v o o r
o n d e r n e m e n d
T w e n t e
l ia ec Sp
M a g a z i n e
g in le n ië rle nc ve na st Fi ien D
| Twentevisie | Jaargang 16 | Nummer 2 | Februari 2004 |
Voormalig D66-coryfee, nu Menzis-topman Roger van Boxtel:
“Ik ga de zorg veranderen” Raaltenaar Harrie ten Have, algemeen directeur Spar: ‘Er moeten 200 Spar-supermarkten bijkomen’
| Twentevisie | Jaargang 16 | Nummer 2 | Februari 2004 |
2
Inhoud
Harrie ten Have De Raaltenaar in hart en nieren is verantwoordelijk voor de Spar-revival en wil het aantal vestigingen laten groeien van 300 naar 500.
4
4
Spar in de aanval
6
Roger van Boxtel stelt orde op zaken in de zorg
11
SoWeCo’s Will Visscher neemt afscheid
19
Pizza’s via internet
21
Terminal: oorlog tussen gemeente en ondernemers
25
Pleidooi voor oostelijke fondsen
28
Het kasrondje is asociaal
36
Beeldverslag Memphis
39
Special financiële dienstverlening
48
Twentevisie. 02/2004
‘Schaatsen wordt sport voor elite’
Roger van Boxtel De oud-politicus strijdt sinds een jaar voor betaalbare zorg als zorginkoper bij Menzis, het overkoepelende orgaan van zorgverzekeraars Amicon en Geové.
6
Financiële dienstverlening In deze special aandacht voor een aantal aspecten die te maken hebben met financiële dienstverlening, onder meer de nieuwe Wet Financiële Dienstverlening die moet leiden tot sanering in de financiële markt.
39
Colofon Twentevisie is een onafhankelijk economisch magazine dat maandelijks (m.u.v. juli/augustus) verschijnt voor ondernemers in Twente. In dit blad zijn onder meer verhalen opgenomen van interviews die hebben plaatsgehad in het economische radioprogramma ‘Memphis’ dat elke eerste zaterdag van de maand wordt uitgezonden via Radio Oost. De opnames vinden op dinsdag daaraan voorafgaand plaats in de TOS-ruimte van het Arke Stadion in Enschede. Daarnaast fungeert Twentevisie als officieel mededelingenorgaan voor deelnemers van de Industriële Kring Twente. Uitgever MediaSales Nederland bv., Anninksweg 50, Hengelo, Postbus 702, 7550 AS Hengelo, Telefoon 074 - 245 52 52, Fax 074 - 250 35 13, E-mail:
[email protected], Website: www.twentevisie.nl Directie Martin Wermer Blad managers Anno Oude Engberink, Marion Kosterink Redactie Jan Medendorp (hoofdredacteur) Mario van Santen, Martin Steenbeeke, Eric Brinkhorst (fotografie), Jaap Baart (fotografie columns) Redactie IKT Niko Wind, Saskia Rikhof-Slot, Jaap Baart
NORIT is één van de voorbeelden van een traditioneel industrieel bedrijf (Leushuis) dat door de input van hoogwaardige kennis (vanuit X-flow) kon groeien tot een wereldspeler; dé specialist in zuiveren en filtreren.
58
Businessbladen
9
Personeel en Organisatie
14
Nieuws en Feiten
17
Online Strategie
27
Juridisch Gezien
30
Onroerend Goed
35
Financieel Accent
53
IKTelgids
57
IKTvisie op ...
67
Scope en IKT-nieuws
Ondanks dat Twentevisie een fraai onafhankelijk blad is, neemt het aantal advertenties af. Daar doen we niet ingewikkeld over. Dat het pas zo laat gebeurde, verbaasde me wel, want ik zag de Wegener-kranten al jaren geleden dunner en dunner worden. De basis voor een blad dat door de lezer opengeslagen wordt, zijn goede verhalen. Daarvan blijf ik overtuigd. Daarom heb ik me nooit druk gemaakt om al die andere blaadjes als Business 2000+, Kijk op Oost-Nederland en weet ik hoe ze allemaal heten. De ondernemers mogen bij die flutsels zo’n beetje zelf tekst en foto’s aanleveren. Bij Twentevisie leidt dat enkel keertje tot conflicten omdat ondernemers nauwelijks invloed hebben op de inhoud, hoeveel ze ook adverteren.
68
Twente Agenda
58
Norit floreert in nieuwe behuizing
60
300 jarig Ten Cate gaat voor technologie
62
Power-Packer scoort met Kaizen-concept
65
Uitdagingen voor maakindustrie
66
Efficiency in gezondheidszorg
(fotografie) Secretariaat IKT Hengelosestraat 585, Postbus 5501, 7500 GM Enschede, Telefoon 053-48 49 980, Fax 053 - 48 49 985 E-mail:
[email protected], Website: www.ikt.nl Advertentie-exploitatie MediaSales Nederland bv., Jeroen Achterberg, Willeke Assink, Aleid Kluivers, Telefoon 074 - 245 52 52, Fax 074 - 250 35 13, E-mail:
[email protected] Advertentiemateriaal aan MediaSales Nederland bv., Postbus 702, 7550 AS Hengelo Privé-abonnementen Kosten: € 35 per jaar (10 nummers). Opgave: alleen per fax 074 - 250 35 13 of E-mail:
[email protected] Basis lay-out & vormgeving TerZake. reclameadvies, Hengelo Lithografie Laserline, Hengelo Druk Roelofs, Enschede Coverfoto Eric Brinkhorst, Beckum Oplage De oplage bedraagt ongeveer 6.500 exemplaren en wordt verspreid onder IKT-deelnemers, bedrijven met meer dan 5 werknemers, en zogenoemde ‘decision makers’. Artikelen uit deze uitgave mogen niet zonder toestemming van de uitgever worden overgenomen. Aan de inhoud van dit blad kunnen geen rechten worden ontleend. © MediaSales Nederland bv
Tubantia is een tijdje geleden met De Ondernemer begonnen, nadat ze eerst de economieredactie weer hadden opgetuigd. Daarvoor was economie voor de krant van ondergeschikt belang. Twee door mij overigens zeer gewaardeerde redacteuren hebben in het laatste nummer een uitgebreide advertorial geschreven waarom ondernemers in De Ondernemer moeten adverteren. Directeur Driehuis legt uitvoerig uit dat hij uitsluitend met dat krantje is begonnen omdat in die markt nog geld zit... De collega’s van De Stentor maken al langer De Ondernemer maar met een aparte redactie omdat zoals directeur Victor Doorn zei: ‘Daar liggen de normen wat lager dan in de rest van de krant’.
3
Commentaar
Norit floreert
Rubrieken
Ik lees ook een reactie in dat artikel van IKTbaas Loppersum die zegt zich soms te ergeren aan de kritische artikelen in dit blad, ‘maar dat liever te lezen dan advertorials’. Een advertentie van deze uitgeverij in Tubantia werd geweigerd. Het is blijkbaar oorlog in de wereld van de businessbladen. Het zal wel. In de laatste uitgave van De Ondernemer mocht Henk Bolk uitvoerig vertellen hoe een beroepschauffeur volgens hem moet werken. Prima, helemaal goed, als hij mij dan maar belt met het echte nieuws over de ruzie met Hengelo over de combiterminal.
Twente visie. 02/2004
De opdracht aan Roger van Boxtel om de zorg te veranderen
‘Geen macht, het gaat hebben. Dat is een hele grote opgave gelet op de vergrijzing. Dat betekent dat je het niet van macht moet hebben, maar van gezag en ideeën.” Maar het gezag van Menzis wordt niet door iedereen erkend, en ook met de ideeën over een betaalbare zorg verschillen. Amicon had in het verleden hoogoplopende ruzies met de huisartsen over de hoogte van vergoedingen en stond onlangs tegenover de apothekers in de rechtbank. In het geschil over de verstrekking van de goedkoopst mogelijke medicijnen bepaalde de rechter dat Amicon wel de levering van goedkopere medicijnen mag verlangen, maar niet nadat er privaatrechtelijk een akkoord over is bereikt met de beroepsgroep. Het is de ruzie waard geweest, meldt Van Boxtel.
4
Fraude
Roger van Boxtel in zijn nopjes bij zorgverzekeraar Menzis: “Ik heb geen zin in politieke baantjes, ik maak mijn werk bij Menzis af.”
De politiek zegde hij vaarwel, teleurgesteld als hij was hoe D66 werd afgerekend op nog eens vier jaar paars. Nu zet Roger van Boxtel (1954) zich als zorginkoper bij Menzis in voor de publieke zaak: een betaalbare zorg. De apothekers, huisartsen en ziekenhuizen hebben inmiddels al kennis gemaakt met de macht van één van grootste zorgverzekeraars. En het is best wel handig dat hij in Den Haag nog ‘enkele bekenden’ weet te vinden. “Ik probeer de zorg veilig te stellen voor de mensen die het nodig hebben.”
(door Mar tin Steenbeeke en Jan Medendorp)
Twente visie. 02/2004
Roger van Boxtel, was van 1998 tot 2002 als minister van grote stedenbeleid een minister zonder eigen departement. Als directievoorzitter van Menzis Zorg is er hij er niet erg op vooruit gegaan. Zijn bureau staat in een klein kantoor, weggedrukt in Zwolle nota bene naast het Groene Land, met om zich heen een handjevol mana-
gers en een secretaresse. Maar uiterlijke schijn bedriegt. Wie voor 1.8 miljoen verzekerden van Amicon en Geové zorg mag inkopen, moet wel een machtig man zijn. Maar macht is niet het juiste woord, zegt Van Boxtel. “Het is geen macht. Ik probeer de zorg veilig te stellen voor al die mensen die dokters, verpleegsters, bedden nodig
“Er ligt nu een akkoord met de apothekers, daarom ben ik ook blij dat we het gedaan hebben. Apothekers zijn goede zorgverleners, maar zij hebben in het verleden als handelaren veel extra geld kunnen verdienen dankzij enorme bonussen. Er is 850 miljoen euro aan bonussen bij de apothekers gebleven wat wel door de premiebetalers is opgebracht en wat dus niet voor de zorg is aangewend. De politiek heeft het jarenlang op zijn beloop gelaten en ik vind dat dàt geld terug moet komen naar de gezondheidszorg. Zeker als je ziet dat op andere plekken in de zorg, bijvoorbeeld de thuiszorg, alles duurder wordt. Heel Nederland ziet dat het niet klopt dat die 850 miljoen premie zomaar verdwijnt en dat is geen ‘apotheker pesten’.” Om duidelijk te maken dat het hem ernst is, schroomt Menzis niet om frauderende zorgaanbieders aan te klagen. Er is inmiddels een dossier opgebouwd waarin geschat wordt dat Menzis voor zeker 500.000 euro benadeeld is. Dat varieert van een apotheker die een recept over meer leveringen ‘knipt’, zodat hij per levering meer geld kan vangen, tot een geneesmiddelenfabrikant die na het aflopen van een patent op een bepaald medicijn zijn prijs voor dit product verhoogde in plaats van verlaagde. Van Boxtel: “Ineens trok die nieuwe fabrikant zijn prijs sterk op. Nou dat heb ik in een markt nog nooit meegemaakt. Dat een bedrijf ineens een totaal nieuwe markt krijgt aangeboden en als reactie zijn prijzen verhoogt. We zijn naar de NMA gestapt om dat uit te zoeken.”
om gezag en ideeën’ Oldenzaal Wie 1.8 miljoen verzekerden vertegenwoordigt, en ook nog eens oud-minister is, heeft enig recht van spreken. Maar in Oldenzaal en Enschede vragen ze zich vertwijfeld af of Van Boxtel zijn macht niet overschat. Toen hij zich wilde mengen in het conflict tussen het Medisch Spectrum Twente en de Oldenzaalse actiegroepen die pleiten voor het behoud van een volwaardig ziekenhuis werd hem door zowel de directie van het MST als de Oldenzaalse actiegroepen duidelijk gemaakt dat ze niet op zijn tussenkomst zaten te wachten. Toch vindt Van Boxtel zichzelf partij. “Wij geven polissen aan mensen waarin staat dat we zorg geven. Als patiënten bij de rechter zouden klagen over niet goed verleende zorg, dan zegt de rechter dat ik als zorgverzekeraar aansprakelijk ben voor bereikbaarheid, toegankelijkheid en kwaliteit. Dus hebben wij ons daar mee te bemoeien en dat heeft niets te maken met marktwerking.” “In Oldenzaal vechten wij voor het overeind houden van een goede ziekenhuisvoorziening. De plannen van het MST hebben wij pas heel recentelijk ontvangen, dat heeft dus erg lang geduurd. Wij stellen een aantal eisen: wij vinden dat er een vorm van spoedeisende zorg overeind moet blijven, huisartsenzorg en ambulancevoorziening. Er valt met ons te praten over herverkavelen van sommige onderdelen van de zorg. Het belang van kwalitatief goede zorg staat daarbij voorop, daar mogen de inwoners van Oldenzaal van uit gaan. Het is daarom heel vervelend dat er al jaren een slepend conflict is met een heel actieve patiëntenvereniging.”
Ziekenhuizen De rol van zorgverzekeraars is de laatste jaren veranderd. Zelf werpen zij zich op als ‘regisseur van de zorg’. Als spin in het web van apothekers, huisartsen, ziekenhuizen, privé-klinieken, specialisten, tandartsen en andere spelers wil ook Menzis een stem hebben in de prijs-kwaliteitverhouding van de geleverde zorg. Met ziekenhuizen werden vroeger alleen in hoofdlijnen afspraken gemaakt over budgetten, nu wordt er bijvoorbeeld ook inhoudelijk meegepraat over het aantal en de aard van behandelingen. Toch bestaan er nog steeds wachtlijsten, worden mensen later dan wenselijk behandeld of moe-
ten ze naar het buitenland uitwijken. Van Boxtel noemt de wachtlijsten “heel vervelend”, maar vraagt om geduld. “Wij praten met die ziekenhuizen en vragen ‘haalt u nou echt alles uit de kast voor wat betreft de logistiek, meer operatieruimte’. Er stonden vroeger operatiekamers leeg en nu kunnen we de druk op directies opvoeren. Wat doet u ’s avonds, wat doet u in het weekend, werkt u ook samen met andere instellingen? En als op elke vraag het antwoord ‘nee’ is, hebben wij het recht ergens anders heen te gaan. Ik ga liever niet naar het buitenland, heb liever Nederlandse patiënten met Nederlandse dokters en verpleegsters, maar op sommige terreinen moet dat wel. Er zijn in het oosten van het land grote wachtlijsten orthopedie. We hebben onlangs een intentieverklaring afgesloten met de kwalitatief hoogwaardige Maartenskliniek in Nijmegen. Dat houden wij ook de ziekenhuizen in ons werkgebied voor: als jullie niet het beter gaan doen, gaan we daar heen met onze klanten.”
‘Als ziekenhuizen het niet beter doen, gaan we elders heen’ Politiek Van Boxtel klinkt betrokken. Voor zover er een beeld is ontstaan dat een teleurgestelde politicus is bezweken voor het eerste het beste baantje in het bedrijfsleven, behoeft dat bijstelling. Van Boxtel: “Ik heb bij een andere zorgverzekeraar ooit 1,5 jaar interim-management gedaan. Als kamerlid had ik de portefeuille gezondheidszorg. Ik vind gezondheidszorg een prachtige sector. Er gaat 40 miljard euro in om, het heeft te maken met ethiek, met mensen. Er moet een hoop veranderen om het beter te maken. De aanspraak op zorg zal de komende jaren verdubbelen, dus we moeten nadenken over nieuwe manieren van zorgverlening. In de gezondheidszorg zijn altijd veel stellingen in beton gegoten. Deze minister heeft gezegd dat hij veel meer verantwoordelijkheden bij verzekeraars wil neerleggen. En ik vind dat een uitdaging. Dat betekent dat er gerammeld moet worden aan heilige huisjes.
Nee, ik bedoel niet de rollator van de heer Hillen. Wel vind ik dat de AWBZ op de schop moet. Er is de afgelopen jaren heel veel in terecht gekomen wat er mijns inziens niet in terecht hoort, dat stamt nog uit de tijd van Simons. Dat pad is gelukkig verlaten. Er zijn een aantal dingen die mensen heel goed zelf kunnen betalen, er zijn zaken waartegen mensen zich kunnen verzekeren, desnoods aanvullend op de basisverzekering die er over twee jaar aankomt. En de AWBZ moet een wet worden zoals hij was bedoeld: voor onverzekerbare langdurige risico’s. Iedereen krijgt een basisverzekering, de concurrentie tussen verzekeraars zal gaan over de aanvullende verzekering. We kijken nu als Menzis naar verzuimverzekeringen, aanvullingen op de WAO-uitkeringen. Dat hoort bij zorg.”
5
Verlies Menzis heeft in 2002 een verlies geleden van 43 miljoen euro, hoofdzakelijk veroorzaakt door koersverliezen bij beleggingen. Een fors bedrag, maar Van Boxtel nuanceert. “Jarenlang hebben wij een luxe periode gekend waarin wij belegden op de beurs. Dat is de afgelopen jaren bij iedereen mis gegaan. Wij zijn onderlinge waarborgmaatschappijen. Als wij geld overhouden gaat dat altijd terug in de zorg, wij gaan er niet van op vakantie. Wij speculeren niet. We hebben op enkele miljarden omzet (2.3 miljard - red) 43 miljoen euro verloren. Het is een kleine verhouding, maar ik geef direct toe, het was niet leuk. We hebben orde op zaken gezet in eigen huis, onder meer via efficiency. Minder mensen moeten beter werk leveren. En zelfs de premies kunnen we verlagen. Het resultaat over 2003 wil ik nog niet kwijt maar we gaan weer naar de nul.” Het nadeel van een ex-bewindsman is dat hij altijd genoemd wordt als kandidaat voor een willekeurige burgemeestersbaan, of andere ministerspost. Wat Van Boxtel betreft, is daar voorlopig nog geen sprake van. “Ik heb op dit moment absoluut geen belangstelling voor politieke baantjes. Ik heb gekozen voor een loopbaan bij Menzis. Daar heb ik een hele nieuwe businessunit kunnen opzetten om die inkoop beter te doen. Het staat nog in de kinderschoenen en het lijkt me fantastisch dat een aantal jaren te doen. Dan kun je niet zomaar ‘tabee’ zeggen...” ■
Twente visie. 02/2004
‘Er is ruimte voor
De boodschap van Spardenken nog steeds redelijk stoffig en oubollig over Spar. Zij associëren ons met die kleine winkel op de hoek, die de Spar in de jaren vijftig ooit was.” Het Spar-imperium heeft zich de laatste tijd in ras tempo uitgebreid. In tegenstelling tot de trend dat supermarkten alleen maar groter en groter worden - naar het voorbeeld van de Franse weidewinkels gelooft Spar heilig in een toekomst voor de buurtsupermarkt. Een bevolking van minimaal 1.500 mensen, een winkeloppervlakte van 300 vierkante meter en een lokale ondernemer die aanvoelt wat de plaatselijke behoeften zijn, zijn voor Spar voldoende. Inmiddels zijn er in Nederland 321 Spar-supermarkten. “Ik ben ervan overtuigd dat er ruimte is voor vier- tot vijfhonderd van dit soort winkels in Nederland. En er komt nog meer ruimte,” zegt Ten Have.
6
Stomerij
In de filosofie van de in Raalte opgegroeide baas van Spar Nederland, Harrie ten Have, keert Spar net zo prominent terug in het straatbeeld als vijftig jaar geleden.
Spar groeit tegen de trend in. Terwijl andere winkeliers kleine kernen en wijken de rug toekeren, gelooft Spar heilig in een toekomst voor de buurtsupermarkt. En waar beursgenoteerde supermarktconcerns alles zetten op schaalvergroting wil Spar zich met betrokken filiaalleiders wortelen in de samenleving. In de filosofie van de in Raalte opgegroeide baas van Spar Nederland, Harrie ten Have, keert Spar net zo prominent terug in het straatbeeld als vijftig jaar geleden. De komende jaren moeten er nog eens een kleine tweehonderd Spar-supermarkten bijkomen.
(door Mar tin Steenbeeke)
Twente visie. 02/2004
Bij het afscheid van het hoofdkantoor in Zevenbergen geeft hij een miniatuurvrachtwagen en een handvol buttons mee. Zelf speldt hij pontificaal een button op zijn jasje, voordat de fotograaf zijn werk mag doen. Directeur Harrie ten Have draagt zijn eigen steentje bij aan de nieuwe reclamecampagne van de super-
marktketen. Met een nieuwe slogan Spar is de boodschap - en een imagocampagne op radio en tv moet in 2004 duidelijk gemaakt worden dat Spar een moderne buurtsupermarktketen is. “Klanten die bij ons kopen hebben wel een positief beeld maar mensen in gebieden waar wij niet vertegenwoordigd zijn,
Nederland telt nu nog zo’n acht buurtsupermarktformules, maar dit zullen er in de ogen van Ten Have over een aantal jaren nog slechts twee zijn. Twee grote buurtsupermarktketens, waarvan uiteraard Spar er één is, hebben dan voldoende draagvlak en massa om de concurrentiestrijd met de grote supermarkten aan te gaan. Dat iemand geen boodschappen doet in zijn eigen dorp heeft volgens Ten Have niet zozeer te maken met de prijs maar vooral met het oude imago van de buurtsupermarkt. “Die was te traditioneel, te achterblijvend en leverde niet alles wat de consument graag wilde.” Door de winkels te moderniseren en te voorzien van extraatjes als een stomerij en een foto-ontwikkelservice denkt Spar de trek naar de grote stad te kunnen voorkomen. Niet zonder trots meldt Ten Have dat in de verkiezing ‘Buurtsuper van het jaar 2004’, georganiseerd door het Centraal Bureau voor de Levensmiddelenhandel, de nummers één, twee en drie alle het Spar-logo dragen.
Kruidenierswinkel Harrie ten Haves voorliefde voor de buurtsuper is historisch bepaald. Zijn opa dreef al een kruidenierswinkel annex café en maalderij in Boskamp, nabij Olst. Zijn vader nam in 1947 een kruidenierswinkel in Raalte over. De winkel draaide niet goed, waardoor Ten
vijfhonderd Spar-winkels’
baas Harrie ten Have Have sr. de winkel en aanpalende stallen ombouwde tot een groothandel. Ondanks de concurrentie van een groothandel uit Deventer, Schuitema, slaagde Ten Have sr. erin het bedrijf uit te bouwen. In 1966 verplaatste hij na een overname de hoofdvestiging naar Aalten in de Achterhoek. Het bedrijf telde op enig moment een supermarktgroothandel, vijftien eigen supermarkten, een horecagroothandel en een ontwikkelingsbedrijf voor de bouw en exploitatie van nieuwe supermarkten. Harrie ten Have behoorde met enkele van zijn broers tot de vijfhonderd werknemers. In 1981 werd het bedrijf door Ten Have sr., enig aandeelhouder, verkocht. Harrie ten Have werkte nog een aantal jaren voor de nieuwe eigenaar, Kraan en Van Kuyk, maar dat liep slecht. “”Er was puur sprake van mismanagement,” zegt Ten Have.
‘De huidige prijzenslag is waanzin’
Karsten Na een aantal malen te zijn overgestapt naar verschillende bedrijven in de supermarktsector (VDB, Karsten, Van Eerd), werd Ten Have in 1999 benaderd om algemeen directeur van SparNederland te worden, onderdeel van het Laurus-concern. Laurus had op dat moment de strategie afgestemd op grootschalige supermarkten, zoals Super De Boer, Konmar en Edah. Voor de kleine formule, zoals de Spar, was volgens Ten Have eigenlijk geen keuze gemaakt. “Laurus was en is een beursgenoteerd bedrijf. Ik moest als eindverantwoordelijke voor het resultaat van Spar maar één ding doen: de begroting halen, linksom of rechtsom.” Ten Have kwam in conflict met de Raad van Bestuur, die enkel een groeiend nettoresultaat voor ogen had. In de filosofie van Ten Have ligt “een groot deel van het resultaat op de winkelvloer.” Spar werkt uitsluitend met franchisenemers. Doordat Laurus een groeiend nettoresultaat verlangde, kwam het gemiddelde inkomen van
deze franchisenemers in de ogen van Ten Have onder druk te staan. Waardoor het uiteindelijk niet aantrekkelijk zou zijn om een buurtsupermarkt te exploiteren. Ten Have won het conflict. De Raad van Bestuur stemde in om, ten gunste van het inkomen van de franchisenemers, het begrootte nettoresultaat tijdelijk met dertig procent te verlagen. Omdat Ten Have tegelijkertijd verlangde dat er fors werd geïnvesteerd in de bouw van nieuwe distributiecentra voor de Spar-winkels, werd hij min of meer voor gek verklaard. ‘Het lijkt wel of je een gaatje in je hoofd hebt. We kunnen de Spar beter verkopen’, kreeg Ten Have te horen. “Maar dat wilde ik ook horen.”
supermarktketens de aandeelhouders de gevolgen van de prijsverlagingen merken, voelen de zelfstandige winkeliers de prijsverlagingen in hun eigen portemonnee. Wellicht sluiten ook enkele Spar-winkels, zegt Ten Have, maar aan de andere kant biedt de situatie ook mogelijkheden om nieuwe supermarkten over te nemen. “Wij zien dat de kleinere vestigingen van ketens als Edah, Super de Boer en Albert Heijn in de problemen komen en dat ze wellicht afgestoten worden.” Ten Have is momenteel met grote concerns in onderhandeling om enkele kleine filialen over te nemen. De Spar die een Albert Heijn-winkel overneemt? “Het zou kunnen.” ■
7
Supermarktoorlog In het supermarktconcern Sperwer (bekend van de Plus-supermarkten) vond Ten Have de sterke partner die nodig was om Spar los te weken van Laurus-concern. Bovendien kreeg Spar de mogelijkheid om zich aan te sluiten bij de inkooporganisatie Superunie. Sperwer heeft 75% van de aandelen, het Spar-management 15% en de vereniging van Spar-detallisten de overige tien procent. Spar heeft een heel sterke band met de franchisenemers. Die franchisenemers moeten niet alleen een kundig ondernemer zijn, maar ook met beide voeten in de gemeenschap staan. Op het voetbalveld, de tennisvereniging of in de plaatselijke kroeg moet hij zijn oren en ogen goed open houden. “Spar kan nog zo’n fantastische standaardwinkelformule uitdenken maar als de vertaalslag naar de plaatselijke markt uitblijft, kan ik de winkel over een half jaar weer sluiten.” Sluiting van supermarkten kan ook in de hand gewerkt worden door de huidige supermarktoorlog. Ten Have betitelt de prijzenslag als waanzin. “De consument van grote beursgenoteerde supermarktketens heeft jarenlang teveel betaald om de aandeelhouders tevreden te stellen.” Nu verlagen de grote concerns, met in hun kielzog de buurtsupermarkten, de prijzen, maar over een aantal jaren, als er een kaalslag in de branche heeft plaatsgevonden, zullen de prijzen volgens hem weer naar het oude niveau stijgen. Dat is dan wel ten koste gegaan van de zwakkere broeders in de markt. Want waar bij de beursgenoteerde
De Spar-historie begint in 1932. Onder het motto ‘Door Eendrachtige Samenwerking Profiteren Allen Regelmatig’ bundelden zestien grossiers hun krachten: De Spar. Het centrale inkopen, één reclamebeleid voeren en een logo hanteren sloegen aan. Binnen vijf jaar was de formule over heel het land verspreid, met in totaal 2.200 aangesloten zelfstandige winkeliers. In de jaren vijftig kende de Spar zijn hoogtepunt met een marktaandeel van 15 procent. Na een periode waarin Spar een kwakkelend bestaan leidt, is het bedrijf sinds vijf jaar bezig om onder een nieuwe formule prominent terug te keren. Het marktaandeel ligt nu op 1,5%, maar moet groeien naar 2 tot 3%. De SparHolding (hoofdkantoor en twee distributiecentra) telt 320 mensen en een omzet van 350 miljoen euro (2003). “We zijn een gezonde onderneming,” is het enige wat Ten Have kwijt wil over de financiële resultaten. Buiten Nederland is de Spar-formule in 33 landen bekend. In totaal zijn er 16.000 vestigingen, tot in Japan, Zimbabwe en Australië. De verschillende autonome landenorganisaties werken samen in de Internationale Spar Centrale. Hierin wordt kennis uitgewisseld op het gebied van onder meer marketing en logistiek. Ook wordt de huisstijl internationaal bewaakt. Twente visie. 02/2004
+++ Twentevisie Event 2004 ? +++
+++ Vooraankondiging +++ Twentevisie Event 2004 +++ 28 oktober +++ meer info volgt +++
Het laten verrichten van een keuring is uiteraard ook geen garantie dat de medewerker ook na zijn aanstelling gezond blijft, maar voor bepaalde functies kan de gezondheidsstatus van de kandidaat heel bepalend zijn. Voor die bepaalde situaties laat de wetgever een keuring toe.
