Nota Kunst en Cultuur gemeente Brielle 2007-2010
Inhoudsopgave Inleiding Wat ging vooraf Reikwijdte Methode Opbouw nota Hoofdstuk 1 Kunst en Cultuurbeleid: de context 1.1. Inleiding 1.2. Kunst en Cultuur in de samenleving 1.3. Taakafbakening overheid 1.3.1. Rijksoverheid 1.3.2. Provincies 1.3.3. Gemeenten 1.4. Trends en ontwikkelingen 1.4.1. Meer dan de Som 1.4.2. Cultuurplan 2005-2008 Provincie Zuid-Holland 1.4.3. Regionaal beleid Hoofdstuk 2 De Brielse situatie 2.1. Inleiding 2.2. Wat hebben we in huis 2.3. Wat betalen we daarvoor 2.4. Conclusies en Aanbevelingen 2.4.1. Conclusies 2.4.2. Aanbevelingen Hoofdstuk 3 Speerpunten van het Kunst- en Cultuurbeleid 3.1 Inleiding 3.2 Kunst en cultuurbeleid: keuzes maken 3.3 Behoud en ontsluiting Cultureel erfgoed 3.3.1. Wat willen we bereiken 3.3.2. Hoe willen we dit bereiken 3.3.3. Hoe gaan we dit uitvoeren 3.4 Kunst-, Cultuur- en Erfgoededucatie 3.4.1. Wat willen we bereiken 3.4.2. Hoe willen we dit bereiken 3.4.3. Hoe gaan we dit uitvoeren 3.5. Gedifferentieerd en vernieuwend aanbod 3.5.1 Wat willen we bereiken
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
4
5
6 7 8 8 9 10
12 13 15 16
18
21 22 24 26 26 27 28
2
3.5.2 Hoe willen we dit bereiken 3.5.3. Hoe gaan we dit uitvoeren. 3.6 Kunst- en cultuur voor en door Briellenaren 3.6.1. Wat willen we bereiken 3.6.2. Hoe willen we dit bereiken 3.6.3. Hoe gaan we dit uitvoeren Hoofdstuk 4 Kunst en en cultuur als toeristisch product 4.1 Wat willen we bereiken 4.2 Hoe willen we dit bereiken 4.3 Hoe gaan we dit uitvoeren
30 31
33
Hoofdstuk 5 Randvoorwaarden 5.1 Randvoorwaarden, Ondersteuning en Coördinatie 5.2 financiële consequenties
35 38
Hoofdstuk 6 Professionele voorzieningen 6.1 Bibliotheek 6.2 Museum 6.3 Streekarchief 6.4 Stadsgalerie 6.5 Theater
40 41 42 42 43
Bijlage 1 Lijst culturele instellingen Bijlage 2 Stichting Brielle, stad van kunst en cultuur Bijlage 3 Aanzet tot prestatieafspraken Bijlage 4 Financieel overzicht Bijlage 5 Bestaande vormen cultuureducatie Bijlage 6 Podiumfunctie Brede School Bijlage 7 Reactienota(apart gebonden)
44 47 48 52 54 56
Versie: 13 januari 2007
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
3
Inleiding Het college, heeft al lange tijd de wens een nota Kunst&Cultuurbeleid voor Brielle vast te stellen. De afgelopen jaren ontbrak er een onderlegger voor het gevoerde beleid. Hierdoor bestond er onduidelijkheid over de gemeentelijke beleidsuitgangspunten en prioriteiten en over de rolverdeling tussen de gemeente, het particulier initiatief en de professionele organisaties. De nu voor u liggende nota moet hier verandering in aanbrengen. In deze nota hebben we onze doelstellingen geformuleerd en geven we uitleg over onze beleidskeuzes en de consequenties hiervan. Tevens benoemen we concrete maatregelen die de komende periode uitgevoerd moeten worden. Met de nota hopen we tegemoet te komen aan de vraag uit het veld naar transparantie en duidelijkheid. Wat ging vooraf De aanloop naar een nota Kunst&Cultuurbeleid is erg lang geweest. In 2002 is de startnotitie ‘Bondgenoten in Beleid’ opgesteld. Op basis van deze startnotitie is in de zomer van 2005 een visiedocument opgesteld. In dit visiedocument hebben we ons nieuwe beleid geformuleerd en als concrete maatregelen uitgewerkt in de voor u liggende nota. De ontwerpnota is vervolgens aangeboden voor inspraak. De bijbehorende reactienota is daarvan het gevolg. Na de inspraakronde is de nota aangepast en door het toenmalige college vastgesteld. Naar aanleiding van de inspraak is nu geregeld dat subsidies niet alleen bestemd zijn voor specifieke doelgroepen, maar voor iedereen. Het participatiefonds(zie bijlage 4) is daarvan het voorbeeld. Ook het verzoek om meer vraaggericht te gaan werken in het kader van cultuureducatie hebben wij gehonoreerd. Met het instellen van een platform cultuureducatie wordt aan het verzoek van insprekers tegemoet gekomen. De wens om aandacht te besteden aan muziekonderwijs hebben wij omgezet in een beleidsvoornemen(pag.27). Zo zijn er meerdere wensen uit de inspraak in de nota opgenomen als nieuw of aangepast beleid. In deze nota leest u welke dat zijn. Na het samenstellen van een nieuw college is de nota vervolgens op een paar punten aangepast aan de politieke wenselijkheid van dit moment. De belangrijkste wijziging zit hem in het aanscherpen van de nota naar een viertal speerpunten. De speerpunten zijn (pag. 20) behoud en ontsluiting cultureel erfgoed, kunst- cultuur- en erfgoededucatie, participatie en ruimte voor een gedifferentieerd en verniewend aanbod. Verder zijn een aantal eerder genoemde voornemens omgezet in concrete afspraken. Reikwijdte Het kunst- en cultuurbeleid omvat de volgende deelterreinen: o Cultureel erfgoed o Monumentenbeleid o Museum, streekarchief o Archeologie o Cultuurhistorie / behoud
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
4
o o
o o o
Media en letteren o Bibliotheekbeleid Architectuur, Bouwkunst en Vormgeving o Beeldende kunst o Kunst in de openbare ruimte o Exposities Podiumkunsten en filmkunst o O.a. Theater Amateurkunst Evenementen en speciale projecten
Methode De nota is grotendeels tot stand gekomen op basis van bestaande documentatie en onderzoeksmateriaal. Daarnaast zijn er interviews gehouden met een aantal belangrijke spelers in het cultuurveld. De resultaten uit deze interviews zijn verwerkt in de nota. Tot slot is het concept van de nota ter inspraak voor gelegd aan de culturele instellingen. De tweede versie van deze nota is na vaststelling door het college van burgemeester en wethouders beschikbaar gesteld aan de instellingen. Instellingen zijn daarmee in de gelegenheid gesteld hun zienswijzen kenbaar te maken bij de behandeling van de nota in de commissie samenleving. Opbouw nota De nota start met een korte verkenning van het kunst- en cultuurbeleid. We geven een antwoord op de vragen: “Wat verstaan we onder kunst en cultuur?”, “Welke taken heeft de overheid?”en “Welke ontwikkelingen spelen er?”. In hoofdstuk 2 gaan we in op de huidige situatie in Brielle als brug naar hoofdstuk 3 waarin we de gewenste situatie bespreken. In dit hoofdstuk wordt ingegaan op hetgeen we willen bereiken en op welke wijze. In dit hoofdstuk wordt ook een aantal zaken verder uitgewerkt voor het museum, de stadsgalerie, de bibliotheek, het streekarchief en de stichting Brielle, stad van kunst en cultuur. In de bijlage wordt een eerste richting aangegeven voor het formuleren van prestatieafspraken. Aan het einde van iedere paragraaf worden concrete maatregelen geformuleerd. In bijlage 4 treft u tot slot een financiële vertaling van de gewenste maatregelen en ontwikkelingen.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
5
Hoofdstuk 1. Kunst en Cultuurbeleid: de context 1.1 Inleiding Voordat we onze visie op het Brielse Kunst en Cultuurbeleid uitwerken, willen we in dit hoofdstuk kort stilstaan bij de begrippen Kunst en Cultuur. In paragraaf 1.2 hebben wij ervoor gekozen om deze begrippen uit te leggen met behulp van de uitingsvormen van Kunst en Cultuur in onze Brielse samenleving. In paragraaf 1.3 schetsen wij de taakafbakening tussen de diverse overheidslagen op het beleidsterrein Kunst en Cultuur. Op deze manier willen wij inzicht geven in de gemeentelijke taken en verantwoordelijkheden op dit beleidsterrein. Tot slot kijken wij in paragraaf 1.4 over de gemeentegrenzen heen naar de ontwikkelingen in het Kunst en Cultuurbeleid bij de rijksoverheid, de provincie en de gezamenlijke gemeenten in het gebied Voorne, Putten en Rozenburg. In de volgende hoofdstukken zoomen we vervolgens in op ons gemeentelijk beleid. 1.2 Kunst en Cultuur in de samenleving Bijna iedere burger van Brielle kent de verhalen, liedjes en rituelen die bij de viering van 1 april horen. De viering van 1 april houdt de herinnering aan de gebeurtenis levendig en zorgt dat de geschiedenis van generatie op generatie wordt doorgegeven en niet verloren gaat. Maar 1 april is niet de enige dag dat we aan ons verleden worden herinnerd. De historie van onze stad, ons cultureel erfgoed, is een deel van onze identiteit. Het onderscheidt Brielle van andere steden. Die historische sfeer is ook iets waar we respect voor hebben en waarop we zuinig willen zijn. Vele instellingen en werkgroepen zetten zich in voor het behoud van monumenten en andere culturele herinneringen. De historische sfeer van Brielle stimuleert al sinds lange tijd kunstenaars, wetenschappers en verzamelaars. Zij leggen onze cultuur vast en zijn een inspiratiebron voor anderen en nieuwe kunstuitingen. De vele galerieën, kunstenaars, toneelgezelschappen, muziekverenigingen etc. zijn hiervan een voorbeeld. Brielle is door het goed bewaarde cultureel erfgoed en het cultureel leven met recht een stad van kunst en cultuur. En daar maken we weer graag gebruik van! Kunst en cultuur gebruiken we als mogelijkheid om ook kennis, inzicht en aandacht voor andere sectoren te verdiepen. We gebruiken het o.a. in ons onderwijs, ons ouderenbeleid en in ons economisch beleid om toeristen en klanten te trekken etc.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
6
Het ministerie van OC&W beschrijft cultuur als een spiegel van de samenleving. Theatervoorstellingen, popconcerten, schilderijen, historische binnensteden en een toegankelijk gedocumenteerd verleden zijn essentieel voor een maatschappij waarin mensen van verschillende leeftijden en verschillende afkomst met elkaar samenleven. Cultuur laat mensen anders naar elkaar kijken, zet aan om in debat te gaan en leert mensen elkaar te waarderen. Kunst is een uitingsvorm(voortkomende uit de huidige cultuur) die verandering en beweging kan aanbrengen in een cultuur. Het gaat dan met name om de invloed die visuele uitingen op het gedrag en de beleving van mensen kan hebben. De begrippen Kunst en Cultuur hebben dus alles te maken met identiteit, de kwaliteit van leven en leefomgeving, normen en waarden en het respecteren van je omgeving (zowel behoud van de eigenheid als het accepteren van vernieuwende elementen). Uiteindelijk is alles wat door andere generaties is vormgegeven en aan ons nagelaten cultuur, evenals hetgeen wij weer opnieuw vormgeven en doorgeven aan volgende generaties. 1.3 Taakafbakening overheid Individuen en instellingen zijn belangrijke initiatiefnemers voor culturele activiteiten. De overheid en haar uitvoerende organen dragen zorg voor de randvoorwaarden die deze initiatieven mogelijk maken. Het rijk, de provincies en de gemeenten in Nederland besteden allemaal geld aan cultuurbeleid. Van het totale budget dat zij uitgeven aan cultuur is ongeveer 60 procent afkomstig van gemeenten, 30 procent van het Rijk en 10 procent van provincies. 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
gem eenten provincies rijk financiering cultuur in Nederland
Het cultuurbudget van het Rijk bedraagt op dit moment 685 miljoen euro. Naast de overheidsuitgaven aan cultuur zijn er ook vele particuliere fondsen en initiatieven die geld beschikbaar stellen voor cultuur. Bekende particuliere fondsen zijn bijvoorbeeld het VSB Fonds, het Prins Bernard Fonds en de VandenEnde Foundation. Op het terrein van kunst- en cultuurbeleid is er sprake van een taakverdeling tussen de drie bestuurslagen: rijksoverheid, provincies en gemeenten. 1.3.1. Rijksoverheid De rijksoverheid heeft op grond van de Wet op specifiek cultuurbeleid de verplichting om eenmaal per vier jaar de hoofdlijnen van het cultuurbeleid neer te leggen in de Cultuurnota. Daarnaast zorgt het rijk voor de (financiële) onder-
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
7
