¡HOLA!
24 april 2012
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
1
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Riet Van Cleuvenbergen
secretariaat: Varkensstraat 6, 2800 Mechelen
[email protected] •
[email protected]
Het Cruz de Ferro op de Puerto Irago (1504 m), net voorbij Foncebadón, langs de Camino Francés. Geen pelgrim loopt er zo maar voorbij. Was het in de prehistorie een cultusplek? In de Romeinse tijd een plek waar Mercurius vereerd werd? Is het gewoon gegroeid uit een hoopje stenen als bewegwijzering van een route voor herders uit de streek? In elk geval is het vandaag een plek waar pelgrims tijd nemen om halt te houden. En om terug te kijken. Velen laten er een steentje achter, van thuis meegebracht. Een steen waarmee ze ook zorgen, fouten, de oppervlakkigheid van het dagdagelijkse leven ... willen achter laten. De maker van deze nieuwsbrief ontmoette er voor de zoveelste keer een Duitse pelgrim. Zijn tocht begon in München. In Zwitserland liep hij niet door de valleien maar over bergkammen en bergtoppen. Altijd met twéé kilo stenen in zijn rugzak. Zijn steentje én de steentjes van familieleden, collega’s, vrienden. Uiteindelijk heeft hij ze niet achtergelaten aan het kruis. Hij had gehoord dat Japanse toeristen de steentjes aan het Cruz nu ook als souvenir meenemen ...
¡HOLA! Kalender
Inhoud ’t Genootschap Nieuws, Werkgroepen en projecten
3 3
2
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Regionieuws Gent 6 Limburg 7 Vlaanderen, Europa, el mundo Langs de pelgrimswegen 9 (Pelgrims)herbergen 12 Media, erfgoed en tentoonstellingen 13 Zoekertjes 15 Lezersbrieven 17
Zaterdag 28 april Gent. Lezing: wat doet pelgrimeren met een mens? Dinsdag 1 mei Rutten. Evermarusspel. Zaterdag 26 mei Pelgrimage naar Tongeren. Woensdag 25 juli Brugge. Feest van Sint-Jacob. Zaterdag 29 september Waasmunster. Doorleefdag: Pelgrimeren een zinvolle bezigheid.
Redactie: Ludo Van Lint,
[email protected]. Werkten mee aan dit nummer: Jozef Belmans, Paul De Marez, Johan De Ridder, Hugo Frederix, Luc Vermoesen, Rik Vertongen. Vormgeving: Marc Peeters, De Wrikker. Verantwoordelijke uitgever: Hugo Morael.
Lezersbrieven en zoekertjes zijn altijd welkom!
24 april 2012
¡HOLA! ’t Genootschap NIEUWS, WERKGROEPEN, PROJECTEN
3
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Ludo Van Lint
Pelgrimszegen: geen vieringboekje gekregen ...? Er waren tijdens de voorbije pelgrimszegen in de St.-Romboutskathedraal heel wat meer aanwezigen dan ingeschreven. Dat heeft ertoe geleid dat een aantal ingeschreven pelgrims geen vieringboekje kregen. Jij ook? Laat het ons weten, we sturen je graag nog een boekje toe!
[email protected]
Merkwaardig toch, de pelgrimszegen trekt elk jaar meer pelgrims, ex-pelgrims en sympathisanten.
24 april 2012
¡HOLA!
4
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Hospitaleros in rouw
Robert Van Ransbeek, Sint-Agatha-Berchem 30.3.40 – Aalst 24.2.12
Robert Van Ransbeek, echtgenoot van Rosette Champagne, is voor eeuwig onder-weg. Hij die zoveel pelgrims in Los Arcos een warm welkom bezorgde in de albergue Isaac Santiago, hij de lieve, optimistische hospitalero die zoveel pelgrims van alle nationaliteiten bijstond met raad en daad, hij is voor altijd gegaan. Wij staan sprakeloos en hebben geen woorden van troost om dit heengaan te helpen verwerken. Ook in Los Arcos is men zwaar aangeslagen. Het ganse dorp kende immers het vrolijke, hardwerkende echtpaar, Roberto y Rosetta. Iedereen wist dat hospiraleren de laatste jaren niet meer kon omdat Robert te kampen had met Parkinson. Zij namen die moeilijke beslissing en voor ons was het een grote leemte. Maar een andere onomkeerbare ziekte sloeg genadeloos toe. Robert, moedig als altijd nam bewust afscheid van zijn geliefden. Van ons en van zijn Spaanse vrienden nam hij afscheid door gewoon, enthousiast te vertellen over de hospitalero’s in Los Arcos. Buen camino Roberto ...Ultreia
Lieve Rosette, wij laten je niet alleen. Wij, hospitaleros, staan naast je, overmand door verdriet maar met open armen en een dankbaar, warm hart. We wensen jou, je kinderen en kleinkinderen veel sterkte en de moed om samen door te gaan op de weg van het leven. Houd de onderlinge liefde in stand en houd de gastvrijheid in ere, want zo hebben sommigen zonder het te weten engelen ontvangen. (Hebreeën, 13:1)
Hospitaleros en bestuur Vlaams Compostelagenootschap
24 april 2012
¡HOLA!
