Jaarplan ketenzorg dementie 2012 Gelderse Vallei Ede – Wageningen - Renkum 1. Ter inleiding De actualiteit In september 2011 maakt ondermeer Alzheimer Nederland zich zorgen over de gevolgen van de voorgenomen beleidsmaatregelen bij VWS zoals beperking van de beschikbaarheid van het pgb en de invoering van een eigen bijdrage in de geestelijke gezondheidszorg, waar naar schatting 25.000 mensen met dementie mee te maken krijgen. Alzheimer Nederland vreest dat de opeenstapeling van maatregelen er op langere termijn voornamelijk toe zal leiden dat de tijdige beschikbaarheid van gerichte hulp wordt beperkt. Mensen met dementie zijn hierdoor minder goed in staat om op zichzelf te blijven wonen. Gezien de verdubbeling van het aantal mensen met dementie naar een half miljoen in 2050 is het echter juist noodzakelijk dat patiënten langer thuis kunnen blijven wonen. Alzheimerpatiënten en hun mantelzorgers hebben dan wel middelen en ondersteuning nodig om dat mogelijk te maken. Een andere actuele ontwikkeling is de overheveling van de functie begeleiding van de AWBZ naar de Wmo. Alzheimer Nederland dringt aan op afspraken met de gemeenten over continuïteit in de dagbesteding voor mensen met dementie en hun mantelzorgers. Het concept “ontmoetingscentrum’ kan mede in dat kader onderzocht worden.
Doelstelling ketenzorg dementie Gelderse Vallei In 2010 is in de Gelderse Vallei een start gemaakt met de ontwikkeling van ketenzorg dementie. De eerste stappen daarvoor zijn gezet doorzorgaanbieders, daarbij ondersteund door zorgverzekeraar Menzis, en al snel werd de samenwerking verbreed. De doelstelling van de ketenzorg dementie is kort gezegd: het bieden van goed op elkaar afgestemde zorg aan mensen met dementie en hun familie. Gezien de actualiteit is dit urgenter dan ooit. In de visie van de stuurgroep ketenzorg dementie strekt goede zorg zich uit van welzijn en informele hulp in de thuissituatie tot en met goede specialistische diagnostiek, opvang en behandeling. Deze brede doelstelling komt tot uiting in de prioriteiten voor 2012 die in voorliggend jaarplan benoemd zijn. Het jaarplan is met het bestuur van Alzheimer Nederland, afdeling Veluwevallei-Grebbe besproken. Het bestuur stemt in met voorliggend jaarplan.
1
Mensen met dementie en hun familie De ketenzorg dementie Gelderse Vallei richt zich op de inwoners van de gemeenten Ede, Renkum en Wageningen. In Renkum is ook de Arnhemse ketenzorg dementie actief. Onderstaande tabel geeft per gemeente een overzicht van het aantal mensen met dementie en de verwachte groei. 2010
2011
2020
2030
2040
Ede
1533
1580 (+3%)
1930 (+26%)
2503 (+63%)
3217 (+110%)
Renkum
813
841 (+3%)
913 (+12%)
1024 (+26%)
1334 (+64%)
Wageningen
569
576 (+1%)
730 (+28%)
980 (+72%)
1204 (+112%)
Prognose aantal mensen met dementie per gemeente TNO september 2011 De ketenzorg dementie Gelderse Vallei richt zich ook op mensen in de fase voordat de diagnose is gesteld. Uit onderzoek blijkt dat juist in deze fase van onzekerheid en verwarring de persoon in kwestie en ook de familie advies en steun kunnen gebruiken. Uit cijfers blijkt dat er gemiddeld drie mensen betrokken zijn bij de zorg voor iemand met dementie. Van deze mantelzorgers is 80% zwaar belast of overbelast. De ketenzorg dementie wil ook de zorg en ondersteuning voor de mantelzorgers betrekken in het aanbod. 2. Structuur en samenwerking Projectstructuur Het aantal organisaties en hulpverleners dat een bijdrage kan leveren aan goede dementiezorg is groot. De stuurgroep ketenzorg dementie streeft enerzijds naar brede samenwerking met iedereen die betrokken is bij de dementiezorg, en wil anderzijds klein en slagvaardig blijven en alert kunnen sturen en reageren op de actualiteit. De stuurgroep bestaat uit de plaatselijke en regionale zorgaanbieders Bethanië, Icare/KWV, Vilente, Opella en Thuiszorg Groot-Gelre, GGZorganisatie Pro Persona en het ziekenhuis Gelderse Vallei. (Deelnemers stuurgroep: zie bijlage.) Daarnaast overweegt Agathos Thuiszorg in 2012 toe te treden tot de ketenzorg dementie in de Gelderse Vallei. Opella heeft ten aanzien van zorgkantoor Menzis de rol van hoofdaannemer op zich genomen, en is voorzitter van de stuurgroep. Een huisarts uit de regio (kaderarts ouderen) denkt mee met de stuurgroep via de notulen. Naast de stuurgroep zijn er structurele en incidentele werkgroepen, gekoppeld aan de belangrijkste thema’s. (Het jaarverslag 2011 zal hier uitgebreider op ingaan). Samenwerking met Alzheimer Nederland, afdeling Veluwevallei-Grebbe De stuurgroep hecht veel waarde aan de contacten en de samenwerking met Alzheimer Nederland, afdeling Veluwevallei-Grebbe. De in 2010 geïntensiveerde contacten worden voortgezet. Voorbeelden hiervan zijn: - Jaarlijks overleg tussen de reg. afdeling en de casemanagers - Aanwezigheid van casemanagers in de Alzheimercafés - Samenwerking en afstemming op het gebied van communicatie en voorlichting - Het organiseren van een cliëntenpanel in 2012 - In bestuurlijk overleg de knelpunten op het gebied van dementiezorg in de regio bespreken.