steuning van een aantal landelijke voorzieningen. Voorbeelden zijn grote toneel- en theatergezelschappen en rijksmusea . Het is in Nederland traditie dat de overheid in principe geen (artistiek-) inhoudelijk oordeel velt over kunst en cultuur. Daarom worden beslissingen van de Rijksoverheid voorafgegaan door een advies van het onafhankelijk adviesorgaan van de regering op het gebied van cultuur: de Raad voor Cultuur. Om tot een goede uitvoering te komen van het beleid wordt de uitvoering van bepaalde delen van het rijksbeleid gedecentraliseerd naar provincies en gemeenten door middel van convenanten met het Interprovinciaal overleg (IPO) en met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG). Samen met gemeenten en provincies heeft het Ministerie van OCW bijvoorbeeld het Actieplan Cultuurbereik opgesteld om de deelname aan cultuur te vergroten. Subsidieaanvragen in het kader van het Actieplan Cultuurbereik worden bij de provincie ingediend. 1.3.2. Provincies Cultuurbeleid is voor de provincies in de afgelopen jaren een steeds belangrijker onderdeel geworden binnen het totale beleid. De provinciale taak richt zich op de coördinatie en de stimulering van culturele activiteiten en voorzieningen op provinciaal en regionaal niveau. Iedere provincie stelt, in relatie tot de cultuurnota van het rijk, een vierjarig provinciaal cultuurbeleid vast. Voor de formulering en het uitvoeren van het cultuurbeleid werkt de provincie samen met uitvoeringsorganisaties, zoals Kunstgebouw, Probiblio en PJ Partners. Aansluitend biedt de provincie subsidie voor projecten, producties en manifestaties. 1.3.3. Gemeenten Op het gebied van kunst en cultuur bezit de gemeente de volledige autonomie. Hoewel gemeenten niet gebonden zijn om het cultuurbeleid van de rijksoverheid en de provincie uit te voeren, zien we in de praktijk dat gemeenten met hun beleid aansluiten bij de prioriteiten in het beleid van de andere overheden en daarmee profiteren van de mogelijkheden op het gebied van subsidies en ondersteuning. Over het algemeen besteden gemeenten een substantieel deel van hun autonome middelen aan cultuur. Het meeste geld wordt besteed aan het instandhouden van voorzieningen zoals musea, bibliotheken en theaters. 1.4 Trends en ontwikkelingen Rijk, provincie en gemeenten proberen hun kunst en cultuurbeleid op elkaar af te stemmen. In deze paragraaf benoemen we de hoofdpunten van het actuele kunst- en cultuurbeleid. 1.4.1. Meer dan de Som Het kabinet heeft, in haar beleidsbrief cultuur 2004-2007, het cultuurbeleid in een nieuw perspectief geplaatst: niet het maatschappelijk bewustzijn in de cultuur, maar het culturele bewustzijn in de maatschappij moet worden vergroot. De afgelopen jaren is er volgens het kabinet een beeld ontstaan dat de cultuursector ingezet moet worden om maatschappelijke vraagstukken op het gebied
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
8
van integratie en emancipatie op te lossen. Dit heeft ertoe geleid dat overheden de culturele sector nauwkeurig voorschreven hoe zij moesten werken, welke specifieke doelgroepen zij moesten betrekken in hun beleid etc. Het kabinet is tot de conclusie gekomen dat het roer om moet. Juist ook andere beleidsterreinen moeten bewust worden van de maatschappelijke waarde die cultuur kan hebben bij de uitvoering van hun beleid. Bijvoorbeeld op het terrein van onderwijs, economie, ruimtelijke inrichting en leefbaarheid. Het kabinet wil instellingen weer voldoende ruimte geven om hun artistieke ambities waar te maken en wil individuen en instellingen stimuleren deel te nemen aan culturele activiteiten. De komende jaren zal het kabinet daarom meer aandacht gaan geven aan publieksbereik en actieve participatie in kunst en cultuur. Ook wil het kabinet meer investeren in een breed en divers cultuurbeleid in plaats van in een diep en smal cultuurbeleid. Iedere culturele activiteit is volgens het kabinet van even grote waarde, ongeacht het niveau waarop het uitgeoefend wordt. Juist de wisselwerking tussen bijvoorbeeld amateurkunst en professionele kunst brengt kunst en cultuur dichterbij de samenleving. De overheid moet zorgen voor voldoende voorzieningen die een bloeiend cultureel leven mogelijk maakt in alle segmenten van de samenleving en zich niet meer teveel bemoeien met de inhoud van kunst- en cultuur. Op deze manier hoopt het kabinet dat de culturele factor in de samenleving wordt versterkt. “Het cultuurbeleid kan eraan bijdragen dat het geheel van de maatschappij meer is dan de som van de samenstellende delen. De beste invulling van onze gezamenlijke verantwoordelijkheid is ervoor te zorgen dat kunstenaars en cultuurmakers hun werk in vrijheid kunnen verrichten voor een samenleving die daar belang in stelt en daarvan profiteert” (uit: Beleidsbrief 2004-2007 Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen). 1.4.2. Cultuurplan 2005-2008 Provincie Zuid-Holland De Provincie Zuid-Holland heeft het rijksbeleid vertaald in haar Cultuurplan 2005-2008. De belangrijkste speerpunten zijn: o Herkenbaar cultuurbeleid De Provincie zet in op herkenbaarheid van het provinciale cultuurbeleid. De aandacht gaat uit naar structurele activiteiten en voorbeeldprojecten. Projectsubsidies worden daarom zoveel mogelijk gebundeld en er komen minder kleinschalige of eenmalige activiteiten. o Culturele planologie Culturele planologie is de verzamelnaam voor acties vanuit het cultuurbeleid, gericht op de verbetering van de ruimtelijke kwaliteit. In de komende periode zijn in een aantal regio’s grote ruimtelijke veranderingen gepland. De provincie wil de inbreng van culturele waarden mede bepalend laten zijn voor die inrichting. Zij heeft daarbij specifieke aandacht voor het behoud van de molens, omdat molens de identiteit van Zuid-Holland verbeelden. o Cultuurbereik De provincie wil het cultureel bewustzijn van mensen versterken door actie-
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
9
ve participatie in kunst en cultuur. De provincie wil dit bereiken door een nieuw Zuid-Hollands Actieprogramma Cultuurbereik. Ook wordt prioriteit gegeven aan het thema vrije tijd, onder andere door cultuurtoerisme. o Culturele informatiedragers Culturele informatiedragers zijn bibliotheken, regionale omroepen en historische centra. De provincie stimuleert de totstandkoming van Regionale Historische Centra die archiefmateriaal voor gemeenten in een regio beheren. Bibliotheken zijn zeer geschikt om cultuur en informatie bij een grote groep mensen onder de aandacht te brengen. De provincie wil daarom doorgaan met de modernisering van de Zuid-Hollandse bibliotheken. 1.4.3. Regionaal beleid Integrale, regionale samenwerking op cultureel gebied is binnen de regio Voorne-Putten-Rozenburg (VPR) bescheiden van aard. Toch zijn er een aantal samenwerkingsafspraken gemaakt. In vervolg op de activiteiten die in Brielle reeds door de Culturele Commissie Voortgezet Onderwijs werden verricht, is met ondersteuning van de Provincie een regionaal Platform Cultuureducatie voor het voortgezet onderwijs opgericht. Dit platform stimuleert lokale cultuurinstellingen een passend cultuureducatieaanbod te formuleren en zorgt ervoor dat dit aanbod op elkaar wordt afgestemd en gebundeld wordt voorgelegd aan de scholen van het voortgezet onderwijs. Ook op het terrein van recreatie en toerisme zijn een aantal samenwerkingsafspraken gemaakt. Er is een Masterplan Recreatie en Toerisme opgesteld waarin iedere gemeente op Voorne-Putten/Rozenburg zich profileert op basis van cultuurhistorische bijzonderheden, de ligging aan de zee en het groene, natuurvriendelijke hart van Voorne. Iedere gemeente werkt aan de hand van het profiel aan de verbetering van het imago en de verduidelijking van het toeristisch product. Voor Brielle ligt het accent op het cultuurhistorisch imago. Samen met Hellevoetsluis participeert Brielle ook in de ‘Vereniging Nederlandse Vestingsteden’, waar een gezamenlijke zorg voor het cultureel erfgoed onderwerp van overleg is. Brielle voert momenteel het secretariaat van deze vereniging. Het gaat om een samenwerking tussen 15 steden van verschillende aard en grootte. Het gezamenlijke historische vestingverleden vormt voor de steden de basis voor een investering in cultuurtoerisme. De Nederlandse Vestingsteden hebben zichzelf ten doel gesteld door middel van gezamenlijke representatie, promotie en productontwikkeling, een herkenbare plaats te verwerven op de cultuurhistorische kaart van Nederland en een sterkere positie te verwerven in de toeristische markt. De vereniging richt zich daarom op de ontwikkeling en vermarkting van toeristische producten. Hierbij wordt de cultuurhistorische betekenis van de bewaard gebleven vestingwerken zoveel mogelijk benut. Het beleven van het verleden op een hedendaagse manier staat centraal. Overigens vormen het behoud en een verantwoord gebruik van het cultureel erfgoed daarbij belangrijke uitgangspunten.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
10
In 1998 is het streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg (VPR) opgericht in de vorm van een gemeenschappelijke regeling die de zes gemeenten van de eilanden VoornePutten en Rozenburg en het waterschap De Brielse Dijkring gesloten hebben. Het streekarchief is tot stand gekomen door het samenvoegen van diverse collecties en archieven. Hierdoor ontstond een bundeling van een groot aantal overheids- en niet-overheids-archieven, alsmede een ruime topografisch-historische atlas en een omvangrijke bibliotheek. (In totaal ongeveer vier kilometer). Doel van het streekarchief is het op deskundige wijze beheren van het culturele erfgoed. Daarnaast functioneert het streekarchief als regionaal historisch informatiecentrum met wetenschappelijke taken.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
11
Hoofdstuk 2 De Brielse situatie 2.1 Inleiding Aan de start van deze nota schreven we dat wij een aantal accentverschuivingen willen doorvoeren in ons kunst- en cultuurbeleid. Onze visie is gebaseerd op een inventarisatie en evaluatie van ons huidige beleid. In 2002 hebben wij het bureau ‘ESOX Holland Projecten & Adviezen’ opdracht gegeven om in samenwerking met de gemeentelijke organisatie en lokale instellingen de huidige lokale culturele infrastructuur en het huidige geschreven en ongeschreven gemeentelijke kunst- en cultuurbeleid in kaart te brengen. Daarbij is gebruik gemaakt van de vergelijkingen met referentiegemeenten door het bureau ‘Buys Culturele Profielen’1. De referentiegemeenten zijn gemeenten met een inwonersaantal tussen de 15.000 en 22.500 inwoners die net als Brielle een rijke cultuurhistorie kennen. Brielle heeft op dit moment ongeveer 16.000 inwoners. Op basis van dit Buys-onderzoek heeft het bureau ESOX Holland een startnotitie geschreven2. Wij achten het, voor een goed begrip van onze motivatie om tot een nieuw kunst en cultuurbeleid te komen, noodzakelijk om kort stil te staan bij de huidige situatie en de belangrijkste conclusies en aanbevelingen uit de onderzoeksrapporten. 2.2 Wat hebben we in huis In Brielle hebben we veel professionele en vrijwilligersorganisaties die zich inzetten voor activiteiten op het gebied van kunst en cultuur. In 2005 waren wij daarnaast als gemeente eigenaar en beheerder van een theater, historisch museum en stadsgalerie. Tevens houden we in samenwerking met buurgemeenten een streekarchief in stand in de vorm van een gemeenschappelijke regeling. In bijlage 1 treft u een overzicht van de diverse instellingen (inclusief gemeentelijke instellingen) die actief zijn op dit terrein. Hieronder volgt een samenvatting: o 9 professionele cultuurinstellingen, alle met financiële steun van de gemeente; o 18 instellingen op het gebied van amateuristische kunstbeoefening, waarvan 5 financiële steun van de gemeente ontvangen; 1
Cultuur in Brielle; De Brielse culturele infrastructuur in een vergelijkend perspectief, Buys Culturele Profielen, Nijmegen, september 2002. 2 Bondgenoten in beleid; Culturele infrastructuur en Cultuurbeleid in Brielle, ESOX Holland Projecten&Adviezen, Hellevoetsluis 2002.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
12
o 4 evenementen en 1 coördinerende gesubsidieerde stichting; o 3 culturele belangenorganisaties; o 10 cultuurhistorische verenigingen / belangenverenigingen, waarvan er 9 financiële steun van de gemeente ontvangen. o 10 particuliere cultuurinstellingen waarvan 7 galerieën / ateliers; o 7 overige podia, alle met financiële steun van de gemeente. 20 professionele 15
amateuristische coördinerend
10
cultuurhistorisch particulieren
5
podia belangenorganisatie
0 instellingen in Brielle
