HOOFDSTUK 5 : HINDER EN VERONTREINIGINGEN

Intergemeentelijke Milieudienst Interleuven

HOOFDSTUK 5 : HINDER EN VERONTREINIGINGEN A. Hinder – geluidshinder / geurhinder / lichthinder / afvalhinder .......................................................... 5 A.1. INVENTARISATIE ..................................................................................................................... 5 A.1.1. Inleiding............................................................................................................................... 5 A.1.2. Geluidshinder ...................................................................................................................... 5 A.1.2.1. Omschrijving geluidsproblematiek ................................................................................ 5 A.1.2.2. Geluidsbronnen ............................................................................................................ 7 A.1.2.2.1. Verkeer................................................................................................................... 7 A.1.2.2.2. Bedrijven ................................................................................................................ 8 A.1.2.2.3. Recreatieve activiteiten .......................................................................................... 9 A.1.2.2.4. Burenlawaai ......................................................................................................... 10 A.1.2.3. Politiereglement .......................................................................................................... 10 A.1.2.4. Potentiële stiltegebieden............................................................................................. 10 A.1.3. Geurhinder ........................................................................................................................ 11 A.1.3.1. Omschrijving geurproblematiek................................................................................... 11 A.1.3.2. Geurbronnen............................................................................................................... 12 A.1.3.2.1. Verkeer................................................................................................................. 12 A.1.3.2.2. Particuliere activiteiten.......................................................................................... 12 A.1.3.2.3. Hinderlijke inrichtingen ......................................................................................... 12 A.1.4. Lichthinder......................................................................................................................... 13 A.1.4.1. Omschrijving lichtproblematiek ................................................................................... 13 A.1.4.2. Lichtbronnen ............................................................................................................... 13 A.1.5. Afvalhinder ........................................................................................................................ 14 A.1.5.1. Problematiek van hondenpoep, zwerfvuil, sluikstorten, sluikstoken, sluiklozen........... 14 A.2. KNELPUNTEN......................................................................................................................... 16 A.2.1. Geluidshinder .................................................................................................................... 16 A.2.1.1. Geluidshinder algemeen ............................................................................................. 16 A.2.1.2. Verkeer ....................................................................................................................... 16 A.2.1.3. Lokale industrie........................................................................................................... 16 A.2.1.4. Elektronisch versterkte muziek ................................................................................... 16 A.2.2. Geurhinder ........................................................................................................................ 17 A.2.3. Lichthinder......................................................................................................................... 17 A.2.4. Afvalhinder ........................................................................................................................ 17 A.3. DOELSTELLINGEN................................................................................................................. 18 A.3.1. Algemeen .......................................................................................................................... 18 A.3.2. Voorkomen en beperken van geluidshinder ...................................................................... 18 A.3.3. Geurhinder ........................................................................................................................ 18 A.3.4. Lichthinder......................................................................................................................... 19 A.3.5. Afvalhinder ........................................................................................................................ 19 A.4. ACTIES.................................................................................................................................... 20 A.4.1. Beheersing en voorkoming van geluidshinder ................................................................... 20 ACTIE HI1. INVENTARISATIE BRONNEN VAN GELUIDSHINDER ........................................... 20 ACTIE HI2. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN GELUIDSHINDER BIJ HINDERLIJKE INRICHTINGEN........................................................................................................................... 20 ACTIE HI3. VOORKOMEN EN BEPERKEN GELUIDSHINDER BIJ LOKALEN MET DANSGELEGENHEID EN HORECAZAKEN ............................................................................... 21 ACTIE HI4. VOORKOMEN EN BEPERKEN GELUIDSHINDER BIJ NIET-INGEDEELDE OPENBARE EN PRIVE-INRICHTINGEN VAN O.A. MUZIEK EN BURENLAWAAI..................... 22 ACTIE HI5. VOORKOMEN EN BEPERKEN GELUIDSHINDER DOOR VERKEER/ AANPAK VRACHTVERKEER IN DE DORPSKERNEN .............................................................................. 23 ACTIE HI6. NAUWKEURIGE INVENTARISATIE VAN GELUIDSVERSTORENDE MENSELIJKE ACTIVITEITEN IN NATUURGEBIED MET ALS DOEL EEN AFBAKENING VAN HET STILLE GEBIED....................................................................................................................................... 24

Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek

Hoofdstuk 5 : Hinder en verontreinigingen

- 1/88 -


A.4.2. Geurhinder ........................................................................................................................ 25 ACTIE HI7. INVENTARISATIE BRONNEN VAN GEURHINDER ................................................ 25 ACTIE HI8. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN GEURHINDER BIJ HINDERLIJKE INRICHTINGEN........................................................................................................................... 26 ACTIE HI9. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN GEURHINDER BIJ NIET-HINDERLIJKE INRICHTINGEN EN INWONERS ................................................................................................ 27 A.4.3. Lichthinder......................................................................................................................... 27 ACTIE HI10. INVENTARISATIE BRONNEN VAN LICHTHINDER .............................................. 27 ACTIE HI11. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN LICHTHINDER DOOR OPENBARE DIENSTEN (STRAATVERLICHTING + VERLICHTING DOOR OPENBARE GEBOUWEN) ....... 28 ACTIE HI12. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN LICHTHINDER DOOR HINDERLIJKE INRICHTINGEN, NIET-HINDERLIJKE INRICHTINGEN EN INWONERS ................................... 30 A.4.4. Afvalhinder ........................................................................................................................ 31 ACTIE HI13. VOORKOMEN VAN ONTWIJKGEDRAG ............................................................... 31



- 2/88 -


B. Bodemverontreiniging..................................................................................................................... 33 B.1. INVENTARISATIE ................................................................................................................... 33 B.1.1. Inleiding............................................................................................................................. 33 B.1.2. Bodems in Lubbeek........................................................................................................... 34 B.1.3. Bodemverontreiniging als gevolg van luchtverontreiniging ................................................ 35 B.1.4. Bodemverontreiniging als gevolg van vermesting.............................................................. 35 B.1.4.1. Bronnen van nutriënten............................................................................................... 35 B.1.4.2. Mestwetgeving (d.d. 11-08-03) ................................................................................... 36 B.1.4.3. Mestproblematiek in de gemeente Lubbeek................................................................ 40 B.1.5. Bodemverontreiniging door aanwezigheid van milieuschadelijke stoffen in de bodem ...... 41 B.1.5.1. Wetgeving : Bodemsaneringsdecreet en VLAREBO................................................... 41 B.1.5.2. Vervuilde bodems in de gemeente.............................................................................. 42 B.1.5.3. Industriële activiteiten ................................................................................................. 44 B.1.5.4. Bodemvervuiling t.g.v. gemeentelijke activiteiten ........................................................ 47 B.1.5.5. Particuliere opslag van stookolie en diesel ................................................................. 51 B.1.5.6. Bodemvervuiling t.g.v. grondverzet ............................................................................. 51 B.2. KNELPUNTEN......................................................................................................................... 54 B.2.1. Vervuiling door opslag milieuschadelijke stoffen................................................................ 54 B.2.2. Bodemvervuiling door bedrijfsactiviteiten........................................................................... 54 B.2.3. Vermesting ........................................................................................................................ 54 B.2.4. Potentiële vervuiling door gemeentelijke activiteiten.......................................................... 55 B.2.5. Grondverzet....................................................................................................................... 55 B.3. DOELSTELLINGEN................................................................................................................. 56 B.3.1. Bodemdecreet ................................................................................................................... 56 B.3.2. Voorkomen en beperken van bodemvervuiling.................................................................. 56 B.3.3. Milieuvriendelijke gemeentelijke werking ........................................................................... 57 B.3.4. Bodemerosie ..................................................................................................................... 57 B.4. ACTIES.................................................................................................................................... 58 ACTIE BO1. INVENTARISATIE VAN DE VERONTREINIGDE EN POTENTIEEL VERONTREINIGDE BODEMS .................................................................................................... 58 ACTIE BO2. OPVOLGING NALEVING VAN BODEMDECREET ................................................ 59 ACTIE BO3. OPVOLGEN SANERING VERONTREINIGDE BODEMS ....................................... 59 ACTIE BO4. TOEZICHT OP OPSLAG GEVAARLIJKE STOFFEN BIJ HINDERLIJKE INRICHTINGEN........................................................................................................................... 60 ACTIE BO5. TOEZICHT OP OPSLAG VAN STOOKOLIE DOOR PARTICULIEREN.................. 61 ACTIE BO6. VOORKOMEN EN BEPERKEN VERMESTING...................................................... 62 ACTIE BO7. OPMAAK BEKENRUIMINGSPLAN......................................................................... 62 ACTIE BO8. UITBATING GEMEENTELIJKE INRICHTINGEN CONFORM DE MILIEUWETGEVING................................................................................................................... 62 ACTIE BO9. REDUCTIE GEBRUIK BESTRIJDINGSMIDDELEN DOOR GEMEENTE ............... 63 ACTIE BO10. TOEVOEGEN CLAUSULE IN STANDAARDBESTEK 250 VAN WEGEN OM GEBRUIK VAN VERONTREINIGDE GRONDEN UIT TE SLUITEN............................................ 65



- 3/88 -


C. Luchtverontreiniging ....................................................................................................................... 66 C.1. INVENTARISATIE ................................................................................................................... 66 C.1.1. Samenstelling van de lucht en opbouw dampkring............................................................ 66 C.1.2. Luchtverontreiniging .......................................................................................................... 66 C.1.3. Verontreinigingsbronnen ................................................................................................... 67 C.1.3.1. Verzurende emissies .................................................................................................. 67 C.1.3.2. Broeikasgassen .......................................................................................................... 69 C.1.3.3. Ozonafbrekende stoffen ............................................................................................. 71 C.1.3.4. Fotochemische stoffen................................................................................................ 71 C.1.3.5. Milieugevaarlijke stoffen ............................................................................................. 72 C.1.3.6. Emissie geurstoffen .................................................................................................... 74 C.1.4. Luchtkwaliteit in de gemeente ........................................................................................... 75 C.1.5. Lokale emissiebronnen ..................................................................................................... 75 C.1.5.1. Bevolking .................................................................................................................... 75 C.1.5.2. Vervoer en verkeer ..................................................................................................... 76 C.1.5.3. Veeteelt en landbouw ................................................................................................. 76 C.1.5.4. Luchtemissies door bedrijfsactiviteiten........................................................................ 77 C.2. KNELPUNTEN ........................................................................................................................ 78 C.2.1. Verwarming van gebouwen............................................................................................... 78 C.2.2. Gebruik van huishoudelijke producten .............................................................................. 78 C.2.3. Verbranden van afval ........................................................................................................ 78 C.2.4. Verkeer en vervoer............................................................................................................ 78 C.2.5. Veeteelt en landbouw........................................................................................................ 79 C.2.6. Garages en aanverwanten ................................................................................................ 79 C.2.7. Verbrandingsinstallaties .................................................................................................... 79 C.3. DOELSTELLINGEN – Beperken luchtvervuiling en behoud luchtkwaliteit ............................... 80 C.3.1. Gebouwenverwarming ...................................................................................................... 80 C.3.2. Rationeel energieverbruik (REG) ...................................................................................... 80 C.3.3. Vergunningenbeleid .......................................................................................................... 80 C.3.4. Bestrijding hinderlijke vormen van emissies ...................................................................... 81 C.3.5. Emissies door verkeer....................................................................................................... 81 C.4. ACTIES.................................................................................................................................... 82 ACTIE LU1. RATIONEEL GEMEENTELIJK ENERGIEVERBRUIK ............................................. 82 ACTIE LU2. STIMULERING RATIONEEL ENERGIEGEBRUIK (REG) BIJ DE BURGERS......... 83 ACTIE LU3. STIMULERING VAN HET GEBRUIK VAN AARDGAS ............................................ 84 ACTIE LU4. INFORMEREN EN SENSIBILISEREN PARTICULIEREN INZAKE GEBRUIK EN ONDERHOUD VAN CENTRALE VERWARMINGSINSTALLATIES EN ANDERE VERWARMINGSBRONNEN ....................................................................................................... 85 ACTIE LU5. ONDERHOUD VAN DE CENTRALE VERWARMINGSINSTALLATIES VAN DE GEMEENTELIJKE INRICHTINGEN ............................................................................................ 86 ACTIE LU6. AANPAK MOBILITEIT ............................................................................................. 86 ACTIE LU7. INFORMEREN EN SENSIBILISEREN ASBESTPROBLEMATIEK .......................... 87



- 4/88 -


HOOFDSTUK 5 : HINDER EN VERONTREINIGINGEN A. Hinder – geluidshinder / geurhinder / lichthinder / afvalhinder A.1. INVENTARISATIE A.1.1. Inleiding Algemeen Milieuhinder is een beleving met zowel een objectief als een subjectief karakter. Objectieve factoren zijn fysische eigenschappen, de frequentie van optreden, de duur en variabiliteit in de tijd. De subjectieve beoordeling kan verschillen naargelang o.a. leeftijd, moment van de dag, emissiehistorie, betrokkenheid bij de bron. Vormen van hinder zijn geluidshinder, geurhinder, lichthinder, afvalhinder. Kenmerkend voor verstoring is het lokale karakter ervan. De hinder speelt zich meestal af tot op maximaal enkele honderden meter. Hoe verder van de bron verwijderd, hoe kleiner het effect. Hinder kan leiden tot geestelijke, en bij ernstige hinder zelfs tot lichamelijke aantasting van het welzijn. Sommige vormen van verstoring leiden eveneens tot materiële aantasting van goederen. In het kader van hinder kan verwezen worden naar de uitbouw van het MilieuKlachten-, Registratieen OpvolgingsSysteem (MKROS), dat door het Vlaamse Gewest is gestart. Bedoeling is dat alle meldingen van klachten gerelateerd aan een vergunningsplichtige inrichting of activiteit en van klachten die het gevolg zijn van een probleem van geluids-, geur-, stof-, roet- of lichthinder in de toekomst geregistreerd worden via MKROS. Milieuklachten waarbij een vermoeden bestaat dat de menselijke gezondheid kan worden aangetast (bv. aantasting van de luchtkwaliteit door het gebruik van bestrijdingsmiddelen, door asbestvezels, smog en roet, aantasting bodem en water door olie en benzine, door gevaarlijk afval e.a.) dienen eveneens te worden geregistreerd.

A.1.2. Geluidshinder A.1.2.1. Omschrijving geluidsproblematiek Fysisch is geluid te omschrijven als de drukverandering in de ons omgevende lucht die het menselijke gehoororgaan kan waarnemen. De voornaamste parameters die geluid beschrijven zijn de geluidssterkte, dit is de maximale grootte van de drukverandering en de frequentie (geluidstoon). Het menselijke gehoororgaan neemt slechts geluiden waar in een bepaald frequentiegebied en is bovendien niet even gevoelig voor alle frequenties binnen dit gebied. De geluidssterkte kan gemeten worden en wordt dan uitgedrukt in decibel of dB(A), waarbij de “A” staat voor het A-filter in de meetapparatuur, die rekening houdt met de luidheidgevoeligheid van het menselijke oor. De metingen kunnen dus een objectieve weergave geven van het verband tussen het geproduceerd geluid en de mate waarop dit wordt waargenomen door het menselijk oor. Wanneer geluid als onaangenaam of hinderlijk wordt ervaren, spreekt men over geluidshinder of lawaai. Geluid zelf is objectief te meten, geluidshinder daarentegen is een subjectief gegeven. Niet iedereen ervaart hetzelfde geluid als hinderlijk. Dit vormt vaak een knelpunt bij de beoordeling van de hinder, bv. bij klachten. De mate van hinder hangt onder andere af van de sterkte van het specifieke geluid. Daarnaast is ook de sterkte van het achtergrondgeluid belangrijk; dit is de geluidssterkte die op een bepaalde plaats min of meer continu aanwezig is. Op momenten (bv. ‘s nachts) of plaatsen waar het stil is, zal een relatief gering geluid eerder als hinderlijk worden ervaren dan op lawaaierige momenten (overdag) of plaatsen. Om met dit gegeven zo veel mogelijk rekening te houden, worden geluidsmetingen en richtwaarden met betrekking tot geluid steeds uitgedrukt in de zogenaamde LA95waarde; dit is het geluidsniveau dat gedurende 95% van de meettijd overschreden werd en een realistisch beeld van het aanwezige achtergrondgeluid geeft. Naast de geluidssterkte van het specifieke en het achtergrondgeluid spelen ook volgende factoren een rol in het al dan niet als hinderlijk waarnemen van geluid : tonaliteit, inhoud van het geluid, duur van het geluid, ... Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek

Hoofdstuk 5 : Hinder en verontreinigingen - Hinder

- 5/88 -


Geluidsbelasting kan het leven van mens en natuur nadelig beïnvloeden. Geluid kan leiden tot het verstoren van bepaalde activiteiten (slapen, communiceren, lezen, …). Geluidshinder kan onrechtstreeks een nadelige invloed hebben op de menselijke gezondheid door vermoeidheid, hoofdpijn, verhoogde bloeddruk, veranderend sociaal gedrag, … Ook de activiteiten van de dieren die leven in de natuur worden verstoord door geluidshinder : vooral bij diersoorten die vertrouwen op auditieve signalen voor de onderlinge communicatie of bij het foerageren zullen er verstorende effecten bestaan. Daarnaast heeft lawaai ook een economische impact : de marktwaarde van onroerend goed daalt ten gevolge van hoge geluidsniveaus; medische zorg en productieverlies bij blootgestelde personen veroorzaakt kosten; lawaaibestrijdingsmiddelen en preventieve maatregelen (isolatie, schermen,…) leiden tot bijkomende uitgaven. Om de hinder te beperken tot een aanvaardbaar niveau is er de kaderwet d.d. 18-07-1973 en de VLAREM-wetgeving waarin richtnormen opgenomen zijn. De normen variëren naargelang de locatie (zone volgens het gewestplan) en het tijdstip (dag, avond, nacht). Om hinder te voorkomen zouden de normen, vermeld in tabel 5.1 niet mogen overschreden worden. Door aanwezigheid van een of meerdere geluidsbronnen kunnen deze richtnormen plaatselijk echter worden overschreden, wat meestal leidt tot klachten van de geluidshinder. Tabel 5.1. : Milieukwaliteitsnormen voor geluid. a) Milieukwaliteitsnormen voor geluid in open lucht in dB(A) (cfr. Bijlage 2.2.1. VLAREM II) Gebied 1° landelijke gebieden en gebieden voor verblijfsrecreatie 2° gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van industriegebieden niet vermeld sub 3° of van gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen 3° gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van gebieden voor ambachtelijke bedrijven en kleine en middelgrote ondernemingen, van dienstverleningsgebieden of van ontginningsgebieden, tijdens de ontginning 4° woongebieden 5° industriegebieden, dienstverleningsgebieden, gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen en ontginningsgebieden tijdens de ontginning 6° recreatiegebieden uitgezonderd gebieden voor verblijfsrecreatie 7° alle andere gebieden, uitgezonderd : bufferzones, militaire domeinen en deze waarvoor in bijzondere besluiten richtwaarden worden vastgesteld 8° bufferzones 9° gebieden of delen van gebieden op minder dan 500 m gelegen van voor grindwinning bestemde ontginningsgebieden tijdens de ontginning

Overdag 40 50

’s avonds 35 45

's nachts

50

45

40

45 60

40 55

35 55

50 45

45 40

40 35

55 55

50 50

50 45

45

b) Milieukwaliteitsnormen voor geluid binnenshuis in dB(A) (cfr. Bijlage 2.2.2. VLAREM II) Gebied 1° landelijke gebieden en gebieden voor verblijfsrecreatie 2° industriegebieden, dienstverleningsgebieden, gebieden voor gemeenschapsvoorzieningen en openbare nutsvoorzieningen en ontginningsgebieden tijdens de ontginning 3° woongebieden en alle andere gebieden uitgezonderd deze sub 1° en sub 2°


Overdag 30 36

’s avonds 25 31

’s nachts 25 31

33

28

28


- 6/88 -


A.1.2.2. Geluidsbronnen Algemeen Geluidshinder kan ingedeeld worden al naargelang de bron. Na geluidshinder van verkeer, zijn industrielawaai, burenlawaai en luidruchtige recreatie (motorsporten, feestzalen, schietstanden,…) de belangrijkste bronnen van hinder. In 2004 vond een tweede schriftelijk leefomgevingsonderzoek (SLO) plaats bij ruim 5000 personen verspreid over het heel Vlaams grondgebied (MIRA-T). De enquête gaf een beeld van de toestand begin 2004 en leerde dat 30% van de respondenten ten minste tamelijk gehinderd was door geluid. De belangrijkste bronnen van geluid vormden : door de respondenten die ernstig of extreem gehinderd worden door een specifieke hinderbron van geluid, werden 'verkeer/vervoer' (14,1%), 'buren' (5,9%) en 'recreatie en toerisme' (4,6%) aangestipt als belangrijkste hinderbronnen. KMO/industrie (4,3%) en landbouw (1,3%) sluiten het rijtje. Binnen de subcategorie KMO en industrie worden vooral het laden en lossen van vrachtwagens en de bouwen sloopactiviteiten als belangrijke bronnen van geluid aanzien. Binnen de subcategorie recreatie en toerisme zijn dit vooral muziek in auto's, de kermissen/braderijen en muziekfestivals én de muziek van dancings, cafés of restaurants. Wat de subcategorie buren betreft zien we dat de geluidshinder vooral veroorzaakt wordt door huisdieren, spelende kinderen en muziek of TV van buren. Landbouw is een zeer geringe factor. Begin 2001 heeft Deloitte & Touche, in opdracht van AMINAL, een grootschalig onderzoek gedaan naar o.a. geluidshinder in Vlaanderen. Hieruit blijkt dat in Vlaams-Brabant het percentage ernstig en extreem gehinderden 14% bedraagt. De gemiddelde score van Vlaanderen is 11%. Deze resultaten werden gepubliceerd in het provinciaal milieurapport 2003. Onderstaande tabel (tabel 5.2) geeft een overzicht van de verschillende geluidsbronnen en het geluidsniveau geproduceerd door de bronnen. Het gaat om indicatieve resultaten opgenomen in het MIRA-rapport. De in tabel 5.2 vermelde geluidsniveaus zijn niveaus gemeten aan de bron en niet op enige afstand hiervan (tenzij anders aangegeven). Wil men meetgegevens gaan vergelijken met richtwaarden, dan houdt dit in dat er in de buurt van alle mogelijke geluidsbronnen akoestische onderzoeken moeten uitgevoerd worden op de plaats waar de hinder wordt ervaren. Tabel 5.2. : Indicatieve waarde van geluidsniveau van diverse geluidsbronnen. Geluidsbron

Geproduceerd geluidsniveau

Wegverkeer

74 tot 80 dBA (gemeten op 7,5 meter afstand)

Vliegverkeer

± 85 dBA (afhankelijk van de hoogte)

HST

87 dBA (gemeten op 25 meter afstand)

Industrie

105 tot 125 dBA

Recreatie - productie van muziek - schietstanden

90 tot 120 dBA piekniveaus van de knallen zijn bepalend

Situatie in de gemeente Lubbeek De politie heeft in 2003 27 klachten ontvangen rond geluidshinder in het algemeen. Toch wil dat niet zeggen dat alle klachten terecht waren. A.1.2.2.1. Verkeer Algemeen Het verkeer is de belangrijkste bron van geluidshinder : zowel wegverkeer als trein- en luchtverkeer dragen bij tot het probleem. De verkeersintensiteit neemt zodanig toe dat het stiller worden van individuele voertuigen en machines daar niet tegen opweegt. De belangrijkste bron van geluidshinder ten gevolge van verkeer is het wegverkeer. Lawaai van vliegtuigen en spoorwegen is over het algemeen minder belangrijk, in de eerste plaats omdat dit zich veelal beperkt tot een beperkt gebied, daar waar verkeerslawaai nagenoeg alom tegenwoordig is. Lokaal kunnen vlieg- en spoorlawaai echter soms wel belangrijk zijn. Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek


- 7/88 -


Situatie in gemeente Lubbeek In onderstaande tabel (tabel 5.3) is een overzicht gegeven van de voornaamste emissiebronnen in de gemeente Lubbeek. Tabel 5.3. : Bronnen van geluidshinder door het verkeer in de gemeente Lubbeek. Verkeer Wegverkeer

Situering Gewestweg : N2 Diest – Leuven (Staatsbaan en Diestsesteenweg) Provincieweg : N 223 Aarschot – Tienen (Tiensesteenweg)

Treinverkeer Luchtverkeer

geen Meer hinder sinds het nieuw spreidingsplan omdat de vliegtuigen lager overvliegen.

Wegverkeer De lawaaihinder afkomstig van wegverkeer is afhankelijk van de drukte van de weg, de aard van de verharding en de snelheid van het verkeer. Zoals uit bovenstaande tabel blijkt, is er in de gemeente 1 gewestweg en 1 provincieweg aanwezig die mogelijk belangrijk zijn als bron van verkeerslawaai. Lokaal kan ook op minder drukke wegen verkeerslawaai toch een knelpunt zijn (vb. vrachtvervoer in omgeving van een transportbedrijf; brommers in schoolomgeving). In heel de gemeente geldt er in de buurt van scholen een snelheidsbeperking van 30 km/u. A.1.2.2.2. Bedrijven Algemeen Ook lokale bedrijven kunnen heel wat geluidshinder veroorzaken, voornamelijk dan voor de nabije omwonenden. Potentieel lawaaierige bedrijven zijn garages, benzinestations, carwashinstallaties, transportbedrijven, metaal- en houtbewerkingsbedrijven. Uiteraard moeten bedrijven de geluidsnormen, opgelegd in VLAREM II respecteren. Voor vergunningsplichtige bedrijven gelden normaal de algemene milieuvoorwaarden dat rustverstorende werkzaamheden verbiedt vóór 7 u ‘s morgens en na 19 u ‘s avonds. Ook geldt voor alle bedrijven, ongeacht de aard van de activiteiten, de verplichting de nodige maatregelen te treffen om geluidshinder te voorkomen. Dit betekent dat minimaal de richtwaarden opgenomen in VLAREM II (zie tabel 5.1) dienen gerespecteerd te worden. Een knelpunt is de controle op de naleving van de normen. Bij klachten is het zo dat de problematiek vaak moeilijk oplosbaar is omdat het instrumentarium om tegen een bedrijf te kunnen optreden beperkt is en vaak een grote investering (bv. een voorafgaande geluidsmeting) vergt. Bij het verlenen van de milieuvergunning van bedrijven wordt wel de nodige aandacht besteed aan geluidshinder. In de vergunningsvoorwaarden worden vaak voorwaarden ter beperking van de geluidshinder opgelegd. Dossiers waarin een geluidsstudie werd opgelegd, worden opgevolgd. Aan dossiers waarbij klachten geregistreerd werden, wordt de nodige aandacht besteed en er wordt nagegaan hoe deze hinder tot een minimum beperkt kan worden.

Situatie in de gemeente Lubbeek De gemeente Lubbeek beschikt over een geluidsmeter. De politie maakt ook van deze geluidsmeter gebruik. Jaarlijks is er een ijking door de KUL in het Departement Natuurkunde, Laboratorium voor akoestiek en thermische fysica. Tevens hebben zij ook gekwalificeerd personeel die met deze geluidsmeter kunnen en mogen werken. Daarnaast kan de gemeente ook via de intergemeentelijke milieudienst of via privé-studiebureaus metingen laten uitvoeren of door de milieuambtenaar (in bezit van een Vlarem-getuigschrift).



- 8/88 -


A.1.2.2.3. Recreatieve activiteiten Algemeen Er zijn meerdere vormen van luidruchtige recreatie : dansgelegenheden (fuiven, bals, …) auto- en motorcrosswedstrijden, schietstanden, modelvliegtuigen, campings, … De hinder veroorzaakt door luidruchtige recreatie wordt het best bestreden door afstandsregels te respecteren met betrekking tot woongebieden, natuurreservaten, … Activiteiten waarbij muziek geproduceerd wordt Vooral rond dancings stelt zich hier een probleem, maar ook feestzalen kunnen periodiek voor geluidsoverlast zorgen. Naast lawaai afkomstig van de muziek zelf, kan het aan- en afrijden van voertuigen en het lawaai op straat voor bijkomende geluidshinder zorgen. Juridisch moet hier een onderscheid gemaakt worden tussen dansgelegenheden die volgens VLAREM vergunningsplichtig zijn (zoals dancings en drukke feestzalen) en andere (nietingedeelde inrichtingen volgens VLAREM). - Activiteiten in open lucht, zoals kermissen en andere openluchtfeesten, zijn bijvoorbeeld niet vergunningsplichtig. Deze activiteiten vallen wel onder het KB van 1977 betreffende het gebruik van elektronisch versterkte muziek in openbare en private inrichtingen. Met ingang van 1 mei 1999 zijn in VLAREM II bepalingen (hoofdstuk 6.7) van toepassing op muziekactiviteiten die plaatsgrijpen in open lucht en/of in een voor publiek toegankelijke inrichtingen, andere dan een ingedeelde inrichting. - Een erkenning moet worden aangevraagd, wat de mogelijkheid aan de gemeente geeft om restricties (bv. qua duur van de activiteit) op te leggen. Indien de vergunningsplicht niet geldt voor een feestzaal moet er ook voor de lawaaierige activiteiten die er georganiseerd worden een erkenning per activiteit aangevraagd worden bij het schepencollege. Knelpunt is dat deze wettelijke bepalingen nog onvoldoende gekend zijn bij de organisatoren. Vermits het hier echter bijna altijd gaat om éénmalige georganiseerde activiteiten en het in bijna alle gevallen gaat om activiteiten die door de buurt getolereerd worden, is het hindergevoel echter beperkt. - Dancings en drukke feestzalen moeten wel over een milieuvergunning beschikken en moeten de richtwaarden opgenomen in VLAREM naleven. Voor deze vergunde inrichtingen stelt zich hetzelfde probleem als bij de bedrijven, namelijk dat er weinig of geen controle op het naleven van de richtwaarden wordt uitgeoefend. Inrichtingen met rubriek 32.1 dienen een (beperkt of volledig, al naargelang het om een bestaande of nieuwe inrichting gaat) akoestisch onderzoek te laten uitvoeren. Andere recreatieve activiteiten Andere bronnen in de recreatieve sfeer zijn beperkt. Bepaalde tijdelijke organisaties (bv. motorwedstrijd of rally) kunnen lokaal voor lawaaihinder zorgen, maar door de VLAREM-wetgeving zijn er inzake ligging een aantal beperkingen, waardoor het aantal (sterk) gehinderden normaal beperkt zou moeten zijn. Ook modelvliegtuigen en schietstanden zijn vergunningsplichtig volgens VLAREM.

Situatie in de gemeente Lubbeek In onderstaande tabel werden de vergunde recreatieve activiteiten die potentieel geluidshinder veroorzaken (rubriek 32 van indelingslijst VLAREM I) opgesomd : Feestzalen en lokalen met dansgelegenheid (rubriek 32.1) Omlopen voor motorvoertuigen (rubriek 32.9) Rijscholen en manège (rubriek 32.4)


Aantal vergunde recreatieve inrichtingen in Lubbeek 6 5 1


- 9/88 -


A.1.2.2.4. Burenlawaai Algemeen Luidruchtige activiteiten van de buren zijn vaak een bron van geluidshinder. Vaak betreft het hier ook (elektronisch versterkte) muziek, maar ook allerlei lawaaierige hobby’s of noodzakelijke karweien (gras maaien) kunnen de oorzaak zijn. Ook het verschil in cultuur kan aanleiding geven tot hinder. Een knelpunt is dat deze vorm van geluidshinder vaak een zeer subjectief karakter heeft en dikwijls vooral afhankelijk is van de onderlinge relatie tussen de buren (vorm van burenruzie). Het objectiveren van de hinder is vaak moeilijk en de mogelijkheden om dwingend op te treden zijn beperkt. Vaak kan bemiddelend of waarschuwend optreden echter ook reeds tot een oplossing leiden. A.1.2.3. Politiereglement Een gemeentelijk politiereglement kan mee het beleidskader bepalen. In de algemene politieverordening van de gemeente Lubbeek, van kracht sinds 26 juni 1992 zijn bepalingen en verplichtingen inzake geluidshinder opgenomen. In april 2004 heeft de gemeente Lubbeek een voorstel van een politieverordening ter bestrijding van de geluidshinder opgesteld. De bedoeling is dat er in de 4 gemeenten van de politiezone namelijk Bierbeek, Boutersem, Holsbeek en Lubbeek hetzelfde reglement van kracht zou zijn zodat het optreden bij klachten op een eenvormige manier kan gebeuren. De Vlaamse Minister van Leefmilieu en Landbouw heeft op 25 mei 2004 een omzendbrief aangaande het gebruik van vogelschrikkanonnen in de landen tuinbouw bezorgd aan de gemeenten. Daarin staan verplichtingen die strenger zijn dan deze opgenomen in het voorstel van een politieverordening ter bestrijding van de geluidshinder. Concreet betekent dat het voorstel aangepast zal worden. A.1.2.4. Potentiële stiltegebieden Algemeen Een stiltegebied wordt gedefinieerd als een gebied waarin zowel de natuurlijke als de gebiedseigen geluiden (geluid van landbouwwerkzaamheden in agrarisch gebied, onderhoudswerken in bosgebied, …) overheersen. Een stiltegebied is een kwalitatieve woon-, werken pleisterplaats met hoge wetenschappelijke en symbolische waarde. De bestuurlijke autonomie blijft behouden, er worden geen formele juridische geboden of verboden aan verbonden. De menselijke activiteiten blijven behouden. In overleg met bevolking worden er positieve en constructieve acties ondernomen om het stille karakter te onderhouden. Vlaanderen heeft een oppervlakte van 13500 km2 en een bevolking van 5,9 miljoen inwoners, dit is 438 inwoners per km2. 2,7 miljoen personenwagens maken gebruik van meer dan 50000 km wegen. De dichtheid van het wegennet is in Vlaanderen 4,20 km weg/km2. Daarbovenop komt nog 1800 km spoorwegnet, één internationale en twee regionale luchthavens, verschillende grote industriële zones, enz. De geluidinvloedsgebieden van al deze bronnen groeien naar elkaar toe zodat het hele grondgebied langzaam maar zeker akoestisch dichtslibt. Studies hebben aangetoond dat van 137 onderzochte landschappelijk-ecologisch waardevolle gebieden er in eerste benadering slechts 53 in aanmerking komen als potentieel stiltegebied op basis van de nabijheid van drukke wegen, drukke bewoning of industrie. De bedoeling is om specifieke geluidsnormen vast te leggen voor en de wettelijke bescherming van deze stiltegebieden.

Situatie in Vlaams-Brabant In 1996 liet het provinciebestuur van Vlaams-Brabant geluidsstudies uitvoeren door Technum (voorbereidende studie uitgevoerd door Cauberg & Verbeemen in 1993). De doelstelling van deze studie was in eerste instantie een planologische situering en inventarisatie van mogelijke stiltegebieden met het oog op de bescherming en uitbreiding ervan. Al het voorbereidende werk heeft tot nu toe geleid tot 1 officieel Vlaams stiltegebied namelijk het Dender-Mark op de grens van OostVlaanderen en Vlaams-Brabant. Het gebied heeft een oppervlakte van ongeveer 28 km² en er worden overdag waarden voor het achtergrondgeluidsniveau gevonden die liggen tussen 30 en 40 dB(A).



