Tips en achtergrondinformatie voor ruimtevaart/sterrenkunde in de klas
Bron: Soho, ESA en NASA
Workshopdag over de Zon 27 januari 2010 science center NEMO
1
Licht en Schaduw Rekenen met licht en schaduw Deze simulaties (kleine games waarbij je de zon kunt manipuleren) kunnen als vervolg dienen na concrete activiteiten met licht en schaduw. http://www.fi.uu.nl/rekenweb/grafiekenmaker/ Google Sketch up Over licht en schaduw http://sketchup.google.com/ Schaduwfiguren Hoe moet je je handen houden om een adelaar of varken te maken? Op deze site kun je het vinden! http://www.labbe.de/zzzebra/index.asp?themaid=573&titelid=1543 De schaduw van Jan Prentenboek in PowerPoint met geluid. www.digischool.nl/po/.../De%20schaduw%20van%20Jan.pps Makkelijke activiteiten met schaduwen van onze grote zus in de United States of America! http://www.exploratorium.edu/snacks/colored_shadows/index.html Schaduw tekenen Aan de schaduw van de zon kun je zien of het ochtend, middag of avond is. Kijk maar eens naar dit proefje. Als Lisa ’s ochtends op het schoolplein staat is haar schaduw lang. Dat komt omdat de zon schuin boven de aarde staat. Als Lisa in de middag op het schoolplein staat, is haar schaduw kort. Dat komt omdat de zon recht boven de aarde staat. En als Lisa s'avonds op het schoolplein gaat staan is de schaduw weer lang. Hij staat weer schuin boven de aarde, maar wel aan de andere kant. Dat komt omdat de aarde om de zon is gedraaid! Lengte: 00:53 Teleblik nummer: 1068850 http://www.teleblik.nl/media/1068850 Curious George Ter inspiratie een filmpje over ‘scary shadows’, maar ook andere onderwerpen. Kijk op http://pbskids.org/curiousgeorge/ Wat doet een ballon met de kleur van een gewone lamp? Proefje met verschillende kleuren ballonnen voor een zaklamp. Ook weer in Duits. http://www.labbe.de/zzzebra/index.asp?themaid=399
Zonne-energie Kennislink Achtergrondinformatie voor leerkrachten over zonne-energie http://www.kennislink.nl/publicaties/zonne-energie-beter-benutten Wiki-Wiki Ook Wikipedia heeft een pagina met achtergrondinformatie van zonne-energie en vooral toegespitst op hoe mensen, maar ook planten de energie van de zon gebruiken. http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonne-energie Encyclopedoe Op deze site kun je zoeken op onderwerp. Er staan veel praktische voorbeelden bij de zon, zonneenergie en schaduw. Sommige zijn wel in het Engels of Duits. http://www.encyclopedoe.nl/index.php
2
Zonnewijzer Op deze site staat een eenvoudige uitleg over de geschiedenis van tijd lezen. http://www.zonnewijzer.nl/index.html Voor kinderen http://mediatheek.thinkquest.nl/~klc016/index.htm Voor thuis een woordzoeker en maak je eigen zonnewijzer http://mediatheek.thinkquest.nl/~klc016/spel__activiteiten1.htm Zelf een zonnewijzer bouwen Tekst en uitleg geschikt voor leerkrachten, maar niet voor leerlingen. http://www.astro.ru.nl/~wilberth/index.php?main=zonnewijzerbouwen.html Zo bevangen door de zonnewijzers? Er is zelfs een heel zonnewijzerpark te vinden in Genk (België). Een overzicht vind je op onderstaande link. http://www.fransmaes.nl/genk/index.html Hendrik Hollander van lezing http://www.analemma.nl/
