dr. Aletta Jacobs College
iPad in de klas evaluatie Deelschool onderbouw HV Juli 2012
Laan van de sport 4 Hoogezand, 9603 TG Telefoon: 0598-350250 E-mail:
[email protected] @dustindijkstra
dr. Aletta Jacobs College
iPad in de klas 1
Introductie In de notitie evalueren we het gebruik van de iPad in klas A2a in de deelschool onderbouw HV in het schooljaar 2011-2012.
Projecten flexibele leermiddelen
Scholing ICT en differentiatie
Invoer iPad
Voor het succesvol gebruik van ICT in de les is het van belang dat visie, hardware, deskundigheid en de beschikbare leermiddelen met elkaar in balans zijn. In deze evaluatie komen deze 4 aspecten dan ook aan de orde. In de deelschool onderbouw HV zijn al deze onderdelen aanwezig. Door een groot deel van de docenten uit het team is gewerkt aan vakoverstijgende leerarrangementen. Deze arrangementen zijn opgenomen in de elektronische leeromgeving. Ook heeft het team gewerkt aan de ontwikkeling van flexibel digitaal lesmateriaal in samenwerking met een uitgever. Er zijn er binnen het team afspraken gemaakt over het gebruik van de elektronische leeromgeving bij alle vakken. Hierdoor is er een groot aanbod van digitaal lesmateriaal ontstaan. De laatste schooljaren heeft het team gewerkt aan digitale didaktiek. De laatste schakel in het vier-in-balans-model is hardware. De invoering van een iPad was daardoor een logisch vervolg op de ingezette ontwikkelingen in de onderbouw HV.
Visie De didactische en pedagogische visie van het dr. Aletta Jacobs College en de deelschool onderbouw HV kenmerken zich door: 1. 2. 3. 4. 5.
variatie in werkvormen en organisatie meer zelfsturing door de leerling vakoverstijgend aanbod samenwerken (voor zowel leerlingen als docenten) aandacht voor algemene vaardigheden en competenties
De afgelopen schooljaren hebben we in de deelschool onderbouw HV gewerkt aan het plan van aanpak ter verbetering van het rendement. Er is afgesproken dat ieder vak gebruik maakt van de digitale leeromgeving it’s learning. Daar is voor iedere klas en leerling een werkplanner per periode te vinden waardoor opdrachten, inleverdata en toetsmomenten vooraf duidelijk zijn. Leerlingen en docenten beschikken hierdoor over een transparant medium waarin wederzijdse afspraken duidelijk zijn benoemd. Hiernaast wordt het digitale klassenboek in Magister gebruikt. In juni ’10 is een gezamenlijke start gemaakt met het, per vak, niveau en leerjaar, vullen van het door de ICT coördinator ontwikkelde format. De afgelopen jaren is er binnen het teamoverleg regelmatig aandacht geweest voor uitbreiding van het didactisch repertoire, voor de mogelijkheden tot differentiatie binnen een ELO leeromgeving en voor lesorganisatie. Van docenten wordt verwacht dat ze met de aangereikte ideeën oefenen en deze structureel in hun lessen toepassen. In schooljaar ’10-’11 is gewerkt aan het inrichten van een ELO vak omgeving waarbinnen differentiatiemogelijkheden zijn opgenomen. Hierdoor is er een grote vraag naar ICT-middelen ontstaan. Met de invoering van de iPad konden we verder vorm geven aan eigentijds onderwijs. Het ontwikkelen van 21th century skills, een ontwikkeling die we als Universumschool en CultuurProfielSchool hebben ingezet.