2
Samenwerking met de gemeenten Deze samenwerking is qua vorm afgestemd op de afzonderlijke gemeenten Ede, Wageningen en Renkum. Voor Renkum worden de contacten met de gemeente in nauw overleg met de Arnhemse keten vormgegeven. De stuurgroep streeft naar een jaarlijks overleg met iedere gemeente op bestuurlijk niveau i.s.m. de regionale Alzheimerafdeling. Onder het motto “Is uw gemeente dementie-proof?” vraagt de stuurgroep aan iedere gemeente om zich in deze als actieve ketenpartner op te stellen. Daarnaast wordt netwerkvorming en samenwerking op uitvoerend niveau bevorderd, ondermeer via contacten van casemanagers met de Wmomedewerkers en Welzijn ouderen. De gemeente Ede levert ook in 2012 een bijdrage aan het casemanagement via Welzijn Ouderen. Bestendiging van deze inzet vanuit de gemeente Ede is voor de stuurgroep een aandachtspunt. In de samenwerking met de gemeenten in 2012 zijn andere belangrijke onderwerpen: - De veranderingen in de functie begeleiding (van AWBZ naar Wmo) en de gevolgen voor mensen met dementie en hun naasten. - Aansluiting bij de integrale benadering en/of wijkgerichte benadering, daar waar gemeenten dat voorstaan. - De samenwerking met de informele zorg. - De sociale kaart en de vindbaarheid van voorzieningen op het gebied van dementie. - Vroegsignalering bij de Wmo-loketten. Samenwerking met het Netwerk Geriatrie De doelstelling van de ketenzorg dementie Gelderse Vallei en de doelstelling van het regionale Netwerk Geriatrie overlappen elkaar mbt de doelstelling om goede en afgestemde zorg aan ouderen met dementie te realiseren. Er zijn ook verschillen: het netwerk geriatrie strekt zich uit tot alle (kwetsbare) ouderen, tot een grotere regio en tot meer partijen. De stuurgroep ketenzorg dementie is van mening dat een integrale benadering van (kwetsbare) ouderen wenselijk is. Kwetsbare ouderen hebben veelal meerdere vragen en problemen op meerdere terreinen. De stuurgroep zelf zal zich nog specifieker dan het geval was gaan richten op alleen de dementiezorg, en daar waar de integrale benadering van de problemen centraal staat dit onderbrengen bij het netwerk geriatrie. Zo ontstaat meer duidelijkheid in de taakafbakening. In de toekomst is, mede afhankelijk van de financieringsstromen, in elkaar voegen van de ketenzorg dementie en het netwerk geriatrie denkbaar. In 2012 is verdere samenwerking rond de zorg voor jongdementerenden gewenst. De voorzitter van de stuurgroep ketenzorg dementie participeert in de adviesraad van het netwerk geriatrie. Samenwerking in de regio De ketenzorg Gelderse Vallei heeft op uiteenlopende manieren te maken met ketens in omliggende gemeentes. De stuurgroep wil deze samenwerking zo pragmatisch mogelijk vormgeven. Dat betekent voor de relatie met de keten Barneveld (Menzis-gebied): waar mogelijk samenwerken in de uitvoering op het gebied van scholing en werkprocessen. Contacten worden onderhouden door de casemanagers onderling en door de projectleiders. Dat betekent voor de relatie met de keten Veenendaal (Agis-gebied): deze keten is in ontwikkeling: daar waar mogelijk streven naar een vergelijkbare werkwijze en systematiek zodat verwijzers in het bijzonder vanuit de GGZ en het ziekenhuis zo eenduidig mogelijk te werk kunnen gaan. Dat betekent voor de relatie met de keten Arnhem (Menzis-gebied): samenwerken vanuit één Renkums team waarin de Arnhemse en de Gelderse-valleicasemanagers deelnemen; naar externe partijen en burgers één gezicht proberen te tonen.
3
3. Prioriteiten in 2012 Voortzetting thema’s 2011 De stuurgroep ketenzorg dementie wil de in 2011 ingezette lijn doorzetten. Dat betekent dat de thema’s voor 2012 dezelfde blijven en verder worden ontwikkeld, uitgevoerd en geborgd: - Verhogen van de kwaliteit van de dementiezorg in de regio. - Goed functionerend casemanagement - Bevordering vroegsignalering en toeleiding naar diagnostiek - Samenhangende communicatie en informatievoorziening Hieronder worden de plannen voor 2012 verder uitgewerkt. Per onderdeel wordt eerst in het kort de inzet en de stand van zaken per oktober 2011 beschreven. Uiteraard volgt dit in complete vorm in het jaarverslag 2011.
