T 088 - 888 66 66
F 088 - 888 66 60
E
[email protected]
I www.ltonoord.nl
7418 ET Deventer
Postbus 126
7400 AC Deventer
Lavendelheide 9
9202 PD Drachten
Postbus 186
9200 AD Drachten
Fonteinlaan 5
2012 JG Haarlem
Postbus 649
2003 RP Haarlem
LTO Noord Informatiecentrum T 088 - 888 66 44
F 088 - 888 66 40
Hoofdkantoor LTO Noord Deventer Keulenstraat 12 Regiokantoren
© LTO Noord
LTO Noord
December 2008 Tekst en coördinatie: afdeling Communicatie LTO Noord Vormgeving: Studio Naskin, Haarlem Fotografie: Michel Campfens, Diederik van der Laan Druk: MultiCopy, Apeldoorn
www.ltonoord.nl
ZICHTBAAR IN ACTIE Voor agrarische ondernemers
Missie
Land- en Tuinbouw Organisatie Noord (LTO Noord) is de organisatie van en voor agrarische ondernemers. De Vereniging LTO Noord zet zich in voor een sterke economische en maatschappelijke positie van haar leden en doet dit door het bevorderen van passende randvoorwaarden voor het agrarisch ondernemerschap.
“
LTO Noord behartigt de belangen van haar leden in de negen provincies boven de grote rivieren. Daar is zij zichtbaar in actie, voor ondernemende boeren die stevig in hun schoenen staan en die geloven in een langetermijnaanpak
”
EEN STERKE SECTOR De agrarische sector vormt een substantieel deel van de Nederlandse economie. De totale agrosector levert een bijdrage van bijna 10 procent aan de Nederlandse economie en voorziet meer dan 660.000 Nederlanders van werk en inkomen. De sector is sterk internationaal georiënteerd: bijna twintig procent (41,9 miljard euro) van de totale exportwaarde van Nederland komt voor rekening van de land- en tuinbouw.
Voor agrarische ondernemers LTO Noord behartigt de belangen van ruim 34.500 boeren en tuinders in de negen provincies boven de grote rivieren. LTO Noord zet zich in voor een sterke economische en maatschappelijke positie van agrarische ondernemers, voor een duurzame land- en tuinbouw en voor perspectief en ontwikkeling van de agrarische sector. Belangenbehartiging staat centraal bij LTO Noord. Zij oefent hiervoor
invloed uit op politiek, overheid, marktpartijen en maatschappelijke organisaties. Dit wordt op verschillende manieren door bestuurders en medewerkers in praktijk gebracht door te lobbyen, het organiseren van bijvoorbeeld informatiebijeenkomsten en het opzetten van projecten. Naast het behartigen van de agrarische belangen biedt LTO Noord service aan haar leden op het gebied van informatie, nieuwsvoorziening en individuele diensten.
Zichtbaar in actie
Dankzij de inzet van LTO Noord Glaskracht blijft de volledige afschrijving van kassen mogelijk. Dit scheelt de sector 22 miljoen euro. En er is ruim 50 miljoen investeringssubsidie beschikbaar gekomen voor investeringen in semi-gesloten kassen.
“
De wereld en de markt om ons heen veranderen steeds sneller. Ondernemende agrariërs in de land- en tuinbouw spelen hierop in. Samen met LTO Noord
”
De kracht van LTO Noord Door lid te zijn van LTO Noord geven boeren en tuinders te kennen bepaalde zaken samen te willen organiseren. Dat maakt LTO Noord een krachtige organisatie. Die kracht ontstaat ook door het hebben van een uitgebreid netwerk en de samenwerking met diverse (vaktechnische) organisaties. LTO Noord is een organisatie die dicht bij de samenleving staat. Zij handelt vanuit haar eigen verantwoor delijkheid, kijkt naar wat er op maatschappelijk vlak speelt en houdt daar in haar activiteiten en projecten rekening mee. Komende jaren stuurt LTO Noord nadrukkelijk op verdere versterking van marktposities en ondernemerschap, duurzame bedrijfsontwik keling, ruimte om te ondernemen en het verder stimuleren van kennis en innovatie.
