. De knol is relatief klein, en gemakkelijk te vinden. Met als gevolg dat tot eind jaren tachtig er jaarlijks duizenden exemplaren uit de Turkse natuur werden gehaald en geëxporteerd naar onder meer Nederland. De kans dat er iets moois uit groeide was niet groot, zeker niet als ze langdurig in een verpakking zaten en in een warme, droge winkel werden verkocht. Veel publiciteit en regelgeving vanuit CITES maakte begin jaren negentig aan die praktijken een einde.

EEN WITTE De variatie binnen een aantal soorten Cyclamen is groot. In het vorig jaar verschenen boek Genus Cyclamen, onder redactie van Brian Mathew, staan van de diverse soorten allerlei varianten van bladeren. Die is vaak enorm. Van diep donkergroen tot bijna zilverkleurig, en van bijna rond tot scherp gepunt, al dan niet gaafrandig of gekarteld. Ook in de bloemkleur is voldoende variatie te vinden. Roze kan uiteenlopen van bijna paars tot kersenbloesemroze. In veel gevallen bestaat er ook een witte mutant. En binnen de sterk doorveredelde kamerplant die is gebaseerd op Cyclamen persicum komen nog veel meer kleuren voor. Bij

Cyclamen cilicium forma album

Zeldzaam mooi Het hele jaar door is in de KAVB-keuringszaal een zeer gevarieerde hoeveelheid bol- en knolgewassen te zien. In de rubriek Nauwkeurig wordt op een van die gewassen ingegaan. Dit keer is dat Cyclamen cilicium. Cyclamen cilicium ligt dat anders. De hoofdkleur die in de groeigebieden werd aangetroffen is lichtroze, met wat variatie in donkerder of lichter. Vanaf de beschrijving in 1849 werd een witte mutant heel lang niet gevonden. Dat gebeurde pas in 1982. Erna en Ronald Frank, twee liefhebbers van Cyclamen die regelmatig in het Taurusgebergte gingen speuren, vonden samen met Manfred Koenen eind oktober 1982 een groepje witbloeiende C. cilicium. Meermalen keerden ze terug naar deze plaats, om telkens vast te stellen dat ze er nog stonden. Ook de expeditie van de Cyclamen Sociemty kwam in 2009 kijken, en trof een groep van zo’n 15 planten aan. De populatie groeit niet en krimpt niet, maar blijft goed op peil.

KLEUR EN GEUR Eén knol werd in 1982 meegenomen voor vermeerdering via zaad. Dat bleek heel goed te

gaan. Uit zaad komen zuiver witte nakomelingen, met als gevolg dat deze witte variant inmiddels voor een zeer acceptabel bedrag te koop is bij de diverse specialisten. Het is ook een zeer aantrekkelijke plant om te zien. Al in 1988 kreeg Cyclamen cilicium forma album van de Royal Horticultural Society de Award of Garden Merit, hetgeen aangeeft dat hij voor de tuin zeer geschikt is. Dat geldt overigens niet alleen voor de witte, maar ook voor de roze. Samen met C. hederifolium en C. coum behoort C. cilicium tot de gemakkelijke groeiers in de tuin. Wel graag aanplanten op een plaats waar in de zomer de zon niet veel komt, bijvoorbeeld onder een loofboom. En elk najaar weer even kijken of er al wat knopjes te zien zijn. En of u al iets ruikt. Want ook dat hoort bij deze soort. De geur van Cyclamen cilicium laat zich het beste omschrijven als die van honing. Wat wilt u nog meer? 15 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 23

BLOEM IN BEELD

Tekst: Arie Dwarswaard Foto’s : René Faas

Vijf veredelaars leggen basis voor lelieshow CNB

Een flink deel van het handelscentrum van CNB was de eerste week van november gevuld met kleuren en geuren van lelies. Vijf veredelaars legden daarvoor een stevige basis, die werd aangevuld met een aantal leliecultivars die in groepsverband worden geteeld.

Vletter & Den Haan zette in Lisse in op met name nieuwe Orientalhybriden. Een ervan was ‘Stendhal’, die opviel door de relatief lange bloembladeren 24 VISIE15 november 2013

Kleur en variatie kenmerkten de inzending van De Jong Lelies. Diverse LA-hybriden, maar ook een mooie groep Orientals waren hier te zien. In de kleur wit had de bezoeker de keuze uit maar liefst drie cultivars, waaronder ‘Queensland’

Binnen de OT-hybriden blijven veredelaars zoeken naar meer kleuren. World Breeding zette in Lisse naast de oranje ‘Terrasol’ ook de geelgroene ‘Baruta’ neer

Met de frisrode LA ‘Original Love’ liet The Originals een van de vele cultivars zien die via deze groep wordt geteeld en verhandeld

‘Palazzo’ is vanwege de kleur een opvallende OT-hybride, gewonnen door Mak Breeding. Deze noviteit werd door een groep telers geshowd

Een van de nieuwe longiflorums op deze show was ‘Watch Up’, die werd getoond door diverse telers en broeierij Brede Fleur

Wat er allemaal binnen de OT-hybriden mogelijk is, werd duidelijk bij Marklily. Hier stonden diverse zeer grootbloemige zaailingen, waaronder 05.3106.141.001, die ook nog eens meerkleurig is


CNB ACTUEEL

Nieuwe leiding voor CNB Makelaardij BV Wegens het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd heeft CNB Makelaardij-directeur Frans van der Geer met ingang van vandaag (15 november) zijn werkzaamheden overgedragen aan zijn opvolgers Bas Scholten en Wim Zandwijk. Frans van der Geer blijft voorlopig nog wel twee dagen per week als adviseur aan de makelaardij verbonden. Tekst: Wim Ciggaar Foto: René Faas

V

oor de meeste vakgenoten zijn Bas Scholten en Wim Zandwijk geen onbekenden. Beiden hebben al een lange staat van dienst bij CNB, met name in de hyacintenhandel. Daarnaast beschikt Wim Zandwijk als voormalig veilingmeester bij CNB over 20 jaar ervaring in het taxeren van materialen, machines en gewassen. Ter voorbereiding op hun nieuwe functie als agrarisch makelaar zijn beiden al twee jaar bezig met hun makelaarsopleiding en hebben inmiddels ook al heel wat praktijkervaring opgedaan door te assisteren bij taxaties en/of andere zaken die binnen de makelaardij spelen.

VOORDELEN Voor de relaties betekent de aanstelling van het duo, dat er meerdere aanspreekpunten komen bij de makelaardij en dat het werkterrein met de komst van Bas Scholten nu ook in de Kop van Noord-Holland veel effectiever bestreken kan worden. “Voor ons is het een mooie uitdaging. We zijn al jaren in de bloembollensector werkzaam, spreken de taal van het vak en weten wat er leeft. Met zijn drieën vormen we een sterk team, met op kantoor de onmisbare steun van Sandra Bouckaert die al 25 jaar de administratieve ondersteuning voor haar rekening neemt en binnen het team als spin in het web fungeert. We zijn bijzonder blij dat Frans nog twee dagen in de week actief blijft, zodat we veel informatie uit zijn jarenlange ervaring 26 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

Het team van CNB Makelaardij op volle sterkte met v.l.n.r. Sandra Bouckaert, Bas Scholten, Frans van der Geer en Wim Zandwijk kunnen gebruiken. Het is een goede zaak dat de afbouw op deze manier plaatsvindt en het niet plotseling afgelopen is.”

OVERDRACHT Ook voor Frans van der Geer betekent zijn nieuwe rol een hele verandering. “Twee dagen in de week beschikbaar zijn betekent dat er voor mij tijd ontstaat om andere dingen te gaan doen. Dat zal wel even wennen zijn. Mijn rol binnen de makelaardij verandert in die zin dat er nu een periode aanbreekt om kennis over te brengen en zaken over te dragen. Diensten blijven bewijzen aan mijn opvolgers en de relaties. Daar zal ik de komende tijd de meeste aandacht op richten. Voor hen is het prettig te weten denk ik dat ze nog een periode op mij kunnen terug vallen. Ons sterke punt als CNB Makelaardij is dat wij complete bedrijfstaxaties kunnen verzorgen. Op agrarisch gebied, met name in de bollensector, is geen kantoor te vinden dat zo allesomvattend is als wij. Wij zijn daar vrijwel uniek in en bovendien ken ik in ons segment geen enkel ander kantoor dat op de shortlist staat van de Rabobank.”

STERKE PUNTEN Waarom zou men als relatie van CNB zijn agrarische (on)roerend goed zaken door CNB Makelaardij laten behartigen? Bas Scholten en Wim Zandwijk hoeven daar niet lang over na te denken. “Onze sterke punten als CNB Makelaardij zijn de specialistische agrarische kennis in combinatie met een jarenlange ervaring, de correcte afwikkeling, het fysiek in staat zijn een groot gebied te bestrijken, de grote mate van flexibiliteit en het feit, dat we bij de bank op de shortlist staan, want daar kom je niet zo maar op.

Kortom, we zijn een zeer specialistisch team, dat midden in het vak staat en over een groot, vak gerelateerd relatiebestand beschikt. Nogmaals, we hebben er onwijs veel zin in en zien met z’n vieren uit naar de toekomst.”

VERHUIZING De personele wijzigingen bij de makelaardij betekent ook dat het kantoor gaat verhuizen. Zat men voorheen op de eerste verdieping van het CNB-complex, met ingang van heden bevindt het kantoor zich op de begane grond bij het handelscentrum. Nog dichter dus bij de relaties. Bas en Wim: “Daarmee willen we de wisselwerking die we beogen met de vertegenwoordigers in het handelscentrum en de relaties die het handelscentrum bezoeken nog eens nadrukkelijk onderstrepen. Door het kantoor daar te vestigen zijn ook de persoonlijke contacten intensiever. Bovendien hebben we bewust gekozen voor een handhaving en uitbreiding van de combinatie met de hyacintenbemiddeling. Onze hyacintenhandel kan dus ook duidelijk profijt hebben van deze combinatie.”

TOEKOMST Over die toekomst is het team positief gestemd. “Er liggen duidelijke uitdagingen en kansen. De kans dat het beter wordt is in deze crisistijd groter dan kleiner. Daarnaast zal de schaalvergroting blijven doorzetten en dat betekent voor de makelaardij veel werk. Denk maar aan bemiddeling en advisering bij de verkoop van het bedrijf, alsmede landverhuur, pacht en/of verkoop van landerijen, maar ook andere zaken zoals aankooptaxaties, onteigening, pachtcontracten en advisering van algemene aard.”

CNB PRODUCT & SHOW

Nieuwtjes uit de showruimte van CNB Een rubriek die gelieerd is aan de website www.cnbproduct-show.nl. Onder de naam Product & Show beoogt CNB gericht en commercieel te communiceren over producten die in de showruimte van CNB te zien zijn. Ook BloembollenVisie participeert middels een pagina in het blad in de nieuwe communicatieaanpak.

Tekstbewerking: Wim Ciggaar Foto’s: René Faas

LELIE PINK MIST® VALT OP!

LELIEWEEK CNB Vorige week stond het handelscentrum van CNB geheel in het teken van de lelie. Er waren inzendingen te zien van Marklily CV, Gebr. Vletter & Den Haan, De Jong Lelies Holland BV, World Breeding BV en kwekersvereniging The Originals. Naast deze inzendingen stonden er ook een aantal soorten van kwekersverenigingen die CNB coördineert. Eén daarvan is de mooie LA Honesty®. Honesty® is een oranje LA-hybride met grote, mooi kleurende knoppen. Deze knoppen zijn van bovenaf gezien goed zichtbaar in de bos. In de kas is Honesty® een betrouwbare lelie die in de binnenlandse broeierij exclusief gebroeid wordt door Brede-

fleur en Double Check Lilies. De cultivar wordt in ons land geteeld door de fa. G.W. Apeldoorn, Van der Avoird Lemmer BV, Gebr. Boon Hem BV, De Geus-Troost BV, Holtmaat v/d Bijl Flowerbulbs, Mts. N.J. de Jong, Langedijk Lelies BV, P. Lempens E.O. H. Lempens en VOF Wagemaker. Een andere aanwinst die opviel was de lelie Amarossi® van World Breeding BV. Deze donkerrozerode, opstaande OT-hybride beschikt over een goede knoppresentatie en de broeisnelheid van deze lelie is met 12 weken vlot te noemen. In de teelt staat Amarossi® te boek als een goede en gezonde groeier. Naast deze lelies stonden er ook mooie vazen met de cultivars Watch Up®, Palazzo®, Saltarello®, Crystal Blanca® en vele andere. Voor meer informatie en bloembollenverkoop kan men contact opnemen met zijn CNB lelievertegenwoordiger of een mail sturen naar [email protected].

Lelie Pink Mist® Als voorbode op de lelieweek van CNB kregen de bezoekers van de showruimte van CNB in de laatste week van oktober de OT-lelie Pink Mist® van veredelaar Marklily te zien. Een schitterende, lichtroze gekleurde lelie die volgens insiders uniek genoemd mag worden vanwege de goede knoppresentatie en de zeer rijke bloei. Voor bollenverkoop kunnen belangstellenden contact opnemen met hun eigen CNB lelievertegenwoordiger, voor meer informatie of aanvraag van testresultaten kan men ook mailen naar [email protected].

Lelie Amarossi®

CNB PRODUCT & SHOW Meer en actuele informatie over Product & Show is zoals gezegd te vinden op de eigen, direct toegankelijke webpagina (www.cnbproduct-show.nl). Ook heeft Product & Show een eigen Twitteraccount. Twitter: @CNBProductShow. Heeft u zelf een product waar u graag wat meer over wilt vertellen? Stuur dan een mailtje naar [email protected]. Lelie Honesty® 15 november 2013VISIE 27

SERVICE VERTEGENWOORDIGERS CNB NAAM Theo van Aanholt Erik Barnhoorn Paul van Bentem Leo van den Berg Dirk Bloothoofd Jan Boon Nick Broersen Adri van Dun Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Ron Hoogeveen Onno Immink Henk de Jong René Koordes Ted Kortekaas Arno Kroon Hein Lommerse Michel Longayroux Siebren Mantel René van Marrewijk Dick de Mooy Ard Mulder Frank Neuvel Henri Omta Rob Paarlberg Hans Pater Bas Scholten René Schrama Piet Takken Erwin Vriend Ed Walkier Ronald Walkier Richard Walkier Dick de Wit Hawikjo Wijnands Wim Zandwijk Rien van Zuilekom Piet Zoutenbier

TELEFOON CNB TELEFOON PRIVÉ 0252-431103 0224-593075 0252-431286 0252-431383 0252-431413 0223-523873 0252-431284 0223-769067 0252-431162 0252-431303 0252-431296 0527-271970 0252-431240 0252-431255 0228-583821 0252-431256 0252-431214 0252-431305 0252-416877 0252-431393 0252-340660 0252-431390 0252-431137 0252-431257 0223-641002 0252-431174 0252-344409 0252-431381 0228-323023 0252-431259 0252-431304 0252-431361 071-4023313 0318-514812 0252-431363 0252-431274 0224-291535 0252-431362 072-5150250 0252-431224 0252-431325 0223-534820 0252-431249 023-5716372 0252-431298 0527-203365 0252-431367 0228-314981 0252-431306 0252-431273 0252-411191 0252-431216 0252-431368 0228-513590 0252-431171 071-3621591 0252-431179 0252-532228 0252-431261 071-3619142 0252-431345 071-3611104


FAX PRIVÉ 0224-591522 0252-431465 0252-377932 0223-523782 0223-769068

0527-271970 0228-583998 0252-431277 0252-419505 0252-431164 0223-645299 0252-520968 0228-323024

071-4028342 0318-514819

072-5153193 0252-413842 0223-534822 0527-201822 0228-316869 0252-431167 0252-419748 0252-431164 0228-521620 071-3621592 0252-532155 0252-431410

MOBIEL 06-53174195 06-22524987 06-53755312 06-53718254 06-53293161 06-22485266 06-12296820 06-20019369 06-53518289 06-51209462 06-20669208 06-53390229 06-53750126 06-22468536 06-20611028 06-51145809 06-53160204 06-53842830 06-53356450 06-53690252 06-12886803 06-51587419 06-30669654 06-53268760 06-51588053 06-53929136 06-53299617 06-22236845 06-53390228 06-53174194 06-53396784 06-53439349 06-53700630 06-22999229 06-53866219 06-22377259 06-53644594 06-30669934 06-20397884

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

SPECIALISME/GEBIED gladiolen Noord.Zandgebied, de Zuid, broeitulpen muscari bijzondere bolgewassen en tulpen lelies tulpen calla’s Flevoland lelies lelies lelies vaste planten daghandel vaste planten dahlia’s, calla’s lelies, tulpen narcis, tulp, bijz.bolgew. en bol op pot daghandel narcissen en bijz. bolgew. West-Friesland lelies calla’s Rijnsburg e.o. vaste planten, boomkwekerij West-Friesland daghandel lelies narc., tulp, bijz.bolg., hyac., bol op pot daghandel irissen hyacinten en bol op pot vaste planten gladiolen, tulpen NOP lelies daghandel daghandel en veilinginkoper dahlia’s, calla’s West-Friesland daghandel hyacinten vaste planten daghandel lelies

IN EN VERKOOPBUREAU NAAM Peter Laan Paul Peters Marcel Nijssen Hans Ruigrok Sjaak van Ruiten

FUNCTIE Manager bemiddeling Salesmanager Kwekersverenigingen Reclames&Geschillen, Veilingen Reclames&Geschillen

TELEFOON CNB 0252-431302 0252-431493 0252-431343 0252-431129 0252-431123

MOBIEL 06-53731553 06-20411035 06-10311972 06-22975731 06-51312197

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431200 0252-431200

FAX 0252-431126 0252-431126

E-MAIL [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431431 0252-431129 0252-431273

MOBIEL 06-10442803 06-22975731 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON CNB 0252-431306 0252-431273

MOBIEL 06-53439349 06-53700630

E-MAIL [email protected] [email protected]

FUNCTIE Manager Bovenkarspel Commerciele binnendienst Salesmanager Hoofd Kwaliteitszorg

TELEFOON CNB 0228-530175 0228-530131 0228-530174 0228-530190

MOBIEL 06-10318703 06-23960145 06-53940502

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

FUNCTIE Teeltbegeleider Teeltbegeleider Teeltbegeleider

TELEFOON CNB 0228-530190 0228-530160 0252-431224

MOBIEL 06-53940502 06-44074093 06-53299617

E-MAIL [email protected] [email protected] [email protected]

TELEFOON 0252-431431 0228-530130 0224-590475

FAX 0252-431254 0228-517411 0224-593603

GEOPEND: 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.30) 08.00-17.00 (kantoor vanaf 08.00) Bezoek op afspraak

COMMERCIËLE ADMINISTRATIE openingstijden: 8.15 - 17.00 uur NAAM Algemeen CNB Online

FUNCTIE

GROENE EN MATERIALENVEILINGEN NAAM Jan Meijer Hans Ruigrok Ronald Walkier

FUNCTIE Veilingen Veilingen Veilinginkoper

AANBOD MATERIALEN ONLINE NAAM Ed Walkier Ronald Walkier

FUNCTIE

CNB KOEL EN PREPARATIEBEDRIJF NAAM Erik Lamers Jos Duin Nico Hof

CNB KWALITEIT+ NAAM Nico Hof Robèr Laan Hans Pater

CNB VESTIGINGEN CNB CNB Koel- en Preparatiebedrijf CNB, Kantoor BolleNoord

ADRES Heereweg 347, 2161CA Lisse Veilingweg 1, 1611 BN Bovenkarspel Groteweg 9, 1756 CK ‘t Zand


GRONDBANK CNB MAKELAARDIJ T: 0252431360 F: 421394 MAKELAARDIJCNB.NL F.G. V.D. GEER 0653 34 20 55 F.V.D.GEERCNB.NL BAS SCHOLTEN 0622 23 68 45 B.SCHOLTENCNB.NL WIM ZANDWIJK 0653 64 45 94 W.ZANDWIJKCNB.NL AANBOD ANNA PAULOWNAtIBWFSTUVMQFOMBOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO BEUSICHEM BETUWEtIBMJDIUFLMFJ HSPOE VJUFSXBBSEFO

EJWFSTFUFFMUFO WBOBG IFEFOUPUJOPWFSMFH CRUQUIUS/ZWAANSHOEKtIB[BOE HSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO PWFSMFH HAARLEMMERMEERtIB[BOEHSPOE DBMMBT EBIMJBT WBTUFQMBOUFO WBOBGNBBSU UPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFM UFO EJSFDUCFTDIJLCBBS LISSEt IB[XBSUFHSPOE WBTUFQMBOUFO QJPFOFO WBOBGIFEFO WPPSNFFSEFSFKBSFO VOGELENZANGtIB[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKtSS[BOEHSPOE EJWFS TFUFFMUFO WBOBGOBKBBSWPPSNFFSEF SFKBSFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE ;BOUFEF TDIJBTPGEBIMJBT UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtIB[BOEHSPOE EJWFSTFUFFM UFO UFFMUTFJ[PFO NOORDWIJKtN2[BOEHSPOE EJWFSTF UFFMUFO WBOBGIFEFOUNJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE XPSUFMFO WFST HFFOBGEFLQFFO UFFMUTFJ[PFO NFEJPPLUPCFS NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO IFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS NOORDWIJKERHOUTtDBN2[BOE HSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUJO PWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtIB[BOEHSPOE OBSDJTTFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGKBOVBSJUPUJO PWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtSS[BOEHSPOE EBIMJBTPGCMPFNFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFS MFH 30 VISIE15 november 2013

REESERVEEN/HARDENBERGtIBBLLFS CPVXMBOEHSBTMBOE UVMQFOUFFMU WBOBGIFU OBKBBSCFTDIJLCBBS VIJFHUIZENtIB[BOEHSPOE EBIMJBTPG BOEFSF[PNFSUFFMU IFEFOUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEHSPOE UVMQFOPG BOEFSFUFFMU IFEFOUPUBVHVTUVT VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEHSPOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEHSPOE OBSDJTTFO PGUVMQFO UFFMUTFJ[PFO VOORHOUTtSS[BOEMBOE UVMQFOFO EBIMJBT WBOBGOPWFNCFSUPUJOPWFSMFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE EJWFSTFUFFM UFO QFSJPEFKBBS WBOBGIFEFOUPUJOPWFS MFH VOORHOUTtSS[BOEMBOE WBTUFQMBO UFO CMPFNFO IFEFOWPPSNFFSEFSFKBSFO KASRUIMTE LISSEtN¤LBTSVJNUF BGEFMJOHFO EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFO LISSEtN¤CSPFJSVJNUF CPMCMPFNFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS LISSEtN¤LBTSVJNUF WPMMFHSPOE EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOUPUEFDFNCFS 2014 LISSEtN¤LBTSVJNUFNFUTDIVVS EJWFSTFUFFMUFO WBOBGIFEFOCFTDIJLCBBS WERVERSHOOFtN¤CSPFJSVJNUFNFU TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK WBOBGEJSFDUUPUJO PWFSMFH ZWAAGDIJKtN¤CSPFJSVJNUFNFU TDIVVSFODFMMFO CSPFJFSJK WBOBGJOPWFSMFH CELRUIMTE LISSEtN2LPFMDFM¡$ WPPSEJWFSTFQSP EVDUFO WBOBGIFEFOUPUEFDFNCFS HILLEGOMtN2LPFMWSJFTDFMMFO

EJWFSTFQSPEVDUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFS MFH HILLEGOMtDFMMFOWPPSMFMJFLJTUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH HILLEGOMtDFMMFOWPPSMFMJFLJTUFO WBOBGIFEFOUPUJOPWFSMFH NOORDWIJKERHOUTtN2LPFMWSJFT DFM UPU¡$ EJWFSTFQSPEVDUFO WBOBGIFEFO UPUOPWFNCFS BEDRIJVEN LISSEtN2LBOUPPS LFVLFOFOUPJMFUFO PQTMBHSVJNUFPQEFCFHBOFHSPOE WBOBG IFEFO LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FOLFMFDFM MFO LBT SPMLBTTFOFOMBOE PPLJOHFEFFMUFO UFIVVS JOPWFSMFH

LISSEtN2CFESJKGTSVJNUF FWFOUVFFM NFUDFMSVJNUF WBOBGJOPWFSMFH NIEUW VENNEPtN2CFESJKGTSVJNUF IBM

WPPSTDIPOFPQTMBH WPPSNFFSEF SFKBSFO VRAAG ANDIJK FPLNtDBIB[BOEHSPOE UVMQFO UFFMUTFJ[PFO MEDEMBLIKLNtIB[BWFM[BOELMFJ HSPOE LPPM DBNBBSUUNFJOEOPWFN CFS BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE ;BOUF EFTDIJB UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtUPUIB[BOEHSPOE IZBDJOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEKtIB[BOEHSPOE WBTUF QMBOUFO UFFMUTFJ[PFO BOLLENSTREEK tDBIB[BOEHSPOE QJPF OFO WBOBGJOPWFSMFH HILLEGOM FPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO KOP VAN NOORD-HOLLAND tIB [BOEMBOE BBSEBQQFMFO UFFMUTFJ[PFO URSEMFPtIB[XBSUFHSPOEPGMJDIUF [BWFM QJPFOFO WBOBGIFEFOWPPSNFFSEF SFKBSFO VOORHOUTFPtIB[BOEHSPOE IZBDJO UFO UFFMUTFJ[PFO VENHUIZENFPtIBLMFJHSPOE CMPFN LPPM UFFMUTFJ[PFO ZIJPEtUPUIB[BOEHSPOE IZBDJOUFO UFFMUTFJ[PFO VRAAG KASRUIMTE NOORDWIJKERHOUT FPtN¤LBT SVJNUF POWFSXBSNE

TJFSUFFMUWFSEFMJOH NBYJNBBMKBBS NOORDWIJKERHOUT FPtN¤LBT SVJNUF POWFSXBSNE

QMBOUFOPQLXFFL WBO BGKBOVBSJWPPSNFFSEFSFKBSFO RIJNSBURG FPtN¤SPMLBT SS PQFOHSPOE EJWFSTF NFFSEFSFKBSFO RIJNSBURG/BOLLENSTREEKt N2LBTSVJNUF POWFSXBSNE TJFSHSBT BQSJM UNPLUPCFS VRAAG SCHUURRUIMTE VOORHOUT/LISSE FPtN¤TDIVVS SVJNUFNFULPFMDFMMFO MFMJFWFSXFSLJOH WPPS NFFSEFSFKBSFO WEILAND WESTELIJK ZUID HOLLANDtIBXFJ MBOE WFFUFFMU FFOPGNFFSEFSFKBSFO

BOLBLOEMENNIEUWS

Rust en drukte Een veertiendaagse rubriek met nieuwtjes van het bolbloemenfront. Tekst: Piet Kralt hoofdredacteur FloraHolland Magazine Foto: René Faas

V

an oudsher is de periode tussen Allerheiligen en Kerst voor de bloemisterij de rustigste tijd van het jaar. Vroeger, toen er nog geen import was, kon je akelig korte veilingen hebben. Dan begonnen ze pas om kwart voor zeven omdat het anders helemaal de moeite nog niet was wat er stond, en dan veilden ze op hun gemakkie tot half acht of acht uur. Want de buitenbloemen waren verwaaid of bevroren en de bolbloemen waren er nog niet. Het was de tijd van niet te vroeg op je werk verschijnen en op tijd weer naar huis. Een rustpuntje in een druk bestaan. Tegenwoordig is dat rustpunt er veel minder. Er zijn meer kasproducten en vooral meer importbloemen, maar gek druk is het nog steeds niet in deze tijd van het jaar. Een effect, dat nog eens is versterkt door het natte, donkere weer van de laatste weken. Gevolg van dat alles is, dat er niet veel beweging in de veilingomzetten zit. Gemiddeld zijn de bloemen iets duurder dan vorig jaar om deze tijd, maar door wat minder aanvoer werd er in de verslagweek toch wat minder omzet

geschreven. We zullen dat maar niet te erg vinden. 2013 wordt sowieso geen topjaar, maar het goede nieuws is dat de bloemen zeker niet worden weggegeven. De prijzen zijn doorgaans redelijk te noemen.

BESTE BEURS Zo rustig als het dezer dagen in de handel is, zo druk was het afgelopen week op de Trade Fair in Aalsmeer (zie foto). Maar liefst 14.000 geregistreerde bezoekers passeerden de ingangen en dat waren er 4.000 meer dan vorig jaar. De Trade Fair wordt steeds meer dé beurs van Nederland Sierteeltland, terwijl het even verderop bij de IFTF in Vijfhuizen ook lekker druk was. Nu is drukte op een beurs mooi, maar mensen staan daar uiteindelijk om zaken te doen. En gelukkig waren ook de geluiden daarover positief. Nu staat lang niet iedereen daar om directe orders te schrijven. Voor veel standhouders is de Trade Fair een relatiebeurs. Toch hoorde ik van verschillende kwekers, dat ze flink hadden kunnen schrijven. En dat is een goed teken, dat we maar zullen toevoegen aan de andere positieve signalen, die we de laatste tijd over de economie en de handel te horen krijgen. De Trade Fair krijgt overigens steeds meer de allure van de Vaktentoonstelling in zijn gloriejaren. De komst van een aantal vooraanstaande veredelaars haalde het algemene niveau van de beurs verder omhoog. Bij veel kwekers/standhouders waren de stands nog mooier dan vorig jaar. In The Village, het gedeelte van FloraHol-

land zelf, waren nieuwe trends plus de toepassingen daarvan op schapniveau te zien. Kortom, het was niet alleen een drukte, maar ook nog eens een drukte van belang.

WAT VOOR SEIZOEN KRIJGEN WE? Op dit moment worden er voor bolbloemen aardige prijzen geboekt. Dat geldt zowel voor hyacinten, als bij amaryllis en tulp. De vraag is wat er de rest van het seizoen gebeurt. Bij tulpen ligt de lat hoog. Vorig jaar was vooral de tweede helft van het seizoen prima en het lijkt erop, dat er meer tulpen vooraf zijn verkocht en dat tegen iets hogere prijzen. Dat lijkt gunstig, maar je moet altijd maar afwachten of het ook gunstig is. Het weer is je koopman geldt zeker in de winter. Als we een kwakkelwinter krijgen met veel gladde wegen in onze voornaamste afzetgebieden kan de positieve stemming van nu zo maar omslaan. Als belangrijke partijen in de afzet concluderen, dat tulpen komend jaar wat te duur worden, kunnen ze zo maar omschakelen op rozen en dat kan met name voor het klokaanbod negatieve gevolgen hebben. Het lijkt in elk geval verstandig om vanuit het vak helder te communiceren, dat er ook komend seizoen voldoende tulpen voorhanden zijn, zij het misschien voor iets meer geld, en dat de grootschalige retail ook dit seizoen weer geld aan tulpen kan verdienen. Waarbij ik overigens vurig hoop, dat niet alleen de grootschalige retail geld aan tulpen verdient.


VRAAG EN AANBOD

CNB BEMIDDELING CNB HYACINTENTEAM WIM ZANDWIJK

BAS SCHOLTEN

T: 0653644594 T: 0252431179 F: 0252431194 T: 0622236845 T: 0252431325

VOOR ALLE

HYACINTEN

KUNT U BIJ ONS TERECHT

Multiflora I, II en III.

Hyacint Rembrandt exclusief bij CNB RON HOOGEVEEN T: 0653390229 MAIL: R.HOOGEVEENCNB.NL VRAAG SNIJBLOEMEN, OOGST 2013-’14

Agapanthus blauw en wit, oude snijhoeken Paeonia kleur / soorten, oude snijhoeken 5.000 Paeonia Bowl of Beauty 3-5 neus AANBOD 2013

5.000 3.000 4.500 7.500 2.500 4.000 3.500 1.250 2.000 3.000 10.000 5.000

Alchemilla robustica Achillea Parkers Variety Astilbe op kleur Astilbe Amerika Astilbe Amethyst Astilbe Brautschleier Astilbe Europa Astilbe Erika Astilbe Gladstone Astilbe Hennie Graafland Astilbe Hennie Graafland Astilbe Rheinland Astilbe Washington Astrantia Abbey Road ® Astrantia Abbey Road ®


1e 1e 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2-3, 4-op 2e 1e

150 m2 5.000 10.000 15.000 15.000 1.000 10.000 15.000 15.000 5.000 7.500 7.000

10.000 10.000 4.500 2.700 2.000 150 mtr 2.000 4.000 1.500 1.500 500 2.000 2.000 1.000 1.000 5.000 1.000 8.000 5.000 2.000 1.500 10.000 10.000 10.000 20.000 15.000

Chelone Oblique 3 jarige hoek Dicentra spectabilis 1-2 neus Dicentra spectabilis 2-3 neus Dicentra spectabilis 3-5 neus Dicentra spectabilis 4-op neus Dicentra Alba 1-2 neus Dicentra Alba 2-3 neus Dicentra Alba 3-5 neus Dicentra Alba 4-op neus Dicentra Valentine® 2-3 neus Dicentra Valentine® 4-op neus Epemedium rubrum 1e Gentiana Blue Magic® potteelt Gentiana Marsha® snij/potteelt Gentiana White Magic® potteelt Gentiana Purple Sensation® snij Gentiana Diva® nieuw snij Helleborus niger 1-2 neus Helleborus niger 2 neus Hemerocallis Happy Return1 jr. ongedeeld Hemerocallis Stella d’Oro 2 jr. ongedeeld Ligularia Othello 1e Lysimachia 2 jr. hoek Paeonia Alba Plena 3-5 neus Paeonia Boule de Neige 3-5 neus Paeonia Coral Sunset 3-5 neus Paeonia Duchesse de Nemours 3-5 neus Paeonia Elsa Sass 3-5 neus Paeonia Festiva Maxima 2-3 neus Paeonia Festiva Maxima 3-5 neus Paeonia Goldmine 3-5 neus Paeonia Honey Gold 2-3 neus Paeonia Karl Rosenfield 3-5 neus Paeonia Primavere 2-3 neus Paeonia Red Charm 2-3 neus Paeonia Shirley Temple 2-3 neus Phlox Rembrandt 2 jr. ongedeeld Phlox Bright Eyes 2 jr. ongedeeld Phlox Bright Eyes 1e Phlox Rembrandt 1e Phlox Dusterlohe 1e Phlox gemengd 1e Solidago Strahlenkrone 2 jr. ongedeeld Tradescantia Sweet Kate 1e

AANBOD 2014

5.000 2.000 3.000 2.000 5.000

Agapanthus Duivenbrugge White snijbloem, de beste witte Paeonia Dauntless 3-5 neus Paeonia Dr. A. Flemming 3-5 neus Paeonia Miss America 3-5 neus Paeonia Red Grace 3-5 neus

15.000 500 3.000 15.000

Paeonia Sarah Bernhard Paeonia Solange Paeonia Duchess de Nemours Paeonia Duchess de Nemours

3-5 neus 3-5 neus 3-5 neus 3-5 neus

LAAT UW VASTE PLANTEN OP CONTRACT TELEN

o.a. Paeonia - Astilbe - Agapanthus Inlichtingen: Ron Hoogeveen

CNBDAHLIATEAM RENÉ KOORDES

T: 0252431390 T: 0620611028 RICHARD WALKIER T: 0252431216 T: 0622999229 EMAIL: DAHLIATEAMCNB.NL VRIJBLIJVEND AANBOD DAHLIA’S OOGST 2013 1E GROOTTE

Akita Apache Blauw Arnhem Autumn Fairy Bantling Boy Scout Brindisii Colorfull Investment Diana’s Memory Diva Duet El Paso Excentrique Explosion Fangio Fernridge Painted Lady Fiorentina® Fire and Ice ® Floyd’s Heatwave Holland Festival Ilana’s Dream Jamaica Jan van Schaffelaar Jeanne d’Arc Jowey Gipsy Jura Kelvin Floodlight Lilac Bull Little Beeswings Lovelife ® Lucky Stripes Maldiva Menorca

Mero Star Nita Nuit D’Ete Onesta Orange Nugget Painted Girl Painted Madam Park Record Peach Brandy Penelope Petra’s Wedding Pink Magic ® Potluck Preference Purple Diamond Purple Haze Red Pygmy Rosella Sir Alf Ramsey Snoho Diana Soulmate Sunset Tropical Sunshine Superblack Tahiti Sunrise Thomas A Edison Verdi Viking White Onesta Wittem Wittemans Best Yellow Investment Yellow Sneezy

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING CALLATEAM NICK BROERSEN RENÉ KOORDES

T: 0252431303 T: 0252431390

M: 0612 296 820 M: 0620 611 028

RENÉ VAN MARREWIJK RICHARD WALKIER

T: 0252431304 T: 0252431216

M: 0612 886 803 M: 0622 999 229

Calla ‘Samur’®

KLEUR:

Zachtroze

BLAD:

Groen, geen stippen

TOEPASSING:

Pot en snij

VEREDELAAR:

Sande B.V.

OMSCHRIJVING:

Erg rijk aan bloemen

[email protected] 15 november 2013VISIE 33

VRAAG EN AANBOD

CNB BEMIDDELING BLOEMBOLLENTEAM MICHEL LONGAYROUX DICK DE WIT JAN BOON

T: 0653356450 T: 0653866219 T: 0622485266

AANBOD 2013

500 kg

Adore

ong

5.000 kg

Blumex

5-10

7,50

AANBOD 2014, ALLES KLASSE I

DICK DE MOOY ADRI VAN DUN

T: 0651587419 T: 0620019369

LEO V.D. BERG ONNO IMMINK

T: 0653718254 T: 0653750126

1.500 kg

Surrender®

ong

7,50

5.000 kg

Cartouche®

5-11

2,00

1.500kg

Timeless®

ong

7,50

4.000 kg

Columbus®

3-12

5,50

5.000 kg

Tom Pouce®

0-11

3,00

4.000 kg

Crossfire®

4-11

5,00

5.000 kg

Triple A®

ong

3,00

3.000 kg

Doberman®

4-11

2,00

5.000 kg

Up Date®

ong

5,00

4.000 kg

Irene Parrot®

3-12

5,00

5,00

porties

Mascara®

Rodeo Drive®

ong

10,00

4.000 kg

White Master®

ong

15.000 kg

First Class

5-10

1,60

2.000 kg

Blue Diamond

5-10

4.000 kg

Morgana®

4-11

3,00

15.000 kg

Escape

5-10

1,75

2.500 kg

Melrose®

5-10

4.000 kg

Red Planet®

ong

4,00

10.000 kg

Royal Virgin®

5-10

1,50

4.000 kg

Allicante®

4-11

2,00

3.000 kg

Renegade

4-11

3,00

10.000 kg

Candy Prince®

5-10

1,50

5.000 kg

Aquilla®

5-11

2,00

4.000 kg

Robinho®

4-11

2,50

10.000 kg

Grand Perfection®

5-10

1,25

4.000 kg

Belicia®

ong

4,00

2.000 kg

Smirnoff®

3-12

7,00

3.000 kg

Renegade

5-11

3,00

5.000 kg

Flash Point®

5-11

4,25

5.000 kg

Silver Dollar

5-10

10.000 kg

Lalibella

ong

5.000 kg

Dynasty

500 kg 1.000 kg

1.000 kg

VRAAG TULPEN 2014

Carola

5-11

5.000 kg

Denmark®

5-11

5-11

5.000 kg

Jumbo Pink®

5-11

Milkshake®

ong

10.000 kg

Pallada

5-11

Time Out®

ong

10.000 kg

Purple Prince

5-11

400 kg

Tresor®

ong

10.000 kg

Strong Gold

5-11

1.500 kg

Adore®

ong

9,00

10.000 kg

Verandi

5-11

Antarctica®

0-11

3,50

10.000 kg

Yellow Flight®

5-11

5.000 kg

Bourbon Street®

ong

4,00

1.000 kg

Bullit®

ong

18,00

2.500 kg

Circuit®

ong

5,00

1.500 kg

Expression®

ong

9,00

Russia

ong

15,00

Strong Fire®

0-12

6,00

10.000 kg

500 kg 2.500 kg

PIET TAKKEN

10.000 kg 3,25

10 ha tarweland, omgeving Creil geschikt voor traditionele teelt, AM-vrij Adore

T: 527203365 F: 201822 T: 0653174194

Carola Denmark Pallada Strong Gold Strong Love® Verandi White Prince Yellow Flight®

0-11 0-11 0-11 0-11 0-12 0-11 0-12 0-11


Crocosmia AANGEBODEN

VRAAG TULPEN OOGST 2014

10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 10.000 kg 5.000 kg 10.000 kg

AANBOD LAND

Net bedrijf dat tulpen en/of narcissen voor u op contract wil telen voor oogst 2014. 1,60 2,50

3,75

t0NHFWJOH+VMJBOBEPSQ

&

Montbretia Kwekerij Davelaar

t0QHPFE[BOEMBOE Inlichtingen: Arno Kroon 06-53160204

Verkoop: Hein Lommerse tel: 0252-431174

GEHEEL VRIJBLIJVEND

CNB BEMIDDELING

Coöp. Kwekersvereniging

Universe® Deelnemende kwekers: tCarina B.V. tOriental Andijk B.V. tVan Klink-Belkmeer B.V. tNic van Klink B.V. tRuiter Bloembollen B.V.

Universe®

Kwekers, indien u vraag en aanbod heeft in schubbollen lelies, lelieporties of kg lelies oogst 2013/2014, laat het ons dan tijdig weten. INLICHTINGEN: Dirk Bloothoofd Jurgen de Graaff Jan Gutter Martin Heemskerk Siebren Mantel Dick de Mooy Erwin Vriend

CNB

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0252-431284 0252-431240 0252-431255 0252-431256 0252-431259 0252-431361 0252-431367

0223-769067

0223-769068

0228-583821

0228-583998

071-4023313 0228-314981

071-4028342 0228-316869

06-53 293161 06-53 518289 06-51 209462 06-20669208 06-53 690252 06-51 587419 06-53 396784

[email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

TEL. PRIVÉ

FAXNR.

MOBIEL

E-MAIL

0224-291965 071-3611104

0252-431176 0252-431410

06-51 588053 06-20 397884

[email protected] [email protected]

TELEFONISCHE VERKOOP: CNB Henri Omta Piet Zoutenbier

0252-431274 0252-431345


VRAAG EN AANBOD

Salvia ‘Salmon Dance’® Cultivar Genus Height Flower Color Foliage Color Flowering period Perpetually flowering Fragrant Unique characteristics Exposuere Suitable uses Hardiness Protected variety

PPAF - EU PBR

‘Salmon Dance` ® Salvia 70 cm Salmon Green May / November -Yes Many flowers Full Sun Pot / Border minus 6 minus 10 Celsius PPAF, EU PBR

CNB New Plants

Foto: www.visionspictures.com

Your successful partner for t*OUSPEVDUJPO 1FSFOOJBMT - Cut flowers - Pot plants 4ISVCTBOEUSFFT t"QQMZJOHBOENBJOUBJOJOHPG CSFFEFSTSJHIUT t1SPEVDUDPPSEJOBUJPO t5FTUT t4BMFTNFEJBUJPO t-JDFOTFBENJOJTUSBUJPO t3PZBMUZNBOBHFNFOU t1SFTFOUBUJPOBOENBSLFUJOH t8FCTJUFBOENBJMJOHTFSWJDF 'PSNPSFJOGPSNBUJPO GFFMGSFFUP contact us.

Inlichtingen/information: e-mail

Henk de Jong


[email protected]

LAATSTE NIEUWS

Tekst: Redactie BloembollenVisie

Foto: René Faas

Samen werken aan bijengezondheid

FloraHolland Trade Fair registreert 14.000 bezoekers AALSMEER - De FloraHolland Trade Fair in Aalsmeer heeft dit jaar 14.000 bezoekers geregistreerd, ongeveer 4.000 meer dan in 2012. Zo’n 800 standhouders toonden hun bedrijf en product, waarvan zo’n 500 plantenkwekers, 200 bloemenkwekers, 50 veredelaars en nog eens 50 zogenoemde ‘toegevoegde waarde’ stands. Met ongeveer 100 deelnemers meer en 5.000 m2 meer vloeroppervlak dan vorig jaar, was de beurs groter dan ooit. De standhouders zijn erg tevreden over het bezoek. Alle geledingen waren goed vertegenwoordigd met eindklanten, groepen genodigden van exporteurs, bloemisten en tuincentra(ketens). Ook de exporteurs met een stand zijn content en met de deelname van de veredelaars is de hele productketen aanwezig. Dat wordt als een enorme toegevoegde waarde gezien, door zowel kwekers als kopers.

Financiële steun lievelingsbloemcampagne HONSELERSDIJK - De Europese Commissie heeft bekendgemaakt dat het de campagne Lievelingsbloem van Bloemenbureau Holland mede gaat financieren met ruim 4 miljoen euro. Het Bloemenbureau legt namens de Nederlandse snijbloementelers eenzelfde bedrag neer. De snijbloemencampagne wordt de komende drie jaren gevoerd in Duitsland, Frankrijk, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. In de campagne ligt de nadruk ligt op het ‘geven’ van iemands favoriete bloemen. Als je weet wat iemands lievelingsbloem is, koop je eerder die bloemen voor hem of haar. De campagne is gericht op consumenten uit het hogere marktsegment (cultivated performers), die bloemen hoofdzakelijk bij de bloemist kopen. Jaarlijks wordt de campagne in maart en oktober gevoerd en start in 2014 in Duitsland, Nederland en het Verenigd Koninkrijk. Frankrijk wordt hier in 2015 aan toegevoegd. Opvallende massamediale campagnes en grote pr-acties gaan er voor zorgen dat het thema ‘Lievelingsbloem’ online en op straat bijna niet te missen is.