Dag en nacht Dag en Nacht (boek). Jen Green, ISBN: 978-90-5483-762-6 Dag en Nacht 's Ochtends als je wakker wordt is de dag begonnen. De zon zorgt heel de dag voor licht.'s Avonds als je naar bed gaat is de dag afgelopen. Het wordt donker en de nacht komt er aan. Hoe kan het dat dag en nacht elkaar afwisselen? Dat heeft te maken met de zon en de aarde. Dit is de aarde en dit is de zon. Op de aarde leef jij. De aarde lijkt plat, maar is rond. En misschien lijkt hij stil te staan, maar de aarde draait altijd. Kijk, daar woon je. Zie je dat de aarde langzaam rondjes draait. Altijd dezelfde kant op. Lengte: 01:29 Teleblik nummer: 1067219 http://www.teleblik.nl/media/1067219 Dag en Nacht De aarde draait om de zon, net als de 8 andere planeten van ons zonnestelsel. De zon verwarmt en verlicht de aarde, en is onmisbaar voor het leven hier.De zonnestralen kunnen nooit de hele aarde tegelijk verlichten. Als de ene helft verlicht wordt, ligt de andere helft in de schaduw. Maar de gréns tussen waar het dag is en waar nacht verschuift de hele tijd. En dat komt omdat de aarde draait. Op iedere plek is het daardoor een periode dag - en een periode nacht. Nou is het zo dat de aarde een beetje scheef staat ten opzichte van de zon. Teleblik nummer: 1113218 http://www.teleblik.nl/media/1113218
De zon Denkbeelden over de zon van kinderen: 1. Een levende zon De zon gaat slapen, zij gaat uit, is zij op de grond, verdwijnt achter de heuvels 2. Astronomische bewegingen en banen De zon gaat rond de aarde in één dag, de aarde gaat rond de zon in één dag, de zon beweegt op en neer. 3. De zon wordt bedekt door de wolken, door de maan, door de nacht of door de atmosfeer 4. Rotatie van de aarde: De aarde draait ongeveer een rondje om zijn as in één dag 3
Meer lezen? Baxter, J. (1989). Children’s understanding of familiar astronomical events. International Journal of Science Education, 11 (5),(502 – 513). De Zon (informatief kinderboek) Giles Sparrow, isbn: 978-90-447-1849-2 De Zon (informatief kinderboek) Paulette Bourgeois, isbn: 90-5483-634-2. Informatief boek voor kinderen met enkele doe-het-zelf activiteiten. De Zon (informatief kinderboek) Patricia Whitehouse, ISBN: 905566-102-3 Zonnestelsel (informatief kinderboek) Mike Goldsmith, ISBN: 90-257-3960-1 De Lantaarn jeugdgids voor astronomie Jacqueline Mitton, ISBN: 90-5426-052-1 Wetenschap ontdekken Judith Hanu, ISBN: 9065655182/CIP Min grote experimenteerboek Simon Mugford, ISBN: 90-00-03566-x Sterren en planeten Weinig tekst, veel plaatjes. ISBN: 9789002226519 Waar bestaat de zon uit? Op dit (Engelstalige) filmpje leggen ze dit bij NASA uit. http://www.nasa.gov/audience/foreducators/topnav/materials/listbytype/The_Composition_of_th e_Sun.html Zonnerad Voor diegenen die niet voor Duits schuwen, een leuk en makkelijk te maken zonnerad. Er staat een korte uitleg bij. http://www.labbe.de/zzzebra/index.asp?themaid=445&titelid=1203 De Zon De zon is onmisbaar voor op het leven op aarde. De aarde zou zonder de zon koud, kil en onbewoonbaar zijn. Hoe groot is de zon, hoe werkt de zon, en hoe ver staat de zon bij ons vandaan? En wat maakt de zon zou ongelofelijk heet? Bart komt alles te weten over de enige ster van ons zonnestelsel. Lengte: 14:36 Teleblik nummer: 5404147 Omroep: NPS http://www.teleblik.nl/media/5404147 KOEKELOERE : Ik wil naar de zon Educatieve programma's voor kinderen van 4 en 5 jaar (groep 1 en 2) waarin door de poppen mol Moffel en worm Piertje wordt ingegaan op een bepaald onderwerp. Daarnaast zijn er een reportage en een tekenfilm over het onderwerp. http://www.teleblik.nl/media/5406517 Nieuws uit de Natuur EXTERNE INFORMATIE: Thema: De zon Over de draaiing van de aarde rond de zon, dag en nacht en verschillende seizoenen www.schooltv.nl/nudn Serie wekelijkse natuurprogramma's voor leerlingen van groep 5 en 6. Lengte: 20:03 Teleblik nummer: 4570006 4