1.Verhogen van de kwaliteit van de dementiezorg in de regio. Bij het inzichtelijk maken van de kwaliteit van de dementiezorg in de regio zullen de landelijk ontwikkelde bouwstenen / ketenindicatoren een leidende rol spelen. Op dit moment is landelijk een nieuwe Zorgstandaard dementie in de maak waarbij de bouwstenen opnieuw benoemd worden. De stuurgroep wil in 2012 vanuit deze Zorgstandaard opnieuw naar het geheel van de kwaliteit van de dementiezorg in de regio kijken. Daarbij worden ondermeer gegevens en ervaringen verzameld via: -het cliëntenpanel, te organiseren door Alzheimer Nederland, afdeling Veluwevallei-Grebbe - de gegevens die uit de registratie van het casemanagement volgen - jaarlijkse bespreking tussen de Alzheimerafdeling en de casemanagers over hun ervaringen - Jaarlijkse bespreking tussen de Alzheimerafdeling en de stuurgroep ketenzorg - jaarlijks bestuurlijk overleg met de afzonderlijke gemeenten. Daarbij streeft de stuurgroep ook naar verdere betrokkenheid van Menzis. Bij de check van de kwaliteit van de dementiezorg wordt ook het functioneren van de crisis/noodbeddenregeling betrokken. Daarnaast zal de focus in 2012 ook gericht zijn op de wijze waarop de transformatie van de functie begeleiding van de AWBZ naar de Wmo voor mensen met dementie en hun familie wordt vormgegeven. Per gemeente fungeren twee leden van de stuurgroep als aanspreekpunt voor de ontwikkelingen in de dementiezorg. 2.Goed functionerend casemanagement en toeleiding naar casemanagement In 2010 is het casemanagement in de Gelderse Vallei verder ontwikkeld en op de kaart gezet. De negen casemanagers, werkzaam bij de diverse ketenpartners, hebben in 2011 hun opleiding “Casemanagement en dementie” bij de Transfergroep Rotterdam met succes afgerond. Nadat het casemanagement officieel in november 2010 in Ede van start gegaan is, is in mei 2011 een startbijeenkomst georganiseerd in Wageningen. In Renkum zijn afspraken gemaakt met de Arnhemse keten over samenwerking en externe communicatie. Het uitgangspunt in Renkum is dat cliënten en verwijzers geen hinder moeten hebben van het feit dat er twee ketens werkzaam zijn. De aanmeldingen en verzoeken om casemanagement komen binnen bij de frontoffice van Dementie Gelderse Vallei: een gezamenlijk vormgegeven telefoonnr. en website. Vanaf de start worden gegevens over aanmelding en het vervolgtraject van toewijzing bijgehouden. In bijlage 2 is het meest recente overzicht opgenomen. In het najaar van 2011 is het
4
geautomatiseerde registratiesysteem achter de website gereed en worden diverse gegevens nog meer inzichtelijk gemaakt. Vanaf de start in november 2010 tot en met augustus 2011 zijn er 231 aanmeldingen binnengekomen, waarvan het merendeel (128) uit de gemeente Ede. Niet iedere aanmelding wordt daadwerkelijk omgezet in casemanagement. En inmiddels ontstaat ook doorstroming in het cliëntenbestand vanwege verhuizing naar een intramurale woonomgeving of overlijden. Op moment van schrijven van dit plan staan 220 cliënten ingeschreven. De aanmeldingen uit Wageningen blijven nog achter. De aanmeldingen uit Renkum via de frontoffice zijn ook beperkt, mede vanwege het feit dat daar de Arnhemse keten al langer werkzaam is. Beschikbaar casemanagement in 2011 was als volgt: Organisatie
f.t.e. in Ede
Opella Vilente KWV/ Icare Thuisz.Gr.Gelre Beeuwkes Bethanie SWO Ede Totaal Te bereiken aantal cliënten (caseload 50)
0,4 0,3 1,0 0,4 0,2 0,5 2,8 140
f.t.e. in Wageningen 0,2 0,2 0,5 0,2 1,1 f.t.e. 55
f.t.e. in Renkum 0,3 0,5 0,2
1,0 f.t.e. 50
Totaal fte per organisatie 0,6 (1 casem.) 0,8 (1 casem.) 1,5 (2 casem’s) 0,5 (1 casem.) 0,8 (2 casem’s) 0,2 (1 casem.) 0,5 (1 casem.) 4,9 (9 casem’s)
In het jaarplan 2011 was een schatting gemaakt van de behoefte aan casemanagement, uitgaande van beschikbaarheid voor 20% van de thuiswonende mensen met dementie (4,1 fte voor Ede, 1,5 fte voor Wageningen en 2,3 fte voor Renkum). De inzet in 2011 blijft nog ver achter bij deze schatting, en ook de beschikbare formatie (zie tabel) is ruim voldoende gebleken. Daarbij is het natuurlijk de vraag of de behoefte minder groot is dan ingeschat, of omdat de bekendheid nog moet groeien. We veronderstellen vooralsnog dat de bekendheid met casemanagement nog verder moet groeien. Op basis van de nu bekende gegevens kunnen we concluderen dat de benodigde formatie voor de gemeenten Wageningen en Renkum in 2012 nog niet hoeft te groeien, maar dat voor Ede bij voortzetting van het huidige aantal aanmeldingen uitbreiding in 2012 wenselijk is. Opella stelt daarom een tweede casemanager aan voor tenminste 0,4 fte, deze formatie kan meegroeien met de vraag. Minimaal beschikbaar casemanagement in 2012 is als volgt: Organisatie