LTO Noord financieel gezond LTO Noord heeft geen winstoogmerk maar streeft jaarlijks naar een dekkende exploitatie. De organisatie heeft afgelopen jaren positieve bedrijfsresultaten gehad. LTO Noord heeft 2007 afgesloten met een positief bedrijfsresultaat van ruim a 1,5 miljoen.
Zichtbaar in actie
De Comfort Class Stal voor varkens, een project waar LTO Noord één van de initiatiefnemers is, heeft veel publiciteit opgeleverd en het maatschappelijk draagvlak voor de sector versterkt.
“
Bestuurders en medewerkers zijn goed in lobbyen, maar ze brengen ook mensen bij elkaar en zetten projecten uit om kennis uit te wisselen
”
Resultaatgericht, ondernemend en dichtbij LTO Noord is de grootste agrarische belangenbehartiger van Nederland en wil gezien worden als een resultaatgerichte en ondernemende vereniging die dichtbij haar 34.500 leden staat. De wereld en de markt om ons heen veranderen. Om ook op langere termijn succesvol te ondernemen, ontplooit LTO Noord initiatieven voor een innovatieve en concurrerende land- en tuinbouw; kansen voor agrarische ondernemers. Enkele sprekende voorbeelden die het ondernemende proactieve karakter van LTO Noord onderstrepen zijn de visie op dierenwelzijn, hotspot klimaat, het programma schoon en zuinig, het programma voedselveiligheid & aansprakelijkheid, het project varkens in Comfort Class, lokale landbouwactieplannen, het complete pakket werkgeversdiensten en de oprichting van de nieuwe vakgroep paardenhouderij.
De resultaten die LTO Noord behaalt, zijn zeer onderscheidend: • Ondernemers hebben meer ontwikkelings- mogelijkheden gekregen. • De dagelijkse bedrijfsvoering is vergemak kelijkt door het beperken van administratieve lasten en het wegnemen van knellende regelgeving. • Financieel is meer ruimte gemaakt door kostenverlagingen en nieuwe subsidies. • Regionaal zijn op het gebied van ruimtelijke ordening de meeste successen geboekt.
Zichtbaar in actie
LTO Noord werkt mee aan een internationale melkprijsvergelijking om de prestaties van de Nederlandse zuivel in Europees perspectief te plaatsen.
“
LTO Noord doet veel voor haar leden, van CAO onderhandelingen en Haagse lobby tot Brusselse lobby. ‘Ruimte om te ondernemen’ is belangrijk in een land waarin schaalvergroting aan de orde van de dag is
”
Belangenbehartiging centraal LTO Noord oefent invloed uit op marktpartijen, maatschappelijke organisaties en politiek. Die invloed wordt op verschillende manieren door bestuurders en medewerkers in praktijk gebracht door te lobbyen, door het voeren van overleg, het organiseren van activiteiten en het opzetten en uitvoeren van innovatieve projecten.
Wat biedt LTO Noord haar leden: • Bevordert de randvoorwaarden om een inkomen te verwerven in de markt • Werkt aan ruimte om te ondernemen • Faciliteert ondernemerschap en vakmanschap
Door: LTO Noord organiseert geregeld bijeenkomsten in de vorm van afdelings- provinciale of sector overleggen voor groepen leden met dezelfde belangen. Dat geldt ook voor thematische bijeenkomsten voor specifieke groepen leden over bijvoorbeeld ruimtelijke ordening, milieu, marktvraagstukken, bedrijfsontwikkeling, pacht of vaktechniek. Bovendien organiseert zij bijeenkomsten voor groepen ondernemers met vergelijkbare belangen zoals agrarische vrouwen of innovatieve ondernemers.