Groen onderwijs niet naar OCW DEN HAAG - Staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken vindt het niet nodig om te onderzoeken of het groen onderwijs naar het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW) kan. Dat zei ze vorige week in haar reactie op de motie van D66-Kamerlid Stientje van Veldhoven in het Kamerdebat over de begroting van EZ. Dijksma ontraadde de motie en verwees daarbij naar wat ze in het eerste deel van het Kamerdebat al over het groen onderwijs had gezegd. “Het onderwijs in de huidige constellatie heeft grote voordelen, met name ook door de hechte betrokkenheid bij de agrarische sector.” Haar conclusie: “Zo’n onderzoek is onnodig want we weten al dat dit een van de grote succesfactoren is.”

DEN HAAG - EZ-staatssecretaris Dijksma heeft het Actieprogramma Bijengezondheid in ontvangst genomen. Het programma moet de gezondheid van bijen bevorderen en de oorzaken van bijensterfte aanpakken. Zo komt er onder meer een onderzoeksprogramma met als doel de bijengezondheid in Nederland te meten, een ‘groene lijst’ van nu al beschikbare gewasbeschermingsmiddelen en -maatregelen die het minste risico’s voor bijen vormen. Daarbij moet een ‘bijenmakelaar’ als nieuwe spil verdere kennisoverdracht en professionalisering binnen de imkerij bevorderen. Ook komen er meer functionele bloemen akkerranden. Dijksma zal de voorstellen voor het Actieprogramma Bijengezondheid binnenkort naar de Tweede Kamer sturen. De voorstellen komen voort uit 4 werkgroepen die zich hebben bezig gehouden met gewasbeschermingsmiddelen, ziekten en plagen van bijen, (gebrek aan) voedselaanbod en biodiversiteit en de imkerpraktijk.

Jan Kees de Jager gastspreker Anthos HILLEGOM - Op donderdag 19 december vindt de Eindejaarbijeenkomst van Anthos plaats. Voor de bijeenkomst, bestemd voor leden en relaties van Anthos, heeft het bestuur oud-minister van Financiën Jan Kees de Jager bereid gevonden om als gastspreker op te treden. Tijdens de bijeenkomst wordt traditiegetrouw teruggeblikt op het afgelopen jaar en vooruitgekeken naar wat 2014 zal gaan brengen. De bijeenkomst vindt dit jaar plaats in Corpus, gelegen aan de A44 bij Oegstgeest. De officiële uitnodiging worden binnenkort verstuurd.

Project ‘Spaarwater Breezand’ toegelicht ANNA PAULOWNA - Zo’n zeventig personen namen op 7 november deel aan de ledenbijeenkomst van KAVB/ LTO Noord Noordelijk Zandgebied bij W. van Lierop & Zn BV. Tijdens de bijeenkomst kwam onder meer het project ‘Spaarwater Breezand’ uitgebreid aan de orde, een demonstratieproject van twee teeltseizoenen op en onder het perceel van Thijs Langeveld. In het project wordt de mogelijkheid van het opslaan van zoet water in de ondergrond onderzocht om als voorraad te dienen voor periodes van droogte. Bovendien sterven door ondergrondse opslag de ziektekiemen waarschijnlijk af. Verder wordt er gezocht naar mogelijkheden van hergebruik van het opgeslagen zoete water door middel van fertigatie met druppelbevloeiing. Op www.spaarwater.com wordt het project verder toegelicht. Ook het tulpenonderzoeksfonds (TOF) en het belang ervan kwamen aan de orde. Om onderzoek in de toekomst mogelijk te maken en van deze kennis te profiteren worden tulpentelers en -broeiers nogmaals opgeroepen deel te nemen.


OOGST

Gematigde dahliaopbrengst d Opnieuw hebben de dahliatelers in Nederland te maken met een nat rooiseizoen. De forse regenval afgelopen periode bemoeilijkt de werkzaamheden, maar vooralsnog blijft het daarbij. Tekenen van waterschade zijn er volgens het CNB-dahliateam nog niet en dat kan de Limburgse teler Roel Zeegers beamen. Hij spreekt van een normale oogst: ‘De zomer was groeizaam, maar het voorjaar erg koud’.

Tekst en foto’s: Jeannet Pennings

M

aandagmorgen 4 november: donkere wolken pakken zich samen boven ons land. Als we deze ochtend voor een oogstimpressie afreizen naar het Noord-Limburgse Heijen, komen diverse zware regenbuien ons tegemoet. Wat we onderweg al vermoeden, wordt bevestigd op de plaats van bestemming: vandaag wordt er niet gerooid. Toch heeft Mts. Zeegers-Sanders het merendeel van haar dahlia’s inmiddels de grond uit. Voldoende om een oogstbeeld te kunnen schetsen. De 33-jarige Roel Zeegers, mede-eigenaar van het bedrijf, is niet ontevreden. “Het gaat door de regen niet altijd

even vlot, maar wat we rooien ziet er tot nu toe goed uit. Ik schat dat we op 75 tot 80 procent enen uitkomen. Zeker gezien het koude voorjaar, waardoor bepaalde soorten moeilijk aan de wortel kwamen, is dat niet slecht. De warme en lichte zomer heeft de groeiachterstand aardig ingehaald.”

APART VERSUS MASSA Terwijl de rooimachine tijdelijk aan de kant staat, draait de verwerkingslijn in de schuur op volle toeren. Met behulp van tien seizoensmedewerkers worden de geoogste dahlia’s verwerkt en afgeleverd. Ook Sjaak en Mia Zeegers, de ouders van Roel met wie hij het bedrijf runt, werken mee. In totaal moet er ruim 15 hectare dahlia’s door de schuur heen. “Wij telen

zo’n vijftig verschillende soorten”, vertelt Roel. “Een groot deel komt uit de kraam van kwekersvereniging Gallery, waarin wij samen met zes andere kwekers participeren. Het betreft het meer aparte en duurdere assortiment met laagblijvende cultivars als ‘Gallery Pablo’ en ‘Gallery Matisse’, de Happy Single-serie en de Karma-collectie. Daarnaast telen we dahlia’s uit het massasortiment, waaronder ‘Arabian Night’, ‘Lucky Number’, ‘Noordwijks Glory’ en ‘My Love’.”

‘Door het koude voorjaar en het late groeiseizoen, kwam de knolzetting pas eind september op gang’

Roel Zeegers: ‘Juist in de laatste weken kan een dahlia nog flink groeien’ 38 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

Mts. Zeegers-Sanders is grotendeels zelfvoorzienend in haar uitgangsmateriaal. “Ongeveer 60 procent van de stekken maken we zelf. Daarmee kunnen we een stukje kwaliteit waarborgen. Met een eigen stekproductie weet je wat je hebt. Toch kopen we ook een deel bij om de risico’s te spreiden.” De dahlia’s vormen de hoofdteelt van het bedrijf, waarmee het voorjaar en het najaar automatisch de piekperioden zijn. Voor een jaarrond productie telen Roel, Sjaak en Mia ook asperges en vaste planten (Dicentra en Astilbe). “Daarnaast hebben we nog wat akkerbouw voor de vruchtwisseling, maar dat mag geen naam hebben”, zegt Roel. “Dahlia’s telen we al sinds 1987 als een van de

door koude start groeiseizoen ber is het kwik nog niet onder nul gedaald. Het gewas ziet nog groen en er staan zelfs nog bloemen op het veld. “Uniek is dat niet”, zegt Roel. Maar dat het seizoen later is, ontkent hij niet. “Rond 18 juni zaten onze stekken in de grond, maar door de aanhoudende kou kwam het groeiseizoen veel later op gang. De zomer die volgde was droog, waardoor we zes of zeven keer hebben moeten beregenen, maar gelukkig ook warm en licht. Ook de late hoeken zijn daardoor goed doorgegroeid. Uiteindelijk kwam de knolzetting pas eind september op gang.” Een lichte nachtvorst was volgens Roel welkom geweest. “Dan is het bovenste blad geschroeid en gaat er meer energie naar de knolontwikkeling. Wat we echter niet willen is een te zware nachtvorst, want dan sterft het gewas helemaal af en juist in de laatste weken kan een dahlia nog flink groeien.” eersten in deze regio. Onze zandgronden lenen zich er uitstekend voor. Ten opzichte van de Bollenstreek en Noord-Holland is er wel een grotere kans op late nachtvorst in het voorjaar. De afgelopen tien jaar is dat echter maar een of twee keer gebeurd. Doordat we voor- en naberegenen bij het planten van de stekken, wordt de grond vochtig en is de kans dat er daadwerkelijk vorst aan de grond komt gering.” Ook in het najaar is de kans op nachtvorst in Noord-Limburg groter, maar begin novem-

len.” Wat nog in de grond zit, groeit volgens Roel nog elke dag. “Pas als het gewas volledig afgestorven is, gaan we voor de voet op rooien. Voor 1 december moeten alle verkochte knollen geleverd zijn. De stemming in de handel is momenteel tam. De export is in afwachting van de leveringen, de daghandel komt pas later op gang. Dit jaar hebben wij zo’n 75 procent voorverkocht. De rest gebruiken we als speling in het najaar.” Het huidige prijsniveau is volgens de ondernemer matig. “Door het overaanbod in de massasoorten daalden de prijzen van oogst 2012 gemiddeld zo’n 10 procent. Dat merkten we dit jaar in de voorverkoop. Hopelijk komt er een prijsverbetering, want de opbrengsten zijn de laatste jaren marginaal in de dahliateelt.”

MARGINAAL Dat is dit jaar wel gebleken bij de familie Zeegers. “Op 12 oktober zijn we begonnen met rooien, een paar dagen later dan normaal. Die week daarvoor waren de knollen nog vrij mager. Uiteindelijk verwachten we dit jaar uit te komen op een normale oogst, niet meer en niet minder. We rooien 75 tot 80 procent enen, knollen van 100 gram en zwaarder, die worden het meest gevraagd. Tegelijkertijd bespeuren we een toenemende belangstelling voor de goedkopere tweeën, 45 tot 100 grams knol-

CNB-dahliateam: ‘Apart sortiment in trek’ Richard Walkier en René Koordes van het CNB-dahliateam herkennen zich in het geschetste oogstbeeld. De vertegenwoordigers benadrukken echter dat de resultaten zeer wisselend zijn. “We krijgen behoorlijk tegenstrijdige berichten, wat onder andere te maken heeft met het moment van planten. Over het algemeen vallen de vroeg geplante percelen door het lange en koude voorjaar wat tegen. De dahlia’s die later, in een warmere tijd geplant zijn, hebben een hogere opbrengst. Dit geldt in feite voor alle teeltregio’s. De verschillen zijn groot, andere jaren was de oogst veel gelijkmatiger. Per saldo zullen we uitkomen op een heel gewone opbrengst.” Dat komt volgens Walkier en Koordes niet in de laatste plaats door de mooie zomer. “Met name in augustus was het echt dahliaweer: warm en dus groeizaam. September was herfstig zoals het hoort te zijn. Oktober en november zijn tot nu toe erg nat, vooral in de Bollenstreek en Noord-Holland. Dat zorgt hier en daar voor oponthoud in de rooiwerkzaamheden.” Over de kwaliteit maken de mannen zich nog geen zorgen. “Kwekers zijn direct in actie gekomen voor een goede afwatering.” Een en ander heeft nog weinig effect op de handel. “Het is rustig, maar dat is heel normaal voor deze tijd van het jaar. Er wordt nu volop geoogst en uitgeleverd. Pas als exporteurs de meeste orders binnen hebben, zullen zij gaan bijsturen. De piek van de daghandel ligt in december en januari.” Walkier en Koordes merken op dat de voorverkoop dit jaar rustiger is verlopen. “Dat heeft te maken met de matige afloop van het vorige seizoen. In bepaalde massasoorten geeft dat bovendien wat prijsdruk. Daar tegenover staat dat het merendeel – en dat betreft vooral aparte en duurdere cultivars – is uitverkocht. Onze verwachting is dat de mindere voorverkoop gecorrigeerd zal worden in de daghandel.”


ACTUEEL

Sfeer FHTF steeds meer vroegere bloemenvak In enkele jaren tijd is de FloraHolland TradeFair uitgegroeid tot een volwassen beurs voor de volle breedte van de sierteelt. Bezoekers uit alle mogelijke landen kwamen naar Aalsmeer om zich te vergapen aan wat Nederland allemaal heeft te bieden aan bloemen, planten en alles wat daarmee samenhangt.

In het zogenoemde Bollenstraatje was ook dit jaar een flink aanbod van bol-op-potproducenten te vinden, waaronder Gebr. Hogervorst Tekst: Arie Dwarswaard Foto’s: René Faas

T

ot midden jaren negentig was de Bloemenvaktentoonstelling in Aalsmeer een begrip. Bedrijven van naam en faam deden alles om hun inzending spraakmakend te laten zijn. Kosten noch moeite werden gespaard om de felbegeerde Csizikprijs voor de mooiste stand te winnen. Nu heeft FloraHolland al weer ruim vijf jaar een handelsbeurs in eigen huis, die langzaam maar zeker weer de sfeer oproept van de vroegere Bloemenvaktentoonstelling. Dat is dit jaar een gedeelde mening van menig deelnemer en bezoeker. Waar het de eerste jaren vooral wat kleine stands waren met een tafel en een stoel plus enkele producten is dit jaar echt weer geld geïnvesteerd in een goed verzorgde stand. En daar worden ook prijzen voor uitgereikt. Mooie voorbeelden van zorgvuldig gearrangeerde stands zijn die van Decorum en Hilverda De Boer. De FloraHolland Trade Fair heeft de bezoeker dit jaar heel veel te bieden. Producenten uit de volle breedte van de sierteelt staan dit jaar in Aalsmeer. Snijbloemen en potplanten worden vergezeld door specialiteiten zoals planten die iets eetbaars produceren. De producent is ook nog veel meer 40 VISIE15 november 2013

dan in het verleden genegen om te investeren in het ontwikkelen van allerlei concepten. Een mooi voorbeeld daarvan is te vinden bij Jac. Uittenboogaard, die dit jaar voor het eerst in

Aalsmeer staat met bloembollen voor de consument. Volgens verkoper Jos Beelen is het een prima zet geweest om hier te gaan staan. “We krijgen op twee producten heel veel positieve reacties. Het ene is het samen met de Nederlandse Bijenhoudersvereniging ontwikkelde pakket bloembollen dat aantrekkelijk is voor bijen en vlinders. Het andere is een kar met aantrekkelijk verpakte bloembollen die meekan met een kar bloemen of planten. Vooral de kopers van bloemen of planten zijn hier in geïnteresseerd, maar ook hun kopers. Die zien mogelijkheden om dit mee te nemen.” Ook de ontwikkelingen in de bol-op-potproducten gaan door. Het jaarlijkse bollenstraatje laat dat ook dit jaar weer mooi zien. Walter Straathof van Gebr. Straathof in Noordwijkerhout heeft zijn manier van werken sterk zien veranderen. “Voorheen waren we vooral bezig met het vullen van trays met zes verschillende soorten bol-op-pot. Nu krijgen we veel meer vraag naar een specifiek product.” Ook de behoefte aan informatie is flink toegenomen. Voor Straathof reden om op het steeketiket een QR-code en een label met websiteadres te zetten. “Op de website staat heel veel aanvullende informatie over de producten die we verkopen, bijvoorbeeld over de mogelijkheden om een deel van onze producten al vroeg in het jaar buiten te planten. Die informatie is er niet alleen voor de consument, maar ook voor de handel. Die kan ook een goede kwaliteit foto’s op de site vinden.”

De sfeer van de vroegere Bloemenvaktentoonstelling kwam dit jaar terug op de FHTF in mooi verzorgde stands, bijvoorbeeld van Decorum Plants

IFTF timmert aan de weg Met een uitbreiding richting techniek en samenwerking met de organisatie van de Tuinbouw Ondernemersprijs, roert de International Floriculture Trade Fair (IFTF) te Vijfhuizen danig de trom. Vanuit de bloembollensector is Kébol BV een deelnemer van het eerste uur; Bot Flowerbulbs is voor het derde jaar present, dit keer met een opvallend bloemstuk als blikvanger. Tekst: Gerrit Wildenbeest Foto’s: René Faas

D

e openingsceremonie rondom de nominatie voor de tuinbouw ondernemersprijs is wat lang uitgesponnen, maar als de poorten van de Expo Haarlemmermeer eenmaal open zijn, stroomt de beursvloer op deze eerste dag al snel vol. Of de beoogde 25.000 bezoekers dit jaar al gehaald worden, moet nog blijken, maar feit is dat de ambitieuze beursorganisator Dick van Raamsdonk grootse plannen heeft. Met de techniekpoot in de vorm van de in een aparte hal ondergebrachte IHTF (International Horticulture Traide Fair) neemt hij de volgend jaar in de RAI te organiseren GreenTech bijvoorbaat wind uit de zeilen. Binnen vijf jaar ’s werelds grootste tuinbouwbeurs

Emiel van Tongerlo (Zaboplant): aandacht voor Roselily

in Nederland organiseren, dat is Van Raamsdonk’s ambitie. Dat je op een vakbeurs moet opvallen, heeft Bot Flowerbulbs goed begrepen. Een markant door Frank Timmerman geconstrueerd kunstwerk, vestigt de aandacht op een stand waarin lelies overheersen. Als echte irissenliefhebber betreurt Marco Knol, die samen met René Beerepoot en Vera Stapel de stand bemant, de beperkte aandacht voor irissen overigens wel. Maar het is niet anders. “Lelies zijn tegenwoordig ons grootste product, we hopen dat daar de gladiolen en irissen op meeliften. De markt is lastig voor nieuwe iriscultivars.” Ook bij andere representanten uit de bollensector als VWS, C. Steenvoorden BV, De Jong Lelies en Zaboplant zijn lelies prominent aanwezig.

Marco Knol, René Beerepoot en Vera Stapel van Bot Flowerbulbs

In de stand van Zaboplant is er veel aandacht voor de exclusieve dubbele Roselily (bolproductie in handen van de gelijknamige kwekersvereniging; vermarkting door een drietal exporteurs waaronder Zaboplant), die tegenwoordig in meerdere kleuren beschikbaar is. Bij Kébol voeren Amaryllissen de boventoon, met de nadruk op de toegevoegde waarde die creatieve verpakkingsvondsten opleveren. “We willen bloembollen als een cadeautje presenteren dat tussen de flessen wijn en de bon-bons in het winkelschap ligt”, zegt René van der Geest. Kwaliteit in product en verpakking staat voorop, niet de prijs. “Negentig procent van de consumenten vindt bloembollen leuk, slechts tien procent koopt bloembollen. Wil je dat veranderen, dan moet je nieuwe wegen bewandelen, weg van de massa. Nee, onze producten vind je niet zo snel in de bouwmarkt.”

Kébol: Bloembollen presenteren als cadeau 15 november 2013VISIE 41

BloembollenVisie

KERSTSPECIAL 2013 De uitgave van het vakblad BloembollenVisie van 13 december staat deels in het teken van de kerst. Een sfeervolle editie waarin we trends signaleren en terugblikken op het afgelopen jaar. Maar ook aandacht voor: • het afscheid van Henk Hoogervorst • de lelieoogst 2013 • de energieproblematiek

Wij nodigen u graag uit om in deze uitgave uw advertentie met kerstgroet en nieuwjaarswens te plaatsen. Voor nadere informatie of een advertentiereservering kunt u contact opnemen met Remco Wijnhout of Robert Mondelaars van Bureau van Vliet BV (tel. 023-5714745).

tŝũŶŬĞƌDĞĐŚĂŶŝƐĂƟĞs :͘͘ĚĞ>ĞĞƵǁǁĞŐϮϲ ϭϳϲϰE'ƌĞĞǌĂŶĚ dĞů͗ϬϮϮϯͲϱϮϯϱϵϬͲ&Ăǆ͗ϬϮϮϯͲϱϮϯϱϵϲ ǁǁǁ͘ǁŝũŶŬĞƌŵĞĐŚĂŶŝƐĂƟĞ͘Ŷů ŝŶĨŽΛǁŝũŶŬĞƌŵĞĐŚĂŶŝƐĂƟĞ͘Ŷů

Dealer van: sĂŶEŽďĞůĞŶdĞůŵĂĐŚŝŶĞƐ EŝĞƵǁ͕ŽŶĚĞƌŚŽƵĚĞŶƌĞƉĂƌĂƟĞ͘ ǁǁǁ͘ǁŝũŶŬĞƌŵĞĐŚĂŶŝƐĂƟĞ͘Ŷů

VLAMING Irridelta 3URILWHHUQXYDQRQ]HYRRUYHUNRRS NRUWLQJRS)HUERHQ,UULPHF UHJHQKDVSHOV

7 ǀĞƌŬŽŽƉΛǀůĂŵŝŶŐͲŐƌŽĞƉ͘Ŷůභ/ǁǁǁ͘ǀůĂŵŝŶŐͲŐƌŽĞƉ͘Ŷů

Overtollige machines en materialen te koop? Polytechniek ontzorgt bij het realiseren en onderhouden van uw technische installaties

Plaats dan nu uw aanbod in

Het meest gelezen vakblad voor de bloembollen- en vaste plantensector

Advisering - Koudetechniek - Luchtbehandeling - Watertechniek Verwarming - Regeltechniek - Elektrotechniek - Service & Onderhoud

WWW.POLYTECHNIEK.NL Koggeweg 63, 1607 MT Hem. Postbus 2, 1606 ZG Venhuizen. Telefoon 0228-54 54 54. E-mail: [email protected]

Neem voor meer informatie over advertentietarieven e.d. contact op met Ruud van Viersen. Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 E-mail: [email protected]

E N I L ON

N E G N I L I E V N E MATERIAL

Dinsdag 19 & Woensdag 20 november 2013 Compleet bloembollen kwekerij inventaris Schilder Wijdewormer BV, Noorderweg 111b, 1456 NL Wijdewormer Kijkdagen: Vrijdag 15 november, 8.30 tot 16.30 uur Zaterdag 16 november, 8.30 tot 16.30 uur Woensdag 20 november, 8.30 tot 16.30 uur Meer informatie: www.hobaho.nl

Verbindt • Adviseert • Organiseert Postbus 6 • 2160 AA Lisse • Telefoon (0252) 43 47 77 • Fax (0252) 43 46 77 • www.hobaho.nl • [email protected]

NOVITEITEN

Bloembollennet van 10 kilometer draagt bij aan gemak CAV Agrotheek (Wieringerwerf) lanceert dit plantseizoen een primeur: dubbel bloembollennet op een 10 kilometerrol. Inmiddels is er zo’n 40 hectare tulpen geplant in dit net. “Je kunt er 2 hectare mee planten zonder wisselstops. Dat levert tijdwinst op en een regelmatiger plantbeeld, want je hebt minder stop-start onderbrekingen”, zegt Nico van Langen van CAV Agrotheek.

Tekst en foto’s: Gerrit Wildenbeest

I

n twintig jaar tijd is de teelt van bloembollen in netten gegroeid tot momenteel rond de 6000 hectare. Daarmee is het samen met de waterbroei één van de belangrijkste innovaties in het bloembollenvak van de laatste decennia geweest. Dat heeft ongetwijfeld mede te maken met de technische doorontwikkeling van de nettenteelt. Een nieuwe mijlpaal is het dubbelnet op een rol van 10 kilometer lengte, dat CAV Agrotheek dit najaar op de markt brengt. Inmiddels is daar door diverse kwekers zo’n 40 hectare tulpen mee geplant.