Brielle beschikt, na vergelijking met de referentiesteden, over een gemiddeld aantal professionele culturele voorzieningen. De omvang van de sector amateuristische kunstbeoefening blijft achter, maar Brielle heeft wel een groot aantal rijks- en gemeentemonumenten binnen de gemeentegrenzen en de culturele vrije sector is omvangrijker dan gemiddeld. We hebben echter niet alles in huis, in vergelijking met referentiegemeenten valt op dat een aantal culturele voorzieningen ontbreekt. Brielle heeft bijvoorbeeld geen muziekschool en is niet verbonden aan een Streekmuziekschool. De plaatselijke muziekvereniging verzorgt binnen de traditionele Hafabraverenigingen wel vergelijkbare cursussen Algemene Muzikale Vorming. Ook ontbreekt een centrum voor kunstzinnige vorming en een kunstuitleen. Tijdens de vorige collegeperiode is besloten De Goote, dat naast de verhuur van zalen onderdak bood aan een door de gemeente geëxploiteerd theater, te slopen. Het exploiteren van een theatervoorziening zoals in de Goote zal niet meer door de gemeente ter hand worden genomen. Het is het voornemen door middel van subsidiering het particulier initiatief in staat te stellen deze voorziening te realiseren. In de te ontwikkelen Brede School wordt inmiddels de fysieke mogelijkheid voor een podiumfunctie meegenomen en wordt de theaterprogrammering door de werkgroepBREStheater van de stichting Brielle, stad van kunst en cultuur ter hand genomen. 2.3 Wat betalen we daarvoor In vergelijking met de referentiegemeenten geeft Brielle volgens de onderzoekers bijna € 400.000,- per jaar meer uit aan de uitvoering van haar kunst- en cultuurbeleid. De meeste middelen worden ingezet op cultuurhistorie (museum, monumenten en overige oudheidkunde). Ook de uitgaven voor de openbare
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
13
bibliotheek en de beeldende kunst zijn bovengemiddeld. De uitgaven voor de buitenschoolse kunsteducatie(muziekschool, creativiteitscentrum of gecombineerd instituut), blijven achter bij het referentiegemiddelde. Net als de uitgaven voor amateuristische kunstbeoefening. Wanneer we naar onze begroting 2005 kijken zien we dat ons totale Kunst en Cultuurbudget in 2005 € 2.4 miljoen (toelichting in bijlage 4) bedraagt. Aangezien wij nog veel voorzieningen in eigen beheer hebben, gaat het grootste deel van dit budget op aan personeel en onderhoud van deze voorzieningen. Ook wordt een groot deel van de gelden bestemd voor cultuurtoerisme. Het betreft hier lidmaatschap van het recreatieschap, de organisatie van volksfeesten, subsidie aan het VVV en deelname aan de Nederlandse Vestingsteden. De verdeling van de subsidiegelden ziet u in figuur 2.1. 510.00 Bibliotheek Brielle (15%)
3% 1%
511.00 Zuidhollands verzetsmuseum (0,04%)
15%
540.00 Cultuurbereik (7%)
0% 28%
7% 1%
540.00 Cultuureducatie PO/VO (1%) 541.00 Historisch Museum Den Briel (19%) 541.10 Monumenten (13%)
19%
560.10 Recreatie, toerisme en volksfeesten (13%) 580.01 Sociaal Cultureel C G Centrum De Goote (28%)
13% 13%
580.30 Mediabeleid (1%) 830.00 Streekarchief (3%)
Figuur 2.1 Uitgaven binnen het Kunst en Cultuurbeleid van de gemeente Brielle
In de begroting kunnen we een splitsing maken tussen enerzijds de uitgaven die de gemeente zelf doet op het gebied van Kunst en Cultuur en anderzijds de uitgaven die de gemeente in de vorm van subsidie verstrekt. Totaal wordt bijna € 2 miljoen door de gemeente zelf uitgegeven aan Kunst en Cultuur. Voor subsidies resteert dus een bedrag van ongeveer € 410.000. We hebben deze gegevens in een staafgrafiek gezet om dit beeld te visualiseren. Zie figuur 2.2.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
14
Subsidie vs Gemeentelijke bijdragen € 800.000,00 € 700.000,00 € 600.000,00
Subsidies
€
€ 500.000,00 Gemeentelijke kosten / bijdragen
€ 400.000,00 € 300.000,00 € 200.000,00
830.00 Streekarchief (3%)
580.30 Mediabeleid (1%)
580.01 Theater De Goote (28%)
volksfeesten (13%)
541.10 Monumenten (13%)
560.10 Recreatie, toerisme en
(19%)
541.00 Historisch Museum Den Briel
540.00 Cultuureducatie PO/VO (1%)
(0,04%)
540.00 Cultuurbereik (7%)
510.00 Bibliotheek Brielle (15%)
€ 0,00
511.00 Zuidhollands verzetsmuseum
€ 100.000,00
Categorieen Productbegroting 2005
Figuur 2.2 Subsidie vs Gemeentelijke uitgaven
Wanneer we tot slot inzoomen op de subsidieverdeling binnen het Kunst en Cultuurbeleid, kloppen de bevindingen van de onderzoekers. Het meeste subsidiegeld wordt besteed aan professionele instellingen. Dit zijn instellingen met personeel in dienst. Slechts 8% komt ten goede aan vrijwilligersorganisaties. /3. De bijdragen zijn afgerond en voor De Goote is een inschatting van de personeelskosten gebruikt. De genoemde cijfers zijn bedoeld om een globaal beeld van de uitgaven van de gemeente te geven. De cijfers zijn nadrukkelijk niet bedoeld om berekeningen mee uit te voeren 2.4 Conclusies en aanbevelingen Uit de onderzoeken is veel bruikbare informatie gekomen. In deze paragraaf vermelden we de in onze ogen belangrijkste conclusies en aanbevelingen. 2.4.1. Conclusies De algemene conclusie luidt dat het cultuurbeleid van de gemeente Brielle karakteristiek en royaal is. Brielle heeft in het verleden een duidelijke keuze gemaakt voor cultuurhistorie, museaal beleid en monumentenbeleid. Wij hebben daarmee de sterke punten gestaag versterkt en het cultuurbeleid heeft geleid tot een herkenbaar cultuurhistorisch imago van de stad. Ons culturele voorzieningenniveau is daarmee niet alles omvattend, maar onderscheidt zich wel door
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
15
een geheel eigen gezicht. Deze conclusie heeft ook een kritische kant. Het cultuurbeleid van Brielle is alles behalve gemiddeld en de cultuurhistorie in Brielle heeft lange tijd de exclusieve aandacht van bestuurders heeft gekregen, waarbij de uitvoering sterk door de gemeente is bepaald. Hierdoor zijn de amateuristische vorming en het verenigingsleven meer in de kou komen te staan. Op deze onderdelen van het cultuurbeleid scoort Brielle dan ook minder goed. Dit onderzoeksresultaat spoort volgens de onderzoekers ook met de algemene beleving die naar voren kwam in de interviews: ‘de gemeente wil voor weinig geld veel inhoudelijke bemoeienis met onze evenementen’. Al met al classificeren de onderzoekers het cultuurbeleid in Brielle in grote mate ‘volwassen’. Brielle is erin geslaagd van een ‘erfelijke belasting; een eigen en inspirerend ‘visueel geheugen’ te maken. De onderzoekers moedigen het gemeentebestuur daarom aan om door te gaan met de ingeslagen weg maar daarbij wel accenten te verleggen en een aantal onderbelichte onderdelen van het cultuurbeleid in de toekomst te versterken. Zij doen hiertoe een aantal aanbevelingen. Aanbevelingen o Op hoofdlijnen handhaven van het bestaande beleidskader; o Een impuls geven aan een voorwaardescheppende ondersteuning van het culturele verenigingsleven. Onder andere door duidelijke subsidiecriteria te formuleren; o Duidelijke visie omtrent de toekomst van Theater De Goote formuleren. Het huidige theater is een overdadige voorziening voor de stad Brielle. Aanbevolen wordt onderzoek te doen naar een kleinschalige, deels ambulante theatervoorziening zodat het kostbare netwerk podiumkunsten rond Theater De Goote behouden blijft; o Meer onderlinge afstemming tussen en beleidsintegratie van de drie pijlers in het Kunst en cultuurbeleid: bibliotheek, Museum en Stadsgalerie; o Onderzoeken verzelfstandiging museum en stadsgalerie; o Stadsbeeldcollectie onderdeel laten uitmaken van de stadsgalerie zodat ze voor een breed publiek toegankelijk is; o Onderzoek naar een nieuwe kunstuitleen; o Besturen op afstand, maar mét de burgers. De stichting Brielle, Stad van Kunst en Cultuur kan hierin een belangrijke coördinerende rol spelen mits de gemeente de juiste randvoorwaarden schept. o Meer samenwerking in het veld creëren, onder andere op het terrein van cultuurbereik en cultuureducatie. De conclusies en aanbevelingen zijn door ons ter harte genomen. Op basis hiervan zijn de beleidsuitgangspunten voor het toekomstig kunst en cultuurbeleid geformuleerd. Deze treft u in het volgende hoofdstuk aan. Daarnaast heb-
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
16
ben deze conclusies en aanbevelingen ook gediend als onderlegger voor de besluiten die we tussentijds hebben genomen.: o De herijking van ons subsidiebeleid, waarmee we beogen een duidelijk en transparant subsidiebeleid te voeren. o Het instellen van een impulssubsidie om culturele verenigingen en andere organisaties in Brielle te stimuleren kleinschalige vernieuwende culturele activiteiten te ontwikkelen. o De subsidiering van de Stichting Brielle stad van Kunst en Cultuur met als doel samenwerking en coördinatie te bewerkstelligen in het culturele (verenigings)leven van Brielle. De organisatie van de cultuurmaand in oktober is hiervan een concreet product. o In afwijking van het advies van het bureau ESOX Holland, wil de gemeente de komende periode niet overgaan tot een verzelfstandiging van het gemeentelijk museum. o De ontwikkeling van een podiumfunctie in de Brede school teneinde een randvoorwaarde te creëren voor het Brielse culturele leven. (Dit in afwijking van de aanbevelingen van Buys). o Naast het instandhouden van onze meer dan gemiddelde inspanningen op het gebied van het cultuurbereik en cultuureducatie wordt samen met Kunstgebouw3 gewerkt aan het regionaal verbreden van deze activiteit. Samen met de gemeente Bernisse, en Hellevoetsluis is een Regionaal Platform Cultuureducatie voor het Voortgezet Onderwijs opgezet.
3
Kunstgebouw is een door de Provincie Zuid-Holland gefinancierde ondersteuningsorganisatie op het gebied van Kunst en Cultuur.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
17
Hoofdstuk 3 Speerpunten van het Kunst- en Cultuurbeleid 3.1 Inleiding Een nieuw kunst- en cultuurbeleid begint met een visie. Om deze reden hebben wij in april 2005 een visiedocument opgesteld. Wij hebben ervoor gekozen om de sterke kanten van ons kunst en cultuurbeleid te behouden en daarnaast in te zetten op een aantal onderbelichte zaken. In dit hoofdstuk zetten we de hoofdpunten van ons visiedocument nogmaals op een rij en formuleren we een aantal actiepunten voor de komende periode. 3.2 Kunst en cultuurbeleid: keuzes maken We zijn trots op het cultuurhistorisch besef onder onze inwoners en de vele cultuurhistorische monumenten en voorzieningen die Brielle rijk is. Zij verschaffen ons een groot deel van onze identiteit en zorgen ervoor dat Brielle herkenbaar is voor inwoners en bezoekers. De laatste jaren hebben wij veel geïnvesteerd in een aantal hoogwaardige en professionele voorzieningen. Ook hebben wij ingezet op het ontwikkelen van cultuurtoerisme, een nieuwe vorm van toerisme dat sterk in opkomst is. Deze ontwikkelingen hebben ertoe geleid dat Brielle een aantrekkelijke stad is geworden voor culturele instellingen, inwoners, toeristen, kunstenaars etc. Wij willen graag dat Brielle herkenbaar blijft en dat het prettig wonen is in onze stad. En wij willen ervoor zorgen dat ook volgende generaties kunnen genieten van de historische rijkdommen van onze stad. Wij hebben ook kritiek gekregen op ons beleid. Verenigingen hebben aangegeven meer ondersteuning van de gemeente te wensen op randvoorwaarden in plaats van bemoeienis met hun uitvoering. Uit de onderzoeken blijkt ook dat ons kunst en cultuurbeleid op sommige vlakken eenzijdig is en niet altijd aansluit bij de beleving van onze eigen inwoners. Wij trekken ons deze kritiek aan. Kunst en cultuur moet voor al onze inwoners toegankelijk zijn en voor ieder wat wils bevatten. Onze financiële mogelijkheden dwingen ons na te denken en keuzes te maken over onze gewenste investeringen en ons ambitieniveau. Kunnen wij alle professionele voorzieningen in de toekomst in stand houden? En zo ja, kunnen wij dan nog wel extra investeren in nieuwe kunst- en cultuurinitiatieven? Kunnen wij de verenigingen extra ondersteunen en daarnaast ook nog inzetten op cultuurparticipatie, zodat onze inwoners op een laagdrempelige manier kunnen genieten van kunst en cultuur en/of actief hiermee bezig zijn?