- 10/88 -


A.1.3. Geurhinder A.1.3.1. Omschrijving geurproblematiek Geurhinder wordt gedefinieerd als het cumulatieve resultaat van een herhaalde verstoring door geur die zich laat kenmerken door een gewijzigd gedrag. Dit gewijzigd gedrag kan zich actief manifesteren (klagen, ramen sluiten, minder in de tuin zitten) of passief (signalen bij enquêtering via afwijkende antwoorden). Kernwoorden als ‘cumulatief’ en ‘herhaald’ impliceren dat met geurhinder niet momentaan optredende hinder wordt bedoeld, maar wel de hinder die het gevolg is van een herhaalde blootstelling aan geurstoffen. Daarbij zijn de piekconcentraties meestal bepalend voor de mate waarin mensen hinder ervaren. Anders dan geluids- en lichthinder is geurhinder als verstoringseffect veel minder duidelijk te definiëren, aangezien geurhinder een nog subjectiever fenomeen is. Verschillende variabelen maken dat de respons verschilt van individu tot individu : geureigenschappen : geurconcentratie, het aangename of onaangename karakter van de geur, de intensiteit, de geurdrempel; variabiliteit van de geurconcentratie in de tijd, de frequentie en de duur van de gewaarwording; contextuele en sociaal-psychologische factoren : leeftijd, geslacht, opleidingsniveau, moment van de dag, emissiehistorie, betrokkenheid bij de verstoringsbron, … Het hindergevoel situeert zich vooral op het psychisch-mentaal vlak en is daarom moeilijk te kwantificeren. De chemische samenstelling van de lucht is een fysisch gegeven en is meetbaar. Tot nu toe is er geen eenduidig verband gevonden tussen de aard en de hoeveelheid van de geëmitteerde stoffen en het hindergevoel bij de bevolking. Bij het bestuderen van een geurprobleem worden daarom metingen uitgevoerd op verschillende niveaus in de verstoringsketen. Deze metingen geven elk op hun beurt een andere soort informatie : Chemische meetmethodes : Chemische meetmethodes zijn nuttig op het niveau van de emissies; ze identificeren en kwantificeren de stankcomponenten van een luchtmonster; Sensorische meetmethodes : Sensorische meetmethodes zijn nuttig op het niveau van de immisies; ze gebruiken de menselijke neus als meetinstrument. De meest gebruikte technieken zijn olfactometrie en snuffelploegmetingen. Olfactometrie is een methode voor het meten van de geurconcentratie van een luchtmonster. Een verdunningstoestel verdunt de stanklucht met geurvrije lucht. Een panel van waarnemers beoordeelt de opeenvolgende verdunningen op de aanwezigheid van geur. Snuffelploegen bepalen de impact van een geurbron op de omgeving. Een groep van onafhankelijke waarnemers voert in de omgeving van een bron volgens een welbepaalde procedure geurwaarnemingen uit. Snuffelploegen geven informatie over de frequentie van geurwaarnemingen of over de geurdrempelafstand. Sociologische meetmethodes : Sociologische meetmethodes peilen naar het hindergevoel bij de bevolking op basis van spontaan ingediende geurhinderklachten of via enquêtes. Spontane klachten zijn een symptoom van het bestaan van een geurprobleem, maar zijn niet bruikbaar om de omvang van een geurprobleem in te schatten. Het al dan niet indienen van een klacht wordt immers te veel bepaald door factoren die niet rechtstreeks gecorreleerd zijn met geurwaarneembaarheid/geurhinder. Enquêtes houden in dat aan de omwonenden gevraagd wordt hoe zij de situatie ervaren. Dergelijke meetmethode geeft wel een goed beeld van de ernst van een geurprobleem. Er bestaat momenteel nog geen specifieke wetgeving of normering rond geurhinder. Geurproblemen worden momenteel ad hoc beoordeeld op een individuele basis via de milieuvergunning of via de vrederechter voor niet-ingedeelde inrichtingen. De gemeente heeft vergunningverlenende bevoegdheid voor klasse 2-inrichtingen. Zij kan in de milieuvergunning bijzondere voorwaarden opleggen, zoals de uitvoering van een geuronderzoek en het uitwerken van saneringsvoorstellen, en zij kan bijzondere exploitatievoorwaarden inzake geurhinder opleggen. Er is echter geen consistente gestandaardiseerde aanpak van de dossiers. Meestal wordt remediërend opgetreden (bijkomende geurreducerende maatregelen worden pas achteraf opgelegd, wanneer blijkt dat er zich een probleem stelt, aangezien op voorhand nog moeilijk is in te schatten wat het effect van een bepaalde activiteit zal zijn). Afstandsnormen creëren een bufferzone tussen bron en waarnemer en zijn een hulpmiddel wanneer bepaalde geurproblemen aan de bron niet voldoende te reduceren zijn. In Vlaanderen gelden afstandsregels voor de intensieve veehouderij en een beperkt aantal bedrijfssectoren (VLAREM II). Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek


- 11/88 -


Een blauwdruk voor geurnormen voor industriële en agrarische sectoren is opgesteld door het Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. In totaal werd van 1996 tot 2000 bij 16 gevalstudies uit 5 probleemsectoren (varkenshouderijen, slachterijen, verfspuiterijen, rioolwaterzuiveringsinstallaties en textielbedrijven) de relatie tussen dosis en respons onderzocht. Op basis hiervan hebben de onderzoekers nuleffectniveaus voor deze pilootsectoren uitgewerkt, die momenteel vertaald zijn in ontwerpnormen. Deze maatregel beoogt een verdere uitbouw van het sectoraal normeringsstelsel naar de overige sectoren. Het grote voordeel van deze sectorale aanpak is dat standaardmaatregelen worden voorgesteld die de overheid aan alle bedrijven binnen de sector kan opleggen. Het is noodzakelijk dat de geurnormen juridisch worden verankerd. A.1.3.2. Geurbronnen Algemeen Begin 2004 had een tweede schriftelijk leefomgevingsonderzoek (SLO) plaats bij ruim 5000 personen verspreid over het heel Vlaams grondgebied. Ongeveer 15% van de ondervraagde Vlamingen bleek tamelijk (10,2%), ernstig (4,1%) of zelfs extreem (1,1%) gehinderd te zijn door geur. Door de respondenten die ernstig of extreem gehinderd worden door een specifieke hinderbron van geur, werden de volgende oorzaken aangeduid namelijk (1) buren (4,2%), (2) verkeer/vervoer (3,7%) en (3) KMO/industrie (2,7%), (4) landen tuinbouw (1,8%), (5) water en -zuivering (1,6 %), (6) handel/diensten/recreatie/toerisme (0,4%). Deze percentages liggen lager dan de percentages uit de eerste schriftelijk leefomgevingsonderzoek in 2001. A.1.3.2.1. Verkeer Uit het provinciaal milieurapport 2003 blijkt dat in de provincie Vlaams-Brabant verkeer en vervoer door 24,6% als tamelijk hinderlijke en door 17,6% als extreem hinderlijk werd aangeduid t.o.v. het Vlaams Gewest. A.1.3.2.2. Particuliere activiteiten Volgende huishoudelijke activiteiten kunnen geurhinder veroorzaken : afvalverwerking : afval opslaan, GFT-bakken of verbranden (vuurtjes stoken in open lucht, allesbranders); lekkende brandstoftanks; verwarmingskachels; houden van dieren; septische putten en lozingen. De maatregelen die door de gemeente kunnen genomen worden inzake geurhinder tengevolge van particuliere activiteiten zijn beperkt. A.1.3.2.3. Hinderlijke inrichtingen Ook bedrijven kunnen geurhinder veroorzaken, voornamelijk dan voor de omwonenden. Voorbeelden van inrichtingen die potentieel geurhinder veroorzaken zijn : landbouwbedrijven (varkenshouderijen, rundveekwekerijen, pluimveehouderijen), stortplaatsen, slachterijen, chemische industrie, rioolwaterzuiveringsinstallaties, rubberen kunststoffenindustrie, restaurants, … Het milieuvergunningendecreet en de VLAREM-wetgeving bieden een juridisch kader om geurhinder van industrie, KMO en landbouw aan te pakken. Voor geurbronnen die in de lijst van hinderlijke inrichtingen in VLAREM I opgenomen zijn, gelden de algemene en sectorale milieuvoorwaarden uit VLAREM II (o.a. de verbods- en afstandsbepalingen, middelenbepalingen zoals (bio)filters, naverbranding van gassen, waterschermen). Daarnaast kunnen in de milieuvergunning concrete bijzondere voorwaarden opgelegd worden, zoals de verplichting tot uitvoering van een geuronderzoek en het uitwerken van saneringsvoorstellen. Meestal gebeurt dat echter remediërend in plaats van preventief. Bijkomende geurreducerende maatregelen worden dus achteraf in de bijzondere voorwaarden van de milieuvergunning opgelegd, wanneer blijkt dat er zich een probleem stelt. De naleving van de milieuregels en voorwaarden dient gehandhaafd te worden door de toezichthoudende overheden. Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek


- 12/88 -


Uit het provinciaal milieurapport 2003 blijkt dat in de provincie Vlaams-Brabant KMO’s en industrie door 8,1% als tamelijk hinderlijke en door 5,1% als extreem hinderlijk werd aangeduid. Situatie in de gemeente Lubbeek De politie heeft in 2003 geen klachten rond geurhinder ontvangen.

A.1.4. Lichthinder A.1.4.1. Omschrijving lichtproblematiek Lichthinder is de overlast die de mens ondervindt van kunstlicht, als regelrechte verblinding, als verstorende factor bij het verrichten van avondlijke of nachtelijke activiteiten of als bron van onbehagen. Een bijzonder gevoelige groep voor lichthinder zijn de (amateur-)astronomen. Ook dieren en planten ondervinden hinder onder andere door versnippering en beïnvloeding van habitats bij nachtdieren en beïnvloeden van de groeicyclus bij planten. Naast het licht zelf dat als hinderlijk wordt ervaren, kan ook gewezen worden op het probleem van energieverbruik met bijkomende emissies van milieugevaarlijke stoffen in de lucht. Uit zowel het eerste als het tweede schriftelijke leefomgevingsonderzoek (SLO) blijkt dat de verkeer en vervoer de belangrijkste hinderbron is. Wat de (beperkte) hinder door licht betreft, zien we dat deze lichthinder vooral veroorzaakt wordt door de verlichting van autosnelwegen en door de verlichting van gemeente- en gewestwegen. Lichtvervuiling is een verhoogde helderheid van de nachtelijke omgeving door kunstlicht. Als verlichting ’s nachts tegemoet komt aan behoeften inzake zichtbaarheid, veiligheid, esthetiek of bedrijfsvoering is lichtvervuiling niet volledig te vermijden. Velen omschrijven daarom lichtvervuiling als het overmatig en verspillend gebruik van kunstlicht, zoals onbenutte, onoordeelkundige verlichting of oververlichting. Lichtbronnen die te fel schijnen, te veel en verkeerd licht uitstalen, in de verkeerde richting of op het verkeerde moment schijnen, veroorzaken strooilicht (pandoverschrijdende verlichting), storend licht of hemelgloed en geven op die manier aanleiding tot lichtvervuiling. A.1.4.2. Lichtbronnen Algemeen Allerlei mensen en instanties veroorzaken lichthinder en/of lichtvervuiling : gemeentelijke, provinciale en gewestelijke overheden : openbare verlichting (straatverlichting, verlichting van openbare ruimten, klemtoonverlichting); bevolking : binnenverlichting, buitenverlichting van tuinen en opritten; industrie : verlichting van industrieterreinen, verlichting van parkeerterreinen; landbouw : assimilatieverlichting (glastuinbouw); toerisme en recreatie : verlichting van sport- en recreatieterreinen, sky-tracers (bioscopen e.d.); diensten en handel : lichtreclame, verlichte reclamepanelen, verlichting van parkeerterreinen, verlichte uitstalramen. Het probleem wordt nog door de meeste mensen niet of nauwelijks onderkend. Een bewustmaking is dus noodzakelijk om dit probleem te kunnen aanpakken. Voor het beperken van de lichthinder zelf (minder verlichting (minder lux), minder lange verlichtingsduur) is immers een vergroting van het maatschappelijk draagvlak noodzakelijk.

Situatie in de gemeente Lubbeek Recentelijk zijn er enkele klachten geregistreerd in verband met de buitenverlichting van de nieuwe gemeentelijke loods. De bouwheer heeft de nodige maatregelen genomen om deze lichthinder tot een minimum te beperken door er sensoren en timers tussen te plaatsen. Alleszins kan er nog veel verbeteren m.b.t. de (energie-)efficiëntie van de aanwezige openbare verlichting. Een betere controle, gekoppeld aan een optimalisatie kan alleszins leiden tot een besparing van kosten en energie.



- 13/88 -


A.1.5. Afvalhinder A.1.5.1. Problematiek van hondenpoep, zwerfvuil, sluikstorten, sluikstoken, sluiklozen Algemeen Inzake afvalhinder kunnen volgende problemen worden aangehaald : Sluikstorten is het illegaal dumpen van het afval op allerlei plaatsen. Het opruimen hiervan betekent een belangrijke meerkost voor de gemeente, zowel naar personeelsinzet als naar verwijdering van dit afval. Zwerfvuil bestaat voornamelijk uit kleine dingen zoals snoeppapiertjes, sigarettenpeuken en lege sigarettenpakjes, frisdrankblikjes, e.d., voornamelijk dus verpakkingsmaterialen. Dit zwerfvuil zorgt voor een bijkomende last (en kosten) voor de gemeentelijke diensten en verpest het uitzicht van de bermen, parken en pleinen. Sluikstoken is het illegaal verbranden van afval. Enkel tuinafval kan in sommige gevallen nog (legaal) verbrand worden door particulieren (mits respecteren van de afstandsregels t.o.v. de bewoning en beplanting zoals beschreven in het Veldwetboek). Vaak wordt echter ook ander afval mee verbrand. Het zelf verbranden van (tuin)afval leidt o.a. tot hinder door rook en geur en tot emissies met hoge concentraties aan schadelijke stoffen zoals o.a. dioxines. Sluiklozen is het illegaal lozen van (vloeibaar) afval(water). Afvalwater kan enkel geloosd worden indien hiervoor een vergunning werd afgeleverd en indien de lozingsnormen niet worden overschreden. Onder de problematiek van hondenpoep en paardenvijgen wordt het niet wegnemen van de uitwerpselen op de openbare weg verstaan. Modder op de weg is een campagne die gevoerd wordt door de politie. De actie is voornamelijk gericht naar de landbouwers die tijdens het oogstseizoen aarde van de akker op de openbare weg brengen.

Situatie in de gemeente Lubbeek Sluikstorten In het politiereglement van Lubbeek zijn een aantal bepalingen (artikel 1.3.3) inzake zwerfvuil en sluikstorten opgenomen : ‘§1. Onverminderd de toepassing van andere wettelijke bepalingen is het verboden om : om het even welke afvalstoffen te sluikstorten.’ ‘§2. Wanneer afvalstoffen achtergelaten worden op een wijze, een plaats of een tijdstip in strijd met dit reglement, is de gemeente gemachtigd ambtshalve de betrokken afvalstoffen op te ruimen of te laten opruimen.’ ‘§3. De reële kosten die gepaard gaan met het opruimen, afvoeren en verwerken van de in §2 van dit artikel genoemde afvalstoffen zullen via de rechtbank teruggevorderd worden van de persoon die de afvalstoffen achtergelaten heeft, de opdracht of toelating tot het achterlaten gegeven heeft of eigenaar van de afvalstoffen is.’ In de gemeenteraad (zitting d.d. 19/11/2003) is de belasting vastgelegd op het weghalen van afvalstoffen gestort op plaatsen waar dit storten door wettelijke of reglementaire bepalingen verboden is. In de gemeenteraad (zitting d.d. 19/11/2003) is de belasting vastgelegd op het ophalen en bergen van de op de openbare weg gevonden voertuigen en goederen. Zwerfvuil - Het zwerfvuil in de gemeente wordt permanent geruimd door arbeiders van de groendienst. - Er worden jaarlijks zwerfvuilacties georganiseerd in de gemeente door leerlingen van de basisscholen en de jeugdverenigingen. Sluikstoken In het politiereglement van Lubbeek zijn een aantal bepalingen (artikel 1.3.4) inzake sluikstoken opgenomen : ‘Onverminderd de toepassing van andere wettelijke bepalingen is het verboden om om het even welke huishoudelijke afvalstoffen te verbranden, zowel in open lucht als in gebouwen, behoudens wanneer het gaat om plantaardige afvalstoffen, afkomstig van het onderhoud van de eigen tuin of van eigen bedrijfslandbouwkundige werkzaamheden en dit dan op een afstand van 100 meter van de gebouwen en begroeiing.‘



- 14/88 -


Sluiklozen In het politiereglement van de gemeente zijn een aantal bepalingen (artikel 1.3.3 §4) inzake sluiklozen opgenomen : ‘Het is verboden slijk, zand of vuilnis dat zich voor of nabij de woning bevindt op de straten, in de greppels of in de rioolputten te vegen. Het is tevens verboden via de rioolputten of op enige andere wijze afvalstoffen in de riolering te brengen die een verstopping kunnen veroorzaken of die schadelijk kunnen zijn voor de openbare gezondheid en het leefmilieu zoals bijvoorbeeld vetten en derivaten van petroleum.’ Hondenpoep en paardenvijgen In het politiereglement is er geen bepaling met betrekking tot de problematiek rond hondenpoep en paardenvijgen opgenomen. Modder op de weg Deze campagne wordt voor de praktische werking ondersteund door de politie. De milieudienst draagt deze campagne meer op het vlak van informeren en sensibiliseren van de inwoners.



- 15/88 -


A.2. KNELPUNTEN A.2.1. Geluidshinder A.2.1.1. Geluidshinder algemeen Aantal gehinderden : door de verhoogde economische activiteiten en dito mobiliteitsbehoefte neemt het verkeer in het algemeen en goederentransport in het bijzonder nog steeds toe. De drukke periode op de baan duurt alsmaar langer, de nachtelijke verkeersintensiteit verhoogt en het verkeer verplaatst zich naar secundaire wegen. Objectiveren van de hinder : geluidshinder is deels een subjectief gegeven. Het vaststellen van hinder en van overtredingen tegen de wetgeving (VLAREM of kaderwet van ‘73) is geen eenvoudige zaak en vergt de nodige apparatuur en deskundigheid. Geluidsisolatie : er is geen strikte wetgeving in verband met geluidsisolatie van woningen, in het bijzonder bij nieuw- en vernieuwbouw. A.2.1.2. Verkeer Lawaai van wegverkeer : er bestaan nog geen geluidsimmissienormen voor wegen spoorverkeer, in het bijzonder voor nieuwe infrastructuur. Er is onvoldoende aandacht voor geluidsproblematiek bij ruimtelijke ordening en bij verkeersplanning. Toenemend vliegtuiglawaai en ontbreken gemeentelijke bevoegdheid : deze lawaaiproblematiek is in de gemeente nog beperkt, maar zoals in andere gemeenten met meer hinder is de bevoegdheid van de gemeente terzake onbestaande. De bevoegdheidsverdeling tussen federale en gewestelijke overheden in verband met spoorwegen en de uitbating van de luchthaven van Zaventem bemoeilijkt het beleid. A.2.1.3. Lokale industrie Bedrijven als lokale geluidsbronnen : een aantal bedrijfsactiviteiten produceren geluid, maar het aantal bedrijven met (relatief) veel lawaai en het aantal gehinderden door dergelijke lawaaibronnen is in de gemeente beperkt. De hinder beperkt zich alleszins tot de directe omwonenden. Vaak is eerder het transport van en naar het bedrijf de oorzaak van de ervaren hinder. Dit wordt echter als hinder afkomstig van wegverkeer ervaren. Controle naleving geluidsnormen : preventieve of systematische controle op naleving van de geluidsnormen, vermeld in VLAREM II, is nagenoeg onbestaande. Controle is bovendien moeilijk en zeer tijdsintensief. A.2.1.4. Elektronisch versterkte muziek Niet naleving reglementering i.v.m. feestzalen met dansgelegenheid : de specifieke voorwaarden die gelden voor lokalen en feestzalen met dansgelegenheid worden nog niet in alle inrichtingen correct opgevolgd; o.a. het noodzakelijke akoestisch onderzoek ontbreekt veelal. Ook hier dient opgemerkt te worden dat de hinder in eerste instantie beperkt blijft tot de directe omwonenden en dat de hinder niet enkel afkomstig is van muziek, maar ook van aan- en afrijdende voertuigen, straatlawaai, … Lawaai door openlucht evenementen : zowel het aantal evenementen (vooral kermis) als de “ervaren” hinder is beperkt in de gemeente. Toch dient terzake ook de reglementering gerespecteerd te worden.



- 16/88 -


A.2.2. Geurhinder Objectiveren van de hinder : geurhinder is deels een subjectief gegeven. Het vaststellen van hinder is geen eenvoudige zaak en vergt de nodige apparatuur en deskundigheid. Wettelijk kader inzake geurhinder : Er bestaat momenteel nog geen specifieke wetgeving of normering rond geurhinder. Geurproblemen worden momenteel ad hoc beoordeeld op een individuele basis via de milieuvergunning of via de vrederechter voor niet-ingedeelde inrichtingen. Momenteel werkt de overheid aan het overschakelen van een ad hoc aanpak naar een onderbouwd geurnormeringsbeleid. Dit moet toelaten geurhinder op een meer uniforme, gefundeerde en doortastende wijze aan te pakken.

A.2.3. Lichthinder Toenemende buitenverlichting : Naast de energieverspilling, met alle bijhorende emissies, wordt de (overdreven) verlichting ook meer en meer als direct hinderlijk ervaren door een aantal omwonenden. Vooral de openbare verlichting maar ook privé-verlichting kan hierbij een bron van hinder zijn. Wat openbare verlichting betreft, moet er meer controle komen op de (energie)efficiëntie gekoppeld aan een optimalisatie. Dit kan alleszins leiden tot een besparing van kosten en energie. Beperkt bewustzijn : Lichthinder wordt nog maar door weinig mensen als een (milieu-) probleem onderkend. Hierdoor is het maatschappelijk draagvlak voor het verminderen van de lichthinder beperkt. Gezondheidsproblemen voor de mens : Bij de mens heeft men vastgesteld dat er vaak slaapstoornissen optreden ten gevolge van lichtpollutie (in het donker wordt de productie van melatonine geactiveerd waardoor men slaperig wordt), wat dan weer tot depressies kan leiden. De wetenschappers aan de universiteit van Pennsylvania, departement oftalmologie, hebben vastgesteld dat er een oorzakelijk verband bestaat tussen het gebruik van een nachtlampje in de slaapkamer van kleine kindjes en bijziendheid. (bronvermelding: www.lichthinder.be) Afweging verlichting – veiligheid : Een aspect dat zowel door de overheid als door de bevolking vaak als argument ten voordele van lichtpollutie wordt aangehaald, is de veiligheid. Deze veronderstelling is echter onjuist. Fel verlichte wijken worden vaker getroffen door inbraak en vandalisme dan andere wijken. Dit lijkt een situatie die haaks staat op wat men zou verwachten. Meer licht neemt niet altijd de onveiligheid weg maar enkel de vrees. Het is waar dat licht soms het waarnemingsvermogen verhoogt maar men vergeet vaak dat het ook het waarnemingsvermogen van de dader verhoogt. Beïnvloeding van dieren : Bij de meeste dieren wordt de hele levenswijze bepaald door de afwisseling van dag en nacht. Vele dieren hebben een echt donkere periode nodig om te rusten en te recupereren. Een te klein verschil tussen dag-nacht resulteert is een fenomeen dat te vergelijken is met een jetlag bij de mens : ze raken de kluts kwijt, worden op verkeerde ogenblikken wakker en na verloop van tijd raken ze uitgeput. Beïnvloeding van planten : Groene planten hebben enerzijds licht nodig voor de fotosynthese. Daartoe beschikken ze over chlorofyl dat gevoelig is voor licht in het golflentegebied tussen 400 en 700 nm. Hoe meer groeilicht er aanwezig is, hoe sneller de plant groeit. Anderzijds meten planten het licht via fotoreceptoren. Daarvan bestaan er 2 types : een voor licht tussen 300 en 500 nm en een voor licht met een golflente groter dan 600 nm. Deze laatste beïnvloedt de celactiviteit zoals kieming, celstrekking, … Groeistoornissen kunnen derhalve optreden ten gevolge van lichtvervuiling.

A.2.4. Afvalhinder Afweging doorrekening kostprijs afvalverwerking – illegaal ontwijkgedrag : De verhoging van de huisvuilbelasting zorgt vaak voor een toename van het sluikstorten en sluikstoken.



- 17/88 -


A.3. DOELSTELLINGEN A.3.1. Algemeen De gemeente verbindt er zich toe een beleid te voeren dat erop gericht is om door haar activiteiten zo weinig mogelijk milieuhinder te veroorzaken en tegelijkertijd acties te ondernemen en maatregelen te treffen om bij haar inwoners of bij groepen van inwoners eenzelfde gedrag te stimuleren. Hiertoe besteedt de gemeente aandacht aan volgende doelstellingen : Bevorderen integratie van de ruimtelijke ordeningsproblematiek in de milieuhinderproblematiek; Bevorderen standaardisatie bij de aanpak van hinderproblemen : o.a. invoeren MilieuKlachten-, Registratie- en OpvolgingsSysteem (MKROS), aanpassen politiereglement, … Stimuleren verantwoord gedrag van burgers via doelgerichte sensibiliseringscampagnes in verband met de bestrijding van milieuhinder; Stimuleren efficiënt en effectief optreden bij vaststelling van een acuut geval van milieuhinder.

A.3.2. Voorkomen en beperken van geluidshinder De gemeente verbindt er zich toe een beleid te voeren dat erop gericht is om door haar activiteiten zo weinig mogelijk geluidshinder te veroorzaken en tegelijkertijd acties te ondernemen en maatregelen te treffen om bij haar inwoners of bij groepen van inwoners eenzelfde gedrag te stimuleren. Hiertoe besteedt de gemeente aandacht aan volgende doelstellingen : Beperken van verkeerslawaai : In bijna alle gemeenten is het verkeer de voornaamste geluidsbron. Door de aanwezigheid van belangrijke verkeerswegen vormt verkeerslawaai een belangrijk probleem in Lubbeek. Lokaal kan er ook hinder voorkomen, vooral door aanwezigheid van (relatief) veel zwaar vervoer en te hoge snelheid. Bij het nemen van verkeersmaatregelen (mobiliteitsplan) moet, in de mate van het mogelijke, ook met het geluidsaspect rekening worden gehouden. Dit kan door toepassing van maatregelen ter beperking van het zwaar vervoer op bepaalde locaties en maatregelen ter vermindering van de snelheid. Naast het vervoer zelf, kunnen ook de zogenaamde rijdende discobars aanleiding geven tot geluidshinder. De bestuurders kunnen gesensibiliseerd worden via borden maar een overtreding is moeilijk vast te stellen. Beperken lawaai van vergunningsplichtige inrichtingen : De gemeente zal eveneens door preventieve metingen de potentiële geluidshinder van vergunningsplichtige inrichtingen beter opvolgen. Ook zal bij het verlenen van vergunningen de nodige aandacht besteed worden aan het aspect geluid, waarbij de inplantingsplaats van de inrichting een belangrijke rol zal spelen. Bij het vaststellen van hinder zal consequent worden opgetreden om deze hinder weg te werken, waarbij eerst overleggend, daarna eventueel sanctionerend zal worden opgetreden. Beperken lawaai van elektronisch versterkte muziek : Bijzondere aandacht zal er besteed worden aan de lokalen en/of feestzalen waar dansactiviteiten plaatsvinden. De inrichtingen dienen, conform de huidige wetgeving, onderworpen te worden aan een akoestisch onderzoek. De verdere uitbating zal afhankelijk gesteld worden van het al dan niet naleven van de nodige geluidsbeperkende maatregelen, die uit deze akoestische onderzoeken blijken. Eveneens zal er de nodige aandacht uitgaan naar niet-vergunningsplichtige (openlucht) activiteiten, maar waarvoor een erkenning dient aangevraagd te worden. Het is de bedoeling van de gemeente om dit op te volgen en indien nodig advies te verstrekken i.v.m. te nemen beperkende maatregelen.

A.3.3. Geurhinder De gemeente verbindt er zich toe een beleid te voeren dat erop gericht is om door haar activiteiten zo weinig mogelijk geurhinder te veroorzaken en tegelijkertijd acties te ondernemen en maatregelen te treffen om bij haar inwoners of bij groepen van inwoners eenzelfde gedrag te stimuleren. Hiertoe besteedt de gemeente aandacht aan volgende doelstellingen : Beperken geurhinder t.g.v. verkeer : Verkeer vormt een belangrijke geurbron. Bij het nemen van verkeersmaatregelen (mobiliteitsplan) moet, in de mate van het mogelijke, ook met het geuraspect rekening worden gehouden. Dit kan door toepassing van maatregelen ter beperking van het vervoer op bepaalde locaties. Sensibiliseringscampagnes omtrent verkeer en vervoer zullen voornamelijk op gewestelijk niveau worden gestuurd.



- 18/88 -


Beperken geurhinder door vergunningsplichtige inrichtingen : Bij het verlenen van vergunningen zal de nodige aandacht besteed worden aan het geuraspect en het uitrijden van mest, waarbij de inplantingsplaats van de inrichting een belangrijke rol zal spelen. Bij het vaststellen van hinder zal consequent worden opgetreden om deze hinder weg te werken, waarbij eerst overleggend, daarna eventueel sanctionerend zal worden opgetreden. In sommige gevallen zal ook de opmaak van een geurbestrijdingsplan opgelegd worden. Sensibiliseringscampagnes omtrent industrie en landbouw zullen voornamelijk op gewestelijk niveau worden gestuurd. Beperken geurhinder door particulieren : De gemeente zal de nodige aandacht besteden aan sensibiliseringscampagnes en politiereglement omtrent o.a. het verantwoord opslaan van afval (vuilniszakken, compost, GFT-afval), het verbranden van afval en organisch materiaal en het houden van huisdieren.

A.3.4. Lichthinder Zowel de verlichting van openbare gebouwen als de openbare straatverlichting zullen aangepakt worden. Terzake zal ook intensief gesensibiliseerd worden om de problemen bekend te maken en om het maatschappelijk draagvlak voor het verminderen van de lichthinder te vergroten. De gemeente zal aandacht besteden aan volgende doelstellingen : Doorvoeren rationeel verlichtingsbeleid in eigen beleid : de gemeente kan in eigen beheer lichtvervuiling beperken via maatregelen op vlak van straatverlichting en verlichting van openbare ruimten. Stimuleren rationeel verlichtingsbeleid bij burgers, middenstand, bedrijven, … : De industriesector kan lichtreclame beperken, ’s nachts doven en buitenverlichting beperken, de reclamesector kan luminanties bij lichtgevende publiciteit beperken, de glastuinbouwsector kan afscherming van serres invoeren, de uitbaters van sportinfrastructuur kunnen verlichtingstoestellen installeren die niet naar de hemel stralen en geen verblinding of strooilicht veroorzaken, en de verlichting doven op ogenblikken waarop de terreinen niet in gebruik zijn, de bevolking kan bij nieuw- en vernieuwbouw naderingslampen installeren en/of lampen die naar de grond gericht zijn en geen strooilicht uitzenden (hinder voor buren) om opritten, tuinen en deurportalen te verlichten, de professionele sector (architecten, tuinarchitecten, elektriciteitsinstallateurs, …) moet hier ook bij betrokken worden. Doorvoeren vergunningenbeleid ter beperking van de lichthinder via milieuvergunning en stedenbouwkundige vergunning : bij het verlenen van vergunningen kan bv. geëist worden dat lichtreclame van winkels, bedrijven na 24u moet gedoofd worden, indien ze niet noodzakelijk is voor het werk.

A.3.5. Afvalhinder Stimuleren verantwoord gedrag van burgers via doelgerichte sensibiliseringscampagnes in verband met de bestrijding van illegaal ontwijkgedrag (sluikstorten, zwerfvuil, sluikstoken, sluiklozen, hondenpoep).



- 19/88 -


A.4. ACTIES A.4.1. Beheersing en voorkoming van geluidshinder

ACTIE HI1. INVENTARISATIE BRONNEN VAN GELUIDSHINDER Situering van de problematiek Belangrijk is de bestaande knelpunten inventariseren en de bevoegde instanties op basis van deze inventaris aansporen tot sanering van de situatie. Vaak zijn de bronnen van geluidshinder immers niet voldoende gekend. Een betere inventarisatie van het aantal klachten omtrent geluidshinder laat een efficiëntere en gerichtere opvolging toe. Doelstellingen - Inventariseren van bronnen van geluidshinder binnen de gemeente Lubbeek; - In concrete situaties/dossiers mogelijke remediërende maatregelen opleggen die passen binnen het wettelijk kader. Beschrijving van de actie In het kader van de inventarisatie van hinder kan verwezen worden naar de uitbouw van het MilieuKlachten-, Registratie- en OpvolgingsSysteem (MKROS), die door het Vlaamse Gewest is gestart. Bedoeling is dat alle meldingen van klachten gerelateerd aan een vergunningsplichtige inrichting of activiteit en van klachten die het gevolg zijn van een probleem van geluids-, geur-, stof-, roet- of lichthinder in de toekomst geregistreerd worden via MKROS. Op dit moment is het systeem nog niet operationeel maar van zodra dit het geval is, dienen alle klachten hierin te worden opgenomen. Naast het bijhouden van de klachten zal er, op basis van het vergunningenregister van hinderlijke inrichtingen, een hinderkaart worden opgemaakt van de belangrijkste (potentiële) hinderbronnen. Op basis van de inventaris van de belangrijkste bronnen van geluidshinder kan op het niveau van de gemeente eventueel een strategie worden ontwikkeld ter bestrijding van geluidshinder. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak HI1 : inventarisatie bronnen van geluidshinder MINA 3 Project 17 Integraal hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008

Wetgeving Initiatiefnemer Betrokkenen Doelgroepen Planning Kost

Project 7.1 Het uitbouwen van het beleidskader en de beleidsinstrumenten

Samenwerkingsovereenkomst : cluster hinder AMINAL Gemeentebestuur Lubbeek Milieudienst, politie, bevolking 2005-2009 : operationeel MKROS /

ACTIE HI2. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN GELUIDSHINDER BIJ HINDERLIJKE INRICHTINGEN Situering van de problematiek Heel wat werkzaamheden binnen een bedrijf gaan gepaard met de productie van geluid. Er dient dan ook op toegezien te worden dat het geproduceerde geluid niet als hinderlijk ervaren wordt door de omgeving. In de gemeente zijn er een aantal inrichtingen met potentieel hinderlijke lawaaiproductie aanwezig (voornamelijk garages / benzinestations / carwashinstallaties/ transportbedrijven, alsook metaal- en houtbewerkingsbedrijven). Controle op de naleving van de geluidsnormen van VLAREM II moet naar de toekomst preventief werken.



- 20/88 -


Doelstellingen - Integrale naleving milieuwetgeving door hinderlijke inrichtingen : naleving geluidsnormen; - Voorkomen en beperken van lawaaihinder door vergunde inrichtingen. Beschrijving van de actie - Actieve geluidscontrole bij hinderlijke inrichtingen : Op meer regelmatige basis zullen objectieve controles worden uitgevoerd. Dit betekent het effectief uitvoeren van geluidsmetingen in de omgeving van bedrijven. Gezien een dergelijke controle vrij omslachtig is en relatief veel tijd in beslag neemt, wordt de controle beperkt tot lawaaierige inrichtingen. Bij de planning zal met volgende factoren rekening gehouden worden : ∗ aanwezigheid van klachten : deze bedrijven zullen prioritair gecontroleerd worden; ∗ nieuwe vergunningsaanvragen : bij elke aanvraag met betrekking tot een bestaande lawaaierige inrichting (hernieuwing, uitbreiding), zal nagekeken worden of bij de beoordeling geen voorafgaand geluidsonderzoek wenselijk is; ∗ opstellen prioriteitenlijst, op basis van de aard van activiteiten (en klachten) : Op basis van deze lijst zullen aanvullend op vorige controles, jaarlijks enkele bedrijven gecontroleerd worden. Er wordt naar gestreefd om jaarlijks minimaal 2 bedrijven effectief te controleren. - Oplegging sanering : Indien uit de controlemeting blijkt dat er vermijdbaar lawaai wordt geproduceerd, zullen de gewenste saneringsmaatregelen worden opgelegd. Op de uitvoering ervan zal worden toegezien door de gemeente. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak HI2 : geluidshinder hinderlijke inrichtingen MINA 3 Project 17 Integraal hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



Samenwerkingsovereenkomst: cluster hinder VLAREM II Gemeentebestuur Lubbeek Milieudienst en politie Bedrijven 2005 : opmaak lijst bedrijven 2006-2009 : jaarlijkse controle van enkele bedrijven De gemeente beschikt over een geijkte sonometer. Geluidsmetingen kunnen gebeuren in samenwerking met de politiezone; er zijn geen extra kosten.

ACTIE HI3. VOORKOMEN EN BEPERKEN GELUIDSHINDER BIJ LOKALEN MET DANSGELEGENHEID EN HORECAZAKEN Situering van de problematiek De meeste van dergelijke gelegenheden zijn ook hinderlijke inrichtingen. In die zin kunnen deze ook voorwerp zijn van controle zoals voorzien in actie HI2. Vooral de feestzalen vormen echter een specifieke sector (vaak uitgebaat door (semi-) overheid). Hoewel in de gemeente terzake weinig specifieke problemen gesignaleerd, is het toch nuttig om de enkele lokalen, waar sporadisch of meer regelmatig “dansactiviteiten” worden georganiseerd, eens akoestisch door te lichten. In Leuven bestaat volgend systeem van geluidsbegrenzing : de apparatuur is uitgerust met een systeem zodat het apparaat stilvalt boven een bepaald dB(A). Dit zou in de horecazaken en voor feestzalen kunnen gebruikt worden (cfr. voorbeeldfunctie). Probleem vormen de externe apparaten. Doelstellingen - Integrale naleving milieuwetgeving door hinderlijke inrichtingen in de gemeente; - Voorbeeldfunctie gemeente : eigen inrichtingen met dansgelegenheid (bv. Feestzaal Libbeke); - Voorkomen en beperken van lawaaihinder t.g.v. elektronisch versterkte muziek in feestzalen en horecazaken.