• Het realiseren van gezaghebbende posities op relevante plaatsen • Het ontwikkelen van een gestructureerd proces van belangenbehartiging • Het organiseren van navolgbare en interactieve communicatie met de leden • Het bevorderen van transparantie • Versterken van het imago en het leggen van verbinding met de samenleving
Zichtbaar in actie
LTO Noord draagt bij aan een effectief gewas beschermingsmiddelen- en maatregelenpakket voor een gezonde teelt en geoogst product en zet zich in voor behoud van een breed pakket.
“
De wortels van LTO Noord liggen dichtbij, op het boerenerf. Dichtbij betekent dat ook buren en collega’s lid zijn van plaatselijke afdelingen. LTO Noord leden zijn betrokken en makkelijk bereikbaar. Ze zitten om de hoek
”
Hoe is LTO Noord georganiseerd? 34.500 leden
8 commissies
LTO Noord is een netwerkorganisatie met meer dan 1000 bestuurders op alle niveau’s die de belangen van haar leden op lokaal, regionaal, nationaal en internationaal gebied effectief behartigt.
De Vereniging LTO Noord is opgebouwd uit de ledenraad, het algemeen bestuur, de beleidsraad, 170 lokale afdelingen, negen provincies, zestien vakgroepen en acht commissies. De vakgroepen zijn Rundveehouderij, Vleesvee, Varkenshouderij, Akkerbouw, Vollegrondsgroente, Glastuinbouw, Bomen, Bloembollen, Fruitteelt, Paardenhouderij, Verbrede landbouw, Biologische land- en tuinbouw, Melkgeiten houderij, Schapenhouderij, Vleeskalverhouderij en Pluimveehouderij. De commissies zijn Ruimtelijke Ordening, Water, Milieu, SociaalEconomisch Beleid, Internationaal, Vrouw & Bedrijf en Ontwikkelingssamenwerking.
LTO Noord vertegenwoordigt ruim 34.500 agrarische ondernemers in negen provincies en maakt zich sterk voor hun economische en maatschappelijke positie. Met succes: dankzij de grote bijdrage die boeren en tuinders leveren aan de economie, de werkgelegenheid, het landschap en het milieu, is de meerwaarde van de Nederlandse land- en tuinbouw onmis kenbaar. De Nederlandse land- en tuinbouw is bijzonder rijk geschakeerd met agrarische ondernemers verspreid over uiteenlopende dierlijke en plantaardige sectoren als akker bouw, vollegrond, melkveehouderij, bollenteelt, glastuinbouw, boomteelt en varkenshouderij.
9 provincies 16 vakgroepen 170 afdelingen
Zichtbaar in actie
LTO Noord heeft in het najaar van 2007 haar visie uitgebracht over bedrijfsontwikkeling in de land- en tuinbouw. LTO Noord kiest voor een maatschappelijk ingebedde land- en tuinbouw. Sterke gezinsbedrijven zijn de kurk waar de sector op drijft.
“
LTO Noord is invloedrijk en heeft overal haar voelsprieten; bij marktpartijen, bij maatschappelijke organisaties en in Den Haag natuurlijk!
”
Spin in het web, de kracht van een netwerkeconomie LTO Nederland
Samenwerkingsverbanden LTO Noord
Via LTO Noord en haar zusterverenigingen ZLTO en LLTB is het merendeel van de Nederlandse boeren en tuinders vertegenwoordigd in LTO Nederland. Met hun lidmaatschap onder strepen zij de meerwaarde van de onder- nemers- en werkgeversorganisatie. In diverse activiteiten en projecten, zoals het Europese landbouwbeleid na 2013, het project Seizoenarbeid, het programma Voedsel- veiligheid & Aansprakelijkheid, de Melkveeacademie en het project Je verdiende loon, werken de drie organisaties samen. Ook in overleggen met de overheid op landelijk en op Europees niveau wordt samengewerkt in LTO Nederland verband. LTO Nederland onderhoudt contact met diverse ministeries, VNO-NCW, de Kamers van Koophandel, maatschappelijke- en lobbyorganisaties en heeft een zetel in de Sociaal Economische Raad (SER) zowel landelijk als in de provincies.
