Inhoudsopgave 3. Vee, Vlees en Eieren... 2 Heffingen en bestedingen 3

2012

2013

2012

Inhoudsopgave

3

Vee, Vlees en Eieren . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

Schapen en geiten . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32

Heffingen en bestedingen

3

Afzetstructuur schapen en geiten

33

Schapenslachterijen 34 Vee, vlees en eieren in Nederland . . . . . . . .

4

Productiewaarde 4

Aantal schapen en geiten en -bedrijven

35

Uitvoer schapen- en geitensector

36

Pluimvee (-vlees)

38

Werkgelegenheid 6 Verbruik vlees en eieren

7

Consumptie 8

Afzetstructuur vleeskuikens

39

Uitvoer vee, vlees en eieren

Kuikenslachterijen en -bedrijven

40

9

Afzetkanalen vlees(waren)

10

Aantal vleeskuikens, ouderdieren vleesrassen,

Assortiment vlees(waren)

11

eenden en kalkoenen en bedrijven

40

Rundvee . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

Producentenprijzen en productie

41

Afzetstructuur runderen

Uitvoer kippen- en kuikenvlees

42

Uitvoer pluimveevlees

43

13

Runderslachterijen en CBS Landbouwtelling

14

Aantal runderen

15

Eieren en eiproducten . . . . . . . . . . . . . . . .

44

Slachterijnotering stieren

15

Afzetstructuur legsector

45

Slachterijnotering koeien

16

Eierpakstations 46

Uitvoer rundersector

16

Aantal leghennen en legbedrijven

47

Uitvoer rundvlees

17

Producentenprijzen eieren

47

Productie 48 Vleeskalveren . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Uitvoer eieren

48

Afzetstructuur vleeskalveren

Uitvoer eiproducten

49

Huishoudelijke aankopen eieren

49

Afzetkanalen eieren

49

19

Kalverslachterijen en CBS Landbouwtelling

20

Aantal kalveren en bedrijven met vleeskalveren

21

Kalfsvleesnotering en uitvoer kalfsvlees

22

Vleesverwerkende bedrijven . . . . . . . . . . .

50

Uitvoer en invoer kalversector

23

Bacon producerende bedrijven

52

Uitvoer bacon, vleeswaren

53

Organisaties . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

54

Varkens . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

24

Afzetstructuur varkens

25

Varkensslachterijen en CBS Landbouwtelling

26

Aantal varkens en varkensslachterijen

27

Structuur varkenssector

28

Verdeling karkassen vleesvarkens

29

Prijsontwikkeling biggen en vleesvarkens

30

Uitvoer varkenssector

31

4

Vee, Vlees en Eieren in Nederland

Vee, Vlees en Eieren Met het jaaroverzicht 'Vee, Vlees en Eieren in Nederland’, uitgave 2013, geven het Productschap Pluimvee en Eieren (PPE) en het Productschap Vee en Vlees (PVV) een overzicht van de belangrijkste ontwikkelingen in de Nederlandse vee-, vleesen eiersector. In tekst, cijfers en beeld is de voorlopige balans opgemaakt van het jaar 2012. rundersector kalversector Wat is een productschap? varkenssector schapen- en geitensector Het Productschap Vee en Vlees en het Productschap Pluimvee en Eieren voeren samen een gemeenschappelijk overig

secretariaat. Omdat vertegenwoordigers van de brancheorganisaties en werknemersorganisaties de

0

bestuursleden benoemen, vormt het bestuur een afspiegeling van de sectoren. In het kader van de wet op de Publiekrechtelijke Bedrijfsorganisatie hebben de schappen een bevoegdheid om voor een sector bindende

regels (verordeningen) op te stellen. Een productschap is een kolomorganisatie. In het geval van het PPE opfokkers/fokkers en vermeerderaars

het PVV betreft het activiteiten van de veehouderij tot en met de detailhandel. De productschappen willen kuikenbroeders de duurzaamheid van de sector bevorderen en de concurrentiekracht versterken. Uitgangspunt is dat vleespluimveehouders en

slachterijen kalkoenen eenden konijnen edelpelsdieren

eieren voldoen aan de eisen en wensen van de consument. Overheid of bedrijfsleven

De productschappen voeren deels taken uit voor de overheid. Dit zogeheten ‘medebewind’ betreft vooral het administratief afhandelen van EU-maatregelen, zoals het uitbetalen van exportsubsidies. Daarnaast hebben de productschappen voor het bedrijfsleven een collectieve eigen verantwoordelijkheid. Op verzoek van de diverse sectoren voeren ze zogeheten ‘autonome’ taken en activiteiten uit zoals: • ontwikkelen en beheren van systemen voor diergezondheidszorg en kwaliteitszorg; • controle op classificatie en weging van geslachte dieren; • aansturen van onderzoek en stimuleren van innovatie;

opfokkers/fokkers vermeerderaars kuikenbroeders pluimveehouders pakstations industrie

• verzamelen van kennis en het informeren van het bedrijfsleven; • onderzoeken en openen van nieuwe afzetmarkten; • arbeidsomstandighedenbeleid; • voorlichting over productie, verwerking en afzet van vee, vlees en eieren. Wie betaalt wat? De productschappen krijgen een vergoeding van de overheid voor de medebewindsactiviteiten. Voor het autonome beleid worden heffingen opgelegd aan de bedrijfsgenoten. De besturen van PVV en PPE, met vertegenwoordigers uit de bedrijfskolom, bepalen de productschapsactiviteiten, het budget en dus de hoogte van de heffingen. Deze worden ondermeer opgelegd per geslacht of geëxporteerd dier of per aantal (broed) eieren of (vlees)kuikens. Opheffing In 2012 heeft de Nederlandse overheid besloten het stelsel van productschappen na 2013 op te heffen. Bepaalde taken worden deels door de overheid overgenomen en deels door het bedrijfsleven. Of en waar marktcijfers nog verzameld zullen worden is op dit moment niet duidelijk. Dit is daarom de laatste keer dat het jaaroverzicht 'Vee, Vlees en Eieren in Nederland’ in deze vorm verschijnen zal.

0


Heffingen PVV/PPE 2013 totaal € 25,6 mln.

Heffingen PVV in % (€ 12,4 mln.)

rundersector rundersector kalversector kalversector rundersector varkenssector varkenssector kalversector schapen- en geitensector schapen- envarkenssector geitensector overig overig schapen- en geitensector overig0% 0% 16

opfokkers/fokkers opfokkers/fokkers vermeerderaars vermeerderaars opfokkers/fokkers kuikenbroeders kuikenbroeders vermeerderaars pluimveehouders pluimveehouders kuikenbroeders slachterijen slachterijen pluimveehouders kalkoenen kalkoenen slachterijen eenden eenden kalkoenen konijnen konijnen eenden edelpelsdieren edelpelsdieren konijnen edelpelsdieren

15 14

12 12 9 19

34

2 1 1 10

10%

8 5 3

4 4

16 16

4

51 51

16 15 15 14 1415

51

14

0% Heffingen PPE sector pluimveevlees in % (€ 7,1 mln.)

4

0%

0%

5

12 5112 12 12 9 12 9 12 9 2 2 1 1 2 1 1 1 1

19 19

heffingen PVV

34 34

19

34 10 10 10

10% 10% 10%

heffingen PPE

20% 20% 20%

30% 30% 30%

40% 40% 40%

50% 50% 50%

8 PPE sector eieren in % (€ 6,1 mln.) opfokkers/fokkers Heffingen 8 opfokkers/fokkers 5 vermeerderaars 5 8 vermeerderaars opfokkers/fokkers kuikenbroeders 3 kuikenbroeders 35 vermeerderaars pluimveehouders pluimveehouders kuikenbroeders 3 pakstations 9 pakstations 9 20% pluimveehouders 30%industrie 40% 2 50% 60% 70% 80% 90% industrie 2 pakstations 9 10% 20% 30% 40% 50% industrie 2 10% 20% 30% 40% 50% 0% 0% 10% 20% 30% 40% 50% 0%

60% 60% 60%

70% 70% 70%

80% 80% 80%

90% 90% 90%

100% 100% 100%

73 73 73

100% 60% 60% 60%

70% 70% 70%

80% 90% 100% 80% 90% 100% 80% heffingen 90% PPE100%

Bestedingen (begroting 2013) € 29,6 mln. 73

PVV: € 15,5 mln.

PPE: € 14,1 mln

9 2

10%

20%

30%

40% 17,6%

41,0%

8,1%

33,3%

50% 60% 70% Kwaliteit en onderzoek • Kwaliteitsregelingen • Technisch onderzoek • Praktijkonderzoek

80%

90%

Diergezondheid • Diergezondheidsfonds • Preventie • Gezondheidszorg Markt/Afzetbevordering • Promotie en consumentenvoorlichting in binnen- en buitenland • Roodvlees, levend vee • Kip, eieren • Marktonderzoek Diversen • Sociale aangelegenheden • Organisatiekosten

100%

11,1%

45,5%

14,4%

29,0%

6


Vee, Vlees en Eieren in Nederland Nederland is van oorsprong een bekend agrarisch handelsland. Door de grote agrarische kennis, de vruchtbare grond, de kwaliteit van producten en de handelsgeest, zet Nederland producten af over de hele wereld. Dat geldt zowel voor plantaardige producten als voor dierlijke producten zoals vee, vlees, pluimvee(vlees) en eieren. Van al het vlees gaat zo’n driekwart de grens over en Nederland is de grootste eierexporteur ter wereld. Nederland is gewend datgene te produceren wat door afnemers in alle verschillende landen wordt verlangd. Bedrijfsresultaten Varkenshouderij Vooral door een hogere biggenprijs is het financiële saldo van de zeugenhouderij in 2012 bijna verdubbeld. De kosten voor de vermeerderaars gingen ook omhoog, maar minder sterk dan de opbrengstprijzen. Het saldo van de vleesvarkenshouderij daalde in 2012, ondanks de hogere opbrengstprijzen. Dit kwam door de veel hogere kosten voor biggen en voer. Rundveehouderij Het krappe aanbod in de Europese Unie leidde in 2012 tot een forse stijging van de prijzen van runderen. De gemiddelde referentieprijs van koeien steeg met 16%. De prijs van stieren nam met 13% toe. Het aanbod in de EU was krap doordat de productie daalde en de invoermogelijkheden beperkt waren. Kalverhouderij De opbrengstprijzen van vleeskalveren kwamen in 2012 lager uit dan in 2011. De rentabiliteit van de gehele sector stond onder druk door de hogere prijs voor melkpoeder en de lagere opbrengstprijs voor de vleeskalveren. Hier stond tegenover dat de prijzen voor nuchtere kalveren omlaag gingen. Vleeskuikensector De financiële resultaten van de vleeskuikenbedrijven zijn in 2012 verder verslechterd, vooral door hogere voerkosten. De opbrengstprijzen voor vleeskuikens stegen wel, maar de kosten namen nog sterker toe. Naast de sterk opgelopen voerprijzen, stegen ook de kosten voor eendagskuikens en energie. Positief was dat de kosten voor mestafzet daalden. Eiersector De financiële resultaten van de leghennenhouders zijn in 2012 sterk verbeterd. Vooral in het eerste halfjaar lagen de opbrengstprijzen op een hoog niveau. De kosten voor onder andere voer en energie liepen op, maar minder sterk dan de opbrengstprijzen. Productiewaarde De bruto productiewaarde in de vee-, vleesen eiersector kwam in 2012 op 6,2 miljard euro. Dit is 600 mijloen euro hoger dan in 2011. In de eiersector nam de productiewaarde sterk toe doordat de prijzen op een veel