f.t.e. in Ede
Opella Vilente KWV/ Icare Thuisz.Gr.Gelre Beeuwkes Bethanie SWO Ede Totaal Te bereiken aantal cliënten (caseload 50)
0,6 0,3 1,0 0,4 0,2 0,5 3.0 150
f.t.e. in Wageningen 0,4 0,2 0,5 0,2 1,3 f.t.e. 65
f.t.e. in Renkum 0,3 0,5 0,2
1,0 f.t.e. 50
Totaal fte per organisatie 1,0 (2 casem.) 0,8 (1 casem.) 1,5 (2 casem’s) 0,5 (1 casem.) 0,8 (2 casem’s) 0,2 (1 casem.) 0,5 (1 casem.) 5,3 (10 casem’s)
5
Andere zaken rond het casemanagement die aandacht vragen in 2012: - Vergroting van de bekendheid met casemanagement - Functieontwikkeling en deskundigheidsbevordering; - Registratie: de module achter de website die de registratie ondersteunt is in oktober 2011 in werking getreden en zal nog allerlei aanpassingen en onderhoud vergen. Een belangrijk aandachtspunt daarbij is welke gegevens we kunnen genereren die inzicht geven in de toeleiding, de functieontwikkeling zelf en in de kwaliteit van de dementiezorg in de regio. (De werkgroep registratie is inmiddels opgeheven, de werkgroep casemanagement is hiervoor verantwoordelijk). - Netwerkontwikkeling op lokaal niveau - De rol die de casemanagers vervullen als expert binnen hun eigen organisatie (zie ook vroegsignalering). - Casemanagement bij jongdementerenden. - Samenwerking met de informele zorg. - Praktische werkwijze van de casemanagers (rondom dossiervorming, communicatie met huisartsen, evaluatie van de in 2011 opgestelde procesbeschrijving etc.) In 2012 zal de keten zich voorbereiden op de verwachte wijziging in de financiering van het casemanagement. Het uitgangspunt is dat de functie casemanager beschikbaar blijft in de Gelderse Vallei, ongeacht de vorm waarin de financiering vanaf 2013 plaats vindt. De werkgroep casemanagement (zie bijlage) wordt in 2012 voortgezet. 3.Stimuleren vroegsignalering en toeleiding naar diagnostiek In 2011 heeft de werkgroep vroegsignalering een aantal belangrijke stappen gezet ter verbetering van de vroegsignalering. De ketenpartners hebben gezamenlijk afgesproken om alle huishoudelijk medewerkers en verzorgenden te scholen op het gebied van vroegsignalering. Daarvoor heeft de werkgroep enkele hulpmaterialen ontwikkeld zoals een kijkkaartje voor huishoudelijk medewerkers en een signalenblok voor verzorgenden. Vervolgens zijn de casemanagers geschoold om in hun eigen organisatie de scholing te kunnen gaan geven. Daarnaast heeft de geriater van ziekenhuis Gelderse Vallei contacten gelegd met de huisartsen(regionaal) om scholing op het gebied van signalering en diagnostiek te organiseren. Daarbij wordt ook de rol van de praktijkondersteuner bekeken. Gezien de nauwe relatie tussen voorlichting en scholing zijn de activiteiten van de werkgroep vroegsignalering opgenomen in het communicatieplan (Bijlage). In 2012 staat scholing van Wmo-consulenten centraal. De werkgroep vroegsignalering blijft ook in 2012 actief met als doelstelling: - Coördinatie en evaluatie van het in gang gezette traject rond scholing van huishoudelijk en verzorgend personeel; - In gang zetten van de nieuwe scholingsactiviteiten zoals benoemd in het communicatieplan; - Verdere uitwerking van het traject volgend op vroegsignalering, in het bijzonder verheldering van de wenselijke en mogelijke routes mbt diagnostiek. 4.Communicatie en informatievoorziening In 2011 is een samenhangend communicatieplan opgesteld. Daarin zijn ook elementen van scholing (in het bijzonder rond de vroegsignalering) meegenomen. De aandoening dementie is nog steeds omgeven door schaamte. Zowel de mensen die het overkomt als de omgeving
6
heeft de neiging om het vermoeden van dementie of (in later stadium) de ziekte zelf niet openlijk te benoemen. Meer openheid over dementie maakt het mogelijk voor de omgeving om begrip te hebben voor de veranderingen in de mogelijkheden en het gedrag van mensen met dementie. Uit ervaringen blijkt dat mensen met dementie die daar zelf open over zijn langer kunnen functioneren in hun omgeving en langer deel kunnen uitmaken van de samenleving. Daarmee is de kans op sociaal isolement van mensen met dementie en hun omgeving minder aanwezig. Een ander belang is dat mensen met het vermoeden van dementie hulp zoeken, zelf naar de huisarts gaan en laten uitzoeken wat er aan de hand is, en de juiste hulp kunnen krijgen. Die hulp houdt in dat mensen in hun eigen omgeving geholpen worden en zoveel mogelijk zelf passende keuzes kunnen maken. Het communicatieplan is toegevoegd als bijlage. De uitvoering van het communicatieplan strekt zich uit van november 2011 tot en met 2012. De werkgroep communicatie die het plan heeft opgesteld blijft op de achtergrond in stand om de uitvoering te volgen en als vraagbaak voor de uitvoering op te treden.