5
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Nieuw in de (Web)winkel Nog maar pas verschenen en nu al in onze webwinkel: Chemins de Compostelle, een uitgave van Micheliln. Net als zijn oudere broertje een dun en lichtgewicht gidsje (90 g). Het bevat geen wegbeschrijving, wel 32 Michelin-kaartuitsneden met opdruk van de route van Le Puy-en-Velay tot Saint-Jean-Pied-de-Port. Bij elke etappe hoort ook een hoogteprofiel. Van elk dorp krijg je via symbolen informatie over logies, winkels, apotheek, autobus …. Prijs: € 7,95. Bestellen via www.compostelagenootschap.be. Klik bovenaan rechts op Winkel. De fietsgids van Clemens Sweerman, Langs oude wegen – deel 1 (Maastricht/Aken – Nevers) verscheen zopas in een nieuwe uitgave. Te koop in onze pelgrimswinkel.
24 april 2012
¡HOLA! Regionieuws REGIO GENT
6
Jules Van Wambeke
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Gent, zaterdag 28 april Met Jules Van Wambeke de pelgrim achterna
Jules Van Wambeke: Op de Camino leer je mensen vertrouwen en je over te geven aan wat op je afkomt!
Wat doet een pelgrimstocht met de mens? Waarom gaat een mens op stap? Met welke motivatie? Wat leren ons de vele ontmoetingen? Hoe raakt de rijkdom van cultuur en natuur ons? Jules Van Wambeke geeft je in woord en beeld antwoorden op deze vragen. Jules is een begenadigd pelgrim. Hij trok niet alleen naar Compostela, maar ook naar Rome en Assisi. Als geen ander weet hij dat voor iedereen ‘pelgrim zijn’ een onuitwisbare tocht is. Te voet of met de fiets, met Jacobus of met Franciscus ... Ondersteuning krijgt Jules Van Wambeke van het koor Lauda Sion uit Mariakerke, onder leiding van Jef Van Bemmel. Evelien Lievens draagt een tekst voor van Herman Andriessen. Afspraak om 15 u. in de kerk of de Muzenzaal van het St.-Barbaracollege, Savaanstraat 33. Bijdrage: donativo. Er is gelegenheid tot napraten, met een drankje. Meld je komst bij Regio Gent, 09 324 65 49,
[email protected].
24 april 2012
¡HOLA!
24 april 2012
7
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Jean-Pierre Colas
REGIO LIMBURG
Al eeuwen vieren de inwoners van Rutten op 1 mei hun heilige Evermarus met een mysteriespel.
De brutale moord op Evermarus ... Al meer dan duizend jaar herdenkt Rutten op 1 mei de marteldood van de heilige Evermarus. In de voormiddag gaat de processie uit, met alle deelnemers aan het mysteriespel in vol ornaat. 's Namiddags staat het vermaarde mysteriespel met de wilde achtervolging op de paarden op het programma. Het spel verhaalt de pelgrimage van de Friese edelman Evermarus naar Compostela en de brutale moordpartij door bendeleider Hacco in de omgeving van Tongeren op Evermarus en zijn gezellen. Het Compostelagenootschap stapt om 10.30 uur mee op in de processie. Graag pelgrimsschelp omhangen! Programma:
9 u. mis, 10.30 u. processie, 14 u. mysteriespel. Alles is gratis. De dag voordien brengen de Ruttenaars het beeld van Evermarus van de kapel naar de kerk, op 8 mei mag Evermaar terug naar zijn kapel. Beelden (2009): http://fotoalbum.seniorennet.be/riet/evermarusspel_in_rutten Een uitvoerige bijdrage over het Evermarusspel in Rutten vind je in De Pelgrim nr. 97, juni 2009.
¡HOLA!
