JAARVERSLAG Stichting voor Bijzonder Primair Onderwijs in de Zaanstreek
2011
INHOUDSOPGAVE Hoofdstuk 1: Voorwoord
2
Hoofdstuk 2: Over Agora
4
Hoofdstuk 3: Bestuur en management
6
3.1 3.2 3.3 3.4
Inleiding Visie op besturen Bestuursvergaderingen Overzicht geledingen 2011
7 7 8 8
Hoofdstuk 4: Uit het meerjarenbeleidsplan
4.1 Missie, Visie en Beleidsvorming 4.2 Personeel 4.3 Onderwijs en Identiteit 4.4 Middelen en voorzieningen 4.5 Financiële situatie op balansdatum 4.6 Klachtenregeling
9
10 10 12 16 18 21
Hoofdstuk 5: GMR-jaarverslag
22
Hoofdstuk 6: Kengetallen
26
Hoofdstuk 7: Jaarrekening 2011
34
Hoofdstuk 8: Overige gegevens
55
6.1 Leerlingaantallen 6.2 Personeel 6.3 Verzuim
27 31 33
7.1 Algemene toelichting 7.2 Grondslagen voor waardering activa en passiva 7.3 Grondslagen voor bepaling van het resultaat 7.4 Financiële instrumenten en risicobeheersing 7.5 Activa 7.6 Toelichting bij kasstroomoverzicht 7.7 Passiva 7.8 Verantwoording subsidies 7.9 Niet uit de balans blijkende verplichtingen 7.10 Baten 7.11 Lasten 7.12 Financiële baten en lasten
38 38 41 42 43 45 45 49 50 50 52 54
Agora jaarverslag 2011
1
Voor woord
2
Agora jaarverslag 2011
1
Voorwoord Voor u ligt het Jaarverslag 2011 van Agora, Stichting voor Bijzonder Primair Onderwijs in de Zaanstreek.
‘Continuous Improvement is The heart of Quality Management’ Jay Marino
In dit jaarverslag leggen we verantwoording af over de wijze waarop we getracht hebben met alle ons ter beschikking staande middelen (en zelfs meer dan dat…) goed onderwijs te realiseren voor de kinderen die aan ons zijn toevertrouwd. We trachten u een realistisch beeld te geven van de wijze waarop we hierin geslaagd zijn. We verhalen van de resultaten en successen die we geboekt hebben, maar ook van de tegenslagen die ons pad gekruist hebben. De in 2010 gesignaleerde terugloop in financiën heeft zich helaas in 2011 voortgezet, evenals een terugloop in leerlingenaantallen. Dit neemt echter niet weg dat onze belangrijkste ambitie ligt in het realiseren van continue verbetering. Of ‘Continuous Improvement’ zo u wilt. Continuous Improvement is de benaming van leerprocessen volgens de benadering van de Amerikaan Jay Marino. Een benadering die ons erg aanspreekt en die op veel plaatsen binnen Agora goed van de grond komt. U leest erover in dit jaarverslag. Continu verbeteren is ook datgene wat we ook in de bestuurlijke en ondersteunende processen trachten te realiseren. In dit jaarverslag beschrijven we wat Agora is, waar we voor staan, wat onze ambitie is en via welke weg we deze ambitie trachten te realiseren. U leest onze financiële en inhoudelijke verantwoording. Wij wensen u veel leesplezier!
Taco Keulen Hubert de Waard Rien Spies College van Bestuur Agora Zaanstad, mei 2012
Agora jaarverslag 2011
3
OVER AGORA
4
Agora jaarverslag 2011
2
OVER AGORA In de interconfessionele stichting Agora zijn 26 scholen verenigd. Zij staan in de gemeenten Zaanstad, Wormerland en Oostzaan. De stichting wordt bestuurd door een College van Bestuur. Een bestuurskantoor met functionaliteiten op het gebied van onderwijs, huisvesting, financiën, personeelsbeleid en personeelsadministratie ondersteunt centrale processen en is verantwoordelijk voor de bedrijfsvoering op centraal niveau. Agora werkt continu aan de verbetering van het onderwijs. Goed onderwijs is datgene wat wordt nagestreefd. Goed onderwijs betreft een drietal samenhangende terreinen waarvoor Agora het beste wat zij heeft wil inzetten. Dat zijn: O Passend Onderwijs voor alle leerlingen; O een Breed aanbod in samenhang wijk, vrije tijd en opvang; O onderwijs gericht op Opbrengsten die recht doen aan de capaciteiten en talenten van kinderen. De onderstaande scholen zijn allen scholen die onder onze Stichting vallen:
Het Baken Octant Het SchatRijk De Bijenkorf Paus Joannes Sjalom De Evenaar Petraschool Tamarinde
De Golfbreker De Piramide Toermalijn De Hoeksteen De Rank De Vuurvogel Het Koraal De Regenboog Willibrordschool
De Korenaar De Rietvink De Windroos De Loopplank De Oceaan De Saenparel (voorheen De Keizel) WormerWieken De WESTERKIM
Daarnaast heeft Agora een samenwerking met basisschool De Roos wat betreft het personeelsbeleid. Ook valt de Roos onder het samenwerkingsverband WSNS 2703. Per augustus 2012 zal ook de Vrije school Zaanstreek onder dit samenwerkingsverband vallen. In augustus 2013 vieren wij het twaalfeneenhalfjarig bestaan van de Stichting. Op dat moment zullen wij uitgebreid stilstaan bij de opbrengsten van deze periode van Agora.
Agora jaarverslag 2011
5
Bestuur en management
6
Agora jaarverslag 2011
3
Bestuur en management 3.1 Inleiding In 2011 heeft een projectgroep een advies geformuleerd ten aanzien van bestuurlijke herinrichting. Het bestuur had in 2010 gekozen voor het College van Bestuur/Raad van Toezicht-model. Het advies is deels overgenomen door het bestuur van Agora. De afwijking op het advies zit in de grootte van het College van Bestuur. Dit besluit is voorgelegd aan de Gemeenschappelijke Medezeggenschapsraad en de Resonansgroep van Agora. Na instemming van beide geledingen is de wervings- en selectieprocedure gestart. Dit resulteerde in een drietal benoemingen voor het College van Bestuur, die in het najaar van 2011 zijn ingegaan. Op 14 oktober 2011 was de scheiding van bestuur en toezicht officieel een feit, en werd dit vastgelegd middels nieuwe statuten.
3.2 VISIE OP BESTUREN Agora heeft de ‘Code Goed Bestuur’ onderschreven. Dat betekent voor de inrichting van de organisatie dat de Raad van Toezicht en het College van Bestuur zorgen voor een organisatie, ingericht op basis van efficiency en effectiviteit ten aanzien van het realiseren van de opdracht. Bevoegdheden en verantwoordelijkheden zijn goed verdeeld tussen de verschillende organen. Taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden worden in beginsel zo laag mogelijk in de organisatie belegd. Onze organisatie is zo ingericht dat deze het vermogen heeft zich aan te passen aan een wijzigende omgeving. Professionals worden gestimuleerd om met elkaar in gesprek te gaan om de kwaliteit van het eigen en elkaars professionele handelen te versterken.
Agora jaarverslag 2011
7
Bestuur en management
3.3 BESTUURSVERGADERINGEN De onderwerpen die in 2011 zijn besproken in hoofdlijnen: O bestuurlijke herinrichting O wijziging statuten O verkoop onroerend goed (Het Lichtschip) O accountant rapportages/jaarrekening 2010 O meerjarenbeleidsplan O invoeren van een Meta Management Systeem O ontwikkelplan Centraal Bureau O presentatie Continuous Improvement O vaststelling klokkenluidersregeling O vaststelling bestuursreglement O vaststelling reglement Raad van Toezicht O kaderbrief 2012
3.4 overzicht geledingen 2011
8
Agora jaarverslag 2011
Bestuur (tot 15-10-2011) Drs. F. Günther H. Stoltenberg Drs. J.J. Meure V. Arents H.M. Edzes-Altena
voorzitter secretaris penningmeester lid lid (tevens contactpersoon Resonansgroep)
Raad van Toezicht (vanaf 15-10-2011) Drs. F. Günther H. Stoltenberg V. Arents H.M. Edzes-Altena
voorzitter lid lid lid
Bovenschools Management (tot 15-10-2011) H.L. de Vries H. de Waard
algemeen directeur adjunct algemeen directeur
College van Bestuur (vanaf 15-10-2011) Drs. T.P. Keulen M.C. Spies MLE H. de Waard
voorzitter (vanaf 01-12-2011) lid lid
Uit het meer jaren beleids plan
4 Agora jaarverslag 2011
9
Uit het meerjarenbeleidsplan 4.1 Missie, Visie en Beleidsvorming passend onderwijs, brede school ontwikkeling en opbrengstgericht werken
Agora heeft zich in het jaar 2011 nadrukkelijk bezig gehouden met haar missie en visie. Enerzijds omdat er voor de scholen van Agora een nieuwe schoolplanperiode (2011-2015) werd gestart, anderzijds omdat er een sterke behoefte was om met betrekking tot het te voeren beleid een duidelijke richting aan te geven en te communiceren. Samen met het directeurenoverleg heeft het Bovenschools Management een strategisch beleidsplan ontwikkeld met de titel ‘Bouwen aan Goed Onderwijs; op weg naar 2015’. In dit plan heeft Agora op hoofdlijnen haar koers bepaald voor de komende vier jaar, gebaseerd op haar missie, waar Agora voor staat, gericht op het realiseren van haar visie, waar Agora voor gaat. Om die visie te realiseren heeft Agora drie kernontwikkelingen benoemd: passend onderwijs, brede schoolontwikkeling en opbrengstgericht werken. Agora ziet goed onderwijs dan ook als passend, breed en opbrengstgericht. Alle domeinen van beleidsontwikkeling zijn er op gericht om deze kernontwikkelingen te ondersteunen en te faciliteren. Het gaat daarbij om middelen en voorzieningen, personeel en organisatie, onderwijs en identiteit. Het strategisch beleidsplan dat hierboven is beschreven is breed gedeeld in de organisatie. In de schoolteams, in de GMR, met de Resonansgroep en het bestuur. In de publicatie waarin het plan wordt beschreven nodigt Agora alle scholen en medewerkers uit om na te denken over wat dit plan betekent voor het werk in de school. Agora beoogt hiermee tot gedeelde waarden te komen, gebaseerd op de vastgestelde kernwaarden van de organisatie. In november heeft het directeurenoverleg een algemene vergadering gehouden waarbij de beleidsadviesgroepen op basis van het strategisch beleidsplan de plannen voor de komende periode (2012) hebben gepresenteerd.
4.2 personeel De onderwerpen die in de BAG Personeel & Organisatie aan de orde zijn geweest:
Arbeidscarrousel Vanaf januari is volgens plan gewerkt aan overplaatsingsbeleid. Enerzijds is geprobeerd om medewerkers die vrijwillig overgeplaatst willen worden naar een andere werkplek in de organisatie van dienst te zijn. Anderzijds was er ook sprake van overplaatsing door formatietekort op scholen. Dit heeft geresulteerd in een aantal medewerkers, hoofdzakelijk in de categorie Onderwijs Ondersteunend Personeel, die niet overgeplaatst konden worden in vacatureruimte. Zij vielen vervolgens onder de regels van het Sociaal Statuut. Gedurende het jaar is er intensief gezocht naar oplossingen binnen de organisatie. Aan het einde van het jaar was er nog sprake van 8 fte waarvoor nog geen structurele oplossing gevonden was.
10
Agora jaarverslag 2011
Uit het meerjarenbeleidsplan
Procedure Invalpool De invalpool kent twee categorieën. Medewerkers die werken vanuit een vast contract (ondergebracht in de pool vanuit het Vervangingsfonds) en medewerkers met een tijdelijk contract die tijdelijk ingezet kunnen worden. In die eerste categorie werken acht leerkrachten. Het streven is om hen zo veel mogelijk voor ziektevervanging in te zetten. Gebleken is dat in piekmomenten deze lijst niet lang genoeg is en er veelvuldig gebruik gemaakt wordt van de tweede categorie. Deze categorie is in het begin van het schooljaar groot, maar halverwege het schooljaar blijkt steeds dat veel mensen toch een (tijdelijk) plaatsje ergens in het werkveld hebben gevonden. De roep om categorie één uit te breiden is er wel, maar dit is een te risicovolle stap wat betreft onze financiële verplichtingen. De medewerkers vanuit de invalpool worden vanuit het Centraal Bureau begeleid. Na iedere invalbeurt vult de school een evaluatieformulier in, hetgeen ondersteunend is in de begeleiding.
Bekwaamheidsdossier In 2011 is er veel onderzoek gedaan naar een eenvoudige manier van invoeren van een dergelijk dossier binnen de module van Raet. Tot op heden is dat nog niet gelukt. Het proces wordt in 2012 voortgezet.
Verzuimmanager Binnen Raet is wel de verzuimmanager ingericht en voorzichtig opgestart. Binnen deze module kan iedereen werken met een bewakings- en beschrijvingssysteem omtrent verzuim.
Functiemix tweede tranche In onze organisatie zijn de te behalen minimumpercentages gehaald. Ook in 2011 is er niet voor gekozen om LC-functies in het basisonderwijs in te voeren, hetgeen resulteerde in een hoger percentage LB-functies. De Beleidsadviesgroep houdt nauwkeurig bij welke kwalificaties er nodig zijn om voor een LB-functie in aanmerking te komen.
Regeling Waardering De gesprekkencyclus kende nog een hiaat in de uitvoering van de beoordelingsgesprekken. Deze werden nog niet door alle scholen in de volle breedte uitgevoerd. Middels begeleiding van het CPS is hier een slag in geslagen, zowel op beleidsniveau als op uitvoeringsniveau (door middel van trainingen).
CAO OOP De scholen zijn gewezen op de verschillende mogelijkheden bij de uitvoering van de CAO voor onderwijsondersteunend personeel. Een notitie hierover is nog in voorbereiding.
Sociaal Statuut/overplaatsingsbeleid Tussen februari en mei 2011 is er in de praktijk druk gewerkt met het overplaatsingsbeleid. Dit heeft geresulteerd in een verfijning van het beleidsstuk. In de praktijk zijn er een aantal onderwijs ondersteunende personeelsleden bovenformatief verklaard. Zij maakten gebruik van de mogelijkheden van het sociaal statuut.
Agora jaarverslag 2011
11
Uit het meerjarenbeleidsplan
4.3 Onderwijs en Identiteit 4.3.1 Beleidsadviesgroep Onderwijs EN Identiteit De onderwerpen die in de BAG Onderwijs & Identiteit aan de orde zijn geweest:
Opbrengstgericht werken Vanuit de landelijke overheid, maar ook vanuit het onderwijsveld zelf, wordt een meer systematische en planmatiger wijze van werken in het onderwijs gestimuleerd. Ook Agora is zeer actief op dit terrein. Om deze werkwijze, die gezien wordt als een omslag in het denken van de onderwijsgevende, een plek te geven heeft Agora nauwe samenwerking gezocht met dr. Jay Marino. Deze Amerikaanse onderwijskwaliteitsdeskundige heeft als superintendent van een schooldistrict in Illionois (VS) een methode ontwikkeld om ‘Continuous Improvement’ operationeel te maken in de onderwijspraktijk. In 2011 is bij Agora een tweetal trainingen van een week georganiseerd onder leiding van deze deskundige.