4. De ketenbegroting De begroting voor de ketenzorg dementie 2012 wordt als apart document aangeleverd. De benodigde gegevens zijn op het moment van schrijven nog niet bekend. De begroting zal twee onderdelen bevatten: - De inzet van de NZA-gelden voor 2012 (via Menzis op basis van de landelijke regeling). - De inzet van de toeslag op extramurale dienstverlening en de opslag ketenzorg intramuraal die de V&V ketenpartners ontvangen van Menzis voor inzet in de ketenzorg dementie.
Na goedkeuring van het jaarplan 2012 zal de stuurgroep ketenzorg dementie dit plan vertalen naar een activiteitenplan met bijbehorende planning voor het jaar 2012.
7
Bijlage 1. Stuurgroep en werkgroepen in 2012 Stuurgroep Opella Vilente Beeuwkes Thuiszorg Icare/KWV Bethanië Thuiszorg Groot Gelre Pro persona Ziekenhuis Gelderse Vallei (huisartsen
Karin Breuker (voorzitter) Janet Kleis Colinda van Benthem Herman van Bussel Maaike van Eden Paula Roelandschap Corine Brouwer Rachel Bogers Elvira Schouten, op afstand)
Werkgroep Casemanagement Vilente Beeuwkes Thuiszorg SWO Ede Projectleider
Janet Kleis Colinda van Benthem Christine Stiphout Hetty Top
Werkgroep Vroegsignalering en toeleiding naar diagnostiek Opella Bea van de Kraats Indigo Pieternel van Giersbergen Vilente Geery Bruggink Icare/KWV Corien Benard Alzheimer Nl, afd. VvG Hans Vredendaal Beeuwkes Thuiszorg Leon van der Wiel Ziekenhuis Gelderse Vallei Rachel Bogers Werkgroep Communicatie Opella Ziekenhuis Gelderse Vallei Icare/KWV Bethanië Projectleider
Chantal van Dijk Petra van Hilten Audrey van den Berg Sylvia van Prooyen Hetty Top
8
Bijlage 2 Meest recente overzicht aanmeldingen frontoffice (1 september 2011) 2010 Aantal 15/11 tm 31/12/2010 Telefoon 18 Website 3 Mail Totaal 21 Aangemeld door: Client/partner/familie 8 Professional 11 overig (foldermat./info) 2 Totaal 21 Woonplaats Ede 14 Bennekom 3 Wageningen 3 Renkum 0 Overig (Veenendaal) 1 Totaal 21 Diagnose: Ja 12 Nee/onbekend 9 Totaal 21 Toegewezen aan: Roeline Besselsen/ Beeuwkes 2 Geery Bruggink/ Vilente 5 Gemma Cremers/ Vilente 2 Helma Meurs/ Groot Gelre 0 Carla van den Bergh/ Icare 1 Mariette Hasselaar/ Icare 0 Angelika vd Meer/ Bethanie 3 Corrie Seldenrijk/ Opella 6 Anilah Wongsopawiro/ KWV 2 Tea van der Veen/Beeuwkes 0 Organisatie niveau Opella 6 Vilente 7 KWV/Icare 2 Groot Gelre 0 Beeuwkes 2 Bethanie 3
Totaal 2010 18 3 21 8 11 2 21 14 3 3 1 21 12 9 21 2 5 2 0 1 0 3 6 2 0 6 7 2 0 2 3
2011 Januari Februari Maart April Mei Juni Juli Augustus September Oktober November December Totaal 2011 18 17 17 14 18 18 12 25 139 6 5 4 3 3 8 11 11 51 1 2 3 1 1 12 20 24 22 22 19 24 27 24 25 210 8 11 10 6 14 18 10 21 98 16 10 12 10 10 9 2 4 73 0 1 0 3 0 0 0 0 4 24 22 22 19 24 27 12 25 98 13 16 7 8 8 10 5 16 83 6 3 4 0 7 2 2 4 28 2 0 3 4 3 2 2 0 16 0 1 3 2 0 1 1 8 3 2 5 5 6 12 3 4 48 24 22 22 19 24 27 12 25 183 10 14 19 15 21 15 12 18 148 14 8 3 4 3 12 0 7 69 24 22 22 19 24 27 12 25 217 0 3 2 5 5 6 3 1 25 2 2 2 2 7 0 3 7 25 1 1 2 0 0 0 0 0 4 0 1 1 0 0 1 0 0 3 3 1 3 3 0 0 0 3 13 2 1 2 2 0 0 0 10 17 2 3 1 0 3 1 0 0 10 10 6 6 2 5 4 1 3 37 2 2 3 1 3 7 1 0 19 0 0 0 0 1 8 4 1 14 167 10 6 6 2 5 4 1 3 37 3 3 4 2 7 0 3 7 29 2 2 8 1 3 7 1 13 37 0 1 1 0 0 1 0 0 3 0 3 2 5 6 14 7 2 39 2 3 1 0 3 1 0 0 10 155
9
Bijlage 3: Communicatieplan 2011 / 2012 Communicatie- en informatieplan ketenzorg dementie 2011 / 2012 Versie 19 oktober 2011
1. Inleiding Sinds 2009 werken diverse organisaties op het gebied van de gezondheidszorg samen in de ketenzorg dementie Gelderse Vallei. De doelstelling en prioriteiten van de ketenzorg zijn samengevat in het jaarplan 2011. De doelstelling van de ketenzorg dementie is om mensen passende hulp te kunnen bieden bij (het vermoeden van) dementie en d.m.v. goede samenwerking de kwaliteit van de zorg te verbeteren. De prioriteiten van de gezamenlijke organisaties zijn: 1. Samenhangende communicatie over dementie en dementiezorg 2. Implementatie van casemanagement 3. Bevorderen van vroegsignalering en toeleiding naar diagnostiek 4. Verhogen en bestendigen van de kwaliteit van de dementiezorg In het jaarplan 2011 van de ketenzorg dementie GV staat ook als knelpunt benoemd dat er geen overzicht is mbt het aanbod aan voorzieningen. Communicatie is als eerste prioriteit benoemd. Die keuze is gemaakt omdat alle prioriteiten en activiteiten van de ketenzorg aspecten van communicatie en van informatie bevatten en er samenhang