Wet op de Medische Keuringen Op 1 januari 1998 is de Wet op de Medische Keuringen (WMK) in werking getreden. De WMK stelt beperkingen aan bepaalde medische keuringen. Aanstellingskeuringen mogen bijvoorbeeld alleen worden verricht als het voor het vervullen van de functie noodzakelijk is dat de werknemer aan bepaalde eisen van medische geschiktheid moet voldoen. Zo kan een aanstellingskeuring geoorloofd zijn wanneer aan het verrichten van de functie risico’s verbonden zijn voor de gezondheid of de veiligheid van de werknemer. De WMK versterkt de rechtspositie van de sollicitant. De wet stelt onder meer dat in de wervingsadvertentie vermeld moet worden dat een aanstellingskeuring onderdeel uitmaakt van de sollicitatieprocedure. Ook is de werkgever verplicht om vooraf advies te vragen aan de Arbodienst over de inhoud en de rechtmatigheid van de aanstellingskeuring. Daarnaast is er een onafhankelijke commissie ingesteld (De Commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen) waarbij klachten over aanstellingskeuringen kunnen worden ingediend. De klachtencommissie beoordeelt deze en brengt de partijen hiervan op de hoogte. De klachtencommissie is onafhankelijk en deskundig op het terrein van aanstellingskeuringen.
Wanneer mag een keuring? De wet legt niet in detail vast voor welke functie wel of niet gekeurd mag worden, maar geeft wel richting aan wat wel en niet geoorloofd is:
• Als een werkgever denkt dat voor een bepaalde functie een aanstellingskeuring noodzakelijk is, moet hij eerst advies vragen aan de Arbodienst over de rechtmatigheid en de inhoud van de aanstellingskeuring. • Wanneer de werkgever na het advies van de Arbodienst besluit dat er een aanstellingskeuring moet worden verricht, dient in de advertentietekst te worden vermeld dat deze onderdeel uitmaakt van de sollicitatieprocedure. • Tijdens een sollicitatiegesprek mag de werkgever geen vragen stellen over de gezondheid van de sollicitant of over het ziekteverzuim bij de vorige werkgever. • De aanstellingskeuring mag alleen worden verricht door een aan de Arbodienst verbonden bedrijfsgeneeskundige.
Arbeidsgehandicapt? Zoals u inmiddels zult weten biedt de wetgeving een aantal voordelen bij het aannemen van arbeidsgehandicapte werknemers (onder meer loonteruggave via het UWV bij ziekteverzuim en premiekorting). U mag echter geen aanstellingskeuring gebruiken om er achter te komen of de sollicitant arbeidsgehandicapt is. U kunt wel in uw vacatureteksten of in het sollicitatiegesprek aangeven dat uw voorkeur hiernaar uitgaat. Naast de beperkingen op de aanstellingskeuring dient u bij een wervingstraject op enkele andere zaken te letten. Het volgen van een verkeerde procedure kan u duur komen te staan. Deze aandachtspunten komen in de volgende column aan bod! ■
De klachtenprocedure De sollicitant kan tegen de aanstellingskeuring een klacht indienen bij de commissie Klachtenbehandeling Aanstellingskeuringen. Deze commissie bestaat uit drie onafhankelijke leden, onder wie de voorzitter, en drie plaatsvervangende leden. Zij zijn deskundig op zowel het bedrijfskundige als het juridische vlak. De taken van deze commissie zijn op hoofdlijnen: • Het behandelen van en het geven van een oordeel over klachten en aanstellingskeuringen. • Het desgevraagd informeren van belangstellenden over de mogelijkheid tot indiening van een klacht over aanstellingskeuringen. De commissie heeft ter uitvoering van haar taak de volgende bevoegdheden: • Het inwinnen van informatie en het raadplegen en inzien van stukken, voor zover dit voor de vervulling van haar taak redelijkerwijs nodig is. • Het uitnodigen van personen die direct bij de ingediende klacht zijn betrokken en van getuigen. • Het inschakelen van deskundigen. Vanzelfsprekend hebben de leden, plaatsvervangende leden en de medewerkers van de commissie een geheimhoudingsplicht. Niet alleen de sollicitant, maar ook de keurend arts of de keuringvrager (de werkgever) kan een klacht indienen bij de commissie. Aan deze procedure zijn geen kosten verbonden.
B.R. Wagtenveld MBA Directeur Remedie
9
Column personeel & organisatie
Een medische keuring is bij een sollicitatieprocedure niet gebruikelijk. Het is met het toenemende verzuimrisico begrijpelijk dat werkgevers voordelen kunnen hebben bij een dergelijke aanstellingskeuring. De wetgever heeft echter stringente regels gesteld ten aanzien van dit selectiecriterium.
. S. nl ng IE ie. ni DV vis rle A te ve JK en st LI tw ien ON w. e d SO ww lijk PER op e k zak ND Oo rm IJVE fo L at JB Pl VRI OR VO
De medische keuring
Twente visie. 02/2004
8djcijhVXXdjciVcih VYk^hZjghW^ZYide bVVi\ZhcZYZcY^ZchikZgaZc^c\^cVYb^c^higVi^ZZc VXXdjciVcXn![^hXVVa"_jg^Y^hX]ZoV`ZcZcWZYg^_[h" VYk^hZg^c\#DcoZgZaVi^ZhWZ]dgZcidi]Zib^YYZc"Zc `aZ^cWZYg^_[!YZV\gVg^hX]ZhZXidgZcYZkg^_ZWZgdZeZc#
8djcijhVXXdjciVcih VYk^hZjgh]ZZ[iZZc\gddi
9ekdjki:hedj[d
9ekdjki>WhZ[dX[h]
9ekdjkiEcc[d
9ekdjkiIj[[dm_`a
9ekdjkiP[[mebZ[
%('&(-'-)*
%*'('-%--%
%*'.)+*'(%
%*'&*&'+&+
%(+*''&)(,
9ekdjki;cc[beehZ
9ekdjkiCWha[be
9ekdjkiHWWbj[
9ekdjkiLh_[p[dl[[d
9ekdjkiPmebb[
%*',+&(()&
%*),(+-(+-
%*,'(**,(+
%*)+**.*.%
%(-)**'+%%
9ekdjki;diY^[Z[
9ekdjkiEbZ[dpWWb
9ekdjkiIjWf^ehij
9ekdjkiM_[hZ[d
%*()(*('%-
%*)&*&%)&+
%*'')+),+%
%*)+*-&')%
VVciVakZhi^\^c\Zc^cDkZg^_hhZaZc;aZkdaVcY/Vai^_Y c^cjlY^gZXiZdb\Zk^c\#7gZc\ZZcWZodZ`VVc dcoZ^ciZgcZih^iZmmm$Yekdjki$dbkddgYZkZhi^\^c\h" eaVVihZcZcYZbZZhiVXijZaZ^c[dgbVi^Z#
mmm$Yekdjki$db
:[9ekdjkiYb_djWZl_i[kh K_j][b_Y^j09ekdjki beYWj_[;diY^[Z[
%R WORDT VAN U ALS ONDERNEMER IN DEZE CONSTANT VERANDERENDE SAMEN LEVING STEEDS MEER VERWACHT 'ELUKKIG STAAT U ER NIET ALLEEN VOOR )EDERE
%EN IN %NSCHEDE EO GRAAG GEZIENE
OPDRACHTGEVER HEEFT BIJ #OUNTUS EEN VASTE
PARTNER IN BUSINESS VOOR OP MAAT
CONTACTPERSOON UW STEUN EN TOEVERLAAT (IJ
GESNEDEN DIENSTVERLENING IN ADMINI
OF ZIJ VERDIEPT ZICH IN UW BRANCHE UW
STRATIE ACCOUNTANCY l CAAL JURIDISCHE
ONDERNEMING UW VISIE /NDERSTEUNT U OP
-EER WETEN
HET GEBIED VAN ACCOUNTANCY l SCAAL
0RAAT EENS VRIJBLIJVEND OVER UW SPECIl EKE
JURIDISCHE ZAKEN EN BEDRIJFSADVISERING
SITUATIE ENOF WENSEN MET DE #OUNTUS
!LTIJD BETROKKEN INSPIREREND DESKUNDIG
VESTIGING VAN UW KEUZE %N NEEM ALVAST
$AAR KUNT U BIJ #OUNTUS OP REKENEN
EEN KIJKJE OP mmm$Yekdjki$db
ZAKEN EN BEDRIJFSADVISERING .OG NIET KENNISGEMAAKT /NZE VESTIGINGS DIRECTEUR DE HEER "* "AREND -EIJER PRAAT U GRAAG BIJ %*()(*('%-
IjWhj[dZ[ edZ[hd[c[hi 9ZDcYZgcZb^c\hWZjgh kddg`deZcZckZg`deZc
7Zc_d_ijhWj_[[dWYYekdjWdYo >cdcoZk^h^Z^hYZVXXdjciVciZZckZgaZc\hij` kVcYZdcYZgcZbZg#DcoZVXXdjciVcih VYk^hZgZcjdeWVh^hkVcVXijZaZX^_[ZghZc dcil^``Za^c\Zc^cYZbVg`i^c]ZiVa\ZbZZc ZcjlWgVcX]Z^c]ZiW^_odcYZg#
9ekdjkim_`ijkZ[m[]
<_iYWWb#`kh_Z_iY^[pWa[d
5 DENKT AAN BEDRIJFSBEÔINDIGING MAAR
YVchig^`icddYoV`Za^_`#9VVgW^_l^aaZcl^_j
HOE VINDT U EEN GESCHIKTE OPVOLGER
\gVV\VYk^hZgZc#>ZYZgZ[VhZkVcZZc
5 WILT UITBREIDEN EN ZOEKT DAARVOOR
dcYZgcZb^c\`ZcioÉcZ^\ZcÒhXVaZ`cZaejc"
EEN PARTNER /P DE INTERNETSITE
iZcZcbd\Za^_`]ZYZc#=ZikgdZ\i^_Y^\
Jl^aij^iZgVVgYc^ZibZZgWZaVhi^c\WZiVaZc
^chX]V`ZaZckVcZZcYZh`jcY^\Z]Zaeiji^_Y^\
ONDERNEMINGSBEURSNL KUNT U GEHEEL
YZ_j^hiZ`ZjoZhiZbV`Zc#
ANONIEM OP UW GEMAK ZOEKEN NAAR VOOR U INTERESSANTE KOOP EN VERKOOP
5 LOOPT AL EEN TIJDJE ROND MET PLANNEN OM
8[Zh_`\iWZl_i[h_d]
PROl ELEN %£N OF MEERDERE PARTIJEN
EEN EIGEN ONDERNEMING TE BEGINNEN 5 WILT
7ZYg^_[hdcil^``Za^c\\VVikZZaVa\ZeVVgYbZi
GEVONDEN WAAR U VAN GEDACHTEN OVER
GRAAG EIGEN BAAS ZIJN ZELF UW WERKTIJDEN
\gdiZ^ckZhiZg^c\Zc#9ZoZdcil^``Za^c\Zc
WILT WISSELEN .EEM CONTACT OP MET
BEPALEN EN RUIMTE HEBBEN VOOR EIGEN
kgV\Zcdb^c\g^_eZcYZÒcVcX^
aZWZha^hh^c"
#OUNTUS 7IJ KUNNEN ALS GEEN ANDER
INITIATIEF MAAR U KOMT BIJ HET REALISEREN VAN
BEMIDDELEN EN ADVISEREN VAN CONTACT
UW IDEEÔN NOGAL WAT OBSTAKELS TEGEN 5 KUNT
TOT CONTRACT "ENIEUWD WAAROM "EL
BIJ #OUNTUS MET AL UW VRAGEN OMTRENT NIEUW
%*'('-%--% EN VRAAG NAAR DE HEER
ONDERNEMERSCHAP TERECHT /NS EERSTE GESPREK
hVbZcbZijlVikddgjYZWZhiZhigViZ\^Z^h#
(2 %RIK 3CHOEMAKER !!&"
IS GEHEEL VRIJBLIJVEND EN KOSTELOOS
>cVaaZ\ZkVaaZcbVVilZg`#
\Zc#LVi^hkZgVcilddgY!lZa`ZhjWh^Y^Zbd" \Za^_`]ZYZco^_cZg4C^ZjlZlZi"Zc gZ\Za\Zk^c\W^ZYi`VchZcZckdgbiWZYgZ^\^c" \Zc#DcoZWZYg^_[hVYk^hZjghVcVanhZgZc
9ekdjki$:WWhakdjkefh[a[d[d$
;[dheji_dZ[XhWdZ_d]
Will Visscher laat gespreid bedje achter bij SoWeCo in Almelo
‘SW is eigenlijk asociaal’ Will Visscher vertrekt op 1 april als directeur van de sociale werkvoorziening Soweco in Almelo. Visscher laat een fraai bedrijf achter aan zijn opvolger die uit eigen gelederen komt. Een lofzang op een man met visie die het gelukte een kwalitatief hoogwaardige Raad van Commissarissen aan te stellen, de betrokken gemeentes op afstand te laten te zetten als pure aandeelhouders en een eigen vermogen op te bouwen. Er zijn sociale werkvoorzieningen in de regio waar het een tikkeltje minder gaat.
11
(door Jan Medendorp)
In Losser, Oldenzaal en Denekamp maken de gemeenteraden zich oprecht zorgen hoe die miljoenentekorten moeten worden opgevangen. De ondernemingsraad denkt dat er een flinke reorganisatie zal komen. Will Visscher wil niet over zijn collega praten, behalve dat hij zich ook verbaasd heeft hoe het tekort in een jaar tijd zo hoog kon worden. “Wijlen Ten Cate-topman Georg Reudink heeft ooit gezegd: ‘management is cause, anything else is effect’. En daarmee ben ik het eens.” En dat zijn in Oldenzaal ontslagen collega Govaarts zich in al die jaren slechts een enkele maal heeft laten zien bij het collegiaal overleg dat maandelijks door de (circa tien) directeuren van de werkvoorzieningen in Overijssel en Drente wordt gehouden. “Ook daar heb ik me over verbaasd.” Eén keer liet Govaarts van zich doen spreken, dat was tijdens zijn introductie toen hij in één moeite door zijn voorganger (Van Wijngaarden) tot aan diens schoenveters afbrandde. Dat zingt nog steeds rond in het kleine wereld van werkvoorzieningen. “Daar laat ik me niet over uit, je kwam hier toch om te horen hoe het hier de afgelopen negen jaar is gegaan.”
Asociaal In 1969 is de Gemeenschappelijke Regeling opgezet. “Toen werd bedacht om alle gehandicapten op een hoop te vegen, plat gezegd, muur er omheen en een zak geld naar binnen. Ik heb het bestaan van sociale werkvoorzieningen
Will Visscher verlaat een gezond SoWeCo. “Ik wil een Raad van Commissarissen met een bedrijfsmatige achtergrond die mij regelmatig op mijn vestje kan spuwen.”
altijd asociaal gevonden. Tegenwoordig praten we veel over integratie van allochtonen, maar ik hoor zelden iets over integratie van gehandicapten. Het huidige systeem moet op de schop.” Dat is in 1998 gebeurd, maar niet zoals Visscher dat had gewild. Er werd bezuinigd en de voorwaarden voor mensen om in te stromen werden fors verzwaard. Dat is de reden dat er sindsdien nauwelijks meer mensen doorstromen van de werkvoorziening naar het reguliere bedrijfsleven. Voordien trouwens ook niet, maar dat had een andere reden. “Mensen uit de groep van 1969 tot 1998 konden soms wel, maar wilden
niet. De sociale werkvoorziening was een veilig nest voor hen.”
Dividend De overheid heeft de bijdrage per man of vrouw in de sociale werkvoorziening in de afgelopen jaren drastisch afgebouwd tot 22.000 euro. “Daarvan kan ik de lonen niet eens betalen, laat staan de gebouwen en de rest van de infrastructuur.” Er werken bij SoWeCo ongeveer 2000 mensen van wie bijna 1700 als SW’er. Voor die mensen wordt in totaal 35 miljoen euro overgemaakt. Aan facturen stuurt SoWeco ongeveer 26 miljoen euro rond, dus de totale omzet bedraagt meer dan 60 miljoen
Twente visie. 02/2004
Vijf apparaten voor e-mail, faxen, scannen, voice-mail en SMS? iXware
Of één die werkt voor vijf. Moeilijk bereikbaar voor e-mail of faxberichten? Overvolle archiefmappen? Dan is het softwarepakket iXware voor u de oplossing. iXware is opgebouwd uit 5 modules. Met iXware integreert u fax-, e-mail, SMS- en voiceberichten. Deze kunnen via één virtuele inbox worden uitgewisseld. Dat klinkt ingewikkeld, maar iXware kan op elke werkvloer worden ingeschakeld. Dus ook op de uwe.
De beste merken werken nog beter voor u als er een naam achter staat. Gedon Groep Twentepoort Oost 12 7609 RG Almelo Tel: 0546 - 80 40 20 Fax: 0546 - 80 40 30 E-mail: info@ gedon.nl www.gedon.nl
13
euro. “En daarvan houd ik over,” zegt Visscher simpel. De winst vloeit naar het eigen vermogen. En als het boven een bepaald niveau komt, betaalt SoWeCo dividend en als het te laag wordt, moeten de betrokken gemeenten (als aandeelhouders) bijstorten. Dat is in een paar zinnen simpel opgeschreven, “maar we hebben in de afgelopen jaren op dat vlak missionarissenwerk richting politiek moeten te verrichten.” Niet vreemd want in de beginperiode van Visscher moesten de gemeenten miljoenen ophoesten om een grootscheepse reorganisatie te bekostigen. “Zie dat als een investering van aandeelhouders, dan hebben ze later ook recht op dividend.” De gemeentes hebben de afgelopen jaren tot drie keer dividend ontvangen.
‘Wethouders zaten in spagaat bij mij aan tafel’ Joop ter Haar Toch is het Visscher gelukt de structuur te veranderen. Soweco was de eerste sociale werkvoorziening NV in Nederland. “Wethouders zaten in spagaat bij mij aan tafel. Die waren als wethouder verantwoordelijk voor de groenvoorziening in hun gemeente en wilden uit hoofde van die functie zo min mogelijk betalen aan SoWeCo en als bestuurder van SoWeCo wilden ze een zo hoog mogelijke opbrengst.” “Ik wil een Raad van Commis-
sarissen met een bedrijfsmatige achtergrond die mij regelmatig op mijn vestje kan spuwen.” Met mensen als Leo van den Akker (vroegere bestuursvoorzitter Amicon), Joop ter Haar (OAD), de Hengelsoe transporteur Henk van Wezel, Jac van Eck (bestuursvoorzitter Fortis Nederland) en hoogleraar Olaf Fisscher is dat goed gelukt. “De sociale werkvoorziening moet er ook een economische doelstelling op nahouden. Omgekeerd geldt trouwens ook dat een bedrijf er naast de economische een sociale doelstelling op na moet houden.”
Overnames De tijd dat een man in een plantsoen over een schoffel hing en glazig voor zich uitkeek, is niet meer. “Onze mensen vinden het prettig als ze ’s avonds thuis komen met het zweet op de rug. We hebben hun inspanningen niet alleen met een schouderklopje en kerstpakket beloond, maar ook met een winstdeling en dat was vast niet volgens allerlei regels, maar toch.” Ook de tijd dat sociale werkvoorzieningen concurrentievervalsend zijn dankzij alle subsidies is volgens Visscher geweest. “Onze offertes zijn vergelijkbaar met die van andere bedrijven in de sector. Onze winst komt uit marktgericht werken, efficiënt werken. We hebben product-marktcombinaties ontwikkeld. Niet alleen meer het traditionele schoffel- en drukwerk.” “We waren één van de eerste werkvoorzieningen die andere bedrijven overnamen. Als de samenleving het belang van integratie niet onderkent, dan gaan wij bewijzen dat het kan. In de bedrijven die we overgenomen of opgestart hebben, is
statutair verankerd dat de verhouding altijd 50-50 is tussen valide en minder valide mensen. Ze staan allemaal op dezelfde loonlijst en ze verdienen hetzelfde als ze hetzelfde doen. Het probleem is dat de niet-gehandicapte werknemer moet accepteren dat zijn collega die een lagere prestatie levert wel hetzelfde loon krijgt. Dat doe je door een appèl te doen op hun sociaal maatschappelijke betrokkenheid.”
Taakstraf Is er dan niets slechts te vertellen over SoWeCo? Jawel, onlangs heeft iemand die zijn taakstraf via SoWeCo vervulde alle zakken van zijn tijdelijke collega’s gerold. “Dat was een incident. Wij hebben een afspraak met het openbaar ministerie dat delinquenten hun taakstraf via ons kunnen vervullen. Dat maakt onderdeel uit van onze visie op sociaal maatschappelijk ondernemen. En dan is het vervelend als iemand de zakken rolt. We hebben maatregelen getroffen om dit soort zaken te voorkomen, want we gaan er wel mee door.” En omdat in de wet ‘Werk en Bijstand’ passend werk is vervangen door gangbaar werk gaat SoWeCo ook moeilijk bemiddelbare werklozen trainen, de moeilijke groep van mensen die niet of nauwelijks Nederlands spreekt, verslaafden of mensen die het verschil niet kennen tussen dag en nacht. “Het komt voor dat we mensen moeten uitleggen dat ze om zeven uur ‘s ochtends op moeten staan in plaats van dat ze er dan ingaan.” En o ja, ook mensen met een handicap kunnen nog steeds bij SoWeCo aan de slag. Maar niet direct. “We hebben helaas een wachtlijst van 125 mensen die graag bij ons willen werken.” ■
Twente visie. 02/2004
Ab Coers is onlangs tijdens een bijeen-
14
Nieuws & feiten
komst voor medewerkers van de Thales FBK-Games Games in Hengelo benoemd tot lid van verdienste van de Koninklijk Nederlandse Atletiek Unie. De in Ootmarsum woonachtige Coers was van eind 1992 tot en met 2000 algemeen directeur van het grootste atletiekevenement van Nederland. Tot 1 januari van dit jaar was hij daarna als secretaris actief in het bestuur van de organisatie. Pas in 2000 nam de huidige algemeen directeur Fedde Zwanenburg het stokje van hem over. In de periode onder leiding van Coers maakten de Thales FBK-Games een bloeiperiode door, die onder meer vier wereldrecords opleverde van Haile Gebrselassie. Ab Coers zal na zijn terugtreden uit het bestuur tot en met de 23e editie op 31 mei nog wel het organisatiebureau van de Thales FBK-Games enkele dagdelen per week blijven ondersteunen. In het laatste kwartaal vorig jaar zijn alle aandelen van Delta Vision overgenomen door 1stAssist, een houdstermaatschappij met een aantal bedrijven in de personele dienstverlening zoals Interimmanagement, Verzuimmanagement en Bedrijfshulpverlening. Per 1 februari 2004 zal drs. Frits van Wezel de taken van Jos Segerink als directeur van Delta Vision gaan overnemen. Na de verkoop van Van Wezel Transport in Hengelo, waarvan hij directeur en mede-eigenaar was, heeft hij ruime ervaring opgedaan in de consultancy bij organisaties als Hay Group. Ook was hij operationeel directeur van Schnitker en Voortman, een adviesbureau dat vergelijkbaar is met Delta Vision. Jos Segerink zal zich met Segerink Search BV richten op het zoeken en selecteren van commissarissen en directeuren.
analyse moeten de samenwerkende gemeenten - Almelo, Borne, Hengelo en Enschede - en de provincie Overijssel meer informatie bieden om een afgewogen keuze te kunnen maken tussen vestiging van het RBT in Almelo-Zuid of AlmeloNoord. Op zaterdag 10 januari jl. is de 53-jarige
Rob Snel benoemd tot voorzitter van NVO-NCW Twente als opvolger van Anton Leferink, die sinds 1997 de voorzittershamer hanteerde. Snel (tevens lid van de Raad van Bestuur van Koninklijke Grolsch) benoemde drie speerpunten van beleid: het concretiseren van het Regioplan Werkgevers Twente, het uitbouwen van de relatie met de lokale industriekringen en het realiseren van een aanzienlijke ledengroei van VNONVW Twente. Vijf Twentse woningcorporaties werken samen onder de naam Woongroep Twente. Dit zijn Acasa Studentenhuisvesting en woningcorporatie Domijn in Enschede, Lucht en Licht in Haaksbergen, Woonmaatschappij WBO in Oldenzaal en SWL Wooncorporatie in Losser. Zij richten twee gezamenlijke bedrijven op, Woongroep Twente Vastgoed en Woongroep Twente Backoffice, die komende zomer samen gehuisvest worden in een markant pand op het voormalige Heemaf-terrein in Hengelo. De bedoeling is dat de daaruit volgende kwaliteits- en efficiencyslag de deelnemende
Op 30 maart vindt het Theaterhotel in Almelo de tweede Oostelijke T&U dag plaats, die de titel ‘Oost-Nederland maakt het! Of niet?’ mee krijgt. Het thema is het versterken van de concurrentiepositie. Door het innoveren van processen en producten kan de concurrentie met Azië en het Oostblok aangegaan worden. Volgens sommige deskundigen heeft een aantal branches van de Nederlandse maakindustrie de concurrentieslag met de lage lonenlanden in Azië al verloren. Volgens anderen is het nog lang niet zover. De Oostelijke T&U dag staat met name in het teken van samenwerking en het innoveren van processen. De diverse presentaties en workshops zijn onderverdeeld in drie thema’s: kostenreductie, kwaliteits-verbetering en flexibilisering/organisatie-ontwikkeling. Daarnaast komen aan het woord Jouke Gietema (oud-directeur Operations Thales Nederland), John Overmeer (voorheen Nedap) en Jan Lammers (directeur metaalindustrie Knobbe). Meer informatie: www.tenuoost.nl.