http://www.teleblik.nl/media/4570006 De plaats van de zon in het heelal Sterren staan zo ver weg dat je alleen een klein lichtpuntje ziet. Hoe zou het zijn als je naar de sterren kon vliegen? Ga je mee? Je reist heel ver weg van de aarde. Heel ver. Het blauw is water en het bruin land. Je vliegt hoger en hoger, door de wolken heen. Kijk, dat is de aarde. Je vliegt hoger en hoger het heelal in. Het heelal is heel groot. Het heeft geen begin en geen einde. Het gaat maar door. In het heelal zweeft de aarde. Maar niet alleen de aarde, maar ook de andere planeten, manen en sterren. De sterren staan nog veel en veel verder weg dan de planeten. Veel verder! Lengte: 02:36 Teleblik nummer: 1078476 http://www.teleblik.nl/media/1078476 Polygoon Wereldnieuws : Weeknummer: 52-10 Astronomen hebben in Sudan een tentenkamp ingericht om een totale zonsverduistering optimaal te kunnen waarnemen. Mbv nieuwste instrumenten (oa telescopen) hopen ze nieuwe gegevens over de zon te verzamelen. Ook de plaatselijke bevolking volgt de verduistering aandachtig. Met beelden van een zonsverduistering (trucage?). Astronomen hebben in Sudan een tentenkamp ingericht om een totale zonsverduistering optimaal te kunnen waarnemen. Mbv nieuwste instrumenten (oa telescopen) hopen ze nieuwe gegevens over de zon te verzamelen. Ook de plaatselijke bevolking volgt de verduistering aandachtig. Lengte: 00:43 Teleblik nummer: 5407738 http://www.teleblik.nl/media/5407738
Sites en achtergrondinformatie voor leerkrachten: De ontdekking: de zon Aan de orde komt: zonnevlekken, een zonnetelescoop van het Instituto de Astrofysica de Canarias op La Palma (Canarische eilanden) waar ze foto's van zonnevlekken maken, het maken van beelden van de zon, het NASA-onderzoek naar de zon, het noorderlicht, het effect van zonnestormen op aarde, het Space Environment Center in Boulder en hun ruimteweersvoorspellingen. Lengte: 24:28 Teleblik nummer: 1674064 http://www.teleblik.nl/media/1674064 NOORDERLICHT : Voor niets gaat de zon op Aan de orde komen kernfusie in het heelal; de vorderingen in het onderzoek oa het huidige grote probleem, het voortijdig doven van de fusievlam door afkoeling; de voor fusie benodigde hoeveelheid brandstof; de hoge kosten van kernfusie; het nut van dit onderzoek. Lengte: 25:05 Teleblik nummer: 1544 http://www.teleblik.nl/media/1544 Een virtuele reis door de zon Met uitleg over kernfusie etc. Voor de gevorderden onder ons http://www.michielb.nl/od95/kaft_nl.htm De zon In begrijpelijke taal worden een aantal bekende feiten over de zon uitgelegd. http://www.astronomie.nl/nieuws/574/de_zon.html
Proefjes en sites voor kinderen De Zon en andere hemellichamen Informatieve site voor kinderen over de zon en andere hemellichamen. http://www.sterrenkids.nl/page.php?4
5
De zon Korte informatieve beschrijving over de zon. http://www.apeldoorn-onderwijs.nl/ruimte/zon.htm Feitjes over de zon Een aantal feitjes op een rij voor kinderen. http://mediatheek.thinkquest.nl/~jr021/zonnestelsel/zon.htm Wiki-Wiki Genoeg informatie over de zon op Wikipedia http://nl.wikipedia.org/wiki/Zon en http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonne-energie en http://nl.wikipedia.org/wiki/Zonnecel Soho Sun Observatory http://www.esa.int/esaSC/SEMSMHSVQ9F_index_0.html
6