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
18
erfgoed
ondersteuning participatie
coördinatie
Professionele voorzieningen
Vernieuwing
programmering
educatie
Om deze vragen te beantwoorden moeten wij ook kijken naar de ontwikkelingen op andere beleidsterreinen. De gemeente Brielle wil zich voorbereiden op de naderende vergrijzing en op het nieuwe zorgstelsel, wil investeren in goed onderwijs en jongeren de kans geven een startkwalificatie te behalen. We willen sporten en bewegen stimuleren teneinde een gezonde leefstijl te bevorderen etc. Voor al deze zaken is geld en inzet nodig. Wij zijn ervan overtuigd dat kunst- en cultuurbeleid een belangrijke bijdrage kan leveren aan het realiseren van doelstellingen op andere beleidsterreinen. Voorwaarde is echter dat er meer samenwerking tussen diverse partijen tot stand komt. En ook dit kost geld en inzet. Gaandeweg in de visievorming en gesteund door de onderzoeksresultaten zijn wij tot de conclusie gekomen dat wij moeten kiezen voor een breed en gedifferentieerd kunst en cultuurbeleid. De volgende speerpunten zetten wij daarvoor in: 1. behoud en ontsluiting cultureel erfgoed; (par. 3.3.) 2. behoud en ontwikkeling van kunst- en cultuur- en erfgoededucatie par. 3.4); 3. een gedifferentieerd en vernieuwend aanbod (par. 3.5) 4. kunst en cultuur voor en door Briellenaren incl. amateurkunst (par. 3.5) ;
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
19
Naast de speerpunten wordt beleid ingezet op kunst en cultuur als toeristisch product en het realiseren van goede randvoorwaarden, ondersteuning en coördinatie. Vanwege het belang van cultuur voor toerisme gaan wij hierop in hoofdstuk 4 nader in. De volgende professionele instellingen hebben een belangrijke taak om bij te dragen aan de realisatie van ons beleid: de bibliotheek(met taken op het gebied van o.a uitleen, mediaeducatie endigitale-vraagbaak); het museum( met taken op het gebied van beheer, behoud en het toeganklijk maken van ons historisch verleden, waarbij registratie in het Nederlands Museumregister het kwaliteitsuitgangspunt is); het streekarchief (om ons erfgoed en cultuurhistorie te bewaren en te ontsluiten); de stichting Brielle stad van kunst en cultuur (die taken heeft op het gebied van coördinatie en ondersteuning van culturele instellingen en programmering. Ook het theater en de stadsgalerie zijn professionele voorzieningen die bijdragen leveren om ons kunst en cultuurbeleid te realiseren. Hoofdstuk 5 en 6 gaat verder in op de professionale voorzieningen.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
20
3.3 Behoud en ontsluiting cultureel erfgoed In het op 28 juni 2005 door de raad vastgestelde visiedocument hebben wij onze doelstelling als volgt omschreven: Brielle heeft als vestingstad een bijzondere historie. Veel van deze historie is bewaard gebleven, onder andere in de vorm van historische gebouwen en monumenten en in de vorm van geschriften en schilderijen. Dit cultuurhistorisch erfgoed onderscheidt onze gemeente van andere gemeenten. Wij vinden het belangrijk dat de gemeente Brielle zich blijft inzetten voor het behoud en de kwaliteit van het cultureel erfgoed binnen onze gemeente. Wij bedoelen hiermee onder andere de vele monumenten, de stadswallen en het straatbeeld binnen de vesting. Maar ook zien wij het als onze taak om het museum en het streekarchief voor Brielle te behouden. (ongeacht welke organisatievorm wordt gekozen voor deze voorzieningen). Dit uitgangspunt heeft grote financiële consequenties. Voor een stad met ongeveer 16.000 inwoners drukt het behoud van het omvangrijke cultureel erfgoed immers zwaar op de begroting. Het is niet mogelijk om zaken binnen dit beleidsterrein slechts half op te pakken zonder het behoud op langere termijn aan te tasten. 3.3.1. Wat willen we bereiken? Onder cultureel erfgoed verstaan wij alle sporen uit het verleden in het heden, die zichtbaar en tastbaar aanwezig zijn. Hiertoe behoren ook de archeologische vondsten die onder de grond (blijven) liggen. Sporen uit het verleden kunnen voorwerpen zijn in musea, archeologische vondsten, archieven, monumenten, een vestingstructuur en landschappen. Maar ook de daaraan verbonden gebruiken, verhalen en gewoonten. De gemeente Brielle heeft als vestingstad een bijzondere historie. Veel van deze historie is bewaard gebleven, onder andere in de vorm van historische bebouwing met vele monumenten, onze vestingstructuur en in de vorm van geschriften en schilderijen. Dit cultureel erfgoed onderscheidt onze gemeente van andere gemeenten. Wij willen ons de komende jaren blijven inzetten voor het behoud van ons cultureel erfgoed. Maar wat bedoelen we daar nu precies mee? Het verleden is immers op diverse manieren te interpreteren en de dag van gisteren behoort al tot ons verleden. Wanneer we spreken over het behoud van ons cultureel erfgoed zullen we onszelf steeds moeten afvragen wat de materiële en immateriële sporen van het verleden voor het leven van nu betekenen en wat het de moeite waard maakt om deze sporen te behouden. Dit betekent een continue discussie tussen de gemeente, professionele instellingen, vrijwilligersorganisaties en inwoners van Brielle. Gezamenlijk dienen we keuzes te maken en dit te vertalen in acties.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
21
Hiervoor is het noodzakelijk dat er onder de bevolking, onder de professionele instellingen én ook in onze interne gemeentelijke organisatie een cultuurhistorisch besef is. Wanneer er infrastructurele werken plaatsvinden, dient bijvoorbeeld rekening te worden gehouden met het effect op de historische bebouwing en structuur in het culturele landschap. Wanneer inwoners van Brielle hun huizen gaan verbouwen, of winkeliers gevelreclame willen ophangen, dient rekening te worden gehouden en respectvol omgegaan te worden met het belang van het totale beeld dat Brielle dient uit te stralen: een historische kern in een landschappelijke omgeving. 3.3.2. Hoe willen we dit bereiken? Wij willen waken over ons cultureel erfgoed en stimuleren dat ons cultureel erfgoed steeds weer wordt uitgebreid. Hiervoor hebben we diverse instrumenten beschikbaar. Allereerst kunnen we afspraken vastleggen in regels, zodat het behoud en de kwaliteit van belangrijke objecten via wetgeving bewaakt wordt. De Monumentenwet (1998) is hiervan een voorbeeld. Objecten die aangewezen worden als rijksmonument, dienen zoveel mogelijk behouden te blijven voor het nageslacht zonder grote uiterlijke wijzigingen. Aanvragen voor de wijziging van een rijksmonument worden door de gemeentelijke monumentencommissie en de Rijksdienst voor de Monumentenzorg getoetst op het behoud van monumentale waarden. In Brielle zijn 376 objecten aangewezen als rijksmonument. Daarnaast is de binnenstad aangewezen tot beschermd stadsgezicht, het bestemmingsplan Vesting regelt de bescherming van het beschermd stadsgezicht. De Monumentenwet legt geen onderhoudsplicht op aan eigenaren van monumentale objecten. Op 10 mei 2005 heeft de raad van de gemeente Brielle daarnaast een gemeentelijke monumentenverordening vastgesteld. Op grond van deze verordening is het mogelijk ook objecten met een plaatselijke cultuurhistorische betekenis te behouden en te beschermen. Deze objecten worden opgenomen in een gemeentelijke monumentenlijst. Dit om te voorkomen dat individuele burgers en bedrijven een andere interpretatie van het historisch belang nastreven. Iedereen (eigenaren, plaatselijke historische verenigingen etc.), kan een waardevol object voordragen voor een gemeentelijke monumentenstatus. Op het gebied van archeologie volgt de gemeente de Provinciale kaart. Wanneer nieuwbouw wordt ontwikkeld, een herstructurering in gang wordt gezet of andere sloop- of bouwwerkzaamheden plaatsvinden, toetst de gemeente de bouwaanvraag aan de archeologische kaart. Als uit de gegevens blijkt dat er een grote kans is op archeologische vondsten, dient er een archeologisch onderzoek op kosten van de eigenaar plaats te vinden. De gemeente heeft hiervoor een archeologische begeleidingscommissie samengesteld, bestaande uit vertegenwoordigers van het museum, het streekarchief, gemeente Rotterdam (archeologie), amateur-archeologen en een ambtelijk secretaris. Het is een be-
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
22
langrijke taak van de begeleidingscommissie, en de daaraan verbonden organisaties, om de vondsten op een aantrekkelijke en educatieve manier te presenteren aan het publiek. Wij vinden het belangrijk dat er extra aandacht geschonken wordt aan de wijze waarop de Brielse onderwijsinstellingen structureel betrokken worden bij archeologisch onderzoek in onze stad. De manier waarop dat gegaan is bij de opgravingen aan de Coppelstockstraat vinden wij een goed voorbeeld. Ook de wijze waarop het streekarchief via internet resultaten van onderzoek ontsluit zien wij als mogelijkheid om iedereen bij onze bodemschatten te betrekken. Verder laten wij ons graag adviseren door de begeleidingscommissie om nieuwe mogelijkheden te introduceren. Voor het behoud van de vestingwerken hebben wij financiële middelen beschikbaar gesteld om onderhoud te plegen en een studie laten verrichten naar de toekomst van onze vestingwerken. (nota Toekomstvisie Brielle vesting).Deze visie dient de komende periode verder uitgewerkt te worden. Tevens willen we afspraken opstellen met betrokken instellingenover de wijze waarop collecties bewaart en uitgebreid kunnen worden en over de wijze waarop het cultureel erfgoed gepresenteerd kan worden. Ten derde willen wij een stimuleringsbeleid voeren. Dit kan door middel van het verstrekken van subsidie. Wij hebben bijvoorbeeld subsidie verstrekt aan derden voor het behoud van de Molen ’t Vliegend Hert, de Synagoge, de Catharijnekerk etc. Maar ook aan immateriële zaken zoals de 1-aprilviering en de cultuurmaand in oktober. Stimuleren kan echter ook op andere manieren. Om eigenaren van monumentale panden te stimuleren planmatig onderhoud te plegen aan hun pand, bieden we ze bijvoorbeeld een gratis abonnement op de Monumentenwacht Zuid-Holland inclusief een vergoeding voor de inspectie- en rapportagekosten. Tevens staan wij garant voor leningen vanuit het Cultuurfonds voor Monumenten Zuid-Holland. Dit Cultuurfonds is speciaal opgericht voor eigenaren van gemeentelijke monumentale objecten. Het ontwikkelen van een ander stimuleringsbeleid dan een subsidiebeleid, wordt voor de komende periode steeds belangrijker. Per 1 januari 2006 kunnen eigenaren van rijksmonumentale woonhuizen geen rijkssubsidie meer aanvragen zij kunnen slechts in aanmerking komen voor een instandhoudingsbijdrage en een lening onder ‘gunstige’ voorwaarden bij de Restauratiebank krijgen. Ook het behoud van kerken en boerderijen wordt steeds moeilijker. Wij willen de komende periode meer particulieren interesseren voor het behoud van het cultureel erfgoed. Hiervoor is het noodzakelijk het historisch besef onder inwoners, ondernemers en interne medewerkers te vergroten. Wij willen dit o.a. bereiken door voorlichting over procedures en kredietmogelijkheden. Tevens willen wij onderzoeken of de gewenste restauraties van particulier en gemeentelijk bezit in kaart gebracht kunnen worden en eventueel gecoördineerd uitgevoerd kunnen worden. Op deze manier kunnen reconstructies historisch
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
23
verantwoord uitgevoerd worden. Voor een goed stimuleringsbeleid zullen wij gemeentelijke wet- en regelgeving regelmatig onder de loep nemen. Regels zijn nodig, maar ze moeten wel functioneel zijn en meegaan met de tijd. Wij willen tegemoetkomen aan vragen vanuit de samenleving en onze medewerking verlenen aan goede particuliere initiatieven. Bijvoorbeeld door hulp te bieden bij het voeren van bestemmingsplanprocedures en door ons beleid regelmatig te actualiseren. In onze recent opgestelde beleidsnotitie “Nieuwe Horeca in de Vesting”(september 2005) hebben wij bijvoorbeeld getracht tegemoet te komen aan de wensen van horecaondernemers mét behoud van het historisch karakter van onze vesting. De komende jaren willen wij ons binnen onze mogelijkheden blijven inzetten voor het behoud van ons cultureel erfgoed. Speerpunten binnen dit beleidsuitgangspunt zijn: o behoud van de vestingwerken; o voeren van een actief en stimulerend monumentenbeleid; o behoud van het museum en het streekarchief als belangrijke hoeders van ons cultureel erfgoed; o archeologische vondsten onder de aandacht brengen van een breed publiek. 3.3.3. Hoe gaan we dit uitvoeren? Om de bovengenoemde speerpunten concreet uit te voeren, hebben wij ze vertaald in een aantal acties: Vaststellen plan van aanpak “Toekomstvisie Brielle Vesting” In 2003 is de “Toekomstvisie Brielle Vesting” opgesteld. Dit document is vastgesteld door de gemeenteraad. Hoewel er voor delen van de toekomstvisie gelden beschikbaar zijn gesteld is een meerjarenstappenplan nooit vastgesteld en daardoor ook nooit financieel vertaald in de gemeentelijke meerjarenbegroting. Voor de komende periode moet er daarom een plan van aanpak opgesteld worden ter uitwerking van de “Toekomstvisie Brielle Vesting”. In dit plan van aanpak dienen duidelijke keuzes gemaakt te worden over het toekomstige gebruik van de vesting met haar verschillende bastions. Deze keuzes dienen leidend te zijn in het totale gemeentelijke beleid en dienen financieel vertaald te worden in de gemeentelijke meerjarenbegroting. In het document dient ook de onderhoud- en restauratiebehoefte van de vesting voor de komende jaren inzichtelijk gemaakt te worden en opgenomen te worden in een integrale onderhoudsplanning en in de meerjarenbegroting.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
24
Regelmatig publiceren over monumentenbeleid / archeologische vondsten De komende jaren willen we structureel meer publiciteit geven aan ons monumentenbeleid: o eigenaren van monumenten voorlichten over de financierings- en restauratiemogelijkheden; o inwoners betrekken bij het aanmelden en beoordelen van nieuwe monumenten; o een presentatie en een educatief programma opstellen rondom monumenten en archeologie. Onderzoek ondersteuning monumentenonderhoud en –restauratie De komende periode willen we onderzoeken of er behoefte is aan ondersteuning op het gebied van monumentenonderhoud en –restauratie. In Brielle houden vele particulieren en instellingen zich bezig met het onderhouden en restaureren van waardevolle objecten. Om hen te blijven stimuleren en nieuwe initiatieven een kans te geven, willen wij ons richten op de ondersteuningsmogelijkheden. Voorbeelden van ondersteuning zijn: o Instellen laagdrempelige adviesraad voor professioneel advies over onderzoek naar en onderhoud en restauratie van monumenten; o Contacten leggen tussen instellingen en (para)commerciële organisaties inzake monumentenzorg. Voor het uitvoeren van het onderzoek dient Erfgoedhuis om advies gevraagd te worden. Beeldende kunst: onderhoud en toegankelijkheid In 2004 heeft Kunstwacht in opdracht van de gemeente Brielle een inventarisatie gemaakt van de bestaande kunstwerken in de openbare ruimte. Alle kunstwerken zijn met foto en gegevens opgenomen in een database en voorzien van een meerjarenrestauratie- en onderhoudsplan. Voor de komende periode willen wij het meerjarenonderhoudsplan actualiseren en het onderhoudscontract met Kunstwacht verlengen. De ervaring leert dat kunstwerken die er goed en schoon uitzien, minder vandalisme aantrekken. Tevens betekent jaarlijks onderhoud een fraaiere openbare ruimte en scheelt het in de kosten van reparaties op termijn. Op dit moment zijn de gegevens in de Kunstwachtdatabase niet toegankelijk voor het publiek. De database kan echter een rol spelen bij cultuureducatie en het toeristisch product . Wij willen de database toegankelijk maken voor iedere belangstellende en het onderwijs.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
25
3.4 Kunst-, cultuur- en erfgoededucatie 3.4.1. Wat willen we bereiken Het onderwijs is een sector die al langere tijd kunst- en cultuur inzet voor educatieve doeleinden. Wij willen kinderen stimuleren om zich in hun vrije tijd ook bezig te houden met kunst- en cultuur. Bijvoorbeeld door te leren dansen of te leren verhalen en gedichten te schrijven, muziek te maken, etc. Hiertoe dient een naschools activiteitenaanbod samengesteld te worden. Samen met de culturele instellingen willen we Brielse inwoners de mogelijkheid geven kennis te maken met de geschiedenis van de stad, met dans, muziek, toneel, zang, kunst, poëzie en exposities. Ook de beeldende kunst in onze gemeente is regelmatig onderwerp van gesprek in rondleidingen en speurtochten van scholen. Het is voor alle partijen van belang dat het beeldendekunst bezit op een goede wijze wordt onderhouden. In de Brede School kunnen onderwijsactiviteiten en naschoolse activiteiten onder één dak plaatsvinden en leiden tot nieuwe samenwerkingsverbanden. Kunst, cultuur en erfgoed moet voor iedere Briellenaar beschikbaar zijn om er passief van te genieten of er actief aan deel te nemen. Kunst-, cultuur- en erfgoededucatie hoeft zich niet alleen in een schoolse omgeving af te spelen. 3.4.2.Hoe willen we dit bereiken. Om ons kunst-, cultuur- en erfgoededucatiebeleid te realiseren is het belangrijk dat alle partijen met elkaar samenwerken en dat de gemeente duidelijk aangeeft wat zij wil en kan faciliteren. Om meer aansluiting te zoeken bij landelijke en provinciale ontwikkelingen op het gebied van cultuureducatie streven wij naar het instellen van een platform kunst-, cultuur- en erfgoededucatie waarin het onderwijs(vraagzijde) en de culturele instellingen(aanbodzijde) vertegenwoordigd zijn. In de huidige commissies CultureleCommissiePrimairOnderwijs is nu alleen de vraagzijde vertegenwoordigd. Dat moet in 2007 aangepast worden. Ook de naamgeving van de huidige commissie zal daarop worden aangepast. Inmiddels is met ondersteuning van de provincie een Regionaal Platform Cultuureducatie voor het voortgezet onderwijs opgezet. Wij zijn van mening dat, vanwege de overlap van werkzaamheden van de CCVO en het Regionaal Platform, de CCVO kan opgaan in dit nieuwe platform. Materieel heeft deze opheffing al met wederzijdse instemming plaatsgevonden, formeel moet dat nog geregeld worden omdat er aan de samenwerking een convenant ten grondslag ligt.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
26
3.4.3. Hoe gaan we dit uitvoeren Instellen Platform Kunst-, Cultuur- en Erfgoededucatie primair onderwijs We zijn bereid het platform te ondersteunen door middel van personele inzet en andere faciliteiten die de samenwerking en het functioneren bevorderen. Van het platform verwachten wij daartoe een voorstel. De huidige CCPO zal worden omgevormd tot het hier bedoelde platform. De nieuwe samenwerkingsverbanden kunnen met de intentie van de huidige samenwerkingsovereenkomst worden aangegaan. De gemeente zelf zal daar geen deel meer van uitmaken. De rol van de gemeente ligt uitsluitend op faciliterend gebied. Hiervoor wordt mede de provinciale en rijks subsidie ingezet. De subsidierelatie wordt aangegaan met de vragende partij. Samenstellen naschools aanbod culturele activiteiten Het Platform Kunst-,Cultuur- en Erfgoededucatie zal worden gevraagd een activiteitenaanbod op te stellen. Dit aanbod dient op een vraaggerichte manier tot stand te komen. Het activiteitenaanbod dient laagdrempelig te zijn en voor ieder wat wils te bevatten. Bij het samenstellen van aan naschools aanbod wordt aansluiting gezocht bij de nieuwe ontwikkelingen op het terrein van buitenschoolse opvang. Het kabinet wil scholen verplicht stellen deze vorm van opvang aan te bieden op hun school. Bij het samenstellen van een naschools activiteitenaanbod op school kunnen culturele activiteiten als onderdeel meegenomen worden.