Müller Transport, specialist in interna-
Regionaal Bedrijventerrein Twente (RBT).’ Dat is de uitkomst van de eerste
tionale logistieke dienstverlening voor de voedingsmiddelenindustrie, werkt sinds januari van dit jaar volgens een geïntegreerd en volledig gecertificeerd KAMManagementsysteem (Kwaliteit Arbo Milieu). Het bedrijf loopt hiermee vooruit op de steeds strenger wordende kwaliteitseisen die de levensmiddelenindustrie- en levensmiddelenhandel aan haar leveranciers stelt en is de eerste logistiek dienstverlener in Nederland met een dergelijk breed pallet aan geïntegreerde kwaliteitscertificaten. In de sporen van Müller Transport zijn ook dochteronderneming Truck & Trailer Service en joint venture Müller Melkweg volledig gecertificeerd.
stap in het aanvullend MER-onderzoek, de zogenoemde geschiktheidbeoordeling, dat in opdracht van de stuurgroep RBT is uitgevoerd. De gebieden liggen zowel op het grondgebied van Almelo als dat van Twenterand en Wierden. In het kader van deze eerste stap zijn ook nadere inventarisaties naar flora en fauna uitgevoerd. Op basis van deze bevindingen heeft de stuurgroep groen licht gegeven voor uitvoering van een leefbaarheidanalyse voor de geschikte gebieden in Almelo-Noord, zoals indertijd ook voor de locatie AlmeloZuid is gebeurd. De uitkomsten uit die
Met ingang van het nieuwe jaar zijn de activiteiten van het Enschedese reclamebedrijf Fox Creations VOF overgenomen door het eveneens in Enschede gevestigde Total Sign. Volgens de directeuren van Total Sign, Edwin Spaltman en Laurens Heerink, kunnen de klanten van beide bedrijven profiteren van de extra knowhow. Raymond Reinders van het voormalige Fox Creations is
‘Niet alleen in Almelo-Zuid, maar ook in Almelo-Noord zijn, na een eerste globale beoordeling op basis van milieueffecten, geschikte gebieden te vinden voor het
Twente visie. 02/2004
woningcorporaties in staat stelt haar klanten nog beter van dienst te zijn.
Volgens het aanvullen MER-onderzoek zijn ook in Almelo-Noord geschikte gebieden voor het Regionaal Bedrijventerrein Twente.
van de logistieke processen (supply chain management). Op deze criteria heeft Grolsch van alle drankenfabrikanten de hoogste score behaald. In het totaalklassement heeft Grolsch zich bovendien met haar vijfde plaats gehandhaafd in de absolute top van leveranciers aan supermarkten. De verkiezing van de beste fabrikant wordt jaarlijks georganiseerd door het gerenommeerde tijdschrift Foodmagazine.
inmiddels bij Total Sign in dienst getreden. Fox Creations legt zich vooral toe op autobelettering en het vervaardigen van borden voor bijvoorbeeld bouw- en reclamedoeleinden. Dit sloot goed aan bij het dienstenaanbod van Total Sign Reclameprojecten, dat zich naast bovengenoemde activiteiten ook bezighoudt met bijvoorbeeld standbouw, licht- en neonreclame.
35 jaar het algemeen directeurschap over aan zijn zoon Mark en zal hij zelf gaan fungeren als voorzitter van de Raad van Commissarissen. Leferink Haaksbergen BV is een familiebedrijf met circa 125 medewerkers, werkzaam in de productgroepen Kantoorartikelen & Supplies, ICT, Copying & Printing en Kantoor- & Projectinrichting.
De Kamer van Koophandel biedt jonge ondernemers tijdens de Euregio Business beurs de kans om voor relatief weinig geld een stand van 3 x 3 meter te huren op het KvK Netwerk Plaza. Het aanbod geldt alleen voor ondernemers die minder dan vijf jaar een bedrijf hebben. Raoul van Dongen kan er meer over vertellen. (053 4849744)
Evenals vorig jaar is Grolsch ook dit jaar weer door de Nederlandse supermarktketens gekozen tot de beste fabrikant in de categorie dranken. In het totaalklassement van de Industributie Trofee 2004 is Grolsch, na vorig jaar als eerste te zijn geëindigd, nu vijfde geworden. De supermarktketens (retailers) hebben hun 90 grootste fabrikanten/toeleveranciers beoordeeld op een drietal criteria: de kwaliteit van het verkoopteam (account management), de kwaliteit van de verkoopondersteuning richting de supermarkten (trade marketing) en de kwaliteit
Op vrijdag 30 januari 2004 is oprichter Anton Leferink teruggetreden als algemeen directeur bij Leferink Haaksbergen (kantoorefficiency). Hij draagt na
Anton Leferink is teruggetreden als algemeen directeur van Leferink Haaksbergen.
EHCO-KLM Kleding heeft per 1 januari jl. haar naam gewijzigd in Kwintet KLM Kleding NV, producent van beroepskleding van de merken KLM Kleding en Lonneker. De Enschedese onderneming is een dochtermaatschappij van de Deense multinational Kansas Weena die in 2003 besloot haar naam te wijzigen in Kwintet. Deze naam symboliseert de vijf grote Europese ondernemingen waaruit de groep bestaat en de nauwe samenwerking tussen de verschillende merken en vestigingen. De Kwintetgroep heeft ondernemingen in onder andere Noorwegen, Zweden, Denemarken, Nederland, Duitsland, Groot-Brittannië, Frankrijk en Oostenrijk. De groep heeft 3.000 werknemers en had in 2003 een omzet van 400 miljoen euro; daarmee is zij veruit de grootste aanbieder van beroepskleding in Europa. De provincie Overijssel heeft besloten extra geld beschikbaar te stellen om de industrie in Overijssel te versterken. De activiteiten worden uitgevoerd onder de vlag van de Oostelijke T&U Agenda, een programma om de concurrentiepositie en de samenwerking tussen toeleveranciers en uitbesteders (grote productiebedrijven) in Oost-Nederland te verbeteren. De Oostelijke T&U Agenda-activiteiten worden in opdracht van de provincie Overijssel gecoördineerd door Ontwikelingsmaatschappij Oost Nederland en STODT (praktijkcentrum voor geavanceerde technologie). ■
15
Nieuws & feiten
Müller Transport uit Holten werkt sinds januari volgens het KAM-Managementsysteem.
Ter gelegenheid van de installatie van Wim Gilijamse als lector Duurzame Energievoorziening aan de Saxion Hogescholen wordt op 19 maart a.s. een themamiddag georganiseerd, die tevens de afronding vormt van het project ‘EnergieEfficiency en Duurzame Energie’. Binnen dat project is onder andere de studie Duurzame Energie ontwikkeld, een specialisatie voor de derde- en vierdejaars studenten van de technische opleidingen. Ook zijn er faciliteiten ingebouwd om de studenten praktisch werk te laten uitvoeren aan windturbines, zonne-energiesystemen en warmtepompen.
Twente visie. 02/2004
Wat zien
al die bedrijven toch in Noord Lease?!
Noord Lease BV Lavendelweg 7 9731 HR Groningen tel. (050) 5470200 fax (050) 5470222 Postbus 9500 9703 LM Groningen
Voor autolease richten steeds meer bedrijven hun vizier op Noord Lease. Omdat ze dwars door vlotte verkoopbabbels en stuntaanbiedingen heen kijken. Bij ons geldt: wat u ziet is wat u krijgt. Wij spiegelen u niets voor wat we niet waar kunnen maken. Een man een man, een woord een woord, is ons credo. Elke aanvraag bekijken we afzonderlijk: geen standaardcalculaties, maar
Weezebeeksingel 2 7609 PP Almelo tel. (0546) 660077 fax (0546) 660099 Postbus 757 7600 AT Almelo www.noordlease.nl
[email protected]
offertes op maat. Vanuit financieel oogpunt heeft u daar ‘t meest baat bij.
Ons systeem voor kwaliteitszorg is geheel vanuit de optiek van onze klanten ontwikkeld. Zo gaven onze klanten aan meer inzicht in hun wagenpark te willen hebben. Met het Internetprogramma oNLine brengen we u de meest actuele en relevante informatie in beeld die nodig is voor efficiënt wagenparkbeheer. Contractafwijkingen zijn in één oogopslag te zien. oNLine is geheel gratis en toegankelijk op elk moment van de dag. Voortdurend zijn we gefocust op het belang van onze klanten. Zouden we in brede ondernemerskring daarom een graag geziene leasepartner zijn?
autolease zoals ú ‘t graag ziet...
. S. nl ng IE ie. ni DV vis rle A te ve JK en st LI tw ien ON w. e d SO ww lijk PER op e k zak ND Oo rm IJVE fo L at JB Pl VRI OR VO
De ICT-vertrouwenspersoon
In feite bent u een duizendpoot op het gebied van commercie, logistiek, productie, organisatiekunde, bedrijfseconomie, boekhouden, antropologie, psychologie, sociologie en informatie-/ en communicatietechnologie.
Gesprekspartner Gelukkig zijn er allerlei externe deskundigen die u hun expertise aanbieden. En enkele doen dat vanuit een professie waarbij zij (zelfstandig) onpartijdig en onafhankelijk beoordelingen uitvoeren en adviseren. Denk bijvoorbeeld aan uw accountant (RA/AA), die naast de werkzaamheden in het kader van de jaarrekening een natuurlijke adviesfunctie vervult en uw vertrouwenspersoon behoort te zijn. Hij is hoog opgeleid om de kwaliteit van ‘uw organisatie’ te kunnen beoordelen, waar nodig verbeteringen aan te dragen en u vervolgens eventueel te begeleiden en nader te adviseren. Hij is uw gesprekspartner voor tal van onderwerpen. Vaak maken deze besprekingen deel uit van uw reguliere bedrijfsvoering.
bieden. Daarnaast vliegt het ICT-jargon u in allerlei media om de oren. Van u wordt verwacht dat u deze ‘ICT- jungle’ beheerst en terdege terzake kundig bent. Daarbij is de rol die ICT speelt binnen organisaties drastisch toegenomen. Stelt u zich eens voor hoe uw bedrijf eruit zou zien zónder ICT. De invloed van ICT en Internet op de dagelijkse bedrijfsvoering zal de komende jaren alleen nog maar groeien. Daarnaast is E-business bezig aan een snelle opmars. Uw relaties maken deel uit van uw digitale wereld en u maakt deel uit van de digitale wereld van uw relaties, waarbij digitale informatie ook daadwerkelijk digitaal blijft (bijvoorbeeld in uw relatie met uw accountant). Uw concurrent zit wellicht maar één muisklik van u vandaan, u moet steeds sneller kunnen reageren waarbij u vaak maar één kans krijgt.
Register IT auditors Vergelijkbaar met de registeraccountant zijn er leden van de Orde voor Register IT auditors, deskundigen die te herkennen zijn aan de benaming Register IT auditor en de titel RE achter hun naam. Zij zijn opgeleid om (zelfstandig) onafhankelijke en onpartijdige beoordelingen uit te voeren, dan wel te adviseren over operationele systemen en systemen in ontwikkeling ten aanzien van: • De in de opdracht afgesproken kwaliteitsaspecten van de te automatiseren of geautomatiseerde informatiesystemen; • de organisatie van de automatiseringsafdelingen; • de technische/organisatorische infrastructuur van de geautomatiseerde gegevensverwerking.
u integere bestuurlijke informatie nodig. Dat wil zeggen juist, volledig en tijdig. De organisatie die hiervoor nodig is, de bestuurlijke informatieverzorging, moet ook aan kwaliteitseisen voldoen. Zij dient efficiënt en voortdurend te zijn. Daarnaast dienen de processen vertrouwelijk te verlopen. Dat wil zeggen de mate waarin gegarandeerd kan worden dat programmatuur en gegevens alleen geraadpleegd of gemuteerd kunnen worden door personen en/of afdelingen die hiertoe geautoriseerd zijn. Dit alles leidt tot een effectieve organisatie van de informatievoorzieningen welke controleerbaar en beheersbaar moet zijn. Ook een IT audit zou een regulier onderdeel moeten zijn van uw inspanningen om uw bedrijfsvoering te optimaliseren. Het is toch niet meer dan logisch, dat een zo belangrijk onderdeel als uw ICTomgeving aan allerlei criteria getoetst wordt om de kwaliteit te waarborgen. In ieder geval is het belangrijk een onafhankelijke gesprekspartner op het gebied van ICT te hebben waar u vertrouwen in hebt. Ook hier geldt: op ieder potje past een deksel, waarbij het uiteraard aan u is beoordelingen en adviezen, door een vertrouwenspersoon zoals de RA, AA en RE onderdeel te laten zijn van uw bedrijfsvoering, oftewel: één met uw onderneming. ■
17
Column on-line strategie
Als ondernemer hebt u helder op het netvlies staan wat u met uw onderneming wilt bereiken. Missie, strategie, doelen en doelstellingen zijn al dan niet uitgeschreven in een ondernemingsplan. Om deze doelstellingen te realiseren hebt u een organisatie, uw onderneming. Hoe beter uw onderneming is georganiseerd, hoe beter u uw doelstellingen kunt realiseren. Hoe beter uw organisatie, hoe beter de kwaliteit van het door u geleverde product en/of dienst. Van u wordt verwacht dat u de organisatie doet functioneren, beheerst en bestuurt. Daarnaast legt u over het gevoerde beleid verantwoording af. Om dat goed te kunnen doen hebt een bepaalde informatiebehoefte. U weet welke informatie over uw mensen, processen, techniek en externe omgeving moet worden vastgelegd en welke maatregelen hiervoor nodig zijn.
Zij voeren hun opdrachten uit ten behoeve van: • het management, in het kader van de beperking van onzekerheden; • de accountant, in het kader van de controle op de jaarrekening; • aandeelhouders, in het kader van hun toezichthoudende rol; • wet- en regelgevers, in het kader van het vaststellen van de mate waarin wet- en regelgeving wordt nageleefd.
Rol van ICT
Criteria
Op het gebied van de informatie- en communicatietechnologie zijn er heel veel partijen die u graag, gevraagd of ongevraagd, producten en diensten aan-
Op basis van welke criteria wordt er nu bepaald of de automatisering voldoet? Uiteindelijk gaat het erom dat u uw doelstellingen wilt realiseren. Hiervoor hebt
Ernst-Jan Zwienenberg De auteur is IT Consultant bij Ten Kate & Huizinga en deelnemer aan het samenwerkingsverband Online Strategie (www. onlinestrategie.nl)
Twente visie. 02/2004
Opleiding voor toptalenten SWOT Masterclass MBA voor Career Center Twente.
Exclusief voor toptalenten, toekomstig executives, geselecteerd door middelgrote en grote ondernemingen, die betrokken zijn bij Career Center Twente. Het gaat hier niet alleen om bedrijfskundige kennis en vaardigheden op academisch niveau, maar ook om het uitbouwen van het Twentse netwerk, het leren van elkaar en van de toonaangevende organisaties in de regio. Zeer ambitieus programma, veel aandacht voor persoonlijke ontwikkeling en integratieve projecten. Duur: twee jaar Masterclass, derde jaar MBA. Diploma: MBA, gevalideerd door de Dutch Validation Council.
voor meer informatie: Career Center Twente P.C. Hooftlaan 56D 7552 HG Hengelo Telefoon: 074 255 8080 E-mail:
[email protected] Internet: www.cctwente.nl
SWOT Postbus 217 7500 AE Enschede Telefoon: 053 489 4670 Fax: 053 489 2748 E-mail:
[email protected] Internet: www.swot.nl
Voor het gehele opleidingsaanbod van SWOT surf naar www.swot.nl
Thuisbezorgd.nl voor chinees, shoarma, pizza
Snelle hap via internet Thuisbezorgd.NL is een dot.com bedrijf dat zijn oorsprong vindt op de universiteit Twente. Jitse Groen is de bedenker. Via internet kunnen verschillende soorten maaltijden worden besteld, die vervolgens door de bezorger van een restaurant op de gewenste plek worden afgeleverd. Thuisbezorgd.nl heeft in de afgelopen 3,5 jaar al meer dan 500 restaurants bij elkaar gebracht. Daarmee is het de grootste site in dat genre. Pizza, shoarma of chinees, via thuisbezorgd.nl wordt het thuisbezorgd. Alles gaat via de PC, dus ook dit interview met Jitse Groen.
(door Mario van Santen)
Hoe is Thuisbezorgd.nl ontstaan? “We studeerden aan de UT. En net als veel anderen wilden wij een dot.com bedrijfje oprichten. Het maken van internetpagina’s vonden we niet spannend of uitdagend. Van onze ideeën bleek Thuisbezorgd.NL de meest levensvatbare. Het verbaasde ons dat zoiets in Nederland en zelfs in heel Europa nog niet was ontwikkeld. Het begin was moeilijk, de site werd slecht bezocht waardoor we veel geld in reclame moesten steken. Nu bestormt half Nederland vooral op zondag de site.” Jullie bezorgden alleen in de grote steden, in Zwolle bijvoorbeeld niet. “Thuisbezorgd.NL is in de meeste grote steden beschikbaar. Het probleem is dat in kleine plaatsen te weinig kwalitatief goede bezorgrestaurants zijn Ook worden er in kleine plaatsen te weinig bestellingen geplaatst. Maar we breiden uit en aan het einde van dit jaar leveren we in plaatsen met meer dan 10.000 inwoners. Dan hebben we ook 1.000 bezorgrestaurants onder contract.” Waarom is online bestellen gemakkelijker dan via een simpel telefoontje? “Het telefoontje naar een bezorgdienst is veel ingewikkelder dan bestellen via ons. Want eerst moet je nadenken over wat je wilt eten, vervolgens moet je op zoek gaan naar een telefoonnummer van een pizzeria, ga je bellen, wordt vijf minuten in de wacht gezet en begint daarna een moeizaam gesprek met een overspannen telefoniste. Via internet is alles zichtbaar. In veel huishoudens staat dankzij de kabelmodems de PC de hele dag aan.” Is het duurder via internet een pizza bestellen? “Nee, het is vaak zelfs goedkoper omdat je geen telefoontikken betaalt en we kor-
tingen bedingen bij bezorgrestaurants dankzij ons volume. De kosten voor de dienst liggen bij het restaurant, niet bij de consument. De restaurants berekenen de kosten nooit door aan de klant, want ze ontvangen immers extra bestellingen, waardoor hun omzet stijgt.” Hoe verloopt de betaling van mijn Babi Pangang speciaal? “De klant betaalt bij aflevering. Contant, maar sommige restaurants beschikken over mobiele pinapparatuur. Andere restaurants leveren op rekening. We accepteren bovendien de Wallie-kaart, een elektronische betaalmethode. We zijn bezig om de klant via de site te laten betalen met een creditcard.” En bij wie moet ik verhaal halen als er niets of een koude pizza wordt geleverd? “We faxen alle bestellingen naar de restaurants en controleren telefonisch of alles is doorgekomen. Een klacht
wordt altijd besproken met het betrokken restaurant. Complete controle over de kwaliteit van het bezorgde eten hebben wij natuurlijk niet, die verantwoordelijkheid ligt bij de bezorgrestaurants. Maar bij klachten wordt een restaurant wel snel van onze website verwijderd.”
19
Al meer dan 150.000 bestellingen goed voor 3,3 miljoen euro omzet. Wat verdient Thuisbezorgd.nl eraan? “De bezorgrestaurants betalen een kleine vergoeding per doorgegeven bestelling. Dat doen ze graag, want de bestelling hadden ze anders niet gehad. Onze exacte omzetcijfers geef ik niet uit concurrentieoverwegingen. U moet denken aan een omzet waar twee fulltimers en drie parttimers van betaald kunnen worden. De restaurants verdienen er meer aan dan wij.” Wat is het succes van Thuisbezorgd.nl? “Onze kracht is dat we er in zijn geslaagd een groot aantal bezorgrestaurants zoals Domino’s en Spare Rib Express bij elkaar te brengen op één website. Als je trek hebt in Indonesisch eten zie je direct welke restaurants bij jou in de straat kunnen bezorgen. We zijn er in geslaagd vooral in de Randstad grote naamsbekendheid op te bouwen. De ervaring leert dat als een klant eenmaal bij Thuisbezorgd.NL bestelt, hij nooit meer de telefoon pakt.” ■
Jitse Groen, de bedenker van Thuisbezorgd.nl, heeft de oplossing voor wie zelfs telefonisch bestellen niet snel genoeg gaat.
Twente visie. 02/2004
Dus u denkt dat benzine duur is? ( litertje inkt voor uw inkjetprinter: € 2437,42 )
Hoe voordelig inkjetprinters in aanschaf ook mogen zijn, de cartridges zijn vaak schreeuwend duur en het verbruik ervan is altijd onverwacht hoog. Gelukkig zijn er nu de Minolta CF2002 en CF3102. Digitale kleurenprinter-copiers die vanaf 500 pagina’s per maand al beduidend voordeliger zijn dan inkjet. Tel daarbij de printsnelheid tot 31 pagina’s per minuut in kleur en de met drukwerk vergelijkbare kwaliteit. Dan weet u dat uw inkjetprinter z’n beste tijd heeft gehad. Tijd om kleur te bekennen? Kijk voor het overtuigende bewijs op www.kn.nl/bdtv of bel GRATIS voor meer informatie 0800 - 022 21 41. TV0102BD
Kijk voor aanbiedingen op www.kn.nl/aanbiedingen KN bv, Postbus 237, 1170 AE Badhoevedorp, tel. 0800 - 022 21 41, fax 020 - 658 41 60, e-mail:
[email protected]
Hengelo stuurt deurwaarder af op combiterminal
Terminal naar Almelo? Hengelo vraagt onevenredig hoge havengelden van de combiterminal. Dat zegt Henk Bolk, een van de vier aandeelhouders van het overslagcentrum in Hengelo, dat gelegen is naast de fabriek van Akzo. De ruzie daarover is inmiddels zo hoog opgelopen dat de gemeente een deurwaarder heeft gestuurd die met beslaglegging dreigde. De ondernemers overwegen nu serieus verplaatsing van de terminal. Ook al omdat andere gemeenten (zoals Almelo) die van de ruzie op de hoogte zijn direct hun diensten aanboden.
(door Jan Medendorp)
“Het is niet zo dat wij geen havengeleden willen betalen,” zegt Henk Bolk, van Bolk Transport in Hengelo. Bolk is in de afgelopen jaren een van de mensen geweest die zich altijd hard heeft gemaakt voor een overslagterminal van water en weg. Liefst ook nog met een treinverbinding, maar zo’n plaats is moeilijk te vinden in Twente. “Als we niets doen staan we over een paar jaar in de file van Oldenzaal naar de Randstad.” Het is een privaat-publieke samenwerking geworden; de grond werd door Akzo ingebracht, de aanleg van de kade kostte een slordige 2,5 miljoen euro, maar daar waren de provincie Overijssel en ‘Brussel’ (zogeheten EFRO-gelden) goed voor. Verder was nog eens zo’n zelfde bedrag nodig voor de gebouwen en de kraan, dat geld werd bijeengebracht door de vier aandeelhouders Bolk, Nijhof-Wassink en de containerterminals in Meppel en Nijmegen.
‘Bolk overdrijft’ De gemeente Hengelo heeft voor alle duidelijkheid geen cent bijgedragen aan de ontwikkeling en totstandkoming van de combiterminal. “Maar nu vragen ze wel vier, vijf keer zoveel havengelden als bij andere terminals. Wij waren daarover in gesprek met de gemeente toen die ineens een deurwaarder op ons af stuurde. Wij moesten ineens een ton in euro’s betalen, ja dat hebben we gedaan, we konden niet anders.” In een brief van 29 januari schrijft Bolk aan de gemeente Hengelo: ‘Het feit dat uw afdeling incasso bij ons beslag wilde leggen is niet alleen voorbarig, maar ook bijzonder grof en zeer onzakelijk. Daarmee is bij een aantal ondernemers erg veel stuk gemaakt’. In een uitzending van Radio Oost liet wethouder Ter Ellen weten dat Bolk over-
drijft omdat die ton de opgetelde gelden waren over twee jaar. Het maakt Bolk alleen maar bozer. “Wij moeten met ingang van dit jaar als gevolg van allerlei verhogingen en het inzetten van meer boten honderdduizend euro betalen.”
‘Alberti zei dat hij niets op papier kon zetten, omdat hij tijd nodig had om de politiek te bewerken’
Verplaatsing In 2001 werd er nog een verlies geleden van 175.000 euro. Dankzij het binnenhalen van nieuwe klanten (zoals
Grolsch) stijgt het aantal containers tot boven de 20.000 stuks. “Ons probleem zijn de 22 bruggen tussen Hengelo en Rotterdam. We krijgen het nog niet voor elkaar om de boten zo economisch mogelijk te laten varen. Dat is ons probleem. En we vragen echt niet of die bruggen verhoogd kunnen worden.” De combiterminal werkt inmiddels met zwarte cijfers. “Maar niet als die havengelden zo hoog blijven, dan houden we er geen cent aan over.” De woede bij de aandeelhouders is groot, ook al omdat de gemeente Hengelo bij de bouw van terminal liet weten dat die havengelden geen probleem zouden vormen. “We hebben daarover gesproken met ambtenaar Alberti. ‘Komt wel goed, komt wel goed’, zwoer hij steeds.” Maar waarom dan niet even op papier gezet. “Ja, stom daar hadden we achteraf gezien op moeten staan. Maar Alberti zei steeds dat hij dat niet kon, dat hij tijd nodig had om de politiek te bewerken.” Alberti wil geen commentaar geven. Op 12 februari hebben Ter Ellen en Bolk met elkaar gesproken. “Mijn collega’s waren zo kwaad dat ze een deurwaarder op hun dak gestuurd kregen, dat die meteen de tent wilden sluiten. Dan gaan we naar een andere gemeente die graag een terminal wil. Nee serieus, die kade hebben wij niet betaald, die kraan verplaatsen, wat zou dat kosten? En met die schandalige havengelden in Hengelo hebben we dat zo terugverdiend.” ■
21
De bedreigde combiterminal in Hengelo: ruzie over havengelden.
Twente visie. 02/2004
‘Koop vooral oostelijke fondsen’
Beurs wacht op cijfers In januari steeg de AEX met 4,5% tot in de buurt van de 360 punten (het jaar 2003 was geëindigd op 337,65 punten). Een oude beurswijsheid zegt dat als de eerste vijf dagen op de beurs goed waren, dat dan het hele jaar goed wordt. “En dat zou betekenen dat het een goed beursjaar wordt. Maar het is een wijsheid, het zegt natuurlijk eigenlijk niets, maar het gold wel in de afgelopen jaren,”zegt Sjoerd van Es, beleggingsadviseur van de Rabobank Enschede-Haaksbergen.