7

hoger niveau lagen dan in 2011. De varkenssector had de hoogste productiewaarde, ruim 2,9 miljard euro in 2012; een stijging van 11%. Dit mede door de hogere opbrengstprijzen van biggen en vleesvarkens. Ook de pluimveevleessector realiseerde vorig jaar, dankzij de hogere prijzen en de gestegen productie, een forse plus in de productiewaarde: 780 miljoen euro (+ 10%). Alleen in de kalversector nam de productiewaarde af door de lagere productie en de gedaalde opbrengstprijzen. De waarde kwam uit op ruim 930 miljoen euro (-4%). Uitvoer Het uitvoervolume van vlees en vleeswaren kwam in 2012 met 2,6 miljoen ton op hetzelfde niveau uit als in 2011. De export van vlees en vleeswaren nam enigszins toe, maar de verkoop van bacon daalde vrij sterk. De Nederlandse export van consumptie-eieren en eiproducten nam in 2012 met bijna 5% af tot 9,4 miljard stuks. Invoer Het invoervolume van vlees en vleeswaren kwam in 2012 iets lager uit dan in 2011. Het niveau bedroeg 1,3 miljoen ton. De import van zowel vers vlees als van vleeswaren en bereide producten nam met circa 1% af. De invoer van eieren en eiproducten nam met 2% af tot 2,5 miljard eieren. Deze daling was vooral het gevolg van de sterk opgelopen prijzen. Verbruik Het verbruik van vlees is in 2012 met bijna een kilo gedaald tot 83,7 kg per hoofd van de bevolking. Deze afname vond vooral bij rundvlees en varkensvlees plaats. Het verbruik daalde bij beide vleessoorten met vier ons. Het verbruik van pluimveevlees bleef op het niveau van 2011, mede dankzij de gunstige prijsontwikkeling. Het vleesverbruik daalde vooral door het hogere prijsniveau; een gevolg van de hogere producentenprijzen en van het feit dat supermarkten minder acties met vlees hielden. Het verbruik van eieren steeg in 2012 met vier stuks per persoon en kwam uit op 192 eieren per hoofd van de bevolking.

Bruto productiewaarde primaire agrarische sector (waarde x 1 miljoen euro excl BTW)

2011 (v)

2012 (r)

Vee, vlees en eieren 5.343 5.619 Waarvan: ■ Rundvee 512 540 ■ Kalveren 919 971 ■ Varkens 2.390 2.649 ■ Pluimvee 753 707 ■ Overig Vee 350 381 ■ Eieren 419 371

6.210 631 933 2.934 776 397 539

Totaal Melk Totaal Akkerbouw Totaal Tuinbouw Overige Landbouw Totaal Primaire sector (v) voorlopig (r) raming

2010

3.992 2.898 9.332 3.284

4.425 2.950 9.113 3.327

4.157 3.150 9.591 3.336

24.850

25.433

26.446 Bron: LEI

8


Werkgelegenheid in de Nederlandse vee-, vleesen eiersector 2011 vestigingen Primaire productie Slachterijen Vleesverwerking* Groothandel Totaal

werkgelegenheid

15.849

38.447

263

5.601

191

7.662

1.509

4.059

17.812

55.769

* niet maaltijden. Bron: LISA

Werkgelegenheid in de Nederlandse pluimvee(vlees)- en eiersector 2011 vestigingen Primaire productie Pluimveeslachterijen (incl. wild slachterijen

werkgelegenheid

1.835

4.972

31

1.834

Be- en verwerkende bedrijven

128

2.918

Groothandel*

984

12.774

2.978

22.498

Totaal * Groothandel in pluimvee, wild en gevogelte (niet levend) en eieren Bron: LISA/ sociale zaken pluimvee industrie


9

Totaal verbruik vlees en vleeswaren in Nederland (in kg per hoofd) 100 87,0

80 21,6

1,5 1,3 1,2

85,6

22,1

1,4 1,5 1,1

86,3

1,4 1,6 1,1

84,6

1,4 1,5 1,0

83,7

22,8

22,3

22,3

17,6

17,6

17,0

16,6

43,6

41,9

41,8

41,4

41,0

2000

2005

2010

2011

2012

60 17,9

40

20

lams- en schapenvlees

1,4 1,5 1,0

Opmerking: de consumptie is de kalfsvlees hoeveelheid die daadwerkelijk in de vorm van vleesen o.e.s.p. paardenvlees en vleeswaren gegeten wordt. Die pluimveevlees bedraagt ongeveer de helft van het verbruik op basis rundvlees van karkasgewicht (gewicht met been). varkensvlees

0

■ ■ ■ ■ ■ ■

varkensvlees rundvlees pluimveevlees paardenvlees en overige eetbare slachtproducten kalfsvlees lams- en schapenvlees

Totaal verbruik eieren in Nederland (in stuks per hoofd) 200 180

183

184

188

41

43

43

192

44

48

150

eiproducten scharreleieren kooieieren

51

100

114

50

129

134

146

12

11

2

81

28

0 2000 ■ ■ ■ (2)

2005

2009

2011

2012

kooieieren scharrel/vrije uitloop en biologische eieren eiproducten (2)

omgerekend naar eieren in schaal

Het PPE koopt de gegevens over de huishoudelijke aankopen van eieren om het jaar aan.

10


Van vleesverbruik naar werkelijke consumptie per persoon in 2012

afsnijverliezen, botten, vochtverlies

Beschikbaar voor Verbruik 83,7 kg

vochtverlies, botten, verdamping

Aankopen huishoudelijk en buiten-huishoudelijk 49,0 kg

niet-humane consumptie (diervoeding)

Werkelijke Consumptie 38,6 kg

resten op het bord

Het vleesverbruik Het vleesverbruik in 2012 is uitgekomen op 83,7 kg per hoofd van de bevolking. Dit is bijna een kilo minder dan in 2011. De belangrijkste oorzaak van deze volumedaling zijn de gestegen consumentenprijzen van vlees. Deze prijsstijging was het gevolg van de hogere grondstofprijzen, maar er werd ook minder gestunt met vlees in acties. De gemiddeld hogere prijs lijkt ook een gevolg van de stijgende vraag naar duurzamere, en dus duurdere producten. De bestedingen aan vlees in euro’s uitgedrukt bleven hierdoor wel op peil.


11

Uitvoer vee-, vlees en eiersector Nederland 2000-2012 (in miljard euro) 10

9,4

9

8,6

8,3

8

0,8

0,8

eieren

0,9

pluimvee 2,6

7

6,3

0,5

5

2,3

2,2

0,4

5,7

6

vee en vlees

1,3

1,3

4 3

5,9

5,5

5,3

4,6 3,9

2 1 0

2000

■ ■ ■

2005

2010

2011

2012

vee en vlees pluimvee eieren

Uitvoer veehouderij Nederland 2012 (in miljard euro) 5,9

6

0,4 0,1

5,2

5 2,2

4

3,5 0,9

3

2

3,2 2,6

1

0

vee en vlees

■ ■ ■ ■

pluimvee en eieren

varkens runderen/kalveren schapen/geiten overige

■ ■

pluimvee eieren

■

zuivel

zuivel

12


Afzetkanalen vlees Nederland 2000-2012 (in %) 100

4 11

80

3 6

36

2 4

2 4

2 4

35

35

35

overige afzetkanalen slagers

35

buitenhuish markt

60

supermarkten 40 50

55

59

59

59

20

0

2000 ■ ■ ■ ■

2005

2010

2011

2012

supermarkten buitenhuishoudelijke markt slagers overige afzetkanalen Bron: PVE op basis van GfK

Afzetkanalen vleeswaren Nederland 2000-2012 (in %) 100

4 9 13

80

3 6

3 4

2 4

2 4

13

13

13

13

slagers buitenhuish markt

60

74

40

78

80

81

2005

2010

2011

81

20

0

oveerige afzetkanalen

2000 ■ ■ ■ ■

2012

supermarkten buitenhuishoudelijke markt slagers overige afzetkanalen Bron: PVE op basis van GfK

supermarkten


Assortiment vlees huishoudelijke markt 2000-2012 (in %) 100

11 10

80

12

12

10

9

12

12

11

18

19

19

12

12

9

8

11

12

19

19

overige vlees rundvlees gemengd vleesproduct

60

gehakt 40

21

20

0

28

2000 ■ ■ ■ ■ ■ ■

22

25

25

26

25

24

24

23

2005

2010

2011

pluimveevlees varkensvlees

varkensvlees pluimveevlees gehakt gemengd vleesproduct rundvlees overig vlees

2012

Bron: GfK

Aandeel voorverpakt vlees huishoudelijke markt 2000-2012 (in %) 100 13,7

8,4

8,0

7,5

Niet voorverpakt

27,6

Voorverpakt

80

60

72,4

40

86,3

91,6

92,0

2010

2011

92,5

20

0

2000 ■ ■

2005

voorverpakt niet voorverpakt

2012

Bron: GfK

13

14


Rundvee in Nederland De Nederlandse rundveehouderij is vooral gericht op de productie van melk, maar is ook leverancier van een goede kwaliteit vlees. De vleesproductie is deels afkomstig van de gespecialiseerde vleesveehouderij, maar voornamelijk van koeien uit de melkveehouderij. Stabiele stapelomvang In april 2012 registreerde de landbouwtelling 2,3 miljoen runderen ouder dan 1 jaar. Dit was evenveel als het jaar ervoor. Het aantal melkkoeien nam licht toe tot 1,48 miljoen dieren. Lagere productie Het aantal slachtingen van runderen daalde in 2012 met 3% ten opzichte van 2011. Het gemiddelde slachtgewicht was daarentegen wat hoger waardoor de netto productie in 2012 met bijna 2% afnam. Het overgrote deel van de Nederlandse rundvleesproductie, meer dan 85%, is afkomstig van koeien. Veel hogere producentenprijzen Het krappe aanbod in de Europese Unie leidde tot een forse stijging van de prijzen. De gemiddelde referentieprijs van koeien steeg met 16%. De prijs van stieren nam met 13% toe. De EU-productie daalde licht en vanuit Brazilië en Argentinië was het aanbod niet groot door de lagere productie en hoge binnenlandse prijzen in Zuid-Amerika. Wel viel de EU-export naar derde landen fors terug, met name naar Turkije dat de invoertarieven weer verhoogd had. Lichte toename uitvoer De Nederlandse uitvoer van rundvlees (inclusief bereidingen) nam in 2012 licht toe ondanks de lagere productie. Het exportvolume kwam uit op 231 miljoen kilo; ongeveer 1% meer dan in 2011. Frankrijk en Duitsland waren opnieuw de belangrijkste bestemmingen. Samen namen deze landen bijna de helft van de Nederlandse uitvoer voor hun rekening. De uitvoer naar Duitsland nam vorig jaar sterk af, terwijl die naar Frankrijk toenam. De export van rundvlees naar Denemarken, qua grootte de derde afzetmarkt, bleef redelijk stabiel. De uitvoer van runderen, die grotendeels uit fokvaarzen bestaat, nam in 2012 toe. Stabiele omvang import In 2012 is evenveel rundvlees ingevoerd als in het jaar ervoor. Het invoervolume lag rond de 350 miljoen kilo. Duitsland bleef veruit de belangrijkste leverancier van rundvlees. Ongeveer een kwart van de invoer kwam uit Duitsland. Hierna volgden Polen (16%), België (13%) en het Verenigd Koninkrijk (11%). De invoer vanuit Brazilië nam vorig jaar wel iets toe, maar was nog ver verwijderd van het oude niveau. Het beperkte aanbod en de hoge binnenlandse prijzen in Brazilië waren de belangrijkste oorzaken.