- 21/88 -


Beschrijving van de actie - Opmaak lijst vergunningsplichtige inrichtingen : Alle inrichtingen die vallen onder rubriek 32 zullen worden geïnventariseerd. O.a. volgende gegevens zullen worden nagegaan : ∗ overzicht van de jaarlijks in betreffende inrichting georganiseerde activiteiten (voorbije jaren); ∗ plattegrond van de inrichting met weergave van de totale oppervlakte van het lokaal of feestzaal, locatie muziekinrichting, …; ∗ van toepassing zijnde milieuvergunningen of aktes van melding; ∗ risico op geluidsoverlast voor derden; ∗ aanwezige voorzieningen (isolatie e.a.) om overlast te beperken. - In orde brengen vergunningsplicht : Op basis van de lijst zullen alle exploitanten aangeschreven en aangemaand worden om zich binnen een strikte termijn in orde te stellen, o.a. wat betreft de verplichting tot uitvoering van een akoestisch onderzoek. Enkel aan inrichtingen die in orde zijn met de milieuvoorwaarden zal een milieuvergunning worden afgeleverd, met, indien nodig, bijzondere voorwaarden in verband met geluidshinder en andere hinder (aan- en afrijden van voertuigen, toezicht buiten feestzaal, …). - Uitvoering geluidscontroles : ∗ Bij alle inrichtingen moet een akoestisch onderzoek worden uitgevoerd. De resultaten van het akoestisch onderzoek moeten ter beschikking worden gesteld van de gemeente; ∗ Ter controle van de naleving van de wetgeving zal de gemeente een beperkt akoestisch onderzoek uitvoeren (zie ook HI1). Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak HI3 : geluidshinder bij dansgelegenheden en horecazaken MINA 3 Project 17 Integraal hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008


Project 7.1 Het uitbouwen van het beleidskader en de beleidsinstrumenten Samenwerkingsovereenkomst, cluster hinder (voorheen optie 11) VLAREM II Wet van 18-07-73 op geluidshinder met o.a. KB 24-02-77 : elektronisch versterkte muziek Gemeentebestuur Milieudienst, politie, intergemeentelijke milieudienst Interleuven Bedrijven, overheid 2005-2009 Beperkte controle/doorlichting : 250 – 500 EUR per inrichting

ACTIE HI4. VOORKOMEN EN BEPERKEN GELUIDSHINDER BIJ NIET-INGEDEELDE OPENBARE EN PRIVEINRICHTINGEN VAN O.A. MUZIEK EN BURENLAWAAI Situering van de problematiek Ook openbare en privé-inrichtingen (fuiven) waar elektronisch versterkte muziek geproduceerd wordt én die niet ingedeeld zijn onder rubriek 32.1 van de indelingslijst van VLAREM I kunnen aanleiding geven tot geluidsoverlast. Dergelijke inrichtingen dienen echter wel de bepalingen van het KB van 24-02-1977, nadien door de Vlaamse regering gewijzigd, na te leven. Ook luidruchtige activiteiten van de buren zijn vaak een bron van geluidshinder. Vaak betreft het hier ook (elektronisch versterkte) muziek, maar ook allerlei lawaaierige hobby’s of noodzakelijke karweien (gras maaien) kunnen de oorzaak zijn. Ook afschrikkanonnen kunnen voor geluidsoverlast zorgen. Doelstellingen - Beperking van geluidsoverlast t.g.v. niet-ingedeelde inrichtingen en inwoners; - Integrale naleving milieuwetgeving door inwoners van de gemeente.



- 22/88 -


Beschrijving van de actie - Informatieverstrekking naar organisatoren van muziekactiviteiten : Deze doelgroep moet in de eerste plaats geïnformeerd worden over geldende wetgeving. - Toekenning erkenningen + toezicht naleving opgelegde beperkende maatregelen : ∗ Toezicht op indienen aanvraag : door de milieudienst zal erop worden toegezien dat voor alle activiteiten waarvoor dit nodig is, ook op voorhand een erkenning, zoals bedoeld in de wet (KB van 77, hoofdstuk 6.7 van VLAREM II), wordt aangevraagd; ∗ Adviesaanvraag van burgemeester en schepenen betreffende de erkenningsaanvraag : elke erkenningsaanvraag zoals bedoeld in de wet, zal voor advies worden voorgelegd aan de milieudienst. Indien nodige geacht, zullen specifieke beperkende maatregelen voorgesteld worden; ∗ Verlening erkenning : het advies van de milieudienst zal worden opgevolgd, met inbegrip van de voorgestelde beperkende maatregelen. Afwijkingen van het advies worden duidelijk gemotiveerd; ∗ Toezicht op naleven opgelegde beperkende maatregelen in erkenning. - Toezicht naleving politiereglement : De gemeente Lubbeek heeft een politiereglement waarin de geluidssterkten van activiteiten worden bepaald binnen afgebakende tijdspannen. Daarnaast zijn er bijzondere bepalingen opgenomen voor specifieke geluidsbronnen. Om een integrale aanpak te bevorderen, streeft men voor eenzelfde politieverordening ter bestrijding van geluidshinder in de 4 gemeenten (Bierbeek, Boutersem, Holsbeek en Lubbeek) van dezelfde lokale politiezone Lubbeek. Actiefiche Soort actie

Inkadering

Taak HI4 : voorkoming/beperking geluidshinder door muziek : ∗ sensibilisatie m.b.t. wetgeving ∗ naleving wetgeving (verlenen erkenningen, controle naleving normen) MINA 3 Project 17 Integraal hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008


Project 7.1 Het uitbouwen van het beleidskader en de beleidsinstrumenten Samenwerkingsovereenkomst, cluster hinder (voorheen optie 11) KB 24-02-77 : elektronisch versterkte muziek VLAREM Gemeentebestuur Milieudienst, politie, intergemeentelijke milieudienst Interleuven Overheid, particulieren, organisatoren muziekactiviteiten 2005-2009 De kosten zitten grotendeels vervat in de normale werkingskosten van de milieudienst en de basisaansluitingskost bij de intergemeentelijke milieudienst.

ACTIE HI5. VOORKOMEN EN BEPERKEN GELUIDSHINDER DOOR VERKEER/ AANPAK VRACHTVERKEER IN DE DORPSKERNEN Situering van de problematiek Verkeerslawaai is de meest verspreide vorm van lawaaihinder. Bij het mobiliteitsbeleid kan er rekening gehouden worden met milieuaspecten. Beperkende verkeersmaatregelen (bv. t.o.v. doorgaand (vracht) verkeer) kan lokaal het algemeen achtergrondlawaai, veroorzaakt door het verkeer, beperken. Doelstellingen - Vergroten verkeersveiligheid in woonkernen; - Verminderen lawaaioverlast door verkeer.



- 23/88 -


Beschrijving van de actie In het mobiliteitsplan van de gemeente Lubbeek, in 2000 opgesteld door Gedas B.I. nv, zijn een aantal acties opgenomen om de hinder ten gevolge van het auto- en goederenvervoer over de weg te beperken. Volgende acties zijn in het mobiliteitsplan opgenomen : - Herinrichting doortochten van de N2 door Linden en Sint-Bernard; - Aanpassen wegennet conform categorisering van N2 als secundaire weg type III; - Aanpassen wegennet conform categorisering door herinrichting Gellenberg – Dorpsstraat als verkeersfilter; - Herinrichting van de doortocht N223 door Binkom; - Voorzien van poorteffect rond de kernen Lubbeek, Linden, Sint-Bernard en Binkom; - Maatregelen tegen sluipverkeer op parallelwegen aan de N2. Actiefiche Soort actie

HI5 : voorkomen en beperken van geluidshinder door verkeer

Inkadering

MINA 3

Project 30 Milieu en mobiliteit

Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008


Samenwerkingsovereenkomst : cluster hinder Wetgeving Initiatiefnemer Betrokkenen Doelgroepen Planning Kost

Gemeentebestuur Administratie Wegen en Verkeer, begeleidingscommissie mobiliteitsplan, lokale handel, dienst openbare werken Bevolking 2005-2009

ACTIE HI6. NAUWKEURIGE INVENTARISATIE VAN GELUIDSVERSTORENDE MENSELIJKE ACTIVITEITEN IN NATUURGEBIED MET ALS DOEL EEN AFBAKENING VAN HET STILLE GEBIED Situering van de problematiek Een stiltegebied wordt gedefinieerd als een gebied waarin zowel de natuurlijke als de gebiedseigen geluiden overheersen. Een stiltegebied is een kwalitatieve woon-, werken pleisterplaats met hoge wetenschappelijke en symbolische waarde. De menselijke activiteiten blijven behouden. In overleg met de bevolking worden er positieve en constructieve acties ondernomen om het stille karakter te behouden. Het Gewest en de verschillende provincies hebben in de voorbije jaren inventarisatiestudies laten uitvoeren in potentiële stiltegebieden, 19 in totaal. De provincies kunnen voor verdere aanduiding en opvolging zorgen. In de gemeente Lubbeek is geen stiltegebied aangeduid. Wel kunnen we in de groene delen van de gemeente gebieden aanduiden waarin de stilte overheerst. Doelstellingen - Vrijwaren van mogelijke stille gebieden. Beschrijving van de actie - Gemeentelijke invulling provinciale actie stille gebieden : Dit behelst het verlenen van medewerking aan acties, vermeld in het provinciaal milieubeleidsplan. De exacte inhoud van de actie is afhankelijk van het provinciaal initiatief. Dit kan bestaan uit o.a. : ∗ opmaak meer verfijnd afbakeningsplan; ∗ opmaak gemeentelijk reglement m.b.t de stille gebieden; ∗ sensibilisatie m.b.t de stille gebieden.



- 24/88 -


Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak HI6 : afbakening en bescherming stille gebieden MINA 3 Project 18 Prioriteiten ontsnippering Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008


Project 9 Natuurlijke entiteiten bevorderen. Samenwerkingsovereenkomst : cluster hinder en natuurlijke entiteiten Federale kaderwet betreffende de Bestrijding van geluidshinder van 1973 Provincie Vlaams-Brabant Gemeentebestuur Milieu- en natuurverenigingen, recreanten, bevolking 2005-2009

kwalitatief

A.4.2. Geurhinder

ACTIE HI7. INVENTARISATIE BRONNEN VAN GEURHINDER Situering van de problematiek Belangrijk is de bestaande knelpunten inventariseren en de bevoegde instanties op basis van deze inventaris aansporen tot sanering van de situatie. Vaak zijn de bronnen van geurhinder immers niet voldoende gekend. Een betere inventarisatie van het aantal klachten omtrent geurhinder laat een efficiëntere en gerichtere opvolging toe. Doelstellingen - Inventariseren van bronnen van geurhinder; - In concrete situaties/dossiers mogelijke remediërende maatregelen opleggen die passen binnen het wettelijke kader. Beschrijving van de actie In het kader van de inventarisatie van hinder kan verwezen worden naar de uitbouw van het MilieuKlachten-, Registratie- en OpvolgingsSysteem (MKROS), die door het Vlaamse Gewest is gestart. Bedoeling is dat alle meldingen van klachten gerelateerd aan een vergunningsplichtige inrichting of activiteit en van klachten die het gevolg zijn van een probleem van geluids-, geur-, stof-, roet- of lichthinder in de toekomst geregistreerd worden via MKROS. Op dit moment is het systeem nog niet operationeel maar van zodra dit het geval is, dienen alle klachten hierin te worden opgenomen. Naast het bijhouden van de klachten zal er, op basis van het vergunningenregister van hinderlijke inrichtingen, een hinderkaart worden opgemaakt van de belangrijkste (potentiële) hinderbronnen. Op basis van de inventaris van de belangrijkste bronnen van geurhinder kan op het niveau van de gemeente een geurbestrijdingsplan opgesteld worden waarbij voor de belangrijkste bronnen in de gemeente een strategie wordt ontwikkeld. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak HI7 : inventarisatie bronnen van geurhinder + opmaak geurbestrijdingsplan MINA 3 Project 17 Integratie hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008


Project 7 Reductie geluids-, geur- en lichthinder

Samenwerkingsovereenkomst : cluster hinder Milieuvergunningsdecreet en VLAREM II Gemeentebestuur Milieudienst, politie Burgers en inrichtingen 2005-2009



- 25/88 -


ACTIE HI8. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN GEURHINDER BIJ HINDERLIJKE INRICHTINGEN Situering van de problematiek Verschillende vergunningsplichtige activiteiten kunnen aanleiding geven tot geurhinder. Er dient dan ook op toegezien te worden dat geurhinder zoveel mogelijk voorkomen wordt. In de gemeente zijn een aantal inrichtingen aanwezig die potentieel geurhinder veroorzaken (o.a. landbouwbedrijven). Controle op de naleving van de bepalingen opgenomen in VLAREM kan geurhinder voorkomen. Doelstellingen - Integrale naleving milieuwetgeving door hinderlijke inrichtingen; - Voorkomen en beperken van geurhinder door vergunde inrichtingen. Beschrijving van de actie - Controle op naleving milieuwetgeving door hinderlijke inrichtingen : In de VLAREM-wetgeving zijn een beperkt aantal voorschriften opgenomen die voor specifieke sectoren procesgeïntegreerde maatregelen opleggen met de bedoeling de vorming van geurstoffen te reduceren en/of te voorkomen, bijvoorbeeld voor slachthuizen. Daarnaast creëren afstandsnormen een bufferzone tussen bron en waarnemer en zijn een hulpmiddel wanneer bepaalde geurproblemen aan de bron niet voldoende te reduceren zijn. In Vlaanderen gelden afstandsregels voor intensieve veehouderij en een beperkt aantal bedrijfssectoren (VLAREM II). Bij de controle op de naleving van milieuwetgeving met betrekking tot geurhinder door hinderlijke inrichtingen kan met de volgende factoren rekening gehouden worden : ∗ aanwezigheid van klachten : deze bedrijven zullen prioritair gecontroleerd worden; ∗ nieuwe vergunningsaanvragen : bij elke aanvraag met betrekking tot een bestaande inrichting die geurhinder kan veroorzaken (hernieuwing, uitbreiding), zal nagekeken worden of vergunningen geweigerd moeten worden op bepaalde locaties (bewoonde omgeving) indien de exploitatie een verhoogd risico op geurhinder met zich meebrengt of geurbestrijdende maatregelen dienen te worden opgelegd. - Oplegging geurbestrijdingsmaatregelen : Door het Vlaamse Gewest wordt gezocht naar een geurnormering per bedrijf en evaluatiecriteria. Op basis van die criteria zal de gemeente bij de vergunningen van nieuwe, en in latere fase bestaande hinderlijke inrichtingen, voldoende strenge of verstrengde emissienormen of saneringsmaatregelen kunnen opleggen. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak HI8 : voorkomen en beperken van geurhinder bij hinderlijke inrichtingen MINA 3 Project 17 Integratie hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



Samenwerkingsovereenkomst : cluster hinder VLAREM II Gemeentebestuur Milieudienst, politie Inrichtingen 2005-2009



- 26/88 -


ACTIE HI9. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN GEURHINDER BIJ NIET-HINDERLIJKE INRICHTINGEN EN INWONERS Situering van de problematiek Verschillende (niet-ingedeelde) inrichtingen kunnen geurhinder veroorzaken : afvalverwerking, afval opslaan of verbranden (vuurtjes stoken in open lucht, allesbranders), lekkende brandstoftanks, verwarmingskachels, houden van dieren, septische putten en lozingen. De maatregelen die door de gemeente kunnen genomen worden inzake geurhinder tengevolge van particuliere activiteiten zijn beperkt. Deze geurhinder kan men trachten te vermijden via sensibilisatieacties en via de invoering van bepalingen inzake geurhinder in het politiereglement. Doelstellingen Voorkomen en beperken van geurhinder door niet-hinderlijke inrichtingen of door particulieren via sensibilisatiecampagnes. Beschrijving van de actie De gemeente kan sensibiliseringscampagnes voeren omtrent onder andere het verantwoord opslaan van afval (huisvuil, compost, GFT-afval), het verbranden van afval en organisch materiaal en het houden van huisdieren. Bij sensibilisatie van de bevolking ter bestrijding van geurhinder kan o.a. aandacht besteed worden aan de gezondheidsrisico’s en aantasting van de luchtkwaliteit bij verbranding (afvalverbranding in open lucht, stoken van tuinafval in open vuren of tonnen en tuinoventjes), aan het belang van de goede stookomstandigheden bij individuele verwarmingstoestellen op vaste brandstof (vochtigheidsgraad, luchttoevoer, onderhoud van de installatie en schoorsteen, afstemming van het vermogen op de warmtebehoefte), aan de milieuaandachtspunten bij aankoop van een kachel of open haard. Daarnaast kunnen er bepalingen in het politiereglement worden opgenomen ter voorkoming van geurhinder. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak HI9 : voorkomen en beperken van geurhinder bij niet-hinderlijke inrichtingen en inwoners MINA 3 Project 17 Integratie hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008


Project 7 lichthinder

Reductie

geluids-,

geur-

en

Samenwerkingsovereenkomst : cluster hinder Gemeentelijk politiereglement betreffende de ophaling van huishoudelijke afvalstoffen Gemeentebestuur Milieudienst, politie Inwoners 2005-2009

A.4.3. Lichthinder

ACTIE HI10. INVENTARISATIE BRONNEN VAN LICHTHINDER Situering van de problematiek Belangrijk is de bestaande knelpunten inventariseren en de bevoegde instanties op basis van deze inventaris aansporen tot sanering van de situatie. Vaak zijn de bronnen van lichthinder immers niet voldoende gekend. Een betere inventarisatie van het aantal klachten omtrent lichthinder laat een efficiëntere en gerichtere opvolging toe. Doelstellingen - Inventariseren van bronnen van lichthinder in de gemeente; - In concrete situaties/dossiers mogelijke remediërende maatregelen opleggen die passen binnen het wettelijk kader.



- 27/88 -


Beschrijving van de actie In het kader van de inventarisatie van hinder kan verwezen worden naar de uitbouw van het MilieuKlachten-, Registratie- en OpvolgingsSysteem (MKROS), die door het Vlaamse Gewest is gestart. Bedoeling is dat alle meldingen van klachten gerelateerd aan een vergunningsplichtige inrichting of activiteit en van klachten die het gevolg zijn van een probleem van geluids-, geur-, stof-, roet- of lichthinder in de toekomst geregistreerd worden via MKROS. Op dit moment is het systeem nog niet operationeel maar van zodra dit het geval is, dienen alle klachten hierin te worden opgenomen. Naast het bijhouden van de klachten zal er, op basis van het vergunningenregister van hinderlijke inrichtingen, een hinderkaart worden opgemaakt van de belangrijkste (potentiële) hinderbronnen. Op basis van de inventaris van de belangrijkste bronnen van lichthinder kan op het niveau van de gemeente een strategie worden ontwikkeld ter bestrijding van lichthinder. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak HI10 : inventarisatie bronnen van lichthinder + opmaak uitwerken maatregelen MINA 3 Project 17 Integratie hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



Samenwerkingsovereenkomst : cluster hinder VLAREM II Gemeentebestuur Milieudienst, politie burgers 2005-2009

ACTIE HI11. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN LICHTHINDER DOOR OPENBARE DIENSTEN (STRAATVERLICHTING + VERLICHTING DOOR OPENBARE GEBOUWEN) Situering van de problematiek Gemeentelijke, provinciale en gewestelijke overheden veroorzaken lichthinder en/of lichtvervuiling door straatverlichting, verlichting van openbare ruimten, klemtoonverlichting. Er dient op toegezien te worden dat de lichthinder zoveel mogelijk voorkomen wordt. Doelstellingen - Voorkomen en beperken van lichthinder door openbare diensten. Beschrijving van de actie Enerzijds zijn de gemeenten door de openbare verlichting medeverantwoordelijk voor lichthinder en lichtvervuiling. Anderzijds vormen ze een belangrijke schakel in de aanpak van deze problematiek. De grote boosdoeners zijn ‘slechte’ verlichtingsinstallaties die licht rechtstreeks of door weerkaatsing de hemel in sturen. Dit kan te wijten zijn aan ‘slechte’ verlichtingstoestellen, een te hoog lampvermogen of een teveel aan verlichtingspunten op een bepaalde oppervlakte. Om lichthinder en lichtvervuiling te beperken en energie te besparen, moet naast het rechtstreekse lichtverlies door het verlichtingstoestel ook het lichtverlies door weerkaatsing of reflectie tot een minimum beperkt worden. De hieronder geformuleerde voorstellen kunnen als leidraad gebruikt worden om dit te realiseren. - Lichtbronnen : Afhankelijk van het doel van de verlichting en de verkeerssituatie worden verschillende eisen gesteld aan wegverlichting : ∗ dorpscentra, parkings, … : In deze zones waar ook ’s avonds veel voetgangers komen, primeert de sociale veiligheid. Om voorbijgangers op voldoende afstand te herkennen, is een goede kleurweergave (CRI > 80) een onontbeerlijke eigenschap van een lichtbron. Daar waar de prioriteit aan voetgangers wordt gegeven, worden dan ook witte lichtbronnen aanbevolen (kleurtemperatuur ≈ 3000 K). ∗ zones met een verkeersfunctie : In zones met een uitgesproken verkeersfunctie is een verlichting vereist die de verkeersveiligheid bevordert. Hiervoor is kleurweergave van geen belang. Momenteel worden hiervoor zeer vaak lichtbronnen die een oranje kleur hebben, gebruikt (kleurtemperatuur en kleurweergave zijn niet-significant). Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek


- 28/88 -


-

-

-

-

-

∗ residentiële zones : In residentiële zones, waar zowel voetgangers als voertuigen een belangrijke plaats opeisen, wordt een witte (kleurtemperatuur ≈ 3000 K) tot gele lichtbron (kleurtemperatuur ≈ 2200 K) aanbevolen. Deze kleuren sluiten het best aan bij de gevoeligheid van het menselijk oog bij lage verlichtingsniveaus. Aan de kleurweergave kunnen iets mindere eisen gesteld worden dan in de centra (CRI > 60). Hieronder worden een aantal lichtbronnen besproken die gebruikt worden bij de verlichting van openbare wegen. Æ lagedruknatriumlampen : Dit zijn de meest energie-efficiënte lampen die op dit moment bestaan. Ze verspreiden een oranjekleurig licht van één bepaalde golflengte, de kleurweergave is echter onbestaande. Het nadeel bij deze lampen is dat ze buisvormig en vrij groot zijn waardoor het moeilijk is om ze af te schermen en het licht te bundelen. Bovendien is het dimmen van deze lampen niet mogelijk. Dit maakt dat het volledig systeem (lamp en verlichtingstoestel) niet zo energie-efficiënt is en niet optimaal voor het beperken van lichthinder en lichtvervuiling. Æ hogedruknatriumlampen : Dit zijn kleine, buis- of bolvormige lampen die een witgeel licht verspreiden. Het voordeel van deze lampen is dat ze klein en dus makkelijker te richten en beter af te schermen zijn. Bovendien is het perfect mogelijk deze lichtbronnen te dimmen. Æ bronnen van witlicht : hogedrukkwiklampen, de lichtbronnen die vroeger meestal werden gebruikt, zijn een bron van wit licht maar zijn weinig efficiënt en belastend voor het milieu. Een betere keuze zijn de metaalhalogenidelampen en meer bepaald de metaalhalogenidelampen met keramische brander. Ze zijn meer energie-efficiënt en worden geplaatst in meer efficiënte armaturen. Het gaat ook hier om kleinere lampen die goed te richten en af te schermen zijn en dimbaar zijn. Keuze van verlichtingstoestellen : Een verlichtingstoestel of armatuur is het beschermende omhulsel van de lamp en bestaat in verschillende vormen. Een armatuur wordt best zo gekozen dat het licht goed van boven en opzij wordt afgeschermd en dat de lichtbundel goed richt zodat deze zoveel mogelijk beperkt wordt tot de te verlichte zone. Lampvermogen : Het lampvermogen wordt best zo laag mogelijk gehouden, afhankelijk van het gewenste verlichtingsniveau. Een teveel aan lampvermogen is immers nutteloos : meer weerkaatsing, meer verblinding, meer hinder, meer niet-functioneel licht, meer vervuiling en het kost nog extra geld ook. Inplanting van de armaturen : Bij de inplanting van verlichtingstoestellen moet er rekening gehouden worden met een aantal factoren. Denken we aan de breedte van de straat, de hoogte van de bebouwing, de verkeerssituatie, ander verlichting zoals die van handelszaken… Beheerssytemen : De uitwerking van beheerssystemen is nog volop in ontwikkeling, maar er zijn op dit moment al een aantal technische mogelijkheden voorhanden. Zo kan men op bepaalde tijdstippen de openbare verlichting doven d.m.v. een tijdsschakelaar of een puls gestuurd over het elektrische net. Men kan ook kiezen voor de vermindering van de lichtstroom gedurende bepaalde uren. Klemtoonverlichting en decoratieve verlichting : Het gebruik van goede verlichtingstoestellen en efficiënte lichtbronnen is van groot belang. Daarnaast is het belangrijk om zo veel mogelijk van boven naar onder te belichten. Tenslotte is het zeker voor gebouwen en monumenten wenselijk om de verlichting tijdens de nachtelijke uren te doven. Aangezien er op deze momenten weinig tot geen bewonderaars meer zijn, is het nutteloos en energieverslindend om heel de nacht door te verlichten.


Taak HI11 : voorkomen en beperken van lichthinder door openbare verlichting (openbare verlichting en straatverlichting) MINA 3 Project 17 Integratie hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



Samenwerkingsovereenkomst : cluster hinder VLAREM II Gemeentebestuur Milieudienst, Dienst gebouwen Burgers 2005-2009



- 29/88 -


ACTIE HI12. VOORKOMEN EN BEPERKEN VAN LICHTHINDER DOOR HINDERLIJKE INRICHTINGEN, NIETHINDERLIJKE INRICHTINGEN EN INWONERS Situering van de problematiek Allerlei mensen en instanties veroorzaken lichthinder en/of lichtvervuiling: - gemeentelijke, provinciale en gewestelijke overheden : openbare verlichting (straatverlichting, verlichting van openbare ruimten, klemtoonverlichting); - bevolking : binnenverlichting, buitenverlichting van tuinen en opritten; - industrie : verlichting van industrieterreinen, verlichting van parkeerterreinen; - landbouw : assimilatieverlichting (glastuinbouw); - toerisme en recreatie : verlichting van sport- en recreatieterreinen, sky-tracers; - diensten en handel : lichtreclame, verlichte reclamepanelen, verlichting van parkeerterreinen, verlichte uitstalramen. Er dient op toegezien te worden dat lichthinder zoveel mogelijk voorkomen wordt. Doelstellingen - Voorkomen en beperken van lichthinder door sensibilisatiecampagnes; - Voorkomen en beperken van lichthinder door controle op vergunde inrichtingen; - Voorkomen en beperken van lichthinder door het opnemen van bepalingen ter voorkoming of beperking van lichthinder in een politiereglement. Beschrijving van de actie De gemeente kan sensibilisatiecampagnes voeren omtrent voorkoming en beperking van lichthinder. De gemeente kan ook participeren aan de BBL-actie ‘Gemeenten verlichten zonder hinder’. Hierbij kan gewezen worden op drie algemene principes : hoe verlichten, wanneer verlichten en waar verlichten. Bij het eerste principe hoe gaan we verlichten kunnen richtlijnen worden gegeven voor de lamp, de spiegel en de armatuur. Het tweede principe behandelt de vraag wanneer men verantwoord kan verlichten. Mogelijke verlichtingswijzen zijn : de hele nacht verlichten, een gedeelte van de nacht verlichten, het licht op een bepaald uur doven en ’s morgens ontsteken, het licht dimmen en de intensiteit verminderen of één lamp op twee doven. In verband met de plaatsing van het verlichtingstoestel kunnen richtlijnen worden gegeven voor de richting van de hoofdstraal. Daarnaast kunnen via het verlenen van vergunningen of via politiereglementen de volgende eisen gesteld worden aan de verlichting van winkels, bedrijven, horeca, en dergelijke : a) de verlichting wordt gedoofd na een bepaald uur als er geen werkzaamheden meer zijn Vanaf een bepaald nachtelijk uur is het rendement van lichtreclame zeer klein gezien het beperkt aantal toeschouwers dat nog langskomt of voorbijrijdt. Een volledig doven van publiciteit na een bepaald uur (b.v. 24u) is dan ook het aangewezen middel om de lichtvervuiling te beperken. Een uitzondering kan worden gemaakt voor uithangborden van restaurants, hotels, bioscopen en dergelijke tijdens de uitbatingsuren. b) de verlichting wordt gedimd tot een bepaalde lichtintensiteit Lichtgevende en verlichte publiciteitsborden mogen om veiligheidsredenen de aandacht van de automobilisten ’s nachts niet te veel afleiden. De cijfers en limietwaarden die in de meeste normen en reglementeringen voor de luminantie van lichtgevende of verlichte publiciteit worden vermeld, zijn dan ook grotendeels ingegeven om de lichtsignalisatie langs verkeerswegen niet te verstoren. Om lichtvervuiling te bestrijden en uit veiligheidsoogpunt dienen de luminanties van lichtgevende en verlichte publiciteitsborden te worden beperkt tot de waarden in onderstaande tabel. Die waarden werden afgeleid uit binnen- en buitenlandse voorbeelden en hebben betrekking op metingen, uitgevoerd met een gekalibreerde luminantiemeter, die nauwkeurig aan de ooggevoeligheidskromme is aangepast (norm CIE 69). Voor elke meting moet de openingshoek aangepast worden aan het te meten detail van het reclamebord. De vermelde waarden kunnen worden opgelegd voor elke plaats op het voetpad of aan de rand van de weg op een hoogte van 1,60 meter (dit wil zeggen een voetpad aan dezelfde zijde van de weg als het publiciteitsbord of aan de overzijde van de weg) en voor elke plaats in een vensteropening van een woning.



- 30/88 -


Oppervlakte van het lichtgevend vlak ≤ 0,5 m² > 0,5 m² en < 10 m² ≥ 10 m² Tabel : voorstel voor richtwaarden

Maximale luminantie 500 cd/m² 400 cd/m² 300 cd/m²

c) bepalingen over de wijze waarop verlicht moet worden Als een publiciteitsbord verlicht wordt met een gerichte lichtbron (projector, spot) dan moet die lichtbron het publiciteitsbord beschijnen van boven naar onder. De lichtbron mag alleen het oppervlak van het publiciteitsbord verlichten, met andere woorden er mag geen rechtstreekse opwaartse, zijwaartse, achterwaartse of neerwaartse (onder het publiciteitsbord) uitstraling zijn door de lichtbron. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak HI12 : voorkomen en beperken van lichthinder bij hinderlijke inrichtingen, niet-hinderlijke inrichtingen, inwoners MINA 3 Project 17 Integratie hinderbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



Samenwerkingsovereenkomst : cluster hinder VLAREM II Gemeentebestuur Milieudienst, Dienst gebouwen Hinderlijke inrichtingen, niet-ingedeelde inrichtingen, inwoners 2005-2009

A.4.4. Afvalhinder

ACTIE HI13. VOORKOMEN VAN ONTWIJKGEDRAG Situering van de problematiek Volgende ontwijkmogelijkheden kunnen worden aangehaald : sluikstorten, zwerfvuil, sluikstoken, sluiklozen en hondenpoep. De negatieve gevolgen voor omgeving (bv. rookhinder) en milieu (verspreiding schadelijke stoffen) van dergelijk gedrag zijn duidelijk. Geregeld komen er ook klachten binnen bij de gemeente via meldingen aan het milieuloket, voornamelijk over sluikstorten, wat erop wijst dat ook een overgroot deel van de bevolking een dergelijk gedrag als onaangepast en ongewenst beschouwd. Doelstellingen - Vergroting milieubewustzijn van de bevolking; - Bekomen van een voor milieu en natuur gunstige gedragswijziging bij de bevolking. Beschrijving van de actie - Sensibilisatie m.b.t. voorkoming van illegaal ontwijkgedrag : sensibilisatie gericht naar de algemene bevolking en naar specifieke doelgroepen (bv. scholen) : ∗ verspreiding infofolders. ∗ specifieke voorzieningen : Naast sensibilisatie kunnen ook specifieke voorzieningen zoals bv. afvalbakken op uitgekozen plaatsen in de gemeente bijdragen tot het inperken van deze problematiek. Plaatsen waar regelmatig sluikstorten worden vastgesteld, zullen worden geïnventariseerd, en indien effectief nodig voorzien worden van waarschuwingsborden. ∗ organisatie zwerfvuilactie : In samenwerking met gemeentelijke verenigingen (jeugd, cultuur, milieu) en scholen wordt een keer per jaar een zwerfvuilactie georganiseerd. Naast het opruimen van het zwerfvuil zelf, zal de actie ook een belangrijk luik bevatten m.b.t. sensibilisatie tegen het ontstaan van zwerfvuil.



- 31/88 -


- Controle en optreden tegen illegaal ontwijkgedrag : ∗ ervaring uit het verleden wijst uit dat ondanks sensibilisatie er toch nog ontwijkgedrag voorkomt en dat dit als zeer hinderlijk wordt ervaren. Meer kordaat optreden is dus gewenst. Inzake controle en bestraffing moet er in de eerste plaats een goede samenwerking zijn met de politiediensten, waarbij duidelijk afspraken gemaakt worden m.b.t. de wijze van controle, de tolerantie, e.d. Alleszins mag de controle zich niet beperken tot controle naar aanleiding van klachten, maar moet er ook op eigen initiatief (regelmatig) gecontroleerd worden. Een goede opvolging van de vastgestelde overtredingen moet voorzien worden, zowel op het terrein (bv. snel opruimen van sluikstorten) als naar overtreder toe (klachtenregistratie en opvolging, boeteinning). Conform de samenwerkingsovereenkomst wordt er gewerkt aan een overeenkomst met de politiezone. De gemeente Lubbeek heft een belasting op enerzijds het weghalen van afvalstoffen gestort op plaatsen waar dit storten door wettelijke of reglementaire bepalingen verboden is en anderzijds het ophalen en bergen van de op de openbare weg gevonden voertuigen en goederen. ∗ klachtenregistratie met behulp van MKROS (MilieuKlachten-, Registratieen OpvolgingsSysteem). Dit systeem is momenteel nog niet operationeel. Actiefiche Soort actie Inkadering

Wetgeving Initiatiefnemer Betrokkenen Doelgroepen Planning

Taak HI13 : vermijden ontwijkgedrag MINA 3

Project 17 Integratie hinderbeleid Project 11 Afvalvoorkoming Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008 Project 4 Samenwerking voor een gestroomlijnd huishoudelijk afvalbeleid Samenwerkingsovereenkomst clusters vaste stoffen en hinder (voorheen optie 7 in milieuconvenant) Afvalstoffendecreet, VLAREA, gemeentelijke reglementen Gemeentebestuur Milieudienst, politie Bevolking, scholen, verenigingen 2004 : plaatsen voorzieningen en afspraak met politiediensten 2005-2009 : systematische controle en opvolging

Kost



- 32/88 -


B. Bodemverontreiniging B.1. INVENTARISATIE B.1.1. Inleiding Onder bodem wordt verstaan : het bovenste, losse, min of meer verweerde deel van de aardkorst tot op een diepte waar een rechtstreekse invloed op plantengroei kan verwacht worden. Voor ons land betekent dit een diepte van 1 à 2 meter. In deze losse grondlaag komen planten en dieren voor. Verder is de bodem ook zeer belangrijk als filter en stockageplaats van water. Bodemverontreiniging heeft betrekking op situaties waarbij door menselijke activiteiten milieugevaarlijke stoffen zoals zware metalen, organische stoffen en pesticiden in de bodem terechtkomen en de kwaliteit ervan op rechtstreekse of onrechtstreekse wijze nadelig beïnvloeden. Bodemverontreiniging is op zich moeilijk te kwantificeren, omdat in tegenstelling tot water en lucht het moeilijk is om te definiëren wat een zuivere bodem is. De “natuurlijke” samenstelling van de bodem met inbegrip van de aanwezigheid van sommige toxische elementen (o.a. zware metalen) varieert immers van bodem tot bodem. Men spreekt dan ook van bodemverontreiniging vanaf het ogenblik dat het natuurlijk bufferend vermogen van de bodem overschreden wordt en de bodem niet langer in staat is om alle vreemde stoffen te "behandelen". Terzake zijn er in het bodemdecreet specifieke bodemnormen opgenomen. Er bestaat nog geen volledig beeld van het aantal potentieel en reëel verontreinigde sites in Vlaanderen. Het huidige beeld over de omvang is enerzijds beperkt tot de inventaris van de voormalige stortplaatsen of bedrijfsterreinen en anderzijds tot de gronden die in uitvoering van het bodemsaneringsdecreet gekend zijn. Bodemverontreiniging heeft een negatief effect op fauna en flora en kan aanleiding geven tot grondwaterverontreiniging. Het staat bijvoorbeeld vast dat verontreiniging door pesticiden, nutriënten en zware metalen vaak een ongunstige invloed op de biodiversiteit heeft. Daardoor kunnen bodems zich niet meer aanpassen aan wijzigende omstandigheden en vallen cruciale processen stil of verlopen ze via minder efficiënte wegen. Met betrekking tot mogelijke grondwaterverontreiniging wordt verwezen naar het hoofdstuk water. Zoals in dit deel reeds is gebleken, is er een zeer sterk verband tussen deze twee onderdelen van ons leefmilieu. Naast het negatieve effect op fauna en flora heeft bodemverontreiniging ook vaak ernstige ruimtelijke en economische gevolgen. De gebruiksmogelijkheden van verontreinigde bodems zijn immers beperkt. Als te laat wordt opgemerkt dat sanering nodig is of als de financiering ervan uitblijft, dan stagneren de ruimtelijke en economische ontwikkelingen van huisvesting, landinrichting, infrastructuur en bedrijventerreinen. In sommige gevallen is de sanering dringend omdat de gezondheidsrisico’s voor de mens (o.m. via het drinkwater of de voedselketen), de risico’s voor het ecosysteem of de verspreidingsrisico’s te groot zijn. De sanering van lokale, verontreinigde bodems kost de maatschappij een fortuin. De kosten nemen elk jaar toe, doordat al aanwezige mobiele verontreiniging zich verder verspreidt. De inwerkingtreding van het bodemsaneringsdecreet in 1995 betekende een belangrijke stap in het bodemsaneringsbeleid. Het beschrijft de hoofdlijnen van een gestructureerde aanpak. Sindsdien zijn een aantal uitvoeringsbesluiten voorbereid en vastgelegd, onder meer voor bodemsaneringsnormen (VLAREBO). De gronden die in uitvoering van het bodemsaneringsdecreet gekend zijn, zijn gronden waarvoor de overdrachtprocedure loopt of de periodieke verplichting tot bodemonderzoek geldt. Op zo’n grond moet een oriënterend bodemonderzoek gebeuren. Dit onderzoek omvat een beperkt historisch onderzoek en een beperkte monsterneming. Het geeft antwoord op de vraag of er ernstige aanwijzingen zijn voor aanwezigheid van bodemverontreiniging. Indien het antwoord ‘ja’ is, moet een beschrijvend bodemonderzoek volgen. Een beschrijvend bodemonderzoek stelt de ernst van de bodemverontreiniging vast. Het beschrijft de aard, de hoeveelheid, de concentratie en de oorsprong van de verontreinigde stoffen of organismen; de mogelijkheid op verspreiding daarvan; het gevaar op blootstelling voor mensen, planten, dieren en gronden oppervlaktewater en een prognose van de spontane evolutie van de verontreinigde bodem. Indien hieruit blijkt dat de verontreiniging een ernstige bedreiging vormt, volgt een verplicht bodemsaneringsproject en in een latere fase bodemsaneringswerken en eventuele nazorg.