• LTO Noord Glaskracht • de Koninklijke Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur (KAVB) • de Nederlandse Organisatie voor Pluim veehouders (NOP) • de Nederlandse Fruittelers Organisatie (NFO) • de Nederlandse Bond van Boomkwekers (NBvB) • Federatie van Biologische boeren (Biologica) • NPO en Boerennatuur
Zichtbaar in actie
LTO Noord heeft veel gemeenten overtuigd van de noodzaak van grotere agrarische bouwvlakken. Mede door inzet van LTO Noord is de wetgeving voor ammoniakemissie, geur en fijn stof verruimd. Dat heeft veel bedrijven meer ruimte opgeleverd.
“
LTO Noord werkt op landelijk- en Europees niveau met LLTB en ZLTO binnen LTO Nederland. En dat betekent maximale slagkracht voor leden die hun handen vol hebben aan hun eigen bedrijf
”
LTO Noord en haar bedrijven LTO Noord zet zich in voor het belang van boeren en tuinders en zorgt ervoor dat zij hun beroep zo optimaal mogelijk kunnen uitoefenen. Dankzij de zelfstandige bedrijven Projecten LTO Noord, LTO Noord Verzekeringen en LTO Vastgoed en haar belang in o.a. LTO Commerce biedt LTO Noord haar leden een breed scala aan producten en diensten. LTO Noord heeft strategische allianties met LTO Noord Advies en GVK Adure agro advocaten. Alle producten en diensten van LTO Noord op het gebied van personeel, werkgeverschap, CAO’s en arbeid zijn samengebracht onder het label LTO Noord werkgeverslijn. De bedrijven gelieerd aan LTO Noord zijn bij de tijd en houden boer en tuinder bij de tijd. De voordelen en kortingen waarvan de leden van LTO Noord kunnen profiteren leveren veel geld op. Leden verdienen in veel gevallen hun lidmaatschap dubbel en dwars terug.
LTO Noord www.ltonoord.nl LTO Noord Verzekeringen www.ltonoord verzekeringen.nl LTO Vastgoed www.ltovastgoed.nl LTO Noord Advies www.ltonoordadvies.nl LTO Noord Werkgeverslijn www.ltonoord.nl/ werkgeverslijn Projecten LTO Noord www.projectenltonoord.nl LTO Commerce www.ltocommerce.nl Agro Energy www.agro-energy.nl GVK Adure agro advocaten www.gvkadure.nl
Toekomst van de belangenbehartiging
Het LTO project Seizoensarbeid heeft afgelopen jaar ruim 34.500 vacatures ingevuld voor 2.600 ondernemers. Leden van LTO Noord besparen per vervulde vacature ruim de helft van de kosten.