8
Dat is een mooi tochtje, niet meer dan drie kilometer, langs de Via Limburgica, hier ook onderdeel van het Evermaruspad. Dat pad - bewegwijzerd met blauw-witte schelpen – brengt ja na het mysteriespel langs een andere route weer terug naar Tongeren. Een folder met routebeschrijving en achtergrondinformatie kan je gratis krijgen bij Toerisme Tongeren, Via Julianus 5, 012 80 00 70,
[email protected]. Tongeren, zaterdag 26 mei Pelgrimage langs de Via Limburgica Riet Van Cleuvenbergen.
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Tip: wandel van Tongeren naar Rutten!
Einddoel in zicht! En wat voor een einddoel! De Lieve-Vrouwebasiliek is een aloude bedevaartkerk. Ooit was de voorloper van deze kerk de eerste Mariakerk aan de noordkant van de Alpen.
Einde mei trekken velen weer op bedevaart naar de O.-L.-Vrouwebasiliek van Tongeren. Vanuit Voeren, St.-Truiden, Maastricht, Genk, Wiemesmeer en een dozijn andere startplaatsen. Van Wiemesmeer tot Tongeren volgen ze de Via Limburgica. Afstanden: van 5 tot 50 km. Afstand vanuit Wiemesmeer: ca. 30 km. Naar de verste vertrekplaatsen rijden er bussen vanuit Tongeren (ticket: € 1 of € 2).. Op de langste trajecten wandelt men in groep maar individuele pelgrims kunnen de route opvragen. Vanaf ongeveer tien kilometer voor Tongeren zijn alle routes bewegwijzerd. Aankomst in Tongeren vanaf 16 u., optocht naar de basiliek rond 18 u. gevolgd door de pelgrimsmis. Vooraf inschrijven via www.dekenaattongeren.be/pelgrimage. Info ook bij
[email protected].
24 april 2012
¡HOLA! Vlaanderen, Europa, el mundo LANGS DE PELGRIMSWEGEN
9
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Nieuwe pelgrimsgidsen Bij uitgeverij Elmar verscheen een Nederlandse vertaling van de handige Duitse en Franse Rother-gids voor de Camino francés. 208 pagina’s, 11,5 x 16,5 cm. Prijs: € 16,95. Dat is de tweede Nederlandstalige gids voor de Camino francés. De andere, Spaanse St.-Jacobsroute, een ANWB-gids, is verkrijgbaar in de (web)winkel van het genootschap. Bij Stein Verlag verscheen nog maar eens een nieuwe editie voor de Camino Francés. Al de vijftiende.Dit jaar verschenen bij deze Duitse uitgeverij ook al nieuwe gidsen voor de Küstenweg (Camino del Norte), de Via Podiensis en de Via Gebbensis. www.conrad-stein-verlag.de Les Éditions du Vieux Crayon pakt nog deze maand uit met een IMiam, een Iphone-versie van de Miam-Miam-Dodo-Compostelagidsen. www.levieuxcrayon.com, www.chemindecompostelle.com/Iphone
24 april 2012
¡HOLA!
10
Deze nieuwsbrief verschijnt bij het begin van de Goede Week. Een week die Spanjaarden anders beleven dan Vlamingen. Massaal keren ze terug naar hun geboorteplaats. Hotelkamers zijn duur en moeilijk te vinden. Religieuze diensten en processies worden massaal bijgewoond. Processies met veel pasos, plastische voorstellingen van kruiswegstaties, en de Virgen de los Dolores. Processies met veel mazarenos, boetelingen met een puntkap over het hoofd. Veel bloed en tranen. Veel barok. Veel oude, kostbare beelden en gewaden, bloemen en kaarsjes.
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Semana Santa
In Vlaanderen kan je alleen de Boeteprocessie in Veurne er een klein beetje mee vergelijken. In Santiago de Compostela trekken deze week wel zestien processies door de straten, georganiseerd door evenveel confradías of hermandades, broederschappen. Informatie over de goede week in Santiago de Compostela vind je onder meer op www.semanasantasantiago.com.
Voor Spaanse dramatiek moet je tijdens de Goede Week naar Spanje.
24 april 2012
¡HOLA!
