Ondersteuning in de klas

Ondersteuning in de klas

N.B.: de inhoud van dit programma is slechts van adviserende aard en dient niet als vervanging voor professioneel en/of medisch advies. Als u verdere consultatie wenst, of wanneer u zich zorgen maakt over uw gezondheid en medicatie of die van uw kind, raadpleeg dan een gespecialiseerde arts.

ADHD Together is er voor ouders, verzorgers en leerkrachten die kinderen met ADHD willen helpen. Deze website is ontwikkeld en betaald door Shire in samenwerking met European ADHD Awareness Taskforce. ADHD-Europe heeft alleen samengewerkt aan de inhoud van het originele ADHD ondersteuningspakket. Kijk op www.ADHDenjij.nl voor meer tools en presentaties

BEN/LO/ADHD/14/0003a April 2014

Kinderen met AD(H)D ondersteunen in de klas Leerkrachten zouden hun onderwijstechnieken moeten afstemmen op de behoeften van de klas als geheel en op de verschillende behoeften van elk kind in de klas. • Deze presentatie biedt enkele manieren om: • Vorm te geven aan de specifieke uitdagingen bij de diverse vakken • Een maximaal rendement uit groepsprojecten te halen.

Waarom is het zo belangrijk om de leermogelijkheden bij een kind met AD(H)D goed te structureren?



Structuur geeft leerlingen met AD(H)D een heldere basis wanneer zij aan het werk zijn Leren met duidelijke doelen vereist: • Variatie in tempo en taken om de motivatie te behouden • Georganiseerde ondersteuning • Duidelijke grenzen • Duidelijke instructies met voorbeelden • Duidelijke doelen en timing.



Leermogelijkheden opbouwen voor een kind met AD(H)D Ervaren leerkrachten weten hoe ze elk individueel kind betrokken houden. Het volgende onderdeel geeft voorbeelden van manieren om de leeractiviteiten van kinderen met AD(H)D te maximaliseren.

Wanneer u een duidelijke structuur hebt opgezet, wat doet u dan vervolgens om het leren interessant en effectief te maken voor leerlingen met AD(H)D?



Leermogelijkheden opbouwen – voorbeelden Belangrijke informatie benadrukken en verhelderen • Maak de belangrijkste punten het meest interessant.

Geschreven werk zo snel mogelijk Combine verbal instructions with corrigeren en or teruggeven illustrations practical • Kinderen leren meer als ze direct feedback demonstrations krijgen.

Sta recht tegenover de kinderen als u tegen hen praat • Betrek een kind bij de les, zo kan het zijn aandacht terugkrijgen.

Bespreek de stof meerdere keren Lange lessen in korte stukjes opdelen • Help hen de aandacht vast te houden.

• Herhaling kan structuur bieden. Zo hebben kinderen die snel zijn afgeleid meer kans dat ze de informatie minstens één keer horen.



Leermogelijkheden opbouwen – voorbeelden Gebruik rollenspellen • Maak het leren ´echt´.

Gebruik de taal en voorbeelden waar het kind iets mee kan • Bijvoorbeeld: maak wiskunde levendiger met praktische voorbeelden.

Gebruik kleurcodes wanneer u de stof op het bord schrijft • Benadruk hoofdpunten en stimuleer visueel leren.

Combineer gesproken instructie met illustraties of demonstraties

Stimuleer de kinderen vragen te stellen • Hoe meer kinderen betrokken zijn, hoe beter zij hun aandacht vasthouden.



Omgaan met problemen bij diverse vakken Zoals alle kinderen zijn kinderen met AD(H)D in het ene vak beter dan in het andere • Toch kunnen bepaalde vakken voor kinderen met AD(H)D extra lastig zijn en kunnen de kinderen moeilijk gedrag gaan vertonen.

Welke specifieke problemen komt u per vak tegen bij het lesgeven aan kinderen met AD(H)D? Hoe pakt u deze problemen aan?



Vak:Taal Mogelijke problemen:

Enkele voorbeelden van ondersteuning:

• Spelling en handschrift (let op mogelijke verwante aandoeningen zoals dyslexie)

• Visueel en auditief, computergebruik om het kind betrokken te houden

• Vasthouden aan structuur en planning, interesse in verhalen behouden

• Sjablonen en tips aanbieden zodat kinderen hun verhalen kunnen plannen en structureren

• Gedachten duidelijk op papier krijgen

• Eventueel extra ondersteuning door een professional wat betreft het handschrift

• Schrijfopdrachten af krijgen.

Werken aan de hand van sterke punten: • Creatieve expressie, bijvoorbeeld verhalen schrijven.

• Zowel mondelinge als schriftelijke opdrachten, variëren om de aandacht vast te houden – bijvoorbeeld verhalen vertellen i.p.v. schrijven • Ideeën eerst in de klas bespreken, dan op het bord schrijven • Kinderen vragen over hun ideeën te praten en dat op te nemen. Dan afspelen en opschrijven, of ouders vragen dat te doen • Inzien dat kinderen die prachtig kunnen vertellen, ernstige moeite kunnen hebben iets op papier te zetten •

Ieder kind een alinea of verhaal geven om te lezen. Vraag hen de hoofdlijn van de gelezen alinea op te schrijven. Laat ze die hoofdlijn dan tekenen en zo creatief uitwerken als ze zelf willen.