Hoofdstuk 5 : Hinder en verontreinigingen – Bodemverontreiniging

- 33/88 -


Indien iemand in het kader van overdracht of periodieke plicht tot bodemsanering moet overgaan en dit onvoldoende doet, kan de overheid ambtshalve optreden en later de gemaakte kosten terugvorderen. Naast de gronden die in uitvoering van het bodemsaneringsdecreet gekend zijn, beschikt de overheid ook over een (onvolledige) inventaris van voormalige stortplaatsen of bedrijfterreinen. Deze gronden zijn potentieel verontreinigd (deels brownfields en/of woonzones, zie hoger) en moeten onderzocht worden. In vele gevallen is noch de eigenaar noch de gebruiker van deze gronden waarop eventueel bodemverontreiniging tot stand kwam saneringsplichtig of kan de aanwezige bodemverontreiniging een onmiddellijk gevaar vormen. Ook hier kan de overheid ambtshalve optreden.

B.1.2. Bodems in Lubbeek Algemeen Door het samenspel van een vijftal bodemvormende factoren : geologie, waterhuishouding, reliëf, vegetatie en klimaat, ontstond een grote variatie in bodemseries. Om de voornaamste karakteristieken van een bodem weer te geven, maakt men gebruik van een zogenaamde bodemserie, die bestaat uit drie letters die elk staan voor een specifiek kenmerk : een eerste letter (hoofdletter) duidt de textuur (korrelgrootte) aan, de tweede letter (kleine letter) staat voor de natuurlijke drainage (waterhuishouding) en de derde letter (kleine letter) staat voor de profielontwikkeling (horizontenopeenvolging; aan- of afwezigheid van bepaalde lagen in het dwarsprofiel). De bodemserie is de belangrijkste classificatieeenheid op de Belgische Bodemkaart. Wat textuur betreft, is elke bodem een mengsel van grover materiaal (zand), fijn materiaal (leem) en zeer fijn materiaal (klei) en naargelang het aandeel van deze fracties wordt onderscheid gemaakt tussen een 6-tal bodemtypes, gerangschikt in dalende volgorde van korrelgrootte : zandige bodems (Z), lemig zandbodems (S), licht zandleembodem (P), zandleembodems (L), leembodems (A), kleibodems (E) en zware kleigronden (U). Specifiek zijn veenbodems (V) : dit zijn zeer vochtige bodems met een zeer hoog gehalte aan organisch materiaal. Deze bodems ontstaan enkel bij permanent hoge waterstand. Ook naar vochtigheidsgraad maakt men onderscheid tussen goed drainerende droge bodems (a : zeer droog, b : droog) over matig droge of matig natte bodems (c : matig droog; d : matig nat); tot natte gronden (e, h : nat met, zonder reductiehorizont; f, i : zeer nat met, zonder reductiehorizont; g : uiterst nat). Vooral de diepte van de watertafel, dit is de bovenzijde van de ondergrondse bodem die permanent met water verzadigd is, bepalen deze drainageklasse, maar ook de textuur speelt een rol. In principe kunnen in alle textuurtypes zowel droge als vochtige types voorkomen, maar in lichte gronden, dit zijn goed waterdoorlatende gronden met een grove korrelstructuur zoals zandgronden, zullen eerder drogere types voorkomen dan in zware kleigronden. Door de fijne korrelgrootte in deze laatste bodems kan water bijna niet vrijkomen uit dit type van bodems (= slechte drainage), zodat deze niet vlug uitdrogen. De hoogte van de watertafel wordt vooral bepaald door het reliëf, maar ook de aanwezigheid van bepaalde (waterondoorlatende) lagen in de ondergrond heeft hierop een invloed. Door verwering, uitspoeling en opstapeling van klei, humus en mineralen ontstaan in de bodem min of meer horizontale evenwijdige lagen, die men horizonten noemt. Een dwarsdoorsnede van de bodem, waardoor het geheel van horizonten zichtbaar wordt, noemt men het bodemprofiel. Er wordt een onderscheid gemaakt tussen bodems zonder duidelijke lagen tengevolge van menselijk ingrijpen (m); bodems zonder profielontwikkeling (p : jonge bodems d.i. colluviale bodems of alluviale bodems; x : gronden met niet bepaalde profielontwikkeling); bruine podzolachtige bodems (f); grijsbruine podzolachtige bodems (a : uitgeloogde bodem; c : gedegradeerde bodem); bruine bosgronden (b) en podzolbodems (g). Uit het voorgaande blijkt onmiddellijk dat de bodem zeer belangrijk is voor zowel de menselijke gebruiksmogelijkheden (geschiktheid voor landbouw, bebouwing, bosbouw, …) als voor de natuurlijke diversiteit in een gebied. De bodemkenmerken hebben in belangrijke mate het vroeger en huidig grondgebruik (landbouw, bosbouw, bebouwing, ...) bepaald.



- 34/88 -


Situatie in Lubbeek Voor heel Vlaanderen, dus ook voor Lubbeek, zijn de aanwezige bodemtypes reeds in kaart gebracht (zie bijgevoegde kaart). De zwakke en matige gleyige zandleemgronden zijn de meest voorkomende bodemseries in Lubbeek. Ze zijn meestal terug te vinden in vlakke gebieden en op zachte hellingen. Zandgronden komen bijna uitsluitend voor in de noordelijke zandleemstreek op hoge ruggen, omgeven door tamelijk steile hellingen. Op de hoger gelegen plaatsen zijn door erosie plaatsen ontstaan waar de Tertiaire lagen dagzomen namelijk de formatie van Diest. Zij zijn gekarakteriseerd door een specifieke flora. In de beekvalleien komen bodems met zwaardere textuur voor, zoals leem (A) en klei (E). Op de kaart zijn er ook een aantal vlekken te vinden die aangeduid worden als zijnde kunstmatige gronden d.w.z. gronden gebruikt als opvul of aanvul.

B.1.3. Bodemverontreiniging als gevolg van luchtverontreiniging Schadelijke stoffen die in de lucht geëmitteerd worden, zullen afgezet worden op de bodem. Dit verschijnsel noemt men droge depositie. Stoffen zoals SO2, Nox, NH3, PAK’s en dioxines geven aanleiding tot verzuring van de bodem. Deze verzuring verhoogt de kans op schade aan ecosystemen en op corrosie van materialen en gebouwen. Zware metalen die in de lucht terechtkomen, kunnen ook weer afgezet worden op de bodem. Zware metalen die toxisch zijn voor de mens kunnen aldus terechtkomen in het grondwater, wat problemen kan opleveren bij de winning van grondwater. Opname van zware metalen door planten zal resulteren in een negatief effect voor deze planten, bv. opbrengstvermindering van gewassen. De oorzaken van deze vormen van bodemverontreiniging liggen bij luchtverontreiniging en worden aldus ook behandeld in het deel luchtverontreiniging.

B.1.4. Bodemverontreiniging als gevolg van vermesting B.1.4.1. Bronnen van nutriënten Vermesting is de ontregeling van ecologische processen en kringlopen door een overmatige toevoer van nutriënten in het milieu. De belangrijkste nutriënten zijn stikstof (N) en fosfor (P). Ook kalium (K) heeft een licht vermestend effect. Er zijn verschillende bronnen van vermesting. De nutriënten, die niet via bemesting op de bodem terechtkomen, bereiken deze via de lucht of het water (door vervluchtiging, uitspoeling, lozing, depositie). Volgende sectoren brengen belangrijke hoeveelheden nutriënten in het milieu : Landbouw : gebruik van meststoffen in landen tuinbouw, veeteelt, mestopslag, lozing van afvalwaters van landbouwbedrijven, …; Bevolking : verbrandingsprocessen, lozingen van ongezuiverde afvalwaters, GFT-afval,…; Verkeer : verbrandingsprocessen; Industrie : verbrandingsprocessen, lozingen van ongezuiverde afvalwaters en van organische afvalstoffen, … Gedurende de laatste 10 jaar is in deze situatie weinig of geen verandering gekomen. Sinds 1990 verlaagde de emissie van bevolking, industrie, energie en landbouw, terwijl de sectoren verkeer & vervoer en handel & diensten hun emissie verhoogden (tabel 4). De laatste kolom in tabel 4 geeft de evolutie van de sectoremissies tussen 1990 en 2002 en geeft dus aan welke sectoren meer of minder saneerden. De sectoren verkeer & vervoer en handel & diensten hebben in relatief aandeel hun emissies verhoogd. Dit is onder meer het gevolg van het sterk toegenomen verkeersvolume. Ondanks de afname van de landbouwemissie, stoot de landbouw nog steeds de grootste hoeveelheid nutriënten uit.



- 35/88 -


Tabel 5.4. : Sectoraandelen in de vermestende emissie in Vlaanderen (1990-2002) (Bron : MIRA-T 2003 van VMM). 1990 2000 2002 Evolutie 90-2002 Aandeel Aandeel Aandeel Aandeel (100% = 1990) Bevolking 8,1% 10,2% 10,8% 74% Industrie 4,1% 4,2% 4,3% 58% Energie 2,5% 2,4% 2,0% 44% Landbouw 80,7% 76,8% 76% 52% Verkeer & vervoer 4,4% 5,8% 6,3% 80% Handel & diensten 0,2% 0,5% 0,7% 181% 100% 100% 100% Totaal Brongegevens: NIS, CLE, OVAM, Aquafin, VMM

Vermesting doet de biodiversiteit dalen (bv. bepaalde plantensoorten die een lage nutriëntenbehoefte hebben, verdwijnen en worden vervangen door planten met een hoge nutriëntbehoefte; cfr. brandnetels op wegbermen), verontreinigt het oppervlaktewater (eutrofiëring) en grondwater, bedreigt de drinkwatervoorziening (nitraat is onrechtstreeks giftig voor de mens), verstoort bodemprocessen (hoge N-depositie) en heeft een nadelige invloed op landen bosbouwactiviteit (boom- en gewasschade, veeziekten, ...). Ook de mens kan negatieve gevolgen ervaren : nitraten kunnen in het menselijk lichaam omgezet worden in nitrieten die door een binding met het zuurstofstransporterende hemoglobine de zuurstoftoevoer in het lichaam kunnen hinderen. B.1.4.2. Mestwetgeving (d.d. 11-08-03) De regelgeving rond mest is relatief uitgebreid : Europese nitraatrichtlijn van 12 december 1991 inzake de bescherming van water tegen verontreiniging door nitraten uit agrarische bronnen. Decreet van 23 januari 1991 inzake de bescherming van het leefmilieu tegen verontreiniging door meststoffen. Decreet van 9 maart 2001 tot regeling van de vrijwillige, volledige en definitieve stopzetting van de productie van dierlijke mest, afkomstig van een of meerdere diersoorten; Besluiten van de Vlaamse Regering tot regeling van de vrijwillige, volledige en definitieve stopzetting van de productie van alle dierlijke mest, afkomstig van één of meerdere diersoorten. Het oorspronkelijke mestdecreet (decreet inzake de bescherming van het leefmilieu tegen de verontreiniging door meststoffen) dateert van 23 januari 1991 en werd reeds meermaals gewijzigd (1995 : Mestactieplan 1; 1999 : Mestactieplan 2). De meest recente wijziging is beter gekend onder het Mestactieplan 2bis (MAP2bis). Het decreet inventariseert de productie en de in- en uitvoer van dierlijke mest (jaarlijkse aangifte en register), regelt de afzet van dit en ander (niet-chemisch) mest, door producenten, mestvoerders en verzamelpunten en mestbewerkers en –verwerkers. Het bepaalt de bemestingsnormen en -voorwaarden die moeten in acht genomen worden en de heffingen die moeten betaald worden. Volgende maatregelen om de mestproductie te beperken zijn in dit MAP voorzien : Strikt vergunningenbeleid : - Stand-stillmestproductie op gewestelijk niveau De difosforpentoxideproductie en de stikstofproductie van de veestapel in het Vlaamse Gewest mag niet groter zijn of worden dan de productie vastgesteld in 1992 (nl. 75 miljoen kg difosforpentoxide en 169 miljoen kg stikstof).



- 36/88 -


- Beperkingen in functie van de gemeentelijke productiedruk Per gemeente wordt een oorspronkelijk vergunde gemeentelijke productiedruk (= productieniveau op 15-05-1992), uitgedrukt in kg difosforpentoxide per ha vastgesteld. De gemeenten worden in functie hiervan ingedeeld in 4 groepen : 1) witte (- 75 kg/ha); 2) lichtgrijze (75 – 100 kg/ha); 3) donkergrijze (100 – 125 kg/ha); en 4) zwarte gemeenten (+ 125 kg/ha). Per gemeente wordt ook een geactualiseerde vergunde gemeentelijke productiedruk vastgesteld (= productieniveau op bepaald tijdstip) en wordt ook een maximale gemeentelijke vergunde productiedruk, uitgedrukt in kg difosforpentoxide per ha, bepaald. De maximale gemeentelijke vergunde productiedruk is gelijk aan : in de witte gemeenten 75; in de lichtgrijze gemeenten 100; in de donkergrijze en de zwarte gemeenten : de oorspronkelijk vergunde productiedruk van de desbetreffende gemeente. - De nutriëntenhalten per inrichting Aan elke bestaande landbouw- en/of veeteeltinrichting en/of deel hiervan en waarvan minstens sinds het aanslagjaar 1995 tijdig en regelmatig aangifte werd gedaan bij de Mestbank wordt een P205-nutriëntenhalte (NHp) en een N-nutriëntenhalte (NHn) toegekend, die gelden t.e.m. december 2006. Een knelpunt dat in dit kader door de stuurgroep werd aangehaald, is het feit dat niet iedereen aangifte doet : vanaf 2 ha cultuurgrond en/of 300 kg fosfor is men aangifteplichtig maar de meeste hobbyboeren gaan ervan uit dat ze niet aangifteplichtig zijn. Met betrekking tot de exploitatie van landbouw- en veeteeltinrichtingen gelden de volgende regels : Æ Periode t.e.m. 31-12-2006 : ∗ Een exploitant moet het aantal dieren in zijn landbouw- en/of veeteeltinrichting en/of deel hiervan zodanig beperken dat de productie aan dierlijke mest niet hoger is dan de nutriëntenhalte (mestquotum) toegewezen aan deze inrichting (uitzondering overdracht melkquotum); ∗ Een exploitant mag de vermindering van de nutriëntenproductie uit dierlijk mest ingevolge aanwending van nutriëntenarm voeder en toepassing van voedertechnieken of bereikt ingevolge de mestuitscheidingsbalans niet opvullen met een verhoging van het aantal dieren; ∗ Een milieuvergunning of akte geldend als vergunning is enkel mogelijk voor : • De gehele of gedeeltelijke overname van de nog geldige milieuvergunningen van een bestaande veeteeltinrichting; • De hernieuwing van een geldige milieuvergunningen van een bestaande veeteeltinrichting; • De verandering van een bestaande vergunde veeteeltinrichting zonder stijging van de mestproductie; • De uitbreiding met stijging van de vergunde mestproductie van een bestaande veeteeltinrichting indien niet gelegen in een ruimtelijk kwetsbaar gebied, beschikkend over een nutriëntenhalte, in combinatie met de volledige stopzetting van een bestaande veeteeltinrichting met nutriëntenhalte, van dezelfde exploitant en indien geen stopzettingsvergoeding gekregen. De uitbreiding is beperkt tot 75% van de vergunning en 75% van de nutriëntenhalte; • De exploitatie van een nieuwe veeteeltinrichting in agrarisch gebied of landschappelijk waardevol agrarisch gebied in combinatie met de volledige stopzetting van een bestaande veeteeltinrichting met nutriëntenhalte, gelegen in een ander gebied en inzoverre de aanvrager van een nieuwe veeteeltinrichting minstens 5 jaar houder is van de stop te zetten veeteeltinrichting en indien geen stopzettingsvergoeding gekregen; • De herlokalisatie van een bestaande veeteeltinrichting ten gevolge ruilverkaveling, landinrichting, natuurinrichting en/of onteigeningen van openbaar nut, waarbij de nieuwe of bijkomende mestproductie niet hoger is dan deze van de definitief stopgezette, bestaande veeteeltinrichting en indien geen stopzettingsvergoeding gekregen. Æ Periode vanaf 01-01-2007 : ∗ De mestproductie van de bestaande veeteeltinrichtingen kan boven het niveau van de nutriëntenhalte, toegewezen aan de veeteeltinrichting, stijgen tot maximum de vergunde mestproductie;



- 37/88 -


∗ Nieuwe veeteeltinrichtingen alsook veranderingen van bestaande veeteeltinrichtingen, met verhoging van de vergunde mestproductie van de veeteeltinrichting tot gevolg, kunnen worden toegestaan mits de aanvrager de volledige verwerking van de nieuwe / bijkomende mestproductie in een mestverwerkingseenheid bewijst (met uitzondering voor gecertificeerde, gecontroleerde biologische landbouwbedrijven en indien de milieuvergunning voor melkveebedrijven met <7500 kg P2O5 in witte gemeente of indien uitsluitend geiten en schapen met mestproductie <2000 kg P2O5 ) en de bestaande stallen en mestopslag ammoniakemissiearmer worden gemaakt op basis van de Best Beschikbare Technieken. Bemestingsnormen en – voorschriften : CULTUURGRONDEN De hoeveelheid meststoffen (dierlijke, chemische en andere) die per jaar op cultuurgrond mag opgebracht worden, met inbegrip van de uitscheiding bij beweiding, is beperkt. - Algemene normen De hoeveelheid nutriënten die met meststoffen per jaar op cultuurgrond mag opgebracht worden, met inbegrip van de uitscheiding door dieren bij beweiding, moet zodanig beperkt worden dat de verontreiniging door nitraten uit de percelen cultuurgrond zowel in grond- als in oppervlaktewater kleiner blijft dan 50 mg nitraat per liter en verdere verontreiniging van die aard voorkomt. - Algemene forfaitaire bemestingsnormen Wanneer de producent of gebruiker opteert voor het forfaitaire stelsel moet voor de berekening van de productie van dierlijk mest per landbouw- en/of veeteeltinrichting en/of deel hiervan, afhankelijk van het aantal dieren worden uitgegaan van per diersoort en leeftijd bepaalde forfaitaire uitscheidingshoeveelheden, uitgedrukt in kg fosforpentoxide en stikstof per dier en per jaar. De normen verschillen naargelang de gewasgroepen : a) grasland; b) maïs; c) gewassen met lage stikstofbehoefte (chicorei, alle fruitsoorten, sjalotten, uien, vlas en vlinderbloemigen); d) andere gewassen. - Gebiedsgerichte verscherpingen Er gelden verstrengde regels in “kwetsbare gebieden” : ¾ kwetsbare zones water (zie tabel 5.4) ∗ waterwingebieden en beschermingszones type I, II en III voor grondwater ∗ oppervlaktewaterwingebied (niet in Vlaams-Brabant) ∗ nitraatgevoelige gebieden ¾ kwetsbare zones ecologische waardevolle gebieden ∗ valleigebieden, agrarische gebieden met bijzondere waarde en ecologisch waardevolle agrarische gebieden; ∗ speciale beschermingszones inzake het behoud van de vogelstand; ¾ kwetsbare zones natuur Met het oog op het behoud en de versterking van natuurwaarden is op cultuurgronden gelegen in natuurgebieden, natuurontwikkelingsgebieden of natuurreservaten is elke vorm van bemesting verboden met uitzondering van bemesting door rechtstreekse uitscheiding bij begrazing, waarbij 2 grootvee-eenheden (GVE) per ha op jaarbasis worden toegelaten. In bepaalde gevallen kan hiervan worden afgeweken. ¾ fosfaatverzadigde gebieden (geen in Vlaams-Brabant) In fosfaatverzadigde gebieden wordt de bemesting met meststoffen beperkt tot 40 kg difosforpentoxide per ha en per jaar. Het gebruik van andere meststoffen en van slib van rioolwaterzuiveringsinstallaties is in deze gebieden verboden.



- 38/88 -


Tabel 5.5. : De toegelaten hoeveelheden nutriënten, uitgedrukt in kg difosforpentoxide (P2O5), kg totale stikstof (N-totaal), kg stikstof uit dierlijke mest en andere meststoffen (N-dierlijke mest) en kg stikstof uit chemische meststoffen (N-chemische mest) per ha en per jaar voor algemene gebieden en voor kwetsbare gebieden water. Aard gebied

Gewasgroep

P2O5

N-totaal

N-dierlijk mest

N-chemische mest

Algemeen

Grasland

130

500

250

350

Maïs

100

275

250

150

Gewassen lage N-behoefte

100

125

125

100

Overige gewassen

100

275

200

200

Grasland

100

350

170

250

Maïs

100

275

170

150

Kwetsbare zone water

Gewassen lage N-behoefte

80

125

125

70

Overige gewassen

100

275

170

125

- Oordeelkundige aanwending van nutriënten op cultuurgronden Zowel voor de periode en het tijdstip als naar de wijze van bemesting zijn er strikte regels voorzien. - Periodes, afstanden en omstandigheden (zie tabel 5.5) - Methode (zie tabel 5.6) : De op cultuurgrond opgebrachte dierlijk mest en andere meststoffen moeten emissiearm worden opgebracht. Tabel 5.6. : Uitrijregels Aard gebied

Aard teelt

Algemeen gebied + fosfaatverzadigd gebied

Verbodsperiode

Grasland

15 september t.e.m. 31 januari

Andere

15 september t.e.m. 15 februari

Kwetsbare gebieden*

Alle teelten

1 september t.e.m. 15 februari

Alle gebieden

Alle teelten

Zon- en feestdagen

Specifieke gronden/situaties :

Alle teelten

Voor 7 uur en na zonsondergang

- drassig, overstroomd, bevroren, besneeuwd

Verboden gedurende situatie

- strook binnen 5 m van waterloop

Altijd verboden

- strook binnen 10 m van waterloop in GEN/O

Altijd verboden

Opmerking

Uitz. Chemische meststoffen bij overkapte cultuurgronden

Uitz. Chemische meststoffen

Tabel 5.7. : Wijze van bemesting : emissiearme aanwending Aard mest

Aard cultuurgrond

Toegelaten bemestingswijze

Stalmest + ammoniakarme meststof

Alle cultuurgronden

Onderwerken binnen 24 uur

Ammoniakrijke dierlijke mest

Niet-beteelde cultuurgrond

Mestinjectie of inwerken binnen 2 uur zaterdag : rechtstreeks injecteren

Beteelde cultuurgrond / grasland

Mestinjectie / zodeninjectie Sleepslagtechniek Kunstmatig inregenen binnen 2 uur



- 39/88 -


NIET-CULTUURGRONDEN De opbrenging van dierlijke mest op andere grond dan cultuurgrond is verboden. Er zijn echter een aantal uitzonderingen nl. voor het bemesten van de plantput (bij aanplantingen langs wegen en bij bosaanplant) en voor het aanleggen en onderhouden van tuinen en parken. De opbrenging van gerecycleerde mest op niet-cultuurgronden is overigens een vorm van mestverwerking geworden.

B.1.4.3. Mestproblematiek in de gemeente Lubbeek Uit de cijfers blijkt dat Lubbeek, ondanks haar gemeentelijke status, nog een relatief landelijk karakter heeft. Volgens de statistische gegevens van de Vlaamse Landmaatschappij (VLM) telt de gemeente 118 bedrijven (personen die een landbouwbedrijf uitbaten) voor 2002. Hiervan zijn er 68 bedrijven met dieren en gronden, 45 dierloze bedrijven en 6 grondloze bedrijven. Het totale areaal cultuurgrond heeft een oppervlakte van 2269 ha. Gezien dit vrij groot areaal is de bemestingsdruk in de gemeente vrij laag namelijk 48 kg P2O5/ha en 135 kg N/ha, waardoor de gemeente als witte gemeente is gecatalogeerd. Meer gedetailleerde gegevens over deze mestsituatie in de gemeente is weergegeven in de onderstaande tabellen. Deze cijfers geven enkel de aangiftes weer. Waarschijnlijk zijn er ook inrichtingen die geen aangifte doen. Daarnaast zijn er ook heel wat particulieren die bemesten. Tabel 5.8. : Bemestingsdruk in de gemeente (VLM, oorspronkelijk (15-05-1992) en 2002) Oorspronkelijke oppervlakte cultuurgrond

Oorspronkelijke productie

Oorspronkelijk productieniveau

Geactualiseerde Productie

Geactualiseerd Productieniveau

Maximaal Productieniveau voor een witte gemeente

2.269 ha

132.646 kg P2O5

62 kg P2O5/ha

109.108 kg P2O5

48 kg P2O5/ha

Max. 75 kg P2O5/ha

Tabel 5.9. : Mestproductie in de gemeente Lubbeek (VLM, 2001) Bedrijven Aantal inrichtingen Mestproductie : Totaal productie P2O5 Rundveehouderij

Aantal 118 kg P2O5 109.108 kg Aantal

kg P2O5/ha (dierlijke) mestdruk per ha Overige

48 kg/ha Aantal

Runderen < 1 jaar

464 + 363

Paarden en pony’s

174

Runderen 1-2 jaar

483 + 265

Geiten en schapen < 1 jaar

149

1.217

Geiten en schapen > 1 jaar

219

Melkkoeien en zoogkoeien Mestkalveren

640

Konijnen

3

Andere runderen

251

Nertsen

0

Pluimveehouderij

Varkenshouderij

Leghennen

12.400

Biggen

Slachtkuikens

30.515

Beren

Opfokpoelen

0

Zeugen incl. biggen < 7 kg

Andere pluimvee

0

Andere varkens

Cultuurgronden Totaal grond Gras Andere gewassen


ha

1.170 4 212 3.892 ha

2.269 490 1.128

Maïs

449

Laag-N behoeftigen

201


- 40/88 -


in- en export mest Invoer vervoersdocumenten Invoer burenregeling

kg P2O5

kg N

144.322

242.701

7.157

12.829

Totaal invoer

151.479

255.530

Uitvoer vervoersdocumenten

64.658

192.955

Uitvoer burenregeling

2.655

4.839

Totaal uitvoer

67.313

197.794

Netto invoer

84.166

57.736

Uit deze cijfers blijkt dat de bemestingsdruk afneemt. De netto-invoer is positief. Slechts op een beperkte oppervlakte van de gemeente gelden strengere normen. Ten westen van Linden situeert zich een beschermingszone type III voor grondwater. Niettegenstaande de veeteelt en akkerbouw beperkt is in de gemeente, blijft het uiteraard van belang dat de geldende bemestingsnormen en uitrijregelingen strikt worden nageleefd. Dit betekent dat er voldoende controle dient uitgevoerd te worden, wat niet altijd evident is. Aansluitend bij de problematiek van vermesting, kan er vermeld worden dat het gebruik van meststoffen ook aanleiding geeft tot een verhoging van de concentratie zware metalen in de bodem. Het inperken van het gebruik van mest draagt er dus ook toe bij dat de toevoer van zware metalen wordt afgeremd. Ook het opbrengen van slib als secundaire grondstof kan aanleiding geven tot verontreiniging; een goede analyse van dit slib is noodzakelijk.

B.1.5. Bodemverontreiniging door aanwezigheid van milieuschadelijke stoffen in de bodem Bodemvervuiling of verstoring door milieugevaarlijke stoffen kan afkomstig zijn van diverse activiteiten : industriële activiteiten : - opslag van gevaarlijke stoffen; - exploitatie van Vlarebo-activiteiten; - storten van (industrieel) afval. gemeentelijke activiteiten : - storten van huishoudelijk afval; - gebruik van bestrijdingsmiddelen; - gebruik van strooizout; - slibruiming vervuilde waterbodems. huishoudelijke activiteiten : opslag van stookolie en diesel. landbouw, tuinbouw, particulieren : gebruik van bestrijdingsmiddelen. De mogelijke gevolgen van vervuiling met milieuschadelijke stoffen zijn : verontreiniging van het grondwater; verontreiniging van de waterlopen; beschadiging van planten/gewassen; gevaar voor de gezondheid van mens en dier. B.1.5.1. Wetgeving : Bodemsaneringsdecreet en VLAREBO Sinds 1995 beschikt het Vlaamse Gewest over een bodemsaneringswetgeving, vastgelegd in het decreet van 22 februari 1995 betreffende de bodemsanering (‘Bodemsaneringsdecreet’). De uitvoeringsbepalingen werden opgenomen in het Besluit van de Vlaamse Regering van 5 maart 1996 houdende vaststelling van het Vlaamse reglement betreffende de bodemsanering (‘VLAREBO’). Men spreekt over bodemverontreiniging bij ‘de aanwezigheid van stoffen of organismen, veroorzaakt door menselijke activiteiten, op of in de bodem of opstallen, die de kwaliteit van de bodem op rechtstreekse of onrechtstreekse wijze nadelig beïnvloeden of kunnen beïnvloeden’ : er wordt onderscheid gemaakt tussen niet-vervuilde (achtergrondwaarden) en vervuilde bodems (bodemsaneringsnormen).



- 41/88 -


Of er al dan niet gesaneerd moet worden, hangt af van de ernst van de verontreiniging en van wanneer de verontreiniging heeft plaatsgevonden : er wordt onderscheid gemaakt tussen historische, nieuwe en gemengde bodemverontreinigingen; een sanering is pas noodzakelijk indien bij historische bodemverontreiniging ernstige aanwijzingen zijn voor een ‘ernstige bedreiging’ (geen automatische saneringsplicht bij overschrijding normen; aanmaning van OVAM nodig) of indien bij een nieuwe en gemengde bodemverontreiniging de bodemsaneringsnormen zijn overschreden (automatische saneringsplicht bij overschrijding normen). In bijlage 1 van het VLAREBO is een lijst opgenomen van de inrichtingen en activiteiten die bodemverontreiniging kunnen veroorzaken (de zogenaamde ‘risico-inrichtingen’ en ‘risico-activiteiten’) en er wordt aangegeven wanneer en hoe frequent door deze inrichtingen een oriënterend bodemonderzoek moet worden uitgevoerd. Een dergelijk onderzoek heeft tot doel na te gaan of er ernstige aanwijzingen zijn voor de aanwezigheid van bodemverontreiniging en dit via een beperkt historisch onderzoek en een monsterneming. In dit kader zijn ook een aantal taken voor de gemeente voorzien, nl. taken met betrekking tot het controleren en opvolgen van bodemvervuiling op gronden en inrichtingen in de gemeente. Het is immers de bedoeling van het bodemsaneringsdecreet en de VLAREBO de bestaande verontreiniging op te sporen, maatregelen te voorzien om (verdere) bodemvervuiling te voorkomen en maatregelen te nemen om bestaande bodemverontreiniging te saneren. Hiertoe zijn in deze wetgeving diverse bepalingen voorzien : er is een verplichting om in bepaalde gevallen oriënterende bodemonderzoeken uit te voeren. De resultaten moeten aan OVAM gemeld worden; OVAM moet een register van vervuilde bodems bijhouden; de gemeente moet een register bijhouden van potentieel bodemvervuilende activiteiten; de gemeente moet advies verlenen m.b.t. het uitvoeren van bodemsaneringen. B.1.5.2. Vervuilde bodems in de gemeente Algemeen Sinds 1994 is OVAM actief bezig met het aanleggen van een inventaris ‘register van verontreinigde gronden’ in Vlaanderen. Bedoeling is dat op termijn alle vervuilde bodems in dit register komen. Uiteraard komen enkel bodems, die onderzocht geweest zijn in deze lijst terecht. Voor de meeste bodems zijn er nog geen of onvoldoende gegevens gekend. Dit betekent dat, ofwel er geen verontreiniging is, ofwel dat men geen weet heeft van bodemverontreiniging. Het register is dus zeker nog niet volledig. Toch wordt het voortdurend aangevuld want sinds de invoering van het bodemdecreet is er ook een verplichting om in bepaalde gevallen de bodems te onderzoeken op vervuiling (oriënterend bodemonderzoek) en de resultaten van deze onderzoeken moet dan naar OVAM gestuurd worden. Het is voornamelijk op basis van deze onderzoeken dat het register van verontreinigde gronden voortdurend geactualiseerd wordt. Het register bevat per verontreinigde grond ook een aantal gegevens die het mogelijk maken een beoordeling te geven over de aard en ernst van de vastgestelde bodemvervuiling. Volgende gegevens worden immers bijgehouden : de kadastrale gegevens; de identiteit van de eigenaar en de gebruiker; een samenvattende omschrijving van de ernst van de bodemverontreiniging; eventuele gebruiksbeperkingen of voorzorgsmaatregelen. Daarnaast kunnen een aantal bijkomende gegevens ook worden opgenomen in het register, met name : de verslagen van een oriënterend bodemonderzoek; het bodemsaneringsproject; de inhoud van het conformiteitsattest; de verklaring afgeleverd na de uitvoering van een bodemsanering. Dit register vormt ook de basis voor het afleveren van bodemattesten, die verplicht bij iedere overdracht van grond aanwezig moeten zijn. In een dergelijk attest worden de (eventuele) aard en hoeveelheid van de verontreiniging beschreven. Aan de hand van bovenstaande attesten moet men op termijn dus een overzicht krijgen van alle verontreinigde gronden gelegen binnen het Vlaamse Gewest. Normaal wordt ook de gemeente steeds op de hoogte gebracht van de aanwezigheid van percelen van hun grondgebied in dit register, dat ter inzage moet liggen.



- 42/88 -


Situatie in Lubbeek Tabel 5.10. : Datum

Overzicht van de percelen die momenteel zijn opgenomen in de register van verontreinigde gronden van OVAM .