11
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Camino Ignaciano Na zijn bekering begon Ignatius, stichter van de jezuïeten, aan een pelgrimstocht naar het Heilig Land. Dat inspireerde een paar jezuëten uit Bilbao bij het uitstippelen van een jezuïetencamino. De camino start in Loyola, geboorteplaats van Ignatius. Eindpunt is Manresa waar Ignatius zijn ‘spirituele oefeningen’ schreef. Zeshonderd kilometer, 27 etappes. Etappeplaatsen zijn onder meer Navarrete, Logroño, Zaragosssa, Lérida en Montserrat. Het initiatief is niet alleen gericht op wie spirituele verdieping zoekt maar ook op al wie een andere levenservaring wil opdoen. Het wordt voorgesteld als een alternatief, maar geenszins als concurrentie, voor de Jakobswegen. De onderneming zou stevig in de steigers moeten staan tegen 2022, het vijfde eeuwfeest van de aankomst van Ignatius in Manresa. Maar nu al vind je heel veel routeinformatie op www.caminoignaciano.org. Meer hierover in een volgend nummer van De Pelgrim.
St. Olavsvegene Sinds de jaren negentig zijn de pelgrimswegen ook in Noorwegen weer heel populair. Naar Santiago, maar nog veel meer naar het graf van de heilige Olav in de dom van Nidaros, de middeleeuwse naam voor Trondheim. Van Oslo naar Trondheim is een pelgrimstocht van ca. 650 km. Informatie, ook topografische kaarten, vind je op www.pilegrim.info. Er zijn ook begeleide pelgrimstochten. Van 24 juni tot 3 augustus is er een tocht met Engelstalige begeleiding. Je kan de hele afstand lopen of kiezen voor een deel van de tocht. Meer info op de website.
24 april 2012
¡HOLA!
12
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Ter Engelen
PELGRIMSHERBERGEN
Ton Hendriks en Frans Beckers: zo te zien goed uitgerust, mét onze topogids voor de Via Limburgica.
Via Limburgica: Refugium Maaseik: 250ste overnachting
Sinds 2005 beheert Dienstencentrum Ter Engelen in Maaseik een refugium, een overnachtingsplaats (met ontbijt) voor wandelaars of fietsers op weg naar Santiago de Compostela. Begin maart arriveerden Tom Hendriks en Frans Beckers uit Venlo in Ter Engelen. Op de website van Ter Engelen vonden we het relaas van hun verblijf. ‘We keken er naar uit. Dat doen we bij alle pelgrims, maar dit was toch erg speciaal. Het ging namelijk over de 250ste overnachting in ons Refugium. Frans en Tom kregen een luxe-ontbijt aangeboden. En wij mochten er bij zijn! We hadden bovendien twee speciale gasten. Ria Bruggen van het Vlaams Compostelagenootschap had een geschenk bij zich voor de pelgrims en zuster Marie-Jeanne regelde zoals altijd de praktische kant van de zaak. Tijdens het ontbijt ontspon zich een warm en openhartig gesprek over het hoe en waarom van de tocht. Een gesprek zoals je dat alleen kan voeren met mensen die de tijd en een héél lange tocht voor zich hebben. Een probleempje toch voor Frans en Tom. Cava en croissants bij het ontbijt zijn hoogstwaarschijnlijk niet standaard inbegrepen bij de vele andere ontbijten onderweg!’ www.terengelen.be
24 april 2012
¡HOLA!
24 april 2012
Camino primitivo: nieuwe refugio in Ferreira
Herberg Ponte Ferreira opende enkele dagen geleden zijn deuren. Hij telt dertig bedden. Slapen kost € 10. Je kan er ook eten. Ferreira ligt ca. 28 km voorbij Lugo. Contact: (+34) 667 414 828,
[email protected].
13
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Camino portugués: nieuwe albergue in Pontecesures
De Xunta de Galicia opende onlangs in Pontecesures een nieuwe albergue. Een investering van € 419 000. Het is al de negende albergue van de Xunta langs de Camino Portugués. Vlakbij opende de Asociación Amigos del Camino de Santiago een ‘middeleeuws restaurant’, enkel voor pelgrims, Mesa de Pedra. De restaurantrekening: donativo. www.mesadepedra.info
MEDIA, ERFGOED EN TENTOONSTELLINGEN Nieuwe publicaties
Loci sacri verscheen bij Universitaire Pers Leuven in de serie KADOCStudies on Religion, Culture and Society. Het gaat om een Engelstalig verslagboek van een in 2007 gehouden congres over de specificiteit van sacrale plaatsen voor de christelijke religies in de Westerse cultuur. 284 blz., € 39,50. www.upers.kuleuven.be, www.kadoc.kuleuven.be
¡HOLA!
24 april 2012
Aquarellen van Troet Demey
14
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
De weg naar Compostela, dat is de titel van een reeks aquarellen van Troet Demey, te bewonderen in het Onthaalcentrum De Pelgrim, aan het Isabellaplein in Scherpenheuvel. Dagelijks geopend van 10 tot 17 uur, vanaf 1 mei tot 18 uur. Schilde, donderdag 26 april Psallentes femina: muziek ter ere van Sint-Jacob
Tarrueza.