Vak: Vreemde talen Mogelijke problemen: • Talen kunnen problemen met luisteren en concentratie aan het licht brengen • Let op of er wellicht dyslexie in het spel is.

Werken aan de hand van sterke punten: • Er zijn kinderen met aanleg voor talen, of ze nu AD(H)D hebben of niet • Zij kunnen uitstekende mondelinge vaardigheid hebben, maar uitgesproken slecht zijn in schrijven en lezen.

Enkele voorbeelden van ondersteuning: • Houd de les zo gevarieerd mogelijk • Deel langere perioden van luisterwerk op. Dat kan de concentratie verbeteren • Laat kinderen met goede mondelinge vaardigheden hun ideeën vertellen. Dan kunnen ze toch presteren • Schrijfwerk faciliteren • Zorgen dat u zeker weet dat leerlingen dyslexie-getest zijn en als zij dyslexie hebben, voorstellen dat zij hulp zoeken • Meestal hebben kinderen met dyslexie met alle talen dezelfde problemen. Zij kunnen zich het beste op één vreemde taal concentreren.



Vak: Literatuur Mogelijke problemen: • Leesvaardigheid bij bijv. toneelstukken • Moeite met concentratie bij langere werken, bijv. romans.

Werken aan de hand van sterke punten:

Enkele voorbeelden van ondersteuning: • Ontdekken wat goed is voor het individu, werken met sterke punten • Interesse stimuleren door diverse benaderingen, bijv. de film van een toneelstuk of boek laten zien.

• Toneel kan populair worden bij leerlingen: ze kunnen hun gevoelens uiten, bijv. woede en frustratie.



Vak: Wiskunde, Rekenen Mogelijke problemen: • De combinatie van woorden en getallen kan verwarrend zijn (let op mogelijke discalculie, die invloed heeft op rekenvaardigheid) • Moeilijke gebieden: algebra, staartdelingen, breuken, decimalen, percentages • Kinderen kunnen het lastig vinden om symbolen en de betekenis ervan te onthouden.

Werken aan de hand van sterke punten: • Sommige kinderen met AD(H)D zijn meer vertrouwd met cijfers dan met letters.

Enkele voorbeelden van ondersteuning: • Leg vast wat goed werkt bij elk individu • Deel het leren op in kleine stukjes • Ruitjespapier gebruiken in plaats van lijntjespapier, zodat de cijfers op hun plek blijven • Extra tijd geven voor toetsen • Waar van toepassing het gebruik van rekenmachines toestaan • Gebruik woorddichten / ezelsbruggetjes bij het onthouden van moeilijke formules, schema’s etc • Help het kind een eigen manier te vinden om wiskundige problemen op te lossen en neem de methode serieus als die werkt • Indien mogelijk kunnen leerkrachten met ouders praten over bijles.



Vak: natuur- en scheikunde Mogelijke problemen: • Praktische activiteiten vereisen intensief toezicht • Sommige thema’s kunnen lastig te doorgronden zijn, zoals chemische formules.


Enkele voorbeelden van ondersteuning: • Termen en formules op papier uitdelen • Kinderen met z’n tweeën laten werken zodat het kind met ADHD een activiteit met een ander kind ontplooit en eventueel vriendschap kan sluiten • Creatieve manieren vinden om alle kinderen te helpen bij het onthouden van de terminologie.

• Met praktijklessen kan het kind betrokken blijven.



Vak: Informatica Mogelijke problemen: • Verwarrende software • Computers kunnen crashen, waardoor het kind van slag kan raken of de aandacht verliest.

Werken aan de hand van sterke punten: • Kinderen met AD(H)D kunnen computers juist interessant en stimulerend vinden • Kies software die het midden houdt tussen onder- en overstimulans

Enkele voorbeelden van ondersteuning: • Leren blindtypen als onderdeel van de les • Dit kan belangrijk zijn op scholen waar kinderen hun schrijfwerk op de computer mogen doen • Goed typen kan helpen bij het organiseren van de gedachten en het structureren van werkstukken • Vaardigheden met toetsenbord en muis moeten duidelijk aan het kind worden uitgelegd.

• Kinderen kunnen zelf het tempo bepalen.



Vak: Grafische techniek Mogelijke problemen: • Praktische vakken kunnen voor veel afleiding zorgen. Belangrijk is het waarborgen van de veiligheid • Opdrachten vereisen precisie en coördinatie.

Werken aan de hand van sterke punten: • Praktische vakken spreken het kind aan en bieden ruimte aan creativiteit.

Enkele voorbeelden van ondersteuning: • Extra tijd geven voor het afmaken van opdrachten, letten op eisen omtrent veiligheid en gezondheid • Het kind coachen kan helpen bij het sturen van energie en enthousiasme • Omdat kinderen met AD(H)D structuur nodig hebben, moet er zeker ook structuur aanwezig zijn bij deze praktische vakken.



