Het uitgestorven geslacht Rustgemoet (1725-1902) Op 20 april 1731 ging Jan Ruskemoed in Amsterdam in ondertrouw. Zowel hijzelf als zijn bruid Aaltje Laarink waren afkomstig ‘van Niede’. Meer zal de Amsterdamse ambtenaar niet van hun tongval hebben kunnen maken: Jan en Aaltjen werden beide geboren in Neede in de Achterhoek. Jan zelf tekende echter met “rusgemoet”. Het is deze naam, en de nodige varianten, die hun nakomelingen zo’n 175 jaar zouden voeren. Reeds in 1875 stierf de naam Rustgemoet in mannelijke lijn uit, de laatste vrouwelijke naamdrager overleed in 1902. Dit artikel behandelt alle naamdragers voor zover deze in de archieven zijn aangetroffen. De herkomst van een veranderende familienaam Vóór de invoering van de burgerlijke stand in 1811 lag de schrijfwijze van de familienaam niet vast. Dat er ook na 1811 echter varianten optraden zien we terug in het genealogisch gedeelte verderop. Als men voor 1811 al een familienaam droeg, dan was men vrij om deze te schrijven hoe men wilde, zo kwam het vaak voor dat vaders en kinderen een andere schrijfwijze bezigden. Lastig voor de genealoog is ook de verandering in familienaam: met name in het oosten van het land kwam het geregeld voor dat men na verhuizing een andere naam aannam, hetzij van de nieuwe locatie, boerderij et cetera, dit zijn zogenaamde (kleine) geografische namen of microtoponiemen. De naam Rustgemoet was eveneens een microtoponiem met als herkomst het erve Russchemors. “De oudste vermelding van het erve is in 1506 en het was gelegen halverwege Neede en Eibergen in de buurschap Hoonte. Het was toen voor de helft in eigendom van de fam. Wylkens of Willekens, pastoors en notarissen, die ook bezittingen hadden in Borculo. Er is wat te vinden in het Staatsarchiv te Munster in het archief van de vicarie van de 10.000 Martelaren van de Borculose kerk, welke waarschijnlijk voor de andere helft eigenaar was. Er was een boerderij naast gelegen, Oenhuess of Toenhuis genaamd, welke bij Russchemors hoorde. “1646. Verpondingen. Die Buyrschap Hoente. Dat erve Rosschemors. Halff gehoerende in eene vicarye ende halff jonker Haeghe cum suis. Is groet an bouwlandt und gesaey 18 molder, thientvrij, lichte garve. An weydelant 8 koeweyden. Huys ende hofflant van molder. Wat bossches offte eyckenholt om die campen. Opgaende holt. Geeft in pacht van 't gehele erve 1831 gulden. 124 daler. Daer gaet uyt 1 molder roggen ende 6 schepel mancksaet an Derck van der Wijck, 1 schepel in die kercke, 1 schepel missaet tot last des pachters. Pontschattinge 16 gulden 16 stuver, mede tot last des bouwmans. In 't geheel: 213-19-9. 201-19-9. Een onlandt, die Claesmaete geheten, toekoemende Herman van der Wijck cum suis, zijnde 2 koeweyden, ad 9-0-0. Geert ten Roschenmorsch heefft een olt huys, daerbij een hoff, groet twee spint geseys, sijn olde schaeme luyden, ter huyre vijf gulden. Thins: elf stuver, acht penningen 5-0-0. Noch een gaerden van die kercke van twee spint voor vier gulden 4-0-0. Noch in pacht van de heeren Gedeputeerden een stucksken groet vijf spint gesey, tientvrij, voor twee daler 3-0-0.” © Nick Werring 2015
Het erve Russchemors is in 1931 afgebrand. Heden herinneren nog de straatnamen Voorste Russchemorsdijk en Achterste Russchemorsdijk nog aan de boerderij, evenals een industrieterrein in de omgeving. In de archieven wordt de naam op meerdere manieren gespeld o.a. als Roesschemaersch, Ruskemors, Reuskenmors, Rosschemorsch, etc”1
In het uiterste zuidoosten van de gemeente Neede zijn nog steeds de Voorste en Achterste Russchemorsdijk te vinden.
Boven: Enkele fragmenten uit het kadaster (ca.1830)2 Rechts: De locatie van het ‘erve’.