EEN GREEP UIT ONZE AMBITIES Akkerbouw • Raadplegen van de leden om een standpunt te vormen over de herziening van het EU-landbouwbeleid in 2013 • Oplossen van knelpunten in de beschikbaarheid van middelen. LTO maakt zich hard om de afspraken in het Convenant Gewasbescherming om te zetten in praktische regels • Meer onderzoek voor het verkrijgen van objectieve stikstofnormen en voor de ontwikkeling van innovatieve technieken voor een betere benutting van meststoffen • Biologische land- en tuinbouw • Invoeren van Groen Blauwe Diensten. Grotere beloning van de inspanningen van de biologische sector voor duurzaamheid • Stimuleren van de marktwerking (betere prijsvorming) en versterken van de keten. • Uitwerken van de afspraken rond valse meeldauw • Invulling van de EU-verordening voor de biologische sector nauwlettend volgen en voorstellen beoordelen op haalbaarheid • Inzetten voor gebruik van biologisch i.p.v. gangbaar uitgangsmateriaal (waar mogelijk en gewenst) • Bloembollen • Voortzetting project Leren Innoveren voor betere marktpositie • Ketenprojecten en promotie voor betere marktpositie • Afronden nieuwe overeenkomst Landelijk Milieu-overleg • Afstemming milieubeleid met overheden en maatschappelijke organisaties • Inzetten voor adequaat en verantwoord pakket gewasbeschermingsmiddelen • Nieuwe CAO • Oplossen knelpunten mineralenbeleid • Betrokken bij planvorming Greenport Bollenstreek.• Belang Primabol vergroten in certificering.• Bloembollenacademie: uitvoering plan toekomst onderwijs • Opzetten en uitvoeren innovatieagenda voor onderzoek • Uitbreiden website, o.a. rubriek vraag/antwoord • Uitwerking aangepast beleid stengelaaltjes • Ervaringen nieuwe keuringssystematiek evalueren • Bomen • Formuleren van nieuwe handelsvoorwaarden voor de boomkwekerij sector (HBN), in samenwerking met Anthos • Ontwikkeling van de nieuwe CAO Open teelten • Ontwikkeling van visies voor de teelt van coniferen, heesters, vruchtbomen en bos- en haagplantsoengewassen • Streven naar een effectief pakket gewasbeschermingsmiddelen • Wegnemen van de beperkingen in het gebruik van aanvulgronden door nieuw mestbeleid • Collectieve regeling voor het Besluit Verpakkingen • Ontwikkeling van een kredietverzekering voor boomkwekers • Verhoging gebruiksnormen stikstof in de teelt van vruchtbomen, rozen, buxus, coniferen en vaste planten • Ontwikkeling van een (brede) weerverzekering • Imagoverbetering boomkwekerij via productpromotie en sectorpromotie • Fruitteelt • Verdere invulling vorstschadeverzekering en compensatieregeling 2005 • Verdere invulling duurzame teelt d.m.v. uitbouw geïntegreerde teelt, oplossen van milieutechnische knelpunten, effectief middelenpakket • In kaart brengen risico’s en aansprakelijkheid voedselveiligheid • Opstellen innovatieagenda • Marktintroductie van nieuwe rassen onder concept • Uitwerking promotieconcepten Frisfruit en Werkfruit • Aandacht voor vaktechniek in kennisverspreiding • Glastuinbouw • Inzetten voor een werkbaar CO2-emissiesysteem • Pleiten voor toekennen van emissie rechten voor WKK-stroomproductie • Werken aan de toekomstige energievoorziening voor de sector • Afsluiten van een CAO met concurrerende arbeidsvoorwaarden en een beperkte loonkostenontwikkeling • Bevorderen van innovaties rond energie-besparing • Bevorderen van een betere aansluiting van het beroepsonderwijs op de behoeften van de ondernemers • Versterken van tuinbouwclusters via Greenports • Melkgeitenhouderij • Aanpassing van de normen voor excretie of gasvormige verliezen voor melkgeiten • Zoeken naar structurele en duurzame alternatieven voor de afzet van geitenmest. Doel: verlaging van de afzetkosten • Heldere afspraken maken over aansprakelijkheid van geitenhouders bij voedselveiligheidsincidenten • Ontwikkelen van een totaalplan voor diergezondheid, in overleg met LNV, GD en de integrale portefeuille dier gezondheid van LTO • Optimaliseren van de afzet van geitenbokjes, o.a. door aanpassing van de verzamelregelgeving • Paardenhouderij • In bestemmingsplannen en streekplannen meer ruimte winnen voor de paardenhouderij • Stimuleren van ondernemerschap • Landschappelijke
Toekomst van de belangenbehartiging
“LTO Noord heeft op alle fronten meer ruimte gewonnen voor de land- en tuinbouw. Dat maakt LTO Noord zichtbaar in actie. Samen met leden, samen voor leden”.