(door Jan Medendorp)
De stijging van de AEX was vooral te danken aan de IT-sector en de financiële waarden. Want verder gebeurde er niet veel, beleggers zijn in afwachting van de cijfergolf die traditioneel in de komende weken weer over hen uitgestort wordt. “De eerste jaarcijfers in Nederland kwamen van Océ en ASML. Maar vooral de immense cijferlawine uit de Verenigde Staten gaven de beleggers weer moed om aandelen te kopen, omdat die bedrijfscijfers goed of zelfs boven verwachting waren. De pijn zat alleen bij de bedrijven die geen verwachting voor 2004 konden of durfden af te geven.” In Amerika zei Alan Greenspan, de grote man van het stelsel van Amerikaanse banken, dat hij de rente vooralsnog niet verhoogt, maar dat wel voornemens is te doen op middellange termijn. “Stijgende rentes zijn nadelig voor aandelenbeurzen, maar in de VS zal de dollar daar-
door weer wat aan kracht winnen ten opzichte van de euro. En een sterkere dollar is juist weer goed voor Europese bedrijven.”
Oostelijke bedrijven. Ook de oostelijke fondsen zijn in 2004 doorgegaan met datgene waarmee ze 2003 afsloten: stijgen. “De stijging van Centric KSI is zelfs zeer fors te noemen, in januari heeft bestuursvoorzitter Sanderink nog een aandelenemissie geplaatst bij zichzelf om het kapitaal van het bedrijf te versterken. Dat geeft de burger moed, de stijging van nu is niet alleen nog te wijten aan speculaties, beleggers hebben wat meer vertrouwen gekregen in het beleid van Sanderink. Voor wat het waard is natuurlijk, want Sanderink heeft zelf meer dan driekwart van de aandelen in bezit. In dit blad heeft Sanderink eerder aangegeven dat hij
De winnaar van het bekende Rabo-beleggingsspel in januari was Hans Oude Engberink. Hij voorzag dat de AEX in januari zou stijgen tot 357,94. En dat was iets te enthousiast, want de werkelijkheid was iets lager met 355,47. Hij kreeg uit handen van Sjoerd van Es (links) een kistje wijn. Via www.twentevisie. nl kan iedereen meedoen aan het spel, de volgende opname is op 2 maart. Hoe hoog staat dan de AEX?
Centric KSI wil uitbouwen en hij lijkt nu de daad bij het woord te voegen.”
Wegener Uitgeverij Wegener had het moeilijk in 2003. “De advertentie-inkomsten liepen weer op dankzij de supermarktoorlog.” Het aandeel wordt door veel banken geadviseerd te verkopen, maar Van Es twijfelt. “Wegener is een zogenaamd vroeg cyclisch aandeel en als de verwachtingen van een aantrekkende economie in Europa en dus ook Nederland waargemaakt worden, profiteert Wegener daarvan meteen. Ik zou wachten met verkopen en wachten met kopen.” Waar de beleggers vroeger vooral op basis van sentimenten aandelen kochten, wordt nu weer gekeken naar bedrijfsresultaten en naar fondsen met een lage koers-winstverhouding en hoge dividendrendementen. “Dat is eigenlijk ook de basis waarop je een bedrijf moet afrekenen. IT kopen omdat IT het zo goed doet en omdat iedereen het doet, is natuurlijk niet rationeel geweest. Ik adviseer mijn klanten fondsen als Ten Cate, Nedap, Grolsch, Twentsche Kabel maar ook Stork.” ■
Twente visie. 02/2004
Hèt maandblad voor ondernemers met visie. ‘Actueel’ ‘Ondernemend’ ‘Dynamisch’
Info: 074 - 245 52 52
. S. nl ng IE ie. ni DV vis rle A te ve JK en st LI tw ien ON w. e d SO ww lijk PER op e k zak ND Oo rm IJVE fo L at JB Pl VRI OR VO
Ontslag maar nog gebonden? U gaat er waarschijnlijk vanuit dat u na een ontslag ook definitief afscheid van een werknemer neemt. Dat is niet altijd het geval. Het komt regelmatig voor dat de inmiddels ex-werkgever en exwerknemer elkaar bij de rechter weer tegenkomen.
Kennelijk onredelijk ontslag Een werknemer die is ontslagen na toestemming van de directeur van het CWI kan daarna naar de kantonrechter stappen als hij vindt dat het ontslag kennelijk onredelijk is. Daarvan is sprake als de gevolgen voor de werknemer onevenredig groot zijn. Dit kan het geval zijn, als de werknemer lang in dienst is en bij het ontslag geen vergoeding heeft gekregen. Als de werknemer daarbij ook nog ziek is, is de actie vaak succesvol. De rechter baseert de vergoeding doorgaans niet op basis van de bekende kantonrechtersformule, maar kent een lager bedrag toe. De rechter kijkt echter naar alle omstandigheden van het geval, dus de uitkomst is niet te voorspellen. De werknemer kan ook herstel van de dienstbetrekking vragen, maar dat wordt minder snel toegewezen.
Ontslag tijdens zwangerschap Een werkneemster die (rechtmatig) ontslagen wordt maar zwanger is, kan binnen twee maanden de nietigheid van het ontslag inroepen. De werkgever zal haar weer moeten laten werken. Deze regel geldt ook als partijen ten tijde van het ontslag niet weten dat de werkneemster zwanger is.
Bedrijfsovername Bij verkoop van een bedrijf of het overnemen van bijvoorbeeld een schoonmaak- of cateringcontract ontstaan vaak problemen. Onlangs heeft de rechter zich nog over de volgende zaak moeten uitspreken. Een ziekenhuis heeft een contract met een cateraar maar is daar niet tevreden over. Het ziekenhuis eindigt het contract en sluit met een ander cateringbedrijf
In een andere zaak hebben de verkoper en koper afgesproken dat de ene werknemer die in dienst was niet wordt overgenomen. Dit is een gevaarlijke afspraak. De verkoper en de werknemer spreken weliswaar af dat de rechter de arbeidsovereenkomst zal ontbinden, maar voordat dit gebeurt, wordt de zaak verkocht. De werknemer gaat niet langer akkoord met de ontbinding en voert dan bij de rechter aan dat hij niet meer ontslagen kan worden omdat hij inmiddels in dienst is bij de koper. De koper heeft dan een ongewenste werknemer in dienst en zal de verkoper aanspreken omdat die de zaak niet goed heeft geregeld.
halen, had het slimmer aangepakt. Tijdens de voorafgaande ontbindingszaak heeft zij de kantonrechter uitdrukkelijk gevraagd geen rekening te houden met de letselschade.
Opties Hoewel opties wegens het inzakken van de aandelenmarkt niet meer populair zijn, komt het nog voor dat werknemers opties hebben. In de arbeidsovereenkomst is vaak opgenomen dat de opties bij ontslag moeten worden uitgeoefend. Als de markt dan ongunstig is, lijdt de werknemer schade. Ook hierbij geldt dat de schade niet verhaald kan worden als deze schadepost bij de bepaling van de ontbindingsvergoeding een rol heeft gespeeld.
Conclusie Het is niet altijd te voorkomen dat partijen na een ontslag elkaar bij de rechter weer zien. De mogelijkheid wordt kleiner als bijvoorbeeld bij het opstellen van een beëindigingsovereenkomst wordt aangegeven welke aspecten bij de vaststelling van de vergoeding een rol hebben gespeeld. Dit geldt ook tijdens een ontbindingszaak. De rechter kan die aspecten dan meenemen.
Schadevergoeding Ook na een ontbindingsprocedure waarbij de rechter een vergoeding heeft toegekend, komt het voor dat de inmiddels ex-werkgever en ex-werknemer elkaar bij de rechter treffen. De Hoge Raad kreeg onlangs de volgende zaak voorgelegd. Een hoofd P& O wordt in 1996 ziek en na een mislukte werkhervatting wordt de arbeidsovereenkomst ontbonden. De man krijgt een vergoeding van € 600.000,-, een niet onaanzienlijk bedrag. Vervolgens stapt hij weer naar de rechter en wil de inkomensschade vergoed krijgen, omdat hij tijdens zijn ziekte minder loon heeft ontvangen. Hij stelt dat de werkgever zich niet als goed werkgever heeft gedragen en hij daardoor ziek is geworden. In de procedure gaat het dan om de vraag of de kantonrechter bij de vaststelling van de vergoeding van € 600.000,- het goed (of slecht) werkgeverschap een rol heeft laten spelen. Als dat wel het geval is, kan de werknemer niets meer vorderen. In het andere geval maakt de werknemer wel een kans. Een ex-werkneemster die haar schade vanwege een bedrijfsongeval wilde ver-
Hebt u na het lezen van dit artikel vragen, dan kunt u die via de website van Twentevisie (www.twentevisie.nl) aan mij stellen. ■
Mr. S.H.G. Swennen Jacobs Kranenburg Advocaten Almelo
27
Column juridisch gezien
Beëindiging van een arbeidsovereenkomst kan op verschillende manier gebeuren. Bijvoorbeeld ontslag nadat de directeur van het CWI toestemming heeft gegeven of ontbinding door de kantonrechter.
een overeenkomst. Het eerste bedrijf heeft geen werk meer voor een aantal mensen en er volgen ontslagen. De ontslagen werknemers melden zich vervolgens bij het bedrijf dat het contract heeft overgenomen. Ze zijn van mening dat er sprake is van bedrijfsovername en dat zij van rechtswege in dienst zijn gekomen. Het bedrijf is het daar niet mee eens maar de rechter geeft de werknemers gelijk. Er was volgens de rechter toch sprake van bedrijfsovername.
Twente visie. 02/2004
Banken en gefailleerde bedrijven spelen steeds vaker onder één hoedje
Het kasrondje, een dubieus 28
De economie loopt terug, het aantal faillissementen stijgt en meteen duikt het fenomeen weer op: het kasrondje! Waarbij bedrijven bewust een BV over de kop laten gaan daarbij geholpen door de banken. De fiscus, de bedrijfsvereniging en de handelscrediteuren blijven achter met lege handen. Soms kan een curator wat doen, zoals Jan van der Hel bij Morskate in Hengelo omdat er toevallig andere geïnteresseerden waren, vaak kan hij alleen maar machteloos toekijken.
(door Jan Medendorp)
De bank wil niets te kort komen en zoveel mogelijk zekerheden als het kredieten verstrekt aan bedrijven. Stel een holding met twee BV’s, BV1 en BV2. Dat krijgt van de bank een krediet van drie miljoen euro. Een zogenaamd paraplukrediet voor alle drie de bedrijven. Ze zijn dan alledrie drie hoofdelijk aansprakelijk voor de volle drie miljoen euro. In de holding zit veelal het onroerend goed van het bedrijf, in BV1 zit het machinepark dat een waarde heeft van in dit voorbeeld 1 miljoen euro. Alles is verpand aan de bank, het zogeheten pandrecht.
Rechter Met deze constructie is niets mis totdat BV1 door omstandigheden (economie loopt terug, mismanagement) in problemen komt. Het bedrijf vraagt zelf na verloop van tijd faillissement aan de bij rechtbank. En tja, zo’n rechter, pfff, wat moet hij met de zaak? Er is haast bij, hij hoort het ongetwijfeld emotionele relaas aan van de ondernemer in kwestie, waarom zou de rechter die man niet geloven en hij besluit het faillissement uit te spreken. Er wordt vervolgens een curator aangesteld. Die inventariseert de zaak en kan vaak weinig uitrichten, zeker als de zaak door de bank en het gefailleerde bedrijf goed is voorbereid, zoals bij Morskate in Hengelo.
Cirkel is rond
Twente visie. 02/2004
Er was al ruim van te voren een nieuwe BV opgericht, BV3 om de inboedel en werkzaamheden van BV1 over te nemen. Zonder de schulden natuurlijk. En zonder een deel van het personeel dat zonder sociale afspraken op straat wordt geflikkerd BV3 vraagt keurig bij de bank (we gaan even door in dit voorbeeld) een miljoen euro krediet aan om het machi-
nepark van BV1 via de curator over te nemen. Maar als de koop doorgaat, krijgt de curator dat miljoen euro helemaal nooit natuurlijk, want diezelfde bank ‘verrekent’ dat direct met het krediet. En dat mag, gelet op de verpanding. Het kasrondje is klaar! Bedrijf heeft/houdt twee BV’s: BV2 en BV3 (in plaats van BV1) met hetzelfde krediet van drie miljoen euro en de bank heeft ook nog steeds drie miljoen euro tegoed van het bedrijf.
Fiscus Er klopt iets niet, zullen kenners zeggen, de fiscus en de bedrijfsvereniging zijn preferente schuldeisers. De fiscus kan bodembeslag leggen, alles wat op de bodem in de fabriek staat, kan de fiscus claimen. Inderdaad, maar daar hebben de ondernemers en banken het volgende op gevonden. Een dag voordat het faillissement wordt aangevraagd wordt er door de heren een verhuurconstructie opgesteld, een officiële huurovereenkomst. Er komt letterlijk een ander slot op de deur, andere ingangen worden dichtgetimmerd. En om het af te maken komen er grote plakkaten op de muren te hangen zodat iedereen (vooral de curator) maar goed ziet dat het pand is verhuurd. Vanaf dat moment is het niet meer de bodem van de belastingplichtige zodat de fiscus buitenspel staat. Het stille pandrecht wordt juridisch vuistpand. Bijkomend voordeel voor de heren is dat de grip van de curator op het machinepark wordt verkleind.
Vakbonden Als BV3 het enige bedrijf is dat de failliete inboedel van BV1 wil overnemen, kan de curator weinig anders doen dan
fenomeen duikt weer op meewerken. Als de curator weigert, stappen de bank en BV3 naar de rechter. En wat moet zo’n rechter beslissen als er geen andere overnamekandidaten zijn. Die wel of niet afgeschrikt zijn door dreigende taal van de bank en/of de directeuren aan hun adres.... En executeren levert uiteindelijk in de meeste gevallen nog minder op. Deze manier van werken is in de afgelopen maanden weer veelvuldig toegepast, ook bij bedrijven in Twente. Er is op het eerste
zaakt heeft en die zelf vervolgens buitenspel blijft. En wat doe je, houd je dat bedrijf als klant waar de directeur zich korte tijd later weer met een lach bij jou meldt, of gooi je hem in deze economisch barre tijden de deur uit?
29
Eigenbelang eerst In het geval van Morskate in Hengelo had Van der Hel wel een paar andere mogelijkheden. De voormalige adjunct-directeur Bruggink gesteund door het Olenzaalse bedrijf Rosscor had interesse in een doorstart. Hij bood financieel weliswaar minder dan Morskate maar hij wilde via een overgangstermijn alle werknemers (op één na) weer in dienst nemen. En daarvoor is een man als Van der Hel (een sociale curator) zeer gecharmeerd. En in dit geval hadden de ABN AMRO en Morskate geen schijn van kans want in zijn eerste verslag bij de rechter-commissaris was Van der Hel meedogenloos geweest over de managementkwaliteiten van de broers Morskate. Overigens zal het de banken blijkbaar een rotzorg zijn hoe en waarom een bedrijf failliet gaat. Het is in dit geval anders toch onverklaarbaar dat de ABN AMRO het kasrondje weer automatisch van stal haalde. Ja, om de eigenbelangen veilig te stellen.
Rosscor
gezicht weinig aan te doen, of de wet zou op dat punt veranderd moeten worden. Maar de maatschappelijke onrust neemt toe. Vakbonden zien ook wat er gebeurt en accepteren het niet langer dat hun leden slim buitenspel worden gezet. De vakbondsbestuurder heeft zich over Morskate officieel bij de rechter-commissaris beklaagd. En handelscrediteuren verbijten zich. Niets illegaals, maar zij krijgen de ellende over zich heen gestort die hun klant veroor-
De zaak van Morskate maakt het allemaal nog extra pijnlijk. De vier broertjes hebben er een puinhoop van gemaakt. En zijn nog wel eigenaar (via een andere BV) van de hal waar het nieuwe bedrijf Morskate Machinery Hengelo de zaak doorzet. Onder leiding van de vroegere adjunct-directeur Bruggink. Maar de echte baas is daar Rosscor-directeur Geesink. Tijdens een interview met Bruggink zat Geesink nadrukkelijk te seinen wat Bruggink allemaal moest zeggen. En Bruggink is vijftien jaar adjunctdirecteur geweest, is die ook niet een klein beetje verantwoordelijk geweest voor de puinhoop? En heeft hij die verantwoordelijkheid niet gepakt door alle mensen weer een nieuwe baan in ‘zijn’ bedrijf aan te bieden? Van dat soort vragen houdt Geesink niet dus de interviewer kon door de regen en de blubber weer naar zijn auto. Maar goed, altijd nog liever Geesink dan legale dieven als die gebroeders Morskate. ■
Twente visie. 02/2004
TCPM brengt beweging in Projectmanagement TC Project Management levert projectmanagers die activiteiten en projecten in technische omgevingen in beweging brengen en houden. Slagvaardigheid en daadkracht, op het juiste moment.
Kennis in beweging Meer weten? Bel 0541-530431 of kijk op www.tcpm.nl
SCHOONMAKEN IS EEN VAK Reimersdennenweg 11
Tel: 074-2780283
7559 PL Hengelo
Fax: 074-2780875
Voor vragen kunt u contact opnemen via E-mail:
[email protected]
Aanbod Bij het ter perse gaan van deze uitgave kan een gedeelte van het aanbod reeds zijn verkocht of verhuurd. Onder voorbehoud van zetfouten.
Almelo
30
Onroerend goed
Te huur ◆ Henriette Roland Holstlaan ong., 3.840 m2, VVO 3.840 m2, € 125,- per m2, in overleg, 053-4852244 ◆ Centrumplein 3, 390 m2, VVO 390 m2, € 65.000,per jaar, per direct, 053-4852244 ◆ Stadionlaan 38, Polman Stadion, 201 m2, € 24.215,per jaar, per direct, 074-2918192 ◆ Huis van Bewaring te Almelo, centrum, 620 m2, evt. ook in kleinere units te huur, n.o.t.k., in overleg, 074-2918192 Te koop ◆ Slachthuiskade 18, bedrijventerrein Turfkade Oost, centrum, 358 m2, € 215.000,-, in overleg, 074-2918192 ◆ Doelenstraat 6-8, centrum, 100 m2, BVO 100 m2, VVO 100 m2, € 199000, in overleg, 0546-539595 ◆ Marktstraat 3 en 5, centrum, kantoor c.q. woonhuis, 885 m2, € 196.000,-, in overleg, 074-2918192 ◆ Ootmarsumsestraat 14, centrum, winkel/horeca met bovenwoning (beleggingspand), VVO 80 m2, € 219.000,-, in overleg, 074-2918192 ◆ Kolthofsingel 15, 7.560 m2, VVO 7.560 m2, € 2.850.000,, per direct, 053-4852244
Borne
Twente visie. 02/2004
Te huur ◆ Dorsetplein 6, centrum, winkel/horecaruimte, 240 m2, VVO 200 m2, € 34.035,- per jaar, in overleg, 074-2918192 Te huur /Te koop ◆ Hanzestraat 20, 177 m2, VVO 177 m2, € 24.000,-, € 289.000,-, in overleg, 074-2503222
Te koop ◆ Hanzestraat 35, bedrijfspand met diverse parkeerplaatsen, 3400 m2, € 495.000,-, in overleg, 0541-515151
Enter
Hengelo
Te huur ◆ Vonderweg ong., 265 m2, VVO 265 m2, € 90,- per m2, ca. april 2004, 074-2918192
Te huur ◆ Höltersweg 1, 245 m2, VVO 245 m2, € 30.000,- per jaar, in overleg, 074-2503222 ◆ Drienerstraat 14, Centrum, 97 m2, VVO 97 m2, € 150,per m2 per jaar, in overleg, 074-2503222 Te huur/Te koop ◆ Zaagstraat 15, 2940 m2, € 2.250.000,-, 053-4852244 ◆ Demmersweg, Westermaat, 2.144 m2, BVO 3.804 m2, VVO 3.200 m2, € 125,- per jaar, medio 2003, 0546-629800 Te koop ◆ Drienerstraat 16, 135 m2, VVO 135 m2, € 250.000,- v.o.n., in overleg, 074-2503222 ◆ Breemarsweg 68, ´t Lansink Tuindorp, 80 m2, BVO 80 m2, VVO 80 m2, € 235.000,- n.o.t.k. incl. woonhuis van 350 m2, in overleg, 074-2430855
Goor Delden Te huur/ Te koop ◆ Sluisstraat 5, industrieterrein Sniederbos, VVO 3200 m2, € 105.500,- per jaar koopprijs op aanvraag, direct, 0546-571272
Denekamp Te huur ◆ Oldenzaalsestraat ong./Oranjestraat, twee nieuwbouwcomplexen, 2 winkelunits, 60 m2/ 299 m2, n.o.t.k., in overleg, 074-2918192
Te huur ◆ Grotestraat 114, centrum, 95 m2, BVO 95 m2, VVO 95 m2, € 1.000,- per maand, 1/9/2003, 0547-260681 ◆ Grotestraat 78, centrum, 90 m2, BVO 90 m2, VVO 90 m2, € 12.000,- per jaar, 0547-272551 ◆ Grotestraat 141, centrum, 135 m2, BVO 135 m2, VVO 135 m2, € 17000,- per jaar, 0547-272551 ◆ Grotestraat 143, centrum, 130 m2, BVO 130 m2, VVO 130 m2, € 20.000,- per jaar, 0547-272551
Enschede Te huur ◆ Pantheon 2, 412 m2, VVO 412 m2, € 58.500,- per jaar, in overleg, 074-2503222 ◆ Neptunusstraat 15, Business & Science Park, 470 m2, VVO 470 m2, € 59.000,- per jaar, bv 01/01/2004, 053-8506070 ◆ Wilhelminastraat 127a, 650 m2, € 30.000,- per jaar, 053-4852244 ◆ Van Loenshof 5, centrum, 575 m2, € 105.000,per jaar, 053-4852244 ◆ Haverstraatpassage 13-15, centrum, 175 m2, VVO 175 m2, € 55.000,- per jaar, 053-4852244 ◆ Langestraat: centrum, 150 m2, VVO 150 m2, € 65.000,per jaar, 053-4852244 ◆ de Reulver 84, 1000 m2, € 35,- per m2, 053-4852244 ◆ Nijverheidstraat 1, 660 m2, VVO 660 m2, € 110.000,per jaar, per direct: 053-4852244 Te koop ◆ Oldenzaalsestraat 138, 165 m2, € 198.000,- , 053-4852244 ◆ Twekkeler-Es 41, Havengebied, 850 m2, € 409.000,-, 01-2004, 053-8506070 ◆ Hendrik ter Kuilestraat 135-137, 4.900 m2 n.o.t.k., in overleg, 053-4852244
Haaksbergen Te huur ◆ Spoorstraat 43, 65 m2, VVO 65 m2, € 12.000,- per jaar, in overleg, 074-2503222 ◆ Spoorstraat 39, 150 m2, VVO 150 m2, € 24.000 per jaar, in overleg, 074-2503222 ◆ Spinnerstraat 5, 4640 m2, VVO 4640 m2, € 120.000,- per jaar, in overleg, 053-4354455 ◆ Geukerdijk 84, 65 m2, BVO 65 m2, VVO 65 m2, € 6.750,- per jaar, in overleg, 053-4354455 ◆ Eibergsestraat 60, rand centrum, BVO 91 m2, € 13.500,- per jaar, in overleg, 053-5721302 ◆ Tolstraat 23, industrieterrein, VVO 150 m2, € 11.500,- per jaar, in overleg, 053-5721302 Te koop ◆ Blankenburgerstraat 19-21, centrum, BVO 174 m2, VVO 165 m2, € 352.000,-, in overleg, 053-5721302 ◆ Blankenburgerstraat 23, centrum, BVO 202 m2, VVO 194 m2, € 398.000,-, in overleg, 053-5721302
Hellendoorn Te koop ◆ Dorpsstraat 71, centrum, woon-/winkelpand, 640 m2, BVO 150 m2, VVO 40 m2, € 335.000,-, in overleg, 0548-612861
Losser Te koop ◆ De Pol 28, 28a, 29, 1909 m2, € 735.000,-, in overleg, 074-2503222
Nijverdal Te huur ◆ Industrieweg 26, industrieterrein ‘t Lochter, 400 m2, BVO 400 m2, VVO 400 m2, € 14.500,- per jaar geindexeerd, in overleg, 0548-631008 ◆ Grotestraat 230, centrum, 120 m2, BVO 120 m2, VVO 120 m2, € 18.000,- per jaar, in overleg, 0548-631008 ◆ Van den Bergsweg 7, industrieterrein ‘t Lochter, 368 m2, BVO 368 m2, VVO 368 m2, € 90,- per m2 per jr, geindex, in overleg, 0548-631008 ◆ Keizerserf 39 unit B: centrum, 103 m2, BVO 103 m2, VVO 100 m2, € 135,- per m2 prijs per jaar, in overleg, 0548-612861 ◆ Grotestraat 140-142 unit B, centrum, 155 m2, BVO 155 m2, VVO 155 m2, € 115,per m2 prijs per jaar, per direct, 0548-612861 ◆ Fuutweg 2, industrieterrein ‘t Lochter, 840 m2, BVO 840 m2, VVO 840 m2, € 39.500,per jaar, in overleg, 0548-631008
◆ Edisonstraat 9, industrieter-
Ootmarsum
Wierden
150 m2, BVO 170 m2, VVO 170 m2, € 34.000,- per jaar, in overleg, 0548-631008 Te huur/Te koop ◆ Bedrijvenweg 36, industrieterrein ‘t Lochter, 590 m2, BVO 590 m2, VVO 590 m2, € 240.000,per jaar, huurprijs, € 25.000,-, in overleg, 0548-631008 Te koop ◆ Bedrijvenweg 32, industrieterrein ‘t Lochter, 730 m2, BVO 730 m2, VVO 730 m2, n.o.t.k., in overleg, 0548-631008 ◆ Industrieweg 20, industrieterrein ‘t Lochter, 830 m2, BVO 830 m2, VVO 830 m2, € 375.000,-, in overleg, 0548-631008 ◆ Smidsweg 110, centrum, 435 m2, BVO 150 m2, VVO 55 m2, € 270.000,woon-/winkelpand, in overleg, 0548-612861 ◆ Rudolf Dieselstraat, bedrijventerrein ‘t Lochter, 517 m2, BVO 517 m2, VVO 517 m2, € 275.000,- v.o.n. excl. B.T.W., in overleg, 0548-631008 ◆ Rudolf Dieselstraat, bedrijventerrein ‘t Lochter, 655 m2, BVO 655 m2, VVO 655 m2, € 365.000,- v.o.n. excl. B.T.W., in overleg, 0548-631008
rein, 800 m2, € 2.426,- per maand, in overleg, 0541-515151 ◆ Grootestraat 24-A, centrum, winkelruimte, 130 m2, VVO 130 m2, n.o.t.k., in overleg, 074-2918192 ◆ Deurningerstraat 10, centrum, winkelruimte, 155 m2, VVO 125 m2, € 25.000 per jaar, in overleg, 074-2918192 ◆ Deurningerstraat 11, centrum, winkel met ruime bovenwoning, VVO 95 m2, € 25.000,- per jaar, in overleg, 0541-522022 ◆ Newtonstraat 7, bedrijventerrein, VVO 900 m2, € 29.500,- per jaar, in overleg, 0541-522022 ◆ Ainsworthstraat 4t/m8, bedrijventerrein, VVO 1293 m2, € 45.000,- per jaar, in overleg, 0541-522022 ◆ Munsterstraat ong., bedrijventerrein, VVO va 240 m2, v.a. € 11.000,- per jaar, in overleg, 0541-522022 ◆ Steenstraat 9, centrum, VVO 250 m2 , prijs op aanvraag, in overleg, 0541-522022 ◆ Nagelstraat 19, centrum, VVO 50 m2, € 9.000,- per jaar incl. garage, in overleg, 0541-522022 ◆ Munsterstraat 21, bedrijventerrein Het Hazewinkel, € 58.000,- per jaar evt. ook in units vanaf 195 m2, in overleg, 0541-522022 Te huur /Te koop ◆ Marconistraat 26, industrieterrein Het Hazewinkel, 1821 m2, VVO 1350 m2, € 65.000,- per jaar, € 650.000,-, 01/10/2003, 0541-522022 Te koop ◆ Lubeckstraat/ Hamburgstraat ong., 2740 m2, VVO 290 m2, € 188.000,- v.o.n. excl.BTW, in overleg, 074-2503222 ◆ Kerkstraat 5, centrum, winkel/woonhuis, 199 m2, € 310.000,-, in overleg, 0541-515151 ◆ Eekboerstraat 66, 2300 m2, € 1.650.000,-, in overleg, 053-4852244
Te huur ◆ De Mors 112, 175 m2, VVO 175 m2, € 9.500,- per jaar, in overleg, 074-2503222
Te huur ◆ Burgemeester J.C. van den Bergplein 15, centrum, 95 m2, BVO 95 m2, VVO 95 m2, € 13.600,- per m2, direct: 0546-571272 Te koop ◆ Almelosestraat 46 A, centrum, VVO 700 m2, € 850.000,- in overleg, 0546-571272
Oldenzaal Te huur ◆ Marktstraat 5 en 7, centrum, € 42.500,- per jaar, in overleg, 0541-522022 ◆ Bisschop Balderikstraat 15, nabij NS-/busstation, VVO 35 m2, € 5.000,per jaar, in overleg, 0541-522022 ◆ Kerkstraat 6, centrum, nabij parkeergelegenheden, 200 m2, € 30.000,- per jaar, direct, 0541-515151 ◆ Ainsworthstraat 5, industrieterrein, 2500 m2, BVO 800 m2, € 36.500,per jaar, in overleg, 0541-515151 ◆ Ainsworthstraat 2a, industrieterrein, 800 m2, € 30.000,- per jaar, in overleg, 0541-515151
Rijssen Te huur ◆ Spoelerstraat 9, industrieterrein, 1500 m2, BVO 1000 m2, VVO 1000 m2, € 28,- per m2, in overleg, 0546-571272 ◆ Handelsweg 30, industrieterrein Noordermors III, BVO 4.060 m2, € 131.596,per jaar, in overleg, 0548-540045 ◆ Nijverdalseweg 143, industrieterrein Plaagslagen, va 150 m2, € 107 per m2, turn key, in overleg, 0548-540045 ◆ Grotestraat 29, centrum, 90 m2, € 11.345,- per jaar, in overleg, 0548-540045 ◆ Ethaanstraat 2, industrieterrein Plaagslagen, 336 m2, € 46,- per m2, in overleg, 0548-540045 ◆ Energiestraat 11, industrieterrein De Mors, BVO 2.321 m2, € 77.000,per jaar, in overleg, 0548-540045 ◆ Nijverdalseweg, Plaagslagen, VVO 1.008 m2, € 107,- per jaar te huur in units v.a. 187 m2, per direct: 0546-629800
Vriezenveen Te huur ◆ Bedrijfsweg 17, 460 m2, VVO 460 m2, € 18.000,per jaar, in overleg, 0546-563675 ◆ Nieuwe Daarlerveenseweg 3 B: VVO 118 m2, op aanvraag, in overleg, 0546-563675 Te koop ◆ Bedrijfsweg 20, 1820 m2, VVO 1137 m2, € 450.000,-, in overleg, 0546-563675 ◆ Nieuwe Daarlerveenseweg 3 a, 340 m2, VVO 90 m2, € 125.000,- v.o.n. / BTW belast, in overleg, 0546-563675 ◆ Nieuwe Daarlerveenseweg 3 d, VVO 118 m2, € 100.500,- v.o.n. / BTW belast, in overleg, 0546-563675
Transacties
Almelo Polman Bedrijfsmakelaars heeft ca. 400 m2 aan de Stadionlaan 50 verhuurd aan de Schröder Groep. De huurprijs bedraagt € 145,per m2 per jaar. Polman Bedrijfsmakelaars trad op namens de eigenaar. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verkocht namens de eigenaar aan de Wierdensestraat 39 een kantoorruimte met een een oppervlakte van circa 300 m2. De koopprijs bedraagt € 275.000 k.k. De koper is een particulier.