1 2
http://www.vedders.nl/vedders/rusm/rusm.htm#BM14 www.watwaswaar.nl
© Nick Werring 2015
Genealogie van de naamdragers De genealogie begint met de hierboven genoemde Geert ten Roschenmorsch. Deze Geert was, voor zover bekend, driemaal gehuwd. De eerste vermelding dateert van november 1619 toen Garrett te Roschemors zijn dochter Trine liet dopen. Uit zijn tweede huwelijk met Essele ten Ollinckhove werden tenminste twee zonen geboren. Hun nageslacht bleef de ‘oude’ naam voeren. Met het overlijden van Jan Reuschemors in 1888 stierf ook deze tak uit. De nakomelingen van zijn zoon Werner belandden uiteindelijk in Amsterdam en ’s-Gravenhage. In deze laatste stad zorgen zij nogal voor onduidelijkheden, zoals uit onderstaand overzicht zal blijken. Generatie I Garrett (Gerrit(t), Ge(e)rt of Gerd) te Roschemors (ook: toe Rosschemorsche, te(n) Rosschemors(ch) of Ros(s)che(n)maersch), geboren ca. 1595, overleden voor 1662. Gehuwd (1) circa 1618 met Fenna N.N. Gehuwd (2) te Neede (Geref.) op 23-05-1630 met Essele ten Ollinckhove. Gehuwd (3) te Neede (Geref.) op 07-03-1641 met Lise ten Bras.
Uit het derde huwelijk tenminste één zoon: Werner. Generatie II Werner (Waender of Wanner) te Rosschemorsch (Ruschemors of (te) Ros(s)chemors(ch)) geboren te Neede ca.1645/50. Hij wordt voor het eerst genoemd als doopgetuige in 1683. Gehuwd te Neede (Geref.) op 27-04-1690 met Trientjen Orlmans.
Uit dit huwelijk: 1. 2. 3. 4.
Gerrit Rosschemorsch, gedoopt te Neede (Geref.) op 04-01-1691, jong overleden. Gerrit Rosschemorsch, gedoopt te Neede (Geref.) op 24-07-1692, volgt onder IIIa. Aeltjen te Roschemors, gedoopt te Neede (Geref.) op 16-06-1695. Jan te Roschemors, gedoopt te Neede (Geref.) op 20-02-1701, volgt onder IIIb.
© Nick Werring 2015
Generatie III IIIa
Gerrit (Gerret) Rosschemorsch (Russemors, Rusgevaners, Rusgemors, Rus(t)gemoet of Gerustgemoet), gedoopt te Neede (Geref.) op 24-07-1692, overleden te Amsterdam op 37-jarige leeftijd, begraven aldaar (Nieuwe Kerk) op 28-02-1730. Ondertrouwd/gehuwd (Geref.) te Borculo op 22-01/09-02-1721 met Maria Elderink. Uit dit huwelijk: 1. 2. 3. 4.
5.
Gerrit Rusgevaners[!], geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 24-05-1722 (Zuiderkerk). Johannes Rusgemors, geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 11-10-1724 (Zuiderkerk). Barent Rusgemoet, geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 25-11-1725 (Oude Kerk). Catrina (Catharina) Rusgemoet (Rustgemoet), geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 13-07-1727 (Nieuwe Kerk), overleden te Amsterdam op 61-jarige leeftijd, begraven aldaar (Heiligewegs- en Leidsche Kerkhof) op 05-10-1788. Ondertrouwd te Amsterdam op 06-05-1774 met Willem Cimmerman.
Elisabeth Rustgemoet, geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 18-01-1730 (Nieuwe Kerk).
Op 26-10-1724 werd een kind van Gerrit Gerustgemoet[!] begraven op het Heiligewegs- en Leidsche Kerkhof. Op 09-08-1728 werd een kind van Gerrit Rustgemoet begraven op het Heiligewegs- en Leidsche Kerkhof. Het is onduidelijk welke kinderen het betreft. Volgens de Gelderse Landdagsrecessen waren op 20-04-1750 nog meerdere kinderen in leven: “Verzoek van Otto Smies en Bernard Roeterink, diakenen van de kerk te Borculo, om verkoop van grond nagelaten aan de kinderen van wijlen Maria Elderink weduwe Gerrit Russemors of Rustgemoet, die in een godshuis verblijven. Verwezen naar de heer en het gericht van Borculo.”3
3
1707 Gelderse Landdagsrecessen 1581-1798, www.geldersarchief.nl
© Nick Werring 2015
IIIb
Jan te Roschemors (Rusgemors, Rus(t)gemoet, Rustgemoed, Ruskemoed of Truskemoet), winkelier (1750) gedoopt te Neede (Geref.) op 20-02-1701, overleden te ’s-Gravenhage op 16-03-1754 (datum van aangifte) op 53-jarige leeftijd, begraven te Rijswijk op 18-03-1754 (kerkhof).