REGELMATIGER PLANTBEELD Nico van Langen, marketing directeur van CAV Agrotheek, denkt dat met deze lengte het maximum wel bereikt is. Hoewel de machines

op hun productielocatie in Emmen met gemak rollen van 15 kilometer zouden kunnen produceren, heeft veel langer geen zin, stelt Van Langen. Maar hij geeft meteen grif toe dat dit eerder ook al wel eens gezegd is. “Achttien jaar geleden begon het met 1700 meter, toen het vijf jaar later 3 kilometer werd, stond iedereen versteld. Ongeveer negen jaar geleden ging het al naar 5 kilometer, twee jaar geleden naar 8,5 kilometer en nu is dus de mijlpaal van 10 kilometer bereikt.” Dat wil dan zeggen, afgerond, want elke rol bevat bruto 10,7 kilometer net. Met het verlies op de kopeinden betekent dat 10,3 kilometer netto-net. “Daarmee kun je bijna 2 hectare zonder te stoppen planten”, zegt Nico. De voordelen zijn evident. Het levert tijdwinst op door mindere netwisselstops. Dat laatste houdt ook in een regelmatiger plantbeeld in het bed, want - zoals bekend - zorgen juist de wisselstops voor een onregelmatig plantbeeld.

Nico van Langen: ‘Bijna 2 hectare planten zonder stops’

Prijstechnisch is er geen verschil met bijvoorbeeld 5 kilometerrollen, mede omdat er meer kernen nodig zijn, die gratis meegeleverd worden. Op de eigen nettenproductielocatie van Agrotheek in Emmen draait sinds juni een speciale machine die deze 10 kilometerrollen kan produceren. Hoewel de diameter en het gewicht (320 kilo) groter zijn dan de bestaande rollen, passen ze zeker in de nieuwere modellen plantmachines. Bestaande of oudere planters zullen wellicht wat kleine aanpassingen moeten plegen.

WENSEN

Dit najaar is al 40 hectare met het 10 km net geplant 44 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

De filosofie van CAV Agrotheek daarbij is dat er gestreefd wordt naar één soort boven- en ondernet voor alle bolmaten tussen zift 4-16. Daarbij kan de breedte - die door de speciale steektechniek makkelijker dan voorheen op de gewenste breedte blijft - naar de wensen van de klant aangepast worden. “We leveren het extra brede hybride T-net voor brede rooimachines, maar met dezelfde hybride technologie kunnen we ook smaller net leveren als de rooimachine het brede net niet aankan. En dat allemaal op 10 kilometer, zodat de lengtevoordelen blijven.”

WATERKWALITEIT

In de put: onderzoek naar waterkwaliteit in ontsmettingsperiode Het belang van schoon water treft iedereen. Kwekers, toeleveranciers en fabrikanten van gewasbeschermingsmiddelen hebben er baat bij dat deze middelen beschikbaar blijven. Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) ziet graag een ecologisch gezonde sloot. Dat deze partijen goed kunnen samenwerken blijkt uit een pilotonderzoek naar emissie op geselecteerde bedrijven in Breezand dat vorig jaar is afgerond. Uit de resultaten blijkt dat er nog veel te winnen valt. Daarom loopt BloembollenVisie in deze serie mee om het vervolgonderzoek dat net is gestart te volgen. Tekst en foto: Lilian Braakman

T

oeleverancier Jan-Willem van der Meer (Van Gent Van der Meer Nuyens) sprak enkele jaren geleden op een kennisbijeenkomst met Henk Bouman (HHNK) en Stefanie de Kool (PPO). Het gesprek leidde tot een samenwerking, vanwege het gezamenlijk belang. Gewasbeschermingsmiddelen moeten beschikbaar blijven voor kwekers, fabrikanten en toeleveranciers. Als een middel te vaak in het water gevonden wordt, kan het Ctgb de toelating intrekken. Zorgvuldig gebruik is dus belangrijk. Ook HHNK heeft daar baat bij omdat zorgvuldig gebruik ervoor kan zorgen dat er minder middelen in het slootwater komen. Zo gezegd zo gedaan. In 2009 startte de pilot erfemissie in Beezand die liep tot 2012. De activiteiten op de bedrijven werden intensief gevolgd en het slootwater werd onderzocht. Het resultaat was dat de normoverschrijdingen gedurende deze periode halveerden. Een succes dat nu verder wordt uitgebouwd in het project ‘Schoon erf, schone sloot!’ Het onderzoeksgebied is ditmaal groter. Aan dit project doen tien bedrijven mee die zich in de Noordkop en West-Friesland bevinden. Het onderzoek vindt plaats tijdens de ontsmettingsperiode en de metingen worden nu verricht in de regenwaterput op het erf. Het unieke van dit onderzoek is dat het een samenwerking betreft tussen HHNK, WUR-PPO, KAVB, Van Gent Van der Meer Nuyens, Agrifirm, Alb. Groot, CAV Agrotheek, de gewasbeschermingsmiddelenfa-

uit om zo te kunnen onderzoeken of gewasbeschermingsmiddelen hun weg vinden richting de put en uiteindelijk naar de sloot. Ook worden de techniek en de wijze van het ontsmetten in beeld gebracht.” Op deze manier is na te gaan of er in deze periode emissie plaatsvindt en waardoor dit wordt veroorzaakt.

BEWUSTWORDING Bedrijven die meedoen krijgen persoonlijk advies. Bouman: “Een toezichthouder van HHNK onderzoekt samen met de vaste toeleverancier van het bedrijf wat de verbeterpunten zijn. Tijdens het onderzoek blijft de toezichthouder in de rol van voorlichter en wordt er alleen gekeken naar de aandachtspunten. Zo zijn sommige kwesties slim en gemakkelijk op te lossen. Het begint namelijk met bewustwording. Wanneer alle gegevens aan het einde van het onderzoek bekend zijn, kunnen er conclusies worden getrokken die voor de hele sector relevant zijn.” De top vier van middelen die nu nog te vaak normoverschrijdend in het slootwater worden aangetroffen zijn: carbendazim (Topsin M), pirimifos-methyl (Actellic), pyraclostrobin (Securo, Comet, Insignia) en imidacloprid (Admire). De website van HHNK waar deze gegevens te vinden zijn (http://hnk-water.nl/gbm/), werkt met een stoplichtensysteem. Het doel is om alle gebieden hier ‘op groen’ te krijgen. Daarbij geeft Bouman wel aan dat sommige normen heel laag liggen: “Soms is het lekken van een druppel al genoeg om over de norm te gaan.”

Henk Bouman maakt zich sterk voor de waterkwaliteit in de Noordkop

Bouman benadrukt dat naast dit onderzoek de reguliere controles op het naleven van de regels bij de andere bedrijven door blijven gaan. “Het project Schoon erf, schone sloot is slechts een van de taken die HHNK uitvoert om de waterkwaliteit te verbeteren. In de agrarische sector zijn we ook actief met de glastuinbouw en de fruitteelt. Daarnaast werkt HHNK ook aan vismigratie, natuurvriendelijke oevers, flexibel peilbeheer en dergelijke.”

brikanten Certis, Bayer, Syngenta, BASF, Mabeno en de deelnemende bollenbedrijven.

ONTSMETTINGSPERIODE De eerste metingen op de tien deelnemende bedrijven zijn inmiddels verricht. Henk Bouman van HHNK legt uit: “Op het moment meten we de stoffen in de regenwaterputten op het erf. Dit doen we voor de ontsmettingsperiode uit om een nulmeting te krijgen. Tijdens de ontsmettingsperiode voeren we eenzelfde meting

De pilot erfemissie liep van 2009 tot 2012. Het verslag van het onderzoek is te vinden op de website: http://edepot.wur. nl/244960. Tijdens dit onderzoek zijn de normoverschrijdingen gehalveerd. In deze serie volgt BloembollenVisie het vervolgproject: ‘Schoon erf, schone sloot!’ en deelt de stappen en resultaten.


BOOMKWEKERIJ

Het onbekende plantengeslacht Coprosma treedt in Nederland langzaam maar zeker naar de voorgrond. Nieuwe cultivars vallen op met het bonte en vaak in de herfst verkleurende blad waardoor de plant goed meedraait in het sortiment balkon- en terrasplanten. Tekst: Emiel van den Berg Foto: www.visionspictures.com

D

e walstrofamilie, de Rubiaceae, telt ruim 500 vertegenwoordigers. Deze komen verspreid over grote delen van de wereld voor maar zijn vooral te vinden in de tropen. Een voor Nederland relatief bekend heestergeslacht dat tot deze familie behoort, is Cephalanthus waarvan C. occidentalis sporadisch in Nederlandse tuinen te vinden is. Vaste planten als Asperula, Galium en Cruciata zijn eveneens familieleden en bekende vertegenwoordigers uit de kamerplantenhoek zijn Gardenia en Bouvardia. Ook het heestergeslacht Coprosma maakt onderdeel uit van de Rubiaceae. De iets meer dan 100 soorten van Coprosma zijn vooral geliefd om hun bloemen en groeien van nature in Nieuw-Zeeland. Een klein aantal soorten groeit op Borneo, Java, Hawaii, Nieuw-Guinea en Australië. De wetenschappelijke naam Coprosma is opgebouwd uit de Griekse woorden kopros en osmê. Het eerste woord betekent mest en het tweede geur. De eerstbenoemde soort van Coprosma viel op met de onaangename geur die de plant verspreidde bij het fijnwrijven van het blad. Gelukkig hebben lang niet alle soorten deze eigenschap.

KAMERPLANT De meeste soorten van Coprosma zijn bladhoudende heesters met een bescheiden omvang. Het blad is in de regel verhoudingsgewijs klein. Enkele soorten groeien uit tot kleine boomvormen en hebben groter blad. In de vrije natuur komen geregeld spontane kruisingsvormen voor. Meestal zijn de bloemen van Coprosma onopvallend maar de bessen die volgen hebben vrijwel altijd een oranje kleur, soms zijn ze rood of zelfs blauw. Vooral de grote oranje bessen werden veel gegeten door de kinderen van de Maori, de oorspronkelijke inwoners van Nieuw-Zeeland, en vogels zijn 46 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

Coprosma ‘Evening Glow’

Kleurrijke Nieuw-Zeelandse cultivars van Coprosma er nog altijd dol op. De sappige bessen bezitten altijd twee zaden waarvan gezegd wordt dat er koffie van te maken is. Niet vreemd want Coffea, de koffieplant waarvan C. arabica de belangrijkste koffiebonenleverancier is, behoort ook tot de Rubiaceae. Van de ruim 100 soorten Coprosma zijn er al lange tijd drie belangrijk voor de kamerplantenteelt. C. baueri, C. repens en C. x kirkii. C. baueri is een bladhoudende plant met donkergroen glimmend en tegenoverstaand blad. Het leerachtige blad is tot 7 cm groot en na de onopvallende bloei volgen kleine bessen. Vooral de cultivars zijn van belang want het blad van ‘Marginata’ heeft een crèmekleurige rand en dat van ‘Variegata’ is roomwit gevlekt. C. repens heeft twijgen die over de grond groeien. De grijze twijgen wortelen makkelijk waardoor zich een bodembedekkende plant vormt. Tussen het groene blad verschijnen opvallende witte bloemen die worden gevolgd door oranjerode bessen. C. x kirkii is een kruisingsvorm waarvan met name de bontbladige vorm ‘Kirkii Variegata’ belangrijk is. Deze cultivar onderscheidt zich door het vrij kleine spatelvormige blad dat dicht opeen staat aan de vrij slappe en iets afhangende twijgen.

BLADVARIATIE De laatste jaren zijn er tal van nieuwe krui-

singsvormen van Coprosma op de markt verschenen. Steeds gaat het bij de sierwaarde om het bontgekleurde blad waarbij de glans die over dat blad ligt een belangrijk pluspunt is. Variatie zit met name in de bladkleuren en in de grootte van het blad. Cultivars met groot blad zijn onder andere ‘Karo Red’ met groen blad dat een donkere rand heeft en ‘Tequila Sunrise’ met geelgroen gevlekt blad dat ook een donkere rand heeft. ‘Pina Colada’ heeft koper- tot geelkleurig blad en ‘Fire Burst’ klein groen blad met een smalle oranjerode rand. Voor alle cultivars geldt dat de verkleuring donkerder en warmer wordt naarmate de herfst inzet. Hierdoor zijn de planten uitermate geschikt voor het samenstellen van herfstcomposities in potten voor balkon en/of terras. Breekt de winter aan dan zijn deze potten eenvoudig te verplaatsen, wat belangrijk is want Coprosma verdraagt slechts een paar graden vorst. Meer recente introducties van Coprosma zijn de cultivars ‘Evening Glow’ en ‘Inferno’. De eerste heeft in de zomer groen eirond blad met gele vlekken. In de herfst en winter verkleurt het altijd sterk glanzende blad in oranjerode tinten. ‘Inferno’ is zeer opvallend met oranje tot rood diepglanzend blad. In de herfst kleurt de hele plant donkerder.

TIEN VRAGEN AAN... Tekst: Monique Ooms Foto: René Faas

1

IN WAT VOOR OMGEVING BEN JE OPGEGROEID? “In een agrarische omgeving; mijn ouders hadden een aardappelbedrijf. Ik ben de oudste dochter in een gezin met vier kinderen. Onze ouders hebben ons bijgebracht dat werken niet iets is wat je per se van 9 tot 5 uur doet, maar wanneer het nodig is. Maar ook dat werken een hobby moet zijn; het gaat om ‘willen’ en niet om ‘moeten’.”

2

HOE ONTMOETTE JE JE PARTNER? “We kenden elkaar al jaren, maar op de Polderse Kermis in ’97 is het wat geworden tussen ons. Inmiddels zijn Mark en ik elf jaar gelukkig getrouwd en we hebben twee kinderen: Jan (10) en Teun (8). Echte ondernemende buitenkinderen. We wonen op het bedrijf in een prachtige omgeving net buiten het dorp.”

Linda de Goede Nadat zij haar MEAO/MBA afrondde, is Linda de Goede (38) als administratief medewerker aan de slag gegaan voor verschillende bedrijven. Sinds 1996 werkt ze bij Loonbedrijf Vermaire. Binnenkort neemt ze hier afscheid om zich volledig op Kwekerij de Schüllhorn te kunnen richten, het bedrijf dat ze samen met haar man runt.

3

BEN JE GELUKKIG MET JE WERK? “Jazeker. Het is heerlijk om voor jezelf te werken en te zien hoe het bedrijf groeit. Ook het samenwerken met De Natuur spreekt me erg aan. Onlangs heb ik mijn huidige baan opgezegd om, naast het kantoorwerk, andere werkzaamheden op de kwekerij te kunnen gaan doen. Ik krijg dan tijd om ideeën te gaan uitwerken die nu alleen nog in mijn hoofd zitten. Werken met mijn handen heb ik altijd leuk gevonden, dus dat gaat helemaal goed komen. Een mooie nieuwe uitdaging.”

4

WAT ZIJN JE HOBBY’S? “Ik loop twee keer per week een rondje hard door de prachtige Anna Paulownapolder. Mijn hoofd leeg maken en nieuwe energie opdoen, heerlijk.”

5

WELKE TOEKOMSTVER WACHTING HEB JE VOOR JE BEDRIJF? “De kracht van onze kwekerij is het testen, opbouwen en in de markt zetten van nieuwe soorten. Als ik denk aan de toekomst dan denk ik aan onze kraamkamer. Daarin bevinden zich nog veel prachtige nieuwe bolgewassen die in de toekomst in de

markt zullen worden gezet. Een mooi vooruitzicht.”

6

VOOR WIE HEB JE DE MEES TE BEWONDERING IN HET VAK? “Voor iedereen die betrokken is of is geweest bij De Lentetuin Breezand. Op geheel vrijwillige basis weet de organisatie ieder jaar opnieuw een prachtige etalage te creëren waarin wij onze producten kunnen showen aan de handel en de consument. Ook heb ik bewondering voor de kwekers die hun producten precies op het juiste moment in het mooiste bloeistadium weten te krijgen.”

7

GELOOF JE IN SAMENWER KING? “Voor onze kwekerij geloof ik zeker in samenwerking wat betreft het telen van nieuwe soorten. Kleine partijen worden groot en een aantal daarvan is uitermate geschikt om samen met andere kwekerijen verder uit te breiden. Onlangs is het eerste soort (Allium Cameleon®) uitgegeven en dat zal zeker niet de laatste zijn.”

8

WAT VIND JE ERVAN DAT WE GEEN LANDBOUWMINISTER MEER HEBBEN? “Dat vind ik een achteruitgang voor de agrarische sector. Het laat tevens zien hoe belangrijk de politiek onze sector vindt.”

9

ZULLEN BLOEMBOLLEN EN MILIEU OOIT VRIENDEN WORDEN? “Het is maar net wat je van een vriendschap verwacht. Geven en nemen staat vaak centraal in een vriendschap, wat dat betreft moet dat uiteindelijk gaan lukken.”

10

WAT VIND JIJ VAN DE MA NIER WAAROP WE OM GAAN MET ONS GROOT STE ERFGOED: DE AARDE? “We zijn op de goede weg. Kijk maar eens welke veranderingen zijn doorgevoerd ten opzichte van honderd jaar geleden. Maar, we zijn er nog lang niet en dat komt mede doordat niet alle landen op een lijn zitten over dit onderwerp.”


ADVIES

Bent u klaar voor de gezamenlijke Europese betaalmarkt en IBAN? Vanaf 1 februari 2014 kunt u alleen nog gebruik maken van Europese IBAN-bankrekeningnummers. IBAN staat voor International Banking Account Number. Bedrijven en consumenten binnen de Europese betaalmarkt kunnen daarmee hun betalingen op een uniforme wijze verrichten. Dit internationale rekeningnummer gaat gelden voor alle overschrijvingen, incasso’s en betaalpassen in Nederland en de gezamenlijke Europese betaalmarkt. Dit is de Single Euro Payments Area, afgekort tot SEPA.

Tekst: Charles Kock, vakdirecteur Accountancy bij Flynth adviseurs en accountants

D

e overgang naar SEPA wordt in Nederland begeleid door het Nationaal Forum voor de SEPA-migratie (NFS) – een samenwerkingsverband van banken, bedrijfsleven, consumenten, overheden en softwareleveranciers – onder voorzitterschap van de Nederlandsche Bank. Onlangs liet het NFS weten dat pas twee op de vijf bedrijven bezig is met het doorvoeren van de benodigde aanpassingen. Dit terwijl het wel vier tot zes maanden kan kosten om alle IT-systemen en organisatieprocessen aan te passen. Het is belangrijk om uw bedrijf en administratie voor te bereiden, anders loopt uw betalingsverkeer vanaf 1 februari 2014 geheel vast.

INGRIJPEND VOOR U: IBAN Banken hebben uw bestaande bankrekeningnummer(s) al omgezet naar IBAN. Het Nederlandse IBAN bestaat uit 18 tekens: het huidige rekeningnummer vooraf gegaan door de landencode, een controlegetal, letters die uw bank aanduiden en een aanvulling met een of meer nullen. Maar daarmee zijn we er nog niet. Het geschikt maken van uw organisatie voor de gezamenlijke betaalmarkt kan nogal wat voeten in de aarde hebben voor uw bedrijfsprocessen en -systemen. Wijzigingen die u moet doorvoeren zijn onder meer het aanpassen van de bankrekeningnummers van uw relaties (klanten, leden, leveranciers, medewerkers), uw eigen bankrekeningnummer(s) veranderen in een IBAN-nummer en het op de hoog48 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

vens komt. U vindt daar ook de IBAN BIC Multichecker, waarmee u van een groot aantal Nederlandse rekeningnummers in één bestand tegelijkertijd de IBAN en BIC kunt opvragen.

AANPASSING SOFTWARE Informeer bij uw softwareleverancier of uw logistieke systemen tijdig SEPA-proof zijn. Boekt u uw financiële administratie zelf in met eigen software? Ook dan moet u informeren bij uw softwareleverancier(s) of de benodigde aanpassingen tijdig beschikbaar zijn, zodat uitwisseling van betalingen en rekeninginformatie met uw bank goed blijft verlopen.

VRAGEN EN BEGELEIDING

te stellen van uw klanten en overige relaties van uw IBAN. Het is raadzaam deze te vermelden in uw correspondentie: op uw briefpapier, offertes, facturen, webshop, website en overige uitingen.

Dit artikel beperkt zich tot de veranderingen op hoofdlijnen. Voor vragen over nadere details over en/of concrete professionele begeleiding bij de overstap naar SEPA neemt u contact op met uw adviseur of een Flynth-vestiging bij u in de buurt.

INCASSO EN MACHTIGINGEN Incasseert u vorderingen bij uw klanten via incasso? Dan zijn de wijzigingen nogal ingrijpend. Uw huidige betaalstandaarden en -termijnen voor het doen van overboekingen en incasso’s moeten worden aangepast, doordat de geldende termijnen voor transacties via overboeking of incasso veranderen. De bestaande incassotermijnen voor eenmalige en doorlopende machtigingen veranderen ook, evenals de manier waarop u incasso’s in uw administratie moet vastleggen. Dat betekent dat u de bestaande doorlopende machtigingen (zakelijke incasso’s) moet vervangen. Een belangrijk verschil in de nieuwe situatie is dat diegene bij wie wordt geïncasseerd geen terugboekingsrecht meer heeft. Ook komt er een ander bestandsformaat waarmee de incasso’s worden uitgewisseld.

BIC ADMINISTRATIEF DOOR VOEREN Voor grensoverschrijdende betalingen is nu nog een Bank Identificatie Code (BIC) nodig. Deze verplichting verdwijnt per 1 februari 2016. Uw bank voegt dan zelf de BIC toe om de betaalopdracht goed te kunnen verwerken. Hierdoor is het belangrijk dat u tijdig de juiste IBAN- en BIC-gegevens van uw relaties heeft opgeslagen in uw administratie. Kijk op www.ibanbicservice.nl hoe u aan deze gege-

Belangrijke (overige) aandachtspunten • SEPA: bestaat uit de EU-lidstaten plus IJsland, Noorwegen, Liechtenstein, Zwitserland, Monaco en een aantal overzeese gebieden. • De Euro acceptgiro wordt vervangen door de IBAN acceptgiro. • Batchbetaling: ook het bestandsformaat voor aanleveren van overboekingen en incasso’s aan de bank verandert. • Incasso: er komen twee SEPA incassovarianten, met daarbij de plicht om debiteuren vooraf precies te informeren wanneer welk bedrag geïncasseerd wordt. • Machtigingen: na 1 februari 2014 mogen machtigingen voor automatische incasso niet meer worden afgegeven via internet en telefoon. Alleen een handtekening op papier is dan nog geldig. • Reconciliatie: wanneer betalingen automatisch worden gecontroleerd, moeten de processen en systemen worden aangepast. • Webwinkel: SEPA/IBAN wordt alleen ondersteund door iDeal-versie 3.3 of hoger. • Meer informatie op de website van het NFS: www.overopiban.nl

VASTEPLANTENVARIA

Kookschade in vaste planten Tekst: Henk van den Berg teelten bedrijfsadvies (0252) 340301 / 06-51312207 Foto: René Faas

B

ij de warmwaterbehandeling van vooral pioen gaan de laatste jaren te veel dingen fout. Het bedrag aan schade is inmiddels groter dan er ooit aan onderzoek gedaan kan worden. Hoewel er binnen het sortiment verschillen zijn, kan dit niet als belangrijkste oorzaak worden aangewezen. Belangrijk is ook dat de angst voor kookschade telers aanzet tot het niet goed uitvoeren van de behandeling en te koken op een lagere temperatuur. Op dit moment is wel duidelijk dat de temperatuur van de behandeling nauwelijks invloed heeft op de mate van schade. Probleem met deze reactie is wel, dat er niet goed behandelde pioenen weer de grond ingaan en we zo het probleem van de bladaaltjes helemaal niet onder controle krijgen. Hoewel we lang nog niet alles weten over deze schade, zijn er wel een aantal zaken duidelijk. Verder is het zo dat een paar eenvoudige maatregelen de kans op schade extreem kan verkleinen.