Rundvee 15

Lagere consumptie Het verbruik van rundvlees daalde in 2012 met vier ons tot 16,6 kilo per persoon. De consumptie nam zowel in restaurants als thuis af. De economische crisis en de hoge consumentenprijzen van rundvlees waren hier debet aan. De consumptiedaling was bij de duurdere delen zoals biefstuk groter dan bij rundergehakt en panklare rundvleesproducten.

Afzetstructuur volwassen runderen 2012

Volwassen rundveestapel april 2012 2,3 miljoen stuks

Invoer levende runderen 18.500 stuks 4.200 ton

Bruto binnenlandse productie (BEP) 549.000 stuks; gewicht 170.700 ton

Uitvoer levende runderen 57.500 stuks 16.300 ton

Slachtingen 510.000 stuks Gewicht 158.700 ton

Invoer rundvlees waarvan vleeswaren

350.000 ton

Uitvoer rundvlees waarvan vleeswaren

15.000 ton

Verbruik rundvlees totaal 277.200 ton per capita 16,6 kg

231.500 ton 14.500 ton

16


Runderslachterijen 2012 (met meer dan 10.000 slachtingen per jaar)

Slachtingen

Aantal slachterijen

Slachtingen x 1.000 stuks

2011

2012

2011

■ 10.000 - 25.000

4

4

63

2012 68

■ > 25.000

5

5

377

352 Dokkum Groningen

Grootteklasse: 10.000 - 25.000 Runderslachtingen per jaar Someren: Tomassen De Hoef: Wouters Nieuw Heeten: G.J. Hutten en Zn Nijmegen: Slachthuis Nijmegen

Friesland

NoordHolland

Grootteklasse: 25.000 - 75.000 Runderslachtingen per jaar Dokkum: Wadden Vlees Amsterdam: Abattoir Amsterdam Dodewaard: Van Hattem Vlees

Nieuw Heeten

Flevoland

Overijssel

Amsterdam De Hoef Utrecht

Grootteklasse: meer dan 75.000 Runderslachtingen per jaar Tilburg: Vion Food Group Epe: Exportslachterij J. Gosschalk en Zn

Zuid-Holland

Zeeland

Epe Gelderland

Dodewaard

Nijmegen

Tilburg Noord-Brabant Someren Limburg

CBS Landbouwtelling 2012 2000 2005 1 2011 2012 2

45.820 4.070.240 37.319 3.798.804 31.750 3.885.350 30.940 30 940 3.879.250

■ ■

aantal bedrijven met rundvee totaal aantal runderen (incl. dieren jonger dan 1 jr.)

Rundvee 17

Aantal runderen > 1 jaar 2000-2012 (x 1.000 stuks) 3000

overig vee 78 160 96

2500

49 102 73

74 121 90

2000 725

zoogkoeien

633

608

jongvee ≥ 1 jaar/vleesvee

44 99 70 613

jongvee ≥ 1 jaar/melkvee

1500

1000 1.504

1.433

1.470

2005

2011

melk/kalfkoeien

1.484

500

0 2000

■ ■ ■ ■ ■

2012

melk-/kalfkoeien jongvee > _ 1 jaar / melkvee zoogkoeien jongvee > _ 1 jaar / vleesvee overig vee

Slachterij notering stieren R3 2010-2012 (prijzen in euro/kg excl. BTW franco slachthuis)

Euro 4,0

3,5

3,0

2,5

2,0

5 ■ ■ ■

2010 2011 2012

10

15

20

25

30

35

40

45

50 week

18


Slachterij notering koeien O3 2010-2012 (prijzen in euro/kg excl. BTW franco slachthuis) Euro 3,5

3,0

2,5

2,0

1,5

5 ■ ■ ■

10

15

20

25

30

35

40

45

50 week

2010 2011 2012

Uitvoer rundersector 2000-2012 (x 1.000 ton) 250

231 14

240 16

244

248

15

16

195

200

vleeswaren vlees

16

levend

150 201

100

210

214

217

168

50

12

0

2000

■ ■ ■

16

2005

levend vlees vleeswaren

14

2010

15

2011

15

2012

Rundvee 19

Uitvoerbestemming rundvlees met been 2000-2012

Totaal x 1000 kg

2000 167.618

2005 201.445

2010 210.000

2011 214.000

2012 217.000

Aandeel naar land in % ■

Duitsland

13,2

25,4

23,1

27,3

22,5

■

Frankrijk

25,1

24,3

19,7

20,1

23,5

■

Denemarken

15,5

12,5

14,8

11,6

11,0

■

Verenigd Koninkrijk

3,8

6,7

4,2

4,8

5,9

■

Zweden

1,8

1,6

7,9

8,8

7,8

■

Portugal

2,2

3,1

6,3

4,4

3,6 5,3

■

België

1,9

4,6

5,3

5,4

■

Rusland

11,5

2,9

0,2

0,3

0,7

■

Overige landen

25,0

18,9

18,5

17,3

19,7

20


Kalveren in Nederland Nederlands kalfsvlees wordt geproduceerd volgens strenge normen. Vrijwel alle Nederlandse kalverproducenten werken met het kwaliteitssysteem IKB en staan onder controle van de SKV. Zo biedt de vleeskalversector garanties op het gebied van dierenwelzijn, voedselveiligheid, diergezondheid en de kwaliteit van het kalfsvlees. Daarnaast maakt IKB aantoonbaar dat voldaan wordt aan Europese hygiëneverordeningen voor levensmiddelen en diervoeder. Voor vleeskalveren zijn er twee regelingen: één voor blanke kalveren en één voor rosé dieren. IKB kalverhouders hebben een contract met één dierenarts en hebben een bedrijfsbehandelplan. Belangrijk onderdeel van het IKB-programma is dat zorgvuldig en rationeel moet worden omgesprongen met het gebruik van antibiotica en de registratie ervan. De Nederlandse kalversector heeft dierenwelzijn altijd hoog in het vaandel gehad. Nederland was het eerste land in Europa waar de sector zelf groepshuisvesting invoerde. Veel kalfsvlees dat in de Nederlandse supermarkten ligt, krijgt daarom een ‘ster’ van het Beter Leven-kenmerk van de Dierenbescherming. Kalfsvlees dat onder dit kenmerk valt, voldoet aan extra hoge eisen op het gebied van dierenwelzijn. Lagere productie Het aantal kalverslachtingen in Nederland daalde vorig jaar met 5% tot ruim 1,4 miljoen. Dankzij de hogere slachtgewichten bleef de productiedaling in kilo’s beperkt tot minder dan 2%. Het overgrote deel van de Nederlandse productie komt van kalveren jonger dan acht maanden (circa 86%). Het aantal rosé kalveren dat onder de acht maanden wordt geslacht is de laatste jaren sterk toegenomen, maar bleef vorig jaar stabiel. Het aandeel van deze categorie in het totaal aantal kalverslachtingen bleef 15%. Het aandeel van blanke vleeskalveren bedroeg 71%, terwijl het aandeel van rosé kalveren tussen de 8 en 12 maanden uitkwam op 14%. Minder nuchtere kalveren ingevoerd In 2012 werden minder nuchtere kalveren ingevoerd. In totaal werden 865.000 kalveren geïmporteerd; een daling van 3,5% ten opzichte van 2011. Vooral uit Polen, België en Ierland kwamen minder kalveren. De invoer uit Duitsland nam wel verder toe, waardoor ons buurland het belangrijkste herkomstland bleef met een aandeel van 50%. Hierna volgden Polen (13%) en België/Luxemburg (12%). Uitvoer kalfsvlees licht gedaald Nederland is wereldwijd de grootste exporteur van kalfsvlees. De uitvoer van kalfsvlees lag in 2012 op een iets lager niveau dan het jaar ervoor, in lijn met de gedaalde productie. De belangrijkste afnemer bleef Italië, gevolgd door Duitsland en Frankrijk. Deze landen waren goed voor ruim 80% van de Nederlandse kalfsvleesexport. De uitvoer naar Duitsland nam vorig jaar opnieuw sterk toe. De kalversector spant zich in om wereldwijd zoveel mogelijk afzetmarkten te kunnen bedienen. In dit opzicht is het positief dat Nederland in steeds meer landen buiten de Europese Unie markttoegang heeft verkregen.

Vleeskalveren

21

Lagere opbrengstprijzen De opbrengstprijzen van vleeskalveren kwamen in 2012 bijna 2% lager uit dan in 2011. Vooral in het tweede en derde kwartaal lag het prijsniveau onder het niveau van het jaar ervoor. In 2012 bedroeg de gemiddelde referentieprijs voor vleeskalveren 4,79 euro tegen 4,88 euro in 2011. De rentabiliteit van de gehele sector stond onder druk door de hogere prijs voor melkpoeder en de lagere opbrengstprijs voor de vleeskalveren. De prijzen voor nuchtere kalveren daalden wel (-9%). Verbruik kalfsvlees Het binnenlands verbruik van kalfsvlees daalde in 2012 licht ten opzichte van dat in 2011. De hogere consumentenprijzen en de krimp in de horeca leken hier debet aan te zijn. Per hoofd van de bevolking bedroeg het verbruik 1,5 kilo.