gewenst is mbt de inhoud, werkwijze en uitvoering van taken. Dit plan is opgesteld in de fase dat er al diverse activiteiten geweest zijn (bv. de startbijeenkomsten casemanagement) of gepland zijn (bv.de scholing vroegsignalering in de thuiszorg). De nu bestaande plannen worden meegenomen in het geheel. In dit communicatieplan worden zowel voorlichting én scholing benoemd, om de samenhang in de breedte zichtbaar te maken. De totstandkoming van dit plan is een product van samenwerking tussen communicatiemedewerkers van Ziekenhuis Gelderse Vallei, Opella, Icare en Bethanië en is daarmee een mooi voorbeeld van de meerwaarde van samenwerking in de ketenzorg dementie.
2. Analyse De aandoening dementie is nog steeds omgeven door schaamte. Zowel de mensen die het overkomt als de omgeving heeft de neiging om het vermoeden van dementie of (in later stadium) de ziekte zelf niet openlijk te benoemen. Meer openheid over dementie maakt het mogelijk voor de omgeving om begrip te hebben voor de veranderingen in de mogelijkheden en het gedrag van mensen met dementie. Uit ervaringen blijkt dat mensen met dementie die daar zelf open over zijn langer kunnen functioneren in hun omgeving en langer deel kunnen uitmaken van de samenleving. Daarmee is de kans op sociaal isolement van mensen met dementie en hun omgeving minder aanwezig. Een ander belang is dat mensen met het vermoeden van dementie hulp zoeken, zelf naar de huisarts gaan en laten uitzoeken wat er aan de hand is, en de juiste hulp kunnen krijgen. Die hulp houdt in dat mensen in hun eigen omgeving geholpen worden en zoveel mogelijk zelf passende keuzes kunnen maken.
3. Communicatiedoelen
10
Kennis • Doelgroepen weten hoe zij beginnende dementie kunnen herkennen • Doelgroepen weten bij wie zij terecht kunnen als zij vermoeden dat er sprake is van (beginnende) dementie • Doelgroepen weten hoe zij om kunnen gaan met (beginnende) dementie • Doelgroepen zijn op de hoogte van het werk van casemanagers • Doelgroepen zijn op de hoogte van de mogelijkheden voor hulp / aanbod van voorzieningen • Doelgroepen zijn op de hoogte van het bestaan/werk van de ketenzorg dementie Gelderse Vallei Houding • Doelgroepen staan er voor open om de juiste hulp te zoeken/te bieden bij (beginnende) dementie Gedrag • Doelgroepen zoeken/bieden de juiste hulp bij (beginnende) dementie • Doelgroepen gaan op de juiste manier om met mensen met dementie
4. Doelgroepen • breed publiek (inwoners van de gemeenten Renkum, Wageningen en Ede) • mensen met (beginnende) dementie en hun naasten • huisartsen en praktijkverpleegkundigen • thuiszorgmedewerkers (huishoudelijk medewerkers en verzorgenden) • Wmo-consulenten (personeel Wmo-loket) • vrijwilligers(organisaties) in het welzijnswerk en in zorginstellingen voor ouderen • huismeesters etc. • de ketenpartners zelf intern (andere divisies etc.) • externe betrokkenen (andere aanbieders; cliëntenorganisaties; aanpalende ketens) • gemeenten • welzijnsorganisaties • zorgverzekeraars • de wijkvereniging • media (lokale en regionale nieuwsmedia zoals kranten, huis aan huisbladen, wijkbladen, radio, televisie, kabelkrant en websites) (doelgroep en middel) 5. Boodschap(pen) 1. Dementie is een ziekte die ons allemaal kan overkomen. Dit zijn mogelijke signalen. Het heeft zin om te weten of er sprake is van dementie. Als je weet wat het is kun je er beter mee omgaan en tijdig hulp zoeken. 2. Als je zelf / je naaste / je cliënt (waarschijnlijk) dementie hebt/heeft is er een persoonlijk begeleider (casemanager) beschikbaar die je/hem/haar kan bijstaan. Die kun je vinden via de website www.dementiegeldersevallei.nl of het telefoonnummer 088 6050500. 3. Als je wilt weten welke mogelijkheden er zijn voor hulp kun je die daar en daar vinden.* 4. Over ketenzorg Dementie: dit zijn we, dit doen we, we staan open voor samenwerking rond dementie en zo kunt u met ons in contact komen. *Sociale kaart
11