OORZAAK VAN DE SCHADE De oorzaak van de schade, vooral bij pioen, moet gezocht worden in de periode van twee dagen na de warmwaterbehandeling. Het kookprotocol moet dus eigenlijk met twee dagen worden uitgebreid. De behandeling zelf gaat in de meeste gevallen gewoon goed, tenminste als we de metingen van de kookbedrijven als maatgevend kunnen aannemen. Hoewel daar vraagtekens bij gezet worden is in de meeste

gevallen wel aan te tonen dat er geen fouten zijn gemaakt. Opvallend is dat vanuit dezelfde behandeling er partijen zijn die schade hebben en partijen die dit niet hebben. Soms is het zelfs zo dat de helft van de partij totaal geen schade heeft en de andere helft wel. Het meest opvallende van de schadegevallen is dat deze erg vaak, vlak na de warmwaterbehandeling vervoerd zijn. Het is dan ook niet uitgesloten dat hier de oorzaak van de schade gezocht moet worden. Het lijkt er op dat de pioen, ook na goed afkoelen, iets later in het traject zelf warmte ontwikkelt die -als de planten direct na het afkoelen met een behoorlijk volume in een dichte wagen worden vervoerd- de meeste problemen veroorzaakt. Soms wordt de helft van een partij vervoerd en de andere helft niet, waarbij de vervoerde partij schade heeft en de partij die luchtig is bewaard volledig schadevrij blijkt. De precieze oorzaak is op dit moment nog niet vast te stellen, maar er zijn schadegevallen bekend waar op 40°C is gekookt en waarbij de partij toch verloren is, terwijl partijen die op 45°C zijn gekookt schadevrij zijn gebleven. De temperatuur verlagen is dus totaal geen oplossing voor dit probleem. Het probleem zit in de eerste dagen NA de behandeling.

JUISTE PROTOCOL Hoewel het nu nog nergens staat beschreven, is er echt aandacht nodig voor die twee dagen na de behandeling. Als de planten zijn gekookt moeten ze volgens de nu geldende normen worden afgekoeld. Dit betekent minstens een uur in koud water afkoelen. Hierbij moet het water goed door de planten heen gepompt worden. Kan dit niet, dan moet de kist tijdens

het koelen enkele malen uit het water gehaald en weer teruggeplaatst worden. Op die manier wordt ook het water binnen in de kist gegarandeerd ververst. Na deze koelbehandeling moeten de planten luchtig bewaard blijven. Dit kan door de kisten met planten eerst even op de wind te zetten. Hierna moeten de kisten het liefst enkel uit in een koelcel van maximaal 10°C worden gezet. Ook hier is het weer belangrijk dat de kisten niet tegen elkaar aan staan of worden gestapeld en er genoeg luchtbeweging is. Na 24 uur in de koelcel kunnen de planten dan vervoerd worden. Nieuwe koelmethoden die met lucht werken zouden hier wel eens goede zaken kunnen doen. Belangrijkst regel is nu niet vervoeren vlak na de behandeling.

WERKING Als duidelijk is dat de temperatuur niet de schade veroorzaakt is het belangrijk dat de behandeling goed gebeurt. Op dit moment zijn er partijen die een jaar na de behandeling alweer symptomen van bladaal vertonen omdat niet de juiste temperatuur is gegeven. Als een pioen eenmaal besmet is met bladaal, is dat op dit moment nog niet effectief te bestrijden. De behandeling moet dus goed gebeuren. De juiste behandeling is, in een uur opwarmen naar 43,5°C, een uur op 43,5°C en hierna goed terugkoelen. Na dit terugkoelen behandelen zoals in bovenstaande alinea is vermeld. Hoewel er nog geen keiharde bewijzen zijn voor het ontstaan van de schade is het verstandig om nu het zekere voor het onzekere te nemen. Misschien dat we later nog eens precies achterhalen waarom het zo erg fout kan gaan.


TEELTADVIES

INHOUD ALGEMEEN Compost .............................................................................50 Inpakken Luchten Maatregelen vorstschade

ACONITUM

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN

ALGEMEEN

COMPOST Overweeg om nog compost aan te schaffen en uit te rijden als er voor 2013 nog wettelijke ruimte is voor aanvoer van stikstof en fosfaat. De waarden van stikstof en fosfaat kunnen per partij compost behoorlijk verschillen. Ga dus niet uit van de analysegegevens van compost die in het voorjaar al is aangevoerd, maar vraag opnieuw een analyse aan.

Aaltjesbestrijding

PAEONIA Grauwe schimmel Scheuren

LELIE Drogen .................................................................................51 T bij transport Controle najaarsschub Bewaarcontrole

BIJZONDERE BOLGEWASSEN Bewaring

LELIE CO2 : ja of nee? Slappe gewassen Belichten Longiflorums Dubbelneuzen ................................................................52

GLADIOOL Bewaring leverbaar

HYACINT Snijhyacinten

NARCIS Kastemperatuur Inhalen bij vorst

MONTBRETIA Bewaring

MUSCARI Penicillium

TULP Kastemperatuur 5°C-tulpen ....................................53 Beworteling waterbroei Botrytis tulipae Wortelvorming waterbroei Opplanten en zuur Sorteren bloemen Bewaring afbroei vroege broei

ALGEMEEN Doodspuiten winterdek Bedrijfshygiëne

DE TIPS OVER VASTE PLANTEN WORDEN SAMENGESTELD DOOR DE VASTEPLANTENADVISEURS VAN DLV PLANT BV, T 0172 21 28 27. 50 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

INPAKKEN Het is bij koelen verstandig het product eerst onverpakt de koelcel in te rijden en het pas na een paar dagen tegen uitdroging in te sealen. Op deze manier wordt de warmte sneller afgevoerd dan wanneer het materiaal gelijk wordt ingepakt in plastic en ontstaat minder condens tegen het plastic. Dit is belangrijk, want een nat gewas en een trage afkoeling geven meer problemen met schimmels. LUCHTEN Vorstgevoelige gewassen worden vaak overwinterd in de kas. Dit geldt voor gewassen als Cortaderia, Helleborus, Lupinus, Veronica spicata, Yucca en Zantedeschia. Let er op dat er tussen de planten voldoende luchtbeweging plaatsvindt om schimmelproblemen te voorkomen. Het is daarnaast van belang voldoende te luchten. In de praktijk wordt hier nogal eens onvoldoende aandacht aan besteed. Houd bij vorstvrij weer altijd een minimum raamstand aan van 10%. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, kan ook op mistige en windstille dagen vocht worden afgevoerd door te ventileren. Dat kan zolang het in de kas iets warmer is dan buiten. Warme lucht kan meer vocht opnemen waardoor de kaslucht absoluut gezien meer vocht bevat. Doordat de warmere lucht naar buiten verdwijnt, wordt ook het vocht afgevoerd. MAATREGELEN VORSTSCHADE Neem maatregelen om (nacht)vorstschade in containerteelt van vaste planten te voorkomen. Belangrijk is dat potten en trays niet meer van hun plaats gehaald worden als deze buiten blijven staan. Juist doordat de planten vaststaan aan het doek zijn de planten beter bestand tegen vorstschade. Verder is het belangrijk dat wortelrotgevoelige soorten zoals Achillea, Dicentra en gevoelige Geranium worden beschermd tegen teveel vocht in de pot. Breng de potten naar binnen of dek deze af. Zorg verder dat de afdekmaterialen voor overwintering klaar liggen. Voor het afdekken zijn verschillende typen doek bruikbaar. Het meest wordt gebruik gemaakt van geweven doek en iets dikker vliesdoek. Geweven doek is verkrijgbaar onder de namen Mikroklima en Agrocover. Deze ‘netten’ zijn gemaakt van transparant kunststof en hebben een thermische werking. Het geweven doek is gedeeltelijk lucht-

en vochtdoorlatend. Door deze luchtuitwisseling zijn er weinig problemen met condens en schimmelvorming onder het net. Het doek kan meer jaren worden gebruikt omdat het nauwelijks slijt. Vliesdoek is een wezenlijk ander product en is in verschillende diktes verkrijgbaar. Kies voor doek van 60 gram per m2. De meest gebruikte merken vliesdoek zijn Agryldoek en Lutrasil. Vliesdoek laat lucht en vocht door. Het heeft zelfs bij zeer lage temperaturen een goede isolerende werking. Bij het invallen van de kou bevriest het condenswater aan de onderkant van het vliesdoek. Zo ontstaat een schild van ijs dat de planten beschermt. Vliesdoek heeft als nadeel dat het gemakkelijk blijft vastzitten aan het gewas. Ook kan het doek gemakkelijk scheuren. Ten slotte: vergeet niet de regenleidingen op het containerveld af te tappen.

ACONITUM

AALTJESBESTRIJDING Gezien de gevoeligheid voor aaltjes is het van belang om de knollen van Aconitum te behandelen in warm water en deze uit te planten op schone grond. Houd daarbij een behandeling aan van twee uur bij 41°C. Bladaaltjes worden met een warmwaterbehandeling goed bestreden. Het effect van een eenmalige behandeling tegen wortelaaltjes (Pratylenchus penetrans en Meloidogyne hapla) is redelijk goed, maar niet voldoende. Jaarlijks koken heeft een goed effect op de bestrijding van de wortelaaltjes.

PAEONIA

GRAUWE SCHIMMEL Verwijder het oude opgewas van Paeonia dat blijft staan om haarden van Botrytis (grauwe schimmel) te voorkomen. Dit kan door in november of december het gewas weg te snijden of met een klepelaar het gewas af te maaien. Doe dit dus niet te vroeg en wees hierbij alert op de nieuwe neuzen. Deze mogen niet worden geraakt. Verwijder het afgemaaide gewas van het veld. SCHEUREN Paeonia wordt vermeerderd door middel van scheuren. Snij voorzichtig: de neuzen kunnen dicht op elkaar zitten waardoor het plantmateriaal snel wordt beschadigd. Beschadigingen zijn vaak een invalspoort voor schimmels als Botrytis. Na het scheuren is het verstandig het materiaal te dompelen in een oplossing van bijvoorbeeld 150 g Thiram Granuflo op 100 l water.

LELIE

DROGEN Te veel water tussen de bollen leidt gemakkelijk tot schubrot. Voorkom dit door ‘licht’ te drogen. Het hangwater na het spoelen is te verwijderen door de kisten met bollen voor een droogwand te plaatsen en koude lucht aan te zuigen. Dit voorkomt dat de bollen ‘vet’ gaan aanvoelen. Droog de lelies niet meer dan 10% van het gewicht terug om kwaliteit van de bollen te behouden. Pas bij lage temperaturen op met drogen. Zakt de temperatuur beneden de 3°C, dan kunnen de bollen bij het drogen bevriezen. Droog in deze omstandigheden met licht opgewarmde lucht. Zet de bollen direct daarna in de koelcel bij 2-5°C, wanneer ze niet direct worden verwerkt. Door een shaver of een luchtmes in de lijn te plaatsen, kan al veel water worden afgevoerd. T BIJ TRANSPORT Bij lelieteelt op grote afstand heeft u automatisch te maken met transport. Het vervoeren van leliebollen zonder grond ertussen en over grote afstanden is bij lage temperaturen riskant. Door de lage temperaturen in combinatie met de rijsnelheid bevriezen de bollen gemakkelijk. Bij een luchttemperatuur lager dan 3°C is er al kans op bevriezing. Vervoer de bollen, om bevriezing te voorkomen, in een dichte wagen. Als dit niet lukt, dek de bollen dan in ieder geval af met een zeil. CONTROLE NAJAARSSCHUB Controle op het product is in deze fase erg belangrijk. Let op de volgende punten: • Is het overal even vochtig in de cel? Dit is het geval als aan de binnenkant van de plastic zakken druppels water hangen; • Is de temperatuur in de cel 23-25°C? Controleer dit via thermometers en via de computer; • Komt er geen rot voor in de zakken?; • Is het zuurstofgehalte boven de 19%? 1% daling van zuurstof is 10.000 ppm stijging CO2; • Het zuurstofgehalte is te meten. Dit is vooral in de eerste weken na het schubben erg belangrijk. Later heeft dit minder invloed op de ontwikkeling van de bolletjes. Door dagelijks de kraamkamer van uw kwekerij op deze punten te contoleren, kunt u snel ingrijpen voordat het mis gaat. BEWAARCONTROLE De oogst- en verwerkingtijd van leliebollen is een hectische periode. Bollen worden vele malen verplaatst en vaak staan wisselende hoeveelheden palletkisten voor de wanden. Dit betekent ook dat de uitblaasmonden van de wanden meer keren open of dichtgezet worden. Daarnaast worden meer keren kussens in de kisten gestopt of verwijderd. Als een groot aantal kisten voor de wand staat is het moeilijk te controleren of een klep nu open of dicht staat. Daarnaast is het mogelijk dat iemand heeft vergeten om een kussen te verwijderen.

De controle verloopt gemakkelijker door twee stukjes aluminiumfolie (linker- en rechterkant van een palletkist) of iets anders dat licht reflecteert aan de wand van de drukkamer te plakken ter hoogte van de uitblaasmonden. Als u door de pallets van de rij kisten kijkt met een zaklamp en geen reflectie ziet, betekent dit dat de klep dicht staat of dat een of twee kussens niet verwijderd zijn. Direct actie is dan geboden. Een andere mogelijkheid is licht in de drukkamer te laten branden bij de controle.

BIJZONDERE BOLGEWASSEN

BEWARING Voor een goed resultaat bij de uiteindelijke afnemer is een optimale bewaring noodzakelijk. Bestel zo nodig op afroep, omdat de kweker of handelaar de gewenste temperatuur vaak het best kan geven. Hierna volgt een overzicht met de richtlijnen voor de bewaartemperatuur voor de verschillende gewassen: Temperatuur 0 tot 2°C 2 tot 5°C 5°C 7-9°C 9-13°C 15-17°C 17-20°C 20°C 12 weken 20°C daarna 5°C 6 weken 20°C daarna 5°C 23-25°C

Advies: Als er mogelijkheden zijn om CO2 te geven op het bedrijf, dan is er niets tegen om het te doen, maar extra maatregelen om het te kunnen doseren zijn niet direct noodzakelijk. Maximaal 1.000 ppm CO2 is een goede hoeveelheid. Hogere CO2 gehaltes hebben geen zin.

Gewassen Liatris Sauromatum venosum (Arum cornutum); Crocosmia; Montbretia; Tigridia1) Oxalis deppei Dahlia; Eremurus 1) Amaryllis 2); Zantedeschia; Eucomis; Canna 1) Ranonkel; Anemone coronaria; knolbegonia Galtonia; Gloriosa Gladiolus callianthus ‘Murielae’ (Acidanthera murielae); Zephyranthes Gladiolus nanus en colvillii Sprekelia Sparaxis; Triteleia (Brodiaea); Ixia 3); Hymenocallis (Ismene) 4); Tritonia; Ornithogalum thyrsoïdes.

1. Beschermen tegen uitdroging bijvoorbeeld door bewaring in turfmolm. 2. Bij langdurige bewaring (> 12 weken) moet de temperatuur naar 5°C. 3. Bij langdurige bewaring van Triteleia (Brodiaea) en Ixia’s bij 25°C en laat planten kunnen bolletjes gaan verstenen. Voorkom dit door de relatieve luchtvochtigheid op 85% te houden. 4. Te lange spruiten bij het planten zijn te voorkomen door vier tot zes weken voor het planten 9°C te geven. Enige opbrengstderving is dan mogelijk.

LELIE

giflorums echter reageren positief op een gift van CO2 en dit lijkt ook te gelden voor LA-hybriden. De verschillen zijn ook in positieve zin niet groot (10% hoger takgewicht in LA hybriden als gevolg van CO2 bemesting).

CO2 : JA OF NEE? In diverse gewassen heeft CO 2 een positieve invloed op de productie en de groei. In de bloementeelt van lelies is het advies om 800 tot 1.000 ppm CO2 mee te geven aan het gewas. Uit proeven komt naar voren dat Orientals niet reageren op deze dosering van CO2. Bij Aziaten is het effect wisselend: een enkele cultivar reageert positief, andere helemaal niet. Lon-

SLAPPE GEWASSEN In de winter zijn veel lelies onvoldoende stevig en veel te lang. Probeer hierin te sturen door droger te telen. Zorg er wel voor dat de bollen goed op wortel staan voordat u de watergift afremt. Veel licht remt ook de lengtegroei. Daarnaast is het ook mogelijk een steviger gewas te kweken door negatieve DIF toe te passen met een temperatuurverschil van 4-6°C, dit betekent dat de nachttemperatuur dan duidelijk hoger is dan de dagtemperatuur. Door de plantdichtheid ten opzichte van de zomer met 5-10% naar beneden bij te stellen, wordt de stevigheid ook bevorderd. Extra kali geeft ook een stevig gewas. Te veel kali veroorzaakt echter magnesium- en calciumgebrek en extra bladverbranding. Zorg voor een actief kasklimaat. BELICHTEN LONGIFLORUMS Het is niet verantwoord om Longiflorums onbelicht verwarmd te telen vanwege de blinde takken, misvormde knoppen, slap en lang gewas, lichter gewicht en een lichtere bladkleur. De 15 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 51

TEELTADVIES kwaliteit is afhankelijk van de hoeveelheid licht en de temperatuur in de kas. Langer belichten geeft minder blinde takken, meer snelheid en een steviger gewas. De temperatuur heeft invloed op de kwaliteit en de trekduur. Bij 13°C zijn de takken steviger en zwaarder dan bij 17°C en is de kans op een extra knop (minder bloemverdroging) groter. De trekduur neemt echter aanzienlijk toe, wanneer bij 13°C wordt geteeld. Het verschil kan tot circa vier weken oplopen. DUBBELNEUZEN Sommige cultivars hebben sterk de neiging om in de teelt dubbelneuzen te maken. Deze bollen zijn vaak voor een lagere prijs te koop. In de broeierij zijn ze goed te gebruiken, mits de bollen voldoende groot zijn. Voor veel cultivars geldt dat de bollen minimaal de maat 16/18 moeten hebben om op beide stelen voldoende knoppen te hebben voor een goede sortering. De kwaliteit van de takken uit dubbelneuzen is te beïnvloeden door ze te breken en de bollen op normale afstand te planten. Pas de plantdichtheid aan als de bollen niet worden gebroken.

GLADIOOL

BEWARING LEVERBAAR De bewaring van het leverbaar is afhankelijk van het planttijdstip. In de onderstaande tabel is voor verschillende plantdata de bijbehorende temperatuur en RV gegeven. Bewaartips • Droog na de verwerking de knollen circa 3 weken goed na; • Zorg voor een goede luchtventilatie en -circulatie en controleer regelmatig de knollen; • Denk aan de tripsbestrijding, vooral wanneer de gladiolen bij een hogere temperatuur staan; • Plant de bollen, onder Nederlandse omstandigheden, onder glas het vroegst eind januari/ begin februari (bloei begin mei); • Bewaren bij een hogere temperatuur dan 9°C geeft na verloop van tijd spruitontwikkeling; • Vanaf 15 januari mag in plaats van 9°C ook 2-4°C worden gegeven; Plantdatum 1 februari 1 maart 1 april 1 mei vanaf 1 juni

Duur van de behandeling tot 15 december tot het planten (6 weken) tot 15 januari tot het planten (6 weken) tot 1 maart tot het planten (4 weken) tot het planten tot ± 15 januari tot het planten

VASTE PLANTEN • BOLLEN • KNOLLEN • BLOEMEN • ALGEMEEN • Ontsmetten vlak voor het planten heeft de voorkeur. De ontsmetting kan eventueel voor de 20°C-behandeling of voor de 2-4°C-bewaring plaatsvinden. Goed terugdrogen is vooral van belang wanneer bij lage temperatuur wordt bewaard; • Geef overjarige knollen geen temperatuurstoot voor het planten vanwege de zeer snelle spruitvorming.

HYACINT

SNIJHYACINTEN Hyacinten voor de snijbloementeelt krijgen dezelfde preparatiebehandeling als hyacinten op pot, maar de koudeperiode moet enkele weken langer zijn om voldoende steellengte te krijgen. Voor de bloei voor Kerstmis zijn vooral ‘Anna Marie’ en mutanten geschikt, mits de bollen vroeg zijn gerooid (begin juni) en na stadium G+ zijn gekoeld bij 9°C. Spuit de pennen schoon na het inhalen uit de kuil. Dek de kisten af met plastic folie om uitdroging van de bladpunten te voorkomen. Houd de kastemperatuur op 18-20°C. Tabel: Koudeperioden in weken van geprepareerde snijhyacinten na stadium G+. Cultivar Anna Marie, Anna Liza, Atlantic, Antarctica Carnegie, Aiolos Delft Blue, Blue Star, China Pink, Purple Star Jan Bos, Woodstock Minos Splendid Cornelia Pink Pearl, White Pearl, Blue Pearl, Purple Sensation

Koude in weken 14 15 15 15 14 14 15

Opmerking: cijfers zijn gebaseerd op praktijkervaring. De Pearl-lijn blijft kort en is matig geschikt voor de snij. Deze koudeperioden gelden alleen als de bollen zijn opgeplant in een bewortelingsruimte bij 9°C. Breng de temperatuur terug naar 5°C als de pennen te lang worden. Voor de in de Temperatuur 9°C 20°C 9°C 20°C 9°C 20°C 9°C 9°C 2 - 4°C

RV 70% 60% 70% 60% 70% 60% 70% 70% 80%

Opmerking: Een hogere RV bij 20°C leidt tot te sterke spruiten wortelontwikkeling en bij een lagere RV treedt te veel indroging op. Een RV van meer dan 80% bij 2-4°C verhoogt de kans op een aantasting door Botrytis. 52 • BLOEMBOLLENVISIE • 15 november 2013

kuil opgeplante bollen gelden dezelfde koudeperioden, mits de kuiltemperatuur aflopend van 9 tot 5°C is geweest. Als de kuiltemperatuur lager wordt dan 5°C is het beter de koudeperiode te verlengen. Het is ook mogelijk de opgeplante bollen vanuit de kuil in een cel te zetten bij een temperatuur tussen de 5 en 7°C. De spruiten zullen dan beter strekken dan in een te koude kuil. Vaak is een periode van twee tot drie weken cel al voldoende.