Eigenaar

Gebruiker

Gemeente

Straat

Kad.nr

Bodemsanering

1-1-02 Interleuven

Interleuven

Binkom

Kreukelendries

2 B 319 R

Historische verontreiniging

1-1-02 Interleuven

Interleuven

Binkom

Vossel

2 B 319 P


Pellenberg

Paepeveld

3 C 83 C


Die een ernstige bedreiging vormt

Die een ernstige bedreiging vormt 1-1-02 Xpansie van het arrondissement Leuven

Sanering niet vereist 1-1-03 Xpansie van het arrondissement Leuven

Interleuven

Pellenberg

Paepeveld

3 C 76 K


1-1-03 Xpansie van het arrondissement Leuven

Interleuven

Pellenberg

Paepeveld

3 C 82 A


Pellenberg

Paepeveld

3 C 77 C


Pellenberg

Paepeveld

3 C 75 A


Pellenberg

Aardbruggenveld

3 C 74 B


Sanering niet vereist

Sanering niet vereist 1-1-02 Interleuven

Sanering niet vereist 1-1-03 Xpansie van het arrondissement Leuven

Interleuven



Pellenberg

Paepeveld

3 C 78 D

Historische verontreiniging Sanering niet vereist

1-1-98 Verbruggen - Hoste

Van Espen Rene

Linden

Diestsesteenweg 201 4 B 206 A 2 Historische verontreiniging

1-1-98 BVBA Lova

BVBA Lova

Lubbeek

Staatsbaan 4a

1 B 216 L 2


1-1-96 Hermans Maria

Reinquin

Lubbeek

Staatsbaan 219

1 H 19 B


1-1-96 Andre Celis vennootschap

Andre Celis vennootschap

Lubbeek

Langveld

1 B 345 B




Lubbeek

Staatsbaan 119

1 B 338 Z 2




Meurrens Hendrik

Sanering vereist

Sanering vereist

Sanering vereist Andre Celis vennootschap


Lubbeek

Staatsbaan 119

1 B 338 X 2 Historische verontreiniging

1-1-95 Verbiest vennootschap

Verbiest vennootschap

Lubbeek

Staatsbaan 77

1 B 307 G 2 Historische verontreiniging

1-1-95 Verbiest vennootschap

Verbiest vennootschap

Lubbeek

Staatsbaan 77

1 B 307 E 2 Historische verontreiniging

1-1-03 Pittomvils Patrick

Autoglass Clinic

Linden

Diestsesteenweg 39b 4 C 97 X 3


1-1-01 Van Duffel Vermeulen NV

Tyco Thermal Controls NV

Lubbeek

Staatsbaan 4a

1 B 216 L 2


1-1-00 Vangilbergen Marc

Vangilbergen Marc

Binkom

Tiensesteenweg 36

2 A 317 S


Sanering vereist

Sanering vereist

Sanering vereist

Baelus Rosa Maria

Sanering vereist en bezig


Sanering niet vereist 1-1-01 Hoste Godelieve Marie

Mr Shine

Linden

Diestsesteenweg 201 4 B 206 A 2 Historische verontreiniging

Lubbeek

Ambachtenstraat 10

1 B 198 R


Lubbeek

Staatsbaan 187

1 H 17 G 4


ACS 1-1-01 Uyttendaele vennootschap


Uyttendaele vennootschap

Sanering niet vereist 1-1-02 Bervoets Patrick Van Helmont Martine


Die een ernstige bedreiging vormt


- 43/88 -


1-1-03 Baelus Rosa

Autoglass Clinic

Linden

Diestsesteenweg

4 C 97 Y 3


1-1-03 Pittomvils Patrick

Verama BVBA

Linden

Diestsesteenweg 39

4 C 97 W 3


1-1-00 Vereniging religieuzen Dominikanessen

Sint - Andre Ziekenhuis

Lubbeek

Binkomstraat 2

1 F 24 L


1-1-99 Domein van de gemeente

Interleuven

Lubbeek

Hoeybergveld

1 C 233 G


Linden

Gemeentestraat

4 B 9998 / 01

Gemengde verontreiniging

Linden

Gemeentestraat 4

4 B 309 Z 3


Baelus Rosa



Sanering niet vereist 1-1-01 Gemeente Lubbeek

Die een ernstige bedreiging vormt 1-1-01 Duerinckx - Verbelen Paul

Buntinx E

Gemengde verontreiniging Die een ernstige bedreiging vormt

1-1-03 Matterne Eddy

Baelus Rosa

Linden

Diestsesteenweg 39

4 C 97 L 3

Fierens - Debondt

Linden

Gemeentestraat 6 / 8 4 B 309 Y 3 Historische verontreiniging

Pittomvils Patrick 1-1-01 Fortis Bank vennootschap

Historische verontreiniging Die een ernstige bedreiging vormt

Fortis bank kantoor Linden 1-1-99 Burgemeester en schepenen Burgemeester en schepenen Binkom Lubbeek Lubbeek

Schoolstraat 2

2 B 193 Y

Die een ernstige bedreiging vormt en de sanering is aan de gang Historische verontreiniging Sanering niet vereist

B.1.5.3. Industriële activiteiten Algemeen In het bodemsaneringsdecreet is een lijst opgenomen van allerhande inrichtingen en activiteiten die potentieel bodemverontreiniging kunnen veroorzaken. Bij overdracht van gronden rust bij deze bedrijven de verplichting om een oriënterend onderzoek uit te voeren. Afhankelijk van het risico is er ook de verplichting om dergelijke onderzoeken periodiek uit te voeren (om de 5, 10 of 20 jaar). De opslag en overslag van gevaarlijke stoffen is reeds lang onderworpen aan milieuwetgeving (ARAB, VLAREM), en in die zin gebonden aan strikte voorwaarden. Voor VLAREM waren deze echter minder streng en ook nu nog zijn er veel (ondergrondse) opslagtanks aanwezig die niet aan de huidige strengere VLAREM-normen voldoen. Vaak werden de normen ook niet gerespecteerd, o.a. doordat er onvoldoende controle was (en is). Een meer strikt vergunningenbeleid en het uitvoeren van controle op het naleven van de wetgeving is dan ook noodzakelijk om bijkomende problemen in de toekomst te vermijden. Naast de opslag en overslag van gevaarlijke stoffen vormen ook oude industrieterreinen een vergroot risico naar bodemverontreiniging toe. Deze terreinen zijn echter niet altijd gekend of ze zijn wel gekend maar nog niet onderzocht omdat ze reeds verkocht werden vooraleer het VLAREBO in werking trad. Een grondige inventaris van de toestand van oude industrieterreinen dringt zich dan ook op.

Situatie in Lubbeek De gemeente is verplicht een register bij te houden van potentieel bodemvervuilende activiteiten van inrichtingen en van meer dan 5000 l stookolie bij particulieren. Meestal gaat het om activiteiten waarbij, al dan niet rechtstreeks, opslag en overslag van gevaarlijke stoffen mee gemoeid is. Opslag en overslag van gevaarlijke stoffen vormen immers reële risico’s t.a.v. bodemverontreiniging. Onderstaande tabel geeft een overzicht van dergelijke inrichtingen en/of activiteiten voor Lubbeek. Het betreft een indicatieve lijst die werd opgemaakt aan de hand van de inventaris van vergunde bedrijven en niet op het terrein werd gecontroleerd. Mogelijk zijn er dan ook tekortkomingen of fouten.



- 44/88 -


Tabel 5.11. : VLAREBO-inrichtingen in Lubbeek (bestaande en niet meer bestaande). Oriënterend onderzoek verplicht bij : O : overdracht, sluiting of stopzetting activiteit; A : bij overdracht, sluiting of stopzetting activiteit en om de 20 jaar; B : overdracht, sluiting of stopzetting activiteit en om de 10 jaar; C : overdracht, sluiting of stopzetting activiteit en om de 5 jaar. EXPLOITANT ANTWERP MOTO GUZZI S ANVERO ARAL ARCA ARCA ARCA ARCA ARCA ARCA ARGENTIA N.V. AUTO'S MARC BERGHEN LUC BERGHEN BLOCKX BOECKX BOON JOS B.P. BELGIUM B.P. BELGIUM BRUVACO CELIS ANDRE CELIS ANDRE CORTOOS CORTOOS CORTOOS DE COCK DELCROIX PATRICK

STR INRICHTING KLA RUBINRICHT DIESTSESTEENWEG 39 3 /15.2./17.3.6.1.6./ AMBACHTENSTRAAT DIESTSESTEENWEG 38 ENDEPOELSTRAAT 5 ENDEPOELSTRAAT 5 ENDEPOELSTRAAT 5 ENDEPOELSTRAAT 5 ENDEPOELSTRAAT 5 ENDEPOELSTRAAT 5 AMBACHTENSTRAAT DIESTSESTEENWEG 203 DIESTSESTEENWEG MOLENBERG 15 HEIDE 14 STAATSBAAN 4c KORTEBERGSTRAAT 38 DIESTSESTEENWEG 201 DIESTSESTEENWEG 201 DIESTSESTEENWEG 39 STAATSBAAN 119 STAATSBAAN 119 TERKEYEN 6 TERKEYEN 12 TERKEYEN 12 AMBACHTENSTRAAT 14 SINTGERTRUDENDRIES 28

2 1 2 2 2 2

EMPSENEMPSENEVERAERTS EVERAERTS GULISANO GULISANO HILMA INTERLEUVEN INTERLEUVEN INTERLEUVEN INTERLEUVEN INTERLEUVEN JANSSENS JANSSENS JOANNES LAENENS JAN LEMMENS LUC LIANCA LINDEN MOTORS

TIENSESTEENWEG 116 TIENSESTEENWEG 116 SINT-ANNASTRAAT 13 SINT-ANNASTRAAT 13 DIESTSESTEENWEG 20 DIESTSESTEENWEG 20 AMBACHTENSTRAAT 3 PAPENVELD zn PAPENVELD zn BOLLENBERG zn PAPENVELD zn PAPENVELD zn KALENBERG 3 KALENBERG 3 AMBACHTENSTRAAT STAATSBAAN 270 KALENBERG 14 TIENSESTEENWEG 153 STAATSBAAN 4b


CAT A

2 1 1 2 2 2 2 3 1 1 3 1 1 2 2 2 1 1

/16.8.1./15.1.1./12.4.2./30.8.B./ /17.3.4.3./17.3.6.2./17.3.9.3./ /17.3.6.1.B./17.3.4.2./ /17.3.6.1.B./17.3.4.2./ /17.3.6.2./17.3.4.2./ /17.3.6.2./17.3.4./ /17.3.6.2./ /23.3/36.1/12.2/12.3.2/15.1/16.8/17.3.6. /2.2.1.D./3.4./ /15.3./17.3.4../17.3.6.1.B./ /15.3./17.3.4.1./17.3.6.1.B./ /3.1.1/3.3/4.3.b.1/15.3/15.4.1/16.3.1.1/1 /15.3./ /2.2.2.D./3.3./3.6.1./4.3.B.2./15.2./15.4.1 /17.3.6.1.b./3.6.2.1./15.1.1./15.2./15.4.1. /15.3./4.3.B.2./17.3.4.3./ /17.3.4.3./ /15.2./ /2.2.2.a.1/3.1.1/17.3.6.2/ /2.2.1.C./2.1.2./17.3.7.1./3.2./6.2.1.A./15 /28.1.F.2./ /28.1.F.2./ /6.2.1./15.1.1./15.2./ /15.3./4.3.B.3./ /17.3.4.3./17.3.6.2./

O B A A B B B O A A A A A A A B B A B C B B A C B

1 1 2 2 2 2 2 1 1 2 1 1 2 2 3 3 3 1 2

/15.3./17.3.4.3./17.3.6.1./17.3.7.1./17.3. /2.2.2.D.1./3.3./3.6.1./3.6.2.1./4.3.A.2./1 /4.3.B.2./ /15.1.1./15.3./ /4.3.B.2./ /4.3.B.2./15.1./ /4.3.2./15.1.1./15.2./16.3.2./17.3.4.1./29. /2.3.6.B.1./2.3.6.B.2./ /2.3.6.B.1./15.1.1./15.2./16.3.2.1./17.3.5. /2.1.g./ /2.3.6.B.1./15.1.1./16.3.2.1./17.3.5.1./17. /2.3.6.B.1./15.1.1./15.2./16.3.2.1./17.3.5. /6.2.1./ /15.3./ /15.1.1./15.2./16.3.2.1./ 15.1.1/15.2/17.3.6.1.B/17.3.7.1/16.3.2.4/ /15.2./ /15.3./17.3.6.1.b./17.3.4.2./17.3.9.3./ /15.3./

B B B A B B B C C


C C O A A A A B A

- 45/88 -


LINDEN MOTORS LOVA GEMEENTEBES TUUR LUBBEEK GEMEENTEBES TUUR LUBBEEK MERTENS MEURRENS MEURRENS MEURRENS MOBIL OIL BV NELMA NIJS ERIK PBE PBE PIRON PIRON RAYCHEM RAYCHEM REINQUIN RENARD ZANDGROEVEN ROELANTS ROELANTS SCHEYS VERVOER SMETS-DE BRUYN A. SMETS-DE BRUYN A. ZIEKENHUIS SINT-ANDRE ZIEKENHUIS SINT-ANDRE K.U.L. ZIEKENHUIS SINT-BARBARA RUSTHUIS SINTDOMINICUS TIMMERMANS TOLLET JOSEE TOLLET JOSEE UYTENDAELE UYTENDAELE VAN AUSLOOS VAN GEERTMUYDEN PAUL VAN GOETHEM VAN GOETHEM VAN GOETHEM VANGILBERGE N ACHILLES VANGILBERGE N MARC VANGILBERGE N MARC

STAATSBAAN 4b

2

/15.3./

A

STAATSBAAN 47 GELLENBERG 16

2 2

/17.3.7.1./2.2.2.D./3.3./4.3.2./15.1.1./ /17.3.6.2./

O B

GELLENBERG 16

2

A

GELLENBERG 68 GELLENBERG 13 GELLENBERG 13 STAATSBAAN zn DIESTSESTEENWEG 38 HOUWAARTSTRAAT 3 HULST 25 DIESTSESTEENWEG 126 PAPENVELD zn KAPELSTRAAT 13 KAPELSTRAAT 13 AMBACHTENSTRAAT 8 AMBACHTENSTRAAT 8 STAATSBAAN 219 GANZENDRIES 13 AARDEBRUG zn AARDEBRUG zn AARDEBRUG zn STAATSBAAN 125 GELLENBERG 70 STAATSBAAN 200

1 1 1 1 1 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 2 1 2 1 1

/17.3.4.2./15.1.1./15.3./16.3.1./17.3.6.1. B./ /15.3./4.3.B.2./17.3.4.3./16.8.2./16.4.1./ /3.6.2./4.3.B.1./15.3./5.4.1./16.3.2.1./16. /3.6.2./3.6.1./4.3.B.1./15.3./5.4.1./16.3.2. /17.3.4.2./16.8.2./16.3.2./17.3.9.3./ /17.3.4.3./ /11.1.2./11.2.2./ /9.4.1.C.1./15.1.1./15.2./17.3.6.1.B./28.2 /12.2.2./15.3./17.3.6.1.B./17.3.4.2./ /12.1.1./12.2.1./31.1.1./ 17.3.6.1.B/11.1.2/ /11.1.2./ /3.3./12.3.2./17.3.6.1.B./23.3./26.2./33.4. /3.3./12.3.2./17.3.6.1.B./23.3./26.2./33.4. /16.8../17.3.4../17.3.6../17.3.9.3./ /15.3./17.3.4.2./17.3.6../17.3.9.3./ /2.2.2.a.2/2.3.1.a/2.3.6.a.1/3.1.1/15.1.1/ /2.3.6.A.1./ /2.2.5.E./ /3.2./3.6.2.1./12.2.1./15.1.1./15.4.1./16.3 /5.1.1./15.3./17.3.6.1.B./ /15.3./

B B B B B O A A O O O O O B B C C C B C A

STAATSBAAN 200

1

/15.3./17.3.4.2./17.3.6.1.B./

A

BINKOMSTRAAT 2

2

O

BINKOMSTRAAT 2

2

WELIGERVELD 6 WELIGERVELD zn

3 1

STAATSBAAN 120

2

/3.4./12.2.1./14.1./16.3.2.2./16.7.2./17.3. 3.1./17.3.4.1./24.1.1./29.5.2.1./31.1.1./3 /3.4./12.2.1./14.1./16.3.2.2./16.7.2./17.3. 3.1./17.3.4.1./24.1.1./29.5.2.1./31.1.1./3 /17.3.6.1.a./12.2.1./4.3.1./ /3.6.3./6.2./11.1./12.1./14.2./16.6./16.7.2 ./17.3.2./17.3.3./19.3./24.1./29.5.2./31.1. /17.3.6.2./

TIENSESTEENWEG 153 STAATSBAAN 43 STAATSBAAN 43 AMBACHTENSTRAAT 10 AMBACHTENSTRAAT 10 BINKOMSTRAAT 30 DIESTSESTEENWEG 61

1 2 2 2 2 2 2

/15.3./17.3.6.1.b./17.3.4.2./17.3.9.3./ /28.1.F.2./ /5.3.1./16.7.2./17.3.3.1./ /15.1.2./15.3./3.3./ /16.8.1./17.3.6.2./ /15.3./ /4.3./16.8./15.1.1./16.3.2.1./

B B O A B A A

BOLLENBERG 33 BOLLENBERG 33 BOLLENBERG 33 TIENSESTEENWEG 36

1 1 1 2

/17.3.6.3./ /2.1.2./3.3./15.1.1./15.3./15.4.1./17.3.7.1 /17.3.6.2./17.3.9.3./30.1./17.3.7.1./3.4./1 /28.1.F.2./

C C B B

TIENSESTEENWEG 36

2

/28.1.F.2./

B

TIENSESTEENWEG 36

2

/5.3.2./6.1.2./6.2.1./17.3.3.1./

B



O A O B

- 46/88 -


VANGILBERGE N MARC GARAGE VANHELLEMON VAN INTHOUT VAN INTHOUT VAN INTHOUT VAN INTHOUT VAN OVERSTEYNS VAN DE MEYER VERBIEST VERBRUGGEN VERMEYLEN VERMEYLEN VEROTRANS WERA WILLEM

TIENSESTEENWEG 36

2

MEENSELSTRAAT

2

HEIDE 74 HEIDE 74 HEIDE 74 PIJPENVELDSTRAAT 3 DIESTSESTEENWEG 85/87 HEIDEKEN 23 STAATSBAAN 77 DIESTSESTEENWEG 201 ROZENSTRAAT zn ROZENSTRAAT zn HEIDE 86 HELSTRAAT 26

2 2 2 2 2 3 2 1 2 2 2 2

/5.3.2./6.1.2./6.2.1./17.3.3.1./45.14.2./3. 3./45.13.D.2./ /3.6.1./3.6.2.1./15.1.1./15.3./15.4.1./16.3 .2.1./17.3.6.1.B./17.3.7.1./ /15.3./ /4.3.a./ /15.3./17.3.7.1./2.2.2.C.1./17.3.4.1./17.3. /2.2.2.D.1./3.6.1./3.6.2.1./4.3.B.1./15.1.1 /2.2.2.C.1./2.2.2.D.1./3.1.1./3.6.1./4.3.B. 1./15.3./15.4.1./16.3.2.1./16.7.1./17.3.3. /45.13.d.1/3.3./5.3.1/15.1.1./ /30.7.2./3.1./3.2./12.2.1./16.3.1./17.3.4.2 /15.3./4.3.B.1./17.3.4.3./ /28.1.F.2./ /6.1.1./6.2.1.A./16.7.2./ /15.3./15.1.1./15.4.1./3.3./17.3.6.2./17.3. /15.3./29.5.2.2./

B A A A A A A A A B B O B A

B.1.5.4. Bodemvervuiling t.g.v. gemeentelijke activiteiten Ruimen van beken en waterlopen Algemeen De verontreiniging van het oppervlaktewater heeft er toe geleid dat veel onderwaterbodems ook verontreinigd zijn. Dit vervuild slib is niet alleen een permanente bron van vervuiling van het water; het vormt ook een risico op grondwatervervuiling en geeft problemen bij het ruimen omdat de bodem op de oever, waar het slib gedeponeerd wordt ook dreigt te vervuilen. Dit probleem moet in eerste instantie preventief aangepakt worden door de verontreiniging van de waterlopen tegen te gaan en pas in tweede instantie door het afvoeren van het slib naar daartoe bestemde slibverwerking of naar stortplaatsen. Dergelijke wijze van saneren kost immers zeer veel geld gezien de beperkte aanwezigheid van slibverwerkingsinstallaties. Vandaar eveneens het belang inzake opmaak van een slibruimingsplan voor een degelijke planmatige aanpak van deze problematiek.

Situatie in Lubbeek De gemeente Lubbeek heeft in 2003 een slibruimingsplan laten opmaken door Interleuven. Momenteel doet de intergemeentelijke milieudienst van Interleuven een prijsofferte bij verschillende bedrijven voor slibstaalname en analyse door een erkend laboratorium. Dit is noodzakelijk alvorens er kan geruimd worden. Gebruik van dooizouten Het gebruik van dooizouten in de winter geeft aanleiding tot verzilting (= toename zoutconcentratie) van de bodem. Deze zouten komen door afspoeling terecht in het oppervlaktewater, grondwater en op de wegbermen. Dit laatste geeft aanleiding tot het groeien van voornamelijk zoutminnende planten op de wegbermen. Uiteraard dient er in dit geval steeds rekening gehouden te worden met de veiligheid van de weggebruikers in geval van sneeuwval en ijzel. Een goede afstelling van de strooimachine kan er echter wel toe bijdragen dat er geen overmatig gebruik van dooizouten is en dat er slechts een minimum aan dooizouten rechtstreeks terechtkomt op de wegbermen.



- 47/88 -


Storten van afval Algemeen Vroeger werden afvalstoffen zonder veel voorzorgsmaatregelen op of in de bodem gestort. Dit gold zowel voor storten van reststoffen, van industriële productieprocessen als voor het storten van huishoudelijke afvalstoffen op gemeentelijke stortplaatsen. Dergelijk ongecontroleerd storten van (huishoudelijke) afvalstoffen heeft vooral consequenties voor de kwaliteit van het grondwater. Zolang het afval zonder bescherming aanwezig is, vormt het een (potentiële) permanente vervuilingsbron. De mogelijke effecten van deze oude stortplaatsen zijn nog niet gekend. In de eerste plaats is een gedetailleerd onderzoek naar de gevolgen voor de kwaliteit van het grondwater en naar de nabestemming van de oude stortterreinen dringend noodzakelijk. Pas daarna kan aan een oplossing gedacht worden. Een oplossing voor deze vervuilde sites is veelal kostelijk en is afhankelijk van voorgaand onderzoek (omvang vervuiling, voorgestelde saneringswijze). Alleszins moet er op termijn een milieuveilige oplossing gevonden worden. In dit kader stelt zich ook de problematiek van de nabestemming van het terrein. Toegezien moet worden of er door de nabestemming op langere termijn geen problemen zullen optreden, bv. te wijten aan het verzakken van de bodem, vrijkomen van gassen e.d. meer.

Situatie in Lubbeek In Lubbeek zijn de oude stortplaatsen van huishoudelijk afval gekend : deze werden uitgebaat door de intercommunale Interleuven. De belangrijkste voormalige stortplaatsen zijn gelegen in Heurbeek, Binkom (2) en Pellenberg. Exploitatie van inrichtingen De gemeente is ook exploitant van een aantal inrichtingen (gemeentelijke werkplaats, scholen, gemeentehuis, …) die potentieel bodemvervuilend zijn. Ook hier betreft het in de eerste plaats de opslag van stookolie en vergelijkbare gevaarlijke stoffen. Uiteraard heeft de gemeente hier een voorbeeldfunctie, en moeten alle inrichtingen worden uitgebaat overeenkomstig de VLAREMvoorwaarden. Gebruik van bestrijdingsmiddelen Algemeen Het gebruik van persistente bestrijdingsmiddelen kan er toe bijdragen dat de concentratie bestrijdingsmiddelen in de bodem oploopt en dat er uitspoeling naar het grondwater toe optreedt. De groot verbruikers van bestrijdingsmiddelen zijn de openbare besturen, landbouwers en particulieren. Het gebruik van bestrijdingsmiddelen gebeurt de laatste jaren over het algemeen reeds op een meer verantwoorde wijze. Tevens is het zo dat alle grote toestellen jaarlijks een technische controle dienen te ondergaan. Deze technische controle moet o.a. leiden tot een rationeler en efficiënter gebruik van bestrijdingsmiddelen. Wat betreft de wegbermen zijn er ter zake specifieke verbodsbepalingen, die echter niet altijd even consequent werden (worden) nageleefd, ook al omdat er een aantal uitzonderingen (verkeersveiligheid) voor interpretatie vatbaar zijn. Al bij al moet men er steeds naar trachten om het gebruik van bestrijdingsmiddelen tot een absoluut minimum te beperken door o.a. na te gaan of het gebruik op sommige delen wel noodzakelijk is en of er geen alternatieven mogelijk zijn. Op 21 december 2001 keurde het Vlaams Parlement het decreet houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door openbare diensten in het Vlaamse Gewest, goed. Vanaf 1 januari 2004 mogen openbare besturen in principe geen pesticiden meer gebruiken, tenzij ze dit in een afbouwplan grondig motiveren. Het decreet stelt dus als streefdoel de nuloptie : de meest milieuvriendelijke toepassing van bestrijdingsmiddelen is immers ze niet gebruiken. Die nuloptie is echter voor sommige openbare diensten op korte termijn niet haalbaar. Daarom is een mogelijkheid voorzien om het bestrijdingsmiddelengebruik stapsgewijs af te bouwen. Hiertoe dient een reductieprogramma met een afwijking op het nulgebruik te worden opgemaakt.



- 48/88 -


Situatie in Lubbeek De afbouw in het gebruik van bestrijdingsmiddelen zal in Lubbeek, zoals in de meeste gemeenten, stapsgewijs gebeuren. In de periode 2003 – 2004 ging de aandacht vooral uit naar de bewustmaking van de groenarbeiders en naar de keuze en het gebruik van de minst schadelijke producten. Om op een verstandige en correcte wijze om te gaan met biociden en alternatieve bestrijdingsmiddelen, moet men immers goed op de hoogte zijn van de verschillende mogelijkheden. Daarom wonen de groenambtenaar, de ploegbaas van de groendienst en de arbeiders studiemomenten bij. Er wordt ook extra aandacht gegeven aan een verantwoorde bereiding van de spuitoplossingen, het correct gebruik en het onderhoud van de spuitapparatuur. Wekelijks wordt er een inventaris bijgehouden van de gebruikte biociden, de concentraties, de locaties, de soort gesproeide oppervlakte, … Inventaris van de gebruikte biociden in de gemeente Lubbeek in het jaar 2003. Chemisch beheer Oppervlakte Productnaam Erkenningsnr. Hoeveelheid

Niet-chemisch beheer

Verhardingen Open* 40.850 m² Halfopen + Gesloten** 17.100 m²

Soft WP + Round up ultra Digral SC

8675/B + 6565/B 8399/B

6 kg + 10 l 35 l

Groenzones

In de groenzones wordt preventief gewerkt met houtsnippers. Ook manuele onkruidverwijdering en onderhoud plantsoenen.

Onbedekte grond /

/

/

/

Gras (excl. Sportveld) /

/

/

/

Kruidige vegetatie*** 10.000 m²

Soft WP

8675/B

4 kg

/

/

/

/

/

/

/

Ziekten en plagen

/

Confidor 200 SL

8686/B

1l

Ratten

/

Sorkil-G--

7339/B

300 kg

/

Klerat Bloc

7810/B

/

/

Sorkil Bloc

7249/B

50 kg

/

Almoskil (wordt nauwelijks gebruikt) Scomrid Limb Aerosol

8321/B

/

/

7857/B

12 spuitbussen aangekocht 4 spuitbussen verbruikt

Spuitbus voor fungicidebehandeling van snoei- en ongevalwonden en andere. Werkt zowel voorkomend als genezend.

Houtige vegetatie / Sportveld*****

Bladluis, dopluis en schildluis

Andere

Plantvoetbehandeling van door insecten aangetaste planten door gebruik van een systemisch werkend middel. Er wordt gebruik gemaakt van fuiken voor o.m. muskusratten.

Sensibilisatie van alle betrokken partijen is een belangrijk onderdeel in het realiseren van een reductie van het bestrijdingsmiddelengebruik. Dit onderdeel is essentieel voor het welslagen van het reductieprogramma omdat het de duurzaamheid van de gekozen optie moet garanderen door een breed draagvlak en omdat het bovendien een positieve spin-off kan realiseren in het privégebruik.



- 49/88 -


Vanaf 1 januari 2005 wordt er 20% van het gemeentelijk areaal afgebakend waarop geen bestrijdingsmiddelen meer gebruikt worden. - Volgende straten worden niet meer chemisch behandeld omdat ze schoongehouden worden met de veegzuigmachine : Ganzendries, Kleine Ganzendries, Steenberg, Kerkplein, Kapelstraat, Plein, Bollenberg, Gellenberg en Dorspsstraat; - Volgende parking wordt vanaf 2005 niet meer chemisch behandeld omdat ze schoongehouden worden met de veegzuigmachine : Dorpskring te Lubbeek; - Volgende plantsoen wordt vanaf 2005 niet meer chemisch behandeld omdat ze schoongehouden wordt door wieden en schoffelen door de gemeentelijke groenarbeiders : Rond punt in Dorpskring te Lubbeek; - Volgende begraafplaats wordt vanaf 2005 niet meer chemisch behandeld : schoffelen en wieden door de gemeentelijke groenarbeiders en door mensen van de Sociale Werkplaats Boerderij de Brabander : Begraafplaats Pellenberg. De gemeente Lubbeek doet reeds grote inspanning om het gebruik van biociden te verminderen. 1. Zo heeft het gemeentebestuur een veegmachine type 2500 MFH (BVBA ITM Sales and Services) aangekocht om de goten, fiets- en voetpaden te vegen. 2. De gemeente heeft een Samenwerkingsovereenkomst ondertekend in het kader van onderhoud openbaar groen met Sociale Werkplaats Boerderij de Brabander voor het maaien van de bermen en langs het straatmeubilair, voor het groenonderhoud van Linden centrum, voor groenonderhoud tussen beplanting en op de begraafplaatsen. Vanaf 2009 is het de bedoeling om het nulgebruik uit te breiden naar het volledige grondgebied. De bedoeling is dat uiterlijk op 1 januari 2015 het nulgebruik bereikt wordt. De omschakeling naar groenbeheer zonder bestrijdingsmiddelen vraagt een doordachte aanpak. Het is belangrijk dat een inventaris van het beheer per groentype beschikbaar is. Groenzones beheren zonder bestrijdingsmiddelen vergt een omschakeling die door talrijke elementen bepaald wordt. Het is niet alleen belangrijk zonder bestrijdingsmiddelen te werken, ook de haalbaarheid is een belangrijk aspect. Hierbij wordt nagegaan wanneer een andere aanleg of ander beheer kan overwogen worden. Door kleine of grotere ingrepen kan het beheer van groen minder arbeidsintensief worden. Er zal met volgende aspecten rekening gehouden worden : - Ontwerp : In het ontwerp dient het beheer zonder bestrijdingsmiddelen één van de belangrijkste uitgangspunten te zijn, naast esthetische aspecten, leefbaarheid, functies, … Daarom dient het volledige ontwerp, naast het ontwerp zelf, ook een duidelijke omschrijving van de manier van aanleggen of omvormen te bevatten, met bovendien een uitgewerkt beheersplan. Een degelijke en realistische beschrijving van het beheer zorgt ervoor dat de opdrachtgever kan nagaan of de gestelde voorwaarden ook na ontwerp en aanleg waargemaakt kunnen worden. Aan de ontwerper kunnen garanties worden gevraagd voor de uitvoerbaarheid van het beheersplan. - Plantenkennis : Bij groenbeheer is plantenkennis een belangrijke vereiste. Planten hebben bepaalde eigenschappen waardoor ze niet geschikt zijn om op sommige plaatsen te groeien of waardoor sommige combinaties moeilijk zijn. Zo zijn giftige planten niet geschikt voor openbare plaatsen. - Kennis van successie : De natuur laat in dit klimaat geen plekje aarde onbegroeid. Eerst komen de pioniersplanten, die snel ontkiemen, groeien en bloeien. Als de bodem bedekt is en met rust wordt gelaten, verdwijnen deze pioniersplanten en komen er grassen in de plaats, die langzamerhand vervangen worden door ruigtekruiden. Als hierin een struweel- en bosvegetatie ontwikkelt, verdwijnen op termijn de resterende grassoorten en ruigtekruiden door een tekort aan licht. Het ontwikkelingsproces van de begroeiing vanaf een min of meer kale bodem of nog onbegroeide waterplas tot een andere vegetatie – en uiteindelijk veelal bos – heet successie. Het vegetatieproces verloopt in het algemeen van een pioniersvegetatie tot de climaxvegetatie. De pioniersvegetatie omvat vooral eenjarige soorten, de climaxvegetatie bestaat in België vooral uit loofbos. Om te werken zonder bestrijdingsmiddelen, is de kennis van dit natuurlijk proces noodzakelijk. Die kennis geeft inzicht in de redenen waarom sommige vegetaties zich op bepaalde plaatsen vestigen of handhaven. Het maakt duidelijk wat de natuurlijke evolutie is na het toepassen van een bepaalde beheervorm zoals schoffelen, kappen, maaien, … Met deze kennis kan een groenbeheerploeg beter inspelen op natuurlijke evoluties.



- 50/88 -


B.1.5.5. Particuliere opslag van stookolie en diesel Heel wat woningen worden verwarmd met stookolie. Daarnaast zijn er gezinnen die over een opslag van diesel voor de wagen beschikken. Al deze opslag van stookolie en diesel vormen potentiële bronnen i.v.m. bodemverontreiniging. gevaar op lekken : door aantasting van het materiaal (metaal) waaruit de tank vervaardigd is, zullen deze op termijn kunnen gaan lekken. Vooral bij enkelwandige ondergrondse tanks is dit een probleem, omdat deze het meest gevoelig zijn voor corrosie. lekverliezen bij vullen en ledigen : hoewel beperkt in hoeveelheid, kan op langere termijn toch een lokale vervuiling ontstaan. Vooral t.g.v. overvulling van de tanks kunnen soms grote hoeveelheden stookolie op en in de grond terechtkomen. De verplichte overvulbeveiliging die recentelijk werd ingevoerd, moet dit laatste risico wel aanzienlijk beperken. De recente wetgeving is wat dit risico op bodemvervuiling betreft een grote verbetering : nieuwe ondergrondse enkelwandige metalen tanks zijn verboden; verplicht controleonderzoek : tegen augustus 2003 moesten alle tanks (boven- en ondergronds) gecontroleerd geweest zijn door een erkend deskundige. Op korte termijn zal dus een meer exacte omschrijving van de omvang van het probleem kunnen worden vastgesteld; overvulbeveiliging : moet alleszins voor de eerstvolgende vulling geïnstalleerd zijn; de milieubeleidsovereenkomst met de petroleumsector voorziet een sanering op kosten van de sector, zodat vastgestelde vervuiling en lekkende tanks vlugger zullen gesaneerd worden; bovengrondse tanks groter dan 5000 liter moeten in een inkuiping geplaatst worden. De bedreiging komt dus vooral van de reeds aanwezige (oude) tanks. Probleem hierbij is dat niet alle tanks gekend zijn. Pas vanaf 5000 l zijn ze meldingsplichtig, zodat over de kleinere tanks minder geweten is. Wel zullen ook deze kleinere tanks gecontroleerd moeten worden. Vermits normaal geen stookolie zal mogen worden geleverd als de tank niet is gecontroleerd en goed bevonden, is er wel een garantie dat ook deze kleinere tanks zullen worden gecontroleerd. Minder goed op te volgen is of ook alle (lekkende) tanks zullen worden gesaneerd. De hoge kostprijs kan hier een belemmering zijn, maar vermits in de beleidsovereenkomst voorzien is dat deze kosten door de petroleumsector zullen worden gedragen, zou deze drempel grotendeels moeten vervallen. Toch zal een effectieve controle hier moeilijk zijn. B.1.5.6. Bodemvervuiling t.g.v. grondverzet Het aan- of afvoeren van grond is een activiteit waaraan risico’s zijn verbonden. In vele gevallen is men niet op de hoogte vanwaar de grond afkomstig is en/of deze al dan niet vervuild is. De Vlaamse Regering hanteert het stand-still-principe als basis van de nieuwe wetgeving rond grondverzet namelijk er mag geen nieuwe bodemverontreiniging worden veroorzaakt. Deze regelgeving is omgezet naar het uitvoeringsbesluit VLAREBO hoofdstuk 10 en is sinds 01-01-2004 van kracht. Aan de hand van volgende vragen kan men bepalen wanneer de regelgeving van toepassing is : bedraagt het volume grondverzet meer dan 250 m³? situeren de werken zich op een verdachte grond? ga je de uitgegraven bodem opnieuw gebruiken op hetzelfde terrein? is er een grondoverschot dat je moet afvoeren?