In het jaarplan 2011 van de ketenzorg dementie GV staat als knelpunt benoemd dat er geen overzicht is mbt het aanbod aan voorzieningen. Dit knelpunt wordt voor een deel ondervangen met de komst van de casemanagers (zie punt 4.) die mensen kunnen ondersteunen bij het vinden van de juiste zorg. Dat neemt niet weg dat het voor inwoners en professionals (zelfs de casemanagers) op dit moment moeilijk is om de weg te vinden in het actuele aanbod aan voorzieningen. De website www.dementiegeldersevallei.nl wijst direct de weg naar casemanagement maar geeft geen andere informatie over dementie en voorzieningen. Gezien de omvang van het onderwerp zal de stuurgroep de ontwikkeling van een sociale kaart los van het communicatieplan op een ander moment in 2012 agenderen. 6. Communicatiemiddelen Hieronder worden uiteenlopende communicatiemiddelen opgenoemd. Deels gaat het om reeds ontwikkelde of aanwezige middelen (zoals de scholingsmaterialen en het jaarverslag); anderzijds gaat het om middelen en mogelijkheden die onvoldoende in beeld zijn of nu nog onvoldoende benut worden. In het hierna volgende activiteitenplan wordt uit onderstaande lijst “geput”: Scholing: • Activiteiten en hulpmiddelen werkgroep vroegsignalering (tbv scholing verzorgenden, huish. medewerkers en andere doelgroepen) - powerpointpresentaties (voor resp. verzorgenden en huish. medewerkers) - kijkkaartje (hulpmiddel voor het signaleren door huish. medewerkers) - signaleringsblok (hulpmiddel voor het signaleren door verzorgenden) Voorlichting: • Alzheimercafé en materiaal en acties van Alzheimer Nederland (Alzheimer Nederland draagt de eerstgenoemde boodschap op vele manieren uit in diverse media, via campagnes, documentaires, filmpjes, folders, viering Wereld Alzheimerdag, etc. De regionale afdeling brengt deze onder de aandacht o.a. via de Alzheimercafés) • Nieuwsbrief netwerk geriatrie • contacten van casemanagers met intermediairen • netwerkcontacten stuurgroep • Start- en informatiebijeenkomsten casemanagement • Verspreiding Jaarplan-Jaarverslag • Flyer casemanagement • Poster • Mailingen (brief en/of per e-mail) • Persberichten/artikelen lokale media • Artikelen in vakbladen • Advertentie in lokale/regionale krant, wijkkrant of gidsen • Website • Vermelding op websites van anderen (bv gemeente, Welzijn ouderen, Wmo, regionale huisartsenvereniging). • Interne kanalen betrokken organisaties (website, nieuwsbrief) • Externe kanalen betrokken organisaties • Eigen nieuwsbrief (te ontwikkelen) • Twitter en/of andere social media • Introductiefilmpje casemanagement
12
• • •
presentatie op beurzen / markten die gerelateerd zijn aan zorg of aan ouderen Activiteitenkalender dementie (overzicht cursussen, alzheimercafé, thema-bijeenkomsten voorlichtingskoffers voor verenigingen
7. Prioriteiten / Activiteitenplan 2011 / 2012 (scholing gearceerd) doelgroep brede publiek
Boodschap 1,2,3 1,2 1,2
middel
door wie
wanneer
Overige kosten
2x per jaar
Ureninzet 8
Artikel lokale kranten / media Materiaal en act. Alzheimer Nl. Website dementie GV incl. filmpje casemanagement en opzetten en bijhouden act.kalender Artikel lokale kranten / media Materiaal en act. Alzheimer Nl. Alz. café Website dementie GV (eerder genoemd)
Keten Alz.afd
keten
80
1000,-
keten Alz.afd Alz.afd keten
2x per jaar
Mensen met (beginnende) dementie en hun naasten
1,2,3 1,2 1,2,3 1,2,3
Intermediairen algemeen (beroepsgroepen die met dementie in aanraking kunnen komen)
1,2,3,4 2,3 1,2,4
Informatiebijeenkomsten Website dementie GV Art. Nieuwsbrief netw. geriatrie
keten keten keten
jaarlijks
40
2 x per jaar
8
Huisartsen en praktijkverpleegkundigen
1,2
scholing
1,2
Voorjaar 2012 Najaar 2011
2
Toezenden materiaal scholing hh en verz. Bezoek van casemanager
1,2
scholing
1,2
scholing
2
Bezoek van casemanager
Vrijwilligers(organi saties) huismeesters
1,2
scholing
1,2
scholing
Ketenpartners zelf
1,2,3,4 1,2,3,4
Artikel voor interne media Plaatsing informatie op eigen websites
ZGV geriatrie Werkgr vroegsign. Casemanagers Werkgroep vroegsign. Werkgroep vroegsign. Casemanagers Werkgroep vroegsign. Werkgroep vroegsign. keten keten
Externe betrokkenen (andere aanbieders, cliëntenorganisatie s, ketens, etc)
1,2,3
Artikel in Nieuwsbrief (eigen of via netwerk geriatrie) Relatiebestand maken Toezenden jaarplan en jaarverslag
gemeenten
2,4
Gesprek met afvaardiging stuurgroep, en toezenden jaarverslag en jaarplan
Thuiszorgmedewer kers (hh en verz.) Wmo-consulenten
1,2,4 4
500,-
2012 2011/2012
3000,-
2012
1500,-
2012 2013? 2013? 8 4
keten
2x per jaar Tenminste jaarlijkse update 2 x per jaar
keten keten
bijhouden jaarlijks
4 4
stuurgroep keten
jaarlijks
13
2,4
Welzijnsorganisaties
1,2,3,4 1,2,3,4
zorgverzekeraars
4
Wijk-ouderenvrouwenverenigingen /kerken Media Totaal uren
1,2
Totaal kosten
-
-
-
-
-
-
-
1,2,4