Bovenschoolse schoolgids In 2011 is een begin gemaakt met het tot stand brengen van een bovenschoolse schoolgids. De schoolgids beschrijft als wettelijk verplicht document het gevoerde beleid richting ouders en belangstellenden. Veel beleid is binnen Agora bovenschools, dat wil zeggen geldend voor alle scholen, vastgesteld. Er zijn ook zaken die specifiek op schoolniveau worden beschreven. In 2011 zijn die teksten, die voor alle scholen gelden verzameld en verwerkt in de diverse schoolgidsen.
Inschrijfformulier scholen De scholen van Agora zijn gewend om de leerlingen met een eigen inschrijfformulier in te schrijven. Verbetering in de afstemming met het door alle scholen van Agora gebruikte leerlingadministratie programma Parnassys maakt het noodzakelijk om één formulier te gaan gebruiken. Het formulier is in 2011 ontwikkeld en zal in 2012 definitief in gebruik genomen worden.
Bestemmingsbox In de Lumpsum-financiering is een bedrag per leerling opgenomen ter versterking van de kwaliteit van het onderwijs, met name gericht op taal en rekenen. Agora heeft het budget bovenschools ingezet, zodat alle scholen kunnen profiteren van de kennis en expertise die in de organisatie wordt ontwikkeld. Voor een aantal onderwerpen zijn Professionele Leer Gemeenschappen, PLG´s, gestart. Deze kennisgroepen worden gefinancierd uit de bestemmingsbox en staan ten dienste van de gehele organisatie. Naast de PLG´s die uit de bestemmingsbox gefinancierd worden, zijn er nog andere in de organisatie werkzaam. In totaal hebben we binnen Agora twaalf PLG´s.
Zorgplan 2011-2012 Het Samenwerkingsverband WSNS 2703, waarin Agora als grootste bestuur in participeert, heeft een nieuw zorgplan vastgesteld. De beleidsadviesgroep Onderwijs en Identiteit heeft dit van een positief advies voorzien. Dit zorgplan moet gezien worden als een tussenstap richting passend onderwijs.
Identiteit Agora heeft in haar strategisch beleidsplan ‘Bouwen aan goed onderwijs’ aangegeven de levensbeschouwelijke identiteit van de organisatie voortdurend onderwerp van gesprek te laten zijn. Het is de bedoeling om in het komend kalenderjaar een themabijeenkomst te organiseren over dit aspect.
12
Agora jaarverslag 2011
Uit het meerjarenbeleidsplan
Bij de vragen rond de levensbeschouwelijke identiteit van de scholen wordt het bestuur geadviseerd door de Resonansgroep. Deze groep, bestaande uit mensen van binnen en buiten de organisatie, was tot de bestuurlijke herinrichting wat onzichtbaar voor de organisatie, omdat zij alleen met het bestuur communiceerde dat op afstand was gepositioneerd. Nu het nieuwe College van Bestuur dichter op de organisatie staat en de gesprekspartner van de Resonansgroep blijft, zal ook de adviesrol van deze groep sterker worden neergezet. Bij de bestuurlijke herinrichting heeft de Resonansgroep een belangrijke rol gespeeld.
Verbinding jeugdzorg Agora ziet onderwijs als één van de spelers in de totale ontwikkeling van het kind. In haar visie beschrijft Agora dat zij wil bijdragen aan een stimulerende omgeving voor kinderen die mogelijkheden biedt voor leren, spelen, ontdekken en ontwikkelen. Ook de jeugdzorg speelt hierin een rol. Op tal van plaatsen heeft Agora samenwerking gezocht en gevonden met andere partners.
ParnasSys Agora gebruikt het instrument ParnasSys voor haar leerlingadministratie en als leerlingvolgsysteem. De scholen en de bovenschoolse organisatie hebben in 2011 veel werk verzet om het systeem verder te implementeren en het ten dienste te laten komen van de leraar in de klas. Met behulp van speciaal hiervoor opgeleide experts is al veel bereikt. De meeste leraren gebruiken het instrument om de vorderingen van de leerlingen vast te leggen en te volgen. Daarnaast zijn de eerste stappen gezet om het instrument ook toegankelijk te maken voor de ouders, zodat zij de vorderingen van hun kinderen kunnen volgen. Ook de uitwisseling van inhoudelijke en administratieve gegevens met het voortgezet onderwijs is in een eerste fase opgezet.
Schoolmaatschappelijk werk (SMW)
Het geven van onderwijs is de corebusiness van Agora en is daarmee ook continu onderwerp van gesprek en ontwikkeling.
De rol van het Groot Zorg Team in de scholen van Agora als multidisciplinair team is nog steeds van waarde. Agora heeft in 2011 een beleidsdocument vastgesteld, waarin de positie van het schoolmaatschappelijk werk in deze teams is vastgelegd. Iedere school heeft een directe relatie met het schoolmaatschappelijk werk en maakt naar behoefte gebruik van de diensten.
Het onderwijs Het geven van onderwijs is de corebusiness van Agora en is daarmee ook continu onderwerp van gesprek en ontwikkeling. In de Professionele Leergemeenschappen die bovenschools zijn georganiseerd, wordt gewerkt aan kennisontwikkeling vanuit praktijkonderzoek. Ook groepen als het IB-netwerk en het WSNS-team werken aan de verbetering van het onderwijs. Onderwerpen die in 2011 aan de orde zijn geweest zijn onder andere: het ontwikkelingsperspectief, het leesonderwijs, het dyslexieconvenant dat is gesloten met de onderwijspartners in de Zaanstreek, en de samenwerking met het voorgezet onderwijs ten aanzien van de overgang van het primair naar het voortgezet onderwijs.
Inductiefase Leraren die direct van de opleiding komen en als startbekwaam in de scholen van Agora aan het werk gaan, komen in de inductiefase. In deze periode worden zij verder begeleid in de ontwikkeling naar meer bekwaam. In 2011 heeft Agora hier nieuw beleid aan toegevoegd. In het jaar dat de nieuwe leerkrachten starten worden zij met name meegenomen in de beleidsontwikkelingen die in het strategisch beleidsplan van Agora worden beschreven. De inductiefase is hiermee specifieker voor Agora ingericht.
4.3.2 WSNS Samenwerkingsverband 27.03 Het Samenwerkingsverband 27.03 wordt gevormd door twee besturen, Agora en het bestuur van de Stichting Islamitisch Onderwijs Zaanstad. De laatste participeert met één school, De Roos, in het SWV. Deze school maakt gebruik van alle diensten en kennis die in het SWV worden geleverd en ontwikkeld.
Agora jaarverslag 2011
13
Uit het meerjarenbeleidsplan
Onderwijsresultaten Kinderen gaan naar school om te leren en te participeren. Het leren betreft een veelheid aan kennis en vaardigheden die kinderen zich gedurende de basisschoolperiode zich maken. Het participeren, het meedoen, is eveneens van groot belang. Kinderen willen er graag bij horen en moeten ook hier vaardig in worden en bij worden geholpen. Uiteindelijk zullen zij later als goede burgers een bijdrage gaan leveren aan de samenleving. Niet alles in het onderwijs, wat aan het voorgaande bijdraagt, is meetbaar. Toch ziet Agora het leren en participeren van kinderen als een opbrengst. Hiervoor stel je doelen en controleer je regelmatig of die doelen worden gehaald en of de school de goede dingen doet om aan de doelen te werken. Van dit proces en de resultaten daarvan leggen de scholen verantwoording af. Zij doen dat naar de inspectie, die hierin de overheid vertegenwoordigt, naar het bevoegd gezag middels de managementrapportages en naar de ouders en andere stakeholders in het jaarverslag van de school en de schoolgids. Verantwoording afleggen over de resultaten van het leren vindt plaats op het gebied van lezen, begrijpend lezen en op rekenen/wiskunde. De tevredenheid van leerlingen en ouders over de school zegt iets over de resultaten bij het participeren, de betrokkenheid en het welbevinden. Voor de leerresultaten nemen de scholen toetsen af en voor de tevredenheid wordt eens per twee jaar een vragenlijst door ouders en leerlingen ingevuld. Agora is van mening dat alle scholen minimaal moeten voldoen aan de eisen die de onderwijsinspectie stelt. Daarnaast dienen scholen heldere ambities te verwoorden die aangeven welke resultaten zij verwachten op basis van de leerlingen waarvoor zij verantwoordelijk zijn. Hoge verwachtingen van kinderen zijn hierbij het uitgangspunt.
De onderwijsresultaten in het schooljaar 2010-2011 voor de vakken Technisch Lezen (TL), Begrijpend Lezen (BL) en Rekenen/Wiskunde (RW) worden in de onderstaande tabel weergegeven. TL Toermalijn 2,8 C+ De Korenaar 2,5 C De Rank 2,7 C+ De Bijenkorf 3,1 B- Willibrord 2,8 C+ De Golfbreker 2,5 C De Hoeksteen 2,9 C+ De Evenaar 2,9 C+ Paus Joannes 2,5 C De Regenboog 2,7 C De Windroos 2,5 C De Piramide 2,7 C+ De Loopplank 3,1 B- De Vuurvogel 2,8 C+ Tamarinde 2,6 C De Saenparel 2,7 C+ WormerWieken 2,7 C+ De Westerkim 2,7 C+ Het Baken 2,9 C+ De Rietvink 2,8 C+ Octant 2,7 C+ Het SchatRijk 2,9 C+ De Oceaan 2,5 C Het Koraal 3,0 B- Gemiddeld 2,71 Aantal leerlingen 5533
14
Agora jaarverslag 2011
BL RW 3,3 B- 3,3 B- 3,0 C+ 3,4 B 3,1 B- 3,2 B- 3,4 B 3,4 B 2,0 C+ 3,3 B- 2,0 C+ 3,2 B- 3,0 B- 3,8 B 3,4 B 3,2 B- 2,4 C 3,0 C+ 2,8 C+ 3,3 B- 2,7 C+ 2,8 C+ 3,1 B- 3,2 B- 2,1 C- 2,7 C+ 3,0 C+ 3,1 B- 2,6 C 2,9 C+ 2,8 C+ 3,3 B- 3,0 C+ 3,4 B 3,2 B- 3,4 B 3,0 C+ 3,3 B- 2,9 C+ 3,4 B 3,1 B- 3,5 B 3,0 B- 3,3 B- 2,7 C+ 3,3 B- 2,8 C+ 3,8 B 2,95 3,25 5178 5433
Gem. 2,90 2,83 2,90 3,37 2,90 2,74 3,03 3,03 2,62 2,81 2,68 2,82 2,72 2,90 2,72 2,90 2,92 2,90 3,06 3,03 2,90 3,06 2,80 3,15 2,88 5776
Uit het meerjarenbeleidsplan
De cijfers dienen als volgt te worden geinterpreteerd: Het cijfer verwijst naar de score op een schaal die loopt van 0 tot 5. De letter verwijst naar de indeling E-D- C- B- A en correspondeert met het genoemde getal. Zie ook de indeling voor de landelijke scores. De + verwijst naar een hoge score binnen een letter, een – verwijst naar een lage score binnen een letter. 0-1: Cito E. De 10 % slechts presterende leerlingen van Nederland. 1-2: Cito D. De 15 % onvoldoende presterende leerlingen. 2-3: Cito C. De 25 % net onder het gemiddelde presterende leerlingen. 3-4: Cito B. De 25 % bovengemiddeld presterende leerlingen. 4-5: Cito A. De 25 % best presterende leerlingen. Ondanks het feit dat Agora veel aandacht besteedt aan het continu verbeteren van het onderwijs, zijn er nog twee scholen van de stichting ‘zwak’ in het oordeel van de inspectie. De SBO-voorziening Sjalom/Petra werd in 2010 als zeer zwak beoordeeld en heeft zich nu verbeterd naar het predicaat zwak. De verwachting is dat in 2012 weer een basisarrangement wordt gegeven. De Loopplank was al enige tijd onder de aandacht van de bovenschoolse leiding. Een verbetertraject was reeds ingezet toen ook de inspectie de school als zwak beoordeelde. In 2012 is weer een basisarrangement afgegeven.
De tevredenheid van ouders en leerlingen is gemeten met een vragenlijst uit het kwaliteitszorginstrument van Van Beekveld & Terpstra. Er is gescoord op een schaal van 1 tot 4. Per onderdeel zijn een aantal vragen gesteld. De score van de diverse onderdelen is hieronder weergegeven. Tot slot geven ouders en leerlingen een rapportcijfer op de schaal van 1-10. Ouders Leerlingen Leerstof en toetsen 3,4 Leerstof en toetsen De lessen Begeleiding 3,4 Begeleiding Leer en hulpmiddelen 3,6 Leer- en hulpmiddelen ICT 3,1 ICT Zorg 3,1 Pedagogisch klimaat 3,5 Sfeer Sociale omgang 3,5 Sociale omgang Veiligheid 3,2 Veiligheid Handelingsgericht werken 3,3 Interactie leerkracht-ouder 3,5 Interactie leerkracht-leerling 3,6 Interactie leerling-leerkracht Directie 3,5 Interactie leerling-directeur Huisvesting 3,1 Schoolgebouw Procedures 3,5 Informatievoorziening 3,5 Informatievoorziening Overlegstructuur 3,3 Inspraak Ouderbetrokkenheid 3,3 Verwachtingen 3,4 Rapportcijfer 7,5 Rapportcijfer
Agora jaarverslag 2011
3,6 3 3,1 3 2,8 2,9 2,9 2,9
3,4 3,4 3 3,5 2,9 7,9
15
Uit het meerjarenbeleidsplan
4.4 Middelen EN voorzieningen 4.4.1 Middelen & Voorzieningen De onderwerpen die in de BAG Middelen en voorzieningen aan de orde zijn geweest:
Schoonmaak De schoonmaak van de Agora-gebouwen is een punt van grote aandacht geweest. Europese aanbesteding van het werk leidde tot grote problemen. De opdrachtnemer die uit het aanbestedingstraject als leverancier van deze dienst naar voren kwam, bleek niet in staat de gewenste en overeengekomen kwaliteit te leveren. Ook na de diverse herkansingen die geboden zijn, bleek de aanbieder hier niet aan te kunnen voldoen. De problemen escaleerden rond de zomerschoonmaak. Veel gebouwen waren onvoldoende schoongemaakt gedurende de zomervakantie, waardoor ook leerkrachten moesten worden ingezet om het nieuwe schooljaar in een schone omgeving te kunnen starten. Het contract met de aanbieder is beëindigd en in 2012 kan begonnen worden met nieuwe leveranciers.