Afzetstructuur vleeskalveren 2012

Vleeskalveren april 2012 908.400 stuks

Invoer levende kalveren 865.500 stuks 38.100 ton


Uitvoer levende kalveren 125.000 stuks 6.100 ton

Slachtingen 1.425.000 stuks 219.200 ton

Invoer kalfsvlees

6.000 ton

Uitvoer kalfsvlees

Verbruik kalfsvlees totaal 24.700 ton per capita 1,5 kg

200.500 ton

22


Slachterijen vleeskalveren 2012 Aantal slachterijen


2011

2012

2011

2012

Slachterijen vleeskalveren < 8 maanden ■ > 100.000 slachtingen per jaar

4

4

1.235

1.168

Slachterijen vleeskalveren 8-12 maanden ■ > 25.000 slachtingen per jaar

3

3

164

154

Slachtingen

Groningen

Friesland Slachterijen vleeskalveren < 8 maanden 2012 (met meer dan 100.000 slachtingen per jaar) Ekro Apeldoorn T. Boer en Zn Nieuwerkerk a/d IJssel ESA Apeldoorn Vitelco Den Bosch Slachterijen vleeskalveren 8-12 maanden 2012 (met meer dan 25.000 slachtingen per jaar) KSA Aalten ESA Apeldoorn Vitelco Den Bosch

Drenthe

NoordHolland

Flevoland

Utrecht Zuid-Holland

Overijssel

Apeldoorn Aalten

Gelderland

Nieuwerkerk a/d IJssel Den Bosch Zeeland

Noord-Brabant

Limburg

CBS Landbouwtelling 2012

2000

2.885

2005

3.329

782.735 828.740

2011

1.930

2012

1.990

906.180 908.370

■ ■

aantal bedrijven met vleeskalveren totaal aantal vleeskalveren

Vleeskalveren

23

Aantal kalveren 2000-2012 (x 1.000 stuks) 2000

vervanging melkvee 1.508

1500

600

1.473

534

1000 125

110

1.559

568

85

906

500 783

1.569

575

rundvleesproductie kalfsvleesproductie

86

908

829

0 2000 ■ ■ ■

2005

2011

2012

vervanging melkvee rundvleesproductie kalfvleesproductie

Aantal bedrijven met vleeskalveren en type vleeskalveren in Nederland 2012 1000000

906.180

908.370

800000

waarvan blank waarvan rosé

600000

578.810

602.620

400000

200000 329.560

303.550 1.930

1.990

0 aantal bedrijven 2011

■ ■

Rosé Blank

aantal vleeskalveren 2011

aantal bedrijven 2012

aantal vleeskalveren 2012

24


Kalfsvleesnotering 2010-2012 (prijzen in euro/kg excl. BTW franco slachthuis)

6,0

5,5

5,0

4,5

4,0

3,5

3,0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

50 week

■ ■ ■

2010 2011 2012

Uitvoer kalfsvlees 2000-2012 (x 1.000 ton) 250

200

150 183

190

208

205

201

100

50

0 2000

2005

2010

2011

2012

Vleeskalveren

25

Invoer nuchtere kalveren naar land van herkomst 2005-2012

Totaal in stuks

2005 643.000

2009 832.000

2011 897.000

2012 865.000


Duitsland

44,1

45,7

47,0

50,3

■

Polen

25,4

16,1

14,7

13,3

■

België en Luxemburg

10,6

10,8

13,6

12,0

■

Ierland

6,7

8,4

4,5

1,9

■

Litouwen

4,6

8,9

5,2

5,2

■

Overige landen

8,6

10,1

15,0

17,3

Uitvoerbestemming kalfsvlees 2000-2012

Totaal x 1000 kg

2000 2005 2010 2011 2012 183.400

189.800

208.000

205.000

200.500


Italië

37,1

43,0

37,4

36,1

35,6

■

Duitsland

22,8

20,7

26,0

27,4

29,3

■

Frankrijk

24,1

19,7

20,6

19,6

17,1

■

Spanje

3,3

3,2

2,0

2,3

2,4

■

Portugal

2,5

3,0

1,2

1,1

1,2

■


1,9

2,1

1,8

1,7

1,6

■

Overige landen

8,3

8,3

11,0

11,8

12,8

26


Varkens in Nederland De Nederlandse varkenssector heeft een goede reputatie. Veel varkensvlees vindt zijn weg naar het buitenland en Nederlandse biggen en vleesvarkens doen het goed in de export. Varkensvlees is het meest verkochte vlees in ons land en in Europa. Meer dan de helft van de totale Nederlandse vleesconsumptie bestaat uit varkensvleesproducten. De Nederlandse varkenshouderij komt tegemoet aan de wensen van consumenten en de sector benut ook de kansen in de markt. Met de kwaliteitsregelingen IKB (Integrale Keten Beheersing) garandeert de varkenssector al vele jaren de veiligheid en kwaliteit van het varkensvlees. Uitwisseling van informatie en traceerbaarheid (I&R) van varkens en extra eisen aan voer, hygiëne, het verantwoord gebruik van diergeneesmiddelen (antibiotica), welzijn en voedselveiligheid staan in de IKB-systemen centraal. Daarnaast worden alle varkenshouderijen gemonitord op verboden stoffen en residuen van diergeneesmiddelen. Ook is het verstrekken van voedselketeninformatie bij aflevering aan de slacht ingevoerd. Consumptie licht gedaald De consumptie van varkensvlees in Nederland daalde in 2012. Per persoon werd 41,0 kilo verbruikt; 400 gram minder dan het jaar ervoor. Supermarkten hadden minder vaak varkensvlees in de aanbieding. Daardoor steeg de prijs en daalde het aankoopvolume. De bestedingen in euro’s daalden minder sterk door het hogere prijsniveau. Productie lager In 2012 werden minder varkens in Nederland geslacht dan het jaar ervoor. Het aantal slachtingen daalde met 2% tot 14,3 miljoen varkens. Het gemiddelde slachtgewicht steeg met bijna 1%, waardoor het productievolume per saldo met 1% afnam tot ruim 1,3 miljoen ton. Stabiele uitvoer biggen De uitvoer van biggen bleef in 2012 op een zelfde niveau als in 2011. In totaal werden 6,9 miljoen biggen verkocht aan buitenlandse afnemers. De biggenexport naar Duitsland nam in 2012, net als de jaren ervoor, sterk toe. De stijging bedroeg 9% ten opzichte van 2011. De export naar andere bestemmingen, zoals Polen, Spanje en Italië, liep sterk terug. Inmiddels neemt Duitsland 63% van de Nederlandse exportbiggen af. Tien jaar geleden bedroeg dit aandeel nog 40% Deze ontwikkeling past bij de Nederlandse exportstrategie, waarin de Duitse markt een cruciale plaats inneemt. De uitvoer van vleesvarkens daalde in 2012 verder, tot 4,1 miljoen dieren (-6%). De afzet richting Duitsland (-1%) en Polen (-2%) bleef nog redelijk op peil, maar de verkoop aan Hongarije en België halveerde. Het aandeel van Duitsland in de Nederlandse export van vleesvarkens steeg hierdoor sterk tot boven de 90%. Daling export varkensvlees De gedaalde productie in 2012 leidde tot een verminderde export van varkensvlees (-1%). De afzet naar Duitsland, Italië en België nam toe. Vooral Duitsland kocht veel meer Nederlands varkensvlees doordat de eigen productie redelijk sterk terugviel. Hier stond een daling van de export naar het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en derde landen tegenover. De uitvoer naar Griekenland bleef licht achter bij die van 2011.

Varkens

27

De invoer van varkensvlees in Nederland is de afgelopen tien jaren sterk toegenomen, met name uit Duitsland. Het groeitempo vlakt echter af en de laatste twee jaren daalde de import zelfs licht. Hogere opbrengsten, maar ook hogere kosten Vooral dankzij een hogere biggenprijs is het financiële saldo van de zeugenhouderij in 2012 bijna verdubbeld. De biggenprijs lag 30% hoger dan in 2011. Ook de hogere prijzen voor slachtzeugen droegen bij aan de hogere omzet. Maar de kosten gingen ook sterk omhoog, vooral voor het voer. De gemiddelde voerprijs was in 2012 bijna 8% hoger dan in 2011. Ondanks de hogere opbrengstprijzen is het saldo van de vleesvarkenshouderij in 2012 met 9 euro gedaald naar 70 euro per vleesvarken per jaar. Vooral in het derde kwartaal kwamen de vleesvarkensprijzen op een flink hoger niveau uit dan in 2011. Dat resulteerde op jaarbasis in 13% hogere opbrengstprijzen. Daar stonden echter veel hogere kosten voor biggen en voer tegenover. Afzetstructuur varkens 2012

Varkensstapel april 2012 12,2 miljoen stuks

Invoer levende varkens 0,9 mln. stuks 60.800 ton

Uitvoer levende varkens 11,4 mln. stuks 544.300 ton

Bruto binnenlandse productie (BEP) 24,8 mln. stuks; gewicht 1.814.600 ton

Slachtingen 14,3 miljoen stuks Gewicht 1.331.100 ton

Invoer varkensvlees waarvan vleeswaren bacon

Uitvoer varkensvlees waarvan vleeswaren bacon

252.300 ton 57.000 ton 250 ton

Verbruik varkensvlees totaal 685.900 ton per capita 41,0 kg

897.500 ton 79.500 ton 128.000 ton

28


Varkensslachterijen 2012 (met meer dan 100.000 slachtingen per jaar)

Slachtingen

Aantal slachterijen

Slachtingen x 1.000 stuks 2011

2011

2012

■ 100.000 - 500.000

3

3

571

2012 889

■ 500.000 - 1.000.000

2

2

1.407

1.426

■ > 1.000.000

8

7

12.113 11.521 Groningen

Grootteklasse: 100.000 - 500.000 varkensslachtingen: Geldrop: De Wit Slachthuis Lith: Ebergen Vlees Epe: Exportslachterij J. Gosschalk en Zn

Friesland Drenthe

Grootteklasse: 500.000 - 1.000.000 varkensslachtingen: Groenlo: Vion Food Group Druten*: Vion Food Group Grootteklasse: gelijk of meer dan 1.000.000 varkensslachtingen: Gorinchem: Westfort Helmond: Van Rooi Meat Nijmegen: Slachthuis Nijmegen Zevenaar: Compaxo Vlees Apeldoorn: Vion Food Group Helmond: Vion Food Group Boxtel: Vion Food Group

NoordHolland

Epe Apeldoorn

Utrecht

Gorinchem

Zeeland

Groenlo

Gelderland

Zuid-Holland

Noord-Brabant

* in augustus 2012 gesloten

Overijssel

Flevoland

Zevenaar Nijmegen Druten

Lith Boxtel

Helmond Geldrop

Limburg


2000

12.895

2005

8.602

2011

5.500

2012

4.980

6.504.540 5.504.295 5.905.010

■ ■

aantal bedrijven met vleesvarkens totaal aantal vleesvarkens

5.873.910

Varkens

Aantal varkens 2000-2012 (x 1.000 stuks) 15000

biggen

13.118 12.255

12000

12.429

12.234

fokvarkens

11.311 5.102

9000

4.563

5.124

5.297

5.180

1.227

1.227

1.180

5.904

5.905

5.874

2010

2011

2012

1.511

6000

1.244

6.505

3000

5.504

0 2000

■ ■ ■

2005

biggen fokvarkens vleesvarkens

Aantal varkensslachterijen 2000-2012 (met meer dan 25.000 slachtingen per jaar) 30

25

20

15

29

21

10

17

17 16

5

0 2000

2005

2010

2011

2012

vleesvarkens

29

30


Structuur varkenshouderij 2000-2012 25000

14.524

20000 12.895

9.686

15000 8.602

7.030

6.530

10000 4.471

5.952

5.484

1.802

1.641

2.880

2.687

2.412

2010

2011

2012

2.903

5000 6.100

3.987

5.920

4.981

1.473

0 2000

■ ■ ■

2005

aantal bedrijven met zeugen > 50 kg aantal bedrijven met vleesvarkens > 20 kg waarvan gecombineerde bedrijven

Grootteklasse vleesvarkensbedrijven 2012

Grootteklasse bedrijven met zeugen 2012

6000004,5

aantal vleesvarkens

682.040

aantal bedrijven

3.395.226

324.671

1.281.894

452.771 2.205

744.020 1.034

68.321 892

769

850

989

654

0,0 < 500

■ ■

500-1.000 1.000-2.000

aantal bedrijven aantal vleesvarkens

> 2.000

4.981 5.873.911

< 200

■ ■

aantal bedrijven aantal zeugen

100 - 500

> 500

2.412 1.075.032

Varkens

31

17 16

12,63

14 13

10,22

12

11,74

15

8,38

10 9

7,16

8

0 Vleespercentage

0,58 1,53

4,87 2,05

0,12 0,26 0,02 0,02 0 0

1

0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0,01 0,01 0,01 0,02 0,01 0,03 0,02 0,06 0,03 0,12 0,05 0,23 0,09 0,45 0,17 0,86 0,32 1,62 0,64