- 51/88 -


Legende : TV : technisch verslag BBR : bodembeheerrapport Buiten : werken buiten de kadastrale werkzone Binnen : werken binnen de kadastrale werkzone Het is duidelijk dat de kans op bodemverontreiniging niet overal even groot is. Op de zogenaamde verdachte gronden is een kwaliteitsbepaling van de uitgegraven bodem altijd noodzakelijk. Verdachte gronden zijn : 1. alle onderzoeksplichtige risicogronden of zogenaamde VLAREBO-gronden. Via de gemeente en de milieuvergunning kunnen we nagaan of een grond onderzoeksplichtig is. Meestal betreft het hier (voormalige) bedrijfsterreinen; 2. alle gronden opgenomen in het register van verontreinigde gronden. Hiervan is geweten dat een deel van de grond met verontreinigende stoffen aangerijkt is. Deze gegevens zijn opgeslagen in het OVAM register van de verontreinigde gronden en staan vermeld op het bodemattest; 3. alle gronden waarvoor aanwijzingen bestaan voor bodemverontreiniging, bijvoorbeeld : gronden in de omgeving van een bovengrondse brandstoftank, de morsverliezen zijn dan meestal zichtbaar; gronden in de omgeving van een ondergrondse brandstoftank of brandstofleidingen. We zien dan vaak een afwijkende plantengroei of kunnen brandstofverliezen vaststellen door de aankoop van brandstof te vergelijken met het verbruik. ... Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek


- 52/88 -


Is de grondverzet-regelgeving wel van toepassing (verdachte grond of meer dan 250 m³), dan moet de bouwheer zijn perceel laten onderzoeken door een erkend bodemsaneringsdeskundige die het technisch verslag (TV) opmaakt. Het technisch verslag wordt opgestuurd naar een bodembeheerorganisatie die een bodembeheerrapport (BBT) aflevert. De ontvanger krijgt de garantie dat de aangevoerde bodem zijn perceel niet vervuilt. Indien geen technisch verslag nodig is én indien geen uitgegraven bodem afgevoerd wordt : - Vindt de uitgraving plaats op een verdachte grond, dan moet de uitgegraven bodem gebruikt worden volgens de code van goede praktijk voor het werken met uitgegraven bodem - werken binnen de kadastrale werkzone. - Vindt de uitgraving plaats op een niet-verdachte grond, dan zijn geen bijzondere bepalingen van toepassing. Indien beperkte hoeveelheid uitgegraven bodem afgevoerd wordt : - De uitgegraven bodem kan met behulp van het vervoerdocument “kleine hoeveelheden uitgegraven bodem” naar een opslagplaats afgevoerd worden. - Is de uitgegraven bodem afkomstig van een verdachte grond, dan is de opmaak van een technisch verslag verplicht. Is de uitgegraven bodem afkomstig van een niet-verdachte grond, dan is de opmaak van een technisch verslag niet verplicht. Indien een technisch verslag nodig is én indien na uitvoering van het project geen definitieve verplaatsing van de bodem plaatsgevonden heeft : - De uitgegraven bodem moet gebruikt worden volgens de code van goede praktijk voor het werken met uitgegraven bodem, hoofdstuk Werken binnen de kadastrale werkzone code van goede praktijk. - Na uitvoeren van de werken wordt een technisch verslag in formuliervorm opgemaakt. - Op basis van het technisch verslag in formuliervorm moet een bodembeheerrapport bij een erkende bodembeheerorganisatie aangevraagd worden. Indien een technisch verslag nodig is, indien na uitvoering van het project voor een groot deel van de uitgegraven bodem geen definitieve verplaatsing van de bodem plaatsgevonden heeft én indien een beperkte hoeveelheid van de uitgegraven bodem afgevoerd wordt : - De uitgegraven bodem moet gebruikt worden volgens de code van goede praktijk voor het werken met uitgegraven bodem, hoofdstuk Werken binnen de kadastrale werkzone code van goede praktijk. - Na uitvoeren van de werken wordt een technisch verslag in formuliervorm opgemaakt. - Op basis van het technisch verslag in formuliervorm moet een bodembeheerrapport bij een erkende bodembeheerorganisatie aangevraagd worden. De uitgegraven bodem kan met behulp van het vervoerdocument “kleine hoeveelheden uitgegraven bodem” naar een opslagplaats afgevoerd worden. De partijen uitgegraven bodem mogen bij elkaar gebracht worden tot een volume van maximaal 250 m³. Op basis van de gegevens opgenomen in het vervoerdocument “kleine hoeveelheden uitgegraven bodem”, op basis van andere noodzakelijke gegevens en op basis van de gegevens bekomen door het toepassen van de bemonsteringsprocedure voor reeds uitgegraven en gestockeerde bodem, wordt door een erkende bodemsaneringsdeskundige een technisch verslag opgemaakt. Op basis van het technisch verslag moet vóór de afvoer van (een deel van) de partij naar een plaats van gebruik, een bodembeheerrapport bij een erkende bodembeheerorganisatie aangevraagd worden. Uiteraard is het steeds mogelijk om vóór de uitvoering van de werken een technisch verslag op te maken. In dit geval dient de procedure zoals beschreven in de code van goede praktijk voor het werken met uitgegraven bodem gevolgd te worden. De werken kunnen pas na overleg met een erkende bodembeheerorganisatie aangevat worden. Om problemen die hieruit voortkomen te vermijden, kan men in het standaardbestek 250 een bijkomende clausule opnemen. Deze clausule bepaalt dat de aannemers bij aanvoer verplicht zijn om een bewijs van herkomst en bruikbaarheid te leveren. Anderzijds dient de aanbestedende overheid het bewijs te leveren van de herkomst en kwaliteit van de grond die wordt afgevoerd buiten de werkzone.



- 53/88 -


B.2. KNELPUNTEN B.2.1. Vervuiling door opslag milieuschadelijke stoffen Opslag stookolie door particulieren : de particuliere opslag van stookolie gebeurt in vele gevallen nog in (oude) tanks die niet meer conform de huidige wetgeving zijn. Elke tank op zich vormt dan ook een vergroot risico t.a.v. bodemverontreiniging. Door de recente wettelijke verplichting tot controle zullen op relatief korte termijn wel meer gegevens over de lekdichtheid van de tanks bekend zijn. Een knelpunt blijft de sanering van de lekkende tanks (o.a. omwille van de hoge kost) evenals de opvolging van de naleving van deze verplichtingen door de gemeente. Opslag van gevaarlijke stoffen op bedrijven : zoals bij particulieren houdt ook deze opslag een verhoogd risico in op bodemvervuiling (vooral stookolie, benzine, afvalolie,…). De naleving van de VLAREM-wetgeving terzake wordt onvoldoende opgevolgd.

B.2.2. Bodemvervuiling door bedrijfsactiviteiten Opvolging van de dossiers i.v.m. bodemvervuiling : het correct en daadwerkelijk opvolgen van alle dossiers m.b.t. bodemvervuiling is een omvangrijke taak en gebeurt tot nu toe op een onvoldoende wijze. Het daadwerkelijk opvolgen van volgende zaken is hierbij een knelpunt. - VLAREBO-register : de gemeente beschikt over een eerste lijst van alle bedrijven met activiteiten die opgenomen zijn in bijlage 1 van het VLAREBO. Deze lijst, opgemaakt op basis van het vergunningenbestand, moet nog gecontroleerd worden op zijn volledigheid. Ook het permanent up-to-date houden van deze inventaris kost veel tijd. - Oriënterende bodemonderzoeken : het naleven van de verplichting tot uitvoering van een oriënterend bodemonderzoek wordt niet actief opgevolgd. Het uitvoeren van een oriënterend bodemonderzoek is immers niet vereist bij de hernieuwing van vergunning, een moment waarop hierop op eenvoudige wijze zou kunnen gecontroleerd worden. Ook op plaatsen waar mogelijk bodemverontreinigende activiteiten plaatsvinden of plaatsvonden is geen systematische controle. - Bodemsaneringen : de gemeente heeft adviesrecht bij de voorstellen tot bodemsanering. Het effectief invullen van dit adviesrecht vergt tijd en kennis van de problematiek. Hiervoor is niet altijd voldoende ruimte. Historische verontreiniging : er is nog maar een beperkt gericht onderzoek geweest om de potentieel vervuilde sites in kaart te brengen (oude bedrijfsterreinen, oude storten, ...). Er zijn ook nog niet voldoende oriënterende bodemonderzoeken uitgevoerd om de graad van risico van deze historische sites te kunnen inschatten. De kans dat dergelijke historisch vervuilde terreinen aanwezig zijn, is daarom niet verwaarloosbaar. Probleem oude stortplaatsen : in de gemeente zijn er een aantal voormalige storten aanwezig. Deze kunnen een bedreiging vormen voor bodem- en grondwaterverontreiniging. Momenteel is hier wel opvolging van de mogelijke risico’s op verontreiniging.

B.2.3. Vermesting Controle naleving bemestingsnormen : zoals reeds eerder gemeld (deel oppervlaktewater), is de overbemesting van kleine percelen, waarvoor geen aangifteplicht geldt, een knelpunt in de gemeente, alsook de controle. Controle ten velde (naleving bemestingsnormen en uitrijregels) is zeer moeilijk en wordt in de praktijk niet gedaan door de gemeente. Wel is de mestbank verplicht om staalnames te organiseren en steeds bij klachten onmiddellijk controle te doen.



- 54/88 -


B.2.4. Potentiële vervuiling door gemeentelijke activiteiten Ruimen van beken en waterlopen : het ruimen van beken en waterlopen, al dan niet door de gemeente, kan leiden tot bodemvervuiling. Het correct opvolgen van de procedures voorzien in het bodemdecreet en VLAREA, waardoor dergelijke vorm van vervuiling vermeden kan worden, is echter zeer kostelijk. Gevolg hiervan is ook dat slibruimingen tot het minimum worden beperkt. Gebruik van dooizouten : het gebruik van dooizouten is een probleem van zodra er een overmaat aan dooizouten gebruikt wordt of indien de gebruikte strooimachine slecht is afgesteld. Beide activiteiten leiden er immers toe dat de wegbermen verzilten, waardoor de biodiversiteit van de bermbegroeiing bedreigd wordt. Exploitatie gemeentelijke inrichtingen : om haar voorbeeldfunctie te kunnen waarmaken is de gemeente uiteraard verplicht al haar inrichtingen strikt conform de VLAREM-voorwaarden te exploiteren. In de eerste plaats betreft het hier de opslag van stookolie bij de verschillende inrichtingen. Een grondige inventaris van alle VLAREM-plichtige activiteiten/inrichtingen met inbegrip van een evaluatie van de naleving van de VLAREM-voorwaarden is hierbij nodig. Uiteraard moeten bij vaststelling van tekorten op korte termijn de nodige maatregelen genomen worden. Gebruik van bestrijdingsmiddelen : de groendienst van de gemeente is een belangrijke gebruiker van bestrijdingsmiddelen. Verdere reductie, bv. op plaatsen waar het niet echt nodig is, kan de verspreiding van dergelijke producten verder beperken. Ook het gebruik door particulieren kan door gerichte sensibilisatie en voorlichting verder beperkt worden.

B.2.5. Grondverzet Reglementering onvoldoende gekend : de aan- en afvoer van grond is recentelijk gereglementeerd maar vaak nog niet voldoende gekend bij openbare besturen, ondernemingen en particulieren. Dat moet het mogelijk maken om afgegraven grond beter te controleren naar mogelijke vervuiling en toekomstig gebruik. Verder zal de Vlaamse Regering een systeem van tijdelijke opslagplaatsen voorzien.



- 55/88 -


B.3. DOELSTELLINGEN B.3.1. Bodemdecreet Opvolging naleving bodemdecreet : de gemeente verbindt zich er toe om de bepalingen van het bodemsaneringsdecreet van nabij op te volgen en te doen toepassen. Dit betekent enerzijds dat zij een actieve rol zal spelen om bedrijven en particulieren er toe aan te zetten om oriënterende bodemonderzoeken te laten uitvoeren en anderzijds dat zij, indien er verontreiniging wordt vastgesteld, strikt de sanering van de verontreiniging zal opvolgen, waarbij wordt toegezien op het respecteren van de termijnen opgelegd in het bodemsaneringsdecreet. Het is echter de bedoeling dat in dringende gevallen bedrijven of particulieren zullen aangemoedigd worden om sneller over te gaan tot de nodige onderzoeken en eventuele saneringen. Voorkoming van vervuiling door nieuwe en bestaande potentiële verontreinigingsbronnen : via het vergunningenbeleid en controle zal het risico op bodemvervuiling als gevolg van bepaalde activiteiten (potentieel bodemvervuilende activiteiten zoals bedoeld in het VLAREBO) maximaal beperkt worden. Het register, voorzien in het VLAREBO (betreffende de vergunningsplichtige activiteiten die mogelijk tot bodemverontreiniging kunnen leiden) zal worden vervolledigd en nadien nauwgezet worden bijgehouden. Al de bestaande potentieel vervuilende activiteiten zullen gecontroleerd worden op de naleving van de vergunningsvoorwaarden (zie ook grondwater). Voor elk geval van overtreding waarbij bodemverontreiniging wordt vastgesteld, zal een saneringsvoorstel moeten worden opgemaakt. Gemeentelijke inrichtingen : de gemeentelijke inrichtingen zullen allemaal zo ingericht worden dat de kans op bodemverontreiniging minimaal is. Eveneens zal bij het uitvoeren van (gemeentelijke) werkzaamheden er op toe gezien worden dat deze geen aanleiding zullen geven tot bodemverontreiniging.

B.3.2. Voorkomen en beperken van bodemvervuiling Beheersing van mestprobleem : het probleem van vermesting zal eveneens grondig opgevolgd worden waarbij het MAP als leidraad zal gebruikt worden. De gemeente zal in specifieke gebieden, indien mogelijk, verder gaan dan de bepalingen van het MAP, dit in overleg en met medewerking van de betrokken landbouwers, o.a. door ondersteuning van het afsluiten van beheersovereenkomsten (bv. randperceelbeheer). Hierbij dient opgemerkt te worden dat de gemeente beheersovereenkomsten kan afsluiten voor aangelegenheden die niet vallen onder het toepassingsgebied van artikel 45 van het decreet van 21 oktober 1997 betreffende het natuurbehoud en het natuurlijk milieu en haar uitvoeringsbesluiten. Het Vlaamse Gewest heeft immers voor het sluiten van bepaalde beheersovereenkomsten een op zichzelf staand gedetailleerde en systematische regeling uitgewerkt. Hieruit blijkt dat het Vlaams Gewest de regeling voor het sluiten van deze beheersovereenkomsten voor zichzelf heeft behouden. Bijgevolg is de gemeente niet bevoegd om een regeling op te stellen met betrekking tot beheersovereenkomsten die afwijkt van deze gewestelijke regelgeving. Beperking van het gebruik van bestrijdingsmiddelen : de gemeente zal in de eerste plaats het eigen gebruik van bestrijdingsmiddelen beperken, maar ook sensibiliseren om het gebruik door derden, in de eerste plaats particulieren, te beperken. Dit betekent concreet volgende doelstellingen : - Sterke reductie van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door de gemeentelijke diensten : door stopzetting van het gebruik van zeer milieubelastende producten en het gebruik van alternatieve bestrijdingsmethoden moet (wat actieve stoffen betreft) een stapsgewijze reductie realiseerbaar zijn met als doel een nulgebruik eind 2014. - Beperking gebruik door particulieren en derden : de gemeente zal meewerken aan de reductie van het gebruik van pesticiden door zowel particulieren als landen tuinbouwers door sensibilisatie en voorlichting. - Aandacht bij de aanleg : Op drachtgever en ontwerper moeten zich de vraag stellen of het voorgestelde ontwerp weinig vatbaar is voor kruidgroei en na realisatie goed kan worden beheerd op niet-chemische wijze. Dat uitgangspunt moet van bij de aanvang worden meegegeven en moet dan ook meespelen bij de beoordeling en uiteindelijke oplevering van het ontwerp. De verharding moet in goede staat blijven zonder chemische bestrijdingsmiddelen en zonder andere zeer intensieve en dure beheermethoden. Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek


- 56/88 -


Beperking milieurisico opslag gevaarlijke stoffen : wat betreft de particuliere opslag van koolwaterstoffen is het doel van de gemeente om de naleving van de VLAREM-wetgeving en meer bepaald de controleplicht strikt op te volgen. Verder moet gestreefd worden om bestaande ondergrondse tanks zo snel mogelijk uit gebruik te nemen; dit door stimulering van omschakeling op aardgas en door stimulering van het plaatsen van nieuwe tanks. In de eerste plaats zal de gemeente dit voor alle eigen inrichtingen realiseren (voorbeeldfunctie). Gemeentelijke werken : bij het uitvoeren van gemeentelijke grondwerken zal de regelgeving van grondverzet moeten worden nageleefd. Eveneens zal bij het uitvoeren van (gemeentelijke) werkzaamheden er op toe gezien worden dat deze geen aanleiding zullen geven tot bodemverontreiniging.

B.3.3. Milieuvriendelijke gemeentelijke werking Slibruiming conform VLAREBO en VLAREA : bij slibruiming zal voorkomen worden dat vervuild slib op de oeverbodem terechtkomt. De bepalingen van het bodemdecreet en het VLAREA zullen worden opgevolgd. Gekoppeld aan de sanering van de lozingen van (niet gezuiverd) afvalwater, zullen de vervuilde onderwaterbodems systematisch worden gesaneerd. Tegen 2010 moeten alle waterbodems onder beheer van de gemeente opnieuw gezond zijn. Bij het al dan niet deponeren van “niet-vervuild” slib op de oeverbodem zal ook rekening worden gehouden met ecologische randvoorwaarden. Opvolging/aanpak verontreinigde sites : de gemeente stelt zich eveneens tot doel om tegen 2008 alle bestaande bodemverontreinigingen, te wijten aan oude industrieterreinen of niet meer uitgevoerde industriële activiteiten, opgespoord te hebben. Het is ook de bedoeling dat eventuele bestaande verontreiniging tegen 2010 zal gesaneerd zijn. Bijzondere aandacht zal uitgaan naar oude (gemeentelijke) storten. Inzicht moet verkregen worden in de mogelijke risico’s voor milieu en grondwater. Een aangepaste inrichting en een gepaste nabestemming zal gezocht worden, die garandeert dat het risico op verontreiniging van de omgeving onder controle kan worden gehouden.

B.3.4. Bodemerosie Beperking erosie : zoals bij de aanpak van vermesting zal de gemeente in specifieke gebieden maatregelen ondersteunen die in overleg en met medewerking van betrokken landbouwers zullen worden genomen om erosie te beperken, o.a. door ondersteuning van het afsluiten van beheersovereenkomsten (vb. perceelsrandbeheer). Er zal uitvoering gegeven worden aan de doelstellingen vooropgesteld in het erosiebestrijdingsplan, dat in 2003 voor de gemeente Lubbeek werd opgemaakt door IGO-Leuven.



- 57/88 -


B.4. ACTIES ACTIE BO1. INVENTARISATIE VAN DE VERONTREINIGDE EN POTENTIEEL VERONTREINIGDE BODEMS Situering van de problematiek Het Bodemsaneringsdecreet is sinds 1995 in werking getreden. Door OVAM is reeds een begin gemaakt van een inventaris van historisch (potentieel) verontreinigde sites. Ook de inventaris van verontreinigde gronden wordt door OVAM bijgehouden en op basis van nieuwe gegevens (oriënterende en beschrijvende bodemonderzoeken) constant aangevuld. Wat betreft de inventaris van potentieel vervuilde bodems (VLAREBO-lijst) werd door de gemeente, i.s.m. de intergemeentelijke milieudienst, reeds een basisbestand aangemaakt, dit op basis van de inventaris van de milieuvergunningen. Om bruikbaar te zijn, moet de inventaris uiteraard zo volledig mogelijk zijn en moeten alle beschikbare gegevens in een bruikbare en overzichtelijke vorm in de milieu-inventaris van de gemeente ingebracht worden. Dit is normaal een permanente taak die door de milieudienst (i.s.m. de intergemeentelijke milieudienst) kan worden uitgevoerd. Doelstellingen - Integrale naleving van de milieuwetgeving (bodemdecreet) door de bedrijven in de gemeente; - Opmaak en bijhouden van een zo volledig mogelijk gemeentelijke milieu-inventaris; - Inzicht verwerven in omvang van de problematiek : omvang (potentiële) bodemvervuiling. Beschrijving van de actie - Vervolledigen inventaris potentieel vervuilde bodems Van deze inventaris, die de gemeente overeenkomstig de bepalingen van het Bodemsaneringsdecreet en VLAREBO moet bijhouden, bestaat enkel nog maar een basisbestand. Er is nog geen controle ten velde gebeurd om de volledigheid en correctheid na te gaan. Met name zijn nog niet alle percelen waarop potentieel vervuilende activiteiten gebeuren, gekend. Om dit bestand aan te vullen is een specifieke actie nodig, waarbij de adresgegevens en kadastrale gegevens aan elkaar gekoppeld worden. Ook moet ten velde nagegaan worden of er nog andere inrichtingen zijn met “potentieel vervuilende activiteiten”, o.a. van de oude stortplaatsen. De kosten zitten grotendeels vervat in de normale werkingskosten van de milieudienst en de basisaansluitingskost bij de intergemeentelijke milieudienst. - Bijhouden milieu-inventaris : onderdeel bodemvervuiling Op termijn moeten alle gegevens m.b.t. de bodemkwaliteit (vervuilde bodems (historisch en actueel), uitgevoerde saneringen, …) in een overzichtelijk gemeentelijk bestand worden opgenomen. Dit vergt het actief zoeken naar en opvragen van betreffende gegevens en de aanmaak van een makkelijk bruikbaar bestand, zodat i.f.v. bepaalde beleidsinitiatieven op snelle wijze de nodige gegevens ter beschikking kunnen gesteld worden. In dit verband moet er op termijn ook een koppeling met het GIS komen. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak BO1 : opmaak milieu-inventaris : onderdeel bodem MINA 3 Project 8 Bodembescherming Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008


Project 13 Evaluatie en ondersteuning van het beleid d.m.v. onderzoek

Bodemdecreet, VLAREBO VLAREM Samenwerkingsovereenkomst cluster hinder Gemeentesbestuur OVAM, provincie, intergemeentelijke milieudienst Hinderlijke inrichtingen 2005 : opmaak inventaris op basis van de bestaande vergunningen 2005-2007 : bijhouden van de inventaris op basis van de ingediende aanvragen Normale werkingskost milieudienst



- 58/88 -


ACTIE BO2. OPVOLGING NALEVING VAN BODEMDECREET Situering van de problematiek Verscheidene als hinderlijk beschouwde inrichtingen (volgens de indelingslijst van VLAREM I) houden een risico in ten aanzien van bodemverontreiniging. Volgens het VLAREBO dienen deze periodiek een oriënterend bodemonderzoek te laten uitvoeren. Aan deze verplichting wordt niet altijd navolging gegeven. Doelstellingen - Voorkomen bodemvervuiling door voorlichting en toezicht; - Integrale naleving van de milieuwetgeving (Bodemdecreet) door bedrijfsleven. Beschrijving van de actie - Opvolging naleving verplichting tot uitvoering oriënterend bodemonderzoek Aan de hand van de VLAREBO-inventaris en de inventaris van de vergunde bedrijven kan een overzicht opgesteld worden van alle bedrijven die een oriënterend bodemonderzoek dienen te laten uitvoeren. Via deze lijst kan dan de naleving jaarlijks opgevolgd worden. De bedrijven kunnen ook tijdig geïnformeerd worden over de na te leven verplichtingen. De kosten zitten grotendeels vervat in de normale werkingskosten van de milieudienst en de basisaansluitingskost bij de intergemeentelijke milieudienst. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak BO2 : opvolging naleving bodemdecreet door bedrijven MINA 3 Project 8 Bodembescherming Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



Bodemdecreet, VLAREBO VLAREM Samenwerkingsovereenkomst cluster hinder Gemeentesbestuur OVAM, provincie, intergemeentelijke milieudienst Hinderlijke inrichtingen 2005 : opmaak inventaris op basis van de bestaande vergunningen 2005-2007 : bijhouden van de inventaris op basis van de ingediende aanvragen Normale kosten werking milieudienst

ACTIE BO3. OPVOLGEN SANERING VERONTREINIGDE BODEMS Situering van de problematiek - In de gemeente zijn er een aantal vroegere stortplaatsen aanwezig. Deze kunnen een bedreiging vormen voor de bodem en het grondwater. Op deze plaatsen dient er dan ook een oriënterend bodemonderzoek uitgevoerd te worden zodat kan worden onderzocht hoe groot het risico is op bodem- en grondwaterverontreiniging. Afhankelijk van de resultaten zullen de nodige maatregelen moeten genomen worden om voor deze terreinen een duurzame nabestemming te kunnen realiseren. - Bij melding van bodemverontreiniging zou er een standaard procedure klaar moeten staan. De grote hoofdlijnen zijn staalnamen laten uitvoeren door een deskundige, OVAM inlichten over de potentiële verontreiniging en een erkend bodemsaneringsdeskundige inschakelen. Doelstellingen - Door het volgen van de standaard procedure bij melding van bodemverontreiniging mogelijk bodem- en grondwatervervuiling tot een minimum te beperken; - Voorkomen en beperken van bodem- en grondwatervervuiling door oriënterend bodemonderzoek en indien nodig sanering van vervuilde sites; - Duurzaam herstel van vervuilde sites i.f.v. gewenste nabestemming.



- 59/88 -


Beschrijving van de actie - Controle en sanering voormalige stortplaatsen Per locatie moet een onderzoek gebeuren waarbij de terreinen zowel op bodemvervuiling als op grondwatervervuiling worden gecontroleerd. In functie van de vastgestelde vervuiling en de gewenste nabestemming wordt een saneringsplan/nazorgplan opgemaakt en uiteraard uitgevoerd. - Opstellen van de standaard procedure bij melding van bodemverontreiniging Bij melding van bodemverontreiniging zou er een standaard procedure klaar moeten staan. De grote hoofdlijnen zijn staalnamen laten uitvoeren door een deskundige, OVAM inlichten over de potentiële verontreiniging en een erkend bodemsaneringsdeskundige inschakelen. Actiefiche Soort actie Inkadering


Taak BO3 : opvolgen dossier voormalige stortplaatsen MINA 3 Project 6 Bodemsanering Project 7 Waterbodemsanering Project 8 Bodembescherming Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008 Project 13 Evaluatie en ondersteuning van het beleid d.m.v. onderzoek Bodemdecreet, VLAREBO, VLAREM Opdrachthoudende Vereniging EcoWerf en Dienstverlenende Vereniging Interleuven OVAM, gemeentebestuur, omwonenden Continue opvolging De financiering van staalname, onderhouden beheerswerken vallen ten koste van de Opdrachthoudende Vereniging EcoWerf en Dienstverlenende Vereniging Interleuven.

ACTIE BO4. TOEZICHT OP OPSLAG GEVAARLIJKE STOFFEN BIJ HINDERLIJKE INRICHTINGEN Situering van de problematiek De opslag van gevaarlijke stoffen (benzine/stookolie/diesel/olie/zuren/basen/schadelijke stoffen/…) in tanks of vaten is een belangrijke bron van ‘potentiële’ bodem-, grondwater- en/of oppervlaktewatervervuiling. Om het risico te beperken moet de VLAREM-reglementering dan ook zeer strikt worden opgevolgd. De praktijk leert echter dat veel bedrijven het niet altijd even nauw neemt met de naleving van deze voorwaarden. Voornamelijk de opslag van koolwaterstoffen in boven- en ondergrondse tanks vormt een probleem. Doelstellingen - Integrale naleving van de milieuwetgeving door de bedrijven : naleving voorwaarden inzake opslag van gevaarlijke producten; - Voorkomen van bodem-, grondwater- en oppervlaktewaterverontreiniging. Beschrijving van de actie - Vergunningverlening aan nieuwe inrichtingen : specifieke aandacht voor correcte opslag. - Opvolging opslag bij bestaande inrichtingen : controle naleving VLAREM-voorwaarden. - Verwittigen van bedrijven die controle van opslaghouders moeten (laten) uitvoeren (o.a. beperkt en periodiek onderzoek volgens de VLAREM). - Opvolgen en bijhouden controleresultaten. Actiefiche Soort actie Inkadering


Taak BO4 : opvolgen naleving bepalingen inzake opslag van gevaarlijke stoffen MINA 3 Project 6 Bodemsanering Project 8 Bodembescherming Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008 Project 13 Evaluatie en ondersteuning van het beleid d.m.v. onderzoek VLAREM, bodemdecreet en VLAREBO Gemeentebestuur Provincie, OVAM, intergemeentelijke milieudienst Interleuven Hinderlijke inrichtingen 2005-2009 De kosten zitten grotendeels vervat in de normale werkingskosten van de milieudienst en de basisaansluitingskost bij de intergemeentelijke milieudienst Interleuven.



- 60/88 -


ACTIE BO5. TOEZICHT OP OPSLAG VAN STOOKOLIE DOOR PARTICULIEREN Situering van de problematiek Vele mensen beschikken over de opslag van stookolie voor de verwarming van hun huis. Deze opslag was tot voor het in voege zijn van VLAREM minder gereglementeerd. Sinds de laatste aanpassing van VLAREM en de milieubeleidsovereenkomst met de sector, moet een effectieve controle op alle tanks worden uitgevoerd en moet elke tank over de nodige beveiligingen (zoals overvulbeveiliging) beschikken. De gemeente is gelast met het toezicht op de naleving van deze bepalingen (klasse 3-inrichtingen en niet-ingedeelde inrichtingen). Ook moeten de burgers op regelmatige tijdstippen op de hoogte gebracht worden van de wettelijke bepalingen m.b.t. de uit te voeren periodieke controles. Doelstellingen - Vergroting milieubewustzijn van de bevolking m.b.t. de problematiek van bodemvervuiling; - Opmaak en bijhouden van een zo volledig mogelijk gemeentelijke milieu-inventaris; - Voorkomen en beperken van bodem- en grondwatervervuiling, zodat de dure verplichte sanering bij particulieren tot een minimum kan worden beperkt; - Integrale naleving VLAREM-wetgeving. Beschrijving van de actie - Meermaals informeren van de bevolking i.v.m. verplichte controle Hierbij dient specifiek aandacht besteed te worden aan de wettelijke bepalingen, aan de milieurisico’s en financiële risico’s, aan de alternatieven, ... De effectieve controle van de tanks moet gebeuren door hiervoor erkende deskundigen. Door het systeem van verbod op vullen van niet-conforme tanks is er minder nood aan bijkomende controle door de gemeente (indien dit verbod wordt nageleefd). Met betrekking tot sensibilisatie kan best gebruik gemaakt worden van de diensten (folders, …) terzake van PREMAZ. Ook kan gepolst worden of er geen gezamenlijke actie kan opgezet worden. - Inventarisatie boven- en ondergrondse stookolietanks Met betrekking tot de milieu-inventaris is het wel wenselijk om alle gegevens (aanwezigheid, inhoud, staat van controle, ...) bij te houden. In die zin is een specifieke inventarisatieactie wenselijk. Mogelijk kunnen afspraken gemaakt worden met de bedrijven die de controle van de tanks uitvoeren of kan een reglement opgemaakt worden waarbij de burgers verplicht zijn een kopie van het controleattest ter beschikking van de gemeente te stellen. De kosten zitten grotendeels vervat in de normale werkingskosten van de milieudienst en de basisaansluitingskost bij de intergemeentelijke milieudienst Interleuven. - Opmaak subsidiereglement voor sanering van niet-gebruikte ondergrondse tanks Volgens de wetgeving (VLAREM II art. 6.5.5.5) moet een definitief buiten gebruik gestelde tank verwijderd worden. Indien dat niet mogelijk is, moet de houder gereinigd worden en opgevuld met zand, schuim of enig ander inert materiaal. In de praktijk gebeurt dit niet altijd. Hierdoor blijven deze (niet altijd volledig lege) tanks een bedreiging voor de bodem en grondwaterkwaliteit. Actieve sensibilisatie en eventueel subsidiëring van verwijdering kan ertoe bijdragen dat meer tanks ook effectief verwijderd worden. Actiefiche soort actie Inkadering

Taak BO5 : sensibilisatie en toezicht opslag stookolie bij particulieren MINA 3 Project 8 Bodembescherming Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



VLAREM, Bodemdecreet AMINAL, provincie, gemeentebestuur Milieudienst Burgers 2005 Sensibilisatie : normale werkingskost milieudienst



- 61/88 -


ACTIE BO6. VOORKOMEN EN BEPERKEN VERMESTING Cfr. deel water : actie GW8.

ACTIE BO7. OPMAAK BEKENRUIMINGSPLAN Cfr. deel water : actie OW13.

ACTIE BO8. UITBATING GEMEENTELIJKE INRICHTINGEN CONFORM DE MILIEUWETGEVING Situering van de problematiek Diverse gemeentelijke inrichtingen (scholen, loods, ...) zijn volgens de VLAREM-wetgeving hinderlijke inrichtingen. Meestal zijn ze voorzien van een (ondergrondse) tank voor opslag van stookolie, maar ook andere voor de bodem potentieel gevaarlijke activiteiten kunnen aanwezig zijn (bv. opslag biociden en andere gevaarlijke stoffen, …). Al deze inrichtingen moeten uiteraard conform de algemene en sectorale bepalingen van VLAREM II worden beheerd. Voor alle gebouwen dient nagegaan te worden in hoeverre dit ook effectief gebeurt. Op basis van dit onderzoek kan dan bepaald worden wat moet worden ondernomen om het risico op hinder te beperken tot een minimum. Uitgaande van de idee dat de gemeente een voorbeeldfunctie heeft t.o.v. haar inwoners moeten alle gemeentelijke inrichtingen en gebouwen op termijn ook als voorbeeld inzake naleving van de milieuwetgeving dienen. Deze doorlichting is in feite een onderdeel van het milieuaudit van de gemeentelijke inrichtingen zoals reeds beschreven in de andere acties. Eens het audit uitgevoerd, blijft uiteraard een jaarlijkse opvolging vereist. Doelstellingen - Voorbeeldfunctie gemeente inzake milieubewust handelen; - Integrale naleving milieuwetgeving door hinderlijke inrichtingen; - Voorkoming en beperking milieuhinder : bodem, oppervlaktewater, lucht. Beschrijving van de actie - Doorlichting gemeentelijke inrichtingen : onderdeel : voorkomen bodemvervuiling ∗ inventarisatie : een eerste deel van een dergelijk plan is de inventarisatie van de bestaande toestand. Per gebouw/inrichting moet nagegaan worden aan welke VLAREM-verplichtingen moet worden voldaan en in hoeverre dit ook effectief gebeurt. Speciale aandacht zal hierbij moeten gaan naar de opslag van allerlei (gevaarlijke) producten en materialen. ∗ saneringsplan : per gebouw/inrichting zal moeten bepaald worden welke aanpassingen en maatregelen nodig en wenselijk zijn. Hierbij kan op basis van vaste criteria een prioriteitenlijst worden opgemaakt. ∗ jaarlijkse opvolging : jaarlijks dient voor alle inrichtingen nagegaan te worden in hoeverre aan alle verplichtingen is voldaan. Deze jaarlijkse evaluatie vraagt slechts weinig werk als de basisaudit is opgemaakt. - Uitvoering saneringswerken In functie van de uitvoering van het saneringsplan en de prioriteitenlijst, zal (jaarlijks) een voldoende groot budget ter beschikking moeten gesteld worden. Een aantal werken kunnen vermoedelijk in eigen beheer uitgevoerd worden, maar als de nodige aanpassingen iets grotere werken inhouden, zal een aanbesteding moeten opgemaakt worden. De opvolging van de uitvoering is een taak van de milieudienst, de aanbestedingen zelf worden meestal opgemaakt door de administratief technische dienst.



- 62/88 -


Zoals hoger vermeld, is deze actie een onderdeel van de totale milieuaudit van de gemeentelijke inrichtingen waarbij ook andere thema’s (water, grondwater, lucht,…) worden geëvalueerd en omgezet in actieplannen. Het meest efficiënte is uiteraard om bij een doorlichting alle milieuaspecten samen te controleren en voor elk gebouw een totaal saneringsplan op te maken, waarin voor alle vastgestelde milieuproblemen een oplossing wordt voorzien. Ook bij de sanering zelf moet steeds nagegaan worden of bepaalde zaken niet best samen gerealiseerd kunnen worden. Een dergelijke aanpak beantwoordt uiteraard ook meer aan de principes van “geïntegreerd beleid”. Uiteraard dienen in het kader van geplande (verbeterings)werken reeds onmiddellijk de nodige saneringswerken in deze werken te worden geïntegreerd. Actiefiche Soort actie Inkadering


Project BO8 : doorlichting gemeentelijke inrichtingen: aspect bodem MINA 3 Project 8 Bodembescherming Project 39 Milieuvergunnngsbeleid Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008 Project 13 Evaluatie en ondersteuning van het beleid d.m.v. onderzoek VLAREM Gemeentebestuur Milieudienst, dienst gebouwen en openbare werken Gemeentelijke diensten 2005-2009 Planopmaak : 2500 euro Uitvoering saneringen : afhankelijk van de planning

ACTIE BO9. REDUCTIE GEBRUIK BESTRIJDINGSMIDDELEN DOOR GEMEENTE Situering van de problematiek De gemeente gebruikt bij het beheer van de eigen terreinen (wegen, parken, kerkhoven) nog steeds een zeker hoeveelheid pesticiden. Dit gebruik heeft uiteraard negatieve gevolgen voor het milieu. Door een andere aanpak van het groenbeleid kan de hoeveelheid pesticiden en zeker de hoeveelheid milieuschadelijke actieve stoffen worden verminderd. In het kader van de samenwerkingsovereenkomst en het decreet d.d. 21 december 2001 houdende de vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door openbare diensten in het Vlaamse Gewest, heeft de gemeente reeds 2 actieprogramma’s opgemaakt om te komen tot een vermindering van het pesticidengebruik. Doelstellingen - Voorbeeldfunctie gemeente inzake milieubewust handelen; - Het beperken negatieve gevolgen door het gebruik van bestrijdingsmiddelen; - Het voorkomen van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door het openbaar bestuur; - Het informeren en sensibiliseren van de inwoners rond pesticidengebruik; - Doordachte aanpak vanaf het ontwerp bij de aanleg van nieuwe infrastructuurswerken. Beschrijving van de actie - Opmaak actieprogramma’s reductieplan bestrijdingsmiddelen De gemeente Lubbeek kiest voor een stapsgewijze afbouw in het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Hiertoe zal het volgende actieprogramma’s opstellen : ∗ eerste actieprogramma (uitvoeringstermijn van 01-01-2004 tot 31-12-2004) : Æ Planningsdocument B (indiening vóór 01-06-2003) Æ Voor het volledige areaal d.i. volledige oppervlakte van terreinen (verhard, onverhard, groenzone) die eigendom zijn van de openbare dienst en/of onder het beheer van de dienst vallen, dienden acties te worden omschreven ter sensibilisatie van de medewerker (spoor 1) en ter uitvoering van de risico-evaluatie van bestrijdingsmiddelen (spoor 2). Daarnaast diende ook een inventaris van 2002 te worden opgenomen in dit eerste actieprogramma d.i. het huidige gebruik van bestrijdingsmiddelen voor verhardingen en groen in de gemeente en de huidige types van niet-chemisch beheer.