Psallentes Femina is een groep van acht jonge zangeressen die zich onder meer verdiept in middeleeuwse, gregoriaanse gezangen. In de Codex Calixtinus vind je, naast onder meer mirakelbeschrijvingen en een gids voor de pelgrim, ook liturgische muziek voor de feesten ter ere van Sint-Jacob. Die muziek brengt Psallentes femina in Schilde. De acht jonge zangeressen, onder leiding van Hendrik Van den Abeele, brengen de vroege polyfonie uit de Codex met adembenemende schoonheid en haarfijne intonatie. Het concert heeft plaats in de St.-Guibertuskerk van Schilde. Aanvang om 20 u. Het gaat om een concert in het kader van het Festival van Vlaanderen/Kempen en Mechelen Tickets: € 16/14,50/5. Verkoop: ’t KLAverVIER, Kasteeldreef 6, 2970 Schilde; 03 353 80 55,
[email protected].
¡HOLA!
24 april 2012
15
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Psallentes
Kortrijk, zaterdag 12 mei Jacobus, Jacobe ...
In het kader van het Festival van Vlaanderen zingt Psallentes Femina ook in Kortrijk. Het gaat om een van de keuzeconcertjes van Stadsmuziek. Femina, een reeks miniconcertjes op verschillende locaties. Startpunt: de Kortrijkse Schouwburg. Tickets: € 18/15/3. www.festivalkortrijk.be
Psallentes femina brengt hemelse klanken uit de Codex Callixtinus. Recht uit het middeleeuwse Compostela.
Zoekertjes Gezocht: goedkoop logies tussen Bordeaux en Saint-Jean-Pied-de-Port
Een Amerikaanse vriend van ons, een priester, wil dit jaar een stuk van zijn camino lopen, van La Ferme (Bordeaux) tot St.- Jean Pied de Port. In Frankrijk vond hij de voorbije jaren moeilijk slaapgelegenheid voor een redelijke prijs, ook al omdat hij geen Frans spreekt (wel Spaans). Kan iemand hem helpen met overnachtingsadressen tussen La Ferme/Bordeaux, en St. Jean Pied de Port? E-mailen kan naar ons,
[email protected] of direct naar Father Kevin Codd,
[email protected].
¡HOLA!
16
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Gezocht: kompaan voor handbiketocht
Ik wil al jaren op vakantie met mijn handbike. Dit jaar werden de plannen heel concreet: ik vond een kompaan. We zouden half mei vertrekken naar Santiago de Compostela. Door ziekte heeft hij forfait gegeven. Ik zocht verder, maar stootte steeds op problemen. ‘Een jaartje uitstel’, zou je dan denken ... Het probleem is dat mijn ziekte progressief is, volgend jaar is dus een groot? We vertrekken in mei of juni in Oppuurs, en rijden elke dag een dikke 50 km. Slapen doen we in tentjes en herbergen. 26 augustus moet ik terug zijn, dat is de deadline. De fietser moet wel een karretje trekken met ons materiaal. Volgen met mijn auto mag ook, in dat geval is er geen karretje nodig. Ik hoor het wel! www.frank.hetkan.be,
[email protected] Mont St.-Michel
Ik (Johan Lagae) zou graag starten op de Mont-Sint-Michel. Is er iemand die deze tocht al ondernomen heeft en die ik kan raadplegen? Contact:
[email protected], 0473 89 35 50. Losgelopen woorden
Ik zoek dringend het boek Losgelopen woorden, van Hans Burgman.
[email protected]
24 april 2012
¡HOLA! Lezersbrieven
17
Ik heb niets dan lof over de organisatie van de activiteit op 17 maart in Heverlee. Een fijne welkom, toch voor iemand die de eerste keer aan een Compostela-activiteit meedoet. Een mooie wandeling langs plaatsjes die ik niet kende. Een mooie rondleiding binnen de muren van de Parkabdij. En zeker de Gregoriaanse zang die me ontroerde! Ook nieuwe contacten gelegd! Dus een PROFICIAT voor Regio Leuven! Roger Lootens Freddy Du Seuil
Voor een betere tocht
Vlaams Genootschap van Santiago de Compostela
Wandeling Heverlee: veel dank!
Door het Heverleebos, langs het St.-Annakerkje van Oud-Heverlee ...
24 april 2012