ICT Op het gebied van ICT zijn de nodige stappen gezet. In 2011 is veel hardware vervangen. Inhoudelijk zijn er een aantal nieuwe trajecten gestart. Zo zijn alle scholen gebruik gaan maken van het webbased en interactief programma ‘De Rekentuin’, waarmee leerlingen zowel thuis als op school kunnen werken. Op basis van de resultaten wordt het programma voor de kinderen aangepast. Ook de tablet doet zijn intrede. Op basisschool Paus Joannes gaan kinderen werken met I-pads. De ervaringen zijn nog pril, maar de verwachtingen hoog. Sharepoint wordt een steeds meer gebruikt platform voor informatie en communicatie binnen Agora. Samenwerkende groepen delen hierop hun documenten met collega’s en geïnteresseerden binnen de stichting. Agora krijgt in 2011 ook een nieuwe website. Binnen deze site zijn naast informatie over de stichting ook links naar de scholen te vinden. De meeste scholen van Agora werken in 2011 aan nieuwe sites.
Pilot aanmeldprogramma voor TSO Zeer veel kinderen maken gebruik van de tussenschoolse opvang (TSO). Om de administratieve last van aan- en afmelden, incasso van de bijdrage en de betaling van de vrijwilligers te beperken zijn een aantal scholen gestart met het programma ‘Overblijven met Edith’. Ouders kunnen via internet op elk gewenst moment kinderen aan- en afmelden. De incasso is aan dit programma gekoppeld. Gekeken zal worden of de wijze van werken ook voor de overige scholen een optie zal zijn.
Meerjarenbegroting Om tot een goede meerjarenbegroting te komen is het zaak om de leerlingenstromen goed in beeld te krijgen. Bij het opstellen van de begroting voor een kalenderjaar wordt vooral goed gekeken naar het verwachte leerlingaantal in de komende jaren. Ook de verhouding tussen onder- en bovenbouwleerlingen wordt goed in beeld gebracht vanwege een verschillend budget. Daarnaast is het van belang om de personeelsopbouw goed in kaart te krijgen. De verplichtingen aan personeel, het natuurlijk verloop daarvan en de eventuele groei of krimp zijn bepalend voor het aannamebeleid van nieuw personeel. Omdat krimp een eerder te verwachten beeld van de komende jaren is, heeft dit voor Agora veel aandacht.
16
Agora jaarverslag 2011
Uit het meerjarenbeleidsplan
Managementrapportages De algemene directie, en vanaf oktober 2011 het College van Bestuur, heeft drie maal per jaar een managementrapportagegesprek met de directeuren van de scholen. Onderwerpen die gedurende het jaar in ieder geval aan de orde komen zijn: de begroting, de uitputting van de budgetten gedurende het jaar, het personeelsbeleid van de scholen en de kwaliteit van het onderwijs.
Centraal en decentraal/financiering De komst van Lumpsum in het primair onderwijs heeft gezorgd voor een nieuwe dynamiek in het financieel denken van bestuurders en leidinggevenden in het onderwijs. Het besef dat de scholen die onder één bestuur vallen van elkaar afhankelijk en met elkaar verbonden zijn, wordt groter. Het begrip ‘interdependentie’ wordt werkelijkheid. Ook het ministerie van onderwijs, de PO-raad en de besturenorganisaties erkennen dat er een nieuwe werkelijkheid op financieel gebied ontstaat. Daarom is het traject ‘Eerst kiezen, dan delen’ opgestart, waarin leidinggevenden bewust gemaakt worden van deze afhankelijkheid en wordt het belang van een andere wijze van omgaan met de budgetten zichtbaar gemaakt. Omdat ook Agora dit ervaart en onderkent is dit door de overheid aangeboden traject ‘Incompany’ voor alle directeuren van de stichting uitgevoerd. In totaal hebben dertig leidinggevenden deze tweedaagse training gevolgd. De nieuwe inzichten die hieruit zijn ontstaan geven input aan de voorbereiding van de kaderbrief 2013. Hierin zal Agora haar nieuwe wijze van het verdelen van middelen op basis van inhoudelijke keuzes vastleggen.
Kaderbrief De kaderbrief is een document waarin Agora vastlegt wat haar keuzes zijn ten aanzien van de verdeling van haar middelen. In 2008 was hier een aanvang mee gemaakt om inhoud te geven aan het ingevoerde Lumpsumbeleid. Uiteindelijk is deze werkwijze niet voortgezet. Het nieuwe College van Bestuur van Agora heeft in september 2011 besloten om weer met een kaderbrief te gaan werken; voor de begroting 2012 is een kaderbrief opgesteld. Deze versie is nog niet gebaseerd op inhoudelijke keuzes, maar op bestaand beleid. Besloten wordt om in 2012 direct te starten met de kaderbrief voor 2013 en de jaren daarna. Hierbij zullen de inzichten uit het traject ‘Eerst kiezen, dan delen’ leidend zijn.
4.4.2 Huisvesting In 2011 zijn de besprekingen over de uitrol van het Integraal Huisvestingsplan Zaanstad (IHP) afgerond. Vanaf 2012 kan er nu eindelijk gebouwd gaan worden vanuit een door ons beleefde achterstand op huisvestingsgebied voor het Primair Onderwijs. Daarnaast zijn er de volgende grote onderhouds- en nieuwbouwzaken aan de orde geweest: O Voorbereidende gesprekken nieuwbouw Westerkim. Voor deze school willen we samen met ’t Buut van Zaan Primair in het plan Overtuinen komen tot een MFA, (multifunctionele accommodatie) gecombineerd met kinderopvang en naschoolse opvang; O Oplevering nieuwbouw Tamarinde. Op de hoofdlocatie is het gebouw uitgebreid met twee lokalen; O Groot onderhoud bij De Loopplank (schilderen, vloerbedekking, plafonds, verlichting); O WormerWieken werd na oplevering nieuwbouw het plein opgehoogd en heringericht; O In het kader van subsidie binnenklimaat en milieu zijn de volgende scholen voorzien van HR++ glas en energiezuinige verlichting: De Windroos, De Rank, De Regenboog, De Evenaar en De Vuurvogel. Warmteterugwin-units werden geplaatst bij De Rank, De Regenboog en enkele lokalen van De Golfbreker; O In het kader van provinciale subsidie zijn er negen scholen voorzien van zonnepanelen op het dak; O Vergunningsaanvraag en afhandeling voor nieuwbouw voor basisschool Octant.
Agora jaarverslag 2011
17
Uit het meerjarenbeleidsplan
4.5 Financiële situatie op balansdatum Verschillende factoren zijn van invloed op de financiële situatie van de Stichting Agora. Er is sprake van krimp in leerlingenaantallen (en daardoor van minder inkomsten) en van bezuinigingen (met name op het passend onderwijs). De krimp in leerlingenaantallen brengt met zich mee dat ook in organisatorische zin zal moeten worden gekrompen. De bezuinigingen in samenhang met de invoering van passend onderwijs impliceren dat we met relatief minder middelen een beter product moeten bieden. Dit levert spanning op en noodzaakt ons – meer dan ooit- de beschikbare middelen zo optimaal mogelijk in te zetten. Door flexibilisering kunnen we onze middelen op maat inzetten. In 2011 speelde een starheid in het verdelen van middelen door middel van een vaste verdeling tussen centraal en decentraal georganiseerde activiteiten (met bijbehorende middelen) ons nadrukkelijk parten en vormden bijvoorbeeld de dienstverbanden van medewerkers met de scholen en de stugge scheiding tussen organisatiebreed en decentraal in te zetten middelen een belemmering in de vlotte aanpassing aan het huidige krimpscenario. Door een meer flexibele inzet van middelen zullen we beter in staat kunnen zijn de meerwaarde van het grote geheel te benutten en ons aan te passen aan gewijzigde omstandigheden. In de kaderbrief 2013 geven we hier richting aan.
Negatief resultaat: de lasten zijn niet met lagere inkomsten mee gedaald.
De flexibiliteit ontstaat door: Het creëren van financiële buffers in de vorm van een projectenpot en een noodfonds. Het creëren van een flexibele schil: flexkrachten, invalpool, tijdelijke krachten. Het benutten van de meerwaarde van het grote geheel door o.m. gezamenlijke inkoop, deskundigheid delen in een integraal kindcentrum etc.
Het netto resultaat Het netto resultaat is uitgekomen op € 896.973 negatief. Dalende leerlingaantallen zorgen voor lagere Rijksvergoedingen. Ten opzichte van vorig jaar is de lumpsum vergoeding met € 0,5 miljoen en de overige baten – voornamelijk incidentele subsidies – ook met € 0,5 miljoen gedaald. De lasten zijn echter niet mee gedaald. Zij liggen op hetzelfde niveau van 2010 en bovendien hoger dan begroot. NETTO RESULTAAT Totaal baten Totaal lasten Saldo baten en lasten Financiële baten en lasten Netto resultaat
2011 € 38.302.826 39.344.238 -1.041.412 144.439 -896.973
Begroting 2011 € 36.735.580 36.863.358 -127.778 105.000 -22.778
2010 € 39.340.174 39.363.088 -22.914 61.280 38.366
De noodzaak om in te grijpen in de ontwikkeling van personele lasten is voor 2011 niet op tijd ingezien en de mogelijkheden om deze lasten daardoor op korte termijn sterk om te buigen waren beperkt. De schooldirecties hebben het urgentiebesef om in te grijpen, omdat een aantal componenten structureel doorwerken naar de toekomst. Naast de richting die aangegeven wordt in de kaderbrief 2013 worden er ook voor 2012 reeds maatregelen genomen. Het college van bestuur
18
Agora jaarverslag 2011
Uit het meerjarenbeleidsplan
heeft de regie op de in gang gezette maatregelen en volgt de ontwikkeling van de loonkosten maandelijks op de voet. Met als doel om in 2012 binnen de financiële krijtstrepen te blijven.
Resultaatbestemming Voorgesteld wordt het resultaat 2011, conform bestaand beleid ten laste te brengen van de algemene reserve. De mutaties in de bestemmingsreserve publiek en het bestemmingsfonds komen ten gunste van de algemene reserve. De algemene reserve daalt per saldo met €733.575.
Resultaatbestemming 2011 Toevoeging algemene reserve Netto resultaat 2011 -896.973 Mutaties Bestemmingsreserve publiek -226.169 Bestemmingsreserve privaat 68.797 Bestemmingsfonds (privaat) -6.026 163.398 -733.575 Vermogenspositie In 2009 heeft de commissie ‘Vermogensbeheer Onderwijsinstellingen’ (commissie Don) in het rapport ‘Financieel beleid van onderwijsinstellingen’ aan de minister van OCW aanbevelingen gedaan inzake het financieel beheer bij onderwijsinstellingen. Een onderdeel van de aanbevelingen is het benoemen van twee kengetallen; het vermogensbeheer en het budgetbeheer. In dit jaarverslag zijn deze kengetallen opgenomen, inclusief de door de commissie bepaalde signaleringswaarden. Kengetallen vermogenspositie signalerings signalerings grens grens 2011 2010 2009 onder boven Solvabiliteit Kapitalisatiefactor Liquiditeit Rentabiliteit
Definitie solvabiliteit: Eigen vermogen gedeeld door het totale vermogen (balanstotaal) Definitie kapitalisatiefactor: Balanstotaal gedeeld door de totale baten (inclusief de rentebaten) Definitie liquiditeit: De verhouding tussen de vlottende activa (som van liquide middelen, vorderingen en voorraden) en de kortlopende schulden.
43% 38% 1,58 -2,3%
47% 38% 1,39 0,1%
46% 39% 1,30 3%
20% geen 0,5 0%
geen 35-60% 1,5 5%
De kengetallen zijn een momentopname berekend naar de in de jaarrekening vastgelegde situatie per 31 december. Niet het statische beeld van een kengetal, maar vooral de trendmatige ontwikkeling van de gezamenlijke kengetallen over meerdere jaren is essentieel. Voor de bovengenoemde kengetallen heeft Agora (nog) geen eigen streefwaarden benoemd. De solvabiliteit verschaft inzicht in de financieringsopbouw en geeft aan in hoeverre op lange termijn aan de verplichtingen voldaan kan worden. De solvabiliteit van stichting Agora is gezond en ligt ruim boven de ondergrens. De kapitalisatiefactor van stichting Agora ligt op 38%, is stabiel en ligt aan de onderkant van de bovengrens. Bij een te hoge factor stelt de commissie Don: ‘Als instellingen meer kapitaal hebben dan past bij de jaarlijkse baten, wordt een deel van dat kapitaal kennelijk niet efficiënt benut: men zou immers dezelfde diensten moeten kunnen leveren met minder kapitaal’. De liquiditeit geeft aan in hoeverre op korte termijn aan de verplichtingen kan worden voldaan. De Stichting Agora heeft op 31 december 2011 de beschikking over € 5.499.249 aan liquide middelen en heeft daarnaast € 3.370.953 openstaan aan nog te ontvangen bedragen. Deze bedragen zijn binnen één jaar opeisbaar. Het totaal van de openstaande kortlopende schulden bedraagt € 5.606.229 De liquiditeit in 2011 ligt met 1,6 boven de bovengrens van 1,5.
Agora jaarverslag 2011
19
Uit het meerjarenbeleidsplan
Definitie rentabiliteit: Resultaat uit gewone bedrijfsvoering gedeeld door de totale baten
De rentabiliteit geeft aan welk percentage van de omzet als resultaat wordt behaald. Op een omzet € 38,3 miljoen heeft Agora een negatief resultaat behaald van € 9 ton, oftewel -2,3%. Onderstaand de kengetallen budgetbeheer van de commissie Don. Alle kentallen geven een stabiel beeld. De rijksbijdrage is goed voor 94% van de baten. De personele lasten als aandeel in de totale lasten is goed voor 83% van de totale lasten. De algemene reserve ten opzichte van de totale lasten bedraagt 16%.Het aandeel personele lasten als percentage van de rijksbijdrage schommelt rond de 90%. Beleids kengetallen Rijksbijdragen/baten Personele lasten/totale lasten Eigen vermogen/totale lasten Personele lasten/rijksbijdrage
2011 94% 83% 16% 91%
2010 93% 83% 18% 89%
2009 93% 83% 18% 90%
Ontwikkeling leerlingaantallen Het leerlingaantal is voor het 2e achtereenvolgende jaar gedaald tot 7537 leerlingen. Volgens de prognose van de gemeente Zaanstad, bekrachtigd door een landelijk rapport zal deze daling zich trendmatig doorzetten. Daarbij geldt dat er een enkele school binnen Agora nog zal groeien en dat de meeste zullen krimpen dan wel maximaal in omvang gelijk blijven. De tijdelijke piek in 2015 heeft te maken met de woningbouwplannen in de nieuwbouwwijken van ons verzorgingsgebied. Gelet op de economische ontwikkelingen mag veronderstelt worden dat deze groei minder groot zal zijn en als die komt verder in de toekomst zal liggen.