31
Onroerend goed
◆ Keizerserf 32A, centrum,
Enschede DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft ca. 128 m2 kantoorruimte verhuurd aan de Hengelosestraat 46 aan een drietal belastingadviseurs. De huurprijs bedraagt ca. € 16.000,per jaar te vermeerderen met BTW. DTZ Zadelhoff bracht deze transactie tot stand namens haar opdrachtgever, een detacheringsbureau. DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft ca. 440 m2 archiefruimte verhuurd aan het Stationsplein 1-5 aan de gemeente Enschede. DTZ Zadelhoff bracht deze transactie tot stand namens haar opdrachtgever. Op het bedrijventerrein Euregio aan de Euregioweg 330a heeft DTZ Zadelhoff v.o.f. namens een particuliere belegger een bedrijfspand verhuurd aan een groothandel in kookartikelen. De ruimte is groot ca. 1.200 m2. De huur-
Twente visie. 02/2004
prijs bedraagt ca. € 57.500,per jaar te vermeerderen met BTW
Aan de Lenteweg 5 verhuurde Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. namens de eigenaar, een particuliere belegger, een bedrijfsruimte aan eenbouwbedrijf, groot circa 595 m2, met 110 m2 kantoorruimte. De huurprijs bedraagt € 30.000,- huur per jaar, te vermeerderen met BTW. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verhuurde namens de zittende huurder aan de Langestraat 37 een kantoorruimte, totaal groot circa 125 m2. De huurprijs bedraagt € 15.400,- huur per jaar, te vermeerderen met BTW. De huurder is een financiële dienstverlener. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verhuurde namens de eigenaar, een kantoorruimte, totaal groot circa 115 m2. De huurprijs bedraagt € 14.000,- huur per jaar, te vermeerderen met BTW. De huurder van de Kuipersdijk 55 is Duw Training en Coaching v.o.f.
Dakmaterialen. De transactieprijs bedroeg naar verluidt € 17.500,-. Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars trad op namens de verhuurder.
Glane Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verhuurde namens de eigenaar, een winkelruimte, groot circa 400 m2 met ca. 40 m2 overige ruimte, gelegen aan de Gronausestraat 1096 te Glanerbrug. De huurprijs bedraagt € 27.000,- huur per jaar, te vermeerderen met BTW. De huurder is Fixit Pieters Glanerbrug.
Goor Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verhuurde namens de eigenaar, een winkelruimte, totaal groot circa 565 m2. Het huurprijsniveau is onbekend. De huurder van de Grotestraat 52-54 is Hema Vastgoed B.V.
DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft ca. 120 m2 kantoorruimte aan de Mosweg 42 verhuurd aan een IT-bedrijf. De huurprijs bedraagt ca. € 16.100,- per jaar te vermeerderen met BTW. DTZ Zadelhoff bracht deze transactie tot stand namens haar opdrachtgever, een accountantskantoor. Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verkocht namens de curator, een bedrijfsruimte aan de Boekeloseweg 96-98, groot circa 476 m2, met 118 m2 kantoorruimte. De verkoopprijs bedraagt € 270.000,- kosten koper. De koper is een groothandel.
Oldenzaal Hengelo Met ingang van 1 januari is aan de Aquamarijnstraat 125 ca. 275 m2 bedrijfsruimte verhuurd aan Kelders
DTZ Zadelhoff v.o.f. heeft ca. 150 m2 kantoorruimte verhuurd aan de Berkstraat 100 aan Vereniging van Bergspecialisten Nederland.
De huurprijs bedraagt ca. € 17.600,- per jaar te vermeerderen met BTW. DTZ Zadelhoff bracht deze transactie tot stand, collegiaal met Snelder Zijlstra de Groot, namens haar opdrachtgever. Aan de Nijverheidsstraat 66 verhuurde Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. namens de eigenaar, een particuliere belegger, een bedrijfsruimte, totaal groot circa 1200 m2. De huurprijs bedraagt € 34.000,- huur per jaar, te vermeerderen met BTW. De huurder is Road Air Transport.
Zenderen Euverman Temmink & Partners Bedrijfsmakelaars verhuurde namens een particuliere belegger 408 m2 kantoorruimte in het project ‘De Karmelhof’. Dit project omvat de herontwikkeling van het voormalige AOCcomplex tot restaurant, 1100 m2 kantoorruimte en 12 appartementen. Huurder is een participatiemaatschappij en de huurprijs bedroeg ca. € 55.500,-. ■
33
Onroerend goed
Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. verkocht namens de eigenaar, een bedrijfsruimte aan De Plooij 14-16 te Boekelo, groot circa 461 m2, met kantoor, groot circa 33 m2. De koopsom bedraagt € 295.000,- kosten koper. De koper is Van der Moolen Food group.
eigenaar een bedrijfsruimte, totaal groot circa 600 m2. De huurprijs bedraagt € 30.000 ,huur per jaar, te vermeerderen met BTW.
Een participatiemaatschappij huurt 408 m2 kantoorruimte in het project De Karmelhof (voormalige AOC-complex) in Zenderen.
Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. huurde namens de huurder, een winkelruimte aan De Klanderij 12, totaal groot circa 372 m2. De huurprijs bedraagt € 186.000,- huur per jaar, te vermeerderen met BTW. De huurder is de Schuurman Schoenen BV. Aan de Kopersteden 16 verhuurde Snelder Zijlstra de Groot Bedrijfsmakelaars v.o.f. aan INHOME Geas namens de
Twente visie. 02/2004
Is dit echter nog wel interessant gezien de per 1 januari 2004 gewijzigde regeling met betrekking de hypotheek op de eigen woning? Onderstaand ga ik in op de hoofdpunten van de gewijzigde regeling.
Bijleenregeling Indien door verhuizing naar een nieuwe duurdere woning de hypotheekschuld wordt verhoogd, wordt de aftrek van de hypotheekrente voortaan alleen toegestaan voorzover de hypotheekverhoging nodig is om het verschil tussen de aankoopprijs van de nieuwe woning (inclusief verwervingskosten) en de opbrengst van de oude (na aftrek van kosten) te financieren. Indien u dus de gemaakte winst over uw oude huis niet gebruikt voor de financiering van uw nieuwe huis, maar gebruikt voor het financieren van andere bestedingen, zoals een auto, vakantiehuis etcetera, dan krijgt u te maken met een beperkte hypotheekrenteaftrek. De rente die hoort bij het deel van de hypotheekschuld dat nodig is omdat de ‘winst’ op de oude woning niet is gebruikt om de woning te financieren, is niet meer aftrekbaar. Voorbeeld U verkoopt uw woning voor € 360.000 en uw hypotheekschuld bedraagt € 300.000. Vervolgens koopt u een huis van € 450.000 (aankoopprijs incl. verwervingskosten (overdrachtsbelasting, afsluitprovisie, notaris- en makelaarskosten). De maximale hypotheek (= eigenwoningschuld) waarvoor renteaftrek geldt, bedraagt dan € 390.000 (= € 450.000 verminderd met het vervreemdingssaldo, te weten € 360.000 minus € 300.000).
Oude woning nog niet verkocht Stel u hebt een nieuwe woning gekocht voor € 350.000 en uw oude woning nog niet verkocht. Omdat u de oude woning nog niet verkocht hebt, bent u een schuld aangegaan van € 350.000. De betaalde rente op deze schuld is volledig aftrekbaar naast de rente op de bestaande hypotheek voor een periode van maximaal twee jaar. Stel dat u uw oude woning na een jaar verkoopt voor € 275.000 en dat het restant van de oude hypotheekschuld € 175.000 bedraagt. U realiseert dan een vervreemdingssaldo van € 100.000 voor de oude woning. Nu u de woning verkocht hebt en u de middelen ter beschikking staan, wordt de renteaftrek op de nieuwe schuld beperkt tot de rente over een schuld van € 250.000 (= € 350.000 minus € 100.000).
Onderhoud of verbetering Rente op schulden die zijn aangegaan voor onderhoud of verbetering van uw woning zijn normaal gesproken gewoon aftrekbaar. Dit is slechts anders, indien u na de aankoop van uw woning nog een zogenoemde eigenwoningreserve hebt. Onder eigenwoningreserve wordt verstaan het totaal van de positieve en negatieve vervreemdingssaldi. Dit kan het geval zijn, indien u goedkoper bent gaan wonen. In dit geval worden de kosten eerst afgetrokken van de eigenwoningreserve, mits de kosten minimaal € 5.000 bedragen. Zodra de kosten de eigenwoningreserve overtreffen en er een schuld is aangegaan, is de rente over dit deel van de schuld aftrekbaar.
Huren of vertrek buitenland Bij de verkoop van uw eigen woning en het betrekken van een huurwoning of vertrek naar het buitenland waarbij u niet kiest voor binnenlandse belastingplicht, is niet langer sprake van een eigenwoningschuld. Het vervreemdingssaldo dat is behaald bij de verkoop van de woning wordt toegevoegd aan de eigenwoningreserve. Na een periode van 5 jaar vervalt deze eigenwoningreserve. Wanneer echter binnen een termijn van 5 jaar na verkoop weer een woning wordt gekocht, dan zal de eigenwoningreserve van de oude woning alsnog in aanmerking worden genomen bij het bepalen van de maximale renteaftrek. Deze maatregel heeft de regering ingevoerd om te voorkomen dat mensen proberen de regeling te ontwijken. Bijvoorbeeld door de oude woning te ver-
kopen, tijdelijk te huren en dan weer een nieuwe woning kopen.
Overgangsregeling Woningeigenaren die vóór 1 januari 2004 een onherroepelijke verplichting tot koop of verkoop van een woning zijn aangegaan, maar nog niet zijn verhuisd, vallen op grond van het overgangsrecht buiten de regeling. Er moet sprake zijn van een reële overeenkomst waardoor betrokken partijen onherroepelijk gebonden zijn. Dergelijke overeenkomsten mogen wel normale ontbindingsclausules bevatten, zoals een financieringsvoorbehoud of een voorbehoud met betrekking tot de uitslag van een bouwrapport.
Conclusie Op basis van de per 1 januari 2004 gewijzigde regeling met betrekking tot de hypotheek op de eigen woning moet geconcludeerd worden dat het vol financieren van de aankoop van de duurdere nieuwe eigen woning uit fiscaal oogpunt minder interessant is. Immers de rente is dan beperkt aftrekbaar. Wel blijft het interessant een verhoogde hypotheek op te nemen in plaats van een persoonlijke lening, omdat u daardoor een (aanzienlijk) lagere rente verschuldigd zult zijn. Overweegt u uw woning te verkopen en een nieuwe woning te kopen, laat uw adviseur dan de specifieke fiscale en financiële gevolgen voor u uitwerken. Dit geldt ook voor de hierboven niet besproken situaties van de ‘verkoop’ van uw eigen woning als gevolg van bijvoorbeeld huwelijk, samenwoning en echtscheiding. Hierdoor voorkomt u dat u later voor verrassingen komt te staan. ■
Drs. Remco H. Esendam De auteur is als belastingadviseur verbonden aan Ten Kate & Huizinga te Enschede
35
Column financieel accent
U bent elke dag keihard aan het werk in uw onderneming. Na een lange werkdag wilt u uiteraard thuis in uw eigen woning tot rust komen. Mogelijk overweegt u zelfs uw rust te gaan vinden in een nieuwe eigen woning. Als een echte ondernemer wenst u uw nieuwe woning voor de volle 100% te financieren, zodat u optimaal fiscaal voordeel (?) kunt behalen en als levensgenieter de overwaarde van uw huidige woning kunt verruilen voor een vakantiehuis(je), boot, oldtimer en/of vakantie.
. S. nl ng IE ie. ni DV vis rle A te ve JK en st LI tw ien ON w. e d SO ww lijk PER op e k zak ND Oo rm IJVE fo L at JB Pl VRI OR VO
Overwaarde ‘opnemen’?
Twente visie. 02/2004
: over oude en De drankjes en hapjes werden aangeboden door Twentse Catering Groep,
36
Op 3 februari vond de opname van Memphis, na de geslaagde bijeenkomst in Deventer vorige maand, als vanouds plaats in de businesslounge van het Arke Stadion. Dit keer met een drietal uiteenlopende gasten, maar die ambitie toch zeker als gemeenschappelijke eigenschap hebben: Will Visscher van SoWeCo die zijn ambities al heeft waargemaakt, Roger van Boxtel die de zorg wil veranderen en Harrie ten Have, die de Spar-buurtsupers tegen de verdrukking in nieuw leven wil inblazen.
De eerstvolgende opname van Memphis staat gepland op 2 maart in het Arke Stadion in Enschede. Te gast is dan onder anderen Stork-bestuurder Hans Bouwland die de Hengelose bedrijven aanstuurt. Vervolgens op 25 maart (in plaats van 30 maart, in Rijssen, nadere informatie volgt), 27 april en 1 juni. Als u automatisch uitgenodigd wil worden, kunt u zich aanmelden voor de e-mail-service via www.twentevisie.nl.
▲ De gasten van Memphis waren (v.l.n.r.) Will Visscher, scheidend directeur van SoWeCo, Roger van Boxtel van zorgverzekeraar Menzis en Harrie ten Have, directeur van supermarktketen Spar.
▲ Dat de formule van Memphis nog altijd sterk tot de verbeelding spreekt, blijkt uit het grote aantal belangstellenden.
nieuwe ambities RTV Oost, Instituut Small Business, S.K.O. en Twentevisie
37
▲ Veel ondernemers van verschillend pluimage en gelukkig niet alleen mannen. Fotograaf Eric Brinkhorst heeft er oog voor.
Hengelosestraat 143 7521 AA Enschede
Professionals in hypotheken. Zowel voor particuliere als ook zakelijke objecten. Bemiddelingen voor binnen- en buitenlandse geldverstrekkers. Concurrerende rentetarieven.
5 jr vast 4,0 % 10 jr vast 4,65 % Voor inlichtingen of op maat berekening belt u 053 - 4 888 999.
w w w. o u d e w o l b e r s . n l
Tel.: 053 - 4 888 999 Fax.: 053 - 4 888 980
[email protected]
l ia ec Sp g in le n ië rle nc ve na st Fi ien D
Bakx Rombouts vindt Nederland fiscale bananenrepubliek worden Wet Financiële Dienstverlening: ‘Bent u wel eens strafrechtelijk vervolgd en zo ja, bent u ook veroordeeld?’ Gerard Sanderink: ‘Geld is geen probleem, goed management wel’ | Twentevisie | Jaargang 16 | Nummer 2 | Februari 2004 |
‘Nederland maakt
Zoeken mulier in. We hebben hier specialisten die dergelijke formulieren kunnen dromen en toen vroeg ik aan één van hen om advies en toen vroeg hij of ik wel aan de combinatiekorting had gedacht. Nee dus. Dat scheelde mij toch 190 euro. Ik weet de details van de vennootschapsbelasting, maar door alle veranderingen ken ik de details van de inkomstenbelasting niet meer.” Bakx Rombouts heeft dus de specialisten, maar dat is overigens geen oproep aan alle mensen om met hun T-biljet langs te komen. “Die mensen zijn goedkoper uit via bijvoorbeeld de vakbond.” Volgens Van Nugteren is dat niet vreemd. Het belastingstelsel is in de afgelopen jaren een aantal malen helemaal ondersteboven gehaald. “Je kunt daardoor niet meer alles weten. Een fiscalist studeert gemiddeld zes keer zo veel in vergelijking met een advocaat. We krijgen wekelijks zestig, zeventig A4-tjes belastingwetgeving en jurisprudentie toegestuurd.” Het stoort de heren flink dat de Nederlandse belastingwetgeving vaak zo snel in elkaar wordt gezet. “Onzorgvuldig. Het moet snel en dan volgen er stapels correcties en reparaties.”
40
Eric van Nugteren met links voor hem Dennis Jongbloed van Bakx Rombouts in de slag met de fiscus: “Ik maak bezwaar, ik weet nog precies waarom, maar ik verwacht dat er nog wat leuke jurisprudentie komt.
Zo min mogelijk belasting betalen is toch wel de nationale sport in dit land. Maar op verjaardagspartijtjes verstommen langzaam de snoeverige verhalen over wat de oom of zwager of verre neef allemaal opgevoerd heeft om het inkomen waarover belasting moet worden betaald naar beneden te krijgen. “Voor de kleine man is het steeds moeilijker geworden door alle vereenvoudigingsmaatregelen die in 2001 zijn ingevoerd om nog wat te halen.” Eric van Nugteren (43) en Dennis Jongbloed (33) van Bakx Rombouts in Enschede zoeken voor de grotere jongens naar de mazen in de wet. Terwijl de veel grotere accountantsmaatschappen als een supermarkt vrijwel alles probeerden te verkopen - en daar nu gedwongen van terugkomen - bieden zij maar twee zaken aan: fiscaliteit en notariaat.
(door Jan Medendorp)
Twente visie. 02/2004
Van echte belastingwet-uitpluizers, de pure fiscalisten zoals Bakx Rombouts (28 werknemers) bestaan er niet zo veel. Hun grootste klant is goed voor zo’n 600 miljoen euro omzet en staat in de Quote 500. Ongeveer 1% van de Quote 500 is klant bij hen, hebben ze pas voor de grap geteld toen het standaardwerk van Kelder en Co verscheen. Via het internationale bureau voor fiscale documentatie hebben ze ook in huis hoe de fiscale wetgeving in ander landen is geregeld. En
verder wordt de kennis van Bakx Rombouts frequent ingehuurd bij overnames. Hun opdracht bij bijvoorbeeld een due dillence (het boekenonderzoek bij overname) is om te onderzoeken of er fiscale lijken in kasten verstopt zitten.
Combinatiekorting Kun je je eigen aangifte nog wel zelf invullen? “Jawel,” zegt Van Nugteren. “Hmm, je ziet snel wat over het hoofd. Ik vul bijvoorbeeld mijn eigen aangiftefor-
Partij-notaris Bakx Rombouts bestaat ook uit een notaris te Deventer. Het bedrijf gooide in 1998 de knuppel in het hoenderhok der maatpakken door (als eerste in Nederland) uitsluitend belastingsadviseurs en een notaris in één maatschap onder te brengen. Dat was toentertijd ‘not done’. De toenmalige broederschap liet het oogluikend toe, maar was er niet echt blij mee. De belastingadviseurs vonden het wel zo handig om een notaris (voor het oprichten of liquideren van een BV, verandering van statuten en dergelijke) binnen handbereik te hebben. “De broederschap was doodsbenauwd dat de onafhankelijkheid van de notaris in het gedrang kwam. Onze notaris zit dan ook helemaal apart met de eigen dossiers die alleen voor de notaris toegankelijk zijn en ook de automatisering draait op een aparte server,” vertelt Van Nugteren. “We hadden bij wijze van spreken een meer formele samenwerking met de eigen notaris dan met de notaris verderop in de straat.” Waar mensen vroeger met hun eigen advocaat kwamen opdraven bij besprekingen, daar komen
l ia ec Sp
naar de mazen in de wet ze nu zelfs met een eigen notaris. “De volstrekte onafhankelijk notaris die zaken vastlegt tussen twee partijen zie je steeds minder,” vindt Jongbloed. Men heeft het nu over partijnotarissen.“Dat zijn notarissen die voor jou opkomen. Bij een overname van een bedrijf zijn daarom vaak ook meer zogenaamde partij-notarissen betrokken.” Het is een discussie die de beroepsgroep zelf splitst in de preciezen en de rekkelijken die vaak in een gecombineerde maatschap van advocaten en notarissen te vinden zijn.
‘De fiscale straffen zijn veel zwaarder dan in de gewone maatschappij’ Accountants Bakx Rombouts heeft er heel bewust (in tegenstelling tot veel concurrenten) voor gekozen geen accountants binnen te halen hoewel daar in de praktijk geen bezwaar tegen is. “In een jaarrekening zijn debet en credit aan elkaar gelijk. Een accountant maakt een kloppende jaarrekening en dat is in principe niet zo ingewikkeld. Het wordt lastiger omdat, hoe zeggen ze dat ook al weer zo mooi, de jaarrekening een weergave van de werkelijkheid moet zijn. En alle affaires van de afgelopen tijd hebben aangetoond dat dat nogal lastig is. Binnen de accountantsmaatschappen is de accountant de huisdokter die overal verstand van heeft. Voor onze klanten zijn wij vaak die huisdokter, de accountant doet dan de jaarrekening. In ander gevallen werken wij als specialist op doorverwijzing.” “Het werkt het prettigste als wij via de accountant de conceptjaarrekening van onze klant krijgen om de aangifte te doen voor de vennootschaps- en inkomstenbelasting. Wij zoeken dan naar de uitzonderingen op de regels. Onze taak is om - binnen de bestaande regels - de klant zo min mogelijk belasting te laten betalen.”
Standaard bezwaar Door het fiscale boxen-systeem dat is ingevoerd, krijg je rare toestanden. In de
ene box betaal je minder belasting dan in de andere box. “Wij proberen voor onze klant dat zo gunstig mogelijk uit te nutten.” De deelnemingsvrijstelling in de Wet Vennootschapsbelasting stond vroeger bijvoorbeeld in artikel 13. Tegenwoordig zijn het 12 pagina’s lange teksten opgedeeld in artikel 13 a tot en met k. “We doen ook geen boekhoudingen. Wij werken voor de particulier wel zijn bankafschriften door omdat we zijn in- en uitgavenpatroon inzichtelijk willen hebben en we maken standaard een vermogensvergelijking tussen het begin en het einde van het jaar. Zo controleert de fiscus,” weet Van Nugteren als voormalig belastinginspecteur. En dan volgt toch vrij vaak een bezwaar. “Dat roept de fiscus zelf over zichzelf af. Bijvoorbeeld het zogenaamde Bosalarrest. Dat is een uitlatenbedrijf dat een deelneming in het buitenland had gekocht. Daarvoor maak je als bedrijf rentekosten. Jarenlang mocht je die kosten niet aftrekken en nu zegt de Hoge Raad uiteindelijk dat die kosten wél aftrekbaar zijn. De staatssecretaris was bang dat deze uitspraak miljarden gaat kosten, en heeft dat snel gerepareerd en zegt dan ‘bij gevallen waar al bezwaar is gemaakt mogen de kosten wel afgetrokken worden en de rest heeft pech. Het is budgettaire wetgeving die uiteindelijk rechtsongelijkheid in de hand werkt.” “Als een aanslag na de bezwaartermijn onherroepelijk vaststaat, kan die niet meer gewijzigd worden, ook al spreekt de volgende dag de Hoge Raad een vonnis uit dat ook voor jou interessant is. Wanneer ben je dus in Nederland in theorie zo gunstig mogelijk uit: als je zo laat mogelijk je aangifte indient, tegen de aanslag vervolgens standaard bezwaar aantekent en dat zo lang mogelijk rekt. Waartegen? Ik maak bezwaar, ik weet nog precies waarom, maar ik verwacht dat er nog wat leuke jurisprudentie komt.”