Muziekonderwijs: bundelen van het aanbod Met betrekking tot het muziekonderwijs willen wij het bestaande aanbod bij elkaar brengen. De aanbieders kunnen daar zelf voorstellen voor doen. Afhankelijk van de wensen zullen wij dit proces met de ons beschikbaar staande mogelijkheden faciliteren. Wij kunnen ons voorstellen dat een begin wordt gemaakt om het bestaande aanbod te inventariseren en het aanbod in een brochure te publiceren.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
27
3.5. Gedifferentieerd en vernieuwend aanbod 3.5.1. Wat willen we bereiken. In de reactie op de eerdere conceptnota cultuur werd er terecht op gewezen dat kunst ook een intrinsieke waarde vertegenwoordigd. Wij zijn van mening dat ook hiervoor ruimte dient te zijn. Uiteraard strekt het tot de aanbevelingen indien kunstuitingen bijdragen aan gemeentelijke beleidsdoelstellingen op andere terreinen als participatie en toerisme. Ook hoogwaardige kunstuitingen voor een relatief klein publiek dienen echter welkom te blijven in Brielle. Voorwaarde is wel dat –ook bij een klein publiek- het om kunst voor en/of door de Briellenaren gaat. 3.5.2. Hoe willen we dit bereiken Voor het stimuleren van kunstzinnige uitingen is de impulsregeling ingesteld. De artistieke kwaliteiten vormen hierbinnen een apart aandachtspunt 3.5.3. Hoe gaan we dit uitvoeren Incidentele projectsubsidie kunst & cultuur De impulssubsidieregeling is op grond van onze Algemene Subsidieverordening (2006) een incidentele projectsubsidie kunst en cultuur. De bestaande regeling wordt daarop aangepast en zal in het vervolg als incidentele projectsubsidie kunst en cultuur worden aangeboden. Doelstelling De productie en de ontwikkeling van zich veranderende en nieuwe kunstzinnige en culturele activiteit tijdelijk te stimuleren en te ondersteunen. Het inzetten van bedoelde activiteit in relatie tot maatschappelijke vraagstukken wordt geacht daarmee ook te worden bedoeld. Criteria Projecten die in aanmerking willen komen voor een bijdrage uit deze regeling moeten een bijdrage leveren aan de gemeentelijke doelstellingen zoals die opgenomen zijn in deze nota. Samenvattend kunnen die, in relatie tot deze regeling, worden weergegeven in termen van: • vernieuwend • artistieke kwaliteiten • educatie • samenwerking en verder een bijdrage leveren aan: • het culturele en kunstzinnige imago van de stad; • de cultuurhistorische kwaliteiten van de stad, door deze op een aantrekkelijke en bijzondere wijze te ontsluiten en onder de aandacht van mensen te brengen.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
28
Geen bijdrage wordt verleend als de aanvrager voor een vergelijkbaar aanbod al een subsidie van de gemeente ontvangt of het aanbod gerekend mag worden tot de reguliere opdracht van de instelling. De subsidie kan maximaal twee keer voor een vergelijkbaar aanbod worden aangevraagd. Instellingen kunnen na deze twee jaar een aanvraag indienen voor structurele subsidie vanuit het reguliere subsidieprogramma. De adviescommissie kunst en cultuur zal op basis van een evaluatie van het project daarvoor een advies opstellen. Wij zullen deze informatie opnemen in de toelichting bij de aanvraag. De tot nu toe gehanteerde omschrijving van de regeling komt hiermee te vervallen.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
29
3.6 kunst en cultuur voor en door Briellenaren 3.6.1. Wat willen we bereiken Kunst en cultuur heeft een bindende functie voor de inwoners van een gemeenschap. Cultuur is daarnaast van invloed op de identiteit van een bevolking. Wij vinden het belangrijk dat mensen zich thuis voelen in hun eigen stad en er trots op zijn. Kunst- en cultuurbeleid heeft veel ingrediënten in zich om de sociale samenhang in onze stad te behouden en te vergroten. Mensen leren elkaar kennen door actief met kunst en cultuur bezig te zijn of juist door te genieten van anderen die zich daarmee bezig houden. We willen inwoners de kans geven kennis te maken met de bijzondere historie van onze stad en om zelf met kunst en cultuur bezig te zijn en te laten genieten van uitingsvormen van anderen op dit gebied. In de doelstelling is expliciet opgenomen dat ons beleid zich in eerste instantie richt op de inwoners van Brielle. Wij willen investeren in en ondersteuning bieden aan activiteiten voor en door inwoners van Brielle. In onze ogen is daar de laatste jaren niet de verdiende aandacht naar uit gegaan. Het kunst- en cultuurbeleid moet openstaan voor de vraag uit andere sectoren om hen te helpen hun beleidsdoelen mede te realiseren. Deze participatiedoelstelling zal de komende jaren volop onze aandacht krijgen. 3.6.2. Hoe willen we dit bereiken Het huidige cultuuraanbod is nog weinig gericht op maatschappelijke doelstellingen. Wanneer we ons richten op gemeentebrede doelstellingen, moeten we een plek kunnen bieden waar mensen hun wensen en ideeën kunnen aanbieden. Met het invoeren van een budget voor participatie kan gemeentebreed beleid en een nieuw of aanvullend programma ontwikkeld worden. Bewoners krijgen daarmee, meer dan voorheen, de gelegenheid om zelf initiatieven te nemen om participatie te bevorderen. Wij zullen initiatieven, na toetsing door de adviescommissie kunst en cultuur, faciliteren. Om inwoners deel te laten nemen aan diverse culturele activiteiten en hen te stimuleren nieuwe activiteiten te ontwikkelen is het allereerst noodzakelijk dat mensen weten welke mogelijkheden er zijn en dienen zij kennis te maken met de stad. De cultuurladder van Stichting Brielle, Stad van Kunst en Cultuur en de stadswandelingen die de Gidsengroep Brielle aanbiedt aan nieuwe inwoners, zijn activiteiten die wij in dit kader van harte toejuichen. Op dit moment kunnen inwoners nog niet op één plek terecht voor informatie over en/of een overzicht van het gehele activiteitenaanbod. Wij willen ons inzetten om het activiteitenaanbod te bundelen en aantrekkelijk te presenteren, zodat iedereen een goed overzicht heeft. Wij willen mensen stimuleren actief en passief deel te nemen aan culturele activiteiten. Wij willen stimuleren dat onze inwoners kennismaken met hun stad en de historie. Hiervoor willen wij investeren in het opstellen van een soort introductieaanbod voor de Brielse inwoners. Het is belangrijk dat de presentatie aansluit bij de belevingswereld, het bevattingsvermogen, de interesse en de financiële mogelijkheden van inwoners. In de presentatie zal aandacht moeten
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
30
worden geschonken aan diverse doelgroepen. Uiteraard blijven we ook de bestaande activiteiten zoals het 1-aprilevenement ondersteunen. Deze activiteiten dragen voor een belangrijk deel bij aan onze beleidsdoelen. Door kunst in de openbare ruimte worden mensen op een laagdrempelige manier geconfronteerd met kunst. Beeldende kunst versterkt de belevingswaarde van de woon- en leefomgeving, verschaft identiteit en karakter aan de stad en kan positief bijdragen aan de gemeenschapszin. In dit kader zullen we in ons kunst- en cultuurbeleid aandacht blijven besteden aan beeldende kunst in de openbare ruimte. Belangrijk is dat (buurt)bewoners betrokken worden bij het plaatsen van kunst in hun woonomgeving. Bijvoorbeeld in het kader van wijkbeheer. De komende periode willen wij ook in gesprek met de lokale ondernemersverenigingen over de mogelijkheden om kunst- en cultuur te gebruiken als bedrijfsprofilering en reclame. Wij willen in deze gesprekken te weten komen welke gemeentelijke randvoorwaarden zij noodzakelijk achten voor een goed cultureel ondernemersklimaat. Wij willen ook onze eigen procedures voor het aanvragen van vergunningen onder de loep nemen en kijken op welke wijze wij de procedures makkelijker kunnen maken. Ook willen wij de samenwerkingsmogelijkheden tussen commerciële en niet-commerciële organisaties verder onderzoeken. 3.6.3. Hoe gaan we dat uitvoeren? ‘Kunst- en Cultuur in de samenleving’ Wij willen kunst en cultuur concreet stimuleren door het instellen van een cultuurparticipatiefonds. Dit fonds is te zien als tegenhanger van de impulsregeling. De impulsregeling legt meer de nadruk op kunstuitingen vanuit de intrensieke waarde. Bij de regeling cultuurparticipatie staat het kunstzinnig gehalte minder op de voorgrond en ligt de nadruk meer op participatie. Voorwaarde is wel dat de activiteit vernieuwend is en voor en door Briellenaren. Evenals de impulsregeling wordt eenzelfde activiteit maximaal tweemaal gesubsidieerd. Mogelijk vindt ondersteuning plaats door middel van een website waar bewoners ideeën uit kunnen wisselen. Eveneens analoog aan de impulsregeling vraagt het College –voor het maken van een afweging- advies aan de commissie die ook aanvragen voor de incidentele projectsubsidie kunst en cultuur beoordeelt. Na vaststelling van de cultuurnota werken wij de voorwaarden voor de regeling cultuurparticipatie verder uit en leggen deze voor aan de commissie samenleving. Ontwikkelen introductieaanbod Brielse inwoners Het voorstel is om een introductieaanbod te laten ontwikkelen op basis waarvan inwoners een proefles kunnen nemen, met korting een rondleiding door het museum, de stadsgalerie of de stad kunnen krijgen. Maar ook (para)commerciële aanbiedingen kunnen deel uit maken van het aanbod. De manier waarop het
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
31
introductieaanbod vorm wordt gegeven, wie het samenstelt en in welke frequentie het aanbod wordt gedaan moet nog verder uitgewerkt worden.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
32
Hoofdstuk 4 Kunst en cultuur als toeristisch product Kunst en cultuur vervult een belangrijke rol in de toeristische functie van Brielle. Alhoewel het niet gaat om een speerpunt in de cultuurnota (toerisme dient immers een ander doel) willen wij hieraan wel aandacht geven. 4.1 Wat willen we bereiken In het huidige kunst- en cultuurbeleid gaat veel aandacht uit naar het ontwikkelen van cultuurtoerisme. Hierdoor staat niet de inwoner van Brielle centraal, maar de bezoeker. Niet de sociale samenhang in onze gemeente wordt nagestreefd, maar een goed draaiende lokale economie. De inwoners kunnen uiteraard ook deelnemen aan toeristische activiteiten, maar de activiteiten worden met een andere doelstelling ontwikkeld. Het toeristisch product moet een afspiegeling zijn van ons erfgoed en onze huidige cultuur met een daaruit voortvloeiend aanbod. Als dit aanbod mede voor bezoekers van de stad aantrekkelijk gemaakt wordt zien wij dat als een verbreding of verdieping van het lokale aanbod. 4.2 Hoe willen we dit bereiken Het onder de aandacht brengen van de lokale cultuur en de daaruit voortvloeiende producten vinden wij een belangrijk taak voor de gemeente, instellingen en ondernemers. Met betrekking tot de ontwikkeling van het cultuurtoerisme willen wij deze verantwoordelijkheid, meer dan nu het geval is, gaan delen met de lokale ondernemers. Toerisme is een belangrijke inkomstenbron voor een deel van onze bevolking. Ook onze voorzieningen zoals het museum, de stadsgalerie en de vele particuliere ateliers en galerieën varen naast de detailhandel wel bij het toerisme. Wij zien dus wel degelijk het belang van kunst- en cultuur als exportproduct voor de lokale economie. Ook om deze reden zullen wij blijven investeren in de vestingwerken, de vele monumenten en het straatbeeld, zodat Brielle de ‘historische, kunstzinnige, gemoedelijke en gezellige sfeer’ blijft uitademen die het ook voor toeristen aantrekkelijk maakt om Brielle te bezoeken. 4.3 Hoe gaan we dat uitvoeren Opstellen prestatieafspraken cultuurtoerisme Met het toeristisch platform (ondernemers en marketeers) willen we prestatieafspraken opstellen over hun inspanningen voor het ondersteunen en stimuleren van cultuurtoerisme en recreatie. Samenwerking tussen ondernemers en ande-
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
33
re commerciële en niet-commerciële instellingen, is hierbij een belangrijke voorwaarde. Ronde tafel bijeenkomsten Het CentrumManagementBrielle of de nieuwe organisatievorm is samen met de lokale/regionale marketingorganisatie gesprekspartner voor de gemeente om het cultuurtoeristisch beleid in relatie tot het economisch beleid verder te ontwikkelen en organisatorisch vorm te geven. Aanbieders van cultuurtoeristische activiteiten nodigen wij ook uit om in deze ook onze gesprekspartner te zijn. Gespreksonderwerpen zijn onder andere: o Het (verder) ontwikkelen van cultuurtoerisme; o Het belang van kunst- en cultuur voor de diverse sectoren (middenstand, horeca, galerieën, kunstenaars etc); o De noodzakelijke randvoorwaarden; o De rol van de overheid en het particulier initiatief.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
34