2

2,95

4

4,21

5

2,33

5,12

6

5,31

7

1,20

percentage van het totaal

11

3

11,82

16,54

18

16,29 15,08

19

17,63

20

17,18

■ 2011 ■ 2012

20,04

Verdeling karkassen vleesvarkens 2011-2012 (het vlees naar mager-vleespercentage)

37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 48 59 60 61 62 63 64 65 66

klasse

S

E

U

R

O

P

■ 2011

18,30

70,23

10,99

0,46

0,02

0,00

■ 2012

35.65

59,46

4,66

0,20

0,02

0,00

Gemiddeld mager vleespercentage 2011

57,33

2012

58.53

Gemiddeld geslacht gewicht 2011

92,32 kg

2012

93.02 kg

32


2010

■ ■

2011

52

48

44

40

36

32

28

24

20

16

8

12

4

52

48

44

40

36

32

28

24

20

8

16

4

12

52

48

44

40

36

32

28

24

20

16

8

4

180 170 160 150 140 130 120 110 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0

12

Prijsontwikkeling biggen en vleesvarkens (index week 1 2010 = 100)

week

2012

biggen vleesvarkens

Uitvoer varkenssector 2000-2012 (x 1.000 ton)

1.480

1500 1.280 90

1200

173

1.228

1.467

59

79

148

135

1.442 80

Vleeswaren en bereidingen

128

Bacon

61 188 664

900

Vlees

695 690

Levend 802

600

601

609

300

558

544

2011

2012

378 215

0 2000

2005

2010

■ levend ■ ■ ■

vlees bacon vleeswaren en bereidingen

Varkens

33

Uitvoerbestemming varkenssector 2000-2012 Biggen

Totaal in miljoen stuks

2000 2005 2010 2011 2012 3,6

4,0

6,7

7,0

6,9

63,1


Duitsland

43,4

51,0

51,6

57,8

■

Spanje

29,9

16,5

4,1

1,8

0,7

■


14,9

8,8

12,4

12,7

11,6

■

Italië

7,4

5,6

5,6

5,2

4,3

■

Polen

0

6,0

14,5

12,2

8,8

■

Roemenië

0

2,2

4,1

3,8

3,6

■

Hongarije

0

4,0

2,0

1,4

3,5

■

Overige landen

4,4

5,9

5,7

5,1

4,4

Varkens (vleesvarkens + fokvarkens + slachtzeugen)


2000 2005 2010 2011 2012 1,5

3,3

5,3

4,6

4,5

64,4

79,2

78,7

83,8

87,1

8,8

5,8

4,2

4,0

3,5

17,1

6,1

2,5

2,4

2,0


Duitsland

■


■

Italië

■

Polen

0

0,7

2,9

1,6

1,6

■

Hongarije

0

6,3

9,0

5,8

3,4

■

Overige landen

9,7

1,9

2,7

2,4

2,4

Varkensvlees (excl. vleeswaren, bereidingen, conserven en bacon) gewicht met been

Totaal x 1.000 kg

2000 2005 2010 2011 2012 802.197

601.000

664.000

695.000

690.000

■

Duitsland

26,3

21,3

21,2

16,3

17,4

■

Italië

22,8

24,1

18,8

17,9

19,2

■

Griekenland

8,9

12,6

11,4

12,5

12,6

■

Verenigd Koninkrijk

6,8

10,8

11,6

10,6

11,1

■

Rusland

2,9

2,7

3,1

3,9

0,9

■

Polen

0

2,7

4,1

8,2

10,0

■

Frankrijk

■

Overige landen

9,8

4,9

3,7

2,4

1,9

22,5

20,9

26,1

28,2

26,9

34


Schapen en geiten in Nederland Nederland kent naast gespecialiseerde schapen- en geitenhouderijen ook veel rundveebedrijven, die schapen en geiten houden als neventak. De Nederlandse schapenstapel had in 2012 een omvang van ruim 1 miljoen dieren; 4% minder dan het jaar ervoor. Het aantal geiten nam verder toe tot bijna 400.000. De daling in het aantal bedrijven zette niet door. In mei 2012 waren er 12.400 landbouwbedrijven met schapen; dit waren er evenveel als het jaar ervoor. Levende uitvoer gedaald De uitvoer van schapen en geiten nam in 2012 met 6% af tot circa 230.000 dieren. Het overgrote deel van deze uitvoer bestond uit lammeren. Frankrijk, Duitsland en België waren de belangrijkste bestemmingen. De export van lams- en schapenvlees nam in 2012 licht toe. Duitsland en België bleven de belangrijkste bestemmingen. Minder lamsvlees ingevoerd De invoer van lams- en schapenvlees is jaren achtereen gestegen, maar in 2012 vond een lichte daling plaats naar circa 23.000 ton. Bijna de helft van de invoer kwam uit Nieuw Zeeland en ruim 20% uit België. De invoer van lammeren bleef in 2012 op eenzelfde niveau als het jaar ervoor: circa 65.000 dieren werden uit het buitenland ingevoerd. Het grootste deel was afkomstig uit België en Duitsland. Hoge prijzen Het krappe aanbod in de Europese Unie leidt al sinds 2008 tot steeds hogere prijzen voor lamsvlees. In 2012 zette deze prijsstijging zich voort. De referentieprijs voor lammeren steeg met ruim 6% tot boven de 5,40 euro per kg. Ook de kosten namen toe, maar minder sterk dan de opbrengsten. Hierdoor verbeterde het saldo per ooi ten opzichte van 2011. Verbruik licht gedaald Het verbruik van lams- en schapenvlees lag in 2012 op 1,4 kg per hoofd van de bevolking: een lichte daling ten opzichte van 2011. Een belangrijk deel van de consumptie kwam voor rekening van Nederlanders van buitenlandse komaf. Daarnaast is de consumptie in restaurants van grote betekenis voor de afzet van lamsvlees.

Schapen en geiten

35

Afzetstructuur schapen/geiten 2012

Schapen/geiten april 2012 1,4 miljoen stuks

Invoer levende schapen/geiten 65.000 stuks 1.100 ton


Uitvoer levende schapen/geiten 231.500 stuks 3.800 ton

Slachtingen 720.000 stuks Gewicht 14.000 ton

Invoer schapen/ geitenvlees

Uitvoer schapen/ geitenvlees

22.800 ton

Verbruik schapen/geitenvlees totaal 22.900 ton per capita 1,4 kg

13.900 ton

36


Schapenslachterijen 2012 (met meer dan 10.000 slachtingen per jaar)

Slachtingen

Aantal slachterijen


2011

2012

2011

■ 10.000 - 25.000

9

7

129

2012 116

■ > 25.000

8

7

384

307

> 25.000 slachtingen Twello: Slachterij Midden Nederland Sluis: Gebr. Gijzels Breukelen: Abattoir Breukelen De Hoef: Slachterij/Grossierderij Wouters Montfoort: Van Kooten Puth: Leclerq Baambrugge: Gebr. Korver Groningen

Friesland Drenthe NoordHolland Flevoland

Overijssel

Baambrugge De Hoef

Breukelen Montfoort Utrecht

Twello Gelderland

Zuid-Holland

Zeeland

Noord-Brabant

Sluis Limburg

Puth

Schapen en geiten

37


1.307.557

2000

178.902

2000 2005

1.307.557 1.362.523

178.902 292.232

2005 2011

1.088.490

292.232 380.350

2011 2012

1.088.490 1.042.760

380.350 396.730

2012

1.362.523

1.042.760

396.730

■ aantal schapen ■ aantal geiten 17.592

2000

3.801

2000 2005

14.369

3.801 4.556

2005 2011

12.530

4.556 3.540

2011 2012

14.369

12.530 12.520

3.540 3.550

2012

17.592

12.520

3.550

■ aantal bedrijven met schapen ■ aantal bedrijven met geiten

Aantal schapen en geiten 2000-2012 (x 1.000 stuks) 2000

geiten 1.655 1.487

1500

292

1.468

1.440

380

397

571

571

overige schapen

179

1000

703

677

500 605

686 517

472

0 2000 ■ ■ ■

geiten schapen lammeren

2005

2011

2012

lammeren

38


Uitvoer schapen- en geitensector 2000-2012 (x 1.000 ton) 20

17,6

vlees 17,7

16,7

16,4

3,8

15

levend

3,8

4,1 12,8

12,1

10

5,6 13,9

13,8 12,6

5 7,2 4,3

0 2000

■ ■

2005

2010

2011

2012

levend vlees (incl. vleeswaren)