- 63/88 -


Æ Het planningsdocument B voor de gemeente Lubbeek werd integraal goedgekeurd door Aminal. De aantal acties hieruit ondermeer bijwonen van studiemomenten in het kader ‘Zonder is gezonder’ door de ploegbaas van de groendienst en de milieuambtenaar, en opleidingsmoment voor de arbeiders van de groendienst voor het correct gebruik van de sproeistoffen en de spuitapparaten, bijhouden van een inventaris van de sproeistoffen en de besproeide oppervlakten, nakijken van de bestrijdingsmiddelen volgens de POCER-index, … ∗ tweede actieprogramma (uitvoeringstermijn 01-01-2005 – 31-12-2008) : Æ Planningsdocument C (indiening vóór 01-04-2004) incl. kaart 1 :10 000 deelproject Æ Er dienen acties te worden omschreven ter uitvoering van spoor 3 (sensibilisatie burger), spoor 4 (beheer kruidgroei op verhardingen) en spoor 5 (beheer van groenzones) voor een deelproject (d.i. minimum 20% van het volledige areaal). Er moet rekening worden gehouden met volgende doelstellingen : Ö voor het beheer van kruidgroei binnen deelproject : geleidelijke invoering van nietchemisch beheer + communicatie met burger; Ö voor het beheer van groenzones binnen deelproject : beheer zonder bestrijdingsmiddelen + communicatie met burger. Æ Daarnaast dient ook een inventaris van 2003 te worden opgenomen in dit eerste actieprogramma. ∗ derde actieprogramma (uitvoeringstermijn tot 21-12-2014) : Æ Planningsdocument D (indiening vóór 01-04-2009); Æ Er dienen acties te worden omschreven voor de progressieve uitbreiding van het deelproject naar het volledig areaal (100%) : uitvoering spoor 3 (sensibilisatie burger) + spoor 4 (beheer kruidgroei op verhardingen) + spoor 5 (beheer van groenzones). - Uitvoering actieprogramma’s reductieplan bestrijdingsmiddelen ∗ inventaris biociden De ploegbaas van de groendienst houdt een inventaris van de gebruikte biociden bij (productnaam, concentratie, plaats, type ondergrond). Wekelijks bespreekt hij deze lijst met de groenambtenaar. Op deze manier heeft men een beter zicht op de bestrijdingsmiddelen die men reeds gebruikt heeft. Via de inventaris kunnen er ook veel sneller nieuwe ideeën ontstaan omtrent maatregelen die men zou kunnen nemen om het gehalte aan bestrijdingsmiddelen te verminderen. ∗ terugdringen aantal te behandelen oppervlakken De gemeente Lubbeek heeft het gebruik van biociden gedurende de laatste jaren reeds drastisch teruggedrongen en is van plan dit nog meer te doen. Waar mogelijk wordt het gebruik van biociden vermeden. De gemeente hanteert een aantal principes die voor haar belangrijk zijn : Æ geen chemische bestrijdingsmiddelen voor het onkruidvrij houden van paden, wegen en verhardingen in parkgebieden, natuurgebieden en natuurreservaten; Æ geen gebruik van biociden achter de boordsteen, achter voetpad of fietspad (wegbermdecreet); Æ manueel verdelgen van distels in wegbermen en natuurgebieden (voor de bloei); Æ maximaal gebruik van houtsnippers onder beplantingen en in perken om onkruidgroei te beletten; Æ rekening houden met de gevoeligheid van de planten voor ziekte- en insectenaantastingen bij de keuze van beplantingen; Æ waar mogelijk gebruik maken van bodembedekkers voor openbare aanplantingen. Het terugdringen van het aantal te behandelen oppervlakken werd en wordt onder andere gerealiseerd door de totale hoeveelheid gebruikte actieve stof te verminderen, door het beredeneerd inzetten van bestrijdingsmiddelen en door een doordachte planning. Succesvolle chemische bestrijding hangt hoofdzakelijk af van de juiste productkeuze, het spuiten op het juiste moment met de juiste dosis en het inzetten van goed afgestelde spuitapparatuur. ∗ sensibilisatie In het kader van een duurzaam gemeentelijk beleid is het sensibiliseren en informeren van de verschillende doelgroepen (bevolking / scholen / …) van groot belang. Om hieraan tegemoet te komen, verschijnen er op regelmatige basis artikels in het infoblad InfoLubbeek, dat huis-aanhuis worden bedeeld waardoor het doelgroepenbereik zeer ruim is. Daarnaast werd in 2003 gedurende 3 weken een infopaneel geplaatst in de inkomhal van het gemeentehuis en tijdens de Lubbeekse Milieubeurs. Deze initiatieven dienen uiteraard verder gezet te worden.



- 64/88 -



Taak/project BO9 : opmaak en uitvoering actieprogramma’s reductieplan bestrijdingsmiddelen MINA 3 Project 5 Beleid milieugevaarlijke stoffen provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008

Wetgeving

Initiatiefnemer Betrokkenen Doelgroepen Planning Kost

Project 3 Reductie bestrijdingsmiddelen

EG-richtlijn : 76/464/EG : voorkoming watervervuiling (met pesticiden) 91/414/EG, 93/71/EG, 94/37/EG en 94/79/EG : erkenning pesticiden 98/8/EG : gebruik biociden Wet van 11-07-69 en KB 5-06-75 betreffende de bestrijdingsmiddelen en grondstoffen voor landbouw, tuinbouw, bosbouw en veeteelt Decreet van 21-12-2001 houdende vermindering van het gebruik van bestrijdingsmiddelen door openbare besturen in het Vlaamse Gewest Vlaams Gewest Openbare besturen Gemeentebestuur en burgers Opmaak actieplannen : 2003-2009 Uitvoering : 2003-2014 De opmaak van de actieprogramma’s zit vervat in het takenpakket van de intergemeentelijke duurzaamheidsambtenaar. Uitvoering : meerkost t.o.v. huidig beheer

ACTIE BO10. TOEVOEGEN CLAUSULE IN STANDAARDBESTEK 250 VAN WEGEN OM GEBRUIK VAN VERONTREINIGDE GRONDEN UIT TE SLUITEN Situering van de problematiek Het aan- of afvoeren van grond is een activiteit waaraan risico’s kunnen verbonden zijn. Om problemen die hieruit voortkomen te vermijden, zal men in het standaardbestek 250 een bijkomende clausule opnemen. Deze clausule bepaalt dat de aannemers bij aanvoer verplicht zijn om een bewijs van herkomst en bruikbaarheid te leveren. Anderzijds dient de aanbestedende overheid het bewijs te leveren van de herkomst en kwaliteit van de grond die wordt afgevoerd buiten de werkzone. Doelstellingen Vermijden dat verontreinigde grond in- of uitgevoerd wordt in de gemeente. Beschrijving van de actie Aan het standaardbestek 250 van wegen zal er een clausule toegevoegd worden waarin vermeld staat dat de aannemers verplicht zijn een bewijs te tonen waarin de herkomst en de bruikbaarheid van de grond zijn opgenomen. In dit kader heeft de Vlaamse Regering de wetgeving inzake grondverzet goedgekeurd en is van kracht vanaf 1 januari 2004. Verder voorziet de Vlaamse Regering een systeem van tijdelijke opslagplaatsen. Actiefiche Soort actie Inkadering


Taak BO10 : toevoegen clausule in standaardbestek 250 om gebruik van verontreinigde gronden uit te sluiten MINA 3 Project 6 Bodemsanering Project 8 Bodembescherming Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008 Project 3 Reductie verspreiding van milieugevaarlijke stoffen VLAREM, Bodemdecreet, VLAREBO hfdst X Vlaams Gewest OVAM, erkende bodemdeskundigen en bodembeheerorganisatie Gemeentelijke diensten en firma’s van grondwerken Vanaf 2004



- 65/88 -


C. Luchtverontreiniging C.1. INVENTARISATIE De gevolgen van luchtverontreiniging op lokaal niveau bekijken is zeer moeilijk, aangezien de meest urgente vormen van luchtverontreiniging een mondiaal en continentaal karakter hebben. Het is echter wel zo dat er binnen de gemeente verscheidene antropogene verontreinigingsbronnen aanwezig zijn die al dan niet rechtstreeks bijdragen tot luchtverontreiniging. Het milieubeleidsplan zal zich dan ook voornamelijk toespitsen op deze verontreinigingsbronnen.

C.1.1. Samenstelling van de lucht en opbouw dampkring Onderstaande tabel geeft de gemiddelde samenstelling van zuivere droge lucht. Zoals men kan afleiden, zijn zuurstof en stikstof de twee belangrijkste componenten van lucht. Op ozon na, is de gemiddelde samenstelling van droge lucht nagenoeg constant tot op 80 km hoogte. Lucht bevat overigens van nature uit nog water, stofdeeltjes, stuifmeel, pollen en micro-organismen. De dampkring is ingedeeld in verschillende lagen : - troposfeer : van 0 tot 15 km; - stratosfeer : van 15 tot 50 km; waarvan ozonlaag : van 20 tot 40 km; - ionosfeer : van 50 km en verder : - mesosfeer van 50 tot 80 km; - thermosfeer van 80 km en verder. Samenstelling lucht Stof Stikstof Zuurstof Koolstofdioxide Waterstof Ozon

Symbool N2 O2 CO2 H2 O3

Aandeel in volume (%) 78,08 20,93 0,0335 0,00005 0,00001 - 0,00004

Stof Methaan Lachgas edelgassen : argon overige edelgassen

Symbool CH4 N2O Ar Ne, He, Kr, Xe

Aandeel in volume (%) 0,00022 0,0001 0,93 0,0024 (0,0018; 0,0005) (0,0001; 0,000008

In eerste instantie is de troposfeer en in mindere mate de stratosfeer van belang met betrekking tot luchtverontreiniging. Verontreinigde lucht kan gedefinieerd worden als lucht waarvan de samenstelling door de aanwezigheid van vreemde of door de overmatige aanwezigheid van natuurlijke bestanddelen zodanig afwijkt van de normale samenstelling dat er schade kan ontstaan voor het welzijn of de gezondheid van de mens, voor vegetatie, materialen, …

C.1.2. Luchtverontreiniging Luchtverontreiniging is een zeer complex gegeven. Er is niet alleen de uitstoot van verontreinigende stoffen die leiden tot luchtvervuiling; door de aanwezigheid van bepaalde verontreinigende stoffen kunnen ook chemische en fysische processen optreden die leiden tot andere problemen (secundaire luchtverontreinigende stoffen). Afhankelijk van de aard van de vervuiling spreken we over : verzuring : Verzuring staat voor de gezamelijke effecten van zwavel- en stikstofhoudende verbindingen die via de atmosfeer worden aangevoerd en waaruit zuren (zwavelzuur en salpeterzuur) gevormd kunnen worden. Deze verbindingen zijn afkomstig van de uitstoot van de gassen zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NO, en NO2, samen NOx) en ammoniak (NH3). broeikaseffect : In de atmosfeer zijn gassen aanwezig die de invallende zonnestraling wel doorlaten maar de uitgezonden straling van de opgewarmde aarde gedeeltelijk opnemen. De belangrijkste broeikasgassen zijn waterdamp (H20), koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4). De aanwezigheid van verhoogde concentraties van broeikasgassen (CO2, CH4, N2O (lachgas), CFK’s (chloorfluorkoolwaterstoffen), ...) in de lucht verhoogt het “broeikaseffect” van de atmosfeer. Op mondiaal vlak is de uitstoot van deze gassen verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde. Dankzij dit broeikaseffect bedraagt de gemiddelde aardtemperatuur 15°C in plaats van -18°C. Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek

Hoofdstuk 5 : Hinder en verontreinigingen - Luchtverontreiniging

- 66/88 -


aantasting ozonlaag : In de troposfeer is ozon een vorm van luchtverontreiniging (cfr. fotochemische luchtverontreiniging) maar in de stratosfeer vormt ozon een beschermend schild tegen de schadelijke UV(B)-straling van de zon (de stratosferische ozonlaag). De verdunning of de aantasting van de stratosferische ozonlaag is het gevolg van de emissies van bepaalde chloor- en broomhoudende verbindingen waardoor de filtrerende werking m.b.t. de UV-stralen vermindert. NO2 + O3 + zonlicht ⇔ O3 + NO fotochemische smogvorming : Fotochemische luchtverontreiniging is de verontreiniging van de onderste luchtlagen van de atmosfeer met chemische stoffen als ozon (O3), peroxyacetylnitraat (PAN), stikstofdioxide (NO2), waterstofperoxide (H2O2) en andere stoffen die een oxiderende werking hebben. Deze stoffen ontstaan in aanwezigheid van stikstofoxiden (NOx) en vluchtige organische stoffen (VOS), onder invloed van zonlicht op warme dagen. Het is een complex proces waarbij de intensiteit van de zonnestraling en de temperatuur een rol spelen. Fotochemische luchtverontreiniging wordt ook omschreven als zomersmog. De smog is schadelijk voor de gezondheid, vooral voor mensen met ademhalingsproblemen. Ozon berokkent schade aan de vegetatie door een verminderde opbrengst van landbouwgewassen en een verstoring van bossen en andere ecosystemen. verspreiding milieugevaarlijke stoffen : Milieugevaarlijke stoffen zoals zware metalen, bestrijdingsmiddelen, vluchtige organische stoffen (VOS), producten van onvolledige verbranding (PAK’s, dioxines, CO e.a.) en asbest kunnen door hun aanwezigheid ernstige problemen opleveren voor mens en milieu, veelal op middellange termijn. Menselijke activiteiten zorgen voor een verspreiding van milieugevaarlijke stoffen naar de verschillende milieucompartimenten. Naast de hierboven vermelde meer mondiale vervuilingproblematiek, zijn er ook vervuilingsproblemen die meer van lokale aard zijn : geurhinder : Geurhinder is een moeilijk te controleren en te beoordelen vorm van luchtverontreiniging. Geurhinder is immers moeilijk kwantificeerbaar en identificeerbaar : een ganse waaier aan stoffen kunnen de oorzaak zijn en vaak reeds bij zeer lage concentraties. Hierbij komt nog dat geur meestal door een mengsel van diverse stoffen wordt veroorzaakt, waarbij sommige individuele stoffen soms een andere geur of zelfs geen geur hebben. Bovendien is geurhinder vaak van korte duur zodat men bij een oproep voor het uitvoeren van metingen vaak te laat komt. Geurhinder is ook eerder een gezondheidsstorende factor dan een ziekteveroorzaker. Hierdoor is geurhinder ook deels een subjectief gegeven. Wat de ene ervaart als geurhinder is voor de andere niet of nauwelijks storend. De perceptie is deels afhankelijk van de persoonlijke situatie (houding tegenover de stankbron, ervaring, …). verbranden van afval : Het zelf verbranden van (tuin)afval leidt tot min of meer dezelfde emissies als de gecontroleerde verbranding in huisvuilverbrandingsovens. Zo is er CO2- en CO-vorming en dus een beperkte bijdrage tot het broeikaseffect. Anders dan in de ovens is er echter ook directe hinder door de rook en geur voor de onmiddellijke omgeving. Ook bevat de rook relatief grote concentraties aan zeer schadelijke stoffen zoals o.a. dioxines en zoutzuur, zeker als er ook materiaal van plastic (voornamelijk PVC) verbrand wordt.

C.1.3. Verontreinigingsbronnen Afhankelijk van de aard van de emissie zullen bepaalde sectoren meer of minder belangrijk zijn. In onderstaande tekst wordt een overzicht gegeven van de voornaamste emissies in de lucht en de sectoren die het meest verantwoordelijk zijn voor deze emissies. C.1.3.1. Verzurende emissies Verzuring is het gevolg van verontreinigde stoffen in de lucht, meer bepaald stoffen die zuren kunnen vormen. De emissie van stoffen zoals zwaveldioxide (SO2), stikstofoxiden (NO, en NO2, samen NOx), ammoniak (NH3) en hun reactieproducten kan leiden tot een verzuring van het milieu. De chemische en fysische omzettingen gebeuren langzaam waardoor de stoffen zich honderden kilometers kunnen verplaatsen vooraleer zij uit de atmosfeer verwijderd zijn. De verzurende depositie heeft niet enkel invloed op ecosystemen (afsterven van bomen, verzuren van meren, aantasting visbestanden, …), maar ook op materialen, monumenten en de economie. Verzuring verstoort de samenstelling van atmosfeer, oppervlaktewater en bodem. Meer dan de helft van de verzurende depositie in Vlaanderen is afkomstig van emissies buiten het Vlaams Gewest. Omgekeerd slaan heel wat Vlaamse verzurende deeltjes in onze buurlanden neer. Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek


- 67/88 -


Verzuring is een grensoverschrijdend probleem en vraagt om een internationale aanpak. België en Frankrijk hebben samen het EXPER/PF-project (Exposition des Populations de l’Eurorégion aux polluants atmosphériques: les cas des Poussières Fines) opgestart. Het doel van het project is het ontwikkelen van een werkinstrument dat toelaat de luchtkwaliteit in de regio Nord-Pas-de-Calais in Frankrijk en Vlaanderen beter te evalueren. Een databank zal worden opgesteld met interregionale gegevens inzake luchtverontreiniging. VMM helpt bij de uitvoering van deze meetcampagnes. De totale potentiële verzurende emissie is in de periode 1990 – 2002 gedaald met 42%. Dit is vooral toe te schrijven aan een lager zwavelgehalte in diverse brandstoffen. In onderstaande figuren is het procentueel aandeel van de diverse sectoren weergegeven : t.o.v. 1990 is het relatieve aandeel van de elektriciteitscentrales en de industrie in de potentiële verzurende emissie gedaald terwijl het relatieve aandeel van de landen tuinbouw en het wegverkeer in de potentiële verzurende emissie is gestegen (zie Figuur 5.1). Potentiële verzurende emissies Land- en tuinbouw Warmtekrachtkoppelingsindustrie Gebouwenverwarming Raffinaderijen Verkeer Elektriciteitscentrales Industrie

1990 (in %) 33 0 4 9 15 19 20

2002 (in %) 35 0 7 9 19 11 19

(Bron: Lozingen in de lucht 1990-2002, Vlaamse Milieumaatschappij)

Figuur 5.1. : Aandeel (%) van de verschillende industriële sectoren in de totale potentiële verzurende emissie in Vlaanderen (1990, 2002).



- 68/88 -


C.1.3.2. Broeikasgassen In de atmosfeer zijn gassen aanwezig die de invallende zonnestraling doorlaten maar de teruggekaatste straling van het opgewarmde aardoppervlak opnemen. Dit fenomeen heeft het broeikaseffect naar analogie van de werking van glas in een serre. De voornaamste broeikasgassen zijn waterdamp (H2O), koolstofdioxide (CO2) en methaan (CH4). De concentratie broeikasgassen in de atmosfeer is over de laatste 50 jaar waarneembaar toegenomen als gevolg van menselijke activiteiten. Grote hoeveelheden broeikasgassen komen in de atmosfeer terecht door verbranding van fossiele brandstoffen (CO2 en N2O), veeteelt (CH4 en N2O), afvalverwerking (CH4) en chemische processen in de industrie (N2O). Daarnaast dragen stoffen zoals chloorfluorkoolwaterstoffen (CFK’s) en hun vervangproducten (HFK’s, PFK’s) en SF6 eveneens bij tot het broeikaseffect (F-gassen). De totale broeikasgasemissie is in de periode 1990 – 2002 toegenomen met ongeveer 10%. Figuur 5.2. : Aandeel (%) van N2O, CH4 en CO2 in de totale broeikasgasemissie in Vlaanderen (1990, 2002).

CO2 vertegenwoordigt het grootste aandeel, namelijk 84%; gevolgd met 9% N2O en 7% CH4 (gegevens VMM, 2002).



- 69/88 -


Broeikasgasemissie Elektriciteitscentrales Industrie Warmtekrachtkoppelingsindustrie Compostering Afvalwaterbehandeling Gasdistributie Medische toepassingen Caprolactamproductie Storten van afval Land- en tuinbouw Salpeterzuurproductie Natuur en landbouwgrond Raffinaderijen Veeteelt Verkeer Gebouwenverwarming

1990 (in %) 21 24 0 0 0 0 0 0 2 3 8 4 5 6 15 17

2002 (in %) 17 24 2 0 0 0 0 0 1 2 7 4 6 5 18 18

(Bron: Lozingen in de lucht 1999-2002, Vlaamse Milieumaatschappij)

Figuur 5.3. : Aandeel (%) van de verschillende (industriële) sectoren in de totale broeikasgasemissie (excl. F-gassen) in Vlaanderen (1990, 2002).



- 70/88 -


C.1.3.3. Ozonafbrekende stoffen De straling van de zon die op de aarde invalt, is verdeeld over verschillende golflengtes. Hoe kleiner de golflengte (uitgedrukt in nm), hoe groter de energie-inhoud van de straling en hoe groter de biologische schade die ze kan veroorzaken. Zo heeft ultraviolette straling (UV) een kleine golflengte en is schadelijk voor organismen. Er zijn 3 categorieën in de UV-straling: UV-A (320-400 nm), UV-B (280-320 nm) en UV-C (200-280 nm). Ongeveer 90% van de ozon in de atmosfeer bevindt zich in de stratosfeer. Deze laag is algemeen bekend als de stratosferische ozonlaag en vormt een beschermend schild tegen de schadelijke UV-Ben de UV-C-straling van de zon. Als gevolg van de emissies van bepaalde chloor- en broomhoudende verbindingen wordt deze ozonlaag aangetast. De belangrijkste ozonafbrekende stoffen zijn : chloorfluorkoolstoffen (CFK’s), halonen of broomfluorkoolstoffen, broomfluorkoolwaterstoffen (HBFK4s) tetrachloorkoolstof, 1,1,1-trichloorethaan, methylbromide en chloorfluorkoolwaterstoffen (HCFK’s). Deze ozonafbrekende stoffen worden/werden door de mens gebruikt bij verscheidene toepassingen : als blaasmiddel en koelmiddel (CFK’s (vroeger) en HCFK’s), brandbestrijdingsmiddel (halonen), solvent (CFK’s (vroeger) en HCFK’s), ontsmettingsmiddel (methylbromide) en als drijfgas (CFK’s). Ozonafbrekende stoffen die nu vrijkomen, bereiken de stratosfeer pas na jaren en blijven daar geruime tijd aanwezig. De verdunning van de ozonlaag die nu wordt vastgesteld is dus het resultaat van emissies uit het verleden en de maatregelen die we nu nemen tot herstel van de ozonlaag zullen pas in een later decennium het gewenste effect teweegbrengen. De verdunning van de ozonlaag leidt tot een toename van de hoeveelheid UV-B- en UV-C-straling die het aardoppervlak bereikt. Dit heeft een negatief effect op de gezondheid (oogaandoeningen – huidkanker); op planten (dalende opbrengst); op aquatische ecosystemen (vermindering planktonproductie). Sinds enkele jaren geldt er een verbod op het gebruik van bepaalde (harde) CFK’s en tegen 2020 moet de productie en het gebruik van alle CFK’s verboden zijn. Het probleem dat zich echter nog altijd stelt, is de verwijdering van CFK’s uit bestaande producten o.a. oude koelkasten. De ozonafbrekende emissie is afgenomen in de periode 1995 – 2001. CFK’s vertegenwoordigen het grootste aandeel. C.1.3.4. Fotochemische stoffen Fotochemische luchtverontreiniging is de verontreiniging van de omgevingslucht met chemische stoffen als ozon (O3), peroxyacetylnitraat (PAN), stikstofdioxide (NO2), waterstofperoxide en andere stoffen die een oxiderende werking hebben. Deze stoffen ontstaan voornamelijk in aanwezigheid van stikstofoxiden en (niet-methaan) vluchtige organische stoffen (NMVOS), onder invloed van zonlicht op warme dagen. Vluchtige organische stoffen komen in de omgevingslucht terecht door verbranding of verdamping van brandstoffen of door verdamping van oplosmiddelen (in verven, ontvetters, ontvlekkers, enz.). Stikstofoxides worden gevormd door verbranding van brandstoffen. CO en methaan (CH4) hebben eveneens, zij het in mindere mate, een invloed op de ozonvorming. O3 (troposferisch) geldt als representatieve stof voor de fotochemische verontreiniging. Ozon verstoort de ademhalingsfunctie bij de mens, vermindert de opbrengst van landbouwgewassen en verstoort bossen en ecosystemen. Wel is de totale potentiële ozonemissie afgenomen sinds 1990. Andere stoffen irriteren de ogen en slijmvliezen en doen hoesten. De stijgende achtergrondconcentratie leidt ook tot een steeds verdere aantasting van gebouwen en materialen. Aan welke sectoren de NMVOS specifiek te wijten is, blijkt uit het procentueel aandeel van de verschillende sectoren tot de totale potentiële NMVOS-emissie (figuur 5.4) : het zijn hoofdzakelijk het wegverkeer en de industrie (proces-emissies) die verantwoordelijk zijn voor de vorming van de totale potentiële NMVOS-emissie.



- 71/88 -


Figuur 5.4. : Aandeel (%) van de verschillende (industriële) sectoren NMVOS-emissies in Vlaanderen (1990, 2002).

(Bron : Lozingen in de lucht 1990-2002, Vlaamse Milieumaatschappij)

Het relatieve aandeel in de totale potentiële NMVOS-emissies van het verkeer is gedaald, terwijl NMVOS geproduceerd door de huishoudens, de natuur en de verbrandingsprocessen is gestegen. C.1.3.5. Milieugevaarlijke stoffen Milieugevaarlijke stoffen zoals zware metalen, producten van onvolledige verbranding (PAK’s, dioxines, CO e.a.), bestrijdingsmiddelen, vluchtige organische stoffen (VOS) en asbest kunnen door hun aanwezigheid ernstige problemen opleveren voor mens en milieu, veelal op middellange termijn. Zware metalen Zware metalen, welke toxisch zijn voor de mens, zoals kwik, lood, zink e.d. worden in de lucht verspreid in de vorm van stofdeeltjes (aërosolen). Grote of zware deeltjes van enkele µm vallen snel op de bodem in de nabijheid van de emissiebron. Kleine deeltjes van 1 µm of minder kunnen echter meegevoerd worden met de lucht en ver van de bron op de bodem terechtkomen. Emissiebronnen van zware metalen zijn de ferro- en non-ferro-industrie, de verbranding van afval en het wegverkeer. Dit wegverkeer heeft een groot aandeel met betrekking tot de emissie van cadmium, koper, lood, nikkel en zink.



- 72/88 -


Producten van onvolledige verbranding Verbrandingsprocessen zetten energie vrij door brandstof te oxideren met zuurstof uit de lucht. Deze chemische reactie leidt in principe tot de producten water en koolstofdioxide. In de praktijk verlopen verbrandingsprocessen vaak onvolledig wat gepaard gaat met de vorming van talrijke en diverse producten van onvolledige verbranding (POV). De voornaamste, vanwege hun toxiciteit en/of persistentie, zijn koolstofmonoxide (CO), de polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK) en dioxines. De CO-emissie wordt grotendeels veroorzaakt door wegverkeer en industrie. CO werkt in op het zenuwstelsel en hoge concentraties leiden tot bloedveranderingen en zuurstofgebrek van organen. PAK’s (Polycyclische Aromatische Koolwaterstoffen) is een verzamelnaam voor wel 500 verbindingen die ontstaan bij de verbranding van alle koolwaterstoffen, van cellulose of ander plantaardig materiaal (b.v. in houtkachels), en bij het roosteren van voedsel en het roken van sigaretten. PAK’s kunnen kankers doen ontstaan in het spijsverteringsstelsel en in de longen. Dioxines is een verzamelnaam van 210 verschillende stoffen met als basisstructuur twee benzeenringen die met 1 of 2 zuurstofatomen aan elkaar verbonden zijn en 1 tot 8 chlooratomen bevatten. Dioxines ontstaan uit de onvolledige verbranding van organisch materiaal in aanwezigheid van een chloorbron en kunnen nadelige effecten veroorzaken op verschillende systemen van het lichaam. Figuur 5.5. : Aandeel (%) van de verschillende (industriële) sectoren in de CO-emissies in Vlaanderen (1990, 2002).


Het relatieve aandeel in de totale potentiële CO-emissies van het verkeer is gedaald, terwijl deze van de industrie snel is toegenomen.



- 73/88 -


Omtrent de PAK-emissie zijn er nog te weinig gegevens om het verloop in functie van de tijd weer te geven. ‘Dioxines’ is een verzamelnaam voor een groep van in totaal 210 tricyclische, planaire, aromatische structuren waarop waterstoffen worden vervangen door chlooratomen. Dioxines met 1 tot 3 chlooratomen worden niet als toxisch beschouwd. Er zijn 17 structuren die aanzien worden als zijnde toxisch. Figuur 5.6. : Aandeel (%) van de verschillende (industriële) sectoren in de dioxine-emissies in Vlaanderen (2002).


Asbest Asbest is een vezelachtig mineraal dat in de natuur voorkomt en is opgebouwd uit microscopisch kleine vezels. De grondstof komt voor in de bodem en is eenvoudig te ontginnen uit asbestmijnen. Asbest was vanaf de 2e wereldoorlog tot in de jaren 1980 erg populair in de woningbouw. De grondstof heeft uitstekende fysische en chemische eigenschappen : sterk, slijtvast, hittebestendig, isolerend, bestand tegen zuren en basen, … Asbest is inmiddels verboden en niet meer te koop. Het risico van asbest schuilt in het inademen van de kleine vezels. Asbestose is op zich niet dodelijk maar men kan moeilijk ademen en men heeft een verhoogde kans op longen hartproblemen. C.1.3.6. Emissie geurstoffen Bronnen van geurhinder kunnen allerlei zijn bv. landbouwactiviteiten zoals het uitvoeren van mest op het land, het gebruik van verfproducten en andere chemische (oplos)middelen, al dan niet voor huishoudelijk gebruik, riolering, open grachten en waterzuiveringsinstallaties, … Voor meer details wordt verwezen naar het deel ‘geurhinder’.



- 74/88 -


C.1.4. Luchtkwaliteit in de gemeente In tegenstelling tot bijvoorbeeld de waterlopen is het zeer moeilijk om een éénduidig beeld te geven van de kwaliteit van de lucht in een gemeente (immissiegegevens), evenals van de omvang van de emissies. De immissiegegevens hebben normaal betrekking op de lucht waarmee de mensen, dieren, planten e.d. rechtstreeks in contact komen, m.a.w. de lucht die ingeademd wordt. Gezien de luchtvervuiling voornamelijk een mondiaal probleem is, zal de kwaliteit van de lucht in een landelijke gemeente als Lubbeek in de eerste plaats bepaald worden door de globale mondiale uitstoot en meer specifiek door de uitstoot in de globale Europese regio waarin België is gelegen. Specifieke gemeentelijke meetgegevens zijn nauwelijks beschikbaar, maar de Vlaamse Milieumaatschappij (VMM) heeft wel een beeld van de algemene kwaliteit van de lucht in Vlaanderen; dit op basis van meetgegevens, afkomstig van hun meetnetwerk. De metingen zijn er op gericht een paar belangrijke parameters te bepalen die een algemene indruk geven van hoe het gesteld is met de kwaliteit van de lucht die we dagelijks inademen. Naast effectieve metingen steunt de globale evaluatie van de luchtkwaliteit vooral op statistische gegevens, zodat de gegevens van de VMM enkel een algemeen beeld van de luchtkwaliteit weergeven en dus minder bruikbaar zijn op gemeentelijk niveau.

C.1.5. Lokale emissiebronnen Zoals we hierboven hebben gezien, zijn er meerdere emissiebronnen van allerhande schadelijke stoffen. Aangezien we de emissies bij de bron willen aanpakken, zal er eerst bekeken worden wat per stof de oorzaken van de verschillende emissies zijn. Vermits er in de gemeente geen belangrijke industriële activiteiten aanwezig zijn met een belangrijke emissie van luchtvervuilende stoffen, kunnen in de gemeente meer en minder belangrijke doelgroepen onderscheiden worden. C.1.5.1. Bevolking Gebouwenverwarming De emissies zijn deels inherent aan de activiteit (verbranding van fossiele brandstoffen), deels te wijten aan het gebruik van verouderde of slecht onderhouden installaties waarbij de verbranding niet optimaal meer verloopt. Daarom moet er enerzijds getracht worden om het verbruik van vervuilende fossiele brandstoffen terug te dringen. Dit kan door over te schakelen op milieuvriendelijkere fossiele brandstoffen zoals aardgas maar vooral door een rationeler energieverbruik (REG). Zo is aardgas, uitgezonderd wat CO2-emissie betreft, milieuvriendelijker dan stookolie of steenkool. De emissie van VOS is beperkt en ontstaat niet bij het verbranden zelf maar vooral bij het vullen van stookolietanks. Op Vlaams niveau blijkt gebouwenverwarming ook een belangrijke emissiebron voor dioxines te zijn, zelfs belangrijker dan de emissies van de afvalverbrandingsovens. Vermits de vorming van dioxines een gevolg is van een verbranding (van brandstof) op een te lage temperatuur zal bij slecht functionerende verbrandingsketels er een relatief grotere emissie zijn. Het naleven van de verplichte jaarlijkse onderhoudsbeurt kan hierbij reeds tot een reductie leiden. Niet alle burgers zijn op de hoogte van deze onderhoudsverplichting of leven deze verplichting consequent na. In onderstaande tabel wordt een overzicht gegeven van de CO2-, CO-, NOx (NO2)-, NMVOS-, stof-, PM10-, SO2-, Pb-, CH4- en N2O-emissies door huishoudens in de gemeente Lubbeek voor 2001 (gegevens VMM, Lozingen in de lucht, 2001).

Lubbeek

CO2

CO

ton 31

ton 77

NOx (NO2) ton 22

NMVOS

Stof

PM10

SO2

PB

CH4

N2O

ton 13

ton 4

ton 3

ton 41

kg 2

ton 2

ton 5

De gemeente is ook zelf eigenaar/gebruiker van meerdere gebouwen. Ook hier kan de gemeente een voorbeeldfunctie stellen. Uiteraard moet de verwarming van de eigen gebouwen dan ook op een rationele manier gebeuren. Dit vergt een voorafgaand grondig onderzoek van alle gebouwen (energie-audit) i.s.m. de duurzaamheidsambtenaar en de energiemaatschappij (PBE), die hiervoor ondersteuning voorziet.



- 75/88 -


In Lubbeek wordt een energieboekhouding bijgehouden voor 5 gemeentelijke gebouwen (cfr. hoofdstuk energie). Wat de verwarming betreft, worden in Lubbeek al verschillende gemeentelijke gebouwen verwarmd met aardgas, o.a. het gemeentehuis en de feestzaal Santro. Ook de nieuwe gemeentelijke werkplaats is voorzien van aardgasverwarming. Gebruik van huishoudelijke producten Zoals eerder reeds vermeld, draagt het gebruik van diverse huishoudelijke producten (vb. verf, textielreinigingsmiddelen, spuitbussen allerhande) relatief in belangrijke mate (11 %) bij tot de totale emissie van VOS. De enige manier waarop men deze emissies kan terugdringen is door enerzijds milieuvriendelijke alternatieven aan te bieden en anderzijds door het koopgedrag van de burgers te veranderen. Hier is dus een belangrijke rol weggelegd voor de producenten van huishoudelijke producten (aanbod VOS-vriendelijke alternatieven) en voor sensibilisatie, ook door de gemeente. Verbranden van afval Deze vorm van (illegale) luchtvervuiling draagt niet alleen bij tot de mondiale vervuiling, op lokaal vlak is vooral de onmiddellijke hinder (rook en geur) zeer storend. Het betreft hier niet alleen het verbranden van afval in de tuin maar ook het verbranden van afval in een allesbrander. Onvoldoende inzicht in de milieugevolgen, maar ook het duurder worden van de huisvuilophaling zijn hiervan mede de oorzaak. De juiste omvang van dit probleem in de gemeente kan moeilijk bepaald worden, maar een aantal aanwijzingen (klachten, aanwezigheid van verbrandingston in tuinen, …) wijzen er toch op dat dit nog regelmatig gebeurt. Bovendien gaan mensen vaak om allerlei redenen niet vlug over tot het melden van sluikstoken. Naast intensieve en blijvende sensibilisatie om te komen tot een mentaliteitsverandering, kan ook het consequent optreden en beboeten van overtredingen bijdragen tot het verminderen van de problematiek. In Lubbeek zijn er relatief weinig klachten omtrent het verbranden van afval. C.1.5.2. Vervoer en verkeer Zoals uit de algemene cijfers blijkt, stijgt het aandeel van verkeer en vervoer in de emissie van de meeste stoffen. Specifiek voor de emissie van VOS en NOx is het verkeer zeer belangrijk. In een landelijke gemeente is dit aandeel meestal groter dan het gewestelijk gemiddelde. De impact van gemeentelijke maatregelen is op dit vlak beperkt. De meest effectieve maatregelen moeten immers op een hoger niveau genomen worden : verlaging van het zwavelgehalte in diesel, installatie van katalysatoren in motoren, vermindering gebruik van de wagen, beter openbaar vervoer, controle voertuigen, … De gemeentelijke inbreng beperkt zich voornamelijk tot sensibilisatie (stimulering openbaar vervoer, beïnvloeding rijgedrag, …). Ook het opstellen van een milieuvriendelijk mobiliteitsplan met inbegrip van het herinrichten van straten en wegen kan bijdragen tot het (lokaal) verminderen van het autoverkeer. Ook de mobiliteit van het eigen personeel kan op een meer milieuvriendelijke wijze georganiseerd worden. De gemeente heeft in de eerste plaats een voorbeeldfunctie. C.1.5.3. Veeteelt en landbouw De veeteeltsector is een belangrijke emissiebron van ammoniak en in beperkte mate van methaan. Deze emissie is ook een oorzaak van geurhinder, wat plaatselijk tot probleemsituaties kan leiden.