inpassing: veel overheden associëren de paardenhouderij met verrommeling van het landschap. LTO Noord gaat kijken welke knelpunten ondernemers ervaren en hoe deze op te lossen zijn • Inzetten voor dierenwelzijn, o.a. huisvesting, voeding en infectieziekten. Prioriteitenlijst opstellen • Pluimveehouderij • Inzetten voor een praktisch beleid rond Natura 2000. Bedrijfsontwikkeling moet mogelijk blijven • Ontwikkelen van een praktisch voorstel voor welzijnseisen bij vleeskuikens • Pleiten voor een overgangsbeleid rond batterijverbod • Werken aan een goed beheersplan en preventieve maatregelen voor vogelgriep • Uitwerken van een nationaal plan van aanpak voor salmonella en verder onderzoek naar de bestrijding van campylobacter • Verlagen van de prijs voor mestafzet en oplossen van problemen die zich voordoen met de stalbalans • Duidelijke afspraken maken over productaansprakelijkheid met o.a. veevoerleveranciers. Werken aan een verzekering tegen de gevolgen van schade door residuen • Rundveehouderij • Europese lobby voor een geleidelijke overgang naar een situatie zonder quotum • Uitwerken van de innovatieagenda voor de melkveehouderij. Nieuwe ideeën voor versterking van de concurrentiepositie en de maatschappelijke acceptatie van de Nederlandse melkveehouderij • Inzetten op een ongehinderde afzet van producten van geënte dieren. LTO is (inter)nationaal trekker van deze discussie • Opstellen actieplan voor dierenwelzijn in de melkveehouderij • Uitwerken van de visie Bouwen aan Vertrouwen met zuivelen andere ketenpartijen • Schapenhouderij • Opstellen van een hygiënecode, met o.a. afspraken over aansprakelijkheid. Schapenhouders kunnen de code gebruiken voor hun bedrijfsvoering. De code bevat ook richtlijnen voor het ontvangen van toeslagrechten • Ontwikkelen van een praktische invulling van elektronische I&R • Ontwikkelen van een toekomstvisie over het gemeenschappelijk landbouwbeleid na 2013 • Opstellen van een bedrijfsbehandelplan, incl. maatregelen voor preventie en behandeling van myasis • Inventariseren van de mogelijkheden voor een sectoraal kwaliteitssysteem • Varkenshouderij • Het thema van 2007 is ‘Welzijn’: welzijn voor varkens, voor varkenshouders en voor consumenten: • Diergezondheid. Preventie staat voorop, inzetten voor bewuster medicijngebruik • LTO start de netwerkgroep ‘Gericht antibioticumgebruik in de varkenshouderij’ • Innovaties in de stal. Deze kunnen bijdragen aan het welzijn van de dieren, energiebesparing en het beperken van de milieubelasting. Onderdelen van de Comfort Class Stal worden doorgevoerd op vijf praktijkbedrijven in Nederland • Voedselveiligheid. LTO zet in op een intensivering van de controle op verboden stoffen en residuen van medicijnen. Naast controles op de boerderij wil LTO ook controles op slachterijen (incl. import) • Verder wil de vakgroep zich inzetten voor het terugdringen van de mestafzetkosten • Verbrede landbouw • Realiseren van eenvoudige regels voor horecavoorzieningen op agrarische bedrijven • Afspraken maken over voorwaarden waaronder verbrede bedrijven hun activiteiten kunnen voortzetten bij een uitbraak van een besmettelijke dierziekte, samen met LNV en de vakgroepen dierlijke sectoren van LTO Noord • Aansprakelijkheid van ondernemers veiligstellen in verzekeringen en contracten. Doorlichten van verzekeringen: wat is er nu wel of