Treasuryverslag boekjaar 2011 Het treasurybeleid van de Stichting AGORA en zijn scholen vindt plaats binnen de kaders van de Regeling van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen van 16 september 2009, kenmerk FEZ/CC-2009/150185, houdende regels over het beleggen en belenen van publieke middelen (Regeling beleggen en belenen door instellingen voor onderwijs en onderzoek 2010). Liquide middelen die niet direct nodig zijn voor de bedrijfsvoering kunnen worden omgezet in obligaties (staatsleningen) om een hoger rendement te behalen. Het renteresultaat opgenomen in de jaarrekening van 2011 bedraagt € 144.439. Tenzij anders is aangegeven staan de liquide middelen ter vrije beschikking. De beleggingsportefeuille bestond in 2011 uit meerde obligatieleningen Nederland. Per 15 juli 2011 is de beleggingsportefeuille verkocht en is de opbrengst op een geblokkeerde spaarrekening gestort in verband met de verpanding aan de Rabobank om een rekening-courant op te kunnen nemen.
20
Agora jaarverslag 2011
Uit het meerjarenbeleidsplan
4.6 Klachtenregeling Communicatie is heel erg belangrijk. We gaan er vanuit dat we dit zo goed mogelijk doen. Desalniettemin kunnen ouders een aanleiding hebben om een klacht in te dienen bij het bestuur of de klachtencommissie. Agora hanteert hiervoor een klachtenregeling, waardoor zij tevens voldoet aan de wettelijke regeling voor klachten. Het is belangrijk dat zowel voor ouders als medewerkers duidelijk is welke stappen ondernomen moeten worden als men meent een (terechte) klacht te hebben. De regeling biedt daarnaast aan ouders de geruststelling dat een klacht deskundig en onafhankelijk wordt beoordeeld. Voor de medewerkers is er de zekerheid van alle blaam gezuiverd te kunnen worden indien een klacht onterecht blijkt te zijn. Gerapporteerd wordt het aantal klachten die bij het bestuur, de externe vertrouwenspersoon en de klachtencommissie zijn binnengekomen c.q. in behandeling zijn genomen. Aantal klachten neergelegd bij het Bestuur: Aantal klachten via externe vertrouwenspersoon: Aantal klachten bij de Klachtencommissie: Totaal
2011 7 4 4 15
2010 10 0 3 13
De klachten betroffen o.a.: O Verstoorde relatie ouders-school, door loslippigheid personeel. Leerling hierna van school; O Onderkennen (school) dat leerling ADHD zou hebben en dyslectisch is; O Niet adequaat reageren bij leerling met dyslexie; O In rekening brengen eigen bijdrage (S)MRT, terwijl dit onder schooltijd gegeven wordt; O Huisvestingsklachten; O Vermeend grensoverschrijdend gedrag leerkracht t.o.v. leerling; O Vermeend grensoverschrijdend gedrag directeur t.o.v. zorgleerling; Een tweetal klachten is voorgekomen bij een landelijke commissie. Vier klachten zijn bij de externe vertrouwenspersoon terecht gekomen, waarvan er drie zijn opgelost en een vierde d.m.v. een personele verplaatsing beëindigd is. De andere klachten zijn op bestuursniveau opgelost.
Agora jaarverslag 2011
21
GMRjaar verslag
22
Agora jaarverslag 2011
5
GMR-jaarverslag Met dit verslag geeft de GMR aan met welke onderwerpen zij hoofdzakelijk bezig is geweest. Ook is dit verslag een verantwoording van de activiteiten en bezetting gedurende het jaar.
Bestuurlijke herinrichting Het afgelopen jaar stond vooral in het teken van de bestuurlijke herinrichting van AGORA. De verplichte scheiding van bestuur en toezicht (good governance) was de directe aanleiding de bestuurlijke organisatie van de stichting onder handen te nemen. Een lid van de GMR heeft in de werkgroep bestuurlijke herinrichting een bijdrage geleverd. In 2011 hebben we als GMR een adviesaanvraag ontvangen die de nodige stof binnen de organisatie heeft doen opwaaien. In een zorgvuldig proces, dat langer heeft geduurd dan we hadden verwacht, hebben we als GMR positief - maar wel zeer kritisch - gereageerd op de voorgenomen besluiten. Uiteindelijk zijn we in goed overleg tot een aantal afspraken kunnen komen, waarbij beide partijen een deel van hun wensen gerealiseerd hebben. Door de manier waarop de gesprekken uiteindelijk verliepen, hebben beide partijen meer begrip gekregen voor elkaars standpunten en hebben we een uitkomst bereikt die volgens ons voor Agora het beste is.
Schoonmaak
Bezuinigingen zijn noodzakelijk om te voorkomen dat Agora te ver in de verliezen duikt en haar eigen vermogen opmaakt.
Naast dit bestuurlijke onderwerp is ook de schoonmaak van de scholen regelmatig onderwerp van gesprek geweest. De nieuwe schoonmaakdienst kwam de gemaakte afspraken niet na en voldeed daarmee dus niet aan de verwachtingen. Dit heeft geleid tot - contractueel vastgelegde - boetes en uiteindelijk tot voortijdige beëindiging van het contract. In de GMR hebben we periodiek de rapportages over de kwaliteit van de schoonmaak besproken en hebben we steeds aangedrongen op actie.
Meerjarenbeleidsplan Voor de zomer hebben we een begin gemaakt met herziening van het meerjarenbeleidsplan als basis voor de meerjarenbegroting. Het was toen al duidelijk dat de daling van het aantal leerlingen en de bezuinigingen van de overheid een toenemende invloed zouden hebben op de begroting van de scholen en de stichting. Bezuinigingen zijn noodzakelijk om te voorkomen dat Agora te ver in de verliezen duikt en haar eigen vermogen opmaakt. Na de zomer hebben we dit proces met het nieuw aangetreden College van Bestuur voortgezet. Dit begon met de begroting van 2012, waar we door de tijdsdruk niet veel invloed meer op hadden. Wel hebben we duidelijk afgesproken hoe we betrokken worden in de keuzes die voor de langere termijn worden gemaakt. Dit is ook een recht dat we als GMR hebben en waar we zeker gebruik van zullen maken. De Planning en Control cyclus, waar het meerjarenbeleidsplan en de begroting onderdeel van uitmaken, is regelmatig een onderwerp van gesprek geweest in de vergaderingen.
Bezetting GMR Dit onderwerp stond elke vergadering wel op de agenda. Niet elke school is er namelijk in geslaagd een vertegenwoordiger te vinden voor de GMR. Dat heeft ook te maken met de eis die in de reglementen is vastgelegd, dat de helft van de leden van de GMR uit de oudergeleding komt en de andere helft uit de personeelsgeleding. Vooral voor de oudergeleding kan het lastig zijn leden te vinden. Verder heeft de GMR in 2011 tot de laatste vergadering geen secretaris gehad. Daarmee is het dagelijks bestuur (DB) vrijwel het hele jaar incompleet geweest. Gelukkig hebben we het jaar kunnen afsluiten met de benoeming van een secretaris. Daarmee is het DB nu voldoende bezet. Dhr. M. van de Weijer heeft het volledige verslagjaar de voorzittersfunctie vervuld. Vanaf november geeft mw. F. Rijs invulling aan de functie van secretaris.
Agora jaarverslag 2011
23
GMR-jaarverslag
Bijdragen aan benoemingsadviescommissies Het afgelopen jaar heeft de GMR in twee benoemingsadviescommissies (BAC) zitting genomen. Het meeste tijd heeft deelname aan de BAC voor de benoeming van het College van Bestuur gekost. Het GMR-lid dat hierin heeft zitting genomen, heeft daar veel tijd aan besteed. Uit de evaluatie van dit proces bleek dat de bijdrage van de GMR in deze BAC zeer is gewaardeerd. De GMR heeft ook zitting genomen in de BAC voor de benoeming van de nieuwe leden van de Raad van Toezicht. Hier waren na de bestuurlijke herinrichting drie vacatures. Een van die vacatures is ingevuld door een lid dat is aangedragen door de GMR.
Samenstelling GMR De Gemeenschappelijke MedezeggenschapsRaad (GMR) van Agora bestaat uit personeels- en oudervertegenwoordigers van de MedezeggenschapsRaden (MR) van de aangesloten basisscholen en een personeelsvertegenwoordiger van het Centraal Bureau. De GMR bestaat uit 26 formele vertegenwoordigers en krijgt ambtelijke ondersteuning vanuit het Centraal Bureau. Het Bovenschools Management c.q. het College van Bestuur leverde informatie.
Werkgroepen Binnen de GMR zijn drie werkgroepen geformeerd; Middelen & Voorzieningen, Personeel & Organisatie, Onderwijs & Identiteit. Onderwerpen worden verdeeld onder de verschillende werkgroepen, die het voorbereiden voor de vergadering en de GMR voor definitieve besluitvorming adviseren.
Vergaderfrequentie In dit verslagjaar zijn zes reguliere vergaderingen gepland en gehouden, t.w. op de donderdagen 27 januari, 24 maart, 19 mei, 30 juni, 13 oktober en de laatste op 1 december 2011. In verband met de bestuurlijke herinrichting zijn extra vergaderingen georganiseerd op 14 april en 28 november 2011. De GMR is elke vergadering in meerderheid aanwezig geweest, met uitzondering van 28 november. Besluitvorming werd uitgesteld tot 1 december. Alle genomen besluiten ter instemming en advies zijn daarmee rechtsgeldig. De vergaderingen zijn voorbereid door de voorzitter in overleg met het Bovenschools Management c.q. College van Bestuur. Met medewerking van de directeur van het Centraal Bureau werd de agenda opgesteld.
24
Agora jaarverslag 2011
GMR-jaarverslag
Besluiten, advies en instemming Datum 27-01-2011 24-03-2011 14-04-2011 19-05-2011 30-06-2011 13-10-2011 28-11-2011 01-12-2011
Onderwerp Bestuurlijke herinrichting Dagelijks Bestuur GMR Begroting 2011 Jaarplan 2011 GMR-reglement Notitie financieel beleid en administratieve organisatie Intranet GMR Gebruik gegevens ABP SBO Bestuurlijke herinrichting Begroting 2011 Bestuurlijke herinrichting Bestuurlijke herinrichting Meerjarenbeleidsplan Meerjarenbegroting Bestuurlijke herinrichting Dagelijks Bestuur GMR Meerjarenbeleidsplan en meerjarenbegroting Schoonmaak Bezetting GMR Zorgplan 2011-2012 Bestuurlijke herinrichting Meerjarenbegroting Voordracht lid Raad van Toezicht door GMR Evaluatie proces bestuurlijke herinrichting Nieuwe rollen College van Bestuur en Raad van Toezicht Informatievoorziening vanuit GMR naar RvT en vice versa Voordracht lid Raad van Toezicht door GMR GMR-reglement Zorgplan 2011-2012 Begroting 2012 Functiemix Verstrekken personeelsgegevens aan Vervangingsfonds Voordracht lid Raad van Toezicht door GMR
Actie Besproken Besproken Besproken Besproken Advies tot vaststelling Vastgesteld Besproken Instemming verleend Besproken Besproken Besproken Advies opgesteld Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Besproken Advies opgesteld Besproken Besproken Besproken Besproken Instemming verleend Besloten tot voordracht
Mark van de Weijer, voorzitter GMR Femke Rijs, secretaris GMR
Agora jaarverslag 2011
25
Ken getal len
26
Agora jaarverslag 2011
6
Kengetallen 6.1 Leerlingaantallen 8000 7800 7600 7400 7200 7000 6800 6600 6400 6200 6000
TRENDMATIGE DALING van het aantal leerlingen met 1% per jaar.
1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011
De gestage groei van het aantal leerlingen is omgebogen naar een (trendmatige) daling. In 2011 is het leerlingaantal voor de 2e achtereenvolgende jaar gedaald. De verwachting is dat deze daling zich zal doorzetten. De prognose van de gemeente Zaanstad gaat uit van een jaarlijkse daling met 1%, gebaseerd op de demografische ontwikkeling binnen de leeftijdscategorie 4-12 jarigen. Stichting Agora gaat er van uit dat de tijdelijke piek in 2016 in afgevlakte vorm zich zal voordoen. Zeker nu de woningbouwprogramma’s in de nieuwbouwwijken stagneren. De ontwikkelingen in ons verzorgingsgebied komen overeen met de landelijke trend van dalende leerlingaantallen in het primair onderwijs.