Afspraken over plaatsing informatie op website gemeente en vindbaarheid voorzieningen Bezoek casemanager Artikel in Nieuwsbrief (eigen of via netwerk geriatrie) Gesprek met afvaardiging stuurgroep, en toezenden jaarverslag en jaarplan Zie ook brede publiek en intermediairen algemeen; behoeften onderzoeken ism Alz afd. Perslijst / Relatiebestand maken
keten
Tenminste jaarlijkse update
casemanagers keten
2 x per jaar
keten
jaarlijks
keten
keten
20
20
bijhouden
4 200 uur (á €80 ex BTW) €19.040
€6000,-
8. Keuzes en aandachtspunten bij de uitwerking van de communicatieactiviteiten De functie van de website en de frontoffice: deze is nu alleen toegangspoort voor het casemanagement. De functie van de website wordt uitgebouwd met ondermeer het opnemen van een activiteitenkalender dementie; hierop kan iedere organisatie in de regio die iets organiseert voor de doelgroep zijn activiteiten aanmelden. De website kan zo veel meer ondersteunend zijn voor vergroting van de samenwerking en de samenhang in het aanbod. Op de website kan ook een filmpje over casemanagement geplaatst worden. Afstemming met de regionale afdeling van Alzheimer Nederland is van groot belang. Bij de totstandkoming en uitvoering van dit plan wordt overleg gevoerd met de regio. Afstemming met de werkgroepen vroegsignalering: de werkgroep vroegsignalering wordt gevraagd om de voorgestelde activiteiten (voor zover nog niet gepland) op zich te nemen, doe doelstellingen per doelgroep verder uit te werken en uit te voeren. Afstemming met de werkgroep casemanagement en de casemanagers: ligt vooral op uitvoerend vlak en kan aan de orde komen in de werkgroep casemanagement en in het casemanagersteam. Afstemming met het netwerk geriatrie: in hoeverre is het wenselijk om nieuwe communicatiemogelijkheden in te zetten als er al mogelijkheden zijn binnen het netwerk geriatrie. Dat geldt bijvoorbeeld voor nieuwsbrief, website, en het aanleggen van relatiebestanden. Doel van afstemming: efficiency en duidelijkheid. Er is inzet, inhoud en coördinatie nodig om naar buiten toe optimaal gebruik te maken van communicatiemiddelen van de betrokken organisaties en van belangrijke intermediairen zoals de gemeentepagina’s. Er is inzet, inhoud en coördinatie nodig om de communicatie en voorlichting binnen de eigen organisatie te optimaliseren. Welke rol en verantwoordelijkheid hebben de samenwerkingspartners, wat hebben ze nodig? Voor de uitvoering van communicatie-activiteiten van de keten kiest de stuurgroep ketenzorg voor de volgende variant: Eén van de ketenpartners neemt de
14
-
verantwoordelijkheid voor uitvoering van het communicatieplan op zich en ontvangt daarvoor een vergoeding. Bij de uitvoering moet rekening gehouden worden met spanningsveld tussen enerzijds de wens tot gezamenlijkheid (zoals de onafhankelijkheid van het casemanagement) en anderzijds de wens tot profilering van de afzonderlijke ketenpartners.
Op langere termijn moet er aandacht zijn voor de borging van de communicatie en informatie. Er moeten in 2012 afspraken gemaakt worden over de verantwoordelijk voor activiteiten, in het bijzonder voor activiteiten die onderhoud vergen (zoals website en het onderhouden van relatiebestanden) en toedeling van de kosten. 9. Budget Er is in totaal een budget van €25.000 benodigd. Voor 2011 is nog €11.000 beschikbaar. In de begroting van 2012 worden de overige benodigde middelen (€14.000) opgenomen. Het is wenselijk om zo spoedig mogelijk, bij voorkeur in november 2011 te starten met de uitvoering van het communicatieplan. 10. Evaluatie Er zal geen sprake zijn van evaluatie in de zin van effectmeting: nul-meting en metingen na uitvoering van activiteiten. Het organiseren van een nulmeting is niet mogelijk omdat diverse activiteiten al in gang gezet zijn. Wel wordt systematisch nagegaan welke boodschappen voldoende bereikt worden bij: - Meten van wat feitelijk aan activiteiten plaatsvindt en indien van toepassing: welke respons er is. - In cliëntenpanels die georganiseerd worden door de regionale Alzheimer afdeling nagaan waar behoeften / knelpunten zijn mbt informatie en voorlichting, en nagaan op welke onderdelen mensen behoefte hebben aan meer informatie. - Signalen van casemanagers verzamelen mbt behoeften en knelpunten op het gebied van voorlichting. - Mbt de scholingsactiviteiten zal de werkgroep vroegsignalering een formulier maken waarmee de deelnemende organisaties gegevens kunnen verzamelen over de effecten van de scholing.
15