Europa Onze Nederlandse belastingwetgeving is verre van Europa-proof. Vroeger kon je tot de Hoge Raad doorprocederen, nu kun je aanvullend nog een beroep doen op het Europees Hof.” En als het gaat om fiscale strafvervolging, dan is het nog maar de vraag of Nederland er zoveel beter uitspringt ten
opzichte van een gemiddelde bananenrepubliek. “Als het om criminele activiteiten gaat, mag een verdachte zijn verhaal minstens twee keer vertellen. Bij fiscale vervolging gebeurt dat maar één keer. Als de inspecteur je bezwaar heeft afgewezen, kun je nog naar het Hof in Arnhem. Daar kun je één keer je verhaal doen. Daarna kun je alleen nog naar de Hoge Raad. Maar internationaal geldt dat iedereen die vervolgd wordt, recht heeft op een tweede feitelijke instantie. En nu pas zijn ze daarmee in Nederland bezig. Terwijl de fiscale boetes over het algemeen niet misselijk zijn. Verhogingen van 100% zijn niet uitzonderlijk. De straffen zijn veel hoger dan in de gewone maatschappij en het strafproces is met veel meer waarborgen omkleed. Bij de strafrechter moet een feit bewezen zijn, bij de fiscus is aannemelijk goed genoeg.” ■
g in le n ië rle nc ve na st Fi ien D
budgettaire wetgeving die rechtsongelijkheid in de hand werkt’
41
Het boekje ‘De diverse aspecten van de ontslaguitkering’ heeft Eric van Nugteren vorig jaar geschreven. De economie liep terug en veel mensen werden ontslagen. Topmanagers ontvangen een gouden handdruk, maar ook gewone werknemers krijgen op basis van de zogenaamde kantonrechtersformule (een maandsalaris per gewerkt jaar dat gelet op de leeftijd verder kan oplopen). “Dat geld wordt gezien als fiscaal loon en dat kan behoorlijk hoog oplopen. Er kwamen veel vragen over hoe zo gunstig mogelijk met dat geld kan worden omgegaan. Vandaar dat ik er een boekje over geschreven heb. Wanneer je dat boekje moet lezen? Als je minstens een ton in euro’s meekrijgt.” Zou lang verhaal worden. In sommige gevallen werkt het tegen je als de notaris ook aan Bakx Rombouts verbonden is. De notaris wordt niet meer als onafhankelijk gezien. Dat speelt bij overnames tegenwoordig expliciet door de opkomst van de zogenaamde ‘partijnotaris’. Wij hebben het gehad over Bosal en over voorbeeld van kosten aankoop deelneming. Bij dat laatste heeft hij het nog niet voor elkaar en krijg je nu ongelijkheid. Twente visie. 02/2004
Maatwerk als standaard Eibergen Nijverheidsweg 6.01 Postbus 130 7150 AC Tel. 0545 - 463626 Fax. 0545 - 463620 E-mail:
[email protected]
Lichtenvoorde V. d. Meer de Walcherenstraat 2a Postbus 50 7130 AB Tel. 0544 - 393333 Fax. 0544 - 393330 E-mail:
[email protected]
Duiven Visserlaan 3 Postbus 158 6920 AD Tel. 0316 - 250333 Fax. 0316 - 250330 E-mail:
[email protected]
www.bonsenreuling.nl
Relatiedagen 2004 3 prachtige bijeenkomsten waarbij het nuttige met het aangename wordt gecombineerd. 27 februari 2004
april 2004
18 juni 2004
Zeevissen
Racen op Zandvoort Kleiduifschieten
Zorg
DGA / Zelfstandig ondernemer
Pensioen
- De Ziektewet naar 2 jaar; - de vernieuwde WAO; - pemba, wat nu?; - een integraal zorgbeleid; - ziektekostenverzekeringen en het ziekenfonds; - ziekteverzuimbeleid; - risico inventarisatie methodes; - de Arbodienst, wat kunt u er mee?
- Afschaffing WAZ; - arbeidsongeschiktheid, verzekeren of niet; - pensioen in eigen beheer, kan dat nog?; - pensioen, uw zaak en de fiscus; - hypotheek voor ondernemers; - nabestaandenrisico’s; - het belang van financiële planning voor u als privé persoon; - uw medewerkers en uw risico's.
- Pensioenen; - prepensioen en de VUT; - flexibiliteit binnen pensioen; - budgeteerbaarheid en beheersbaarheid van pensioenen; - individuele wensen werknemers; - verlofmogelijkheden; - levensloopregeling; - collectieve aanbiedingen voor uw personeel.
Voor meer informatie kijkt u op: www.soluna.nl / www.thechaincompany.nl of bel 074 - 255 90 90 / 074 - 255 80 90
l ia ec Sp
Nieuw diplomastelsel Met ingang van 1 april aanstaande moet vrijwel iedereen die hypotheken, verzekeringen en andere financiële producten aanbiedt, daarin bemiddelt of daarover adviseert over een vergunning beschikken van de Autoriteit Financiële Markten (AFM). Banken en verzekeringsmaatschappijen krijgen meer verantwoordelijkheid voor hun tussenpersonen. Zelfs voor autodealers die leasecontracten of autofinancieringen afsluiten gaat een en ander veranderen, aldus projectleider Theodor Kockelkoren, directeur van de AFM.
g in le n ië rle nc ve na st Fi ien D
Wet Financiële Dienstverlening leidt tot sanering in de financiële markt
43
(door Willem Nijeboer)
De wet heeft tot doel ‘een minimumniveau voor de kwaliteit van de financiële dienstverlening’ af te dwingen. “Banken, verzekeraars, consumenten- en brancheorganisaties en alle overige betrokkenen vinden dat noodzakelijk, de politiek ook,” aldus Kockelkoren, die voorziet dat de wet zal leiden tot een sanering op de markt. Hoeveel adviseurs en bemiddelaars er zijn en hoeveel daarvan malafide of onprofessioneel zijn, heeft de AFM niet kunnen achterhalen. “Iedere betrokkene is het erover eens dat er misstanden zijn. Daarom wil iedereen er energie in steken de nieuwe wet tot een succes te maken.” Net als bij effecten krijgen aanbieders, bemiddelaars en adviseurs bij hypotheken, (pensioen)verzekeringen en andere financiële producten een zorgplicht tegenover hun klanten. “De vraag is of je het echt vervelend moet vinden dat er enige sanering op de markt komt. Er zijn redelijk wat partijen die incidenteel postjes sluiten terwijl ze onvoldoende deskundig zijn en niet bijblijven in het vakgebied. Is het vervelend als die partijen ermee moeten ophouden? Ik denk het niet.”
Antecedenten Aan de hand van een aantal criteria toetst de Autoriteit Financiële Markten of de vergunningaanvrager voldoet aan de eisen. “We werken - net als aan de effectenkant - aan een formulier waarop iemand zijn cv moet invullen en ongeveer twintig vragen moet beantwoorden over zijn antecedenten. Zoals: bent u wel eens strafrechtelijk vervolgd en zo ja, bent u ook veroordeeld. Of: bent u wel eens failliet gegaan. We zullen naderhand aan de hand van steekproeven nagaan of de vragen naar waarheid zijn ingevuld. Er zullen ongetwijfeld partijen zijn die straks een vergunning krijgen omdat ze zeggen
betrouwbaar te zijn, terwijl ze het eigenlijk niet zijn. Die zullen we er zo snel mogelijk uitfilteren. Wij hebben onze klachtenlijn, de bestaande instanties hebben hun klachteninstituten, er komt een meldsysteem waarbij aanbieders verplicht zijn bemiddelaars aan te geven, dus van allerlei bronnen krijgen we snel informatie waardoor we gericht steekproeven kunnen nemen. In het begin zal het allemaal nog niet perfect zijn.”
‘Iedere betrokkene is het erover eens dat er misstanden zijn!’ Bedrijfsvoering De deskundigheid van de vergunningaanvrager zal moeten blijken uit zijn diploma. Maar om zijn vergunning te behouden zal hij regelmatig moeten meedoen aan aanvullende scholing om zijn deskundigheid op peil te houden. “Het is net als bij een aantal kwaliteitsorganisaties een puntensysteem,” zegt Kockelkoren. “De regels moeten waarborgen dat een bemiddelaar of adviseur goed omspringt met zijn zorgplicht. Wij vinden het bijvoorbeeld belangrijk dat een bemiddelaar of adviseur voor de complexe producten het profiel van de klant en zijn advies op papier of elektronisch vastlegt. Op het moment dat er discussie ontstaat, kan hij op die manier aantonen dat hij zijn werk goed heeft gedaan. Dat moet natuurlijk niet voor fietsverzekeringen, maar wel voor ingewikkelde producten zoals pensioenproducten, spaar- of beleggingshypotheken, waar verschillende elementen in zitten.”
Onder zorgplicht valt ook het begrip transparantie. Dat betekent dat de bemiddelaar aan de klant moet duidelijk maken met hoeveel partijen hij zaken doet en hoe hij wordt beloond: door de aanbieder van het product of op basis van een tarief dat hij de klant in rekening brengt. Daarnaast moet hij duidelijk maken voor welk deel van de financiële dienstverlening hij een vergunning heeft. Er komt een basisdiploma dat iedere financiële dienstverlener moet hebben. Daar bovenop komen modules voor bijvoorbeeld pensioenen, voor hypotheken of voor (schade)verzekeringen. De zorgplicht gaat zo ver dat als bijvoorbeeld de polisvoorwaarden veranderen, de adviseur of de tussenpersoon
Met ingang van 1 april aanstaande moet vrijwel iedereen die hypotheken, verzekeringen en andere financiële producten aanbiedt, daarin bemiddelt of daarover adviseert over een vergunning beschikken van de Autoriteit Financiële Markten (AFM).
Twente visie. 02/2004
www.velthuis-assurantien.nl
verzekeringen hypotheken pensioenen Oldenzaal, Burg. Wallerstraat 153 tel. 0541-514247 fax 0541-518887 email:
[email protected]
Eenmaal binnen dan komt u er met Meeùs altijd uit.
WAAR U OOK VOOR KOMT. MEEÙS DUS. Ook verzekeringen zijn dus goed geregeld bij Meeùs. Daar tekenenen we voor. Voor meer informatie bel Meeùs Enschede (053) 480 92 09, Meeùs Almelo (0546) 53 71 57, Meeùs Goor (0547) 28 84 22 of kijk op www.meeus.com. HYPOTHEKEN, VERZEKERINGEN, MAKELAARDIJ O.G.
VERZEKERINGENPENSIOENENFINANCIERINGENVERMOGENSBEHEERHYPOTHEKENWONINGMAKELAARDIJBEDRIJFSHUISVESTINGRENTMEESTERSTAXATIESVASTGOEDMANAGEMENT
l ia ec Sp g in le n ië rle nc ve na st Fi ien D
de plicht heeft zijn klanten daarop te attenderen en hen te adviseren.
Bevrijdende betaling De financiële dienstverlener moet de klant in de toekomst waarborgen bieden zodat die er zeker van is dat hij vergoeding krijgt wanneer hij schade lijdt als gevolg van verkeerd advies. Daarnaast is wettelijk de zogeheten systematiek van de bevrijdende betaling vastgelegd. Daarmee wordt bijvoorbeeld geregeld dat de verzekeraar schade ook uitbetaalt wanneer de tussenpersoon de premie die de consument heeft betaald niet heeft afgedragen aan de verzekeringsmaatschappij. Of omgekeerd: de verzekeraar is pas bevrijd van zijn betaalplicht wanneer de consument de geleden schade vergoed heeft gekregen. De verzekeraar kan er zich niet op beroepen dat hij heeft uitbetaald aan de tussenpersoon die er met dat geld vandoor is. In dit geheel krijgen banken, verzekeraars en anders aanbieders van financiële producten dus meer verantwoordelijkheden. Zij moeten toetsen of de bemiddelaar wel een vergunning heeft en zij moeten de bemiddelaar en de adviseur adequate informatie verstrekken zodat die in staat worden gesteld goed te adviseren. En wanneer een aanbieder structurele misstanden of stelselmatige overtredingen ziet bij een bemiddelaar, moet hij dat aan de AFM melden. In de toezichtregels komt te staan dat alle financiële dienstverleners onder een klachtenregeling vallen, of er één hebben. Op die manier komt er een eind aan dat consumenten vaak nergens met hun klachten terecht kunnen.
45
Tied agents Alle aanbieders van financiële producten, bemiddelaars en adviseurs vallen onder de nieuwe wet. Dus ook de tied agents, vertegenwoordigers van slechts één aanbieder, en autodealers die autofinancieringen en leasecontracten verkopen. Partijen die slechts zaken doen met één aanbieder hoeven geen vergunning te hebben wanneer zij werken onder verantwoordelijkheid van deze aanbieder. “Zij hoeven geen diploma te hebben, maar zij moeten wel voldoen aan de zorgplicht, de transparantie-eisen en aan de administratieve eisen. In dat geval zal de aanbieder ervoor zorgen dat zo iemand toch deskundig de leaseconstructie kan adviseren.” Aanbieders en bemiddelaars die - al dan niet vanuit het buitenland - via internet hypotheken, consumptieve kredieten of andere financiële producten aanbieden, vallen ook
Alle aanbieders van financiële producten, bemiddelaars en adviseurs vallen onder de nieuwe wet.
onder de wet. Zelfs de adviseurs die zelf geen financiële producten verkopen, maar wel één specifiek product adviseren zoals financiële planners, vallen eronder. Buiten deze wet vallen beleggingsproducten en collectieve beleggingsfondsen omdat daarvoor de Wet Toezicht Effectenverkeer (WTE) en de Wet Toezicht Beleggingsinstellingen (WTB) bestaan.
Consumentenplicht De AFM gaat ervan uit dat ook de consument een eigen verantwoordelijkheid heeft. Die verantwoordelijkheid begint
ermee dat hij wordt geacht de gegeven informatie te bestuderen. “Het is toch raar dat iemand in een half uur bijvoorbeeld een koopsompolis sluit of nog erger een hypotheek en dat men er twee maanden over doet om een keuken te kopen,” zegt Kockelkoren. “Een keuken heeft beslist minder ingrijpende gevolgen dan een hypotheek. Bemiddelaars of de adviseurs mogen verwachten dat de klant zich zorgvuldig inleest. En als klanten dat niet willen of niet blijken te kunnen, dan moeten ze tenminste een ‘eigen’ bemiddelaar of adviseur in de arm nemen om hen daarbij te helpen.” ■
Twente visie. 02/2004
Een mooi plaatje? Als het aan ons ligt wordt dat uw jaarrekening. Mooie plaatjes en mooie praatjes komt u veel tegen als u op zoek bent naar een goede accountant of adviseur. Maar u heeft natuurlijk meer aan gedegen werk en grote betrokkenheid… De Novel Groep biedt u dat. Wij, de accountants, fiscalisten en bedrijfsadviseurs die in de Novel Groep samenwerken, zijn zelf ondernemer en spreken dus uw taal. Gericht en slagvaardig werken, strak plannen en bovenal goed op de kosten letten — dat is een heldere aanpak die aantoonbaar werkt: het resultaat vindt u terug in uw jaarrekening. Vanuit vier vestigingen verzorgen onze 45 medewerkers jaarrekeningen, fiscale aangiften, accountantsverklaringen en (loon)administraties voor tientallen bedrijven en instellingen. Benieuwd naar wat de Novel Groep voor ú kan doen? Maak dan een afspraak met Karin Bonnes van onze vestiging in Hengelo voor een kostenloos kennismakingsgesprek, telefoon 074 255 03 00.
Voor ons telt úw resultaat ! Aalten · Winterswijk · Doetinchem · Hengelo ( Ov )
ONDERNEMERS OPGELET! U staat voor investeringen? U groeit en heeft daardoor behoefte aan extra liquiditeit? Een goede financiering nodig, Participatie of Risicokapitaal? Voor het beste advies en de beste
A - G R O E P AU T O B E D R I J V E N
De keus is wel erg groot!
Kalanderstraat 5 Rijssen e-mail:
[email protected] 2 verdiepingen autoplezier!
Herikeresweg 2a Markelo e-mail:
[email protected] 1750 M2 autoplezier!
bedrijfsfinanciering tegen de scherpste condities: De enigste in Twente!
Voor informatie bel: 0541-294733
Herikeresweg 2a Markelo e-mail:
[email protected] 1750 M2 autoplezier!
Herikeresweg 2b Markelo e-mail:
[email protected] Sterk in elk merk!
of kijk op www.rating.nl
Ook voor managementconsultancy, vermogensadvies en insurance control
Kijk voor onze occasions ook op:
w w w. a - g r o e p . n l Markelo: Herikeresweg 2a T 0547 - 36 16 19
Rijssen: Kalanderstraat 5 T 0548 - 53 04 10
l ia ec Sp
Weerzin tegen banken Gerard Sanderink loopt het liefste met een flinke boog om banken heen. Hij heeft zijn consortium aan eigen en beursgenoteerde bedrijven (waar hij zelf ook meerderheidsaandeelhouder van is) vrijwel zonder hulp van banken opgebouwd. Hij gebruikt geen vreemd vermogen, uit het jaarverslag blijkt dat de liquide middelen 26 miljoen euro bedragen en het eigen vermogen 39 miljoen euro is. En Sanderink wilde zijn bedrijf Centric KSI van de beurs halen, maar hij zag dat vooral de banken daar beter van werden en veranderde zijn plannen: hij gaat opnieuw trachten Centric KSI tot een pareltje te maken. Inderdaad, liefst zonder banken. Hij heeft daarvoor onlangs 1,5 miljoen nieuwe aandelen uitgegeven (en zelf gekocht voor 1,6 miljoen) plus zelf een lening van een miljoen euro verstrekt.
(door Jan Medendorp)
Hij komt net uit België waar één van de zijn bedrijven opnieuw in de problemen is gekomen. “Ik heb het eerder op koers gekregen, daarna overdragen aan het management zodat ik me weer op andere zaken kon richten. Moet ik er verdorie weer naar toe om te herstellen.” We hebben een afspraak om over geld, over banken te praten. “Geld is niet het probleem, het vinden van goed management wel. Niet alleen bij mij hoor. Ik praat de laatste tijd veel met andere ondernemers zoals Loek de Vries van Ten Cate, die heeft dezelfde problemen.” Voor de goede orde, De Vries en Sanderink treffen elkaar de laatste maanden bijkans wekelijks op de eretribune bij Heracles.
Curatoren Toen Gerard Sanderink begin jaren negentig zijn eerste bedrijven overnam uit de failliete inboedel van HCS kreeg hij geld mee, anderhalf miljoen gulden om precies te zijn. Plus de debiteurenportefeuille die vrij somber was getaxeerd. “Op 125.000 gulden na hebben we alles binnengehaald, dat was bijna een miljoen gulden meer dan vooraf gedacht was.” Een jaar na de overname kreeg Sanderink zoals hij het
g in le n ië rle nc ve na st Fi ien D
Gerard Sanderink: ‘Geld is geen probleem, goed management wel’
47
Gerard Sanderink voor zijn bedrijf Centric KSI waaraan de banken vrijwel niets verdienen. (Archieffoto november 2001.)
zelf noemt ‘in de benen’. “Als een bedrijf eenmaal winstgevend is, houd ik het meestal wel winstgevend. Tenzij ik het overdraag aan anderen, dan komt er soms verval in de marges. Dat is mijn grootste frustratie.” Op nummer twee staat het misbruik dat andere bedrijven maken van failliete bedrijven. “Die betalen dan ineens niet meer omdat iets niet goed geleverd zou zijn. Ik zit daar echt bovenop.” Het weerhoudt Sanderink bijna om bedrijven over te nemen. Ook al omdat hij veel curatoren weinig capabel acht. “Ik betaal tegenwoordig liever een redelijk bedrag voor een bedrijf voordat het failliet gaat.” Geld over overnames komt uit de cashflow van zijn andere bedrijven.
Holtkamp Banken nemen ondernemers met problemen in de houtgreep. Hij heeft van dichtbij gezien hoe Holtkamp van de gelijknamige machinefabriek in Almelo financieel werd uitgekleed. “Als het moeilijk gaat, is er meer geld nodig. De bank gaat wel mee, maar wil meer zekerheden. Ik heb gezien hoe ze van sommige ondernemers niet alleen hun bedrijf, ook hun huis, hun spaargeld en zelfs hun pensioen afpakten. Dat gaat te ver. Elke ondernemer vereenzelvigt zich met zijn bedrijf, heeft daar echt alles voor over. Ik herken dat. Je staat
bij je eigen bedrijf achter in de rij, als het slecht gaat dan maar even minder of geen salaris. Banken moeten die mensen tegen zichzelf beschermen. Als je je eigen huis of pensioen moet inzetten, is het eigenlijk al te laat.” Geert Steinmeijer had onlangs over het faillissement van Iduna een zelfde verhaal. Of hij zijn eigen bedrijven maar even wilde koppelen aan het probleemgeval Iduna. En toen hij dat weigerde was het snel afgelopen.
‘Als je je eigen huis of pensioen moet inzetten, is het eigenlijk al te laat’ In dat kader doemt erg vaak de naam van ABN AMRO op. “Ja, dat klopt, maar ik kan dat niet onderbouwen. Ik heb bij Rabo en ING een beter gevoel, maar, nogmaals, dat is een gevoel, niet feitelijk.” Sanderink bankiert overigens privé wel bij deze bank, het pensioen heeft hij ondergebracht bij ING-NN en andere zaken zoals deposito’s bij Rabo. ■
Twente visie. 02/2004
Overijsselse schaatsers domineren wereldtop,
‘Schaatsen wordt 48 Drie aanstormende talenten, v.l.n.r. Wouter Olde Heuvel, Jan Smeekes en Freddy Wennemars
De provincie Overijssel afficheert zich graag als ‘De Tuin van Nederland’. Inmiddels kan daar zonder overdrijven ‘vooral van schaatstalent’ aan toegevoegd worden. Want waar in het verleden provincies als Friesland en Zuid Holland bij uitstek kweekvijvers van Olympische, wereld- en Europese kampioenen op de smalle ijzers waren, heeft Overijssel die kwalificatie nu tamelijk geruisloos overgenomen. Erben Wennemars, Mark Tuitert en Gretha Smit zijn de huidige internationale toppers uit de provincie. Vlak daarachter staan de jongelingen Tom Prinsen (Enschede), Remco Olde Heuvel (Losser) en Bas en Pim Brusche (Haaksbergen) klaar om de posities van de huidige kampioenen over te nemen. En dáár weer achter staat er opnieuw een heel peloton jonge Overijsselaars te springen om de regio ook op de lange termijn een prominente plaats op de schaatskaart te bezorgen. Opmerkelijk voor een provincie met slechts één (overvolle) kunstijsbaan.
(door Gerhard Nijboer)
Twente visie. 02/2004
Begeleider van de aanstormende jeugd in Overijssel is de selectietrainer van het district Oost van de KNSB, Anton Sigger (54). Nadat Erben Wennemars en Mark Tuitert (ex-wereldkampioen junioren) hun weg hadden gevonden, diende Frederique Ankoné zich aan. “Een fantastisch talent dat blokkeerde bij de gedachte dat ze koste wat het kost moest presteren. Frederique is een goed voorbeeld van slechte begeleiding.” Daarna selecteerde Sigger een groep jonge schaatsers met onder anderen Tom Prinsen en Remco Olde Heuvel (die óók de wereldtitel bij de junioren greep). “In deze groep viel alles op zijn plaats: goede sfeer, ouders die het goed met elkaar konden vinden en een stel leergierige jongeren. Tom en Remco staan, evenals de broers Bas en Pim Brusche, klaar om de posities van de huidige toppers over te nemen. Het zal nog
wel een jaar of twee duren, maar ze komen er aan.” Inmiddels is Sigger met zijn vierde lichting bezig. En opnieuw barst die van talent. Tijdens het laatste NK Sprint voor junioren in Utrecht deed Sigger met maar liefst negen rijders en rijdsters uit zijn selectie mee. Nooit eerder had een district zoveel startbewijzen. Jan Smeekens uit Raalte werd op imponerende wijze Nederlands juniorenkampioen op de sprint, Wouter Olde Heuvel (uit Losser en het broertje van Remco) werd vierde en Freddy Wennemars (uit Dalfsen en het broertje van Erben) eindigde als vijfde.
In alle rust “Met drie wereldtitels en talloze ereplaatsen in de laatste vijf jaar zou je haast denken dat het geen toeval meer is. Voor een deel is het ook wel te verklaren. Het
Wennemars-, Gretha- en Tuitert-effect zorgt voor grote aanwas van gemotiveerde jeugd. Verder zijn de ijsclubs in Overijssel heel goed bezig met het begeleiden van die aanwas. De Deventer IJs Club, de Hengelose IJs Club en natuurlijk de Stokvisdennen uit Dalfsen brengen echt heel veel talent voort. Verder doet de typisch regionale mentaliteit van ‘niet zeuren, hard werken, investeren in jezelf en goed luisteren naar de mensen die het beter weten’ hier nog opgeld.” Volgens Sigger heeft ook het technische beleid van het district Oost invloed op de positieve ontwikkeling. Dat beleid is er op gericht om in alle rust met de jongens en meisjes te werken. Sigger geeft de jongeren bijvoorbeeld de garantie dat ze minimaal twee jaar in de selectie blijven. “Ze moeten de tijd krijgen om te léren trainen en met druk om te gaan. Ze mógen fouten maken. Een slechte periode betekent niet meteen het vertrek uit de selectie.” De geselecteerden in de groep van Sigger trainen drie tot vier keer per week op het ijs van De Scheg in Deventer. Daarnaast zijn er van oktober tot en met maart vrijwel iedere zaterdag en zondag wedstrijden. De meesten wonen op een klein uur rijden van Deventer en vertrekken op trainingsdagen om kwart voor vier van huis. Om acht uur zijn ze weer thuis, waarna dan nog het eten en huiswerk wachten. Vrijwel alle geselecteerden zitten op het HAVO of VWO en komen elke ochtend rond half zeven uit hun bed om eerst een training op fiets of home-trainer af te werken. Dan naar school, trainen in Deventer, huiswerk maken en naar bed.