Ondertrouwd te Amsterdam op 20-04-1731 met Aeltjen Laerinck.
Jan was winkelier in koffie, thee, garen en band. Op 26-05-1750 werd hij ingeschreven als lid van het Haagse Sint-Nicolaas of kramersgilde. Diezelfde dag werd zijn winkel ‘op de Luijsemarkt’ ingeschreven in het register van nieuwe winkels.
© Nick Werring 2015
Uit dit huwelijk: 1.
2. 3. 4.
Jacob Rustgemoet, geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 27-04-1732 (Nieuwezijds Kapel), overleden aldaar 1,5 jaar oud, begraven aldaar op 11-11-1733 (Noorderkerk(hof)). Jacob Rustgemoet, geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 02-04-1734 (Westerkerk), volgt onder IVa. Jan Rustgemoet, geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 30-09-1736 (Nieuwe Kerk), volgt onder IVb. Katrina (Kat(h)arina of Catharina) Rustgemoet (Rus(t)gemoe(d)t), geboren te ‘s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 03-11-1743 (Nieuwe Kerk), overleden aldaar aan een borstkwaal op 22-01-1785 (datum van aangifte) op 41-jarige leeftijd, begraven op het Noorderkerkhof. Ondertrouwd/gehuwd (Geref.) te ‘s-Gravenhage op 30-09/14-10-1764 (Nieuwe Kerk) met Jacobus de Blauw.
Generatie IV IVa
Jacob (Jakob, Jacobus of Japik) Rustgemoet (Rusgemoet of Rustgemoed), geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 02-04-1734 (Westerkerk), overleden vóór 1803. Zijn overlijden heb ik in Den Haag vooralsnog niet kunnen vinden. Ondertrouwd/gehuwd te ’s-Gravenhage/Scheveningen (Geref.) op 21-04/05-05-1765 met Johanna Rijkers. Uit dit huwelijk: 1.
2. 3.
4.
5.
6. 7.
Alida (Aaltje) Rusgemoet, geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 13-04-1766 (Nieuwe Kerk), overleden aldaar aan stuipen op 24-04-1766 (datum van aangifte), 11 dagen oud. Adolf Rusgemoet, geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 24-05-1767 (Nieuwe Kerk), waarschijnlijk jong overleden. Alida Rusgemoet (Rustgemoed), geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 21-02-1770 (Grote Kerk), overleden te Dordrecht op 30-10-1847 op 77-jarige leeftijd, ongehuwd. Neeltje Rustgemoed (Rustgemoet of Rusgemoed), geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 06-10-1771 (Nieuwe Kerk), overleden te Dordrecht op 22-11-1835 op 64-jarige leeftijd, ‘houdende kinderschool ca. 1808-1811’ te Dordrecht. Ondertrouwd/gehuwd te Dordrecht op 28-04/14-05-1803 met Pieter Pouwels. Catharina Rustgemoed, geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 21-11-1773 (Grote Kerk), overleden aldaar op 23-12-1853 op 80-jarige leeftijd (in het Verbeterhuis). Zij komt vóór 1840 niet voor in de Haagse bevolkingsregisters/volkstelling. In 1840 woonde zij in het Verbeterhuis aan het Slikeinde C 30, zij was toen krankzinnig! ‘ongedoopt kind’ Rustgemoed, geboren te ’s-Gravenhage, begraven aldaar op 30-12-1776 (Noorderkerkhof). Johannes Jacobus Rusgemoet, geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 24-02-1779 (Hoogduitse Kerk), waarschijnlijk jong overleden.
© Nick Werring 2015
De hierboven (IVa-5) als krankzinnig bestempelde Catharina werd in 1839 onder curatele gesteld. Waarschijnlijk is zij op dat moment in het Verbeterhuis opgenomen.4
IVb
Jan (Jo(h)annes) Rustgemoet (Rusgemoet of Rustgemoed), geboren te Amsterdam, gedoopt aldaar (Geref.) op 30-09-1736 (Nieuwe Kerk), overleden te ’s-Gravenhage aan ‘stuipen’ op 08-10-1771 (datum van aangifte) op 35-jarige leeftijd, begraven te Rijswijk op 09-10-1771 (kerkhof).