iPad in de klas
dr. Aletta Jacobs College
2
Deskundigheid Het team onderbouw HV beschikt over voldoende deskundigheid om te kunnen werken met een tablet. Het inzetten van een iPad in de klas is natuurlijk een experiment en daarvoor zal ook contact worden gezocht met andere scholen die soortgelijke experimenten zijn opgestart. De deskundigheid van docenten is inderdaad groot genoeg gebleken. Het was in het begin echt wennen om van het Windows-idee los te komen: niet meer denken in termen van bestanden die je ergens op een plek hebt, huiscomputer, laptop, USB-stick of externe harde schijf. Niet meer werken met een cursor en pijltjestoetsen, maar schuiven met je vinger. Niet meer eenmaal of dubbelklikken, maar je vinger op een plaats houden. Even raak je uit evenwicht, maar al gauw voel je je thuis in de nieuwe werkwijze van de iPad en ontdek je de nieuwe eigenschappen van het apparaat. Loskomen van het idee dat het een kleine computer is, een laptop en ontdekken waar de iPad sterk in is. Klik hier voor meer ervaringen Dat ontdekken kost tijd. De deelnemende docenten geven ook aan dat niet de werking van de iPad een probleem is maar juist het leren welke apps je in de les kunt gebruiken. Apps die informatie geven zijn daarbij niet zozeer het probleem. Apps die ook didactische werkvormen ondersteunen, leerlingen 21th century skills aanlere, zijn moeilijker te vinden. Het aanbod van apps is enorm groot. Bovendien is het zoeken naar apps binnen dat aanbod ook erg lastig. Bij een vervolg van deze pilot zal er meer aandacht voor dit aspect moeten komen. Meer momenten van uitwisseling. Tijdens de looptijd van deze pilot heeft er 1 tips 2.0 Event plaatsgevonden: Klik hier voor het tips 2.0 Event
Hardware De voorkeur van het team gaat uit naar het gebruik van de iPad. De iPad is relatief eenvoudig in gebruik. De appstore heeft een enorm aanbod van apps gericht op het onderwijs. Ook andere scholen werken veelal met de iPad. Er is veel expertise op het gebied van het gebruik van apple-apparatuur in de les. Bovendien blijkt uit ervaringen van andere scholen dat leerlingen redelijk zuinig omgaan met de iPad. De iPad voldeed aan de verwachtingen. Gedurende de looptijd van de pilot is er geen enkel defect geweest. De leerlingen hadden de iPad in bruikleen maar behandelden de iPad als hun eigen. De docenten hebben weinig beperking ervaren. Beperkingen die er waren lagen voor buiten de iPad. Het draadloze netwerk van de school is lang niet overal snel genoeg om een klas vol leerlingen te ondersteunen. Filmpjes werden slecht geladen of het duurde lang voordat een app gedownload was. In lokaal 177i is een nieuwe router van het n-protocol geplaatst. In dit lokaal zijn de prestaties aanzienlijk verbeterd. Het niet kunnen werken met flash is vooral voor de natuurkunde-docent een probleem geweest. Veel toepassingen voor dat vak maken gebruik van flash.
dr. Aletta Jacobs College
iPad in de klas 3
Docenten ervaren wel dat ze sneller ICT inzetten in de les dan wanneer zij lesgeven in een werkgebied met 20 computers. De iPad start snel op en er kan snel gewisseld worden tussen verschillende opdrachten. De hoeveelheid opdrachten die kan worden aangeboden neemt daardoor toe. Uiteindelijk vindt er daardoor meer differentiatie plaats in de klas. Doordat de leerlingen zoals hierboven al genoemd, zuinig met hun leen-iPad omgingen, kon de docent er ook van op aan dat bij zijn ictopdrachten alle facetten van de hardware ook daadwerkelijk optimaal functioneerden: beeld, geluid, correcte werking en snelheid van de applicaties. Voor de motivatie van docent en leerling is het uiterst belangrijk dat ict-opdrachten ook naar behoren werken en het gewenste resultaat opleveren. De huidige pc’s in de werkgebieden kunnen - zo wijst de praktijk uit - die garantie helaas niet altijd geven, in tegenstelling tot de iPad die altijd soepel blijkt te werken en het (leer-) effect biedt op de manier zoals de docent het bedacht had. De leerlingen kunnen goed met de iPad overweg. Een groot deel van de leerlingen was al in het bezit van een iTunes-account en kon op die manier gelijk aan de slag. De rest van de leerlingen had redelijk snel een account aangemaakt. Leerlingen installeren zonder problemen diverse apps. Spelletjes, maar ook apps om met elkaar te communiceren. Apps die je voor het onderwijs kunt gebruiken