NARCIS

KASTEMPERATUUR Houd zowel in verwarmde kassen als in vollegrondskassen een maximum kastemperatuur aan van 18°C. Een hogere temperatuur geeft nauwelijks een snellere bloei maar wel een lichtere kwaliteit, een vergrote kans op bloemverdroging en een geringere houdbaarheid. Opmerkingen: • Houd bij roodcup en dubbele narcissen een kastemperatuur van maximaal 16°C aan. De cup komt beter op kleur en de kwaliteit is beter; • Houd bij kunstlichtbroei een celtemperatuur van 15-16°C aan. Bij kunstlichtbroei gaat de groei sneller dan in de trek- of rolkas. In de praktijk houden de telers een nachttemperatuur van 13-15°C aan. INHALEN BIJ VORST Het inhalen van narcissen uit de kuil is lastig bij vorst. Bij het diep indringen van de vorst is het niet mogelijk om de grond van de kisten te schudden, zodat de kisten dan met grond en al in de kas komen. Een goede laag stro is erg belangrijk om vorstindringing te voorkomen. Wees bij het inhalen voorzichtig om beschadiging van de zeer gevoelige spruit te voorkomen. Breng de kisten tijdens het inhalen bij vorst zo snel mogelijk in de kas om bevriezing van de bladpunten te voorkomen.

MONTBRETIA

BEWARING Laat de knollen tijdens de bewaring bij een temperatuur van 2-5°C zo min mogelijk uitdrogen. Bewaar de knollen van grootbloemige rassen in iets vochtige turfmolm.

MUSCARI

PENICILLIUM Tijdens de koeling worden de bollen gemakkelijk oppervlakkig aangetast door Penicillium. Na het opplanten van vooral de eerste zetten remt deze schimmel de beworteling soms aanzienlijk. De ontwikkeling van de schimmel is op verschillende manieren tegen te gaan. Voorkomen/beperken • Houd bij de droge koeling de RV onder de 70% en circuleer goed; • Dompel de bollen vlak voor het planten in 1% Securo als de bollen aan de buitenkant er wit/

groen bepoederd uitzien door de Penicillium. Securo remt de groei van Penicillium, zodat de wortels makkelijker uitgroeien.

TULP

KASTEMPERATUUR 5°CTULPEN Voor 5°C-tulpen die vanaf begin december worden geplant moet de bodemtemperatuur op boldiepte maximaal 13°C en de temperatuur tussen het gewas maximaal 15°C zijn. Voorkom zachtrot door de bodemtemperatuur op boldiepte de eerste twee weken op 9-10°C te houden. Is dit niet goed te realiseren, omdat er in een gedeelte van de kas al vroege 5°C-tulpen zijn geplant, ontsmet dan de bollen in 0,05% AAterra ME. Voeg aan dit bad 0,6% Topsin M Ultra toe. Verdubbel op veengrond de concentratie van Topsin M Ultra. BEWORTELING WATERBROEI De beworteling van de bollen die zijn bestemd voor broei op water kan het beste in een klimaatgestuurde ruimte gebeuren. De ideale bewortelingstemperatuur ligt rond de 5-7°C. Na een beworteling van tien tot soms twintig dagen kunnen de tulpen ingehaald worden in de kas. Zorg ervoor dat de spruiten niet te groot worden; dan groeien deze namelijk vast in de bak erboven. Dit is afhankelijk van het type bodem dat de bak heeft. Ga terug in temperatuur als er nog geen ruimte is in de kas. BOTRYTIS TULIPAE De schimmel Botrytis tulipae kan bij de broeierij blad- en bloempokken geven. Om de kans te beperken gelden de volgende adviezen: • Verwijder alle stekers en houd de luchtvochtigheid in de broeiruimte laag (onder de 85%); • Zorg voor een gelijkmatige temperatuurverdeling zodat er geen koude hoeken met condensatie op het gewas ontstaan. Isoleer gevels en aanvoerbuizen; • Stook bij condensvorming het gewas snel droog. Hang ventilatoren op die horizontaal over het gewas blazen; • Verwarmingsbuizen het liefst dicht bij het gewas, om meer activiteit, en dus verdamping in het gewas te krijgen; • Geef ’s morgens water, liefst onder het gewas door. Bij druppelsystemen zijn minder problemen met Botrytis; • Bij constatering van Botrytis tulipae enkele malen spuiten met onder meer Folicur of Flint. Opmerking: Pokken kunnen zich ook ontwikkelen op het geoogste product tijdens de opslag in de koelcel. Zorg dat de bloemen gezond en droog de cel ingaan. WORTELVORMING WATERBROEI Uit onderzoek blijkt dat een zware beworteling zwaardere planten geeft. Echter, tulpen op water (vooral stilstaand water) mogen niet teveel wortels vormen om meetrekken maar ook verslijming en rot te voorkomen. Een goe-

de lengte van de wortels is 3-4 centimeter bij inhalen. Een zware beworteling is te voorkomen door de bollen niet te lang voor het inhalen op te planten. Voor de vroege trek de bollen drie weken voor het inhalen opplanten en direct vullen met water. Laat de bollen vervolgens bij 5-7°C bewortelen. Dreigen de wortels te lang te worden, laat dan de temperatuur zakken naar 2°C. Zorg ervoor dat het water een EC heeft van 1,5-2,0. Het mengsel met de minste problemen in de kas is Calciumchloride met Calciumnitraat in de verhouding 1:2. Denk er bij mengsels van meststoffen aan dat er reacties plaats kunnen vinden als de voedingsstoffen hooggeconcentreerd worden gemengd. Kijk bij twijfel of bij de mengingen geen uitvlokking ontstaan. OPPLANTEN EN ZUUR Indien er van een cultivar verscheidene partijen zijn zorg er dan voor dat de partij met het meeste zuur en de minste huidkwaliteit als eerste wordt gebroeid. Bij de broei op water neemt het uitvalpercentage van een mindere partij sterk toe bij latere broei. De opplanters zijn het meest productief en efficiënt als ze geen zure bollen tijdens het opplanten hoeven weg te gooien. Vanaf 1% zuur in de partij loont het om vooraf met een leesband voor de plantlijn de zure bollen met maximaal twee personen uit te zoeken. SORTEREN BLOEMEN Het sorteren van tulpenbloemen blijkt niet altijd gemakkelijk te zijn. Houdt u aan het kwaliteits- en sorteringsvoorschrift van de veilingen. Enkele geheugensteuntjes: • Maak op de bosband duidelijke strepen met de lengte erbij; • Snij de tulpen aan de onderkant gelijk af. Zorg ervoor dat de stelen in een bos niet meer dan drie centimeter in lengte verschillen; • Sorteer in gewichtsklassen van twee gram. Alle stelen in een partij moeten een gewicht hebben dat minimaal gelijk is aan 80% van het aangegeven gemiddelde steelgewicht van de partij; • Geef de sortering op lengte en gewicht aan; • Neem bij twijfel of vragen contact op met uw contactpersoon bij de veiling. BEWARING AFBROEI VROEGE BROEI Voorkom bij cultivars zoals ‘Brigitta’, die zeer vroeg worden gebroeid, snelle spruitvorming en wortelvorming bij de afgebroeide bollen.

SAMENSTELLING: DLV BLOEMBOLLEN EN BOLBLOEMEN. NADERE INFORMATIE: DLV TEAM HILLEGOM 0252 68 85 41

Advies: • Bewaar de bollen bij een lage temperatuur van 1-2°C. Zet deze bewaring voort tot eind april tot eventueel eind mei; • Zeef de potgrond uit om voortijdig uitlopen van wortels te voorkomen; • Schoon de bollen na de koele opslag en bewaar ze bij een temperatuur van ongeveer 20°C. Daarna kan de afbroei bij het normale plantgoed worden gezet tot aan het planten in het najaar; • Voorkom bij palletkisten het optreden van stortpitten, door een leliekrat op de kop in het midden van de kist te plaatsen; • De opbrengst van vroeg afgebroeide bollen valt vaak tegen.

ALGEMEEN

DOODSPUITEN WINTERDEK Spuit het gras- of graandek dood met glyfosaat (onder meer Roundup). Roundup Max is het snelst regenvast van de glyfosaatmiddelen; dit middel is al na ongeveer een uur opgenomen door het gewas. Bij gebruik van glyfosaat duurt het relatief lang voordat het gras of graan afsterft, maar het bestrijdt de nieuwe ondergrondse uitlopers goed. Na het spuiten van de oude glyfosaat moet het minimaal vier tot zes uur droog zijn voor een goede opname. In de winterperiode zijn er weinig spuitbare dagen. Het is daarom aan te raden om al bij het doodspuiten van gras of graan Chloor-IPC als bodemherbicide mee te spuiten mits er geen dik strodek op ligt. Chloor-IPC bestrijdt kiemende onkruiden, zodat de grond tot aan opkomst onkruidvrij blijft. BEDRIJFSHYGIËNE De voorjaarsbloeiers zijn vrijwel allemaal geplant. De cellen zijn op sommige bedrijven leeg. Grijp deze gelegenheid aan om de schuur en de cellen grondig schoon te maken. In stof, grondresten en oude vellen kunnen mijten, aaltjes, sporen van Fusarium, Penicillium en roet overleven. Sporen die overleven zijn het begin van een nieuwe besmetting in het volgende seizoen. Door de cellen en de schuur goed uit te vegen en met een stofzuiger uit te zuigen worden al veel besmettingsbronnen opgeruimd. Maak de cellen nat en stook ze op tot circa 25°C zodat de sporen van schimmels gaan kiemen. Houd deze temperatuur twee dagen aan en droog vervolgens snel zodat de schimmelsporen afsterven. Deze wijze van ontsmetten kan het hele jaar door worden uitgevoerd. Naast het opruimen van de schuur is het ook een goede gelegenheid het erf eens kritisch te bekijken. Liggen er nog gewasresten van de verwerking? Ruim ze dan op. Bekijk eens of uw erfsituatie voldoet aan de eisen die er worden gesteld wat betreft het aflopen van dompelrestanten en/of resten gewasbeschermingsmiddelen die van de opgeslagen kisten vrijkomen. Zo niet, maak dan plannen om dit in orde te maken. 15 november 2013 • BLOEMBOLLENVISIE • 53

AGENDA Tekst: Wim Ciggaar, Foto: René Faas 19 november Informatiebijeenkomst Chrysant en Lelie. Organisatie: LTO Groeiservice. Thema: Energiebesparing/ schermdoeken. Contactpersoon: Jan Barendse. Meer info: www.ltogroeiservice.nl 21 november Informatiedag gebruik hulpstoffen. Locatie: Evenementenhal Gorinchem. Meer info op www.surfaplus.nl 27 november Ledenbijeenkomst LTO Noord Glaskracht. Meer info: www.ltogroeiservice.nl

19 december Eindejaarsbijeenkomst Anthos. Locatie: Corpus - Oegstgeest. Aanvang: 14.30 uur 30 en 31 december Eindejaarshow Wijnker Mechanisatie - Breezand 2014 7 t/m 10 januari CNB Midwinterflora 7 t/m 9 januari

10 december Middagseminar Hobaho. Thema: ‘Hoe behoudt de Nederlandse bollensector haar wereldleiderschap?’ Sprekers: Ruud Huirne (directeur Food & Agri Rabobank) en Toon Gerbrands (directeur AZ). Dagvoorzitter: Tom van ’t Hek. Locatie: AFAS-stadion - Alkmaar Aansluitend afscheidsreceptie Henk Hoogervorst. Locatie: Grand Café Louis van Gaal. Locatie: AFAS-stadion - Alkmaar 12 december Algemene ledenvergadering FloraHolland. Locatie: FloraHolland - Naaldwijk. Aanvang: 19.30 uur 16 december Speciale Kerstkeuring KAVB. Locatie: KAVB-keuringszaal, Heereweg 347 - Lisse (CNB)

14 t/m 17 februari 81ste Lenteflora. Locatie: PPO- Lisse. Tijden: 14/2 19.00 - 21.00 uur, 15 en 16/2 10.00 - 17.00 uur en 18/2 10.00 - 15.00 uur. Meer info: www. lenteflora.nl 15 februari Tulpenkeuringswedstrijden DriebanFlora. Tijden: Jeugd 15.30 uur, senioren 19.00 uur 20 t/m 23 februari Vaktentoonstelling Tulp. Locatie: Proeftuin Zwaagdijk

Symposium Teelt de grond uit t.g.v. Tuinbouwrelatiedagen - Venray. Locatie: Congrescentrum, de Voorde 30, 5807 GB Venray (Afslag Oostrum). Tijden: 10.30-13.30 uur 28 november NCR Coöperatiedag. Thema: ‘Financiering en strategie - De toekomst van de coöperatieve zelffinanciering. Locatie: ’t Spant! - Bussum. Aanvang 12.30 uur

12 t/m 16 februari DriebanFlora 2014. Thema: ‘Kunstgrepen’. Locatie: café-restaurant De Roode Leeuw - Venhuizen.

27 februari tot 2 maart Bloemenshow Stede Broec. Thema: ‘Verbinden’. Locatie: Trefferszaal Verenigingsgebouw Bovenkarspel. Meer info: TRude Buysman (0636171778), e-mail: [email protected] 64ste Mechanisatietentoonstelling Bollenstreek. Locatie: Expo Haarlemmermeer - Vijfhuizen 8 januari Prijsuitreiking Tuinbouw Ondernemersprijs 2014. Locatie: Keukenhof - Lisse.

27 februari t/m 3 maart Lentetuin Breezand. Meer info: www.lentetuinbreezand.nl

Buitenland

11 januari Open middag Germaco BV t.g.v. 25-jarig jubileum. Locatie: Geerling 4/B, 1611 BT Bovenkarspel. Tijden: 13.00 - 17.00 uur

4 t/m 7 december Growtech Eurasie -Turkije

31 januari t/m 2 februari 33ste Westerkoggeflora. Locatie: De Koggenhal - De Goorn. Tijden: 10.00 - 22.00 uur. Meer info: www.westerkoggeflora.nl

28 t/m 31 januari IPM- Essen. Meer info: www.ipm.essen.de

7 en 8 februari Bloembollen Vakdagen Flevoland plus AgriBeurs. Locatie: Profyto-hallen - Creil. Tijden: 7/2 van 10.00 tot 22.00 uur, 8/2 van 10.00 - 17.00 uur

2014

30 januari Holland Event IPM Essen. Locatie: Congrescentrum IPM Essen. Aanvang 18.00 uur

Aanmeldingen voor deze agenda: [email protected]

Kijk voor het ’Laatste Nieuws’ op


SERVICE

GLAD IJS Vrouwenweg

• TEKST : MARCEL VAN DIEPEN, STIGAS ALKMAAR

Persoonlijke beschermingsmiddelen Tijdens mijn bedrijfsbezoeken adviseer ik uiteraard ook over goede persoonlijke bescherming. Ik merk dat persoonlijke beschermingsmiddelen (pbm’s) in het algemeen wel aanwezig zijn, maar niet altijd worden gedragen. Pbm’s worden vaak als lastig ervaren. Daarom is het ook beter om risico’s bij de bron aan te pakken, of waar mogelijk te zorgen voor afscherming. Pbm’s mogen feitelijk pas worden ingezet als de risico’s (zoals lawaai of stof ) niet op een andere manier kunnen worden beperkt. De norm ten aanzien van persoonlijke beschermingsmiddelen: • Pbm’s moeten geschikt zijn voor de risico’s waartegen ze bescherming bieden; • Pbm’s mogen zelf geen extra risico opleveren; • Pbm’s worden beschikbaar gesteld door de werkgever; • De werknemer is verplicht om ze te gebruiken. Ter verduidelijking van het eerste punt: laat medewerkers bijvoorbeeld bij stoffig werk tijdens de verwerking van bollen geen dunne (P1, FFP1) stofkapjes dragen (met een elastiekje). Die bieden nauwelijks bescherming. Ten aanzien van het tweede punt hoor ik regelmatig de verhalen van een ongeval waarbij de stalen neus van een veiligheidsschoen de tenen er (bijna) heeft afgeknepen. “Wat zou er zijn gebeurd als er geen stalen neus was”, vraag ik dan. Het is een beetje het verhaal van de automobilist die een ongeluk heeft overleefd, doordat hij/zij geen veiligheidsgordel droeg en uit de auto was geslingerd. Hoeveel mensen hebben een ongeluk overleefd juist dankzij de veiligheidsgordel? Ook hoor ik vaak dat pbm’s wel door de werkgever beschikbaar worden gesteld, maar dat de werknemer ze niet wil dragen. “Nou dan moet hij/zij het zelf maar weten”, is dan vaak de reactie van de werkgever. De wetgever denkt daar dus anders over. Blijf aandacht besteden aan pbm’s en herhaal periodiek de volgende tien stappen: 1. Stel vast bij welke werkzaamheden pbm’s moeten worden gebruikt (dit komt bij de risico-inventarisatie en -evaluatie naar voren). De bedrijfsleiding bepaalt dit aan de hand van voortschrijdend inzicht; 2. Betrek de medewerkers zoveel mogelijk bij de aanschaf van pbm’s; 3. Laat betrokkenen een aantal van de middelen uitproberen; 4. Houd bij aanschaf rekening met persoonlijke voorkeur; 5. Stel pbm’s gratis ter beschikking. Maak afspraken over vervanging; 6. Motiveer het gebruik van pbm’s door (mondelinge en schriftelijke) voorlichting en instructie, (eventueel door iemand van buitenaf, bijvoorbeeld door een Stigas-adviseur); 7. Maak duidelijke afspraken over het (verplicht) dragen van pbm’s; 8. Geef als leidinggevende, (ook bij een kort verblijf ), altijd het goede voorbeeld; 9. Spreek mensen aan die de voorgeschreven pbm’s niet of onjuist gebruiken (eerst mondeling, daarna schriftelijk); 10. Maak vooraf duidelijk welke sancties gelden en wanneer bijvoorbeeld schorsing, inhouding van vakantiedag(en), of zelfs ontslag volgt. Dat kan alleen als alle voorgaande stappen aantoonbaar zijn gezet. Ten aanzien van punt 3 en 4 hoor ik regelmatig dat veiligheidsschoenen niet worden gedragen omdat ze niet goed zitten, te zwaar zijn, de stalen neuzen irritatie geven. Beperk je niet tot de plaatselijke leverancier. Stigas kent wel adressen van leveranciers die een heel breed assortiment aan schoenen en andere pbm’s hebben. Bel voor meer informatie: Marcel van Diepen (06-20140798), Stigas (071-5689000), stuur een e-mail naar: [email protected], ga naar www.stigas.nl of www.agroarbo.nl.

Vier lange rechte kilometers, aan beide kanten gemarkeerd door ratelpopulieren. Niet in Almelo. Ook niet in het Zeeuwse plaatsje Hoedekenskerke, alhoewel dat op de zondagen best eens van toepassing zou kunnen zijn. Gescheiden van de mannenbroeders en dan met hoedje op ter kerke. Maar nee, ik bedoel de Vrouwenweg in de Beemster. In het kader van mijn algemene ontwikkeling die nodig weer eens toe was aan een update, heb ik daar onlangs een wandeling gemaakt. En dat in een droogmakerij die 400 jaar geleden volgens een geometrisch patroon is ontworpen en sindsdien qua inrichting bijna niet veranderd is. De Unesco heeft het mede daarom op de lijst gezet van Werelderfgoed. Misschien wel leuk en aardig, maar je mag prompt geen slootje meer graven of dempen. Nu is dat ook niet nodig, want alles ziet er even strak en recht uit. Zelfs de pas geplante tulpen doen hierin mee. Overal steken de eindjes witte netten aan de kopeinden er uit, meestal om en om, en de bedden als een streep zo recht. In zo’n oude polder doet de huidige GPS-techniek toch gewoon mee. Los daarvan is het eigenlijk best een saaie polder, alleen de ringvaartdijken kronkelen. Het is dat je van A naar B gaat, anders zou je zo maar in slaap kunnen sukkelen. Trouwens dat oude rechttoe rechtaan kom je in Nederland meer tegen. In het Friese Tijnje met z’n afgegraven veengronden zijn de petgaten ook bijna meetkundig op elkaar afgestemd, net als de wijken rondom Jubbega. Toch is de inrichting van de Beemster het oudste voorbeeld van rechtlijnig en hoekig inrichten. Daar zo kuierend gingen mijn gedachten opeens terug naar een jaar of negen geleden toen ik in New York de Marathon liep. Ze hebben namelijk daar dat geometrisch model gekopieerd voor de inrichting van Manhattan. Als je de First Avenue en Broadway als hoofdstraten neemt en je gooit er allemaal dwarsstraten in, dan heb je het evenbeeld van de Beemster. Goed, je kunt er geen tulpen telen en er wonen een paar mensen meer. Dat dan weer wel. Een onvergetelijke indruk kreeg ik daar op Times Square. Wat een drukte op dat beroemdste plein ter wereld. Wel viel mij toen op dat de bloemenstalletjes best eens een opfrisser konden gebruiken. Hoe zou het dan zijn als John Boon en zijn mannen van Tulips4All samen met het TPN-promotiefonds daar iets aan zouden doen? Na de Amsterdamse Dam en het La Rambla in Barcelona op naar een pluktuin op Times Square. Broeien laten in Amerika, paar mannetjes van bijvoorbeeld Hulstflowers meesturen, moet kunnen. Toch?