Financieel “Meisjes? Nee, daar heb ik geen tijd voor,” zegt Wouter Olde Heuvel, die op het CIOS zit. “Al mijn tijd gaat op aan studie en schaatsen. Daar kan ik echt niets meer bij hebben. Ik train met plezier, maar besef ook wel dat het alles bij elkaar wel wat veel is.” Freddy Wennemars sluit zich daar volmondig bij aan. “Ik wil minstens zo goed worden als Erben. En ik wil ook mijn HAVO goed afmaken. Daar heb ik al moeite genoeg mee. Ik val iedere avond als een blok in slaap. Helemaal kapot.” De schoolvakanties worden door de selectieleden gebruikt voor trainingskampen. Sigger: “Als je dat allemaal op een rij zet, moet je toch erkennen dat deze
ook in de toekomst
sport voor elite’ jongens diep respect verdienen met hetgeen ze in zichzelf investeren.” Ook financieel is het volgens Sigger een moeilijke weg naar de schaatstop. “Schaatsen is hard op weg een elitaire sport te worden. Ik constateer dat de ouders van alle negen leden uit mijn huidige selectie een meer dan modaal inkomen hebben. En daardoor denk ik dat ik lang niet alle talenten uit de regio te zien krijg. Omdat de ouders van die kinderen de kosten voor het schaatsen niet kunnen betalen.” Twee keer per week een uur trainen in Deventer kost 300 euro per seizoen (drie keer trainen kost 400 euro). Inschrijven voor gemiddeld 12 wedstrijden per seizoen kost circa 150 euro. Verder ongeveer 200 euro voor een paar schaatsen, een racefiets en liefst ook een mountainbike, een hometrainer voor thuis- en zomerconditietrainingen alsmede skeelers (100 euro) en de speciale sportgebonden onder- en bovenkleding (200 euro). Ook moet er zo’n 120 euro per jaar contributie aan de eigen club betaald worden. Totaal: 1350 euro per jaar. “Daar komen alle reis- en verblijfskosten voor trainingen en wedstrijden nog bij en ook de kosten voor extra voeding. Doe er dus maar zo’n 100 euro per maand bij,” zegt Sigger. “Daarom zeg ik dat onze nationale volkssport voor talentvolle mensen een elitaire sport is. Duurder dan bijvoorbeeld golf en tennis.”
‘Zo’n technische commissie voert geen donder uit’ Overigens hebben de (ouders van) leden in de selectie van Anton Sigger het financieel gezien iets gemakkelijker, want het sponsorgeld van Aegon wordt door het district Oost onder meer aangewend voor de trainingskosten en de kleding. Ook de kosten voor meerdaagse stages, wedstrijden en trainingskampen worden vergoed. “Dat betreft maar negen talenten in het hele district Oost, de rest betaalt alles zelf.”
Technische commissie lui Sigger selecteert in principe zelf de leden van zijn selectie, vooral door goed rond te kijken bij de diverse trainingen en wedstrijden. Daarna worden de ouders benaderd. En dan is er ook nog de onvermijdelijke technische commissie, die op basis van de voordrachten van de districtstrainer de definitieve selecties samenstelt. Sigger: “Zo’n technische commissie is kennelijk onontkoombaar. Voor een deel heb ik dat ondervangen door vooraf keiharde eisen te stellen, zodat men daar later niet op terug kan komen. Dat vermijdt een hoop gedonder tijdens het seizoen. Ook ik vind dat zo’n technische commissie geen donder uitvoert, maar wél over alles en iedereen een mening heeft. Dat is nog daar aan toe, als men er ook altijd bij is en dus weet wat er speelt. En daar mankeert het nog wel eens aan. Zo heb ik me heel boos gemaakt toen er tijdens het NK Sprint in Utrecht niemand van die technische commissie aanwezig was. Nota bene het district met de grootste afvaardiging en de meeste ereplaatsen ooit had geen enkel bestuurslid ter plekke om de eigen kampioenen te feliciteren. Nee, daarvoor moest ik twee dagen
in Deventer later de training onderbreken. Toen hadden ze pas tijd. Over technisch beleid en betrokkenheid gesproken. Schandalig.”
DSB
49
Sigger ergert zich ook mateloos aan een commerciële ploeg als DSB, die te pas en te onpas zit te trekken aan de talenten uit zijn ploeg. “Het slechtste dat hun op deze leeftijd kan gebeuren is het rijden voor een commerciële ploeg. Zelfs de benadering door zo’n ploeg kan al funest zijn, want er wordt daardoor een onverantwoord hoge druk op hun jonge schouders gelegd. Tussen de KNSB en de commerciële ploegen zijn daarom bindende afspraken gemaakt dat schaatsers niet worden benaderd vóórdat ze 20 jaar zijn. De meeste houden zich daar netjes aan, maar DSB niet. Zij hebben jongens uit deze lichting (tot 17 jaar) al lekker gemaakt door ze uit te nodigen voor hun trainingskamp en te schermen met voorcontracten. Niet alleen waanzin, maar ook heel slecht voor de ontwikkeling van een talent. Het is niet voor niets dat juist jonge mensen bij DSB heel weinig presteren en na korte tijd weer op straat geschopt worden.” ■
Jan Smeekens, Wouter Olde Heuvel en Freddy Wennemars zijn de nieuwe paradepaardjes van het Nederlandse schaatsen. Over Smeekens zegt Sigger, hier docerend op de Deventer ijsbaan: “Die jongen kan zo verschrikkelijk goed en hard schaatsen. Een fijne, mentale sterke koele kikker, die nu al technisch bijna perfect schaatst. Op de 500 meter is hij niet te kloppen, op de 1000 meter komt hij nog tekort.” “Freddy Wennemars is met zijn twijfels, zijn wilskracht, zijn ongeremdheid, zijn typische schaatsstijl en zelfs zijn stotteren een echte kloon van Erben. Wouter Olde Heuvel heeft alles in zich om een grote allround schaatser te worden. Als hij zich het hoofd niet op hol laat brengen en lekker met nuchtere jongens als Freddy en Jan op blijft trekken, voorspel ik hem een grote toekomst. Op dit moment steken zij er boven uit, maar daar achter zitten nóg een paar grote talenten. Over een jaar of zes, zeven kan er zomaar een Nederlandse ploeg staan tijdens een WK of EK die louter uit Overijsselse jongens bestaat.” Twente visie. 02/2004
G
E
W
O
O
N
N
A
A
R
H
O
F
L
E
V
E
R
A
N
C
I
E
R
CAREL LURVINK Professionele artikelen voor
Schoonmaak Schilder Veiligheid
Marssteden 40, 7547 TC Enschede NL Postbus 450, 7500 AL Enschede NL
Telefoon: 053 - 434 43 43 Fax: 053 - 433 71 05
E-mail:
[email protected] Internet: www.carellurvink.nl
“Laten we het voordeel van airconditioning niet onderschatten.”
Verhoogde arbeidsvreugde, hogere productiviteit en uw klanten geven een hogere waardering. Wilt u ook goed voorbereid zijn op een warme zomer? Bel dan 053 431 44 66.
Enschede IJsbaanweg 5 (haven) Tel. (053) 431 44 66 Fax (053) 430 50 98 Website: www.emondt.nl e-mail:
[email protected]
IKT Visie op…
Maakindustrie
Norit floreert in nieuwe behuizing 58 300 jarig Ten Cate gaat voor technologie 60 Power-Packer scoort met Kaizen-concept 62 Uitdagingen voor maakindustrie 65 Efficiency in gezondheidszorg 66 Scope en IKT-nieuws 67 Twente Agenda 68
Twente is (nog steeds) de derde industriële regio van ons land. En daar mogen we blij mee zijn én trots op zijn. Blij omdat we weten dat elke arbeidsplaats in de industrie zorgt voor drie additionele arbeidsplaatsen en trots omdat we zien dat veel van de industriële bedrijven het - ook internationaal gezien erg goed doen. De wat onbedoelde quote van Bram Hulshof in het verslag van de radio-opnamen ter gelegenheid van zijn afscheid als voorzitter van de Kamer van Koophandel ‘Vergeet de maakindustrie’ is een miskenning van de plaats en de kwaliteit van dit deel van de regionale bedrijvigheid. We kunnen en moeten trots zijn op het 300-jarige Ten Cate, dat met succes de textieltechnologie combineert met nieuwe materialen en daarmee zelfs een bijdrage leverde aan de bouw van de Europese en Amerikaanse marslanders. Ten Cate laat zien wat de waarde is van technologische kennis binnen de maakindustrie. Hetzelfde geldt voor de andere twee bedrijven die verderop in dit blad worden belicht: Norit, dat met de membraantechnologie van X-flow een wereldspeler is geworden, en Power Packer dat door het invoeren van het Kaizen-concept bewijst dat handmontage ook in Nederland economisch haalbaar is. Maar er zijn veel meer grote en kleine ‘maakbedrijven’, vooral in de metaal- en kunststofindustrie en de voedingsmiddelensector. Een enkele daarvan excelleert, andere weten de weg naar de bronnen der kennis te vinden, maar voor (te) veel bedrijven is innovatie nog te ver weg. Het is van essentieel belang dat deze bedrijven gesteund en gestimuleerd worden om ‘hogerop’ te komen. Het actieprogramma Versterking Industriepotentieel Twente (VIT) biedt handvatten, we kennen de oostelijke T&Uagenda en we hebben enkele honderden kennisintensieve bedrijven, die voor een groot deel zijn verenigd in de - inmiddels al 15 jaar oude - Technologie Kring Twente. De maakindustrie vergeten? Dat nooit! We moeten de traditionele industrie versterken met de - vooral in de eigen regio - aanwezige kennis en hun successen naar buiten brengen! Geert de Raad Voorzitter IKT
Stichting Industriële Kring Twente - Postbus 5501, 7500 GM Enschede - Tel. 053 - 48 49 980 - Fax 053 - 48 49 985
www.ikt.nl
| Twentevisie | Jaargang 16 | Nummer 2 | Feb 2004 |
NORIT floreert in nieuwe behuizing
Membranen en 58
Holdingdirecteur René Kuipers (rechts) en Erik Roesink (X-Flow): “De fysieke samenvoeging zorgt voor veel synergie.”
In 2003 nam NORIT het nieuwe, fraaie bedrijfspand aan de Marssteden in Enschede in gebruik. Op 26 februari a.s. komen de deelnemers van IKT-Enschede op bezoek. Zij krijgen veel te horen en veel te zien. De deuren van de ontwikkel- en productielocatie van dochter X-Flow zullen echter gesloten blijven. NORIT behoort immers op het gebied van de membraantechnologie tot de top drie van de wereld. En het is onmogelijk om alle technologieën - en met name de automatisering van de membraanproductie - met patenten te beschermen. NORIT is een echt internationaal opererend concern: het bedrijf produceert in zeven landen en is in meer dan honderd landen vertegenwoordigd.
(door Niko Wind)
Men kende NORIT van de zwarte maagtabletjes (en de grote systemen met actieve kool), Leushuis van de grote systemen voor onder meer bierbrouwerijen en X-Flow als membraanontwikkelaar en -producent. Onder leiding van René Kuipers volgde er een aandelenruil met NORIT en kwam het totale bedrijf uiteindelijk in handen van NUON. Toen deze elektriciteitsdistributeur zich - door het aanpassen van haar strategie - volledig ging concentreren op de productie, het transport en de levering van energie in Noordwest Europa, volgde een overname van de NORIT groep door Gilde Investment Management en Euroland Investments. Het huidige NORIT is een middelgrote (1.200 medewerkers, waarvan ruim 200 in Enschede) technologisch hoogwaardige multinational. De holding (met daarin 38 BV’s) wordt gerund vanaf een klein kantoor op het Hengelose
bedrijvenpark Westermaat; de membraanactiviteiten zijn geconcentreerd in Enschede. De thuisbasis voor de actieve kool (zo’n 50% van de omzet) is de ‘geboorteplaats’ van NORIT: Amersfoort.
Zuivering en filtratie De verhuizing van het pand van NORIT Process Technology (het voormalige Leushuis) in Hengelo en dat van X-Flow in Almelo en Hengelo naar nieuwbouw in Enschede was, volgens directeur René Kuipers, een bittere noodzaak. “Bij NORIT Process Technology waren we letterlijk uit het pand gegroeid en hadden we zelfs ruimte aan de overkant van de straat gehuurd. Daarnaast bleek ook X-Flow (mede door de overname van de business unit Membranes van Stork Friesland) volledig uit zijn jasje gegroeid te zijn.” Door de fusies en de nieuwbouw in Enschede is het bedrijf inmiddels vrijwel compleet. “We bestrijken drie marktsegmenten, die allen te maken hebben met zuivering en filtratie: consumables (de actieve kool-activiteiten van het oorspronkelijke NORIT), componenten (voor onder meer de water- en de voedingsmiddelenindustrie) en eigen systemen. NORIT Process Technology en SÜDMO Projects bieden in dat laatste segment totaaloplossingen en turnkey-projecten voor de water-, dranken-, voedingsmiddelen-, zuivel en farmaceutische industrie.” De productie van de actieve kool (voor de pilletjes, maar vooral voor de grote zuiveringsinstallaties) vindt plaats in Klazienaveen en Zaandam én een aantal fabrieken in Groot Brittannie, Italië en de Verenigde Staten. Deze kool wordt onder meer ingezet voor het reinigen van rookgassen, bij de zuivering van water, in de farmacie, bij de melkproductie en de goudindustrie. “De helft van onze omzet in actieve kool wordt in de Verenigde Staten behaald.”
Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen
actieve kool Kennisintensieve maakindustrie De tweede poot, de componenten, wordt naast X-Flow, gevormd door onder meer Haffmans in Venlo en SÜDMO Components in het Duitse Riesbürg. Samen met NORIT Process Technology en SÜDMO Projects zijn deze bedrijven in staat om – vrijwel zonder inbreng van anderen - complete installaties aan onder andere bierbrouwerijen te leveren. De tachtig man sterke fabriek in Venlo is gespecialiseerd in installaties voor het terugwinnen van CO2 dat vrijkomt bij het gistingsproces van bierproductie. Van SÜDMO, waar zo’n 300 mensen werken, komen met name afsluiters, componenten voor procesindustrie en complete installaties voor onder andere de zuivel- en drankenindustrie en ‘bottled water’. Kuipers: “Wij streven ernaar om langzaam toe te groeien naar een organisatie die volledig is geënt op filtratie en zuiveringstechnologie; echte kennisintensieve maakindustrie.” Kernwoorden daarbij zijn uiteraard samenwerking en synergie én een centrale projectorganisatie. Deze belangrijke taak is ondergebracht in het nieuwe kantoor in Enschede.
Water Naast de stabiele markt van toepassingen van actieve kool, is NORIT vooral groot (“We behoren internationaal tot de top drie.”) op het gebied van de membraanfiltratie. Een echt Twentse ontwikkeling - de UT-hoogleraar Smolders was één van de membraangoeroes’s - en verder uitontwikkeld door onder meer X-Flow, mede-oprichter Lute Broens en directeur Erik Roesink. Deze technologie zorgt voor de sterke groei van het bedrijf. X-Flow-directeur Erik Roesink: “De grootste groei zit in het filtreren van water, zowel drinkwater als industriewater. Er is een groeiende behoefte aan schoon drinkwater én aan technieken om het waterverbruik te beperken.” Het mooiste voorbeeld daarvan is een installatie die momenteel in Saoudi Arabië wordt gebouwd en waaraan NORIT (X-Flow) een belangrijke bijdrage levert. Daar wordt het water dat van de rioolzuivering komt, in een aantal stappen opgewerkt tot ‘grijs’ water voor onder meer het sproeien van tuinbouwgewassen en het wassen van auto’s. René Kuipers: “We mikken als concern vooral op toepassingen die gestuurd worden vanuit de economie: schaarste aan water of de gezondheid.” Om die laatste reden is Engeland een uiterst interessante groeimarkt voor (Twentse) membraaninstallaties. “Vanwege de rotsachtige ondergrond heeft men daar te maken met de ziekmakende Crypto Sporidium bacterie. Wij kunnen deze bacteriën eenvoudig met membranen verwijderen. Meer dan de helft van het leidingwater in Londen gaat al door membranen van X-Flow. We zijn daar marktleider!” Dezelfde problematiek speelt in de Verenigde Staten. En deze markt is veel en veel groter dan de Britse. “Als we daar 15% van de markt pakken, kunnen we tien maal zo groot worden!” Op dit moment wordt in Minneapolis de eerste grote ‘Twentse’ zuiveringsinstallatie gebouwd. De activiteiten op het gebied van bacterieverwijdering hebben zelfs geleid tot de ontwikkeling van huissystemen die er
www.ikt.nl
voor zorgen dat al het binnenkomende drinkwater bacterie- en virusvrij is en dus bescherming biedt tegen bijvoorbeeld legionella. Het nieuwste (en kleinste) product is een filterpen waardoor men ook ‘besmet’ water kan drinken. Een succesproduct dat langzamerhand standaard is geworden in elke tropenuitrusting. Een tweede probleem, dat onder meer in de Randstad speelt, is de verzilting. In Castricum staat een installatie die het leidingwater in twee stappen zuivert: eerst de bacteriën en vervolgens de pesticiden en zouten. Erik Roesink: “Ontzilting doe je met omgekeerde osmose en die membranen produceren wij niet. Onze ultrafiltratie-membranen zijn echter wél ideaal (en noodzakelijk) als voorstap voor de eigenlijke ontzilting. En daarvoor zitten we bijvoorbeeld ook in het Midden-Oosten.”
Bier NORIT was al actief in het bier met installaties voor de CO2terugwinning, maar heeft na lang onderzoek - het idee ontstond begin jaren negentig - inmiddels ook een systeem op de markt gebracht voor het filtreren van bier. René Kuipers is enthousiast over de ontvangst in de markt. “We hebben momenteel vier van deze installaties draaien (onder meer bij Oettinger en Heineken) en verwachten dat dit aantal snel zal groeien. Het proces is simpel, zorgt voor een veel betere kwaliteit én het verlost de brouwerijen van een afvalprobleem. Het traditionele filtratiemateriaal kieselgur moet namelijk als separaat afval worden gestort.” Nu de nieuwbouw van brouwerijen stagneert - en er op dit terrein een moordende internationale concurrentie is - kan NORIT met de nieuwe filtertechniek maximaal penetreren op de vervangingsmarkt. Een tweede kans op de biermarkt is het ontkleuren van bier met behulp van membranen, waardoor bier gebruikt kan worden als basis voor breezers; dé concurrent van bier. Dergelijke installaties worden momenteel voor Warsteiner gebouwd.
Verkoop Alle 38 BV’s binnen NORIT B.V. (“We zijn na de overname door NUON van de beurs gegaan en daarna niet meer teruggekeerd.”) zijn zelfstandig opererende bedrijven, maar de verkooporganisatie is in een matrixstructuur verweven. Elk verkoopkantoor, of dat nu in Engeland of China staat, werkt voor alle BV’s. “Dat is om drie redenen belangrijk: er is één gezicht naar de klant, de synergie begint al in het verkoopproces én het bespaart veel kosten.” Zeker omdat er wereldwijd steeds meer vraag komt naar, met name, waterzuiveringsinstallaties, zijn de ruim honderd verkoopkantoren en agenten van essentieel belang. NORIT levert aan 150 verschillende landen en is in 100 landen vertegenwoordigd door middel van eigen kantoren en/of agenten en distributeurs. Het transport van de modules met membranen is eenvoudig, maar om een complete installatie te vervoeren over zee, is te prijzig. Daarnaast eisen veel regeringen een forse inbreng van de eigen industrie. ■
59
300 jaar Koninklijke Ten Cate NV
Promotie van innovatieve 60
Frank Spaan: Ten Cate wil af van het klassieke textielimago. Foto rechts: Loek de Vries is als voorzitter van de Raad van Bestuur gastheer én spreker bij het kenniscongres.
Koninklijke Ten Cate is één van de oudste bedrijven van Nederland. De eerste geregistreerde feiten dateren van 1704 en dus is dit jaar hét moment voor een groots opgezet jubileum. De start was de Ten Cate Winterchallenge, een voetbaltoernooi met Heracles, Ajax en Twente op het ‘eigen’ Thiolon-gras van het Polman Stadion. Het hoogtepunt wordt geen receptie voor duizenden genodigden, maar een kenniscongres op 7 oktober van dit jaar in Amsterdam waarvoor de politiek, de wetenschap en de top van de grote internationale relaties worden uitgenodigd. Voor PR-man Frank Spaan (op zijn kaartje staat investor relations en externe communicatie) is dat dé gelegenheid om het bedrijf te promoten als internationaal opererend innovatief technologisch bedrijf en definitief af te rekenen met het regionaal gebonden stoffige imago van ‘die textielfabriek in Twente. In het buitenland ligt dit gelukkig totaal anders.”
(door Niko Wind)
Het kenniscongres past, volgens Spaan, exact in de huidige discussie over de kenniseconomie. “Ten Cate - en Nederland - kan alleen overleven als we innoveren en gebruik maken van bestaande kennis of zelf nieuwe kennis genereren. Voor ons betekent dat nieuwe producten voor nieuwe markten, waarin in een aantal gevallen nog textielvezels worden verwerkt.” Koninklijke Ten Cate timmert flink aan de weg met het Thiolon kunstgras. Het bezoek van Ajax paste goed in deze strategie. Alleen was het jammer dat sommige spelers van deze topclub zich zo negatief over het veld uitlieten. Zie het maar positief: Heracles doet het gewoon prima op ons gras. Overigens
oefent Ajax nu ook zelf op de nieuwste generatie Thiolon-gras en het zal dus wel een kwestie van wennen zijn.”
Boeing Maar er is veel meer dan kunstgras alleen en daarover verschijnt maar een enkele keer wat in de pers. “Iedereen die inhoudelijk met ons bedrijf in contact komt, is verbaasd over wat we doen. Dat gold voor het reclamebureau dat we hebben ingeschakeld om ons helpen het lustrum voor te bereiden, maar ook voor onze aandeelhouders. Het lustrum is een ideale wijze om meer mensen daarop te wijzen.” Voor Spaan heeft deze noodzakelijke imagoversterking vooral een commerciële waarde. “Klanten en potentiële klanten kunnen zien waar we toe in staat zijn. Daarnaast zal ook de waardering van de aandeelhouders groter worden. Ons aandeel was sterk ondergewaardeerd, maar door aan meer doelgroepen te vertellen wat voor technologisch topbedrijf we zijn, is de waarde van het aandeel - tegen de stroom in - het laatste jaar sterk gestegen!” Hoewel Spaan met zijn financiële achtergrond graag praat over rendementen en shareholders value, moet hij als communicatieman vooral ingaan op de commerciële aspecten van de productontwikkeling. “Wij ontwikkelen vaak samen en op verzoek van de klant. De markt vraagt daarbij aan ons om op basis van onze technologie of kennis van recepturen bepaalde functionaliteiten te ontwikkelen. Innovaties komen ook voort uit combinaties van kennis op bestaande gebieden, waardoor nieuwe product/marktcombinaties ontstaan. Dus geen technology push maar technology pull. Dat is een van de kernen van de strategie van Loek de Vries: de markt bepaalt mede wat wij gaan ontwikkelen. Wanneer je de onopvallende en bescheiden toeleverancier bent, weet de markt je moeilijk te vinden als het gaat om de ontwikkeling van nieuwe producten of het vermarkten van nieuwe technologieën. Je blijft in je traditionele
Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen
technologie activiteitenpakket steken in prijsdiscussies die je op langere termijn verliest. We doen dus onze best om te laten zien wat we kunnen doen in termen van toegevoegde waarde en treden dan soms buiten onze traditionele rol in de keten. End-user marketing is onder Loek de Vries een veel gehanteerde term om werkmaatschappijen te laten reageren op wensen van eindgebruikers en beslissers. Daar zie je dus ook het belang van Ten Cate Thiolon om met spelers te praten over hun ervaringen.” Ook ontstaan er door spin-offs van technologieën nieuwe producten. Een voorbeeld is kunstgras dat voortkomt uit de carpet backing productie met behulp van extrusie technologie.
omdat het goedkoper is, maar omdat het beantwoord aan beleidsmatige aspecten in de luchtvaart: lichter bouwen en dus economischer vliegen. Een recente ontwikkeling is het reduceren van geluidshinder met 10-20%. In plenaire sessies zal de nadruk op strategische thema’s liggen. Voor de inhoudelijk geïnteresseerden wordt ook een aantal specifieke workshops gehouden.” Het strategisch aspect zal echter overheersen. Gastheer Loek de Vries wil vooral laten zien wat de toekomstige ontwikkelingen zijn (ook in de textiel) en daarmee aangeven dat deze 300jarige snel en adequaat kan reageren op veranderingen.
De klanten zijn over de hele wereld te vinden. Het is voor Spaan belangrijk om ‘de wereld’ te laten zien dat Ten Cate ook voor Boeing en Airbus werkt en dat de composietmaterialen in de Europese en Amerikaanse marslander producten van Ten Cate zijn. “Daar mogen wij als Nederlandse multinational best trots op zijn. Wij hebben ook een groot aantal antiballistische producten op de markt gebracht: van kogelwerende panelen voor vesten en voertuigen tot kogelwerende cabinedeuren voor vliegtuigen. Dat weten de meeste mensen niet. Zij denken bij Ten Cate nog steeds aan de ouderwetse textiel en surfplanken. Met die laatste associatie zijn wij overigens niet ongelukkig, want men creëerde daarmee toch een positief beeld van het bedrijf bij een breed publiek. Datzelfde doet kunstgras nu, omdat voetbal een grote doelgroep aanspreekt. Particuliere beleggers krijgen daardoor meer interesse voor Ten Cate en zien automatisch op welke andere terreinen wij succes boeken.”
Chemie en textiel
Kenniscongres Het kenniscongres wordt vrijwel volledig gebruikt om nationaal en internationaal het imago van de Koninklijke ten Cate te versterken als technologisch hoogwaardig onderdeel van de Nederlandse maakindustrie. De gasten zijn echter lang niet allemaal managers van de grote afnemers. “Wij nodigen bewust ook veel politici en andere beleidsmakers uit om hen te laten zien wat de overheid met de diverse subsidieprogramma’s heeft bewerkstelligd. Zo is ons composietmateriaal voor de ruimtevaart en vliegtuigindustrie Cetex, dat in toenemende mate bij de bouw van vliegtuigen wordt gebruikt, een puur Nederlands product en ontwikkeld met steun van de Nederlandse overheid.” Ondanks het gewenste niet-Twentse imago, worden toch ook de provinciale en gemeentelijke overheden uitgenodigd, omdat er op tal van terreinen contacten bestaan die zowel het ondernemen bevorderen als reglementeren. De commerciële component zal echter overheersen. En dat betekent de aanwezigheid van beleidsmakers van de bedrijven waarmee Ten Cate in de keten samenwerkt: dus toeleveranciers en klanten. “Innovatie is pas succesvol als je klant of de gehele industrie hiermee een nieuwe weg kan inslaan. Je moet dus tot het beleidsniveau doordringen om een vernieuwing geaccepteerd te krijgen. Ons Cetex-materiaal bijvoorbeeld verkopen wij niet
www.ikt.nl
Ten Cate heeft de afgelopen decennia gependeld tussen textiel en kunststof. Onder Georg Reudink was het vooral kunststof; nu, onder Loek de Vries, is het meer textieltechnologie. Die uitstap naar de kunststof is echter bijzonder nuttig geweest, omdat hierdoor de weg vrij kwam voor de combinatie van textiel en chemie. Veel grondstoffen komen uit de chemie: kunststofgarens, granulaten (PE/PP) en kleurstoffen. “Kunstgras is kunststof, maar voor de productie maken we gebruik van processen uit de textielindustrie. Het is tekenend dat alle reseach-afdelingen van de werkmaatschappijen overwegend worden bemand door chemici.”