Hoofdstuk 5 Randvoorwaarden 5.1 Randvoorwaarden, Ondersteuning en Coördinatie In Brielle zijn tal van instellingen actief op het gebied van kunst- en cultuur. Zij bieden de inwoners van Brielle een keur aan mogelijkheden om actief of passief bezig te zijn. Wij willen het culturele verenigingsleven ondersteunen door goede randvoorwaarden te scheppen waarbinnen verenigingen hun activiteiten kunnen verrichten. Het gaat daarbij om: a. Informatie en Advies; b. Organisatorische en bestuurlijke ondersteuning; c. Coördinatie van het aanbod. d. Subsidieverstrekking ad. a. Informatie en advies Instellingen kunnen voor algemene vragen over het werken met vrijwilligers en hun bedrijfsvoering terecht bij het servicepunt vrijwilligerswerk. Voor meer specifiek op de sector gerichte zaken kan de stichting Brielle, stad van kunst en cultuur een belangrijke rol spelen. De stichting kan haar eigen kennis en netwerk inzetten om andere culturele instellingen te informeren en van advies te dienen. ad b. Organisatorische en bestuurlijke ondersteuning; Voor algemene organisatorische ondersteuning kan een beroep worden gedaan op het servicepunt vrijwilligerswerk. De kunst en cultuursector zal op verschillende fronten gefaciliteerd worden met subsidies en professionele inzet. Deze middelen moeten ook ten goede komen aan die zaken de te zwaar drukken op o.a. bestuurstaken. Zo kan gezocht worden naar mogelijkheden om te komen tot een tijdelijke administratieve ondersteuning voor verenigingen. Artistiek kunnen verenigingen daarnaast gebruik maken van de diensten van de ondersteunende stichting. Dit gebeurt uitdrukkelijk op vrijwillige basis. Deze stichting ondersteunt door middel van het geven van (artistieke/programmatische) adviezen. De stichting verstrekt geen subsidies. Hiervoor kan immers een beroep worden gedaan op het hetzij de impulsregeling hetzij de regeling cultuurparticipatie.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
35
ad c. Coördinatie van het aanbod Op dit moment worden tal van culturele activiteiten aangeboden, zonder dat er afstemming plaatsvindt. Hierdoor kan het voorkomen dat twee activiteiten voor dezelfde doelgroep tegelijkertijd plaatsvinden. Wij willen instellingen graag ondersteunen door hen een mogelijkheid te geven hun activiteiten op elkaar af te stemmen. De cultuurladder (die de stg. Brielle, stad van kunst en cultuur uitgeeft) is een voorbeeld dat in dit kader verder uitgewerkt dient te worden in een soort cultureel jaarprogramma. Door jaarlijks een flexibel cultuurprogramma op te stellen, dit breed te verspreiden en centraal publiciteit te geven aan de verschillende activiteiten, kunnen kosten bespaard worden, meer mensen bereikt worden en een gedifferentieerd aanbod samengesteld worden. Wij hopen ook dat instellingen meer gaan samenwerken met elkaar als zij op de hoogte zijn van elkaars aanbod. Op deze manier kunnen weer vernieuwende cultuurproducten ontstaan. Randvoorwaarden, ondersteuning en coördinatie zijn belangrijk om te ontwikkelen, omdat wij ons hoofdzakelijk zullen richten op regie en beleid. Wij moeten ons richten op die voorwaarden die het instellingen mogelijk maakt hun activiteiten uit te voeren. De komende periode werken we in elk geval aan die zaken en geven we aan wat het globaal gaat kosten. Ad d. Subsidieverstrekking - Een belangrijke randvoorwaarde is het verstrekken van subsidie. Wij werken aan een herijking van ons subsidiebeleid. In het nieuwe subsidiebeleid formuleren wij onze beleidsdoelstellingen en maken we de subsidieregels inzichtelijker. Tevens stellen wij een nieuwe subsidiesystematiek voor op basis waarvan de subsidiebedragen berekend worden. Ook voor de activiteiten van amateuristischekunstbeoefening zullen beleidsregels worden opgesteld. Onder amateurkunst verstaan wij activiteiten die niet op professionele basis plaatsvinden qua opleiding en / of ter verkrijging van inkomen binnen de sector kunst en cultuur. Binnen ons subsidiebeleid is de incidentele projectsubsidie kunst en cultuur een belangrijk onderdeel. De incidentele projectsubsidie kunst en cultuur is ingesteld om nieuwe culturele initiatieven te stimuleren. Iedereen kan een aanvraag indienen. De incidentele projectsubsidie kunst en cultuur wordt slechts tweemaal per activiteit verstrekt en is met name bedoeld voor vernieuwende en artistieke activiteiten. We hebben een evaluatie van de huidige impulssubsidieregeling gehouden. Als resultaat is aangegeven dat de regeling duidelijk is en dat men blij is met het feit dat er minimale voorwaarden gesteld worden. Over het algemeen achten instellingen het niet mogelijk om een activiteit bij succes zonder subsidie structureel voort te zetten. De mogelijkheden om andere financieringsbronnen dan subsidie en deelnemersbijdragen aan te boren achten zij zeer beperkt.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
36
Opstellen beleidsregels amateurkunst In de nieuwe subsidiesystematiek worden per beleidsterrein en/of beleidsonderdeel beleidsregels opgesteld. In beleidsregels staat vermeld onder welke inhoudelijke voorwaarden subsidie wordt verleend en hoe de hoogte van de subsidie wordt berekend. De beleidsregels amateurkunst zullen deel uitmaken van het beleidsterrein kunst en cultuur onder het nieuwe subsidiebeleid. Gemeentebrede coördinatie De Stichting Brielle, Stad van Kunst en Cultuur zal gevraagd worden om een gemeentebreed flexibel cultuurprogramma te presenteren als uitbreiding van de cultuurladder. Instellingen zijn niet verplicht daaraan mee te werken, maar samenwerking kan wel leiden tot de presentatie van een samenhangend cultureel aanbod. De stichting heeft sinds haar bestaan ervaring en contacten in het veld opgedaan die hiervoor kunnen worden ingezet. Wij zullen de taken die uitgevoerd moeten worden faciliteren.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
37
5.2 Financiële consequenties In deze paragraaf geven we de financiële consequenties weer van de hoofdgroepen zoals die zijn opgenomen in bijlage 4. In de onderstaande grafiek wordt een overzicht gegeven van de speerpunten, de randvoorwaarden, ondersteuning en programmering. Op basis van dit overzicht ziet u in één oogopslag dat wij onze beleidsvoornemens ook daadwerkelijk omzetten in een concrete financiering. Speerpunt
cultureel erfgoed
Maatregel
1. Plan van aanpak “Toekomstvisie Brielle Vesting” 2. Meer aandacht monumentenbeleid/archeologie 3. Onderzoek ondersteuningsbehoefte restauratie / onderhoud monumenten
educatie vernieuwing participatie
4. Beeldende kunst 5. Samenstellen naschools aanbod culturele activiteiten 6. Stimuleringsregeling kunst en cultuur 7. Introductieaanbod Brielse inwoners 8. Participatieafspraken 9. Opstellen beleidsregels amateurkunst 10. Ondersteuning en coördinatie
Totaal speerpunten algemeen
Totaal
11. Opstellen prestatieafspraken 12. Inzetten professionele ondersteuning 13. Audit nota kunst en cultuur
2007
2008
2009
2010
15.470
0
0
0
25.000
25.000
25.000
25.000
12.500 32.500
7.500 25.000
7.500 25.000
7.500 25.000
19.500
19.500
19.500
19.500
30.000
30.000
30.000
30.000
17.500 22.500
17.500 22.500
17.500 22.500
17.500 22.500
5.000 139.921
0 127.421
0 127.421
0 127.421
319.891
274.421
274.421
274.421
5.000
0
0
0
125.105 0
125.105 10.000
125.105 0
125.105 0
449.996
409.526
399.526
399.526
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
38
erfgoed 85.470 educatie 19.500 participatie 45.000 algemeen 130.105 vernieuwing 30.000 programma 139.921
Bovenstaande grafiek is een globaal overzicht van de financiële consequenties per aandachtsgebied. In bijlage 4 worden de financiële maatregelen op onderdelen per jaar inzichtelijk gemaakt.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
39
Hoofdstuk 6 Professionele voorzieningen 6.1 Bibliotheek Het openbare bibliotheekwerk vervult een belangrijke rol in onze lokale samenleving. De bibliotheek is allereerst een publieke informatievoorziening, maar heeft daarnaast ook een belangrijke sociaalmaatschappelijke, educatieve en culturele rol. Evenals de publieke omroep heeft de openbare bibliotheek de taak iedereen op een laagdrempelige manier toegang te bieden tot pluriforme, betrouwbare informatie, cultuur en educatie. Het aanbod van oude en nieuwe media in de bibliotheek dient aan te sluiten op de onder de bevolking levende interesses en inzichten op maatschappelijk, cultureel en levensbeschouwelijk gebied. Wij verwachten een actieve rol van de bibliotheek in de uitvoering van ons gemeentelijk beleid. Het bibliotheekwerk is landelijk volop in beweging. Overal in het land worden basisbibliotheken opgericht om beter in te kunnen spelen op de behoeften van gebruikers in de toekomst. In de regio VPR/GO is door de gemeenten Oostflakkee, Goedereede, Rozenburg, Westvoorne, Brielle, Middelharnis en Hellevoetsluis samengewerkt aan het oprichten van de basisbibliotheek Zuid-Hollandse Delta. In het nieuwe stelsel moeten bibliotheken een bepaald basispakket van diensten aanbieden. Wij zullen zoveel als mogelijk aansluiten bij het regionale bibliotheekbeleid, maar willen wel, indien dat wenselijk is, afspraken maken die bijdragen aan de lokale behoefte. Wij vinden het belangrijk hierbij ook nadrukkelijk de dienstverlening in de kleine kernen Vierpolders en Zwartewaal te betrekken. Voor het behoud van het bibliotheekwerk is het noodzakelijk dat er een bibliotheekvoorziening in Brielle is gevestigd. Wij willen minimaal één bibliotheekvoorziening / vestiging binnen onze gemeente behouden. Op dit moment is de bibliotheek gevestigd in een gemeentelijke accommodatie. Dit wordt in het huurbeleid van de gemeente aangemerkt als een A-lokatie. Gevolg hiervan is dat de huur jaarlijks met 3,5% wordt verhoogd. Het indexcijfer voor de subsidies blijft hier –met 1 tot 2%- bij achter. Dit is structureel geen houdbare zaak. Op de wat verdere termijn zal een keuze gemaakt moeten worden waarbij de volgende opties aan de orde zijn. : 1. De subsidie voor de bibliotheek wordt jaarlijks voldoende geïndexeerd waardoor er geen verschil ontstaat met de stijging van de huur; 2. De dienstverlening (openingstijden) van de bibliotheek neemt af; 3. De bibliotheek wordt gehuisvest in een gebouw dat goedkoper te exploiteren is dan het Arsenaal.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
40
6.2 Museum In vergelijking met andere gemeenten met minder dan 30.000 inwoners hebben we in Brielle een vrij uitgebreid museumbeleid. Het Historisch Museum Den Briel is een belangrijke voorziening in ons gemeentelijk cultuurbeleid. Het museum is één van de belangrijkste hoedsters van ons cultureel erfgoed. De kerncollectie van het museum dient daarom ook afgestemd te zijn op deze taak. Daarnaast zien wij een belangrijke taak weggelegd voor het museum in het vergroten van de cultuurparticipatie van onze inwoners en met name van onze jeugd. Het museum dient in dit kader nieuwe doelgroepen te bereiken. De presentatie van de collecties zal hierbij afgestemd dienen te worden op de belevingswereld van de diverse doelgroepen. Wij willen als gemeente (nieuwe) samenwerkingsverbanden tussen het museum en andere maatschappelijke en onderwijskundige organisaties bevorderen. Wij willen graag dat meer mensen, waaronder onze Brielse inwoners, ons museum bezoeken en in contact komen met kunst- en cultuur. Het vergroten van het publieksbereik is daarom een belangrijke taak van het museum. Er moet gewerkt worden aan het behoud of zelfs het vergroten van de aantrekkelijkheid. Dit kan onder andere door middel van: o Aanspreken van meerdere zintuigen dan alleen ogen, zodat belevenis van bezoek groter wordt; o Vertellen van verhalen of naspelen historie. Deze manier van informatieoverdracht is laagdrempelig en daardoor voor een grotere groep toegankelijk. o Meer inleven in bezoekersprofiel en de presentatie van de collectie hierop aanpassen (marketing). o Bevorderen herhalingsbezoeken, bijvoorbeeld door jaarkaarten te verkopen, regelmatige wisselingen van de vaste presentatie en het houden van tijdelijke tentoonstellingen. Deze actiepunten worden nader uitgewerkt in het museumbeleidsplan. Overigens heeft het Historisch Museum Den Briel museum de afgelopen jaren al een aanzet gepleegd tot een groter publieksbereid door een paar succesvolle tentoonstellingen / activiteiten te organiseren. Voorbeeld hiervan is het tekenen van portretten door kinderen van het basisonderwijs en de praktijkschool De Schakel. De komende jaren willen wij het museum vragen meer van dergelijke activiteiten te gaan organiseren als dat past in de vraag uit het onderwijs. In principe richten wij ons in eerste instantie op alle leeftijden, maar de leeftijdscategorie 4 tot en met 19 jaar krijgen hierbij prioriteit. Naast de inspanningen om mensen naar het museum te krijgen, willen wij het museum ook dichterbij de mensen brengen door juist naar buiten te treden. Met betrekking tot de collecties is dit veelal niet mogelijk, maar met betrekking tot samenwerking met scholen, verzorgingstehuizen, bibliotheek, etc. zijn er nieuwe activiteiten te beden-