kenden de leerlingen niet. De leerlingen hebben kennis gemaakt met apps zoals Evernote, Socrative, Nearpod, Dunno, Mindmeister om te gebruiken in de klas. Nu aan het eind van de pilot zien we dat leerlingen gewend zijn om deze apps te gebruiken. Zonder te vragen verwerken ze de informatie van de docent in een mindmap met Mindmeister of maken aantekeningen in Evernote, vaak voorzien van foto van het schoolbord. Of leerlingen wijzen de docenten op de mogelijkheden, “ meneer maakt u anders even gebruik van Socrative dan wordt het wat sneller duidelijk” . Daarnaast wisselen de leerlingen razendsnel informatie met elkaar uit. Gemaakte aantekeningen, foto’s en mindmaps worden via twitter en mail direct met elkaar gedeeld. Buiten de school ontmoeten de leerlingen elkaar met behulp van facetime om het huiswerk te bespreken. De recentelijk ingeslagen weg om grootbeeld-tv-schermen in te zetten in plaats van de in vele gevallen te lichtzwakke beamers, biedt in combinatie met de iPad haast spectaculaire mogelijkheden om klassikaal beelden te tonen en uit te wisselen. Ook hier geldt dat de motivatie en de durf om technische vernieuwingen in de lessen toe te passen enorm gestimuleerd worden door de invoering van deze aantoonbaar nuttige investeringen. Klik hier voor een overzicht van gebruikte apps Aan het begin van de pilot moesten de docenten de leerlingen vaak aanspreken op het spelen van spelletjes. Aan het eind van de pilot zien we dat dat veel minder gebeurt. Het is duidelijk geworden welke momenten in de les iPad-momenten zijn. Leerlingen hebben in een zeer korte tijd geleerd om op een verantwoorde wijze met het apparaat in de les om te gaan. Daarnaast gaf de wisseling van werkwijzen met en zonder iPad een onbedoeld maar effectieve en stimulerende variatie binnen een les. Klik hier voor ervaringen van leerlingen
dr. Aletta Jacobs College
iPad in de klas 4
Leermiddelenbeleid De afgelopen jaren is er ervaring opgedaan met het digitaliseren en arrangeren van lesmateriaal. Noordhoff bood de methodes Indigo (geschiedenis), Pincode (economie) en Terra (aardrijkskunde) digitaal aan voor leerjaar 3. Hiermee wilde de uitgever docenten van m&mvakken op een aantal proefscholen in staat stellen om een eigen invulling voor het (overgangs)jaar 3 samen te stellen. Deze flexibele invulling was mogelijk op drie terreinen: op basis van inhoud: flexibel leermateriaal in omvang en tijdsduur op basis van afname: digitaal dan wel folio op basis van verrekening Belangrijkste doel van dit project was om inzicht te krijgen in de flexibilisering van (digitale) leermiddelen voor leerjaar 3 havo/vwo. Schoolontwikkeling en aansluiting bij de nieuwe onderbouw VO. Ook zijn in dat kader de leerarrangementen ontwikkeld. Een groot deel van het lesmateriaal wordt aangeboden in de elektronische leeromgeving its learning. Met behulp van de iPad wordt de toegang tot het digitaal lesmateriaal nog groter doordat de iPad altijd in de les aanwezig is. Bovendien kan er van meer materiaal gebruikt worden gemaakt door gebruik te maken van de Apps in de appstore. Een voorbeeld hiervan zijn de Apps van Noordhoff en Thieme Meulenhoff waarmee de leerlingen ook beschikken over een interactieve versie. Bij de start van de pilot is er contact gezocht met uitgeverij Thieme Meulenhoff. Zij leveren hun methodes in een app, Schooltas. Tijdens de looptijd van het project hebben de betrokken leerlingen onbeperkt toegang gekregen tot de methodes van deze uitgever in de app. Bij de vakken aardrijkskunde en natuurkunde is daar ook gebruik van gemaakt. Leerlingen hebben daar op verschillende manieren mee gewerkt. Bij het vak aardrijkskunde hadden de leerlingen ook nog een papieren versie van het boek tot hun beschikking. Daardoor gebruikte een aantal leerlingen de iPad als tekstboek en maakten zij de opdrachten in hun werkboek. Terwijl er ook leerlingen waren die volledig digitaal aan de slag gingen. Met behulp van de schooltas app kan interactieve content worden toegevoegd aan het boek. Deze content kan worden gedeeld. Het is de betrokken docent nog niet duidelijk hoe je deze toegevoegde content op een goede manier met elkaar kunt delen en inzetten in de les. Wel kijken docenten nu al heel anders naar de methode dan vorig schooljaar. Er wordt meer gekeken naar de mogelijkheden van ICT en de mix van folio en digitale opdrachten.