PROgnose leerlingenaantallen 7700 7650 7600 7550 7500 7450 7400 7350 7300 7250 7200
2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018
Agora jaarverslag 2011
27
Kengetallen
Leerlingenaantallen per school code School Bestuurs- Brinnr. nummer 0130 De Saenparel 41251 16JK 0135 Tamarinde 41251 16DY 0139 De Loopplank 41251 15XF 0141 De Rank 41251 05UN 0148 Het Baken 41251 22KA 0643 De Evenaar 41251 09CL 1370 De Korenaar 41251 05RV 3101 De Windroos 41251 10OD 3102 De Vuurvogel 41251 16BA 3103 De Piramide 41251 15UZ 3106 Toermalijn 41251 03TL 3110 Octant 41251 26BC 3120 De Oceaan 41251 30AH 3130 Het Koraal 41251 30FU 4101 Willibrordschool 41251 08XR 4104 Paus Joannesschool 41251 09VE 4105 De Rietvink 41251 22KB 4107 De Golfbreker 41251 08YN 4108 De Hoeksteen 41251 08YO 4111 De Bijenkorf 41251 07TN 4112 De Regenboog 41251 09WP 4115 WormerWieken 41251 16YE 4200 Het Schatrijk 41251 27YV Totaal Basisonderwijs Gemiddeld per school 5089 Sjalom SSBO 41251 00UN 5101 Petraschool SSBO 41251 17GZ Totaal
28
Agora jaarverslag 2011
Ongewogen Ongewogen Factor L Instand. 1-10-2011 + 3 % 1-10-2011 norm 79 81,37 82 285 443 456,29 478 285 181 186,43 215 285 215 221,45 230 285 430 442,90 438 285 363 373,89 381 285 317 326,51 326 227 317 326,51 338 285 309 318,27 344 285 391 402,73 409 285 309 318,27 335 285 409 421,27 434 285 340 350,20 359 285 234 241,02 136 285 332 341,96 320 285 220 226,60 229 285 286 294,58 319 285 475 489,25 493 285 428 440,84 456 285 256 263,68 259 285 478 492,34 516 285 449 462,47 491 200 169 174,07 172 285 7430 6412 323 278 84 23 7537
Kengetallen
Leerlingenaantallen naar leeftijd en gewichtenregeling schooljaar teldatum Leerlingentelling op teldatum 1 oktober Aantal leerlingen onderbouw 4 t/m 7 jaar Aantal leerlingen bovenbouw 8 jaar en ouder Aantal leerlingen waarvan gewichtsleerling: 0,30 1,20 gewichtenregeling schoolgewicht schoolgewicht voor toepassing art. 27 lid 3 Aantal leerlingen +3%
2009/2010 1-10-2009
2010/2011 1-10-2010
3755 3990 7745 633 329 585 120 120
3682 3976 7658 619 317 566 107 107
7977
7888
2011/2012 1-10-2011 3609 3928 7537 573 325 562 110
7763
Leerlinggebonden financiering ‘rugzakjes’ schooljaar schooljaar schooljaar 2008/2009 2009/2010 2010/2011L Blinde kinderen 0 0 12 Slechtziende kinderen 0 0 58 Dove kinderen 7 12 24 Slechthorende kinderen 48 45 36 Kinderen met ernstige spraakmoeilijkheden 136 217 224 Lichamelijk gehandicapte kinderen 246 192 218 Langdurig zieke kinderen met een lichamelijke handicap 64 93 86 Zeer moeilijk lerende kinderen 72 99 161 Meervoudig gehandicapte leerlingen 0 0 0 Cluster 4 407 451 583 Zml kinderen in groepen 3 t/m 8 basisschool 0 48 11
Agora jaarverslag 2011
29
Kengetallen
Gegevens In- en uitstroom leerlingen Gegevens instroom nieuwe leerlingen Instroom 4-jarigen Tussentijdse instroom herkomst AGORA scholen Tussentijdse instroom herkomst scholen Zaan Primair Tussentijdse instroom herkomst De Roos Tussentijdse instroom herkomst SBO Tussentijdse instroom herkomst overigen Totaal
2008/2009 879 54 110 0 0 127 1170
2009/2010 910 453 102 0 0 129 1594
2010/2011 895 165 81 2 1 108 1252
Gegevens tussentijdse uitstroom en schoolverlaters Tussentijdse uitstroom naar AGORA scholen Tussentijdse uitstroom naar scholen Zaan Primair Tussentijdse uitstroom naar SBO/REC-voorzieningen Tussentijdse uitstroom naar overigen Tussentijdse uitstroom naar De Roos Tussentijdse uitstroom naar buitenland Uitstroom schoolverlaters naar Pascal College Uitstroom schoolverlaters naar Michaël College Uitstroom schoolverlaters naar OVO Uitstroom schoolverlaters naar SVO Uitstroom schoolverlaters naar buitenland Uitstroom schoolverlaters naar overigen Totaal
2008/2009 74 64 43 137 0 0 152 98 474 0 0 110 1152
2009/2010 62 58 50 142 0 0 170 110 579 0 0 125 1296
2010/2011 157 84 43 120 11 13 179 90 620 10 7 66 1400
Uitstroomgegevens naar voortgezet onderwijs (indien aangegeven in LAS) Uitstroom naar PRO Uitstroom naar VMBO-BL Uitstroom naar VMBO-KL Uitstroom naar VMBO-GL t/m TL Uitstroom naar VMBO-TL Uitstroom naar HAVO Uitstroom naar VWO Uitstroom naar overig Totaal
2010/2011 21 121 173 2 254 204 134 47 956
De cijfers tussentijdse instroom en uitstroom van en naar Agorascholen sluiten niet direct op elkaar aan, omdat hierin een overgang van een schooljaar zit.
30
Agora jaarverslag 2011
Kengetallen
6.2 PERSONEEL Het aantal medewerkers in 2011 is op peildatum 1 oktober met 24 gedaald. De gemiddelde gewogen leeftijd neemt licht toe tot 40,21 jaar. De verhouding man/vrouw is stabiel, 16 om 84% en de voltijd werkfactor daalt naar 30,8%. Aantal personeelsleden op peildatum 1 oktober 2010 aantal Directiepersoneel Onderwijspersoneel Onderwijs ondersteunend personeel Totaal waarvan mannen waarvan vrouwen Totaal Leeftijdscategorie t/m 24 jaar 25-34 jaar 35-44 jaar 45-54 jaar 55-64 jaar ≥ 65 jaar Totaal Gewogen Gemiddelde Leeftijd OP Voltijd personeel > 1,0 fte Parttime personeel < 1,0 fte Totaal
2010 2011 % aantal
52 578 154 784 127 657 784
6,38% 73,98% 19,64% 100,00% 16,20% 83,80% 100,00%
37 190 162 241 151 3 784 39,56 250 534 784
4,72% 24,23% 20,66% 30,74% 19,26% 0,39% 100,00% 31,89% 68,11% 100,00%
2011 %
48 559 153 760
6,63% 73,73% 20,13% 100,00%
119 641 760
15,66% 84,34% 100,00%
30 186 156 227 159 2 760
3,95% 24,47% 20,53% 29,87% 20,92% 0,26% 100,00%
40,21 234 526 760
Agora jaarverslag 2011
30,79% 69,21% 100,00%
31
Kengetallen
Gemiddelde inzet in aantal FTE’s per salarisschaal 2010 Directie: AA - AB 21,19 AC - DA 3,21 DB 10,82 DB uitloop - DC 8,50 DE 1,00 Totaal Directie
2011 - 18,68 2,0 2,60 11,94 3,76 9,08 1,00 44,72
49,06
Onderwijs personeel LA 356,06 LB 75,75 LC 0,60 LD - Totaal Onderwijs personeel
313,18 91,50 2,48 - 432,41
407,15
Ondersteunend personeel 3 17,33 4 49,38 5 2,17 6 1,43 7 6,58 8 2,72 9 2,63 10 7,85 11 2,75 12 1,03 13 1,78 14 - Totaal Ondersteunend personeel
17,89 48,01 2,50 0,54 10,35 1,21 3,63 7,45 2,75 1,25 1,00 - 95,65
96,58
Totaal aantal FTE’s
572,78
Gegevens instroom onderwijsgevend personeel 2010 Instroom beginnende leerkrachten 13 Instroom leerkrachten van binnen/buiten Agora 28 Totaal 41 Gegevens uitstroom onderwijsgevend personeel 2010 Uitstroom leerkrachten naar buiten Agora 24 Uitstroom naar niet onderwijssector/anders 9 Uitstroom door (pré)pensionering/afkeuring 9 Totaal 42
32
Agora jaarverslag 2011
552,28
2011 10 16 26
2011 26 9 15 50
Kengetallen
6.3 VERZUIM Het ziekteverzuimpercentage 2011 is uitgekomen op 7.1%. Een stijging van 0.6 procentpunt ten opzichte van 2010. Om het verzuim te kunnen monitoren maakt Agora gebruik van het digitaal verzuim ondersteuningsprogramma van RAET Online. Dit systeem brengt in beeld of het verzuim lang, kort of middellang van aard is en wat de meest voorkomende ‘redenen tot verzuim’ zijn. In 2011 is gestart met dit programma en biedt nog niet het gewenste resultaat. Vanwege het hoge verzuimpercentage heeft Agora de cursus ‘hoe om te gaan met verzuim’ in samenwerking met het vervangingsfonds georganiseerd. Centraal hierbij stond te denken vanuit de mogelijkheden wat iemand nog kan in plaats van de beperkingen die iemand heeft. Nieuw is het gebruik van de digitale vragenlijst, ontwikkeld door het vervangingsfonds PO Actief. Met deze vragenlijst wordt ‘het voorkomen van verzuim’ beoogd. In 2012 komen de eerste resultaten ter beschikking van de stichting
Agora jaarverslag 2011
33
Jaar rekening 2011
34
Agora jaarverslag 2011
7
Jaarrekening 2011 Balans per 31 december 2011 31-12-2011 31-12-2010 € € Activa Vaste Activa Materiële vaste activa 5.459.819 6.121.438 activa 166.766 1.890.776 Financiële vaste 5.626.585 8.012.214 Vlottende activa Vorderingen 3.370.953 2.933.902 Liquide middelen 5.499.249 4.189.647 8.870.202 7.123.549 Totaal Activa 14.496.787 15.135.763 Passiva Eigen vermogen 6.163.231 7.060.204 Voorzieningen 2.298.927 2.353.658 Lang lopende schulden 428.400 582.150 Kortlopende schulden 5.606.229 5.139.751 Totaal passiva 14.496.787 15.135.763
Agora jaarverslag 2011
35
Jaarrekening 2011
Staat van baten en lasten over 2011 2011 Begroting 2011 2010 € € € Baten Rijksbijdragen 36.049.332 35.496.948 36.584.766 Overige overheidsbijdragen en subsidies 513.006 372.217 483.955 Overige baten 1.740.488 866.415 2.271.453 Totaal baten 38.302.826 36.735.580 39.340.174 Lasten Personele lasten 32.627.499 31.139.046 32.742.391 Afschrijvingen 763.753 900.631 849.542 Huisvestingslasten 2.279.351 2.031.954 2.042.798 Overige instellingslasten 3.673.635 2.791.727 3.728.357 Totaal lasten 39.344.238 36.863.358 39.363.088 Saldo baten en lasten -1.041.412 -127.778 -22.914 Financiële baten en lasten Netto resultaat
36
Agora jaarverslag 2011
144.439 -896.973
105.000 -22.778
61.280 38.366
Jaarrekening 2011
Kasstroomoverzicht over 2011 2011 2010 € € Kasstroom uit operationele activiteiten Resultaat (saldo baten en lasten) -1.041.412 -22.914 Aanpassingen voor: 763.753 849.542 - afschrijvingen mutaties voorzieningen -54.731 -141.432 709.022 708.110 Veranderingen in vlottende middelen: - voorraden 0 0 - vorderingen -437.051 230.714 - schulden 466.478 14.672 29.427 245.386 Kasstroom uit bedrijfsoperaties -302.963 930.582 Ontvangen interest 168.372 83.219 Betaalde interest -23.933 -21.939 Buitengewoon resultaat 0 0 144.439 61.280 Kasstroom uit operationele activiteiten -158.524 991.862 Kasstroom uit investeringsactiviteiten -569.094 770.907 Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in MVA 466.960 Overige investeringen in financiële vaste activa 1.724.010 -522.905 -248.002 Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten 1.621.876 kasstroom uit financieringsactiviteiten opgenomen leningen 0 0 Nieuw Aflossing langlopende schulden -153.750 -120.000 uit financieringsactiviteiten Totaal kasstroom -153.750 -120.000 Mutatie liquide middelen 1.309.602 623.860
Agora jaarverslag 2011
37
Jaarrekening 2011
Toelichting op de balans en staat van baten en lasten 2011
7.1 Algemene toelichting Kernactiviteiten
Agora profileert zich als een ondernemende en lerende organisatie waarin het kind centraal staat.
Agora stelt zich ten doel het binnen het primair onderwijs zorgdragen voor een veilige, geborgen en inspirerende leerweg op Christelijke grondslag. Agora profileert zich als een ondernemende en lerende organisatie waarin het kind centraal staat. Het onderwijsaanbod en leeromstandigheden kenmerken zich door dynamiek en flexibiliteit; afgestemd op de verwachtingen van ouders en maatschappij, gericht op de individuele ontwikkelingen van het kind.
Stelselwijzigingen In 2011 hebben zich geen stelselwijzigingen voorgedaan
Toelichting op kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit de liquide middelen. Agora houdt geen vreemde valuta aan. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van interest zijn opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Agora kent geen transacties waarbij geen instroom of uitstroom van kasmiddelen plaatsvindt, zoals financiële leasing.
Schattingen Om de grondslagen en regels voor het opstellen van de jaarrekening te kunnen toepassen, is het nodig dat de leiding van de instelling over verschillende zaken zich een oordeel vormt, en dat de leiding schattingen maakt die essentieel kunnen zijn voor de in de jaarrekening opgenomen bedragen. Indien het voor het geven van het in art. 2:362 lid 1 BW vereiste inzicht noodzakelijk is, is de aard van deze oordelen en schattingen inclusief de bijbehorende veronderstellingen opgenomen bij de toelichting op de betreffende jaarrekeningposten.
7.2 Grondslagen voor waardering activa en passiva Algemeen De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW en de stellige uitspraken van de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, die uitgegeven zijn door de Raad voor de Jaarverslaggeving. Deze bepalingen zijn van toepassing op grond van de Regeling Jaarverslaggeving Onderwijs. Activa en verplichtingen worden in het algemeen gewaardeerd tegen de verkrijgings- of vervaardigingsprijs of de actuele waarde. Indien geen specifieke waarderingsgrondslag is vermeld,
38
Agora jaarverslag 2011
Jaarrekening 2011
vindt waardering plaats tegen de verkrijgingsprijs. In de balans, de staat van baten en lasten en het kasstroomoverzicht zijn referenties opgenomen. Met deze referenties wordt verwezen naar de toelichting.
Vergelijking met voorgaand jaar De gehanteerde grondslagen van waardering en van resultaatbepaling zijn ongewijzigd ten opzichte van het voorgaande jaar.
Immateriële vaste activa Agora heeft geen investeringen gedaan ter verkrijging, ontwikkeling of verbetering van immateriële middelen, zoals kennis, ontwerpen van softwaresystemen, licenties, intellectueel eigendom, goodwill en uitgavenrechten.
Materiële vaste activa Bedrijfsgebouwen en -terreinen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs plus bijkomende kosten of vervaardigingsprijs onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de geschatte toekomstige gebruiksduur. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Er wordt rekening gehouden met de bijzondere waardeverminderingen die op balansdatum worden verwacht. Voor een uiteenzetting ten einde vast te kunnen stellen of voor een materieel vast actief sprake is van een bijzondere waardevermindering wordt verwezen naar paragraaf 7.5. Overige vaste activa worden gewaardeerd tegen verkrijgings- of vervaardigingsprijs inclusief direct toerekenbare kosten, onder aftrek van lineaire afschrijvingen gedurende de verwachte toekomstige gebruiksduur en bijzondere waardeverminderingen. De vervaardigingsprijs bestaat uit de aanschaffingskosten van grond- en hulpstoffen en kosten die rechtstreeks toerekenbaar zijn aan de vervaardiging inclusief installatiekosten. Voor de categorieën technische apparatuur, audiovisuele apparatuur en leer- en hulpmiddelen is de activeringgrens bepaald op € 1.000. Subsidies op investeringen worden in mindering gebracht op de verkrijgings- of vervaardigingsprijs van de activa waarop de subsidies betrekking hebben. Voor de Stichting Agora gelden de volgende afschrijvingstermijnen: O Meubilair 20 jaar O Leermiddelen 10 jaar O Speel- en pleintoestellen 10 jaar O ICT hard- en software 4 jaar Voor de toekomstige kosten van groot onderhoud aan de bedrijfsgebouwen is een voorziening voor groot onderhoud gevormd. De toevoeging aan de voorziening wordt bepaald op basis van het geschatte bedrag van het onderhoud en de periode die telkens tussen de werkzaamheden van groot onderhoud verloopt.