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
41
ken die cultuurparticipatie bevorderen en de gang naar het museum vergemakkelijken. 6.3 Streekarchief Het streekarchief is een gemeenschappelijke regeling tussen de gemeenten en het waterschap op de eilanden Voorne-Putten en Rozenburg; de gemeente Brielle is derhalve gebonden aan het wettelijke kader van deze gemeenschappelijke regeling. Het streekarchief is gevestigd aan De Rik 22 te Brielle. In het streekarchief berusten de archieven van de deelnemende gemeenten Bernisse, Brielle, Hellevoetsluis, Rozenburg, Spijkenisse en Westvoorne en van het waterschap Hollandse Delta, maar ook veel niet-overheidsarchieven zijn in het streekarchief gedeponeerd. Dit betreft onder meer de archieven van kerken, verenigingen, bedrijven en particulieren. Tevens beheert het streekarchief een topografisch-historische atlas, de aan de gemeente Brielle geschonken kunstcollectie van verzamelaar Alexander Verhuell, prenten, kaarten, foto’s en een bibliotheek waarin alle voor de streek relevante literatuur is terug te vinden. Voor de komende periode hebben wij de volgende speerpunten benoemd: A. Zorgvuldig beheren cultureel erfgoed B. Toegankelijk maken cultureel erfgoed A. Zorgvuldig beheren cultureel erfgoed Wij zijn als overheid verantwoordelijk voor het zorgvuldig beheer van onze archieven. Wij willen het streekarchief ondersteunen in het aanleveren en digitaliseren van de archieven. B. Toegankelijk maken cultureel erfgoed Een tweede speerpunt binnen ons archiefbeleid is dat de archieven toegankelijk zijn voor geïnteresseerde burgers en dat schoolkinderen kennis kunnen maken met de historische collecties. Wij vinden het belangrijk dat de toegang zo laagdrempelig mogelijk is. Het digitaliseren van de collecties helpt hierbij evenals het ontwikkelen van lespakketten. Tevens is een goede website en hulp bij het zoeken van belang en kan samenwerking met de bibliotheek, het museum en andere culturele instellingen leiden tot een (nog) toegankelijker archief. Het streekarchief verzorgt reeds lezingen en cursussen. Ook dit draagt bij aan het verwezenlijken van de beleidsdoelstellingen. 6.4 Stadsgalerie De Stadsgalerie is een gemeentelijke voorziening die fungeert als expositieruimte voor lokale kunstenaars en verenigingen en andere particuliere initiatieven. De Stadsgalerie is gevestigd in het stadhuis. De komende periode willen wij bekijken of de organisatie van exposities van de Stadsgalerie anders geregeld kan worden zonder dat de functie die de stadsgalerie voor kunstenaarsverenigingen heeft, verloren gaat.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
42
6.5 Theater Door de sloop van Theater de Goote en de nieuwbouw van de Brede School is er onder de paraplu van de stichting Brielle, stad van kunst en cultuur een werkgroep theater opgericht. Deze werkgroep heeft gepleit voor het behoud van een kleinschalige theatervoorziening in Brielle en wil zich de komende jaren gaan toeleggen op het samenstellen van een jaarlijks theaterprogramma. Zij heeft Kunstgebouw gevraagd te helpen bij het opzetten van een nieuwe organisatiestructuur waarin de diverse functies worden ondergebracht of juist verzelfstandigd. De gemeente acht het niet wenselijk dat de exploitatie van de podiumfunctie in de nieuwe brede school door de Stichting Brielle Stad van Kunst en Cultuur uitgevoerd wordt. Voor de exploitatie van het podium in de brede school zal binnen het beheer van het totale complex naar mogelijkheden worden gezocht. De Stichting Brielle, Stad van Kunst en Cultuur zal zich vooral moeten inzetten voor het ontwikkelen en aanbieden van culturele en theaterprogramma’s. Daarnaast is het haar taak om de samenhang in het plaatselijke aanbod en de samenwerking met en tussen de culturele instellingen te bevorderen. Voorwaarde is wel dat de Stichting voldoende instrumenten krijgt om haar taken uit te voeren en bereid is, als dat politiek en maatschappelijk gewenst is, haar draagvlak te verbreden. Professionele ondersteuning is hierbij essentieel, aangezien de taken te omvangrijk zijn om geheel door vrijwilligers uitgevoerd te worden.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
43
Bijlage 1 Overzicht culturele instellingen Professionele cultuurinstellingen • BRESTheater(onderdeel van de Stichting Brielle, stad van kunst en cultuur) (%) • Bibliotheek Brielle(%) • Historisch Museum Den Briel(%) • Stadsgalerie Brielle(%) • Streekarchief Voorne-Putten en Rozenburg(%) • Culturele Commissie Primair & Voorgezet Onderwijs(%) • Jeugdtheaterschool Hofplein (dependance Voorne)(%) • Secretariaat Vereniging Nederlandse Vestingsteden(%) Amateuristische kunstbeoefening • Stichting Vocaal Ensemble Musiqu’amis(%) • Vocaal Ensemble En Chantant • Cui orkest • Stichting Voorne's Dameskoor(%) • Triangel, kindertheater(%) • Twirling en Marching Band Libertatis Primitiae(%) • Gemengd Koor 'Het Nieuwland' Vierpolders • Rooms-katholiek Zangkoor St. Ceacilia • Sint Catharijne Kerkkoor • Vocaalensemble 'What's in a name' • Film- en Videoclub Phoenix • Galerie 50+(%) • Theatergroep Frontaal • Toneelvereniging De Komedianten • Toneelvereniging St. Leonardus • Literaire leeskring De Boekdelers • Literaire leeskring Brielle • Literaire leeskring Nieuwsgierig • Stichting Muzikanten Organisatie Brielle • Folk Club Brielle • Stichting Polderpoezie Culturele evenementen • 1-april viering • Bleijkers Bolrock (MuzikantenOrganisatie Brielle) • Popprijs Brielle • Brielle Blues Festival (Stichting Brielle Blues)
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
44
• • • •
Stichting 'Brielle, Stad van Kunst en Cultuur' o.a.:(%) Oktober Cultuurmaand Big-Band festival Evenementen georganiseerd door de belangenvereniging van ondernemers
Culturele belangenorganisaties • Regio Art Rijnmond • Kunstkring Voorne • Vereniging Vrienden van de Sint-Catharijnekerk Cultuurhistorische verenigingen/belangenorganisaties • 1-April Vereniging (%) • Briels Klokkenluiders Gilde(%) • Gidsengroep Brielle(%) • Vereniging Vrienden van het Historisch Museum Den Briel(%) • Molenstichting 't Vliegend Hert(%) • Stichting Vrienden van het Brielsch Carillon(%) • Stichting Behoud Synagoge Brielle(%) • Vereniging Maarlandbewoners/Zakkendragersgilde(%) • Stichting Zwartewaalse Belangen(%) • Historische Werkgroep Zwartewaal(%) • Stichting Omroep Brielle Particuliere cultuurinstellingen/initiatieven • Galerie ‘Agnes’ • Dada Kunstatelier • Galerie ‘de Vuijle Vaetdoek’ • Galerie ‘Joke van Vijven’ • Galerie ‘Nobelstraat 8’ • Galerie ‘Het Gekroonde Hart” • Atelier 'Henri Fordstraat 21' • Dansschool De Werker • In Brielle gevestigde muziekdocenten • Stichting Beeldende kunst Brielle/Zwartewaal • Galerie 55+ Overige podia • Jongerencentrum Bravo(%) • Culturele commissie St. Catharijne(%) • Stichting Dorpscentrum Zwartewaal(%) • Stichting Dorpscentrum Vierpolders De Korstanjerie (%)
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
45
• Ouderen Ontmoetingscentrum De Infirmerie(%) • De Sjoel % staat voor gesubsidieerd of bekostigd door de gemeente
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
46
Bijlage 2 Stichting Brielle, stad van kunst en cultuur De gemeente heeft voor een aantal culturele taken reeds professionals in dienst. Binnen ons nieuwe kunst- en cultuurbeleid willen wij deze professionals inzetten voor de volgende taken: o Programmeren theaterprogramma o Ondersteuning o Coordinatie cultuuraanbod Deze taken hangen nauw met elkaar samen en hebben allen met afstemming van het cultuuraanbod te maken. De gemeente blijft in de huidige situatie werkgever van de professionals. De professionals zullen de stichting Brielle, stad van kunst en cultuur ondersteunen. Door middel van een detacheringsconstructie zal de dagelijkse aansturing van deze professionals overgedragen worden aan deze stichting. De daadwerkelijke verdeling van 1fte over de drie taken moet nog verder uitgewerkt worden. Indien de professionals uit dienst treden bij de gemeente ontstaat een nieuwe situatie. In deze situatie kan overwogen worden subsidie aan de stichting te verstrekken voor het aantrekken van een beroepskracht. De beschikbare formatie wordt met enkele flex-uren uitgebreid om de toegevoegde taken te kunnen uitvoeren. Er dient een subsidierelatie aangegaan te worden, waarbij de gemeente en de stichting een uitvoeringsovereenkomst opstellen en deze overeenkomst beiden ondertekenen. In de uitvoeringsovereenkomst wordt duidelijk vermeld wat beide partijen van elkaar verwachten ten aanzien van de coördinerende, ondersteunende en programmataak.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
47
Bijlage 3 Informatie voor prestatieafspraken Om tot prestatieafspraken te kunnen komen met het museum, de stadsgalerie, de bibliotheek, het streekarchief en de stichting Brielle, stad van kunst en cultuur zal eerst ons beleid duidelijk moeten zijn. Het autonome beleid van genoemde instellingen is al dan niet met instemming van de gemeente tot stand gekomen. Binnen dit afsprakenarsenaal gaan we alleen die afspraken aan die in relatie staan tot het realiseren van de doelstellingen op basis van deze nota. In de op te stellen prestatieafspraken maken gemeente en instelling onder andere afspraken over de collectievorming, het behoud van de collectie, de presentatie van de collectie en de samenwerking met andere instellingen. Deze prestatieafspraken maken onderdeel uit van de subsidierelatie of zijn een voorloper op een toekomstige subsidierelatie. Met betrekking tot het streekarchief zullen de prestatieafspraken een verdere uitwerking van de gemeenschappelijke regeling zijn. Het is niet de bedoeling dat de gemeente zich specifiek met de aankoop van collectiestukken gaat bemoeien. Dat is een taak van de professionals zelf. Wel worden afspraken gemaakt over het te voeren aankoopbeleid: de jaarlijks toegestane uitbreiding, kosten van onderhoud en restauratie, wetenschappelijk onderzoek etc. Het conserveren van het verleden kent grenzen met betrekking tot de fysieke ruimte, de specifieke kennis die benodigd is en de financiële middelen die beschikbaar zijn. In de prestatieafspraken moeten de grenzen daarom specifiek benoemd worden. Bibliotheek De volgende kerntaken worden geformuleerd: o Opbouw en beheer collecties. (afgestemd op de behoeften van de inwoners van Brielle) o Beschikbaar stellen van informatie o Ledenadministratie o Uitlenen van media o Beleidsontwikkeling. (bijvoorbeeld op het gebied van doelgroepenbeleid, huisvestingsplannen, herinrichting bibliotheek, ontmoetingsfunctie) o Marktontwikkeling o Productontwikkeling (verbeteren van bestaande diensten en het ontwikkelen van nieuwe producten) Systeemontwikkeling Om op het terrein van cultuur en educatie doelen te realiseren zal in de uitvoering aandacht geschonken moeten worden aan: o Stimuleren taalontwikkeling 0 – 12 jarigen. Dit betekent samenwerking met voorschoolse voorzieningen en scholen PO en VO.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
48
o Stimuleren cultuurparticipatie 4 – 19 jarigen. Dit betekent samenwerking met het onderwijs en de lokale vrijwilligers- en professionele organisaties op het gebied van kunst encultuur. o Meewerken aan het opzetten van een integraal kunst- en cultuurprogramma Brielle. Dit betekent samenwerking met de lokale vrijwilligers- en professionele organisaties op het gebied van kunst en cultuur. Ondersteuning Brede School Zuurland. Dit betekent samenwerking met de partners / gebruikers van de Brede School. Museum Informatie voor het opstellen van prestatieafspraken. De VNG heeft een ringenmodel gemaakt om gemeenten houvast te geven bij het vormgeven van hun museumbeleid. Aantal inwoners Soort Cultuurbeleid Soort Musea (minimaal) < 30.000 Kernachtig Oudheidkamer 30.000 – 90.000 Uitgebreid Oudheidkamer Natuur- of cultuurhistorisch museum > 90.000 Alomvattend Oudheidkamer Natuur- of cultuurhistorisch museum Museum voor moderne kunst Uiteraard is het ringenmodel slechts een handreiking en niet normatief. Er zijn talloze voorbeelden van gemeenten die meer culturele infrastructuur bieden dan volgens het model verwacht kan worden. Dit heeft alles te maken met het ambitieniveau van gemeenten. Bij het opstellen van de prestatieafspraken kan gebruik worden gemaakt van de onderstaande tabel om het gewenste dienstverleningsniveau te bepalen. Deze ambities worden vervolgens vertaald in capaciteit en financiële middelen. Functie Collectiebeheer (registratie, behoud en beheer)
Publiekstaak A. Presentatie
Concrete afspraken Het aantal objecten dat wordt: o Geregistreerd o Aangekocht / Geschonken o Gerestaureerd o Onderzocht o Geconserveerd (actief of passief) Het aantal: o Openingsuren o Tentoonstellingen per jaar (zelf te ontwikkelen of kant- en klaar te verwerven).