SERVICE HOBAHO

HOBAHO BEMIDDELEN DIRECTEUR

zaak (0252) 434 709 fax (0252) 434 609

Sam van Egmond RECLAMES

naam Theo van Dijk

zaak (0252) 434 715

fax (0252) 434 615

mobiel 06 510 115 83

zaak (0252) 434 706

fax (0252) 434 606

e-mail [email protected]

prive (0252) 411 258

e-mail [email protected]

e-mail [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected] [email protected]

fax prive (0224) 591 823 (0252) 434 643 (0252) 434 617 (084) 750 2327 (0252) 434 628 (0252) 434 625 (071) 3319 365 (0228) 562 517 (0252) 434 656 (0224) 582 351 (0223) 647 600 (0252) 434 618 (0252) 434 649 (0252) 434 622 (0252) 434 635 06-30577693 (0252) 434 642 (020) 600 5716 (0252) 434 632

ADMINISTRATIE

naam In- en verkoop REGIOKANTOOR

Kantoor BolleNoord

zaak (0224) 591 444 fax (0224) 593 518

VERTEGENWOORDIGERS

naam Peter Apeldoorn Rick Bleeker Rober Dol John Droog Piet Goemans jr. Ronald van Gijlswijk Per Hoogenboom Simon Huisman Wilfred Keijzer Johan Kiekebos Tinus Lustig Marco Meijer Rob Müller Marcel Noppen Peter Nulkes Ruud Pennings Frank van der Ploeg Aad Rood Rik Schoon Joost Schut (agent) Bob Siecker Eric Steltenpool Dick Timmer Paul Verkleij Rob Visser Gert Vriend Nico Wiering Bert Zonneveld Kuno Zonneveld

zaak (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0591) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252)

434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 521 434 434 434 434 434 434 434 434 434

731 743 717 747 728 829 724 723 756 746 752 718 749 722 735 750 742 834 732 508 730 754 720 753 738 739 721 726 719

fax (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252)

434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434 434

631 643 617 647 628 625 624 623 656 646 652 618 649 622 635 650 642 677 632 677 630

(0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252) (0252)

434 434 434 434 434 434 434

620 653 638 639 621 626 619

mobiel 06 536 06 229 06 510 06 212 06 534 06 538 06 201 06 539 06 551 06 139 06 537 06 511 06 513 06 533 06 513 06 513 06 533 06 511 06 516 06 528 06 533 06 215 06 533 06 116 06 513 06 536 06 533 06 513 06 531

954 714 872 629 302 451 374 306 827 353 337 456 897 779 897 894 799 942 873 442 795 008 666 036 894 718 119 894 735

23 35 80 39 06 33 57 24 23 83 83 19 39 82 38 79 36 94 20 06 69 47 71 88 75 57 01 66 15

HOBAHO KETENDIENSTEN functie Manager Administratie

naam Arno Verkley

zaak

mobiel 06 533 915 07

(0252) 434 703

fax/e-mail [email protected] (0252) 434 603

TESTCENTRUM VOOR SIERGEWASSEN

adres Hyacinthenlaan 8

postcode 2182 DE Hillegom

zaak (0252) 517 687

fax (0252) 525 347

[email protected]

zaak (0252) 516 746

mobiel

e-mail

HOBAHO KOELEN & PREPAREREN functie Directeur Adviseur Administratie

naam Peter Koeman Gert van Breugel Frank van der Erf

(0252) 516 746

06 516 691 61 06 532 508 03

[email protected] [email protected]

adres Hyacinthenlaan 16 3e Loosterweg 40

postcode 2182 DE Hillegom

zaak (0252) 516 746

fax (0252) 519 139

voor informatie [email protected]

voor afroepen partijen [email protected]

naam

fax (0224) 590 498 (0224) 590 372

mobiel

Patrick Blijleven

zaak (0224) 590 888 (0224) 590 888

06 202 189 99

e-mail [email protected] [email protected]

Eline Schilder

(0224) 590 888

(0224) 590 372

06 515 535 39

[email protected]

HOBAHO VEILEN functie Kantoor BolleNoord Veilingmeester Veilingen, bemiddeling: materialen & machines


(0252) 434 630 (0224) 299 997 (0252) (0228) (0229) (0251) (0252)

434 592 574 652 434

638 560 872 516 619

NIEUWS HOBAHO

‘Alleen ben je sneller, maar samen sta je sterker’ Kwekersverenigingen: ze zijn er in alle soorten en maten. Nieuw is het fenomeen allerminst, maar er is wel duidelijk een stijgende lijn te zien in het aantal clubs in de bloembollensector. Zelden werden er onder auspiciën van Hobaho zoveel kwekersverenigingen opgericht als dit jaar. Dat is te verklaren volgens Arno Verkley en Erwin Hoogkamer: ‘Als de markt onder druk staat, groeit de drang naar samenwerking.’

Blue Pearl, Hybris, Markglory, Remarkable, Marklily, Holland Gladiolus Group, Muscari Supply, House of Flowerbulbs, Atlantic en Hyacinthus. Zomaar een greep uit het spectrum kwekersverenigingen van Hobaho. In totaal heeft het bemiddelingsbureau zo’n dertig kwekersverenigingen onder haar hoede en jaarlijks worden diverse namen aan die lijst toegevoegd. Dat betekent werk aan de winkel voor Arno Verkley en zijn collega’s. Als manager Ketendiensten is Verkley onder andere verantwoordelijk voor de afdeling kwekersverenigingen en licentiebeheer. Deze afdeling wordt bemand door Erwin Hoogkamer, Wendy Struik en Veronique de Zwart die samen de administratieve ondersteuning van de diverse kwekersverenigingen verzorgen. “Dat beperkt zich niet alleen tot de secretariële werkzaamheden”, zegt Verkley, “ook de complete financiële administratie hoort erbij: van het verwerken van facturen tot het opleveren van jaarrekeningen.” Binnen de afdeling heeft Erwin Hoogkamer zich toegelegd op de kwekersverenigingen en het areaalbeheer. “Ik houd mij onder andere bezig met het controleren en invoeren van de areaalopgaves en het voorbereiden van het nameten.” Kosten delen Hoewel kwekersverenigingen er in de vorige eeuw ook al waren, zit het aantal de laatste jaren duidelijk in de lift. “Dat heeft alles te maken met het feit dat het bloembollenvak onder druk staat”, merkt Verkley op. “In dat soort tijden wordt de hang naar samenwerking groter.” Een kwekersvereniging is de meest voor de hand liggende samenwerkingsvorm. “Deze kan opgericht worden rondom één ras”, vertelt Hoogkamer, “maar een kwekersvereniging kan ook functioneren als huis, waar heel eenvoudige nieuwe rassen in ondergebracht kunnen worden.” “Vaak wordt het sortiment binnen zo’n kwekersvereniging uitgebreid met een kleurmutant of een andere aanverwante cultivar”, vult Verkley aan. “Op die manier kun je als kwekersgroep de markt nog beter

Arno Verkley (links) en Erwin Hoogkamer: ‘Een recordaantal kwekersverenigingen opgericht dit jaar’ bedienen en dat levert een hoger rendement voor alle schakels in de keten.” Naast afstemming van vraag en aanbod heeft samenwerking volgens de mannen van Hobaho ook een belangrijk kostenvoordeel. “Veredeling, en dus het investeren in een nieuw ras, is duur. Door met meerdere bedrijven samen te werken, kun je de kosten delen.” Marketingplan De kwekersverenigingen bij Hobaho zijn formele organen, ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De grootste - kwekersvereniging Blue Pearl - telt maar liefst 25 leden, maar er zijn ook samenwerkingsverbanden tussen slechts twee of drie kwekers. “Het meest gangbaar is vijf tot tien leden. Dan zijn er bovendien voldoende kwekers om een bestuur te vormen. Het bestuur moet een goede vertegenwoordiging zijn van alle leden. Belangrijk is dat kwekers die in een vereniging stappen enigszins een coöperatie-

ve mind hebben. Als individuele ondernemer lever je een stukje zelfstandigheid in. Alleen ben je sneller, maar samen sta je sterker.” De samenstelling van een kwekersvereniging en de screening van de deelnemers gebeurt door een van de commissionairs. “Zij zijn de coördinator en het commerciële aanspreekpunt”, benadrukken Verkley en Hoogkamer. “Wij bieden alle nodige ondersteuning vanuit de backoffice. Sinds het aantrekken van Linda van der Slot kan ook de marketing verzorgd worden. Van kleinschalige marktintroducties tot grote shows en professioneel promotiemateriaal. Voor een aantal kwekersverenigingen zijn we nu een marketingplan aan het uitwerken.” Tot slot merken de heren op dat Hobaho kwekersverenigingen ondersteunt bij de bouw en het beheer van websites en dat er vanuit het Testcentrum voor Siergewassen showbroei verzorgd wordt. “Alle kennis en informatie is bij ons aanwezig om de optimale ondersteuning te bieden.” 15 november 2013VISIE 57

VRAAG EN AANBOD HOBAHO

GEHEEL VRIJBLIJVEND CALLA: Vraag naar Calla of benieuwd naar wat HOBAHO voor u in de Calla kan betekenen? Neem contact op met: WILFRED KEIJZER Mobiel Fax E-mail

06 551 827 23 0252-434656 [email protected]

Aanbod gladiolen oogst 2013 HOLLAND GLADIOLUS GROUP Ronald van Gijlswijk 06 538 451 33 Email [email protected]

5.000

Aquilla®

5.000

Antarctica®

5-11

2,00

2.000

Flash Point®

ben-5

ben11

3,25

5.000

Jumbo Pink®

5-10

4.000

Belica®

ong

4,00

10.000

Kung-Fu

5-10

1.000

Bullit®

ong

18,00

10.000

Orange Dream®

5-11

12.000

Candy Prince® kl.I Jap. 5-10

1,75

15.000

Strong Gold

5-10

2,50

4.000

Cartouche®

5-11

2,00

10.000

Verandi

5-11

2,50

4.000

Columbus®

ben12

5,50

5.000

Victor Mundi

5-11

4.000

Crossfire®

4-11

5,00

5.000

World’s Favourite®

5-11

5.000

Deshima

5-10

1,50

3.000

Doberman®

4-11

2,00

5.000

Dynasty®

5-11

1,75

1.500

Expression®

5.000

Flaming Flag®

3.500

Irene Parrot®

ong

10,00

5-11

1,75

ben12

5,00

10.000

Jan Seignette®

5-10

1,50

10.000

Kung-Fu

5-11

1,75 1,50

5.000

Leen van der Mark

5-10

Alexandra the Great

5.000

Light Pink Prince®

ong

3,00

Casablanca

1.500

Lions Glory® 2015

ben11

4,00

Charisma

5.000

Match®

ben11

3,25

Columbus

15.000

Mistress®

5-10

1,25

Emotion

4.000

Monsella®

5-10

1,75

Georgia Peach

7.000

Montreux®

5-10

0,00

Princess Lee

5.000

Orange Princess

5-11

3,75

Pink Flag®

5-11

2,50

Puccini

10.000

Rosiebee Red

2.500

White Knight

10.000

Bijzondere bolgewassen aangeboden: Erythronium Pagoda oogst 2013

Aanbod tulpenplantgoed

Broeibollenteam Rick Bleeker Per Hoogenboom Simon Huisman TOP7 Rober Dol Marco Meijer Marcel Noppen Frank van der Ploeg Rik Schoon Dick Timmer Nico Wiering Kuno Zonneveld

06 510 872 80 06 511 456 19 06 533 779 82 06 533 799 36 06 516 873 20 06 533 666 71 06 533 119 01 06 531 735 15

ong

6,00

Red Planet®

ong

4,00

5.000

Red Princess

ben11

4,50

3.000

Renegade®

4-11

3,00

ong

15,00

Robinho®

4-11

2,50

10.000

Royal Virgin®

0-11

1,50

20.000

Salmon Prince®

4-11

1,50

5.000

Silver Dollar

4-11

0,00

10.000

Snowboard®

ben11

3,00

Smirnoff®

ben12

7,00

2.500

Strong Fire® 2015

ben12

5,00

5-10

3,00 4,00

8.000

Abba

5.000

Alibi®

4.000

Alicante®

Strong Gold

6.000

Sugar Prince®

ben11

15.000

Sunny Prince®

0-10

1,50

10.000

Super Parrot®

5-10

2,00 7,50

1.500

Surrender®

ong

1.000

Timeless® incl. 1 ha lic.

ong

9,00

5.000

Tom Pouce®

ben11

3,00

5.000

Triple A®

ong

2,50

5.000

Update®

ong

6,00

10.000

Van Eijk®

5-10

1,00

4.000

White Master®

ong

5,00

5.000

White Prince®

ong

3,00

2,00

Vraag Aafke®

5-11

5.000

Barcelona

5-10

Prijs

3.000

Christmas Gift

5-11

Aanbod 2014 Maat

Russia®

2.000

10.000 Aantal kg Productnaam

1,75

5-11

Prinses Irene Parkiet®

10.000

06 229 714 35 06 201 374 57 06 539 306 24

4,00

Prinses Irene

2.000

4.000

06 513 897 39 0252-434749 Fax 434649 [email protected]

Pionier® incl. 1-15 ha lic.ben11

3.500

500

Rob Müller Mobiel Telefoon Email

Vraag en Aanbod Hyacinten Inmiddels hebben wij ons vol op de handel voor 2014 gericht. De veilingprijzen zijn redelijk goed op het moment, hetgeen een positieve stemming met zich meebrengt in de handel. Neem vrijblijvend contact met op ons voor informatie over het gehele sortiment hyacinten oogst 2014, nat van het veld of droog, voor zowel vroeg/laat broei en droogverkoop. Ook voor vraag en aanbod van Werkbollen kunt u contact met ons opnemen. Kijk voor onder andere exclusief kwekersrechtsoorten op www.hyacinthus.nl en www.bluepearl.nl

‘Pearl Passion®’ Informatie: Hyacinten Team Hobaho Piet Goemans jr. 06 534 302 06 Bob Siecker 06 533 795 69 Paul Verkleij 06 116 036 88 Coördinator Kwekersverenigingen: Piet Goemans sr. 06 532 950 91 Hyacinten Team Hobaho op Twitter

5-10

1,50

3.000

Columbus®

ben11

2,75

7.000

Dynasty®

5-10

1,60

4-11

2,00

5.000

Denmark®

5-11

3,00


3,75

ben-12

@hyacintenteam

GEHEEL VRIJBLIJVEND Contractteelt aangeboden

700 rr Bloemenland 1.137 rr Tulpenland

· Zuid Frankrijk (Bordeaux)

1.400 rr Narcissenland

Onder supervisie van Hollandse bloembollenteler

· Zeeuws Vlaanderen · Zeeland

van Dijke

2.000,00

1-8-2014 Voorhout ‘13/2014

14718 Rooimachine

Nobels

900,00

14717 Heather

-

175,00

2014

14716 Heather

-

200,00

1-8-2014 Noordwijk

2014

14715 Heather

-

150,00

2014

14714 Leliekratten

-

p.s. 2,20

1.400 rr Zantedeschia/dahlialand 1-11-2014 De Zilk

2014

14713 TE HUUR: Kantoorruimte


2014

14712 Hefmast

10-8-2014 Lisse

15-8-2014 N’wijkerhout

2.400 rr Best bollenland

Ook zijn er volop mogelijkheden in de

‘13/2014

1-8-2014 Zwaanshoek

3.500 rr Tulpenland

1.100 rr Tulpenland

· België

14719 Kopmachine

15-8-2014 De Zilk

2.500 rr Tulpenland

scherp geprijsd

1-9-2014 Voorhout ‘13/2014

Limmen 2013/2014

1.400 rr Tulpen/hyacintenland 1-8-2014 Sassenheim2013/14

Noordoostpolder, Flevopolder en West Brabant. Eventueel ook hyacinten-contractteelt en vers land beschikbaar

600 rr Hyacintenland 1.200 rr Dahlialand

1-11-2014 Voorhout

2014

400 rr Dahlialand

1-11-2014 Voorhout

2014


2014

2.500 rr Dahlialand

Alle werkzaamheden worden uitgevoerd door vakbekwame tulpentelers en met deskundige begeleiding van uw Hobaho vertegenwoordiger.

1-8-2014 Noordwijk ‘13/2014

400 rr Narcissenland

15-8-2014 Lisse/Hillegom 2014

175 m2 Koelcelruimte

1-10-2014 Voorhout2013/2014

330 kuubkisten Koelcelruimte

De Zilk 2013/2014

40.000 leliekratten Koelcelruimte

Julianadorp ‘13/’14

-

N.o.t.k.

Wifo

1.975,00

-

100,00

14708 Veegmachine

Bema

900,00

14707 Afvoerbanden

Antha p.s. 250,00

14706 Kantelaar

Antha

1.100,00

Perugini

1.100,00

Bruyn

3.000,00

14710 Ontsmettingsbak

14705 Beddenfrees 14703 Telmachine 14702 Kookinstallatie

Akerboom

1.500,00

14697 Afzuiginstallatie

Jongejans

2.500,00

14696 Rollensorteerder

Compas

1.000,00

Van den Berg

2.000,00

Compas

500,00

14695 Boslijn

Voor uitgebreide informatie:

14694 Elevator

Aad Rood, tel. 06 511 942 94

Voor vragen over gebruikswaarden en aan-

14693 Monorail karren

Eric Steltenpool, tel. 06 215 008 47

bod in alle gladiolenrassen

14692 Droogwanden 1 breed, 4 hoog,

- p.s. 35,00

geschikt voor 150x120x92 cm 14691 Plantmachine

Kunt u contact opnemen met: Ruud Pennings

06 513 894 79

specialist in gladiolen De landbank Te huur gevraagd: Opp. / rr

Product

3.000 rr Hostaland

06 537 337 83 Tot:

Omgeving Oogstjaar

1-12-14 N’wijk/Nw.hout 2014

1.400 rr Vers wortelenland 1-11-2014 Bollenstreek

2014

Nobels

750,00

M. vd Sluis

950,00

14689 Fustreiniger

Empas

100,00

14685 Fustheffer

Antha

150,00

14683 Gaasbakken

-

p.s. 0,25

14682 Bascule

-

50,00

Deutz

9.000,00

-

N.o.t.k.

14690 Lekbak

Tinus Lustig

Mail: [email protected]

14681 Tractor

Voor droogverkoop en bloemproductie

14680 Contractteelt gevraagd

1-11-2014 Bollenstreek

2014

14679 Leliekratten

1.400 rr Hyacintenland

10-8-2014 Lisse

2014

14677 Stappenzeef



2014

2.000 rr Hyacintenland


2014

2.500 rr Afdekpeenland


2014

500 rr Nanussenland


2014

250 rr Bloemenland

2.000 m Vollegrondskas

Hillegom 2013/’14

2

2.000 rr Zantedeschialand 1-12-2014 Bollenstreek 700 rr Gladiolenland


2014 2014

1.400 rr Naland, vers voor wortelen1-12-’14 Bollenstreek 2014

Vraag & aanbod www.hobaho.nl

14676 Spoelmachine

Hobaho Veilen 0224 590888 Artnr.

Artikel

14735 Boslijn

Merk

Vraagprijs

Bercomex 16.000,00

14734 Sorteermachine

Compas

3.000,00

14733 Ontbolmachine

Potveer

3.000,00

-

p.s. 0,90

Antha

2.500,00

14732 Broeibakken 14731 Bunker

Klima

300,00

14729 Telmachine

Bruyn

3.500,00

2014

14728 Broeibakken

Wavin

p.s. 1,25

5.000 rr Hyacintencontractteelt 1-8-’14 Julianadorp e.o. 2014

14727 Dompelbak

Akerboom

1.500,00

Eureka

500,00

14725 Raamstandmelder

Priva

25,00

14724 Meetboxen

Priva p.s. 30,00

3.000 m2 Vollegrondskas

1-12-2013 Bollenstreek ‘13/’14

500 rr Zantedeschialand 10-11-2014 Noordwijk 4.000 rr Hyacintenland

1-8-2014 Callantsoog

2014

14730 Ventilator

14726 Veegmachine Te huur aangeboden:

Tot:

Omgeving Oogstjaar

400 m2 Opslag/verwerkingsruimte v.a. 1-4-14 H’gom/Lisse‘13/14 500 rr Tulpenland


2014

14721 Stappenzeef

Schouten

p.s. 300,00

14675 Leesband 14672 Leesband

-

p.s. 2,25

Schouten

1.000,00

Allround

3.500,00

Bruyn

2.000,00

Antha

1.250,00

Schouten

750,00

14670 Kistenvuller

-

8.500,00

14669 Bunker

-

500,00

14668 Pelmachine

Van Dijke

3.000,00

14667 Prikbakken

50x75 cm

p.s. 3,00

14671 Rollensorteerder

Volg het aanbod van machines en materialen op:

@hobahoveilen

1.500,00


KAVB NIEUWS KEURING

Minder licht, minder kleur November is in de KAVB-keuringszaal de maand van de relatieve rust. Met het korter worden van de dagen neemt ook het aantal bloeiende planten af. De laatste krokussen, diverse vazen Nerine en enkele minder gangbare bolgewassen. Daar draaide het de afgelopen weken om.

Nerine ‘Berenice’

in deze periode ook niet zo zinvol om nog eens flink te gaan bloeien. Intussen zijn de meeste broeiers al weer bezig om de natuur enigszins naar de eigen hand te zetten, door via een kunstmatige koudeperiode bollen te verleiden tot bloei. Daar hopen we in december al weer wat van in de KAVB-keuringszaal te zien.

LAATSTE KROKUSSEN De afgelopen veertien dagen konden bezoekers nog een mooi sortiment herfstbloeiende krokussen bekijken. Zoals hier al eerder vastgesteld is dit een veel grotere groep binnen het geslacht Crocus dan de meeste mensen zich realiseren. Twee inzenders tekenden voor dit gewas. Sjaak de Groot uit De Zilk zette bijvoorbeeld Crocus pulchellus en de witte mutant C. pulchellus albus neer. Dit is veruit de meest bekende najaarsbloeiende krokus, en ook degene met de langste bloem. Binnen C. pulchellus is ook volop geselecteerd, met mooie kleurselecties als ‘Oxonian’, ‘Artabir’ en ‘Zephyr’. Een andere selectie die De Groot liet zien is Crocus ligusticus ‘Millesimo’. Deze valt op door de intens lila kleur. De vierde op rij betrof Crocus ochroleucus, met lange, smalle bloemen met een roomwitte kleur. De kleur wit was ook het hoofdthema bij C.P.J. Breed, althans waar het de najaarsbloeiende krokussen betrof. Breed liet C. boryi zien. Deze soort komt van oorsprong uit het westen en zuiden van Griekenland, en kan in bloeitijd sterk variëren: van eind september tot begin december. De andere witte krokus die hier te zien was, betrof Crocus cartwrightianus ‘Albus’. Ook deze soort komt uit Zuidoost-Europa. De witte is maar een van de vele kleurvarianten die binnen C. cartwrightianus voorkomen. Janis Ruksans schrijft in zijn boek Crocus, the complete guide to the genus dat binnen een popula-

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


Foto’s: René Faas

H

et is al 25 jaar een gegeven. In november telt de KAVB-keuringszaal relatief weinig inzendingen. Ooit stond er zelfs maar een potje met Colchicum in de oude keuringszaal in Hillegom. Dit jaar zijn er gelukkig meer producten die nog op het podium worden geplaatst. Maar met het afnemen van de hoeveelheid licht neemt automatisch ook het aantal bloeiende planten af. Dat heeft de natuur zo geregeld. Minder licht is voor bijen en andere bestuivers het signaal om te gaan overwinteren. Bloemen bloeien nu eenmaal voornamelijk om verzekerd te zijn van voortplanting door onder meer vliegende bestuivers. En dus is het

Ipheion sessile tie alles mogelijk is tussen zuiver wit en paars, waaronder gestreept. Een opvallend kenmerk van C. cartwrightianus is de rode stijl, die vooral bij de witte selectie opvalt.