- 76/88 -


C.1.5.4. Luchtemissies door bedrijfsactiviteiten Naast de emissie die ontstaat bij het verwarmen van de bedrijfsgebouwen (vergelijkbaar met deze van particuliere verwarming) veroorzaken sommige bedrijfsactiviteiten een specifieke emissie. Hieronder worden de voor een landelijke gemeente voornaamste emissies kort besproken : Garages/benzinestations Zowel bij het vullen van de houders als bij het tanken door wagens is er risico op emissie van vluchtige organische stoffen (VOS) in de atmosfeer. Vooral bij benzine met een kookpunt vanaf 38 graden is dit dampverlies niet verwaarloosbaar, zeker niet bij hoge temperaturen in de zomermaanden. Daarnaast moet er ook rekening gehouden worden met de zogenaamde morsverliezen bij het tanken. Dit morsverlies is voornamelijk het gevolg van het druppelen van het benzinepistool, het terugspatten van benzine en het overvullen van de tank van de wagen met uitstroom van koolwaterstoffen tot gevolg. Een belangrijk deel van deze benzine verdampt eveneens. Inzake de beheersing van de uitstoot van vluchtige organische stoffen bij de opslag en verlading van benzine zijn een aantal bepalingen opgenomen in VLAREM II. Zo dient er ter hoogte van de vulpunten van de opslaginstallaties voor benzine een damprecuperatiesysteem fase 1 te worden voorzien. Dit systeem zorgt ervoor dat de dampen die verplaatst worden door het vullen van de opslaginstallaties worden teruggevoerd naar de mobiele tank van waaruit de benzine wordt geleverd. Vulwerkzaamheden mogen alleen plaatsvinden als deze voorzieningen aanwezig zijn en naar behoren werken. De tankwagen neemt ze mee voor verwerking (meestal verbranding). Daarnaast dient het afleveren van benzine aan motorvoertuigen te gebeuren via een damprecuperatiesysteem fase 2. Dit damprecuperatiesysteem fase 2 zorgt ervoor dat de verdrongen dampen bij het vullen van de autotank niet meer rechtstreeks in de atmosfeer worden geloosd maar direct aan het vulpistool opgevangen en afgevoerd worden naar de ondergrondse opslagtanks. Het aanbrengen van verf op een wagen bij het uitvoeren van herstellingsmaatregelen aan het koetswerk e.d. geeft eveneens aanleiding tot emissies van VOS. Het gebruik van verf kan eveneens aanleiding geven tot geurhinder (emissie oplosmiddelen) in de directe omgeving van de garage. Inzake luchtverontreiniging zijn volgende bepalingen van VLAREM van belang inzake de vergunningsplichtige spuitcabines : de aan de bron mechanisch afgezogen dampen en nevels, naverbrand of gefilterd hetzij door een watergordijn, hetzij door droge filters, hetzij door een inrichting met actieve koolstof, hetzij door enige andere doeltreffende zuiveringsinrichting, dienen in de open lucht geloosd langs een schoorsteen met een hoogte zodat de omgeving niet gehinderd wordt en die tenminste 1 meter hoger is dan de nok van het dak van de woningen, bedrijfs- of andere gebouwen die gewoonlijk door mensen bezet zijn, gelegen in een straal van 50 meter rond de schoorsteen. Kleinere spuittoestellen (handspuittoestellen) zijn niet melding- of vergunningsplichtig, maar kunnen bij veelvuldig gebruik ook relevante hoeveelheden VOS verspreiden. Bij dergelijk gebruik zijn er meestal geen beperkende voorzieningen (filters). Diverse KMO’s Ook bepaalde andere types van KMO’s maken gebruik van producten die aanleiding geven tot de emissie van VOS (metaalbewerking, houtbewerking, drukkerijen…). De hoeveelheden VOS die vrijkomen zijn meestal beperkt, maar ook hier kan er in de onmiddellijke omgeving ernstige geurhinder ontstaan. De opslag van zeer licht, licht en ontvlambare stoffen kan aanleiding geven tot de emissie van VOS (zie ook vorig punt, opslag benzine). De VOS komen vrij bij het vullen van de recipiënten en eventueel ook bij de opslag als de recipiënten onvoldoende afgesloten zijn. Verbrandingsinstallaties Onder verbrandingsinstallaties verstaat men installaties die gebruikt worden voor verwarming, verschillend van gebouwenverwarming (vb. verwarming serres). Deze verbrandingsinstallaties moeten, afhankelijk van de grootte, aan bepaalde emissievoorwaarden voldoen. Zo worden er specifieke eisen opgelegd naar de emissie van SO2, NOx en CO2. Enkel de zeer grote installaties zijn verplicht tot emissiemetingen. Bij de andere is er tot nu toe weinig controle op het respecteren van deze normen.



- 77/88 -


C.2. KNELPUNTEN Een voornaam knelpunt is het feit dat wat dit milieuaspect betreft, de bevoegdheden en mogelijkheden van de gemeente eerder beperkt zijn. Enkele specifieke knelpunten zijn hierna kort weergegeven.

C.2.1. Verwarming van gebouwen Groot aandeel stookolie bij gebouwverwarming : verwarming van gebouwen m.b.v. minerale brandstoffen (vooral steenkool en stookolie) draagt in belangrijke mate bij tot de totale emissie van koolstofdioxide, zwaveldioxide en stikstofoxides. Aardgas is wat dit aspect betreft milieuvriendelijker. Een toename van het aardgasgebruik kan dus leiden tot een reductie van de emissies. Alternatieve herbruikbare energievormen worden nauwelijks gebruikt. Ook de toename hiervan leidt tot reductie van de luchtvervuiling. Slecht functioneren van verwarmingsinstallaties : dit leidt tot een slechte verbranding met extra luchtvervuiling tot gevolg. Gebrek aan onderhoud is hier de oorzaak. Betere voorlichting, controle en opvolging is hier nodig. Beperkt impact van REG : rationeel energieverbruik moet leiden tot een vermindering van het gebruik en dus tot minder emissies. Tot nu toe is dit concept nog onvoldoende doorgedrongen, noch bij particulieren noch bij de gemeente zelf. Naast sensibilisatie moet de gemeente in de eerste plaats in de eigen inrichtingen de nodige stappen ondernemen om haar voorbeeldfunctie te kunnen waarmaken.

C.2.2. Gebruik van huishoudelijke producten Te hoog gebruik van milieuschadelijke huishoudelijke producten : huishoudelijk gebruik van verven, spuitbussen, textielreinigingsmiddelen, e.d. geeft aanleiding tot de emissies van vluchtige organische stoffen (VOS). Ondanks het aanwezig zijn van alternatieven blijft men in vele gevallen teruggrijpen naar dergelijke producten, o.a. omdat de aangeboden alternatieven dikwijls duurder zijn of minder gebruiksvriendelijk. Zowel binnen de gemeentelijke diensten als bij de burgers dient een gedragswijziging gerealiseerd te worden.

C.2.3. Verbranden van afval Thuisverbranding afval : Naast de bijdrage tot de mondiale luchtvervuiling, geeft het verbranden van afval, buiten of in een allesbrander, vooral aanleiding tot rook- en geurhinder voor de omwonenden. Dit probleem stelt zich in alle gemeenten. Consequente controle (en bestraffing) gebeurt nog onvoldoende (en is niet eenvoudig, meestal enkel na klachten). Ook meer en regelmatige sensibilisatie is hierbij nodig om te komen tot een mentaliteitswijziging.

C.2.4. Verkeer en vervoer Op deze belangrijk bron van luchtvervuiling heeft de gemeente weinig of geen impact. Zeer lokaal kan de hinder wel aangepakt worden, maar met betrekking tot de omvang is het gemeentelijk instrumentarium nagenoeg onbestaande. Toenemende verkeersdrukte : een steeds groter deel van de binnen een gemeente geëmitteerde vervuiling in de lucht, komt van het steeds toenemende verkeer. Ook onaangepast rijgedrag draagt bij tot meer emissies. Beperkt gemeentelijk instrumentarium : Meer sensibilisatie is nodig (bewerkstelligen van gedragsverandering zowel algemeen als bij gemeentelijk personeel), evenals het verbeteren van de mogelijkheden van alternatieven (fietspadennetwerk, openbaar vervoer). De eigen gemeentelijke mobiliteit kan ook milieuvriendelijk georganiseerd worden.



- 78/88 -


C.2.5. Veeteelt en landbouw Geurhinder t.g.v. opslag en uitrijden van mest : naast emissie van milieuschadelijke stoffen (methaan en ammoniak) is er vooral geurhinder, vooral in de onmiddellijke omgeving van het bedrijf. Er is onvoldoende controle op de in VLAREM II voorziene voorwaarden wat betreft stalconstructie (Hdst 5.9.) en constructie van de mestopslagplaatsen (Hdst.5.28). Bij het uitrijden zal echter altijd (geur)hinder ontstaan, en de in het mestdecreet voorziene beperkende maatregelen (inwerkingsverplichting) worden ook niet efficiënt gecontroleerd.

C.2.6. Garages en aanverwanten Emissie van vluchtige stoffen : de problemen situeren zich hier voornamelijk op het gebied van de open overslag en het gebruik van vluchtige koolwaterstoffen zoals benzine en oplosmiddelen en verven, waarbij hoeveelheden vluchtige organische stoffen (VOS) vrijkomen. De emissie van VOS kan bijkomend aanleiding geven tot geurhinder voor de omwonenden. Onvoldoende controle op naleving milieuvoorwaarden : dergelijke inrichtingen zijn vanuit VLAREM verplicht om maatregelen te treffen om de emissie van VOS te voorkomen. Er wordt echter geen of weinig controle uitgevoerd op het feit of deze maatregelen genomen zijn of op het feit dat de genomen maatregelen wel afdoende zijn.

C.2.7. Verbrandingsinstallaties Onvoldoende controle van grote verbrandingsinstallaties : de aanwezigheid van grotere verbrandingsinstallaties in de gemeente is beperkt. Ook deze grotere emissiebronnen worden niet of alleszins onvoldoende gecontroleerd op de naleving van de normen : gebruikte brandstoffen, resultaten verplichte emissiemetingen, ...



- 79/88 -


C.3. DOELSTELLINGEN – Beperken luchtvervuiling en behoud luchtkwaliteit Bij het thema lucht staat de reductie van de verschillende vormen van emissie voorop. Het doel van het beleid is dat de gemeente op lokaal niveau in de mate van het mogelijke bijdraagt tot het realiseren van de internationaal overeengekomen reductiedoelstellingen (verdrag van Kyoto 1997 – afspraak tussen verschillende landen om in 2012 5 procent minder broeikasgassen uit te stoten in vergelijking met 1990). C.3.1. Gebouwenverwarming Gezien op gemeentelijk niveau gebouwverwarming een zeer belangrijke emissiebron is, zal gestreefd worden deze emissie te verminderen door : Striktere controle op het nazicht van branders en kuisen van schouwen : in de eerste plaats in de eigen inrichtingen waarbij de oude versleten branders consequent door nieuwe zullen vervangen worden. Door stimulatie van het gebruik van alternatieve brandstoffen/energiebronnen voor de verwarming van gebouwen : - Er zullen meer middelen worden vrijgemaakt voor de uitbreiding van het aardgasnetwerk. Doelstelling hierbij is om tegen 2005 een overschakeling van ca. 60% van de inwoners op aardgas te bewerkstelligen. - Via subsidiëring en sensibilisatie zal het gebruik van alternatieve technologie (zonneboilers, .. ) bevorderd worden. Tegen 2006 zullen een aantal gemeentelijke gebouwen voorzien zijn van dergelijke milieuvriendelijke energiebronnen. Bij particulieren wordt gestreefd om gedurende de volgende 5 jaar jaarlijks een aantal installaties te laten realiseren.

C.3.2. Rationeel energieverbruik (REG) Promoten REG bij bevolking : de gemeente beoogt de principes van rationeel energiegebruik bij zo veel mogelijk huishoudens te introduceren. Hiertoe zal i.s.m. anderen intensief gesensibiliseerd worden. Binnen de eigen gemeentelijke werking zullen de principes van REG ook toegepast worden (zie hieronder). Beperking gemeentelijk energieverbruik : voor wat de gemeentelijke infrastructuur betreft, zal er op termijn voor alle gebouwen een energie-audit opgemaakt zijn. Er zal ook voor alle relevante gebouwen een actieplan voorhanden zijn waarin maatregelen zijn voorzien om de energiehuishouding te verbeteren. De gemeente zal streven om ook de uitvoering van deze plannen te realiseren binnen de duur van dit beleidsplan, dit minimaal voor de meest belangrijke gebouwen. Dit moet leiden tot een geringer energieverbruik. De aanpak zal ook kaderen in het sensibilisatiebeleid rond REG, waarbij de eigen werking een voorbeeldfunctie krijgt.

C.3.3. Vergunningenbeleid Een strikte uitvoering van het vergunningenbeleid : zowel preventieve als curatieve controles zullen uitgevoerd worden bij alle bedrijven die mogelijk aanleiding kunnen geven tot luchtverontreiniging. Specifieke aandacht zal hierbij gaan naar de grotere verbrandingsinstallaties en landbouwbedrijven (geurhinder). Er wordt verwacht dat tegen 2005 alle bedrijven minstens conform de toepasselijke wetgeving zullen functioneren. Ook bij het afleveren van nieuwe milieuvergunningen zal er aandacht besteed worden aan de mogelijke luchtemissies en naar gelang de ligging van het bedrijf zullen er al dan niet strengere voorwaarden opgelegd worden.



- 80/88 -


C.3.4. Bestrijding hinderlijke vormen van emissies Aanpak illegaal verbranden van afval : de gemeente zal eveneens een beleid voeren dat het illegaal verbranden van huishoudelijke afval beoogt maximaal te bannen. Hiertoe zal meer intensief worden gecontroleerd, ook ‘s avonds en tijdens weekends. Aanpak geurhinder : inzake geurhinder zal door een strikt vergunningenbeleid de verdere groei van het aantal stallen beperkt worden en zal gestreefd worden alle bestaande stallen te voorzien van een efficiënt verluchtingssysteem met nog slechts een minimale hinder (t.g.v. de emissies van ammoniak). De bepalingen van het MAP die van toepassing zijn op het uitvoeren van mest zullen eveneens strenger opgevolgd worden.

C.3.5. Emissies door verkeer Rekening houden met luchtvervuilingsproblematiek bij mobiliteitsbeleid : het verkeer is een belangrijke emissiebron van allerhande luchtverontreinigende stoffen. De gemeente zal dan o.a. via verkeersmaatregelen de lokale hinder trachten te beperken. In een dergelijk gemeentelijk mobiliteitsplan zal o.a. aan volgende punten aandacht besteed worden : - stimulering gebruik openbaar vervoer en andere vormen van gezamenlijk vervoer (carpooling); - stimulering gebruik van de fiets : zowel naar eigen personeel toe als algemeen (vb. door aanleg fietspaden); - afremmen (doorgaand) verkeer in dorpskernen : ontradend effect voor gebruik van auto.



- 81/88 -


C.4. ACTIES ACTIE LU1. RATIONEEL GEMEENTELIJK ENERGIEVERBRUIK Situering van de problematiek Beperking emissie bij gebouwenverwarming kan een bijdrage leveren tot het verminderen van de emissies van gassen als CO2, CO, SO2. Door (gedeeltelijke) omschakeling kan zowel fossiele energie bespaard worden als de emissie van betreffende gassen verminderen. Omschakeling op gas levert een beperking van de emissie, omschakeling op zonne-energie ook een beperking van het verbruik van fossiele energie. Doelstellingen - Voorbeeldfunctie van de gemeente; - Realiseren van emissiereductie door energiebesparing. Beschrijving van de actie - Opmaak actieplan rationeel energieverbruik (zie ook hoofdstuk energie) Volgende acties kunnen worden opgenomen : uitvoeren van een energie-audit van gemeentelijke gebouwen, opmaak van een energieboekhouding, aanpassen van het gemeentelijk wagenpark, promoten verplaatsing per fiets en te voet, subsidiereglement voor zonne-energie, sensibilisatie via het gemeentelijk informatiekrantje, aanpassing straatverlichting en energiebesparing in scholen. In dit kader moet actief samengewerkt worden met de energie-intercommunale, PBE die ter zake aan de gemeente specifieke diensten aanbiedt. Deze doorlichting is reeds begonnen. Zoals reeds eerder opgemerkt, zijn er ook in andere thema’s (oppervlaktewater, bodem, …) acties voorzien die een doorlichting van alle gemeentelijke gebouwen en inrichtingen beogen in functie van betreffende problematiek. Deze actie vormt uiteraard een specifiek onderdeel van de algehele doorlichting. Een dergelijke aanpak beantwoordt uiteraard ook meer aan de principes van “geïntegreerd beleid”. - Uitvoering actieplan rationeel energieverbruik (zie ook hoofdstuk energie) ∗ bijhouden energieboekhouding en uitvoeren energie-audits : Momenteel wordt een energieboekhouding bijgehouden voor 5 gemeentelijke gebouwen (zie hoofdstuk energie). Deze boekhouding zal dan ook worden verdergezet en nog verder worden uitgewerkt. Bedoeling is dat er op termijn een energie-audit van elk gemeentelijk gebouw wordt uitgevoerd (zie hoofdstuk energie). De op basis van de energieboekhouding en energie-audit vastgestelde gebreken m.b.t. rationeel energieverbruik zullen worden aangepakt. De in de audit vermelde gewenste verbeterings- en aanpassingswerken, zullen binnen de budgettaire mogelijkheden systematisch voor alle inrichtingen worden uitgevoerd. ∗ sensibilisatie : In het kader van een duurzaam gemeentelijk beleid is het sensibiliseren en informeren van de verschillende doelgroepen (bevolking / scholen / …) van groot belang. Om hieraan tegemoet te komen, verschijnen er op regelmatige basis infoartikels in de InfoLubbeek, worden er in de inkomhal van het gemeentehuis regelmatig verplaatsbare infopanelen geplaatst, worden er thema-avonden georganiseerd en zijn er op het gemeentehuis infozuilen aanwezig met allerlei informatiebrochures betreffende zuinig energieverbruik. Deze initiatieven dienen uiteraard verder gezet te worden. In het kader van de Samenwerkingsovereenkomst wordt er reeds een actie gevoerd specifiek naar de scholen toe (project ‘Milieuzorg Op School? Duurzame School!’). Zo wordt een inventaris gemaakt van het energieverbruik in de scholen, het organiseren van themadagen en –lessen rond duurzaam energiegebruik, …



- 82/88 -



Taak/project LU1 : energieboekhouding en energie-audit gemeentelijke inrichtingen MINA 3 Project 4 Emissiereductiebeleid lucht Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008

Wetgeving


Project 1 Duurzaam energiegebruik

Samenwerkingsovereenkomst, cluster hinder en energie (voorheen optie 7) Internationale verdragen : verdrag van Genève, verdrag van Wenen, Raamverdrag klimaatsverandering Wet van 28-12-64 ter bestrijding van luchtverontreiniging met KB 6-01-78 : verontreiniging t.g.v. gebouwverwarming VLAREM Gemeentebestuur - energiecoördinator Milieudienst, Energie netbeheerder PBE, Energie-Beheer-Cel Cenergie Gemeentelijke diensten 2005-2009 Zit gedeeltelijk vervat in service van de intergemeentelijke milieudienst planopmaak / opmaak energie-audits: 1250 EUR aanpassingswerken : afhankelijk van resultaten audit

ACTIE LU2. STIMULERING RATIONEEL ENERGIEGEBRUIK (REG) BIJ DE BURGERS Situering van de problematiek Beperking emissie bij gebouwenverwarming kan een bijdrage leveren tot het verminderen van de emissies van gassen als CO2, CO, SO2. Door (gedeeltelijke) omschakeling kan zowel fossiele energie bespaard worden als de emissie van betreffende gassen verminderen. Omschakeling op gas levert een beperking van de emissie, omschakeling op zonne-energie ook een beperking van het verbruik van fossiele energie. Doelstellingen - Vergroting milieubewustzijn van de bevolking : problematiek van luchtvervuiling energieverspilling; - Gedragsverandering realiseren bij de bevolking; - Reductie emissie broeikasgassen; - Reductie huishoudelijk energieverbruik en vergroting aandeel herwinbare energie.

en

Beschrijving van de actie In deze sensibilisatie van de bevolking kunnen volgende zaken opgenomen worden : - Opmaak en verdeling infofolder : in de eerste plaats zal gebruik worden gemaakt van bestaande brochures/infofolders van andere instanties (gewest, provincie, intercommunales). Specifieke gemeentelijke elementen (bv. specifieke reglementen, voorbeeldsituaties, subsidies, e.d.) moeten uiteraard hieraan toegevoegd worden. - Deelname aan gewestelijke initiatieven : met betrekking tot energie wordt reeds ‘de maand van de energiebesparing’ en ‘verlichten zonder hinder’ (voorkomen lichthinder en bijhorend energieverbruik) georganiseerd. Aan deze en andere initiatieven die op gewestelijke en/of provinciale schaal worden georganiseerd zal, in de mate van het mogelijke, worden geparticipeerd. - Gemeentelijke initiatieven : organisatie van infoavonden, organisatie van opendeurdagen bij energiezuinige woningen, … Jaarlijks wordt minimaal één initiatief gepland (mogelijk i.s.m. anderen). - Ondersteuning sensibilisatie door derden : in veel gemeenten zijn reeds ecoteams actief. De werking en begeleiding gebeurt door een onafhankelijke organisatie (VZW) en beoogt een meer milieubewuste huishouding bij de bevolking tot stand te brengen. Eén facet hierbij is het energiebeheer. De gemeente ondersteunt de promotie van dergelijke initiatieven. - Ondersteuning gebruik zonne-energie : ∗ Stimuleren/sensibiliseren energievriendelijk bouwen; ∗ Momenteel worden reeds premies gegeven voor het functioneel verbeteren van woningen met o.a. premies voor isolatie. ∗ Momenteel worden er nog geen subsidies gegeven voor gebruik van zonne-energie (zonneboilers, …). Deze subsidie moet dusdanig zijn dat ze, eventueel gecombineerd met een gewestelijke of provinciale subsidie, zorgt dat de investering minstens binnen redelijke termijn (7-12 jaar) rendabel wordt. Definitieve versie Milieubeleidsplan Lubbeek


- 83/88 -



Wetgeving


Taak LU2 : stimulering REG bij bevolking MINA 3

Project 4 Emissiereductiebeleid lucht



Samenwerkingsovereenkomst, cluster hinder en energie Internationale verdragen: verdrag van Genève, verdrag van Wenen, Raamverdrag klimaatsverandering Wet van 28-12-64 ter bestrijding van luchtverontreiniging met o.a. KB 6-01-78 : verontreiniging t.g.v. gebouwverwarming VLAREM Gemeentebestuur - energiecoördinator Milieudienst, provincie, energie netbeheerder PBE Bevolking 2005-2009 Het grootste deel van het werk behoort tot de normale werking van een milieudienst, het voorzien van subsidies en sensibilisatie vraagt uiteraard wel een extra kost. Sensibilisatie : 1250 EUR/jaar Subsidieverlening : afh. van aantal aanvragen en hoogte subsidie

ACTIE LU3. STIMULERING VAN HET GEBRUIK VAN AARDGAS Situering van de problematiek Bij gebouwenverwarming ontstaan emissies van gassen als CO2, CO, SO2. Omschakeling op gas levert een beperking van de emissie van deze gassen. Doelstellingen - Reductie emissie broeikasgassen. Beschrijving van de actie - Verdere uitbouw aardgasnetwerk : Uiteraard is de gemeente inzake uitbouw van het netwerk grotendeel afhankelijk van het beleid en planning van de aardgasleverancier. De gemeente kan wel actief stimuleren (sensibiliseren). - Stimulering omschakeling stookolie naar aardgas via (ondersteuning) sensibilisatiecampagnes. - Voorbeeldfunctie : omschakeling gemeentelijke gebouwen op verwarming op aardgas. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak LU3 : stimulering aardgasgebruik MINA 3

Project 4 Emissiereductiebeleid lucht



Wetgeving

Internationale verdragen: verdrag van Genève, verdrag klimaatsverandering Wet van 28-12-64 ter bestrijding van luchtverontreiniging Gemeentebestuur – energiecoördinator Provincie, energie netbeheerder PBE, Intergas Bevolking 2005-2009 Sensibilisatie : normale werking milieudienst Voorbeeldfunctie



van


Wenen,

Raamverdrag

- 84/88 -


ACTIE LU4. INFORMEREN EN SENSIBILISEREN PARTICULIEREN INZAKE GEBRUIK EN ONDERHOUD VAN CENTRALE VERWARMINGSINSTALLATIES EN ANDERE VERWARMINGSBRONNEN Situering van de problematiek Slecht onderhouden centrale verwarmingsketels vergroten de hoeveelheid geëmitteerde stoffen, zowel roetdeeltjes als schadelijke gassen. Nochtans bestaat er een wettelijke verplichting (o.a. opgenomen in KB. 06-01-78 en in VLAREM voor ingedeelde inrichtingen) met betrekking tot het onderhoud van schoorstenen en verwarmingsketels. Dit onderhoud wordt niet altijd voldoende regelmatig uitgevoerd. Er is ook geen controle op het al dan niet uitvoeren van het verplichte onderhoud. Daarnaast kunnen ook open haarden, kachels en allesbranders lokaal voor hinder zorgen. Ook hier kan regulerend en controlerend opgetreden worden. Doelstellingen - Vergroting milieubewustzijn van de bevolking : problematiek van luchtvervuiling door gebouwverwarming; - Integrale naleving wettelijke verplichtingen door de bevolking; - Beperken van vermijdbare luchtvervuiling door gebouwverwarming. Beschrijving van de actie - Regelmatige sensibilisatie en informatieverstrekking via het informatiekrantje Via het infoblad en andere kanalen kan de bevolking regelmatig geïnformeerd worden over de bestaande wetgeving m.b.t. onderhoud van stookketels en schouwen. Hierbij moet gewezen worden op de mogelijke schadelijke gevolgen voor mens en omgeving. - Reglementering gebruik van verwarmingstoestellen + controle ervan Via een specifiek politiereglement kan de gemeente een aantal beperkingen opleggen m.b.t. het gebruik van verwarmingstoestellen : ∗ doen toepassen van KB van 26-07-71 (enkel van toepassing op grote agglomeraties): verbod gebruik milieuonvriendelijke brandstoffen als turf, bruinkool, zwavelrijke brandstoffen, … (zie modelbesluit VVSG uit 1982); ∗ reglementeren gebruik allesbranders, kolenvuren, …; ∗ verbod op (sluik)stoken in open lucht (zie ook deel afval). Hier dient er samengewerkt te worden met de politie. Op plaatsen in de gemeente waar een rookpluim aanwezig is, zal de politie gaan bellen en de mensen wijzen op de gevaren en eventuele sancties. Na bijvoorbeeld 2 waarschuwingen kan er een sanctie worden opgelegd. Hiervoor dient dan een specifiek reglement opgemaakt te worden. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak LU4 : sensibilisatie en reglementering gebruik verwarmingstoestellen MINA 3 Project 4 Emissiereductiebeleid lucht Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



Wet van 28-12-64 ter bestrijding van luchtverontreiniging met KB 6-01-78 : verontreiniging t.g.v. gebouwverwarming VLAREM Gemeentebestuur Milieudienst, Energie netbeheerder PBE, brandweer, politie Bevolking 2005-2009 De kosten zitten grotendeels vervat in de normale werkingskosten van de milieudienst en de basisaansluitingskost bij de intergemeentelijke milieudienst.



- 85/88 -


ACTIE LU5. ONDERHOUD VAN DE CENTRALE VERWARMINGSINSTALLATIES VAN DE GEMEENTELIJKE INRICHTINGEN Situering van de problematiek Slecht onderhouden centrale verwarmingsketels vergroten de hoeveelheid geëmitteerde stoffen, zowel roetdeeltjes als schadelijke gassen. Nochtans bestaat er een wettelijke verplichting met betrekking tot het onderhoud van schoorstenen en verwarmingsketels. Doelstellingen - Voorbeeldfunctie van de gemeente; - Integrale naleving wettelijke verplichtingen door de gemeente; - Beperken van vermijdbare luchtvervuiling door gebouwverwarming. Beschrijving van de actie - Omschakeling op aardgasnet : in het kader van de omschakeling op aardgas als brandstof (zie actie LU3) zullen ook de branders worden vervangen. Hierbij zal erop worden toegezien dat er energiezuinige branders worden geïnstalleerd. - Jaarlijks onderhoud : zoals vereist (wettelijk) en gewenst (leverancier stookketels) zal het onderhoud ook worden uitgevoerd, dit door erkende technici. Door de omschakeling zullen de installaties (en de schoorsteen) trouwens onderhoudsvriendelijker worden. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak LU5 : onderhoud gemeentelijke verwarmingsinstallaties MINA 3 Project 4 Emissiereductiebeleid lucht Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



Wet van 28-12-64 ter bestrijding van luchtverontreiniging met KB 6-01-78 : verontreiniging t.g.v. gebouwverwarming VLAREM Gemeentebestuur - energiecoördinator Dienst gebouwen / 2005-2009 Normale werkingskost

ACTIE LU6. AANPAK MOBILITEIT Situering van de problematiek Het (auto)verkeer is één van de grootste bronnen van luchtvervuiling in een (landelijke) gemeente. Maatregelen die dergelijk verkeer ontmoedigen, dragen dus bij tot vermindering van de uitstoot van milieuschadelijke stoffen. Tevens zal een beperking op de snelheid een invloed hebben op de uitstoot van belangrijke emissies. Binnen haar bevoegdheid kan de gemeente in dit verband een aantal maatregelen nemen. Doelstellingen - Verminderen gebruik auto door burgers; - Stimulering openbaar vervoer; - Voorbeeldfunctie van de gemeente; - Uitvoering snelheidscontroles. Beschrijving van de actie - Verdere uitvoering mobiliteitsplan : integreren verkeersbeperking in dit plan In het mobiliteitsplan van de gemeente is naast de verkeersveiligheid ook het reduceren van het autoverkeer (vb. inperken van sluipverkeer), veilig maken van fietsverkeer, openbaar vervoer, … een belangrijke doelstelling. Terzake dient de dienst Openbare Werken voldoende betrokken te worden om toe te zien dat deze aspecten ook effectief in het plan worden geïntegreerd.



- 86/88 -


- Stimulering openbaar vervoer In overleg met de Lijn wordt nagegaan wat de mogelijkheden zijn terzake. Specifieke aandacht moet hierbij gaan naar : ∗ verbetering onderlinge bereikbaarheid van diverse woonkernen en van station; ∗ kostprijsreductie voor gebruikers (gratis abonnementen voor bepaalde gebruikers, …); ∗ mogelijkheden voor alternatieven - Stimulering gebruik fiets en openbaar vervoer voor gemeentepersoneel en scholen Met ingang van 1 januari 2001 kunnen de personeelsleden van de gemeente Lubbeek die hun dagelijkse verplaatsingen met de fiets doen in het kader van het woon-werkverkeer aanspraak maken op een fietsvergoeding van 0,15 EUR/km. Alle personeelsleden komen hiervoor in aanmerking ongeacht hun statuut of tewerkstellingsregime (eveneens het onderwijzend personeel). De basisscholen kunnen deelnemen aan het project ‘Milieuzorg Op School? Duurzame school!’ en kunnen daarin kiezen voor het thema verkeer. De scholen zullen o.a. aandacht besteden aan milieu(on)vriendelijkheid van verschillende vervoerswijzen. Zo worden leerkrachten, ouders en leerlingen gestimuleerd om met de fiets of het openbaar vervoer van en naar school te gaan, klasuitstappen met de fiets te maken, het plaatsen van voldoende fietsstallingen in scholen, lessen rond verkeersveiligheid en milieu(on)vriendelijkheid, … - Aanpassing van het gemeentelijk wagenpark Het wagenpark van de gemeentediensten (gemeentehuis, gemeentelijke werkplaats) bestaat uit voertuigen met diesel- en benzinemotoren. Heden ten dage bestaan er verscheidene alternatieven (aardgas, elektriciteit, LPG, …) die minder milieuvervuilend zijn. Omwille van praktische en financiële redenen komt enkel LPG in aanmerking. Er zal worden nagegaan welke mogelijkheden er bestaan om het gebruik van LPG aan te moedigen! Actiefiche Soort actie

Inkadering

Taak/project LU6 : integratie afremming autoverkeer in mobiliteitsplan stimulering openbaar vervoer stimulering fietsgebruik bij gemeentelijke diensten en scholen aanpassing van het wagenpark MINA 3 Project 30 Milieu en mobiliteit Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008



Gemeentebestuur Gemeentelijke mobiliteitscommissie – dienst openbare werken - aankoopdienst Gemeentepersoneel - burgers 2005-2009 Fietsvergoeding woon-werkverkeer : 0,15 EUR/km

ACTIE LU7. INFORMEREN EN SENSIBILISEREN ASBESTPROBLEMATIEK Situering van de problematiek Asbest is een vezelachtig mineraal dat in de natuur voorkomt en is opgebouwd uit microscopisch kleine vezels. In het verleden werd het verwerkt in asbesthoudende materialen (asbestcement golfplaten, leien en bloembakken,…) en toegepast in de woningbouw. De asbestvezels kunnen splitsen in kleine vezels, die in de lucht kunnen terechtkomen en ingeademd worden. Ze dringen dan zeer diep in de longen door en kunnen ernstige ziekten zoals asbestose en longkanker veroorzaken. Doelstellingen - Sensibilisatie particulieren, slopers, verwerkers van bouwen sloopafval, reinigers van asbestcement, verwijderaars asbestcement, houders van stortplaatsen; - Asbesthoudend materiaal op correcte wijze verwijderen; - Aanpassing van de asbestwetgeving; - Versterkte controle op asbestrisicosituaties.



- 87/88 -


Beschrijving van de actie - Sensibiliseren d.m.v. brochures/folders : het Vlaams Gewest heeft in het kader van haar informatiecampagne ‘Asbest in en om het huis!’ een brochure uitgegeven, die door de gemeente ter beschikking wordt gesteld van de inwoners. Ook de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij beschikt over voldoende informatie met betrekking tot asbesthoudend afval, waaronder de brochure ‘Asbest en asbestafval’. - Afvalverwijdering bij particulieren : de gemeente kan op het containerpark een container plaatsen voor de selectieve inzameling van asbest, zodat de inwoners hun asbesthoudend afval hierin kwijt kunnen geraken. De containerparkwachter kan een specifieke opleiding krijgen inzake de inzameling van asbesthoudend afval. - Aanpassing asbestwetgeving : eens het asbestcementafval beschouwd wordt als gevaarlijk afval zijn er een aantal consequenties : ∗ u mag het asbestcement niet meer zelf naar een vergunde stortplaats afvoeren. U mag ze nog wel naar een containerpark afvoeren of afgeven aan een erkende overbrenger voor gevaarlijk asbestafval; ∗ het asbestcement zal op een categorie 1-stortplaats i.p.v. een categorie 3-stortplaats moeten gedeponeerd worden. Andere mogelijkheid is dat er categorie 3-stortplaatsen komen met afzonderlijke stortvakken voor asbestcement. - De verspreiding van asbestvezels kan o.m. tegengegaan of beperkt worden door een meer doorgedreven aandacht en controle bij het slopen, de inzameling en verwerking van bouwen sloopafval, door legale verwerking en door specifieke risicosituaties zoals het onzorgvuldig reinigen van asbestdaken (met hogedrukreiniger) te vermijden of met zorg te benaderen. Actiefiche Soort actie Inkadering

Taak/project LU7 : sensibilisering rond asbestproblematiek MINA 3 Project 5 Beleid milieugevaarlijke stoffen Provinciaal milieubeleidsplan 2004-2008

Wetgeving


Project 3 Reductie verspreiding milieugevaarlijke stoffen - Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming en de Codex voor het Welzijn op het Werk - KB van 3 februari 1998 (legt asbestverbod op voor lijst toepassingen) - KB van 23 oktober 2001 (algemeen verbod op het produceren, het gebruiken en het op de markt brengen van alle toepassingen van asbest) - Vlarem II Gemeentebestuur OVAM - erkende asbestverwijderaars - installateurs Particulieren, slopers, verwerkers van bouwen sloopafval, reinigers van asbestcement, verwijderaars asbestcement, houders van stortplaatsen 2005-2009



- 88/88 -

HOOFDSTUK 5 : HINDER EN VERONTREINIGINGEN

Recommend Documents