Uitvoerbestemming schapen- en geiten 2000-2012

Totaal levend in stuks

2000 2005 2010 2011 2012 532.202

417.270

254.400

247.300

231.500


Frankrijk

42,7

57,3

58,8

34,7

50,4

■


0,3

8,3

33,4

38,8

33,4

■

Spanje

8,4

27,1

0

3,4

1,9

■

Duitsland

0,5

1,8

7,8

18,1

11,6

■

Italië

45,4

4,3

0

2,7

0,7

■

Overige landen

2,7

1,2

0

2,3

2,0

Schapen en geiten

39

Uitvoerbestemming schapen- en geitenvlees 2000-2012

2000 2005 2010 2011 2012

4.253

Totaal vlees in tonnen

7.207

12.600

13.750

13.900

23,2



21,4

35,9

23,6

18,5

■

Frankrijk

38,3

12,3

13,7

7,8

8,9

■

Duitsland

9,2

9,3

18,9

24,2

26,8 8,0

■

Italië

15,5

14,4

11,5

8,4

■

Spanje

1,0

8,5

2,9

1,5

1,6

■

Verenigd Koninkrijk

5,7

3,0

6,7

5,1

6,0

■

Overige landen

8,9

16,6

22,7

34,5

25,5

40


Pluimveevlees in Nederland Kip is een zeer gewild, licht verteerbaar vleesproduct. Vlees van dieren uit de Nederlandse pluimveehouderij - en geslacht in Nederlandse pluimveeslachterijen is van de hoogste kwaliteit. Dat komt doordat de Nederlandse pluimveesector met zijn kwaliteitsbeleid voorop loopt in de wereld. Een belangrijk deel van de productie wordt geëxporteerd naar landen waar men een hoge kwaliteit wenst. De productie van pluimveevlees is een samenspel van specialismen. In de fokkerij worden rassen geselecteerd en verder verbeterd. De broedeieren gaan vervolgens naar de broederij. Uitgebroede kuikens gaan naar de vermeerderaars, waar hennen en hanen worden gekruist. De uiteindelijke broedeieren worden dan weer uitgebroed bij een broederij. Deze kuikens gaan naar de vleeskuikenhouders waar ze, afhankelijk van het huisvestingssysteem, in zo’n zes weken kunnen volgroeien. Op het gebied van de kwaliteitsbewaking loopt Nederland voorop. De in 2008 geaccrediteerde kwaliteitsregeling IKB Kip zorgt voor kippenvlees van uitstekende kwaliteit. In IKB zijn sinds 2010 maatregelen genomen om het antibioticagebruik te reduceren. De Nederlandse pluimveesector geeft zélf extra garanties voor een constante kwaliteit en betrouwbaarheid van het eindproduct. Hygiëne In alle schakels van de productieketen wordt stelselmatig onderzoek gedaan naar de gezondheid en hygiëne van de producten. De pluimveesector heeft zelf initiatieven genomen om - naast de verplichte bestrijding van Salmonella - ook Campylobacter te bestrijden. De Salmonella- en Campylobacteraanpak is onderdeel van IKB. Zo worden garanties gegeven over de constante kwaliteit en betrouwbaarheid van de kipproducten. Nederland is toonaangevend wat betreft salmonellabeheersing. Het door Nederland ontwikkelde salmonellabeleid vormt de basis van het huidige Europese salmonellabeleid. Verbruik De consumptie van pluimveevlees stabiliseerde in 2012 op 22,4 kilo per hoofd van de bevolking. Ook het verbruik van kuikenvlees stabiliseerde in 2012 met 18,4 kg per hoofd op het peil van 2011. Het verbruik bleef dus gelijk, ondanks stijgende consumentenprijzen en minder prijsacties met kip in de supermarkten. De prijs van kipfilet bijvoorbeeld, dat volumematig een aandeel heeft van ruim 40% van de huishoudelijke aankopen van pluimveevlees, steeg in 2012 met 4,6% tot gemiddeld € 6,32/kg. Vergelijkbare prijsstijgingen waren ook zichtbaar bij andere soorten zoals kipkarbonaden en snacks. Het verbruik van kalkoenvlees tenslotte, groeide licht en kwam uit op precies 1 kg per hoofd van de bevolking. Opbrengsten, productie en stapel De financiële resultaten van de vleeskuikenbedrijven zijn in 2012 verder verslechterd, vooral door hogere voerkosten. De opbrengstprijzen lagen in 2012 weliswaar zo’n 4% boven die van 2011, maar de kosten namen nog sterker toe. Naast de sterk opgelopen voerprijzen, liepen de aankoopkosten van de eendagskuikens en energiekosten ook verder op. Positief was, dat de kosten voor mestafzet daalden. De bruto eigen productie (BEP) van de pluimveesector (karkasgewicht) lag in 2012 op 810.000 ton, een groei van ruim 3% tegenover 2011. De BEP van vleeskuikens nam in 2012 met bijna 4% toe tot 738.000 ton (karkasgewicht).

Pluimveevlees

41

De BEP van kalkoenvlees (karkasgewicht) daalde in 2012 ruim 2% en kwam uit op 27.200 ton. Doordat er sinds 2005 geen kalkoenslachterijen meer in Nederland zijn, bestaat de BEP alleen nog uit de export van levende kalkoenen. De BEP van overig pluimvee (kip, eenden, ganzen, parelhoenders) stabiliseerde in 2012 op circa 45.000 ton karkasgewicht. Volgens het Koppel Informatiesysteem Pluimvee (KIP) van het productschap, lag het gemiddeld aantal aanwezige vleeskuikens in 2012 op ruim 47 miljoen dieren, ofwel een stijging in vergelijking met 2011 van ruim 4%. Het aantal bedrijven met vleeskuikens lag het afgelopen jaar op 655. Handel De uitvoer van bewerkt en onbewerkt pluimveevlees is in 2012 met 2% toegenomen tot 1,1 miljoen ton. Binnen de EU stabiliseerde de export op het Verenigd Koninkrijk, maar groeide de export naar Duitsland, België en Frankrijk. De export naar derde landen zat behoorlijk in de lift en dat betrof vooral de export op een aantal Afrikaanse bestemmingen, zoals Zuid-Afrika en Benin. De invoer van pluimveevlees inclusief bereidingen, conserven en vleeswaren daalde in 2012 met bijna 2% tot ongeveer 584.000 ton, vooral vanwege de wat afgenomen leveranties vanuit Brazilië.

Afzetstructuur vleeskuikens 2012 Vleeskuikens april 2012 44,6 miljoen stuks

Invoer levende vleeskuikens 185.000 ton levend gew. 137.000 ton geslacht gew.

Bruto binnenlandse productie (BEP) 997.500 ton levend gewicht; in geslacht gewicht is dit 738.150 ton

Uitvoer levende vleeskuikens 42.500 ton levend gew. 31.400 ton geslacht gew.

Slachtingen 1.140.000 ton levend gewicht 843.600 ton geslacht gewicht

Invoer kuikenvlees waarvan vleeswaren

Uitvoer kuikenvlees waarvan vleeswaren

405.000 ton 105.000 ton

Verbruik kuikenvlees totaal 305.600 ton per capita 18,5 kg

943.000 ton 116.000 ton

42


Kuikenslachterijen 2012 (met een aanvoer van > 10.000 ton geslacht gewicht)

Aanvoer

Aantal slachterijen

Aanvoer x 1.000 ton

2011

2012

2011

2012

■ 10.000 - 30.000

3

3

60

66

■ 30.000 - 50.000

5

5

197

203

■ > 50.000

7

7

551

589

Groningen Grootegast

Leek

Friesland

Haulerwijk Drenthe

NoordHolland Blokker

Grootteklasse: 10.000 - 30.000 ton Panningen: Van der Linden Poultry Leek: Gebr. Heijs Hunsel: Mieki Hunsel B.V.

Dedemsvaart Flevo land Nunspeet

Overijssel

Putten Nijkerkerveen Stroe Breukelen

Grootteklasse: 30.000 - 50.000 ton Doetinchem: Esbro Stroe: Fa. Jan van Ee B.V. Breukelen: C. van Miert Pluimveeverwerking Nijkerkerveen: v.d. Bor Pluimveeslachterij Haulerwijk: Frisia

Zevenhuizen

Doetinchem Gelderland

Zuid-Holland

Grootteklasse: > 50.000 ton Blokker: Plukon* Goor: Plukon* Dedemsvaart: Plukon* Zeeland Zevenhuizen: Clazing Slachterij Putten: Storteboom Fresh Grootegast: Storteboom Kornhorn B.V. Nunspeet: Gecombineerde Pluimvee Slachterijen

Goor

Noord-Brabant

Panningen Hunsel

* Onderdeel van Plukon Royale Group.

Limburg

Gemiddeld aantal vleeskuikens, ouderdieren vleesrassen en bedrijven met vleeskuikens en ouderdieren vleesrassen 44,5 45,0 44,6

Vleeskuikens miljoen stuks Bedrijven met vleeskuikens (groot)ouderdieren vleesras miljoen stuks

535

4,6 4,2 4,4

Bedrijven met (groot) ouderdieren vleesrassen

235 229

■

2010

■

647 638

281

2011

■

2012

Bron: PVE, Koppel Informatiesysteem Pluimvee (“KIP”)

Gemiddeld aantal eenden, kalkoenen, bedrijven met eenden en bedrijven met kalkoenen Eenden x 1000 stuks Bedrijven met eenden

854 836

60 47 45

Kalkoenen x 1000 stuks Bedrijven met kalkoenen

754

922

882 984

53 46 42

■

2010

■

2011 ■ 2012 Bron: PVE, Koppel Informatiesysteem Pluimvee (“KIP”)

Pluimveevlees

43

Producentenprijzen vleeskuikens (1.925 gram) 2010-2012 (in euro/kg levend gewicht excl. BTW)

0,9

Euro

0,8

0,7

0,6

0,5

J ■ ■ ■

F

M

A

M

J

J

A

S

O

2010 2011 2012

N

D

Bron: LEI

Productie pluimveevlees 2000-2012 (in 1.000 ton geslacht gewicht) 1000 892 857 48

802

800

754 49

48 29

0

48 0

684 43

11

600

809

400

676

629

844

754

200

0

2000 ■ ■ ■

vleeskuikens kalkoenen overige

2005

2010

2011

2012

0

44


Uitvoerbestemming pluimveevlees 2000-2012 Kippen-, hanen- en kuikenvlees

Totaal x 1.000 ton

2000 2005 2010 2011 2012 568

590

814

874

895


Duitsland

30,0

26,8

29,1

25,6

28,7

■

Verenigd Koninkrijk

18,2

22,6

16,7

16,4

17,3

■

Frankrijk

4,4

6,1

9,1

7,7

8,9

■

Roemenië

*

*

6,6

2,2

2,0

■


5,0

8,2

6,0

5,6

8,2

■

Overige EU

5,6

13,8

13,7

15,7

15,5

■

Rusland

10,2

5,2

5,0

6,5

2,0

■

Oekraïne

0,6

1,9

1,1

1,0

0,5

■

Hongkong

1,9

1,3

2,5

3,6

2,4

■

Afrikaanse landen

■

Overige derde landen

9,2

7,3

6,7

11,6

11,5

14,9

6,8

3,5

4,1

3,0

* in post overige derde landen

Uitvoerbestemming pluimveevlees 2000-2012 Pluimveevlees totaal

Totaal x 1.000 ton

2000 2005 2010 2011 2012 644

650

862

925

945


Duitsland

29,5

27,3

29,2

27,5

28,5

■

Verenigd Koninkrijk

16,0

21,1

16,0

16,5

16,6

■


5,2

8,5

6,4

6,2

8,5

■

Roemenië

*

*

6,3

2,2

2,0

■

Frankrijk

4,0

5,9

9,0

8,0

8,7

■

Overige EU

5,3

14,3

12,8

13,1

12,6

■

Oekraïne

0,7

1,8

1,1

0,9

0,5

■

Rusland

15,4

5,6

4,8

6,4

1,9

■

Hongkong

1,7

1,3

2,5

3,8

2,4

■

Afrikaanse landen

■

Overige derde landen

* In post overige derde landen

9,1

7,8

7,3

13,1

12,6

13,1

6,4

4,6

2,3

5,7

Pluimveevlees

45

46


Eieren en eiproducten Nederland is een belangrijke producent van eieren en eiproducten. Het grootste deel ervan, tweederde, gaat de grens over. Nederlandse supermarkten verkopen alleen eieren die volgens regels van de kwaliteitsregeling IKB (Integrale Keten Beheersing) zijn geproduceerd. Dit is te zien aan het IKB-logo op de verpakking. Binnen de kwaliteitsregeling IKB worden alle eieren op het pluimveebedrijf voorzien van een gestempelde cijfercode, zodat ze kunnen worden getraceerd naar het bedrijf van herkomst. De cijfercode geeft aan hoe de kippen gehouden zijn. Daarnaast is aan de code te zien uit welk land, bedrijf en stal de eieren afkomstig zijn. In alle schakels van de productiekolom wordt kwaliteit en voedselveiligheid continu gewaarborgd door strenge regelgeving, monitoringsprogramma’s en controles. De Nederlandse pluimveesector, maatschappelijke organisaties en de supermarkten overleggen in de Stichting IKB Ei samen over het kwaliteitsbeleid. Verbruik Het verbruik van eieren steeg in 2012 met vier stuks per persoon en kwam uit op 192 eieren per hoofd van de bevolking. Daarvan waren 143 stuks scharreleieren (inclusief biologische en vrije uitloopeieren). Het verbruik van verrijkte kooieieren ofwel eieren afkomstig uit koloniehuisvesting, daalde tot 5 stuks per hoofd van de bevolking. Het verbruik van eieren in verwerkte producten zoals ijs, gebak en deegwaren groeide met 1 tot 44 eieren per hoofd van de bevolking. Stapel, productie en opbrengsten Het aantal leghennen nam gemiddeld over het jaar 2012 af met drie miljoen dieren tot 29,6 miljoen hennen. Het aantal bedrijven nam gemiddeld over geheel 2012 met 130 af tot 933. Deze daling was vooral het gevolg van de omschakeling van kooihuisvesting naar alternatieve huisvestingssystemen. Het aantal bedrijven met (verrijkte) kooihennen daalde van 206 in 2011 tot 100 in 2012. Het aantal bedrijven met scharrelhennen nam met 43 af tot 521 bedrijven, het aantal bedrijven met vrije uitloophennen stabiliseerde op 185 bedrijven en het aantal bedrijven met biologische hennen groeide met 20 tot 127 bedrijven. Het totale leghennenbestand bestond in 2012 voor 17% uit (verrijkte) kooihennen ofwel koloniehennen, 63% scharrelhennen, 15% vrije uitloophennen en 5% biologische hennen. De productie van eieren daalde in 2012 met ruim 300 miljoen eieren, tot 10,2 miljard stuks. Deze afname was vooral het gevolg van de omschakeling, waardoor aanvankelijk minder hennen in productie zijn geweest. De financiële resultaten van de leghennenhouders waren in 2011 niet bijzonder, maar ze verbeterden sterk in 2012. In vooral het eerste halfjaar lagen de opbrengstprijzen op een behoorlijk hoog peil. Alhoewel de kosten voor de leghennenhouders, zoals voerkosten, aankoop jonge hennen en energiekosten ook sterk opliepen, namen de totale kosten toch minder sterk toe dan de opbrengstprijzen.