Financiële vaste activa Agora houdt geen effecten meer aan met als doel deze langer dan een jaar aan te houden en heeft ook geen andere vormen van deelneming in groepsmaatschappijen. Voor onderwijsinstellingen geldt dat rijksgelden niet risicodragend belegd mogen worden en dat er altijd sprake moet zijn van hoofdsomgarantie, zodanig dat de rijksbijdrage onverkort beschikbaar blijft. Agora voldoet aan deze voorwaarden opgenomen in de rijksregeling ‘Beleggen en belenen’.
Voorraden Agora heeft geen eigen boekenfonds en bezit ook geen handelsvoorraden of voorraden van goederen die van enige waarde zijn, dat deze op balans geactiveerd moeten worden. Voorraden worden gewaardeerd op verkrijgingsprijzen onder toepassing van de FIFO-methode (‘first in, first out’) of lagere opbrengstwaarde.
Agora jaarverslag 2011
39
Jaarrekening 2011
Vorderingen Vorderingen worden bij eerste verwerking gewaardeerd tegen de reële waarde van de tegenprestatie. Handelsvorderingen worden na eerste verwerking gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. Als de ontvangst van de vordering is uitgesteld op grond van een verlengde overeengekomen betalingstermijn wordt de reële waarde bepaald aan de hand van de contante waarde van de verwachte ontvangsten en worden er op basis van de effectieve rente rente-inkomsten ten gunste van de staat van baten en lasten gebracht. Voorzieningen wegens oninbaarheid worden in mindering gebracht op de boekwaarde van de vordering.
Liquide middelen Liquide middelen bestaan uit kas, banktegoeden en direct opeisbare deposito’s met een looptijd korter dan twaalf maanden. Rekening-courantschulden bij banken zijn opgenomen onder schulden aan kredietinstellingen onder kortlopende schulden. Liquide middelen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde.
Eigen vermogen Het eigen vermogen bestaat uit algemene reserves en bestemmingsreserves en/of -fondsen. Hierin is tevens een segmentatie opgenomen naar publieke en private middelen. De bestemmingsreserves zijn reserves met een beperktere bestedingsmogelijkheid, waarbij de beperking door het bestuur is aangebracht. Bij de resultaatbepaling worden de overschotten toegevoegd en bij tekorten zal een onttrekking plaats vinden. De onverdeelde schoolresultaten uit voorgaande jaren zijn geboekt op de bestemmingsreserve. De bestemmingsreserve is gevormd voor het afdekken van toekomstige risico’s en voor het plegen van investeringen.
Voorzieningen Voorzieningen worden gevormd voor in rechte afdwingbare of feitelijke verplichtingen die op de balansdatum bestaan, waarbij het waarschijnlijk is dat een uitstroom van middelen noodzakelijk is en waarvan de omvang op betrouwbare wijze is te schatten. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de beste schatting van de bedragen die noodzakelijk zijn om de verplichtingen per balansdatum af te wikkelen. De voorzieningen worden gewaardeerd tegen de nominale waarde van de uitgaven die naar verwachting noodzakelijk zijn om de verplichtingen af te wikkelen, tenzij anders vermeld. Wanneer de verwachting is dat een derde de verplichtingen vergoedt, en wanneer het waarschijnlijk is dat deze vergoeding zal worden ontvangen bij de afwikkeling van de verplichting, dan wordt deze vergoeding als een actief in de balans opgenomen. Voor uitgaven voor groot onderhoud is een voorziening gevormd om de lasten gelijkmatig te verdelen over een aantal boekjaren (10 jaar). De voorziening jubilea wordt opgenomen tegen de contante waarde van de verwachte uitkeringen gedurende het dienstverband. Bij de berekening van de voorziening wordt onder meer rekening gehouden met verwachte salarisstijgingen en de blijfkans. De overige voorzieningen zijn opgenomen tegen nominale waarde van de voor de afwikkeling van de voorziening naar verwachting noodzakelijke uitgaven. Agora kent geen pensioenvoorziening. Agora heeft de toegezegde pensioenregeling bij het bedrijfstakpensioenfonds verwerkt als zou sprake zijn van een toegezegde bijdrageregeling. In geval van een tekort bij het bedrijfstakpensioenfonds heeft de instelling geen verplichting tot het doen van aanvullende bijdragen in het geval van een tekort, anders dan hogere toekomstige premies.
Kortlopende schulden De overlopende schulden en overlopende activa zijn opgenomen tegen de nominale waarde. Om de kredietfaciliteiten te vergroten heeft Agora € 1.500.000 op een geblokkeerde bankrekening gestort. (tot 15 juli 2011 waren de effecten hiervoor verpand aan de Rabobank tot een bedrag van € 1.500.000,-)
40
Agora jaarverslag 2011
Jaarrekening 2011
Langlopende schulden Langlopende schulden worden bij de eerste verwerking gewaardeerd tegen reële waarde. Ultimo 2011 heeft Agora geen langlopende schulden uitstaan.
7.3 Grondslagen voor bepaling van het resultaat Algemeen De baten en lasten worden toegerekend aan het boekjaar waarop deze betrekking hebben. Winsten worden slechts genomen voor zover zij op balansdatum zijn verwezenlijkt. Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen, indien zij voor het vaststellen van de jaarrekening bekend zijn geworden.
Opbrengstverantwoording Opbrengsten uit het verlenen van diensten geschieden naar rato van de geleverde prestaties, gebaseerd op de verrichte diensten tot aan de balansdatum in verhouding tot de in totaal te verrichten diensten.
Rijksbijdragen Rijksbijdragen worden als baten verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarop de toekenning betrekking heeft.
Giften Indien baten worden ontvangen in de vorm van zaken of diensten, worden deze gewaardeerd tegen de reële waarde.
Overige overheidsbijdragen en -subsidies Exploitatiesubsidies worden als bate verantwoord in de staat van baten en lasten in het jaar waarin de gesubsidieerde kosten zijn gemaakt of opbrengsten zijn gederfd, of wanneer een gesubsidieerd exploitatietekort zich heeft voorgedaan. De baten worden verantwoord als het waarschijnlijk is dat deze worden ontvangen en de instelling de condities voor ontvangst kan aantonen. Subsidies met betrekking tot investeringen in materiële vaste activa worden in mindering gebracht op het desbetreffende actief en als onderdeel van de afschrijvingen verwerkt in de staat van baten en lasten.
Overige baten Overige bedrijfsopbrengsten bestaan uit baten uit verhuur, detachering, ouderbijdragen en overige baten.
Afschrijvingen op materiële vaste activa Materiële vaste activa worden vanaf het moment van ingebruikneming afgeschreven over de verwachte toekomstige gebruiksduur van het actief. Over terreinen wordt niet afgeschreven. Indien een schattingswijziging plaatsvindt van de toekomstige gebruiksduur, dan worden de toekomstige afschrijvingen aangepast. Boekwinsten en -verliezen bij verkoop van materiële vaste activa zijn begrepen onder de afschrijvingen.
Agora jaarverslag 2011
41
Jaarrekening 2011
Personeelsbeloningen Periodiek betaalbare beloningen: Lonen, salarissen en sociale lasten worden op grond van de arbeidsvoorwaarden verwerkt in de staat van baten en lasten voor zover ze verschuldigd zijn aan werknemers. Pensioenen: de pensioenregelingen zijn verwerkt volgens de verplichtingenbenadering. De over het verslagjaar verschuldigde premie wordt als last verantwoord. De premies worden verantwoord als personeelskosten als deze verschuldigd zijn. Vooruitbetaalde premies worden opgenomen als overlopende activa indien dit tot een terugstorting leidt of tot een vermindering van toekomstige betalingen.
Bijzondere posten Bijzondere posten zijn baten of lasten die voortvloeien uit gebeurtenissen of transacties die behoren tot het resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening, maar die omwille van de vergelijkbaarheid apart toegelicht worden op grond van de aard, omvang of het incidentele karakter van de post.
Financiële baten en lasten Rentebaten en rentelasten worden tijdsevenredig verwerkt, rekening houdend met de effectieve rentevoet van de betreffende activa en passiva. Bij de verwerking van de rentelasten wordt rekening gehouden met de verantwoorde transactiekosten op de ontvangen leningen die als onderdeel van de berekening van de effectieve rente worden meegenomen.
Belastingen Agora betaalt geen belasting over het behaalde resultaat in de staat van baten en lasten.
7.4 Financiële instrumenten en risicobeheersing Prijsrisico Agora is locatiegebonden en loopt geen valuta en marktrisico. Daarnaast loopt Agora minimaal renterisico over de rentedragende vorderingen en kortlopende schulden, omdat er geen financiële vaste activa en effecten aangehouden worden (wel liquide middelen) en ook geen rentedragende langlopende schulden aangegaan zijn (bijvb. bij kredietinstellingen).
Kredietrisico Agora heeft geen significante concentraties van kredietrisico.
Liquiditeitsrisico Agora maakt gebruik van meerdere banken om, voor zover noodzakelijk, over meerdere kredietfaciliteiten te kunnen beschikken. Wederom voor zover noodzakelijk, worden nadere zekerheden verstrekt aan de bank voor beschikbare kredietfaciliteiten.
42
Agora jaarverslag 2011
Jaarrekening 2011
7.5 Activa Het balanstotaal ultimo 2011 is met € 638.976 afgenomen tot € 14,5 miljoen. Deze daling vloeit voort uit het negatieve rekeningresultaat 2011, dat ten laste komt van het eigen vermogen. Aan de activazijde daalt de stand van de vaste activa en nemen de vlottende activa toe, maar minder dan de vaste activa dalen. Aan de passivazijde neemt vooral het eigen vermogen af.
Materiële Vaste Activa De in de balans opgenomen materiële vaste activa zijn onderverdeeld in gebouwen & terreinen, in inventaris & apparatuur en andere bedrijfsmiddelen. De onder gebouwen en terreinen opgenomen posten bestaan onder andere uit investeringen in het kantoor centraal bureau, de huisvesting Piramide en het pand ‘t Lichtschip. In 2011 is het pand ’t Lichtschip verkocht. De desinvestering bedraagt € 466.960. Aan verbouwingen is € 32.506 uitgegeven. Het transactieresultaat op de verkoop van ’t Lichtschip’ bedraagt € 10.020 negatief. De post inventaris & apparatuur bestaat uit investeringen in kantoor en schoolmeubilair, in computers, technische en audiovisuele apparatuur en tot slot in leer- en hulpmiddelen. In 2011 is voor € 569.094 geïnvesteerd. Er is voor € 110.032 aan meubilair aangeschaft, voor € 193.520 in ICT geïnvesteerd, onderverdeeld in € 172.821 ICT schoolniveau en € 20.699 aan bovenschoolse ICT. Verder is er voor € 187.734 aan onderwijsleerpakketten aangeschaft en is er voor € 25.803 in speelen plein toestellen geïnvesteerd. Gebouwen en Inventaris en andere vaste Totaal terreinen apparatuur bedrijfs- middelen € € € € stand per 01-01-2011 3.161.471 9.950.158 346.417 13.458.046 Verkrijgings- of vervaardigingsprijzen Cumulatieve waardeverminderingen 783.590 6.380.150 172.868 7.336.608 en afschrijvingen Boekwaarden 2.377.881 3.570.008 173.549 6.121.438 Mutaties Investeringen 32.506 510.785 25.803 569.094 Desinvesteringen 466.960 0 0 466.960 Afschrijvingen 30.587 700.104 33.062 763.753 -465.041 -189.319 -7.259 -661.619 Saldo stand per 31-12-2011 Verkrijgings- of vervaardigingsprijzen 2.727.017 10.460.943 372.220 13.560.180 Cumulatieve waardeverminderingen en afschrijvingen 814.177 7.080.254 205.930 8.100.361 Boekwaarden 1.912.840 3.380.689 166.290 5.459.819 Afschrijvingspercentages 1% 20% 19% 12%
Agora jaarverslag 2011
43
Jaarrekening 2011
Financiële Vaste Activa De effecten zijn per 15 juli 2011 verkocht en de verkoopopbrengst is toegevoegd aan de geblokkeerde spaarrekening ten behoeve van door de Rabobank verstrekte krediet. De gemeente Wormerland heeft toegezegd om over de periode 2003 t/m 2013 de huisvesting van de 20e tot en met de 25e groep van WormerWieken te vergoeden. deel- effecten overige Totaal nemingen vorderingen € € € € stand per 01-01-2011 0 1.696.625 194.151 1.890.776 0 0 Investeringen Desinvesteringen 1.696.625 27.385 1.724.010 Stand per 31-12-2011 0 0 166.766 166.766
Vorderingen De vordering OCW/LNV betreft de vordering op het ministerie van OCW als gevolg van het betaalritme van de lumpsumfinanciering en de wijze van verantwoording in de exploitatierekening. Het betaalpatroon van OCW wijkt af van de vastlegging in de financiële administratie van Agora. Doordat de jaarrekening het kalenderjaar gebruikt als tijdsperiode en OCW het schooljaar ontstaan hierin verschillen. Van de gemeenten Zaanstad, Wormerland en Oostzaan is per ultimo 2011 nog een bedrag te vorderen van € 706.847. Het betreft hier gelden die betrekking hebben op diverse (bouw) projecten. In het kader van het fietsproject is per 31 december 2011 nog een bedrag te vorderen van €56.120. De aflossingen hierop worden maandelijks met de desbetreffende personeelsleden met het salaris verrekend. De rente die betrekking heeft op 2011 is in 2012 ontvangen en geboekt onder overlopende activa. Debiteuren OCW Overige overheden
31-12-2011 €
31-12-2011 € 610.896 1.726.879 706.847
31-12-2010 €
31-12-2010 € 417.645 1.729.604 604.231
kosten 56.120 38.434 Vooruitbetaalde activa 270.211 237.533 Overige overlopende Overlopende activa 326.331 275.967 Af: voorziening wegens -93.545 oninbaarheid 0 3.370.953 2.933.902
De liquide middelen De liquide middelen zijn in 2011 met € 1,3 miljoen toegenomen. Dit komt door de verkoop van de eerder genoemde effectenportefeuille. De liquide middelen worden aangehouden bij de Rabobank, een niet beursgenoteerde Nederlandse bank. Kasmiddelen Tegoeden op bankrekeningen
44
Agora jaarverslag 2011
31-12-2011 € 6.158 5.493.091 5.499.249
31-12-2010 € 620 4.189.027 4.189.647
Jaarrekening 2011
7.6 Toelichting bij kasstroomoverzicht De kasstroom uit operationele activiteiten is gelijk aan € 158.524 negatief en beduidend afgenomen ten opzichte van vorig jaar (2010: € 991.862 positief ). Het negatieve saldo baten en lasten (hogere uitgaven loonkosten) verklaard dit merendeels. De toename van de post vorderingen maakt dit niet goed. De verzilvering van de effectenportefeuille zorgt voor een positieve kasstroom uit investeringsactiviteiten (€ 1,6 miljoen). De aflossing van de termijnen 2011 op de lang lopende schuld ter grootte van € 153.750 zorgt er uiteindelijk voor dat de kasstroom 2011 (lees: toename van liquide middelen) uitkomt op € 1.3 miljoen positief.