Ondertrouwd/gehuwd te ’s-Gravenhage/Scheveningen (Geref.) op 16/30-05-1762 met Kornelia Vermost. De Haagse buurtboeken vermelden de ‘wed. Rustgemoed’ / ‘weduwe Rustgemoet’. Uit dit huwelijk: 1.
2.
3. 4.
5.
4
Dorothea Alida (Dorothea) Rustgemoet (Rustgemoed), geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 28-03-1764 (Grote Kerk), ongehuwd overleden te Voorburg op 29-01-1827 op 62-jarige leeftijd. Tweeling met Johannes Albertus. Johannes Albertus Rustgemoet, geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 28-03-1764 (Grote Kerk). Tweeling met Dorothea Alida. Waarschijnlijk jong overleden. Alida Rustgemoed, geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 15-12-1765 (Grote Kerk), volgt onder Va. Doris (Theodorus) Rusgemoet (Rustgemoet), geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 16-09-1767 (Grote Kerk), ‘subiet’ overleden aldaar (Looyerstraat U 337) op 22-01-1811 op 43-jarige leeftijd, begraven aldaar (Noorderkerkhof). Bij zijn overlijden staat vermeld dat hij gehuwd was, een huwelijk is echter onvindbaar! De bewindhebbende/erfgenaam was Hendrica Heskes (*1787), mogelijk had hij een relatie met haar. Hendrica’s broer Willem trouwde later met Neeltje van Leeuwen, de weduwe van zijn broer Karel Rustgemoet. Karel Rusgemoet, geboren te ‘s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 05-09-1770 (Grote Kerk), volgt onder Vb.
Dagblad van ’s Gravenhage, 30-12-1839, www.delpher.nl.
© Nick Werring 2015
Generatie V Va
Alida Rustgemoed (Rusgemoed of Rusgemoet), dienstmeid (1830) en dienstbaar (1835), geboren te ’s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 15-12-1765 (Grote Kerk), overleden te Amersfoort op 28-06-1835 op 69-jarige leeftijd. Zij woonde in 1816 te Barneveld. In 1830 was zij als dienstmeid woonachtig bij een ‘schoolhouderesse’ in Amersfoort. Zij was toen weduwe. Een huwelijk is echter (nog) niet gevonden, wel kreeg zij tenminste 4 kinderen. Kinderen: Uit de relatie met Johannis van Oordt: 1. Johannis van Oordt, geboren te ’s-Gravenhage op 23-03-1791, gedoopt aldaar (Geref.) op 30-03-1791 (Hoogduitse Kerk), overleden aldaar op 29-05-1876 op 85-jarige leeftijd. Zeer waarschijnlijk was zij ook de moeder van de volgende kinderen, uit de relatie met Johannes Vermost (zie kader): 2. Cornelia Vermost, alias Rustgemoed, geboren te ‘s-Gravenhage op 22-09-1796, gedoopt aldaar (Geref.) op 25-09-1796 (Hoogduitse Kerk), volgt onder VIa.
3.
Alida Vermos, alias Rustgemoet, dienstbode (ca.1845), geboren te ’s-Gravenhage op 30-05-1799, gedoopt aldaar (Geref.) op 05-06-1799 (Grote Kerk), overleden na 1845. Alida wordt enkel vermeld in het bevolkingsregister van 1845-’49, daarvóór en daarna is geen spoor van haar te vinden!
4.
Theodora (Dorothea) Vermost, alias Rustgemoed, dienstbode (1830) en dienstmeid (ca.1837), geboren te ’s-Gravenhage op 08-06-1803, gedoopt aldaar (Geref.) op 15-06-1803 (Grote Kerk), overleden na 1840.
© Nick Werring 2015
N.B.