Koninklijk Internationaal gezien heeft Ten Cate grote voordelen van het predikaat ‘Koninklijk’ omdat dit - in onder meer de Verenigde Staten en het Verre Oosten - extra aanzien en vertrouwen geeft. De enorme historie en de leeftijd van 300 jaar werkt ook in het voordeel. Frank Spaan: “Het geeft aan dat onze roots erg diep liggen en dat we gebruik kunnen maken van eeuwenlang opgebouwde kennis met het omgaan met vezels, technologieën en recepturen. En vooral dat we door de eeuwen heen steeds hebben ingespeeld op veranderingen. Daarnaast willen de grote bedrijven in deze wereld graag zaken doen met een bedrijf dat heeft aangetoond continuïteit te kunnen bewerkstelligen. Ook onze beursnotering helpt hierbij: er is toezicht, wij hebben een openbaar jaarverslag en een groep sterke institutionele aandeelhouders.”
Johan Cruijff Ook bij de bijdrage aan ‘de maatschappij’, die elk zichzelf respecterend bedrijf bij zo’n lustrum behoort te leveren, wil Ten Cate zich van zijn technologische kant laten zien. Het lustrum wordt geen regionaal feest. Frank Spaan: “Hoewel de regio trots op ons is en we een grote werkgever zijn, is Ten Cate geen Twents bedrijf meer, maar een multinational waarvan het hoofdkantoor - niet toevallig - in Almelo staat. 60% van onze medewerkers zit in het buitenland. Van de 3.500 mensen werken er maar een paar honderd in Twente We zullen en moeten dat accentueren om eindelijk eens af te zijn van die krantenberichten die altijd beginnen met ‘Het Twentse textielbedrijf Ten Cate...’. ■
61
Kwaliteitsslag elimineert verspilling
Kaizen bij Power-Packer felle concurrentie heerst. Naast een lage prijs, een hoge leverbetrouwbaarheid en een grote mate van flexibiliteit bij de levering eist deze markt ook zero-defects. En al deze eisen heeft Power-Packer doorvertaald naar de toeleveranciers. “Wij gaan er van uit dat elk onderdeel dat wij ontvangen exact aan de specificaties voldoet en hebben ons logistiek systeem zo ingericht dat elke verandering in de vraag van een afnemer direct wordt vertaald naar onze toeleveranciers. We werken in het externe logistieke proces dus niet met push flow, maar met pull flow.”
62
Toegevoegde waarde
Jan Smit: “Kaizen leidde tot een enorme efficiencywinst.”
Power-Packer is wereldwijd marktleider op het gebied van hydraulische systemen voor cabrio’s voor personenauto’s en cabinekantelsystemen voor vrachtwagens. Het Oldenzaalse bedrijf (onderdeel van het Amerikaanse beursgenoteerde Actuant) weet zich door het implementeren van verbeteringsprocessen met succes staande te houden in deze bikkelharde markt. Power-Packer koos voor het Kaizenconcept en gaf de deelnemers van IKT tijdens een bedrijfsbezoek een uniek kijkje in deze Japanse keuken. De invoering van Kaizen leidde in het eerste jaar tot een efficiencyverhoging van 15%. In het tweede jaar kwam daar nog eens 7% bovenop.
(door Niko Wind)
Jan Smit is enthousiast over Kaizen en de wijze waarop Thijs Keuning de ‘Kaizen-goeroe’ Power-Packer van het systeem heeft ingevoerd in alle vestigingen van het bedrijf. Als Global Director Truck is hij verantwoordelijk voor de productie voor de hydraulische systemen voor de vrachtwagenmarkt. “Kaizen is een van oorsprong Japans concept; een manier van denken in de continue verbetering van processen. Het is zowel geschikt voor bedrijven die produceren en/of ontwikkelen, maar bijvoorbeeld ook voor dienstverlening, financiële processen, werving en selectie van nieuwe medewerkers. Wij maken als assemblagebedrijf klantspecifieke producten en moeten, om onze hoge loonkosten in de hand te houden, ons proces dus zo efficiënt mogelijk maken.” Power-Packer opereert binnen de automotive, een markt waar de prijs goeddeels door de afnemers wordt bepaald en
Een van de kernen van Kaizen is het elimineren van alle elementen (in het ontwikkelings- én voortbrengingsproces) die geen toegevoegde waarde leveren. Dat betekent dat alle stappen in het proces worden beschreven en wordt gekeken welke stappen geen toegevoegde waarde hebben voor de klant (en waar de klant dus niet voor betaalt). Als direct gevolg van Kaizen is Power-Packer enige jaren geleden overgestapt op productie in cellen. In die productiecellen vindt in handmontage plaats door een groep medewerkers. Voor de foutloze productie en het elimineren van activiteiten zonder toegevoegde waarde vindt is elk van de stations in de montageketen zo ingericht dat er geen fouten kunnen ontstaan. Het ‘product in wording’ gaat hierdoor foutloos van station naar station. In de Kaizen-terminologie zijn dat poka yoke’s. (Japans voor voorkom fouten.) Jan Smit: “Naast een exacte handleiding hoe de deelassemblage moet plaatsvinden, wordt het door de poka yoke’s onmogelijk om een onderdeel verkeerd te plaatsen of te vergeten. Dit wordt met sensoren en camera’s gecontroleerd. In veel gevallen wordt het werkstuk niet eens door de opstelling losgelaten als de montage niet 100% goed is geweest.” De poka yoke’s voorkomen dat een onderdeel vergeten wordt, iets verkeerd wordt geplaatst en het juiste gereedschap wordt gebruikt. Het grote voordeel van dergelijke manonafhankelijke controles op elk van de montagestations is dat het niet voor kan komen dat er aan het eind van de montage onvolledige of verkeerd gemonteerde systemen door een eindcontrole worden uitgepikt. Hierdoor is de eindcontrole overbodig geworden. Er is wel een eindtest in een station waar tegelijkertijd (en volautomatisch) het hydraulische systeem wordt gevuld met olie en op functionaliteit getest. “Kernpunten in ons productieproces zijn dus: geen controle van aangeleverde onderdelen én het voorkomen dat er fouten gemaakt worden tijdens de montage.”
Ontwerpen Een dergelijke productiemethode kan alleen als er een optimale samenwerking is tussen product- en productie-engineers. “Als je in het ontwerp al kunt voorkomen dat er een fout wordt gemaakt, dan hoeft de productie-engineer geen poka yoke te bedenken. Een fout voorkomen in het ontwerp geeft meer zekerheid en is beter dan een fout voorkomen in het productieproces.”
Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen
63
Het vormgeven van het montageproces en het productontwerp, waarbij DFA wordt toegepast, is dus essentieel voor het realiseren van een ongestoorde en zo efficiënt mogelijke productie. Bij Power-Packer trekken ze voor het ontwerpen van deze lean-line production twee volle dagen uit. En dat gebeurt niet (alleen) door de engineers. De mensen van de werkvloer, de monteurs, hebben een veel grotere invloed. Zij bepalen voor een groot deel hoe een systeem volgens de Kaizen-methode gebouwd gaat worden. De groep die deelneemt aan de workshop is met zorg samengesteld: een design-engineer, een en process-engineer, een productiechef, enkele productiemedewerkers en een logistieke man. Ieder heeft zijn eigen belang bij het welslagen. De uiteindelijke winnaar is het bedrijf dat door deze methode een product en een montagemethode krijgt die aan alle eisen voldoet: efficiënt (dus zo goedkoop mogelijk) én foutloos.
Tot op de seconde Voor het ontwikkelen van een nieuwe montagecel wordt in de workshop de hele situatie (inclusief alle stations) in karton nagebouwd. De montage wordt tijdens de workshop uiteengerafeld in de kleinst mogelijke stapjes. Dus tot op het niveau van het inleggen van een ring of het aandraaien van een schroefje. Deze kleine stapjes worden vervolgens zo samengevoegd dat de montage in - qua tijd - exact even grote brokken is uiteengerafeld. Om dit te kunnen bewerkstelligen is het van essentieel belang dat de mensen die ermee moeten werken een belangrijke stem hebben. In de ontwerpgroep bepalen zij in feite hoe
www.ikt.nl
de montage moet verlopen en niet de ontwerpers en de projectverantwoordelijken. “Het komt voor dat er na zo’n sessie wijzigingen in het ontwerp moeten worden aangebracht. Bijvoorbeeld als twee onderdelen die op hetzelfde station moeten worden geplaatst, te veel op elkaar lijken.” Tijdens deze tweedaagse sessie wordt in feite ook bepaald hoe de controle (de poka yoke) op elk montagestation vorm moet krijgen. Met de instructie op papier moet iedereen vrijwel automatisch doorkrijgen wat zijn stap in het montageproces inhoudt. Dat is met name van belang omdat Power-Packer veel met uitzendkrachten werkt én omdat het bedrijf, gedreven door een plotseling veranderde vraag van een afnemer, zeer flexibel moet kunnen opereren. Assemblagemedewerkers kunnen moeiteloos op andere stations en in andere productiecellen worden ingezet. En het is zelfs mogelijk dat één assemblagemedewerker een totale cel bemant. Hij voert dan niet één bewerking uit, maar gaat met zijn product de hele keten door.
Logistiek Kaizen heeft uiteraard ook invloed gehad op de interne en externe logistiek. Door het automatisch scannen van de voorraden en het daaraan koppelen van de momentane vraag van alle klanten, is het mogelijk om exàct op het juiste moment exàct de juiste hoeveelheid van elk onderdeel in huis te hebben. De toeleveranciers worden dusdanig tijdig ingeseind dat de doorlooptijd kon worden verkort van 25 naar 3 dagen. Dit komt voornamelijk door de overschakeling van push naar pull. Daarnaast vond er een sterke reductie plaats van de voorraden. ■
De werkelijke kracht van uw organisatie schuilt in uw medewerkers. Maar wat te doen als u snel een vacature wilt opvullen of als een van uw medewerkers een poosje afwezig is? Is uw organisatie dan vleugellam? Nee toch? In zo’n situatie is Mailprofs de beste optie. Mailprofs levert toppersoneel voor het archief, de postkamer, de repro, voor scanwerk of voor het couverteren. Mailprofs is een joint venture tussen Vedior en TPG Post. Mailprofs is ISO gecertificeerd.
▲
Onze specialisten
Mailprofs levert al meer dan 10 jaar medewerkers die hun vak verstaan. Zij hebben allen een vakopleiding gevolgd. Onze medewerkers zijn goed gemotiveerd en opgeleid voor de klus of het project waar u ze voor inhuurt. Ze kunnen dus zo bij u aan de slag, voor korte of lange duur. In feite zijn onze mensen de geruisloze motor van uw organisatie.
▲
Laat u overtuigen!
Als u onze mensen ziet werken, begrijpt u de toegevoegde waarde van Mailprofs. Sterker nog, u wilt nooit meer anders.
▲
Meer weten?
Geef uw organisatie turbo power. Vraag vandaag nog onze brochure aan of maak een afspraak, (074) 250 72 07. Meer informatie vindt u ook op: www.mailprofs.com
Jouke Gietema over de maakindustrie
‘Probeer het onmogelijke!’ Veel organisaties spannen zich in om de positie van Twente als derde industriële regio van Nederland te versterken. Naast (of binnen) het actieprogramma Versterking Industriepotentieel Twente (VIT) hebben Oost NV en STODT de handen ineen geslagen. Financieel ondersteund door de EU willen zij de samenwerking tussen de toeleveranciers en uitbesteders versterken. Op 30 maart a.s., tijdens de volgende bijeenkomst van deze Oostelijke T&U-agenda zal de oud-directeur Operations van Thales Nederland, Jouke Gietema, zijn visie geven op het behoud van de Nederlandse maakindustrie. Voor Twentevisie nam hij daarop alvast een voorschot.
65
(door Niko Wind)
Een van de wapens om de samenwerking in de toeleveringsketen te verbeteren is de Demand Chain Navigator, een methode om de specifieke kwaliteiten van het eigen bedrijf te meten. Volgens Gietema, die nauw betrokken was bij de landelijke implementatie van deze methode, is de navigator niet alleen een ideaal middel om de eigen zwakke punten op te sporen (en vervolgens te verbeteren). “Je kunt hierdoor ook vrij eenvoudig zien of bedrijven die samenwerken, wel goed bij elkaar passen.” Hij heeft bij Thales zelf de kracht van deze navigator ondervonden. “We waren zelf een pilot-bedrijf en hebben onze samenwerking met PSM en CMF Jansen onder de loep genomen.” Binnen de Oostelijke T&U-agenda speelt Gietema de rol van coach én van luis in de pels. Dat betekent vooral kritisch meehelpen en meedenken.
World class “Het is van essentieel belang dat de performance van de bedrijven in de metaal-, electro- en kunststofindustrie wordt verbeterd. Om te kunnen overleven moet deze ‘world class’ worden. We werken immers in een mondiale markt. Nu gaat al veel werk naar Oost-Europa en het Verre Oosten.” Omdat na het werk ook de kennis dreigt te verdwijnen, zal Oost-Nederland (en dus ook Twente) zich moeten blijven onderscheiden. Dat geldt, volgens Gietema, niet alleen voor de technieken en producten, maar ook voor het management en de werknemers. “Het gaat daarbij om het excelleren met de producten die je in de wereld wilt verkopen en de processen om deze de maken. Power Packer is daar een perfect voorbeeld van. Een excellent product en een proces dat steeds wordt verbeterd.” “Hét probleem van de Twentse maakindustrie is dat veel bedrijven wél een goed proces maar geen eigen product hebben. Andere bedrijven hebben wél een goed product in een nichemarkt, maar hebben niet de kritische massa om zich staande te houden.”
www.ikt.nl
De derde poot onder een succesvolle maakindustrie is in Twente volop aanwezig: de kennisinstellingen, de UT, de Saxion Hogeschool en het (nieuwe) ROC van Twente, waardoor het mogelijk moet zijn om met de nieuwste technologieën nieuwe unieke producten te ontwikkelen. “We hebben alles in huis en hebben perfecte netwerken om iets unieks te maken, maar toch lukt het nog niet.....”
Het onmogelijke Het gaat dus om samenwerking en het samen verbeteren van de performance. Volgens Gietema is één van de beste methoden om te proberen aan een onmogelijke vraag te voldoen. “Zoals wij als Thales de onmogelijk geachte draagbare radar SQUIRE hebben ontwikkeld.” Hij wil naar combinaties van een goede ‘bewerker’, een bedrijf met een goed product(idee) en een goed engineeringbureau, die elkaar aan de haren uit het moeras willen trekken. “De uitdaging zal daar ook moeten zijn om het onmogelijke te bereiken. Want alleen met het realiseren van iets onmogelijks, kan je world class opereren.” Het liefst wil hij de nanotechnologie in zo’n project integreren. “Maar dat lijkt op dit moment voor de traditionele industrie nog net een brug te ver.” Aanmelden voor de bijeenkomst op 30 maart a.s. kan via de website www.tenuoost.nl ■
Jouke Gietema: “Versterk de maakindustrie!”
B-SIM wint KIVI-speurwerkprijs
Efficiencyverbetering 66
Bertwin Bonenberg: “In de lijst van winnaars staat ook professor Kolff, de uitvinder van de kunstnier!”
Voor Bertwin Bonenberg, directeur van de zeven jaar oude UT spin-off B-SIM, was het winnen van de speurwerkprijs van het KIVI niet alleen een waardering voor zijn werk en dat van zijn counterparts aan het Erasmus Ziekenhuis. “We hebben ook laten zien dat Twente in Nederland een vooraanstaande positie inneemt als het gaat om de combinatie techniek en gezondheidszorg.” Dat laatste zegt hij met name als bestuurslid van de Technologie Kring Twente en één van de trekkers van het op ‘Health en Technology’ georiënteerde NetLab Twente.
(door Niko Wind)
De reden waarom B-SIM deze oudste (meer dan vijftig jaar!) Nederlandse innovatieprijs in ontvangst mocht nemen, is hun bijdrage aan één van de meest besproken onderwerpen in de laatste jaren: de efficiency in de gezondheidszorg. “Wij hebben door een systeem van strategische planning - in combinatie met een aantal simulatiemodellen - de bezettingsgraad van de operatiekamers (en van de specialisten en het verplegend personeel) met 20% weten te verhogen. En wat nog belangrijker is: deze efficiencyverhoging was mogelijk zonder extra investeringen. Sterker nog, het overwerk wordt sterk verminderd.” Het geheim van het werk van B-SIM is dat zij in hun strategische planningen niet uitgaan van roosters en werkzaamheden maar dat de ‘mens’ uit het systeem wordt geabstraheerd. “Het gaat bij ons om het werk dat een organisatie (met haar mensen en middelen) in een jaar kan uitvoeren.” Voor het Erasmus Ziekenhuis rekende B-SIM de planning van het hele jaar door. Belangrijk daarbij was de wijze waarop capaciteit gereserveerd moet worden voor het opvangen onzekerheden, onder meer in de lengte van de duur van operaties en het aanbod van spoed-
opnames. “Door dit een groot aantal malen met behulp van simulatietechnieken door te rekenen, kwamen we tot een dusdanige verfijning van het planningssysteem, dat een forse efficiencyverbetering mogelijk werd.”
Implementatie Het nieuwe planningssysteem wordt in het Rotterdamse ziekenhuis momenteel geleidelijk ingevoerd. Het enthousiasme onder de medisch specialisten en het verplegend personeel is opvallend groot omdat ze - dankzij die simulatiemodellen - met eigen ogen kunnen zien dat het werkt en dat het hen persoonlijk grote voordelen biedt. “Natuurlijk vonden ze het in de begintijd vreemd dat een groep werktuigbouwers zich met wiskundige modellen bezig ging houden met de planning van hun medische werk. Zeker omdat men in de gezondheidszorg steeds meer afkeer krijgt van al die consultants, die dikke (en meestal vage) rapporten schrijven en forse rekeningen sturen. Wij waren in staat om alle betrokkenen ook daadwerkelijk deelgenoot te maken van de resultaten.”
Uitstraling De toekenning van de KIVI-speurwerkprijs aan het gemengde team - Erasmus Zieknhuis en B-SIM - heeft flink bijgedragen aan de acceptatie binnen het ziekenhuis. “De meeste artsen weten niet eens dat KIVI iets met ingenieurs te maken heeft, maar dat voor werk in hun sector een innovatieprijs is toegekend spreekt hen enorm aan.” Ook voor B-SIM zelf zal deze prijs (een penning en een oorkonde) geen windeieren leggen. Binnen het Erasmus wil men nu ook andere afdelingen aanpakken en er zijn goede contacten met een aantal andere ziekenhuizen. Daarnaast is deze onderscheiding een goede entree bij grote ondernemingen en overheden die met behulp van een strategische planning een efficiencyslag willen maken. ■
Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen
Scope Nieuwe deelnemers
Nieuwsrubriek over Twentse zaken en mensen.
IKT-Enschede
Wanneer u deelnemer bent van IKT kan uw nieuws onder Scope worden opgenomen. Persberichten bij voorkeur op diskette MS.Word aan te leveren.
V.A. de Pols B.V. Ludgeruslaan 13 7581 DE Losser Contactpersoon: dhr. J.B. Rikhof
IKT-Hengelo Cevae Regio Jobs Postbus 431 7550 AK Hengelo Contactpersoon: Dhr. J.M. Luttikhuis
IKT-Oldenzaal MHR-Twente Business Consultancy Thijstraat 11 7596 KH Rossum Contactpersoon: Dhr. A.P.M. Maathuis
West-Twente Webbink accountants & adviseurs Postbus 39 7440 AA Nijverdal Contactpersoon: Dhr. L. Webbink AA
Ons adres: IKT/Twentevisie, T.a.v. Saskia Rikhof Postbus 5501 7500 GM ENSCHEDE Tel. 053 - 48 49 980 Fax. 053 - 48 49 985 In het nieuwe leerjaar 2004 start ROC Oost-Nederland met een opleiding tot Theatertechnicus. De opleiding is ondergebracht bij de school voor Technologie in Hengelo. Tevens bestaat bij de opleiding Facilitair Leidinggevende in Almelo vanaf augustus 2004 de mogelijkheid om de richting Kunstmanager te kiezen. Tenslotte biedt de opleiding Kaderfunctionaris Meubelindustrie en Interieurbouw de mogelijkheid om vanaf augustus 2004 de richting decorbouwer te kiezen. ROC Oost-Nederland voldoet hiermee aan de behoefte van zowel de markt als de leerlingen en is de eerste instelling die deze opleidingen en richtingen op MBO-niveau aanbied. Bas Wolters is per 1 januari 2004 als commercieel directeur in dienst getreden bij SIR: Business to business communications in Enschede. Samen met Algemeen directeur Martijn Schenning en adjunct-directeur Rita Leferink vormt hij de directie. Eerder was hij werkzaam als commercieel manager bij Morskieft Ontwerpers en daarvoor als cliënt service manager bij NykampNyboer Huisstijlmanagement. Bas zal zich bij SIR voornamelijk gaan richten op de ontwikkeling van new business. Momenteel werkt SIR voor opdrachtgevers als de gemeente Enschede, Vredestein, Panalytical en Reggeland Zorgvoorzieners. Lex Pauka trekt zich terug uit de directie en zal zich als senior partner concentreren op het werk voor SIR relaties, adviezen en tekstschrijven. Bert de Haan blijft op de achtergrond aan het bureau verbonden als senior adviseur en tekstschrijver. Vredegoor Autostoffeerdersbedrijf uit Enschede is als één van de eerste Autostoffeerdersbedrijven volgens de Focwa richtlijnen van 2006 gecertificeerd als Autobekleder. ■
Agenda www.ikt.nl heeft uiteraard een belangrijke agendafunctie. Het openingsscherm toont de bezoekers direct alle bijeenkomsten in de lopende en de komende maand en één muisklik later alle bijeenkomsten van een kring of een werkgroep. Naast inhoudelijke informatie over de bijeenkomsten is er - voor IKT-deelnemers - de mogelijkheid om zich on-line aan te melden. Voor de besturen van de kringen en werkgroepen zijn ook hun vergaderdata aangegeven. De samenstelling van de kringbesturen en werkgroepen is uiteraard ook op de site vermeld. Belangrijk voor andere Twentse organisaties is de Twenteagenda, waarin hun activiteiten kunnen worden opgenomen. Deze agenda staat zowel op de site als op de laatste pagina van Twentevisie. ■
www.ikt.nl
67
Bas Wolters is per 1 janauri commercieel directeur bij SIR.
Twente Agenda 2004 68
Voor nadere informatie: IKT tel. 053 - 484 99 80 VIT/Oost NV tel. 053 - 484 96 49 NMNH Twente tel. 053 - 250 98 50 ADB Overijssel tel. 053 - 430 22 99
Datum
Aanvang
Onderwerp
Plaats
Organisatie
15 mrt. 17 mrt. 19 mrt. 22 mrt. 24 mrt. 25 mrt. 03 apr. 06 apr. 13 apr. 21 apr. 22 apr. 26 apr. 28 apr. 19 mei 08 juni 09 juni 16 juni 11 juni 17 juni 23 juni 28 juni 30 juni 05 juli 07 juli 02 sept. 09 sept. 13 sept. 14 sept. 16 sept. 20 sept. 22 sept. 23 sept. 29 sept. 01 okt. 04 okt. 14 okt. 26 okt. 04 nov. 13 nov. 17 nov. 18 nov. 22 nov. 26 nov. 29 nov. 02 dec. 06 dec. 08 dec. 09 dec. 14 dec. 15 dec.
16.15 uur 16.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 15.30 uur 14.30 uur 09.30 uur 12.00 uur 15.00 uur 11.30 uur 16.00 uur 16.00 uur 16.00 uur 07.00 uur 16.15 uur 12.00 uur 12.00 uur hele dag 16.30 uur 12.00 uur 16.30 uur 16.00 uur 17.00 uur 12.00 uur 17.00 uur 12.00 uur 16.30 uur 16.30 uur 16.00 uur 16.15 uur 12.00 uur 13.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 12.00 uur 15.30 uur 16.15 uur 18.00 uur 09.30 uur 12.00 uur 16.00 uur 16.15 uur 12.00 uur 16.30 uur 12.00 uur 17.00 uur 12.00 uur 17.00 uur 17.00 uur 17.00 uur
Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-Almelo Lunch annex jaarvergadering IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-Eibergen/Neede Kwaliteitsprijs Couleur Provinciale Klootschiettoernooi IKT-Haaksbergen Lunch/annex jaarvergadering IKT-Hengelo Jaarvergadering + bedrijfsbezoek Nat. Reisopera Jaarvergadering + Lunchbijeenkomst IKT-Enschede Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Jaarvergadering + Bedrijfsbezoek IKT-Oldenzaal Jaarvergadering + bedrijfsbezoek IKT-West-Twente Ontbijtbijeenkomst IKT-Almelo Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Lunchbijeenkomst VIT Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Jaarcongres met titel “Kunst in de Maatschappij” Bedrijfsbezoek IKT-Haaksbergen Lunchbijeenkomst IKT-Eibergen/Neede Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie/P&O Bedrijfsbezoek IKT-Enschede Informele bijeenkomst IKT-Oldenzaal Lunchbijeenkomst IKT-Almelo Informele bijeenkomst IKT-Enschede Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Bedrijfsbezoek IKT-Hengelo Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Lunchbijeenkomst IKT-Eibergen/Neede Informele bijeenkomst IKT-Almelo Lunchbijeenkomst VIT Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Lunchbijeenkomst IKT-Oldenzaal Jaarvergadering IKT Bijeenkomst IKT-Ondernemen & Communicatie Twente Concert 2004 Interregionaal Klootschiet Toernooi Lunchbijeenkomst IKT-Eibergen/Neede Bijeenkomst IKT-Productie, Logistiek & Techniek/TKT Bijeenkomst IKT-Personeel & Organisatie Lunchbijeenkomst IKT-Haaksbergen Bijeenkomst IKT-Financiën & Economie Lunchbijeenkomst IKT-West-Twente Eindejaarsbijeenkomst IKT-Oldenzaal Lunchbijeenkomst VIT Eindejaarsbijeenkomst IKT-Enschede Eindejaarsbijeenkomst IKT-Hengelo Eindejaarsbijeenkomst IKT-Almelo
Hengelo Almelo Haaksbergen Hengelo n.t.b. Enschede Haaksbergen Hengelo Enschede Enschede Enschede Oldenzaal n.t.b. Almelo Hengelo Enschede Rijssen Enschede Haaksbergen Neede Hengelo Enschede n.t.b. Almelo n.t.b. Goor Hengelo n.t.b. Enschede Hengelo Eibergen n.t.b. Enschede Haaksbergen Oldenzaal Enschede Hengelo Delden/Bentelo Diepenheim Neede Enschede Hengelo Haaksbergen Hengelo Rijssen De Lutte Enschede Enschede Hengelo Almelo
IKT IKT IKT IKT IKT ADB Overijssel IKT IKT NMNH Twente IKT IKT IKT IKT IKT IKT VIT/Oost NV IKT NMNH Twente IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT VIT/Oost NV IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT IKT VIT/Oost NV IKT IKT IKT
Voor opname in de Twente Agenda kunnen organisaties en instellingen in principe hun geplande bijeenkomsten en evenementen t.b.v. het Twentse bedrijfsleven via IKT opgeven. IKT neemt echter geen verantwoordelijkheid voor de juistheid van de verstrekte gegevens en behoudt zich het recht voor van plaatsing.
Dynamisch netwerk van Twentse ondernemingen