Eieren en eiproducten

47

Uitvoer De Nederlandse export van consumptie-eieren en eiproducten (omgerekend naar eieren in de schaal) nam in 2012 met bijna 5% af tot 9,4 miljard stuks. Na een lange tijd van jaarlijkse exportuitbreidingen was dit het tweede opeenvolgende jaar dat de export daalde. Dit kwam vooral door het gedaalde aanbod van eieren, maar ook doordat Duitsland, het belangrijkste afzetgebied voor Nederlandse eieren, de eigen productie de laatste jaren sterk wist uit te breiden. Invoer De invoer van eieren en eiproducten (omgerekend naar eieren in schaal) nam in vergelijking met 2011 met 2% af tot 2,5 miljard eieren. De daling was vooral het gevolg van de sterk opgelopen prijzen door het afgenomen totale aanbod van eieren in de EU.

Afzetstructuur eieren 2012 (in miljoen stuks)

Productie 10.182

Invoer2.500 waarvan consumptie-eieren 2.020 eiproducten 480

Uitvoer waarvan consumptie-eieren eiproducten

9.365 6.565 2.800

Bruto binnenlands verbruik 3.317

Uitval 102

Netto binnenlands verbruik 3.215

Verbruik per capita 192 stuks

48


Eieren: pakstations/verzamelaars 2011 en 2012 (met een aanvoer > 100 mln eieren per jaar)

Aanvoer

Aantal pakstations

Aanvoer x mln

2011

2012

2011

■ 100 - 150

2

3

243

2012 370

■ 150 - 250

4

4

824

783

■ > 250

7

7

6.516

7.286

Grootteklasse: 100 - 150 miljoen Uden: Dijverhof-Ei B.V. Nijkerk: Buitenhuis Barneveld: Eierencentrale West Nederland B.V. Grootteklasse: 150 - 250 miljoen Sterksel: Zonnefarm-Ei B.V. Baarlo (LB): Cootjans Eierhandel Drachten: Frisian Egg Woudenberg: van Raai Eierhandel

Groningen

Drachten

Friesland

Grootteklasse: > 250 miljoen eieren Ospel: Egga food B.V. Ommeren: Eierhandel R. van Zetten Veen: G. Kwetters en Zn. Ochten: Weko Food International Wehl: Gebroeders van Beek Groesbeek: Gebroeders Bach Eierhandel B.V. Leiden: Eierhandel Guliker & Roodbol

Drenthe

NoordHolland

Flevo land

Leiden

Utrecht

Zuid-Holland Ommeren

Overijssel

Nijkerk Barneveld Woudenberg Gelderland Wehl Ochten Groesbeek

Veen

Uden

Noord-Brabant Zeeland Sterksel

Baarlo Ospel

Limburg


49

Aantal leghennen en bedrijven naar houderijsysteem

32.719

30000 25000

29.570

35000

■ ■ ■ ■

totaal totaal totaal totaal

aantal aantal aantal aantal

biologisch

vrije uitloop

dieren (x1.000) 2011 dieren (x1.000) 2012 bedrijven 2011 bedrijven 2012

scharrel

1.062

100

(Verrijkte) Kooi

933

5.161 206

10.241

521

564

185

185

4.623

4.456

1.439

127

0

107

5000

1.122

10000

16.733

15000

18.514

20000

totaal

Bron: PVE, Koppel Informatiesysteem Pluimvee (“KIP”)

Producentenprijzen kippeneieren 2010-2012 (prijzen in euro/kg excl. BTW)

1,80 1,60 1,40 1,20 1,00 0,80 0,60 0,40 0,20 0,00

■

kooi 2010

■

J

scharrel 2010

F

M

■

A

kooi 2011

M

■

J

J

scharrel 2011

A

■

S

kooi 2012

O

■

N

D

scharrel 2012

Bron: Landbouw Economisch Instituut

50


Productie eieren 2000-2012 (x miljard) 12

10

10,5

10,2

10,0

Alternatieve eieren 10,2

Kooi eieren

9,1 2,3

8

5,7

6,2

4,5

4,3

8,4

4,1

6

7,7

4

5,0

2

1,8

0 2000

■ ■

2005

2010

2011

2012*

kooi eieren (incl. verrijkte kooi) alternatieve eieren * Vanaf 2012, verrijkte kooieieren

2000 bron: CPE/PVE, vanaf 2005 bron PVE,( Koppel Informatiesysteem Pluimvee)

Uitvoerbestemming 2000-2012 Consumptie-eieren

2000 2005 2010 2011 2012

6.325

5.700

7.020

6.895

6.565

71,0



Duitsland

64,3

75,0

79,1

75,3

■

Zwitserland

1,9

3,1

2,8

1,5

3,0

■

Verenigd Koninkrijk

6,1

3,7

1,3

2,2

2,5

■


3,4

3,8

4,8

4,5

4,6

■

Frankrijk

5,9

2,6

1,7

3,6

3,5

■

Overige landen

18,4

11,8

10,3

12,9

15,4


51

Uitvoerbestemming 2000-2012 Eiproducten

2000 2005 2010 2011 2012

Totaal x 1.000 ton

61,2

85,5

139,5

140,6

135

51,1

44,9

43,8

42,4

40

3,9

12,4

14,4

13,3

14

11,9

15,9

11,8

11,2

12

Aandeel naar land in %

■

Duitsland

■

Verenigd Koninkrijk

■


■

Denemarken

3,2

8,0

7,4

5,0

4

■

Frankrijk

5,0

1,8

7,9

8,5

8

■

Zwitserland

8,9

6,2

3,2

2,1

3

■

Japan

0,8

2,9

2,0

2,9

4

3,5

2,3

0,7

0,7

1

11,7

5,6

8,8

13,9

14

■

Oostenrijk

■

Overige landen

Huishoudelijke aankopen in Nederland van kooi-, scharrel-, en biologische eieren 1999-2011*

Afzetkanalen eieren voor huishoudelijk gebruik 1999-2011* (volume %)

(volume %)

100

2,3

3,8

5,2

7,2

11,2

100 vrije uitloop

44,0

7,5 4,2 3,8

scharrel 80

80

4,9 4,6 4,1 2,6

5,6

3,3 3,6 3,3 1,8

3,6 4,0 3,9 2,3

3,1 3,6 2,9 1,8

produc

kooi

60 82,1

op de m

60 83,8

84,1

81,3 78,9

40

83,8

86,2

88,0

Specia

88,6

40

superm

53,7

20

20 14,1

11,1

8,7

2005

2007

2009

0 1999 ■ ■ ■

kooi scharrel vrije uitloop/biologisch

7,5

2011

overig

0

1999 ■ ■ ■ ■ ■

2005

2007

2009

2011

supermarkt speciaalzaken op de markt producent/particulier overig

* Het PPE schaft de gegevens over de huishoudelijke aankopen van eieren om het jaar aan. Daarom zijn er geen gegevens over 2012 beschikbaar.

Bron: GfK

52


Vleesverwerkende bedrijven De Nederlandse vleeswarensector bestaat uit zo’n 100 bedrijven. Hieronder vallen enkele grote ondernemingen met productie en afzet in diverse landen. Verder zijn het voornamelijk gespecialiseerde, ambachtelijke bedrijven met een meer regionale functie. De totale Nederlandse omzet van de vleeswarenindustrie bedraagt, exclusief bacon, jaarlijks ruim 1 miljard euro. In de vleeswarenindustrie werken ongeveer 3.000 mensen. Uitvoer De uitvoer van bereidingen, vleeswaren en conserven nam in 2012 met bijna 1% toe ten opzichte van het jaar ervoor. Het uitvoervolume bereikte een niveau van circa 254 miljoen kilo. Ongeveer 56% van de uitvoer bestond uit producten van pluimveevlees. Bijna 40% betrof vleeswaren en bereidingen van varkensvlees. Naar schatting voerde de vleeswarensector in 2012 voor een bedrag van ruim 800 miljoen euro uit. Het Verenigd Koninkrijk (VK) en Duitsland waren in 2012 opnieuw de grootste afnemers van Nederlandse vleeswaren en bereidingen. Het aandeel van beide landen bedroeg ongeveer een kwart. Hierna volgde België, dat vorig jaar een aandeel had van circa 15%. Ruim 93% van de Nederlandse export van vleeswaren was naar landen binnen de Europese Unie. Dit aandeel is gelijk aan dat van vorig jaar. Buiten de EU zijn Libanon, Australië en Rusland de belangrijkste bestemmingen. Bacon De uitvoer van bacon nam in 2012 met 5% af tot 128.000 ton (op basis van gewicht met been). Het VK is al tientallen jaren de belangrijkste afnemer van Nederlandse bacon. Concurrent Denemarken zette vorig jaar iets minder bacon af op de Britse markt dan in 2011 (-1%). De Britse thuisconsumptie van bacon stond in 2012 enigszins onder druk door de stijging van de consumentenprijzen. Invoer In 2012 daalde de import van vleeswaren en bereidingen met 1,5% tot circa 280 miljoen kilo op basis van karkasgewicht. Ruim 80% van de import bestond uit kip- en kalkoenbereidingen. Circa 15% betrof producten van varkensvlees. De overige hoeveelheid betrof rundvleesbereidingen. Bijna de helft van de Nederlandse import komt uit Brazilië. Dit land levert vooral kip- en kalkoenbereidingen. Daarna volgt België met een aandeel van 20%. Ook Duitsland (14%) en Thailand (8%) zijn belangrijke leveranciers van bereidingen aan Nederland.