In maart 1824 werd Dorothea Rustgemoed in Amersfoort als lidmaat aangenomen, met als aantekening dat zij in mei 1830 naar Den Haag vertrok. In de Volkstelling van 1830 komt inderdaad een Dorothea Rustgemoed voor. Zij was toen 26 jaar en werkzaam als dienstbode, wonende Lange Raam T130. In de daaropvolgende naamlijst van 1837-’50 vinden we een D. Rustgemoed, dienstmeid, wonende P340, P38 en Spuij O2. De Volkstelling van 1840 vermeldt tenslotte de 36-jarige Dorothea Rustgemoed op hetzelfde adres: Spui O2. Diezelfde Volkstelling vermeldt echter ook de 37-jarige werkster Christina Rustgemoed, eveneens wonende aan de Ammunutiekade P340! In de latere bevolkingsregisters wordt er geen Theodora/Dorothea meer in Den Haag aangetroffen.5
Twee Cornelia’s De Haagse naamlijst van 1823-’37 vermeldt twee Cornelia’s: te weten Cornelia Rustemoed die met haar zus een fruitnering dreef (= Cornelia Anna, dochter van Karel) en een Cornelia Rustgemoed, schoonmaakster, wonende L 360. Deze laatste Cornelia heeft mij enige hoofdbrekens gekost. Betrof het hier dezelfde persoon als Cornelia Anna? De gezochte Cornelia blijkt op 22-09-1796 in Den Haag geboren te zijn en drie dagen later in de Hoogduitse Kerk te zijn gedoopt … als Cornelia Vermost! Haar ouders waren Johannes Vermost en Alida Rustgemoet. Een huwelijk tussen beide personen heb ik niet gevonden, de inschrijving meldt echter niet dat zij ‘onecht’ was. Haar moeder was gezien de vernoeming vrijwel zeker Alida Rustgemoed (Va) en niet haar gelijknamige nicht (IVa-3). Cornelia is geboren uit de relatie tussen Alida en vermoedelijk een (achter)neef genaamd Johannes Vermost, hoewel ook zijn herkomst onduidelijk blijft. Zij werd op haar beurt moeder van de laatste mannelijke naamdrager: Barend.
5
Uitgebreid genealogisch onderzoek heeft uitgewezen dat de namen Theodora/Dorothea in meerdere families door elkaar werden gebruikt. Men schijnt in verschillende bronnen geen onderscheid te hebben gemaakt tussen beide namen.
© Nick Werring 2015
Vb
Karel (Ca(a)rel) Rusgemoet (Rus(t)gemoed of Rustgemoet), schoenlapper (1802-’03), geboren te ‘s-Gravenhage, gedoopt aldaar (Geref.) op 05-09-1770 (Grote Kerk), overleden aldaar (Doubletstraat U 337) aan “’t Water op de Borst” op 09-09-1809 op 39-jarige leeftijd, begraven aldaar (Noorderkerkhof). Karel was geen lidmaat. Uit het Armenregister blijkt dat hij tussen november 1802 en april 1803 bedeeld werd, hij was toen ‘gebrekkig’.
Karel woonde op hetzelfde adres als zijn broer Doris, namelijk U 337, bij Doris werd echter de Looijerstraat vermeld, terwijl bij Karel sprake was van de Doubletstraat. Waarschijnlijk bewoonden zij een pand op de hoek. Volgens het buurtboek van de Zuidbinnensingelbuurt bevond het huis zich aan de noordzijde van de Doubletstraat (t/m no.338)
Ondertrouwd/gehuwd te ‘s-Gravenhage op 17/31-08-1800 met Neeltje van Leeuwen. Zij hertrouwde in 1817 met Willem Jacobus Heskes. Uit dit huwelijk: 1. 2.
3. 4.