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
49
Publiekstaak B. Educatie
Publiekstaak C. Marketing, Communicatie, PR, Promotie
o Publieksevenementen zoals bijvoorbeeld het museumweekend o Te organiseren lezingen en films o Publicaties Het aantal: o Rondleidingen o Schoolgroepen o Begeleid o Zelfwerkzaamheid o Workshops o Activiteiten voor scholen buiten het museum o Te behandelen individuele informatieverzoeken. Wijze van: o Publiekswerving o Gerichte informatie en/of public relations op specifieke groepen o Positionering in de regio Al dan niet: o Hebben van museumwinkel o Deelnemen aan cultureel netwerk o Samenwerken met andere organisaties
Streekarchief Informatie voor het opstellen van prestatieafspraken. Functie Concrete afspraken Behoud en Beheer Het aantal archiefbescheiden dat wordt: o Geregistreerd o Aangekocht / Geschonken o Gerestaureerd o Onderzocht o Geconserveerd o Gedigitaliseerd Presentatie o Aantal tentoonstellingen per jaar o Digitale ontsluiting archiefstukken via website o Openingsuren studiezaal o Kwaliteit dienstverlening publiek o Aantal publicaties Educatie Het aantal: o Activiteiten voor scholen o Workshops o Begeleide groepsbezoeken Informatie / Documentatie Wijze van: o Publiekswerving o Gerichte informatie en/of public relations op specifieke
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
50
groepen o Positionering in de regio Al dan niet: o Hebben van een archiefwinkel o Deelnemen aan cultureel netwerk o Samenwerken met andere organisaties o Organiseren van lezingen en films
Stichting Brielle, stad van kunst en cultuur Met de stichting zal eerst overleg gevoerd worden over de door ons voorgestelde zaken die in deze nota opgenomen zijn. Als de stichting uitvoerder is van de door ons als wenselijk te realiseren doelen zal een prestatieovereenkomst worden opgesteld.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
51
Bijlage 4 Financieel overzicht Speerpunt cultureel erfgoed
Maatregel 1. Plan van aanpak “Toekomstvisie Brielle Vesting”
Onderbouwing kosten opstellen plan van aanpak o.b.v. opgave bij ontwerp toekomstvisie 2004
2. Meer aandacht monumentenbeleid/archeologie - brochure / website - programma
ontwerpen, schrijven en drukken / publiceren inkoop bestaand en ontwikkelen aangepast nieuw aanbod
3. Onderzoek ondersteuningsbehoefte restauratie / onderhoud monumenten - inventarisatie behoefte professioneel advies
onderzoekskosten
4. Beeldende kunst - onderhoudscontract Kunstwacht verlengen - Toegankelijk maken database Kunstwerken en monumenten voor inwoners, scholen en andere geïnteresseerden
educatie
5. Samenstellen naschools aanbod culturele activiteiten - ontwikkelen, begeleiden en aanbieden - uitvoeren programma
vernieuwing
personele kosten
6. Stimuleringsregeling kunst en cultuur - subsidie nieuwe programma's - adviescommissie
participatie
onderhoud, reparatie en vervanging beelden maken nieuw portal
incidentele projectsubsidie kunst en cultuur presentiegelden op basis van € 54,- pppb voor deskundigen
7. Introductieaanbod Brielse inwoners - inkopen introductieaanbod - introduceren en promoten
Produkt
2007
560.10
15.470
0
0
0
541.10
25.000
25.000
25.000
25.000
541.10
15.000
15.000
15.000
15.000
541.10
10.000
10.000
10.000
10.000
541.10
12.500
7.500
7.500
7.500
5.000 7.500
0 7.500
0 7.500
0 7.500
540.00
32.500
25.000
25.000
25.000
540.00
25.000
25.000
25.000
25.000
540.00
7.500
0
0
0
540.00
19.500
19.500
19.500
19.500
540.00 540.00
14.500 5.000
14.500 5.000
14.500 5.000
14.500 5.000
540.00
30.000
30.000
30.000
30.000
540.00
25.000
25.000
25.000
25.000
541.10 541.10
540.00
2009
2010
5.000
5.000
5.000
5.000
17.500
17.500
17.500
17.500
540.00
7.500
7.500
7.500
7.500
540.00
10.000
10.000
10.000
10.000
540.00 inkopen bij diverse instellingen en/of nieuw ontwikkelen advertenties / brochure / kalender
2008
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
52
8. Participatieafspraken
9. Opstellen beleidsregels amateurkunst
Gemeentebrede doelgroepen zetten in op kunst en cultuur onderzoek / plan van aanpak
10. Ondersteuning en coördinatie - nieuwe producten door samenwerking - organisatie en promotie - website bouw en onderhoud - cultuurprogram "Brielle stad van kunst en cultuur - theaterprogramma - projectbank kunst en cultuur
aantrekkelijk maken samenwerking
bestaande programmering diverse reeds lopende projecten
540.00 540.00 540.00
22.500
22.500
22.500
5.000 0 0 0 139.921 127.421 127.421 127.421
540.00 540.00 540.00
10.000 25.000 12.500
10.000 25.000 0
10.000 25.000 0
10.000 25.000 0
540.00 540.00
21.712 50.000
21.712 50.000
21.712 50.000
21.712 50.000
540.00
20.709
20.709
20.709
20.709
Totaal speerpunten algemeen
22.500
319.891 274.421 274.421 274.421
11. Opstellen prestatieafspraken
uitbesteed inventarisatietraject
540.00
12. Inzetten professionele ondersteuning - personeel voor ondersteuning en programmering / theater / ccpo-vo / naschoolse programmering / stimulering samenwerking en jeugdprogramma - inhuur personeel ten behoeve van stimulering samenwerking / coördinatie en uitvoering
13. Audit nota kunst en cultuur
onderzoekskosten
5.000 0 0 0 125.105 125.105 125.105 125.105
580.08
95.105
95.105
95.105
95.105
540.00
30.000
30.000
30.000
30.000
540.00
Totaal 540.00 541.10 560.10 580.08
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
0 10.000 0 0 449.996 409.526 399.526 399.526 301.921 281.921 271.921 271.921 37.500 32.500 32.500 32.500 15.470 0 0 0 95.105 95.105 95.105 95.105 449.996 409.526 399.526 399.526
53
Bijlage 5 Bestaande vormen cultuureducatie
Nota’s Taal van de kunst Dit plan (1994) behelst een systematische opbouw van aanbod voor leerlingen in het primair onderwijs in Brielle en het aangaan van een samenwerkingsverband dat bekend zal worden onder de naam CCPO. Als doelstelling wordt het volgende omschreven: “Doel is te komen tot een ononderbroken ontwikkelingslijn ten aanzien van culturele vorming: het kind krijgt tijdens de basisschoolperiode hoogwaardige culturele bagage mee. Om dit gestalte te geven moet kunstzinnige vorming een structurele plaats krijgen binnen het schoolprogramma. Er wordt gestreefd naar een samenhangend geheel, waarbij ervoor wordt gezorgd dat alle disciplines(beeldende, audio visuele, dansante, literaire, muzikale en dramatische vorming) aan bod komen. De nota voor het vo spreekt over de uitgangspunten zoals die beschreven zijn in de nota “Cultuur en School” van het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Welzijn en op welke wijze scholen van het voorgezet onderwijs in aanraking kunnen komen met professionele kunst en haar instellingen. Culturele Commissie Primair Onderwijs De C.C.P.O. Brielle heeft als doelstelling zorg te dragen voor de afstemming van vraag en aanbod van activiteiten ten behoeve van de culturele vorming binnen het Primair Onderwijs, conform de Nota 'de taal van de Kunst'. Laatste convenant 2003-2007 De besturen van de deelnemende scholen verplichten zich tot een bijdrage van het bedrag per leerling (€ 7.321,00), bestemd voor culturele vorming, conform het programma van eisen in de Londo-regeling. Bijdrage gemeente € 4.538,00 Het tijdsbeslag t.b.v. de C.C.P.O. van de vertegenwoordigers van de organisaties wordt gevonden binnen de formatie c.q. taakverdeling van die organisaties. Regeling versterking cultuureducatie in het primair onderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs 2005- 2007. De regeling wil cultuureducatie verankeren in het primair onderwijs en het (voortgezet) speciaal onderwijs. Het doel is kinderen in een doorlopende leerlijn kennis te laten maken met cultuur. Scholen werken hierbij samen met culturele instellingen. De regeling loopt van 2004 tot 2007. Met het indienen van de aanvraag verklaart het bevoegd gezag dat de school • een meerjarige visie op de rol van cultuureducatie in het onderwijsprogramma ontwikkelt en deze visie opneemt in het schoolbeleid; (het mag dus niet alleen maar bij inkopen blijven) • in samenwerking met culturele instellingen deze visie vertaalt in passende cultuureducatieve activiteiten; (niet alleen bij Kunstgebouw of andere grootaanbieder inkopen) • deelneemt aan een netwerk van scholen en culturele instellingen;
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
54
•
aandacht besteedt aan deskundigheidsbevordering van het personeel op het gebied van cultuureducatie. Scholen ontvangen €10,90 per leerling per schooljaar. In 2006 is dat totaal € 19.303,90 (na 2007 zullen deze gelden opgaan in de lumpsum financiering). Voortgezet onderwijs Culturele Commissie Voortgezet Onderwijs De CCVO Brielle is een samenwerkingsverband met als doelstelling het zo optimaal mogelijk aanbieden van cultuureducatie voor het Cultuurtraject voor de klassen 1 en 2 van het VMBO, HAVO en VWO en de klassen 3 van het HAVO en VWO binnen het Voortgezet Onderwijs, conform de Nota “De taal van de Kunst V.O.”. Laatste convenant 2004-2007 bijdrage per leerling van € 6,81 per (school)jaar (€ 4.787,00), gemeente € 2.482,00 per jaar (totaal € 7.269,00) en betaalt de kosten voor de uitvoering door de coördinator cultuur. Regionaal Platform Cultuureducatie Voortgezet Onderwijs Een platform cultuureducatie is een ontmoetingsplaats voor scholen voor voortgezet onderwijs, culturele instellingen en gemeenten. In twaalf regio’s van ZuidHolland zullen platforms worden opgericht. De twaalf platforms cultuureducatie samen vormen het Zuid-Hollands Netwerk voor Cultuureducatie. In een platform worden vraag (uit het onderwijs) en aanbod (van culturele instellingen) met elkaar geconfronteerd en op elkaar afgestemd. Hierbij kunnen ook nieuwe producten of projecten ontstaan op het gebied van kunst- en erfgoededucatie. De resultaten daarvan worden in een brochure gebundeld. Vaak zijn de producten specifiek voor de regio bestemd maar soms zijn ze ook geschikt voor gebruik in meer regio’s. In de uitvoering van producten of projecten spelen de regionale en lokale culturele instellingen in ieder geval een cruciale rol. De financiële bijdrage van de provincie is € 19.341,= per jaar voor een periode van vier jaar en gedurende drie jaar een bijdrage van € 25.000,= per jaar voor de ontwikkeling van projecten. De gemeenten moeten gedurende vier jaren de volgende bijdragen per jaar inbrengen: Bernisse € 800,=, Brielle € 1.400,=, Hellevoetsluis € 2.100,=
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
55
Bijlage 6 Podiumfunctie brede school Inleiding In het onderzoeksrapport van ESOX Holland wordt geadviseerd een ambulante theaterfunctie te realiseren in Brielle in plaats van een theater / vaste podiumfunctie. Naar aanleiding van gesprekken met inwoners, verenigingen en instellingen bleek er een groter draagvlak te bestaan voor een podiumfunctie dan in eerste instantie verwacht. Om deze reden hebben wij besloten af te wijken van het ESOX Holland-advies en ter compensatie van het slopen van Theater De Goote een podiumfunctie in de nieuw te bouwen Brede School in Zuurland te realiseren. De projectgroep Brede School heeft een aantal mogelijke varianten onderzocht en opdracht gekregen variant 4 verder uit te werken. Deze variant voldoet aan de volgende eisen: • een capaciteit van 200 stoelen • multifunctioneel in gebruik voor onderwijs, cultuur een maatschappelijke benutting • faciliteiten voor (professionele) theatervoorstellingen • functioneel, flexibel en efficiënt in beheer • wet- en regelgevingDe exploitatie van de podiumfunctie wordt nader uitgewerkt door de projectgroep brede school. Doelen / ambities Hoewel het realiseren en beheren van een podiumfunctie niet tot de beleidsdoelen van deze nota behoort, willen wij in het kort aangeven waar we vanuit het beleidsveld kunst en cultuur rekening mee willen houden en aandacht aan willen geven.Wij vinden het belangrijk dat er een podiumfunctie in de kern Brielle blijft bestaan. Een dergelijke voorziening zien wij als een belangrijke randvoorwaarde voor het functioneren van culturele-, maatschappelijke- en onderwijsinstellingen. Het biedt instellingen de mogelijkheid hun podiumkunsten uit te voeren, waardoor nieuwe initiatieven en samenwerkingsverbanden gestimuleerd worden. Daarnaast geeft het inwoners van Brielle de mogelijkheid op een laagdrempelige manier kennis te maken met kunst- en cultuur; zo kan het podium in de nieuwe Brede School ook gebruikt worden voor (pop)muziek. Uitgangspunten podiumfunctie De voorwaarden voor het fysiek realiseren van een podiumfunctie zijn reeds bepaald. Inhoudelijk gezien dienen de voorwaarden nog verder uitgewerkt te worden.In het kader van ons kunst en cultuurbeleid stellen hierbij de volgende uitgangspunten: o Het gebouw waarin de podiumfunctie wordt gerealiseerd heeft primair een onderwijsfunctie; o Activiteiten die passen binnen het gemeentelijke beleid dienen voorrang te krijgen op andere activiteiten; o De podiumfunctie moet voldoende ruimte bieden aan en toegankelijk zijn voor initiatieven van Brielse culturele instellingen;
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
56
Deze uitgangspunten dienen nader uitgewerkt te worden tijdens het opstellen van prestatieafspraken met de beheerder van het podium.
Nota kunst & cultuur gemeente Brielle
57