OOK NAJAARSBLOEIER Breed liet de afgelopen weken ook diverse soorten Oxalis zien. Die bloeien in het land van herkomst, Zuid-Afrika, ook in het najaar. Te zien was onder meer Oxalis hirta ‘Gothenburg’, een meer intens paarse selectie van O. hirta. Dit knolgewasje komt voornamelijk voor in de Westkaap. Ook was hier de oranje O. massoniana te zien. Fraai is ook Ipheion sessile. Witte, stervormige bloempjes, die de zachtzoete geur verspreiden van de handcrème Nivea. Enig zoeken naar meer informatie leert dat in de taxonomie het geslacht Ipheion is gewijzigd in Tristagma. Voor Ipheion sessile betekent dit zelfs een dubbele wijziging. Dat is volgens de nieuwe inzichten I. recurvifolia. Herkomst: Chili. Nerine behoort ook tot de najaarsbloeiers. MVN zette afgelopen weken nog vier vazen vol met mooie selecties neer, waaronder de tweekleurige ‘Berenice’, de witte ‘Alaska’ en de felroze ‘Lady Cerise’.

www.kavb.nl

HET PANEL

COLUMN

Water lijkt geen probleem voor de bloembollenteelt. Maar in steeds meer gebieden is het lastig om aan voldoende goed water te komen. Op Texel en in Breezand draaien projecten om de dreiging van verzilting tegen te gaan. En via het erf komen er nog steeds middelen terecht in het oppervlaktewater. Dus helemaal zonder problemen is het allemaal niet. Vandaar dit keer de stelling

Goed en schoon water wordt de beperking voor de bollenteelt Mark van Ruiten, teler van tulpen en broeier van tulpen en lelies, Nieuwe Wetering De tijden dat we onze olie moesten verversen van onze tractor, en we een veel te kleine emmer er onder zetten zodat de emmer snel vol zat en de andere helft op de grond lag, en dat het laatste beetje uit de veldspuit ook in de sloot belandde is al lang voorbij . Maar er gebeurt toch nog steeds wel eens wat. Toch moeten wij met zijn allen zorgen dat dit niet meer gebeurt, want net als de bestrijdingsmiddelen en de olie: het raakt op den duur op. Dus als we er in deze tijd maar zuinig genoeg mee omgaan kunnen we er nog lang van genieten. Alle dingen die op de grond vallen komen zeker in ons grondwater en zullen te allen tijde een belemmering geven in onze teelt. Natuurlijk weet ik ook wel dat het mijn tijd wel zal overleven, maar dat is een beetje kortzichtig . We leven nu in een tijd waar duurzaamheid een belangrijke rol speelt. Dus ga ook duurzaam met je water om !

Alfons Kuip, teler van narcis, pootaardappelen, tulpen en lelies, Texel Op Texel zijn we sinds jaar en dag gewend dat we niet kunnen beregenen. In sommige jaren resulteert dat in opbrengstderving. Vanwege de beperkingen die we op Texel hebben is een aantal jaren geleden vanuit de praktijk een waterwerkgroep opgericht, die onder andere heeft geleid tot de waterbergingsproef. De zoetwaterbergingsproef op Texel zal informatie moeten opleveren over het zo efficiënt mogelijk opslaan en gebruiken van regenwater en het voorkomen van verzilting. De eerste hoopvolle resultaten zijn bekend, maar verder onderzoek zal ook uit moeten wijzen of het op grote schaal haalbaar en betaalbaar is. Dat zal lang niet voor alle gewassen zo zijn, voor bloembollen misschien wel omdat die kapitaalsintensief zijn. Ook nu al worden er hier bollen geteeld terwijl het water in de sloot zouter is dan de zee. Ik beweer niet dat het een wenselijke situatie is, maar het geeft wel aan dat het niet direct tot grote problemen hoeft te leiden. Dat wordt een heel ander verhaal als je met zout water zou moeten beregenen, dan is het zoutgehalte wel een belangrijk criterium.

Carlo Randag, veredelaar van Zantedeschia, ‘t Zand In 2025 zullen 1,8 miljard mensen in een land of een regio wonen waar watergebrek heerst. Twee derde van de wereldbevolking krijgt te maken met de gevolgen van waterschaarste; 60% van het totale watergebruik is voor rekening van de landen tuinbouw. In 2050 moet de wereldwatervoorraad een landbouwsysteem ondersteunen die 9 miljard mensen van voedsel voorziet. Om uw en mijn kop koffie te produceren is 140 liter water nodig, voor een kilo rijst is dat 1.000 liter en voor een kilo biefstuk minimaal 13.000 liter. Zomaar een aantal gegevens die de maatschappelijke opinie over de beschikbaarheid voor en het gebruik van goed water voor uw bedrijfsvoering in de toekomst in sterke mate gaan bepalen. Als de bollenteeltsector niet laat zien verstandig met water om te gaan dan zal de maatschappij de kraan dicht draaien.

Terugblik

Nu (bijna) alle blaadjes van de bomen zijn, vrijwel alle bollen weer geplant zijn en we met rasse schreden de kortste dag van het jaar naderen is het langzamerhand tijd om terug te kijken op het jaar dat bijna achter ons ligt. En als ik dat doe dan stel ik vast dat we een klimatologisch zeer bijzonder jaar achter de rug hebben. Een winter die langer en kouder was dan ooit, een warme zomer van een week of acht en een stormachtig, natte herfst, in elk geval tot nu toe. Dit alles kwam over ons heen met de nodige gevolgen voor teelt en oogst. Vanuit de organisatie is er veel werk verzet in het kader van de voorbereiding op het verdwijnen van het Productschap Tuinbouw per 1 januari 2014. Besluiten werden onder meer genomen over de verordening voor knolcyperus, de spuitkeuring en de registratie gewasbeschermingsmiddelen, meststoffen en energie. Ontwikkelingen waren er op het gebied van de stengelaaltjesverzekering voor tulp, het continuïteitsfonds stengelaaltje narcis, het onderzoeksfonds lelie, het tulpen onderzoeksfonds en het onderzoeksfonds hyacint. Ook werd ingezet op het behoud van een zo breed mogelijk pakket gewasbeschermingsmiddelen. Deze voorbeelden kunnen nog met vele aangevuld worden als zaken die direct tastbare voordelen voor de KAVB-leden opleveren. Daarnaast zijn er ook zaken die – vaak in de sfeer van de belangenbehartging – niet altijd direct zichtbaar zijn, maar wel gedaan (moeten) worden: lobbywerk richting “Brussel”, samenwerken met andere organisaties in de sector (bijvoorbeeld Anthos, LTO, BKD, Greenpoort Holland), al of niet middels het bezetten van een bestuurszetel. Al met al een indrukwekkende hoeveelheid activiteiten, allemaal met als doel het ondernemen in onze sector te faciliteren. Wordt er altijd direct een positief resultaat bereikt ? Nee, natuurlijk niet; vaak zijn het trajecten van lange adem en elk jaar dienen zich weer nieuwe “uitdagingen” aan . Nog een paar weken en dan gaan de dagen gelukkig weer lengen en gaan we weer toe naar de zomer van het nieuwe jaar, met nieuwe kansen en uitdagingen; ik kan er bijna niet op wachten. René le Clercq Algemeen voorzitter KAVB


KAVB NIEUWS

De afgelopen periode kreeg de KAVB veel vragen van ondernemers over Actellic. Dit heeft te maken met het feit dat het Ctgb binnenkort zal besluiten over de toelating van Actellic. Actellic is momenteel toegelaten in gesloten bewaarplaatsen van bloembollen en voor de behandeling van granen. In het kader van Europese regelgeving loopt er een herregistratieprocedure voor Actellic. Voor wat betreft de toepassing in bloembollen zijn door het Ctgb aanvullende vragen gesteld over het gedrag in de bodem en emissie naar het oppervlaktewater. De producent van Actellic, Syngenta, heeft aangegeven dat de benodigde gegevens niet allemaal kunnen worden geleverd. De verwachting is derhalve dat de toelating in bloembollen niet in stand gehouden kan worden. Eind november zal het Ctgb beslissen over de toelatingstatus na 1 januari 2014. Tevens zal zij besluiten over een opgebruiktermijn. In het meest ongunstige scenario mag Actellic na 1 januari 2014 niet meer worden toegepast in bloembollen. De KAVB werkt aan een dossier om te proberen voor het seizoen 2014 een beperkt gebruik alsnog mogelijk te maken. Zodra het Ctgb een besluit heeft genomen wordt de sector nader geïnformeerd over de situatie. Paul Venderbosch is bij de KAVB verantwoordelijk voor het behoud van een effectief middelenpakket. Hij licht toe wat de KAVB al heeft gedaan en gaat doen met deze informatie. “We hebben hierover al geruime tijd contact met Syngenta. De KAVB zet zich in om voor de korte termijn oplossingen te vinden. Actellic wordt vooral in tulp en lelie toegepast. Voor beide gewassen is bekeken of er alternatieven zijn, en zo ja, welke. Ook bij andere gewassen gaan we na of er knelpunten zijn te verwachten. Verder zetten we ons in om in ieder geval voor lelie een opgebruiktermijn te regelen voor begin 2014. We voeren gesprekken met telers, handelaren van bloembollen en handelaren van gewasbeschermingsmiddelen, om op die manier een goed beeld te krijgen van de te verwachten knelpunten. Als we dat beeld goed scherp hebben kunnen we verder onze strategie bepalen.”

Aanmelden Stengelaaltjesfonds narcis gestart Tijdens de jaarvergadering van kring Noordelijk Zandgebied gaf Frank Hulsebosch (voorzitter van de KAVB-productgroep Narcis) het startsignaal voor het stengelaaltjesfonds narcis. De KAVB heeft de afgelopen maanden het fonds ontwikkeld zodat er op 1 januari 2014, als de huidige vergoedingsregeling bij het Productschap Tuinbouw verdwijnt, een vrijwillig alternatief beschikbaar is. Hulsebosch: “Stengelaaltjes zijn al lange tijd een groot probleem in narcissen. Doordat het hier om een quarantaineorganisme gaat, moeten zwaar besmette partijen vernietigd worden, waardoor bedrijven een groot financieel risico lopen”. De productgroep Narcis heeft er daarom op aangedrongen om een alternatief te ontwikkelen. Uiteraard worden de kosten voor het fonds zo laag mogelijk gehouden. Hulsebosch: “Na discussie in de productgroep is besloten om dit fonds exclusief aan KAVB-leden aan te bieden. Tenslotte kan iedereen lid worden van de vereniging en hiermee gebruik maken van de diensten die aangeboden worden”. Deze week ontvangen KAVB-leden een digitale nieuwsbrief met de voorwaarden voor deelname aan het fonds. Aanmelden voor het fonds kan digitaal via [email protected].

Sector neemt afscheid van Frans van Houts

Foto: Rene Faas

KAVB volgt ontwikkelingen Actellic kritisch

Donderdag 31 oktober is in Museum De Zwarte Tulp in Lisse afscheid genomen van beleidsmedewerker omgevingsbeleid Frans van Houts. Hij verlaat de KAVB vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd. Sectorgenoten, (oud)-collega’s, beleidsmedewerkers van ministeries en provincies namen de moeite om hem de hand te drukken. In de toespraken van onder meer KAVB-directeur Prisca Kleijn en voorzitter Milieuplatform Jan Apeldoorn werd Frans van Houts getypeerd als vasthoudend en een gedegen speurder. “Frans is een kei in het vinden van informatie, vooral via het internet”, aldus directeur Kleijn. Terugkijkend op zijn inzet stelde ze vast dat de sector aantoonbaar baat heeft gehad bij het vele werk dat hij heeft gedaan. “Onderwerpen als de inrichting van spoelbassins, spuitvrije zones gebruiksnormen handelde hij af, ook al duurde de besluitvorming jaren.” Jan Apeldoorn prees de grote loyaliteit richting de bloembollensector die Van Houts aan de dag legde. De scheidend beleidsmedewerker onderhield veel contact met de overheid. “Soms leidde dat tot ergernis, vooral als de overheid meende op de stoel van de ondernemers te moeten gaan zitten. Dat zat hem dan echt dwars.” Soms werd Van Houts enig gezond wantrouwen verweten als het om nieuwe regelgeving ging. “In veel gevallen bleek dat ook nodig. Het dwong ons als Milieuplatform tot nadenken, waardoor we tegengas konden geven.” Wat Apeldoorn vooral waardeerde in de manier van werken van Van Houts was het proactief aanpakken van problemen. “Hij kan een probleem benoemen en acceptabel maken voor de sector. Dat is voor de hele sector belangrijk geweest.” In zijn dankwoord kwam Van Houts nog terug op het begrip wantrouwen. “Vaak werd dat zo beleefd door collega’s en ondernemers. Maar daar ging het mij niet om. Ik wilde vooral weten hoe zaken in elkaar staken, en stelde daar de kritische vragen bij.”

KONINKLIJKE ALGEMEENE VEREENIGING VOOR BLOEMBOLLENCULTUUR Postbus 175 • 2180 AD Hillegom • Bezoekadres: Weeresteinstraat 10a • 2181 GA Hillegom, telefoon (0252) 536 950 • fax (0252) 536 951 • e-mail: [email protected]


www.kavb.nl

Bestuur Lelie geïnformeerd over actuele ontwikkelingen

Marcel de Goede: ‘Geef ideeën onderzoek door’

Foto: Arie Dwarswaard

Het bestuur van de KAVB-productgroep Lelie is op haar verzoek door de BKD geïnformeerd over de virussituatie in Lelie. Ten opzichte van 2012 hebben er geen grote verschuivingen plaatsgevonden, ondanks dat er nu meer partijen getoetst zijn op verschillende virussen. Daarmee kan voor het overgrote deel van de partijen worden voldaan aan de plantgoednormeringen voor PlAMV en TVX. Ook heeft de BKD de normen van Lelie 2.0 naast de resultaten gelegd. Het bestuur heeft hieruit geconcludeerd dat de resultaten mogelijkheden bieden voor Lelie 2.0. Het bestuur vindt dat Lelie 2.0 mogelijkheden biedt aan ondernemers om structureel aan de slag te gaan met een systeemaanpak op het bedrijf. Lelie 2.0 is geen verplichting voor de leliesector; bedrijven kunnen vrijwillig kiezen of zij met deze aanpak aan de slag willen. Wel verwacht het bestuur dat door de introductie van Lelie 2.0 er veel verschuivingen binnen de leliesector plaats zullen vinden. Onderzoek is ook altijd een belangrijk onderdeel van de vergadering. Tijdens de informatieavond in september voor leden van KAVB, Anthos en LTO Groeiservice is veel informatie over het PlAMV-onderzoek gedeeld met de sector. Intussen zijn in het onderzoek naar wondheling ook resultaten geboekt Dit onderzoek is gefinancierd door de deelnemers aan het KAVB-Leliefonds en zijn zullen hierover binnenkort worden geïnformeerd. Het bestuur heeft aangegeven het Lelie-initiatief zeer waardevol te vinden en dit ook in 2014 voort te willen zetten. Plannen hiervoor worden tijdens de Leliedag op 12 februari 2014 gepresenteerd, evenals de financïële verantwoording over 2013.

Foto: Stan van Oers

Proeftuin winterklaar

In ruim twee dagen tijd is de KAVB-proef- en monstertuin geplant. Met de inzet van een flink aantal medewerkers van de KAVB en twee uitzendkrachten zijn alle tulpen geplant. Dit betreft onder meer de referentiecollectie van zo’n 2.500 cultivars, maar ook de nieuw te registreren tulpencultivars en de tulpenmonsters die de afgelopen periode zijn genomen.

Vanaf 1 januari zal er geen collectief gefinancierd onderzoek meer plaatsvinden aan bijzondere bolgewassen. Toch wil de KAVB-productgroep Bijzondere Bolgewassen de mogelijkheid van onderzoek in stand houden. Onlangs sprak het bestuur van de productgroep over dit onderwerp. Volgens voorzitter Marcel de Goede is het niet mogelijk om een areaalheffing in te stellen voor alle telers van bijzondere bolgewassen, zoals bijvoorbeeld wel gebeurt bij de lelietelers. “Zo’n heffing over alle bijzondere bolgewassen heen is voor ons lastig. De groep gewassen is divers. Moet een Muscariteler gaan betalen voor onderzoek aan krokus of andersom? Wij denken dat dat niet werkt. We willen wel dat de mogelijkheid van onderzoek in stand blijft. Daar is een rol weggelegd voor de KAVB-productgroep Bijzondere Bolgewassen. Als er in een gewas een probleem speelt dat onderzocht moet worden, dan kunnen we vanuit de productgroep de collega-telers benaderen en kijken of ze gezamenlijk iets kunnen ondernemen.” De Goede geeft een voorbeeld uit een recent verleden, waarbij dit ook goed werkte. “Enkele jaren geleden kwam er een verzoek om een kwaliteitskeuring voor Canna. Via de productgroep zijn alle telers van Canna bijeengeroepen om samen met de BKD te komen tot een vijfjarenplan om het virus in Canna onder controle te krijgen. Dat heeft een werkzame situatie opgeleverd. Hier ging het om de kwaliteitskeuring, maar deze manier van werken kan wat ons betreft ook voor het gezamenlijk aanpakken van een nieuwe ziekte. Ik zou de telers van bijzondere bolgewassen dan ook willen oproepen om ideeën voor onderzoek aan de KAVB of aan de leden van de productgroep door te geven.”


VOELT UW GEWAS ZICH THUIS IN DE KAS? Een goede verplaatsing van lucht betekent een gezond gewas. Het juiste samenspel van ventilatoren verhoogt het rendement op uw omzet.

www.ijsselmuiden-ventilatoren.nl

Voor het

SCHUBBEN

van Uw

LELIES

ROTATION FAN • Maakt zwenkende beweging • Luchtcirculatie over een groot oppervlak • Geen dode hoeken in de kas • Gelijkmatige groei • Een betere verdamping van het gewas • Een goede opname van de aangeboden voedingssappen • Betere warmteverdeling

Engelselaan 20, 2215 RH VOORHOUT • Tel: 0252-233177, Fax: 0252-232708

[email protected]

Trekkers te koop gevraagd

Voor export alle types • • • •

Massey Ferguson John Deere Same Universal / UTB

• • • •

Landini Ford Fiat Zetor

Schade, roest of mankementen geen bezwaar. U kunt alles aanbieden!

ARIE TUIN

0048 601 159 267 [email protected]

Specialist in groen veilen! U overweegt groen te gaan veilen? Een succesvolle groene veiling vraagt een goede voorbereiding! Het veilingteam van Hobaho is expert in deze specifieke manier van veilen en is gaarne bereidt u vrijblijvend vakkundig advies te geven! Neem voor informatie contact op met: Patrick Blijleven - 06 2021 8999 | Kees Hopman - 06 1502 0994 Of uw eigen intermediair.

Verbindt • Adviseert • Organiseert www.hobaho.nl • [email protected]

H&G Exporttractors Abbestederweg 30 B T 06 10922015

1759 NB Callantsoog T 06 53672173

www.exporttractors.nl

Bolwerk automatiseert de administratie van uw bloembollenkraam en vaste planten.

Gevraagd: Schone (broei) bloembollen afvoer in afzetbakken. Compost en mesthandel OVERDEVEST BREEZAND 0223-522551 06-55813491

Bel (0570) 644 115 www.agrovision.nl

[email protected]

Kistenfabriek M. Bakker & Zonen BV Kisten - pallets - voorraadkisten - exportkratten Akervoorderlaan 2 - 2161 DS Lisse - tel: 0252-211114 - fax: 0252-211115 Sinds 1914

www.kistenfabriek.nl

[email protected]

Dagelijks (op werkdagen) GRATIS in uw mailbox of kijk op www.bloembollenvisie.nl

BloembollenVisie Nieuwsbrief

Bulbfust B.V. is uw leverancier van kunststofoplossingen voor de agrarische sector

GRATIS*

* aanmelden kan op: www.bloembollenvisie.nl/informatie/aanmelden

Macro geperforeerde bloembollenzakjes (

Standaard formaten: 15 x 25 cm 18 x 35 cm 23 x 40 cm

PAREL - Tray

Tevens zijn wij producent/leverancier van de alom bekende hydrotray, NOVA krat(Hydro), exportfust en de Germaco broeibak. Bulbfust BV Holland Wieringerwerf,

Tel Fax E-mail Internet

: +31 (0) 227 - 603582 : +31 (0) 227 - 603606 : [email protected] : www.bulbfust.nl

T 0252 419027 F 0252 415273

I www.europak.nl E [email protected]

,

Bindelastiek PER ROL, DOOS OF COMPLETE PALLET Ter overname gezocht:

Handelsactiviteiten export bloembollen Eén van onze opdrachtgevers is een gerenommeerd, middelgroot exportbedrijf van bloembollen in het westen van Nederland. De onderneming levert zowel bollen aan broeierijen als ten behoeve van de droogverkoop. De export vindt voornamelijk plaats naar West-, Noord- & Oost-Europa.

Toploader

De eigenaren wensen hun bedrijf de komende jaren verder te laten groeien door o.a. het overnemen van (activiteiten van) branchegenoten die aansluiten op hun eigen kernactiviteiten. In dit kader zouden zij graag in contact komen met ondernemers cq. zelfstandig opererende handelsreizigers die op korte of middellange termijn overdracht van hun bedrijf dan wel activiteiten overwegen. Geïnteresseerde partijen kunnen vrijblijvend contact opnemen met: Prisma Advies Groep | Bedrijfsovernames (Alkmaar) De heer Joost Baltus M. 06-23047141 / T. 072-5648416 [email protected] www.prisma-advies.nl P.S. (wederzijdse) discrete behandeling van uitgewisselde informatie is vanzelfsprekend.

GRONDBUNKER MET AFVOERVIJZEL

Total Systems BV Industrieweg 31 1775 PV Middenmeer tel. +31(227) 501211 www.totalsystems.nl

Vakgenoten, toeleveranciers, verkoopmanagers en marketingdeskundigen Op 27 december a.s. verschijnt het vakblad BloembollenVisie met een extra dikke en kleurrijke beurseditie rond de jaarlijkse Mechanisatietentoonstelling (Expo Haarlemmermeer Vijfhuizen 7 t/m 9 januari 2014). Deze speciale beursuitgave staat weer boordevol met beursnieuws, noviteiten en productinnovaties en nog veel meer. Ook een plattegrond en een lijst met de beursdeelnemers zal zeker niet ontbreken. Een optimale gelegenheid dus om via een advertentie in het vakblad BloembollenVisie uw lezersdoelgroep te laten weten dat ook u op de beurs met een stand vertegenwoordigd bent.

Is uw advertentie al gereserveerd? Bel snel voor nadere informatie of een advertentiereservering met Remco Wijnhout of Robert Mondelaars (tel. 023-5714745). Zij adviseren u graag verder.

Bureau van Vliet b.v. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Tel. 023-5714745 Fax. 023-5717680 e.mail: [email protected]

Dahlia’s spoelen voor Rusland! Bel ons voor de mogelijkheden. Noordwijkerhout Telefoon 0252-371111

Robijnslaan 54 2211 TH Noordwijkerhout mob. 06 20297365 tel. 0252 344509 fax 0252 341632

ANEMONEN

e-mail: [email protected]

plant ik mijn bollen stevig in de markt?

Samen met CNB t Marktkennis t Product- en assortimentskennis t Kwaliteitsbegeleiding t Betalingszekerheid t Ondersteuning bij reclames en geschillen t Marketing en promotie van uw product t Toegang tot de juiste zakelijke netwerken t De beste verkooppositie Neem voor meer informatie vrijblijvend contact met ons op.

Heereweg 347 2161 CA Lisse Tel. +31 (0)252 43 14 31

cnb.nl

JOS BEELEN: FHTF GOEDE BEURS VOOR JUB

Recommend Documents