Cornelia Anna Rustgemoet, geboren te ’s-Gravenhage op 29-06-1801, gedoopt aldaar (Geref.) op 01-07-1801 (Grote Kerk), volgt onder VIb. Geertruij Catharina (Geertrui(da) Cat(ha)rina, roepnaam Catharina) Rusgemoet (Rustgemoet of Rust(g)emoed), ‘fruitnering’ (ca.1823), werkster (1828 en 1850) en schoonmaakster (ca.1850), geboren te ’s-Gravenhage op 21-05-1805, gedoopt aldaar (Geref.) op 26-05-1805 (Kloosterkerk), overleden aldaar op 27-02-1875 op 69-jarige leeftijd. Zij kon niet schrijven. Gehuwd (1) te ’s-Gravenhage op 27-08-1828 met Joannes Wilhelmus van Leuwerde. Gehuwd (2) te ’s-Gravenhage op 01-05-1850 met Gerardus Cornelis Versteeg. Johannes Theodorus Rusgemoet, geboren te ’s-Gravenhage op 09-03-1808, gedoopt aldaar (Geref.) op 16-03-1808 (Grote Kerk), volgt onder VIc. Maria Carolina (Maria Karolina) Rustgemoet, geboren te ’s-Gravenhage (‘in de Loyerstraat’) op 06-02-1810, gedoopt aldaar (Geref.) op 21-02-1810 (Grote Kerk), overleden aldaar (Doubletstraat U 337) aan ‘stuip’ op 11-05-1810, drie maanden oud, begraven aldaar (Noorderkerkhof). © Nick Werring 2015
Generatie VI VIa
Cornelia Vermost, alias Rustgemoed (Rusgemoed of Rusgemoet), schoonmaakster (ca.1825, ca.1845) en werkster (1830, 1840, ca.1850), geboren te ‘s-Gravenhage op 22-09-1796, gedoopt aldaar (Geref.) op 25-09-1796 (Hoogduitse Kerk), waarschijnlijk overleden na 1861. Zoals hierboven in het kader al werd aangestipt hebben de twee Cornelia’s voor nogal wat verwarring gezorgd. De dochter van Alida Rustgemoed werd voor het eerst vermeld in de naamlijst van 1823-’37 als Cornelia Rustgemoed, schoonmaakster, wonende L 360. In de daaropvolgende Volkstelling van 1830 wordt op Nieuwenhaven L306 een Cornelia Rusgemoet, 36, werkster, aangetroffen. Noch in de naamlijst van 1837, noch in de Volkstelling van 1840 komt zij voor, terwijl zij destijds toch in Den Haag woonde aangezien haar zoon er in 1840 werd geboren. In het bevolkingsregister van 1845-’49 werden moeder en zoon Rustgemoed aangetroffen op het adres M41. De opgegeven geboortejaren zijn resp. 1805 en 1841, een kleine tien jaar later dan haar werkelijke geboortejaar! Dit ‘late’ geboortejaar wordt verder gespecificeerd in het register van 1850-’61: Cornelia Rustgemoed, werkster, werd in geboren in ‘Juny 1804’. Moeder en zoon Rustgemoed vestigden zich op 11 april 1854 aan de Ammunitiehaven 62. Het register meldt dat zij op 1 mei 1851 uit de ‘Kolonien’ is ontslagen. Onderzoek naar een doop in juni 1804 heeft in geen van de doopboeken iets opgeleverd. Na deze vermelding lijkt Cornelia spoorloos te zijn verdwenen. Zij kreeg (tenminste) één zoon: 1.
Barend Rusgemoed, geboren te ’s-Gravenhage op 26-05-1840, gesneuveld op 34-jarige leeftijd tussen 23-02 en 20-04-1875 tijdens de Atjeh-oorlog.
Barend Rusgemoed werd in mei 1855 opgenomen in het bestedelingenregister van Frederiksoord, later stond hij ingeschreven als bij de Maatschappij van Weldadigheid in kolonie III, Willemsoord. Hij trad op een later tijdstip in dienst als fuselier bij het 10 Bat. Infanterie, hij diende tijdens de Atjeh-oorlog en sneuvelde in ‘de Oost’ in 1875.
Barend Rusgemoed was de laatste mannelijke naamdrager.
Links: Het bericht dat Barend is gesneuveld werd zowel in de Leeuwarder Courant als Het Nieuws van den Dag gepubliceerd, beide van 20-04-1875.6
6
Beide berichten op www.delpher.nl.