7.7 Passiva Eigen Vermogen Het eigen vermogen van Agora bestaat uit een algemene reserve, een bestemmingreserve publiek, een bestemmingsreserve privaat en een bestemmingsfonds privaat. stand per 01-01-2011 € Algemene Reserve 4.253.449 1.373.196 Bestemmingsreserve publiek Bestemmingsreserve privaat 1.419.343 Bestemmingsfonds (privaat) 14.216 7.060.204
DE vermogenspositie van Agora is ondanks verlies nog steeds gezond
resultaat overige stand per 2011 mutaties 31-21-2011 € € € -896.973 163.398 3.519.874 -226.169 1.147.027 68.797 1.488.140 -6.026 8.190 -896.973 0 6.163.231
De algemene reserve bedraagt ultimo 2011 € 3.519.874. De algemene reserve is afgenomen met het negatieve exploitatieresultaat (€ 896.973) en toegenomen met de afwaardering van de bestemmingsreserve publiek, afwaardering bestemmingsfonds privaat en de opwaardering van de bestemmingsreserve privaat (totaal effect € 163.398). Het private bestemmingsfonds is bestemd voor de financiering van de schoolbus van Sjalom. In 2011 is € 6.026 onttrokken. Het fonds bedraagt per 31 december 2011 € 8.190. De bestemmingsreserve publiek is opgebouwd uit middelen bestemd voor passend onderwijs, arbeidsknelpunten, BAPO, een nieuwe post specifiek bestemd voor de Wormerwieken en de regeling groeischolen. Vorig jaar is de stelselwijziging BAPO ten gunste geboekt van deze bestemmingsreserve (voorheen voorziening). Dit jaar is de reserve passend onderwijs vrijgevallen. Ultimo 2011 is de boekwaarde van de reserve met € 226.169 afgenomen tot €1.147.027.
Agora jaarverslag 2011
45
Jaarrekening 2011
Uitsplitsing stand per resultaat overige stand per 01-01-2011 2011 mutaties 31-21-2011 € € € € bestemmingsreserve publiek Passend onderwijs 138.186 -138.186 0 Arbeidsknelpunten 641.828 -27.606 614.222 499.423 BAPO 499.423 WormerWieken 0 33.382 33.382 Regeling groeischolen 93.759 -93.759 0 1.373.196 0 -226.169 1.147.027
De bestemmingsreserve privaat is opgebouwd uit het eigen vermogen dat de fusiescholen ingebracht hebben ten tijde van de oprichting van Agora. De middelen die toebehoren aan ‘tussenschoolse-opvang’ en de ouderraden, de zogenaamde TSO/oudergelden worden ook beschouwd als private middelen. Deze laatste zijn toegenomen met € 68.797. Uitsplitsing stand per resultaat overige stand per 01-01-2011 2011 mutaties 31-21-2011 € € € € bestemmingsreserve privaat Fusie 1.058.219 1.058.219 TSO/oudergelden 361.124 68.797 429.921 1.419.343 0 68.797 1.488.140
Voorzieningen De voorziening personeel dient ter dekking van de loonkosten van personeel, dat gebruikt maakt van spaarverlof en om toekomstige jubilea uitkeringen te dekken. Jaarlijks wordt de voorziening geactualiseerd op basis van nieuw gespaarde en opgenomen uren. De voorziening personeel heeft een langlopend karakter. Boekwaarde ultimo 2011 bedraagt € 423.927. Voor werknemers die hun compensatieverlof niet opnemen bestaat de mogelijkheid om deze dagen op te sparen, zodat er de mogelijkheid bestaat om in de toekomst gedurende een langere periode verlof op te nemen. In 2011 is € 28.536 gedoteerd aan de voorziening spaarverlof. De opgebouwde rechten vertegenwoordigen een waarde van € 111.225. In het onderwijs heeft het personeel recht op een jubileumuitkering als zij 25 of 40 jaar in het onderwijs werkzaam zijn. De boekwaarde van deze voorziening bedraagt € 312.702. personeels- voorziening OVERIGE Totaal voorzieningen verlieslatende voorzieningen contracten € € € € stand per 01-01-2011 402.173 0 1.951.485 2.353.658 Dotaties 28.536 0 507.206 535.742 Onttrekkingen -6.782 0 -583.691 -590.473 Vrijval 0 0 0 0 Rente mutatie 0 0 0 0 Stand per 31-12-2011 423.927 0 1.875.000 2.298.927 kortlopend deel < 1 jaar 0 0 625.000 625.000 langlopend deel > 1 jaar 423.927 0 1.250.000 1.673.927
46
Agora jaarverslag 2011
Jaarrekening 2011
Het meerjaren onderhoudsplan (MJOP) vormt de basis voor de onderhoudsvoorziening. Het plan en de bijbehorende kosten worden gemonitord in een geautomatiseerd volgsysteem (Planon). In 2011 is € 507.206 gedoteerd en € 583.691 onttrokken voor groot onderhoud. Hierdoor daalt de boekwaarde tot 1.875.000. In afwachting van het nieuwe MJOB wordt de boekwaarde ultimo boekjaar gelijk gesteld aan drie maal de gemiddelde jaaruitgaven groot onderhoud, zijnde € 625.000. De dotatie 2011 is licht lager dan begroot. Met ingang van 2011 wordt het dagelijks onderhoud niet langer ten laste van de voorziening, maar rechtstreeks ten laste van het exploitatie resultaat geboekt wordt. De bruto-vloeroppervlakte van Agora (exclusief de Brede Scholen) bedraagt in 2011: 45.274 m², een lichte daling ten opzichte van 2010. De waarde van de voorziening uitgedrukt in een geldbedrag per vierkante meter neemt af van € 42,77 tot € 41,41. Vloeroppervlakte Boekwaarde voorziening Waarde per m2
31-21-2011 45.274 m2 1.875.000 € 41,41 €/m2
31-21-2010 45.629 m2 1.951.485 € 42,77 €/m2
Langlopende schulden In 2006 is voor de financiering van de multifunctionele nieuwbouw door de gemeente Oostzaan een renteloze lening verstrekt van € 428.400. Daarnaast is in 2004 voor ’t Lichtschip te Zaandam een renteloze verstrekt van € 35.000. Het kortlopende deel van de lening bedraagt €3.500 (jaarlijkse aflossing lening). Per 1 juli 2011 is ‘t Lichtschip door Agora verkocht en is de lening afgelost. KREDIET GEMEENTE TOTAAL INSTELLINGEN € € € stand per 01-01-2011 153.750 428.400 582.150 0 0 Aangegane leningen Aflossingen 2011 -153.750 0 -153.750 Stand per 31-12-2011 0 428.400 428.400 langlopend deel > 5 jaar 0 428.400 428.400 rentevoet 0% 0% 0%
Agora jaarverslag 2011
47
Jaarrekening 2011
Kortlopende schulden De kortlopende schuld is met € 466.478 toegenomen. De crediteurenstand is toegenomen tot € 689.205. De belastingen en premies hebben betrekking op de nog af te dragen inhoudingen over de maand december van 2011. De afdracht hiervan vindt begin 2012 plaats. Dit geldt ook voor de schulden ter zake van de pensioenen. De overlopende passiva bestaan uit vooruit ontvangen subsidies, opgebouwd vakantiegeld (uitbetaling in mei 2012) en diverse kleinere posten. Zie hiervoor specificatie. 31-12-2011 31-12-2011 31-12-2010 € € € Kredietinstellingen Crediteuren 689.205 10.630 OCW Loonheffing 1.330.169 1.348.536 Premies sociale verzekeringen 0 0 Belastingen en premies sociale verzekeringen 1.330.169 Schulden terzake pensioenen 410.622 Overige kortlopende schulden 439.900 Vooruitontvangen subsidies OCW 299.421 260.397 Vooruitontvangen investeringssubsidies 634.751 355.603 Vakantiegeld en -dagen 1.088.721 1.197.538 Accountants- en adm.kosten 24.098 26.776 Overige 678.712 871.176 Overlopende passiva 2.725.703 5.606.229
48
Agora jaarverslag 2011
31-12-2010 € 116.500 520.503 5.160
1.348.536 405.159 32.403
2.711.490 5.139.751
Jaarrekening 2011
7.8 Verantwoording subsidies Subsidies met verrekeningsclausule (model G) Aflopend per ultimo verslagjaar Omschrijving Toewijzing Toewijzing Bedrag Ontvangen totale te kenmerk datum toewijzing t/m ver- kosten verrekenen slagjaar € € € € Subsidie voor studieverlof 9/167/21766 1/8/2009 5.160 5.160 0 5.160 Subsidie voor studieverlof DL/B/110284 1/8/2010 62.675 62.675 57.205 5.470 Cultuureducatie 10/11 2010/2/156578 1/8/2010 85.870 85.870 85.870 Scholing overblijfmed. 10/11 2010/2/168034 1/8/2010 75.106 75.106 75.106 Impuls SMW 10/11 2010/2/108764/ 259592-1 1/8/2010 29.076 29.076 29.076 Totaal 257.887 257.887 247.257 10.630 Doorlopend tot in een volgend verslagjaar Omschrijving Toewijzing Toewijzing Bedrag Saldo Ontvangen Lasten in total saldo kenmerk datum toewijzing 01-01-2011 t/m ver- het ver- kosten nog te slagjaar slagjaar 31-12-2011 besteden 31-12-2011 € € € € € € Bestemmingsbox taal/rek 10/11 2010/2/118428 1/8/2010 120.326 120.032 120.326 69.230 69.230 51.096 Bestemmingsbox taal/rek 11/12 2011/2/194931 1/8/2011 117.551 0 68.585 0 0 68.585 Cultuureducatie 11/12 2011/2/230061 1/8/2011 83.450 0 83.450 34.771 34.771 48.679 2011/2/230061 1/8/2011 75.000 0 75.000 3.318 3.318 71.682 Scholing overblijfmed. 11/12 Impuls SMW 11/12 2011/2/218748 1/8/2011 28.649 0 11.937 11.937 11.937 0 Subsidie voor studieverlof 2011/2/223858 1/8/2011 79.303 0 79.303 19.924 19.924 59.379 Totaal 504.279 120.032 438.601 139.180 139.180 299.421
Agora jaarverslag 2011
49
Jaarrekening 2011
7.9 Niet uit de balans blijkende verplichtingen Er zijn geen onderwerpen te benoemen die vallen onder de niet uit de balans blijkende verplichtingen.
7.10 BATEN Rijksbijdragen OC&W De totale Rijksvergoeding is uitgekomen op € 36,0 miljoen, ongeveer € 535.000 lager dan in 2010. De daling wordt verklaard door lagere leerlingaantallen. De licht hogere vergoedingsnorm (GGL voor het onderwijzend personeel) maakt de daling niet goed. In de begroting was uitgegaan van een sterkere daling van de inkomsten. Ten opzichte van de begroting pakt de realisatie 2011 van totale Rijksbijdrage € 552.000 gunstiger uit. De niet geoormerkte subsidies OCW zijn uitgekomen op € 1,4 miljoen, een lichte toename van € 66.000. Met de totale Rijksbijdrage is 96% van de uitgaven gedekt. Het CFI stelt alle beschikkingen per schooljaar vast. Een uitzondering hierop zijn de groepsafhankelijke MI inkomsten; deze wordt per boekjaar vastgesteld. Voor het verslag over 2011 worden de baten opgedeeld vanuit schooljaar 2010/2011 voor 7 maanden en voor schooljaar 2011/2012 voor 5 maanden. De verstrekte gelden moeten gebruikt worden voor het doel waarvoor deze zijn toegekend. Niet gebruikte gelden dienen terugbetaald te worden. Onder deze subsidies vallen o.a. cursus overblijfkrachten, versterking cultuureducatie, bestemmingsboxgelden ten behoeve van taal en rekenen. In tegenstelling tot de geoormerkte subsidies is bij de niet geoormerkte subsidies de besteding vrij. Rijksbijdragen OCW 2011 Begroting 2011 € € Rijksbijdrage OCW 34.367.248 33.972.899 Geoormerkte subsidies OCW 301.025 282.207 Niet-geoormerkte subsidies OCW 1.381.059 1.241.842 Overige subsidies OCW 1.682.084 1.524.049
2010 € 225.101 1.314.770
35.044.895 1.539.871
Af: Inkomensoverdrachten 0 0 0 Totaal rijksbijdragen OCW 36.049.332 35.496.948 36.584.766
50
Agora jaarverslag 2011
Jaarrekening 2011
Overige Overheidsbijdragen en subsidies Subsidies afkomstig van gemeenten of de Provincie vormen slechts een geringe bijdrage in de bekostiging. Ze zijn vaak bedoeld om bij te dragen (stimuleringsgelden) op de ontwikkeling van specifieke beleidsterreinen, zoals VVE en peuterspeelzalen. In 2011 is totaal € 513.006 aan overige overheidsbijdragen ontvangen. overige overheidsbijdragen en subsidies 2011 Begroting 2011 2010 € € € Gemeentelijke bijdrage VVE 23.751 23.750 23.019 Congiërges Krachtwijk Zaanstad 40.512 40.512 Gemeentelijke bijdrage 29.150 28.950 57.900 peuterspeelzalen Overige gemeentelijke 230.344 222.683 200.627 uitkeringen Gemeentelijke bijdrage en subsidies 323.757 275.383 322.058 Overige overheidsbijdragen 189.249 96.834 161.897 Totaal ov. overheidsbijdragen 513.006 372.217 483.955
Overige baten Het verhuren van accommodatie (w.o. gymzalen) heeft in 2011 € 121.504 opgeleverd. De verhuur vindt plaats tegen een maatschappelijk verantwoord tarief. Het uitlenen van onderwijzend personeel aan andere onderwijsinstellingen komt beperkt voor. Dit geschiedt tegen vergoeding van de bruto loonkosten. De ouderbijdragen vormen een gesloten geldstroom. Tegenover de kosten staan diverse specifieke uitgaven. Het vrijwillige deel van de ouderbijdrage wordt beheerd door de ouderraden. De middelen worden gebruikt voor activiteiten die, buiten de normale lessen om, het lesprogramma ondersteunen. Bijvoorbeeld, werkweken, fiets(speur)tochten, museumbezoek, korte excursies. Onder overige baten is een aantal verschillende soorten opbrengsten en bijdragen opgenomen, die niet direct met het primaire proces te maken hebben maar wel voortvloeien uit de aard van het bedrijf. Een voorbeeld is de eindafrekening van het samenwerkingsverband met Orion, welke heeft plaatsgevonden in de periode t/m juli 2011. overige BATEN Verhuur Detachering personeel Sponsering Ouderbijdragen Overige Totaal overige baten
2011 Begroting 2011 € € 121.504 117.852 24.396 16.600 2.800 0 788.480 572.097 803.308 159.866 1.740.488 866.415
2010 € 123.070 48.073 2.284 714.163 1.383.863 2.271.453
Agora jaarverslag 2011
51
Jaarrekening 2011
7.11 LASTEN Personeelslasten De totale personele lasten zijn uitgekomen op € 32,6 miljoen, nagenoeg gelijk aan 2010. De verwachte daling van deze lasten, zoals opgenomen in de begroting is in werkelijkheid niet uitgekomen. De formatie is - op schoolniveau - bij de start van het nieuwe schooljaar 2011/2012 weliswaar met 15 fte neerwaarts bijgesteld, maar op stichtingsniveau zijn de kosten niet gedaald. Een palet aan oorzaken ligt hier aan ten grondslag. De twee belangrijkste zijn: de feitelijke bezetting is niet in hetzelfde tempo mee gedaald met de formatie (gevolg: frictiekosten) en de gemiddelde loonsom blijkt achteraf op een hoger niveau te liggen dan vooraf berekend. Naar nu blijkt zijn het vooral de goedkopere functies die zijn geschrapt. Verder is bij de begroting uitgegaan van een te lage opslagfactor bruto loonsom en een te optimistische ontwikkeling van de lonen (effect functiemix, inkorten salarisschalen en andere CAO effecten). Tot slot is de conversie naar het nieuwe salarispakket ‘RAET-online’ niet vlekkeloos verlopen. Bepaalde componenten werden niet of in onvoldoende mate doorgerekend. Gaandeweg het jaar bleek dat de ‘BAPO-regeling’ fors duurder uitpakte en bij het opmaken van de jaarrekening werd zichtbaar dat de afdracht aan het participatiefonds niet plaatsvond. De noodzaak om in te grijpen in de ontwikkeling van personele lasten is voor 2011 niet op tijd ingezien en de mogelijkheden om deze lasten op korte termijn sterk om te buigen waren beperkt. De schooldirecties hebben het urgentiebesef om in te grijpen, om er voor te zorgen dat 2012 wel binnen de financiële krijtstrepen blijft. Het college van bestuur heeft de regie op de in gang gezette maatregelen en volgt de ontwikkeling van de loonkosten maandelijks op de voet. De overige personele lasten (€ 1,3 miljoen) bestaan uit dotaties aan de voorziening personeel, kosten inhuur tijdelijk personeel en personeel gerelateerde kosten zoals, arbo, werving en selectie, opleiding en uitbestede werkzaamheden. De uitkeringen hebben te maken met het vervangingsfonds. De loonkosten van niet inzetbaar personeel zijn onder voorwaarden declarabel. In 2011 is € 1,8 miljoen aan vervangingskosten vergoed, iets meer dan in 2010. 2011 Begroting 2011 2010 € € € Bruto lonen en salarissen 24.628.143 24.729.259 Sociale lasten 5.421.650 5.483.036 Pensioen premies 3.056.849 3.037.730 Lonen en salarissen 33.106.642 29.589.650 33.250.025 Dotaties Personele voorzieningen 21.754 20.000 -16.286 Personeel niet in loondienst 166.537 345.595 181.860 Overig 1.120.644 1.183.801 1.049.703 Overige personele lasten 1.308.935 1.549.396 1.215.277 Uitkeringen (-/-) -1.788.078 0 -1.722.911 Totaal personele lasten 32.627.499 31.139.046 32.742.391
52
Agora jaarverslag 2011
Jaarrekening 2011
Bezoldiging bestuurders en toezichthouders Leden van de Raad van Toezicht worden benoemd voor een termijn van drie jaar en treden af volgens een rooster van aftreden. Een aftredend lid is maximaal twee maal herbenoembaar. Voor de RvT-leden bestaat de vergoedingsregeling uit een vaste vergoeding van € 1.500 per jaar (voorzitter € 3.000) aangevuld met € 100 per vergadering. De bezoldiging van de leden van het college van bestuur liggen onder de vastgestelde normering ‘bezoldiging topfunctionarissen publieke en semi-publieke instellingen’.
Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens Agora heeft geen functionarissen in dienst, waarvoor geldt dat de beloning valt onder de wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens.
Afschrijvingen In 2011 is € 136.878 minder aan afschrijvingen geboekt dan begroot. Ten tijde van het opstellen van de begroting zijn schooldirecties meer voornemens om investeringen uit te voeren, dan dat zij in werkelijkheid doen.
Huisvestingslasten De totale huisvestingskosten zijn € 237.000 hoger dan in 2010. Met ingang van 1 januari 2011 wordt het dagelijks onderhoud (klein onderhoud en onderhoudscontracten) niet langer ten laste van de voorziening onderhoud geboekt. Omdat deze wijziging de reguliere onderhoudsuitgaven in de exploitatierekening verhoogt is de dotatie neerwaarts aangepast tot € 507.000. De werkelijke kosten van Energie en Water bedragen circa € 116.642 minder dan begroot. Voor elektriciteit is € 93.360 minder uitgegeven dan begroot, doordat de te verwachten kosten in zowel 2010 als 2011 te hoog waren ingeschat. Voor gas is ca. € 23.282 minder uitgegeven dan begroot in 2010, mede veroorzaakt door de relatief milde winter. De werkelijke schoonmaakkosten bedragen € 114.187 minder dan in 2011 begroot en de uitgave van de schoonmaakartikelen was in 2011 € 53.744 hoger dan begroot. In 2009 is Agora gestart om de schoonmaakcontracten Europees aan te besteden. Per 1 augustus 2010 is dit geëffectueerd. Bij het opstellen van de begroting 2011 waren de totale schoonmaakkosten te hoog ingeschat. De post heffingen, ‘de lokale belastingen’ nemen jaarlijks gestaag toe. In 2011 is voor € 93.006 aan heffingen betaald. Huur Verzekeringen Klein onderhoud Energie en water Schoonmaakkosten Heffingen Overige Dotatie onderhoudsvoorziening Totaal huisvestingslasten
2011 Begroting 2011 € € 116.622 61.800 0 0 468.614 101.125 465.108 581.750 586.158 646.600 93.006 81.065 42.637 34.070 507.206 525.544 2.279.351 2.031.954
2010 € 135.518 0 108.543 539.805 783.826 72.294 48.003 354.809 2.042.798
Agora jaarverslag 2011
53
Jaarrekening 2011
Overige instellingslasten De overige instellingslasten zijn ten opzichte van vorig jaar licht afgenomen en overschrijdt de begroting fors. De helft wordt verklaard door de budget neutrale besteding van de ontvangen ouderbijdrage. De ander helft door extra investeringen in bovenschoolse ICT (€ 64.553), reguliere uitgaven ICT (€ 59.916), uitgaven toetsen (€ 47.820) en kopieerfaciliteiten (€ 26.585). Daarnaast is voor het werven van personeel € 20.590 uitgegeven en voor de premie check WGA € 24.707. Hierdoor komt Agora wel in aanmerking voor een premiereductie voor de komende jaren. Voor de wijziging van de bestuursstructuur is aan externe deskundigheid € 53.160 uitgegeven. Administratie & beheerlasten Inventaris, apparatuur en leermiddelen Overige Totaal overige lasten
2011 Begroting 2011 € € 1.138.394 810.677 1.304.398 1.220.854 1.230.843 760.196 3.673.635 2.791.727
2010 € 1.152.669 1.387.976 1.187.712 3.728.357
2011 Begroting 2011 € € 38.513 35.000 3.273 0 0 0 41.786 35.000
2010 € 38.259 0 0 38.259
Accountant honoraria Onderzoek jaarrekening Andere controle-opdrachten Fiscale adviezen Accountantslasten
7.12 Financiële baten en lasten Mede als gevolg van de kredietcrisis zijn de rentevergoedingen enorm onder druk komen te staan. Ten opzichte van de voorgaande jaren is de rentevergoeding op zowel de rekening-courant positie als op de spaarrekeningen sterk gedaald. De koersverschillen obligaties betreft de opbrengst welke gerealiseerd is door de verkoop van de obligatieportefeuille. Rentebaten Waardeveranderingen FVA + effecten Overige opbrengsten FVA + effecten Rentelasten Totaal financiële baten en lasten
54
Agora jaarverslag 2011
2011 Begroting 2011 € € 132.501 120.000 35.871 -23.933 -15.000 144.439 105.000
2010 € 170.739 -87.520 -21.939 61.280
overige gegevens
8 Agora jaarverslag 2011
55
overige gegevens
Overige gegevens Bestemming resultaat Voorgesteld wordt het resultaat 2011, conform bestaand beleid ten laste te brengen van de algemene reserve. De mutaties in de bestemmingsreserve publiek en het bestemmingsfonds komen ten gunste van de algemene reserve. De algemene reserve daalt per saldo met €733.575. Resultaatbestemming 2011 Toevoeging algemene reserve Netto resultaat 2011 -896.973 Mutaties Bestemmingsreserve publiek -226.169 68.797 Bestemmingsreserve privaat Bestemmingsfonds (privaat) -6.026 163.398 -733.575
Gebeurtenissen na balansdatum Er zijn geen noemenswaardige gebeurtenissen na balansdatum.
56
Agora jaarverslag 2011
overige gegevens
Controleverklaring van de onafhankelijke accountant
Aan: de Raad van Toezicht en het College van Bestuur van AGORA, Stichting voor Bijzonder Primair Onderwijs in de Zaanstreek
Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de in dit jaarverslag opgenomen jaarrekening 2011 van AGORA, Stichting voor Bijzonder Primair Onderwijs in de Zaanstreek te Zaandam gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit een balans per 31 december 2011 en een staat van baten en lasten over 2011 met de toelichting, waarin zijn opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de stichting is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag, beide in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in de jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen. Het bestuur is tenslotte verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening en de naleving van de relevante wet- en regelgeving mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 171, vierde lid van de Wet op het primair onderwijs. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en het onderwijscontroleprotocol OCW/EL&I 2011. Dit vereist dat wij voldoen aan voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijkingen van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan alsmede voor de naleving van de betreffende wet- en regelgeving, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van het interne beheersing van de stichting. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en de gebruikte financiële rechtmatigheidcriteria en van de redelijkheid van de door het bestuur van de stichting gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.
Agora jaarverslag 2011
57
overige gegevens
Oordeel betreffende jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en de samenstelling van het vermogen van AGORA, Stichting voor Bijzonder Primair Onderwijs in de Zaanstreek per 31 december 2011 en van het resultaat over 2011 in overeenstemming met de Regeling jaarverslaggeving onderwijs. Voorts zijn wij van oordeel dat de in deze jaarrekening verantwoorde baten, lasten en balansmutaties over 2011 voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming zijn met de in de relevante wet- en regelgeving opgenomen bepalingen, zoals vermeld in paragraaf 2.3.1. Referentiekader van het onderwijscontroleprotocol OCW/EL&I 2011.
Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:393 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW.
Alkmaar, 31 mei 2012 Ernst & Young Accountants LLP
w.g. B. Minks RA
58
Agora jaarverslag 2011
Beleidsinfo PO Lasten Lasten Lasten Lasten Baten Lasten Baten leermiddelen meubilair ouderbijdragen schoonmaken sponsoring administratie huisvesting € € € € € € € Bovenschools 750.349 923.410 130.478 72.521 11.321 00UN Sjalom 16.548 94.701 32.095 59 23.111 03TL Toermalijn 18.098 60.851 47.879 2.517 30.448 24.467 05RV De Korenaar 12.301 50.415 53.002 1.533 40.798 20.408 05UN De Rank 8.308 40.952 29.208 10.848 14.049 60 07TN De Bijenkorf 6.068 36.145 29.782 413 3.476 13.142 08XR Willibrord 17.697 34.923 48.240 822 33.420 7.241 08YN De Golfbreker 20.649 62.946 40.745 60.384 33.802 08YO De Hoeksteen 15.265 71.477 46.126 2.192 45.179 17.340 2.740 09CL De Evenaar 25.139 61.697 37.263 6.900 47.457 36.619 09VE Paus Joannes 10.786 50.225 28.145 2.205 17.824 20.226 09WP De Regenboog 25.352 77.146 67.129 3.244 24.325 32.548 10OD De Windroos 13.009 61.384 49.994 922 17.107 32.457 15UZ De Piramide 16.211 64.141 35.152 580 59.721 31.320 15XF De Loopplank 10.389 59.859 34.080 1.652 14.683 19.276 16BA De Vuurvogel 16.850 45.578 45.105 49.207 21.056 16DY Tamarinde 26.684 70.711 62.977 659 45.973 33.014 16JK De Keizel 7.758 30.569 19.223 8.598 13.857 16YE WormerWieken 20.966 61.646 42.405 565 13.205 30.894 17GZ Petraschool 9.046 21.093 5.545 8.833 22KA Het Baken 20.053 57.210 51.220 431 65.888 29.554 22KB De Rietvink 12.335 39.388 23.209 31.247 17.630 26BC Octant 13.366 67.545 41.724 1.053 42.391 26.485 27FV Agora WSNS 7.267 64.134 27YV Het SchatRijk 5.793 30.563 17.817 1.023 35.055 12.100 30AH De Oceaan 23.291 79.805 79.924 384 46.797 31.787 30FU 8.816 24.971 40.423 1.699 44.449 23.621 Het Koraal Totaal Bestuur 1.138.394 2.279.351 1.203.024 101.374 788.480 586.158 2.800
Baten lasten totaal TOtaal € € 4.539.804 5.730.113 1.050.808 1.264.391 1.358.282 1.339.683 1.245.999 1.212.114 939.059 959.341 1.016.795 963.346 1.676.882 1.691.535 1.848.138 1.773.618 1.672.009 1.712.481 1.391.515 1.362.246 1.146.604 1.173.796 1.913.608 1.956.148 1.440.565 1.491.066 1.528.741 1.563.815 1.177.856 1.209.449 1.353.963 1.352.749 2.219.011 2.068.818 498.770 493.304 1.808.933 1.730.185 504.561 475.503 1.773.991 1.833.062 1.152.452 1.129.254 1.529.452 1.541.699 767.946 379.592 671.316 690.768 1.429.820 1.436.936 790.385 809.226 38.447.265 39.344.238
overige gegevens
Agora jaarverslag 2011
59
overige gegevens
Colofon AGORA, Stichting voor Bijzonder (PC/RK) Primair Basisonderwijs in de Zaanstreek Postbus 88 1500 EB Zaandam Bezoekadres: De Weer 10a 1504 AG Zaandam T 075 616 8630 E
[email protected] I www.agora.nu
60
Agora jaarverslag 2011
JAARVERSLAG Stichting voor Bijzonder Primair Onderwijs in de Zaanstreek
2011
Agora Stichting voor Bijzonder Primair Onderwijs in de Zaanstreek Postbus 88 1500 EB Zaandam Bezoekadres: De Weer 10a 1504 AG Zaandam T 075 616 8630 E
[email protected] I www.agora.nu