dr. Aletta Jacobs College
iPad in de klas 5
dr. Aletta Jacobs College
iPad in de klas 6
Opzet Een tweede klas uit de deelschool onderbouw HV kreeg de beschikking over iPads. Deze mochten tijdens alle lessen gebruikt worden. Dit deden zij grotendeels naar eigen inzicht. Veelal werd de iPad gebruikt om toegang te krijgen tot de ELO, aantekeningen en mindmaps te maken en Magister te gebruiken. Daarnaast organiseerden de docenten van de vakken Natuurkunde, Aardrijkskunde, Frans, Biologie en Nederlands wekelijks een iPad activiteit. Bij deze activiteit werd de iPad gebruikt worden om een 21th century skill te ontwikkelen.
dr. Aletta Jacobs College
iPad in de klas 7
Vervolg Een derde klas uit de deelschool onderbouw HV krijgt de beschikking over iPads. Deze mogen tijdens alle lessen gebruikt worden. Dit doen zij grotendeels naar eigen inzicht. Veelal zal de iPad gebruikt worden om toegang te krijgen tot de ELO, aantekeningen en mindmappen te maken en Magister te gebruiken. Daarnaast organiseren de docenten van een aantal vakken wekelijks een iPad activiteit. Bij deze activiteit zal de iPad gebruikt worden om een 21th century skill te ontwikkelen. Voor het schooljaar 2012-2013 betekent dit dat een aantal docenten uit klas 3 nog de beschikking moet krijgen over een iPad. Deze investering is niet meegenomen in het ICT-budget. Op die manier werken we met een ervaringen groep leerlingen met minder ervaren docenten en kan er van elkaar worden geleerd. In de leerjaar 1 of 2 van de deelschool onderbouw HV starten we vanaf 1 januari 2013 weer met een iPadklas. Vanaf september 2012 kunnen de betrokken docenten dan tijd investeren in de didactische mogelijkheden van de iPad. In januari gaat een ervaren groep docenten dan weer aan de slag met een iPadklas. Op die manier gaat de opgedane kennis en ervaring niet verloren. Na het schooljaar 2012-2013 eindigt dan de pilotfase. Dit betekent dat we dat schooljaar ook gebruiken om een goed plan op te stellen om tot een sectorbrede uitrol te komen. Vanaf schooljaar 2013-2014 zouden de brugklassers HV dan als eerste in dit traject kunnen worden meegenomen en worden voorzien van een iPad. Met deze iPad-pilot heeft ons Aletta een begin gemaakt met het verkennen van een geheel nieuw terrein. Waardevolle ervaringen en kennis zijn opgedaan op technisch en onderwijskundig gebied. Daarnaast heeft het iPad-project positief bijgedragen aan de persoonlijke, beroepsmatige en vakinhoudelijke ontwikkeling én motivatie van de docenten. Eerst aarzelend, en langzamerhand met meer zelfvertrouwen en meer kennis werd door de impact die juist de iPad had het didactische repertoire van de leraar vergroot. Op een manier - en dat is wellicht het belangrijkste - die het beste paste bij de klas, het niveau en de docent. Dit iPad-project biedt onze school een uitgelezen kans om die kennis te vergroten en te verspreiden.
Dustin Dijkstra Frank Tamis Jowilti Karelsz Rik Schutte Willeke Sprenger
dr. Aletta Jacobs College
iPad in de klas 8