Vleesverwerkende bedrijven

53

Lichte consumptiedaling Nederlandse huishoudens kochten in 2012 één procent minder vleeswaren dan het jaar ervoor. Vrijwel alle huishoudens kochten vorig jaar wel eens vleeswaren. Het percentage kopende huishoudens bedroeg 98,3%. Het overgrote deel namelijk 93% van de thuis geconsumeerde vleeswaren wordt bij de supermarkt gekocht. Doordat de gemiddelde prijs van vleeswaren in 2012 iets hoger lag, daalden de bestedingen aan vleeswaren minder sterk. De bestedingen kwamen uit op 1,25 miljard euro.

54


Bacon producerende bedrijven 2012 (met meer dan 1.000 ton per jaar)

Aantal bedrijven Grootteklasse:

2011

2012

■ 1.000 - 5.000

1

0

■ 5.000 - 7.500

4

4

■ > 7.500

3

3

Grootteklasse: 5.000-7.500 ton Oudewater: Lunenburg Sassenheim: Van der Mey Someren: Van Rooi Meat Zoetermeer: Van der Bent Grootteklasse: > 7.500 ton Scherpenzeel: Vion Food Group Lisse: Persoon Zevenaar: Compaxo

Groningen

Friesland

Drenthe

NoordHolland

Flevo land

Overijssel

Lisse Sassenheim Utrecht Oudewater Zoetermeer Zuid-Holland

Zeeland

Gelderland Scherpenzeel Zevenaar

Someren Noord-Brabant

Limburg

Vleesverwerkende Rundvee 55 bedrijven 55

Uitvoerontwikkeling bacon 2000-2012 (x 1.000 ton productgewicht) 150

120

90 150 139

60

108

118

103

30

0

2000

2005

2010

2011

2012

Uitvoer vleeswaren, bereidingen, conserven 2012 (excl. bacon, per diersoort)

■ ■ ■ ■

pluimvee varken rund/kalf overig

56% 38% 5% 1%

56


Organisaties in de Nederlandse vee-, vleesen eiersector Algemene Nederlandse Vereniging van Eierhandelaren (Anevei) Kokermolen 11 3994 DG HOUTEN Tel. (030) 637 88 44 www.anevei.nl

CNV Vakmensen Tiberdreef 4 Postbus 2525 3500 GM UTRECHT Tel. 030 751 1007 (CNV Info) www.cnvvakmensen.nl

Bionext Laan van Vollenhove 3221 3706 AR ZEIST tel.: (030) 233 99 70 www.bionext.nl

CNV Dienstenbond Polarisavenue 175 Postbus 3135 2130 KC HOOFDDORP Tel. (023) 565 10 52 www.cnvdienstenbond.nl

Bureau Vleeswaren Organisaties -V ereniging voor de Nederlandse Vleeswarenindustrie (VNV), www.vleeswarenindustrie.eu - A lgemene Kokswaren en Snackproducenten Vereniging (AKSV), www.aksv.nl Louis Braillelaan 80 Postbus 64 2700 AB ZOETERMEER Tel. (079) 363 49 19/20 CBD Laan van Vollenhove 3229 Postbus 765 3700 AT ZEIST Tel.(030) 694 18 00 www.cbd.info.nl Centraal Bureau Levensmiddelenhandel (CBL) Overgoo 13 Postbus 262 2260 AG LEIDSCHENDAM Tel. (070) 337 62 00 www.cbl.nl Centraal Veterinair Instituut (onderdeel van Wageningen UR) Houtribweg 39 Postbus 65 8200 AB LELYSTAD Tel. (0320) 23 88 00 www.cvi.wur.nl Centrale Bond van Paardenhandelaren in Nederland (CeBoPa) Engersteeg 1 3882 RJ PUTTEN Tel. 06 51 38 19 93 www.cebopa.nl Centrale Organisatie voor de Vleessector (COV) Louis Braillelaan 80 Postbus 61 2700 AB ZOETERMEER Tel. (079) 363 49 00 www.cov.nl

CoMore Bedrijfsdiensten Laan van Vollenhove 3229 Postbus 645 3700 AP ZEIST Tel. (030) 694 18 00 www.co-more.nl De Unie Multatulilaan 12 Postbus 400 4100 AK CULEMBORG Tel. (0345) 85 18 51 www.unie.nl FNV Bondgenoten Varrolaan 100 Postbus 9208 3506 GE UTRECHT Tel. 0900 9690 www.fnvbondgenoten.nl GD Arnsbergstraat 7 Postbus 9 7400 AA DEVENTER Tel. 0900 1770 www.gddeventer.com Hollandse Eierengrossiers vereniging Kokermolen 11 3994 DG HOUTEN Tel. (030) 637 88 44 www.anevei.nl Koninklijke Nederlandse Slagersorganisatie (KNS) Diepenhorstlaan 3 Postbus 1234 2280 CE RIJSWIJK Tel. (070) 390 63 65 www.knsnet.nl

Organisaties

Landbouw-Economisch Instituut (LEI) Alexanderveld 5 Postbus 29703 2502 LS DEN HAAG Tel. (070) 335 83 30 www.lei.wur.nl Land- en Tuinbouworganisatie Nederland (LTO) Bezuidenhoutseweg 225 Postbus 29773 2502 LT DEN HAAG Tel. (070) 338 27 00 www.lto.nl LTO Vakgroep Konijnenhouderij Onderwijsboulevard 225 Postbus 100 5201 AC DEN BOSCH Tel. (073) 217 30 00 www.zlto.nl LTO vakgroep Melkgeitenhouders Onderwijsboulevard 225 Postbus 100 5201 AC DEN BOSCH Tel. (073) 217 30 00 www.zlto.nl Ministerie van Economische Zaken (voorheen EL&I) Bezuidenhoutseweg 73 Postbus 20401 2500 EK DEN HAAG Tel. (070) 378 68 68 www.rijksoverheid.nl Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid Anna van Hannoverstraat 4 Postbus 90801 2509 LV DEN HAAG Tel. (070) 333 44 44 www.rijksoverheid.nl Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport Rijnstraat 50 Postbus 20350 2500 EJ DEN HAAG Tel. (070) 340 79 11 www.rijksoverheid.nl Nederlandse Bond van Waaghouders van Levend Vee Vee (NBW) Statenweg 24 5428 GG VENHORST Tel. (0492) 32 22 53 www.waaghouders.nl Nederlandse Federatie van Edelpelsdierenhouders (NFE) Postbus 488 6600 AL WIJCHEN Tel. (024) 622 19 80 www.nfe.nl Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) Catharijnesingel 59 Postbus 43006 3540 AA UTRECHT Tel. (088) 223 33 33 www.nvwa.nl

57

Nederlandse Voedsel en Waren Autoriteit (NVWA) Klant Contact Centrum (voorheen AID) Poststraat 15 Postbus 234 6460 AE KERKRADE Tel. (045) 546 62 22 www.nvwa.nl Nederlandse Vakbond Pluimveehouders (NVP) Postbus 591 3770 AN BARNEVELD Tel. (0342) 46 50 08 www.nvpluimveehouders.nl Nederlandse Vakbond Varkenshouders (NVV) Van Zuylen van Nieveltlaan 75 Postbus 591 3770 AN BARNEVELD Tel. (0342) 41 84 78 www.nvv.nl Nederlandse Vereniging tot Bescherming van Dieren Scheveningseweg 58 Postbus 85980 2508 CR DEN HAAG Tel. (088) 811 30 00 www.dierenbescherming.nl Nederlandse Bond van Handelaren in en Bewerkers van Slachtproducten (HBS) Louis Braillelaan 80 Postbus 61 2700 AB ZOETERMEER Tel. (079) 363 49 00 www.hbs-natuurdarmen.nl Nederlandse Bond van Handelaren in Vee (NBHV) Louis Braillelaan 80 Postbus 251 2700 AG ZOETERMEER Tel. (079) 368 75 10 www.nbhv.nl Nederlandse Bond van Poeliers en Wildhandelaren Raoul Wallenbergplein 5 Postbus 350 2400 AJ ALPHEN A/D RIJN Tel. (0172) 49 04 90 www.nbpw.nl Nederlandse Organisatie van Pluimveehouders (NOP/LTO) Zwartewaterallee 14 Postbus 240 8000 AE ZWOLLE Tel. (088) 888 66 66 www.nop.nl Nederlandse Vereniging van exporteurs van broedeieren en eendagskuikens Postbus 197 7940 AD MEPPEL Tel. (0522) 480 959 www.poultryimpex.nl

58


Productschap Margarine, Vetten en Oliën (MVO) Louis Braillelaan 80 Postbus 931 2700 AX ZOETERMEER Tel. (079) 363 43 50 www.mvo.nl Productschap Diervoeder Louis Braillelaan 80 Postbus 908 2700 AX ZOETERMEER Tel. (079) 368 70 11 www.pdv.nl Productschap Zuivel Louis Braillelaan 80 Postbus 755 2700 AT ZOETERMEER Tel. (079) 368 15 00 www.prodzuivel.nl PVE Brussel Trierstraat 59 - 61 B - 1040 Brussel Tel. (0032) 2 230 75 00 www.pve.nl Stichting IKB Ei Louis Braillelaan 80 Postbus 460 2700 AL Zoetermeer Tel. (079) 363 43 34 www.stichtingikbei.nl Stichting Kwaliteitsgarantie Vleeskalversector (SKV) Laan van Vollenhove 3229 Postbus 795 3700 AT ZEIST Tel. (030) 694 19 10 www.skv.info SVO Opleiding voor de vleessector Kroonslag 2 Postbus 516 3990 GH HOUTEN Tel. (030) 275 81 81 www.svo.nl TNO Innovation for life Utrechtseweg 48 Postbus 360 3700 AJ ZEIST Tel. (088) 866 60 00 www.tno.nl Universiteit Utrecht Faculteit der Diergeneeskunde Androclusgebouw Yalelaan 1, De Uithof Postbus 80163 3508 TD UTRECHT Tel. (030) 253 90 00 www.uu.nl/faculty/veterinarymedicine Veepro Holland Louis Braillelaan 80 Postbus 348 2700 AH ZOETERMEER Tel. (070) 368 77 03 www.veepro.nl

Vereniging van Eierexporteurs (VEE) Kokermolen 11 3994 DG HOUTEN Tel. (030) 637 88 44 www.anevei.nl Vereniging van Nederlandse Eiproductenfabrikanten (VNE) Kokermolen 11 3994 DG HOUTEN Tel. (030) 637 88 44 www.anevei.nl Vereniging van de Nederlandse Pluimveeverwerkende industrie (Nepluvi) Kokermolen 11 Postbus 331 3990 GC HOUTEN Tel. (030) 635 52 52 www.nepluvi.nl Verin Laan van Vollenhove 3229 Postbus 818 3700 AV ZEIST Tel. (030) 694 1900 www.verin.nl Wageningen UR Livestock Research (WUR) 2012 Departement Dierwetenschappen Zodiac (gebouw 122) De Elst 1 Postbus 338 6700 AH WAGENINGEN Tel. (0317) 483 952 www.wageningencampus.wur.nl Wageningen UR Livestock Research (Praktijkonderzoek) Edelhertweg 15 Postbus 65 8200 AB LELYSTAD Tel. (0320) 23 82 38 www.livestockresearch.wur.nl

2012

2013

Rundvee 59

Inhoudsopgave 3. Vee, Vlees en Eieren... 2 Heffingen en bestedingen 3

Recommend Documents