Vak: Voedingskunde Mogelijke problemen: • Tijdbeheer, organisatorische vaardigheden • Veiligheid • De verleiding om met het eten te gaan spelen in plaats van te koken.


Enkele voorbeelden van ondersteuning: • Duidelijke leiding rondom de recepten is van belang, vooral: − Plaatjes gebruiken in plaats van tekst

• Houd een zeer duidelijke structuur aan in deze lessen: stel regels vast en wees consequent.

• Biedt ruimte aan creativiteit en kan daarom aanspreken.



Vak: Kunst Mogelijke problemen: • Impulsief gedrag

Enkele voorbeelden van ondersteuning:

• Heel veel afleiding.

Werken aan de hand van sterke punten: • Een praktisch en creatief vak dat goed kan aansluiten bij de sterke punten van een kind met AD(H)D.

• Streef naar een balans tussen instructie en het aanmoedigen van de natuurlijke creativiteit • Help de hyperactiviteit om te buigen naar creatieve output.



Vak: Muziek Mogelijke problemen: • Korte aandachtsspanne kan het kind doen wegdromen bij het luisteren naar muziek • Sommige groepsopdrachten kunnen moeilijk zijn • Kinderen met ADHD en muzikale aanleg kunnen toch moeite hebben met noten lezen.

Enkele voorbeelden van ondersteuning: • Opdrachten rondom ritme goed structureren om de aandacht vast te houden • Aandacht vasthouden door vragen te stellen • Kleurcodes in de bladmuziek kan helpen het vak meer visueel te maken.

Werken aan de hand van sterke punten: • Praktisch, creatief vak dat de mogelijkheid biedt om te improviseren.



Vak: Lichamelijke opvoeding Mogelijke problemen: • Sommige sporten kunnen een slechte hand-oog-coördinatie aan het licht brengen • Een sport waarbij kinderen vaak moeten wachten, kan afleiding veroorzaken

Enkele voorbeelden van ondersteuning: • Teamsporten moeten zeer interactief zijn • Vermijd sporten waarbij kinderen moeten wachten, zoals slagbal of in de rij staan voor de trampoline

• Aspecten rondom veiligheid

• Geef precieze instructies en zorg dat het kind u aankijkt terwijl u praat

• Eventuele aanwezigheid van dyspraxie – deze verwante aandoening heeft invloed op beweging en coördinatie.

• Laat kinderen die niet van teamsporten houden iets anders doen waarin ze kunnen presteren, zoals tennis, zwemmen etc.

Werken aan de hand van sterke punten: •Sporten kan helpen met het focussen van de energie •Sommige kinderen blijken goed te zijn in individuele sporten. ADHD Together is er voor ouders, verzorgers en leerkrachten die kinderen met ADHD willen helpen. Deze website is ontwikkeld en betaald door Shire in samenwerking met European ADHD Awareness Taskforce. ADHD-Europe heeft alleen samengewerkt aan de inhoud van het originele ADHD ondersteuningspakket. Kijk op www.ADHDenjij.nl voor meer tools en presentaties


Groepswerk met kinderen Wat vindt u? Hoe kan groepswerk een kind met AD(H)D ondersteunen? • Door problemen met geheugen en aandacht kunnen kinderen met AD(H)D moeite hebben met het onthouden van feiten en kennis • Groepswerk kan helpen bij het verbeteren van het leren en helpen het lange-termijn geheugen te versterken • Dit onderdeel geeft voorbeelden om een kind met AD(H)D te helpen door middel van groepswerk.



Voorbeeld: Groepswerk bij aardrijkskunde De inzet van groepswerk kan waardevol zijn bij een groot aantal vakken, waaronder geschiedenis, aardrijkskunde, natuur- en scheikunde, techniek, literatuur, toneel en noten lezen.

Plan • Verdeel de klas in paren en geef hen materiaal om onderzoek voor een opdracht te doen • Kinderen aan het project laten werken tijdens de gangbare schooluren • Strenge criteria voor het project geven, zoals:

Overweeg de volgende mogelijkheden: • Een quiz aan het einde van de les met vragen vanuit de groepsopdrachten, zodat kinderen gemotiveerd zijn naar elke presentatie te luisteren • Prijzen voor opdrachten geven: meest creatief, meest origineel, beste vormgeving etc • Kaartjes met aantekeningen en vragen in een doos bewaren en daar elke week nieuwe bij doen • Kinderen stimuleren elkaar vragen te stellen met de vragenkaartjes in de doos (het leren op gang brengen en toepassen) • Een collage van de groepsopdrachten aan de muur in de klas hangen

- Tien feiten verzamelen over het land waar je project over gaat - Minstens drie verschillende informatiebronnen gebruiken - De gevonden informatie in je eigen woorden samenvatten - Een poster maken van je onderzoeksresultaten, en na presentatie project in leveren - Op kaartjes vijf vragen over je land opschrijven voor de klas en het antwoord op de achterkant schrijven, en na presentatie project inleveren - De poster met z’n tweeën presenteren. Elk kind doet wat hij/zij het beste kan - Elk paar kinderen stelt de klas de vragen die ze hebben geformuleerd



Ondersteuning in de klas

Recommend Documents