niet verzekerd in de polissen voor landbouw en zorg, agrotoerisme en verkoop/ verwerking? Ontwikkelen van o.a. voorbeeldcontracten voor afnemers van boerderijproducten, via het LTO-project ‘Voedselveiligheid & Grip op aansprakelijkheid’ • Vleeskalverenhouderij • Aanscherping welzijnseisen nauwlettend volgen. Inzet: geen emotiebeleid, maar discussie aan de hand van wetenschappelijke argumenten (o.a. Welzijnsmeter) • Nauw overleg met ketenpartijen over invoering in 2008 van Europese regelgeving rond veiligheid van diervoer en voedsel • Verlaging van mestafzetkosten, o.a. door transparanter maken van de mestmarkt en ontwikkeling van nieuwe verwerkingsmogelijkheden • Versterken van de positie van individuele vleeskalverenhouder (o.a. nazien contracten met integraties) • Garanderen van voortzetting zelfcontrole op verboden stoffen in nieuw systeem • Vinger aan de pols bij Stankwet, Natura 2000 etc. • Vleesvee • Heldere afspraken over vervoer en slacht zorgdieren/wrak vee. • Oplossen onvolkomenheden nieuwe Mestwet. O.a. afzet boer-boer op korte afstand mogelijk maken, werkingscoëfficient fosfaat voor rundermest verhogen • Overleg met LNV en natuurbeherende instanties over duurzaam beheer van natuurterreinen. Behouden/vergroten van directe (financiële) prikkels om vee te houden in natuurgebieden • Behouden van ontwikkelingsmogelijkheden voor stierenmesters en zoogkoeienhouders in gebieden met landschappelijke- en natuurwaarden • Vollegronds groenteteelt • Inzetten voor een vergoeding voor investeringen in wildafweermiddelen vanuit POP-gelden • Lobby tegen invoering van een pensioenpremie en verhoging van de WW-premie voor gelegenheidsarbeid • Aanpassen van de Algemene Leveringsvoorwaarden Industriegroenten aan de eisen van deze tijd • Bevorderen van innovatie in teelttechniek en productbehandeling. OMGEVINGSBELEID VOOR DE NEGEN PROVINCIES Ruimte voor nieuwe bedrijfsactiviteiten • Een goede vergoeding voor groene en blauwe diensten • Geld voor plattelandsontwikkeling inzetten voor versterking marktpositie van bedrijven • Zekerstelling van pacht als aantrekkelijke financieringsvorm • Gedragscode voor bescherming weidevogels moeten praktisch uitvoerbaar zijn en toegesneden op agrarische bedrijfsvoering • Permanente inzet op verbetering van de agrarische productie structuur met kavelruil en inrichtingsmaatregelen zoals ontsluiting en waterbeheersing • Maatschappelijk draagvlak voor schaalvergroting en verbreding door eigen initiatieven op het gebied van landschappelijk verantwoord bouwen • Financiële ondersteuning voor luchtwassers en andere milieu-investeringen • Versterken wetenschappelijke kennis agrarisch natuurbeheer door steun voor leerstoel agrarisch natuurbeheer • Stimuleren ruimte voor ruimte regelingen • Ruimte voor groei en verbreding in streek- en bestemmingsplannen en in gebiedsplannen • Versterking agrarische bedrijven in nationale landschappen • Nieuwe kansen voor ondernemen in en nabij natuurgebieden • Bestaand gebruik mèt ontwikkelingsruimte nabij Natura 2000 gebieden gewaarborgd • Agrarisch ondernemen gewaarborgd in beheerplannen Natura 2000 • Een haalbare en betaalbare uitwerking van de Europese Kaderrichtlijn Water • Waterschappen optimaliseren het beheer met het oog op de wensen van de gebruikers • Een goede stem van de land- en tuinbouw in de nieuwe waterschapsbesturen.