© Nick Werring 2015
VIb
Cornelia Anna (Anna Cornelia, roepnaam Cornelia) Rustgemoet (Rust(g)emoed), ‘fruitnering’ (ca.1823), werkster (1824, ’26, ’28, 1837-’38, 1851 en ca.1861), ‘gaat uit werken’ (1829-’31), schoonmaakster (1831 en ca.1837), spinster (1840 en 1850) en verkoopster van schuurzand (1852), geboren te ’s-Gravenhage op 29-06-1801, gedoopt aldaar (Geref.) op 01-07-1801 (Grote Kerk), overleden te ’s-Gravenhage (Breedstraat 124) op 01-02-1869 op 67-jarige leeftijd. Cornelia dreef samen met haar zus Geertruij Catharina een fruitnering. Volgens de naamlijst van 1823-’37 woonden beide zusters toen op het adres U12 (Zuidwal). Op ditzelfde adres woonde destijds Johannes Althem (1797-1851). Het is goed mogelijk dat haar oudste dochter, mogelijk zelfs de oudste twee dochters, een kind was van deze Johannes Althem. Volgens de Volkstelling van 1830 woonde zij weer bij haar moeder en stiefvader in de Zuilingstraat, haar drie dochters worden echter niet op dit adres vermeld! Het is vooralsnog onduidelijk waar de kinderen woonden, want volgens het Armenregister uit diezelfde periode woonden de dochters wel degelijk bij hun moeder. Cornelia was geen lidmaat. Uit het Armenregister blijkt dat zij tussen december 1829 en oktober 1831 bedeeld werd, haar drie dochters woonden toen bij haar. Zij werd op 9 april 1852, 3 dagen na het overlijden van haar man, wederom ‘in bedeeling aangenomen’, Cornelia verkocht toen schuurzand. Zij kon niet schrijven. Vermoedelijk uit een relatie met Johannes Althem7: 1. Elisabeth (Elizabeth) Rustgemoed, dienstbode (1850), geboren te ’s-Gravenhage op 16-05-1824, overleden te Rotterdam (Lijnbaanslaan 15-193) op 20-06-1863 op 39-jarige leeftijd. Gehuwd te ’s-Gravenhage op 19-03-1851 met Everhardus Smits8. Zij kon niet schrijven. 2. Geertrui Catharina (Geertrui Cristina) Rustgemoed, naaister (1843), geboren te ’s-Gravenhage op 26-11-1826, overleden te Veenhuizen (‘3e etablissement’) op 03-11-1843 op 16-jarige leeftijd. Uit de relatie met Paulus Joannes Boom (een soldaat uit Leiden): 3. Johanna Paulina Boom, geboren te ’s-Gravenhage op 01-12-1828, overleden aldaar (wijk D no.148) op 19-04-1837 op 8-jarige leeftijd. Uit onbekende relatie(s): 4. ‘levenloze zoon’ (tweeling) Rustgemoed, geboren en overleden te ’s-Gravenhage op 12-12-1831. 5. ‘levenloze zoon’ (tweeling) Rustgemoed, geboren en overleden te ’s-Gravenhage op 12-12-1831. 6. Neeltje Rustgemoed, geboren te ’s-Gravenhage op 03-03-1837, overleden aldaar (wijk D no.141), 3 maanden oud. Gehuwd te ’s-Gravenhage op 27-06-1838 met Antoni van Bommel. Uit dit huwelijk werden nog vier kinderen geboren (met de naam Van Bommel).
7
Er zijn een aantal redenen om Johannes Althem als vader aan te merken. Zo hadden hij en de gezusters Rustgemoet een gemeenschappelijke kennis, namelijk S.E. Pauw, die tevens de geboorte van dochter Elisabeth aangaf. Zoals gezegd woonden zij op hetzelfde adres. Daarnaast was er een familiaire relatie: Een oom van J. Althem was Willem Heskes en hij was tevens de oom van de stiefvader van Cornelia Rustgemoet. 8 Everhardus Smits en Elisabeth Rustgemoed zijn de oudouders van de schrijver.
© Nick Werring 2015
VIc
Johannes Theodorus (Johannes) Rusgemoet (Rustgemoet of Rus(t)gemoed), grenadier (1833), opperman (1838), schipper (1838), arbeider (o.a. 1839, 1851 en 1865) en sjouwer (ca.1855), geboren te ’s-Gravenhage op 09-03-1808, gedoopt aldaar (Geref.) op 16-03-1808 (Grote Kerk), overleden te ’s-Gravenhage op 25-12-1865 op 57-jarige leeftijd. Johannes ontving het Metalen Kruis voor zijn deelname aan de Tiendaagse Veldtocht. Hij kon niet schrijven. Johannes is tweemaal gehuwd geweest. Slechts drie van zijn tien kinderen bereikten de volwassenheid. Zijn gelijknamige zoon overleefde hem slechts één jaar. Van de drie overgebleven dochters is enkel Pieternella gehuwd. Gehuwd (1) te ’s-Gravenhage op 27-12-1838 met Adriana van der Wielen. Uit dit huwelijk: 1.
2. 3. 4. 5. 6. 7.
8.
Willem Jacobus Rusgemoet (Rusgemoed), geboren te ’s-Gravenhage op 17-11-1833, overleden aldaar, op 03-12-1833, 16 dagen oud. Willem Jacobus werd geboren ruim vóór het huwelijk van zijn ouders. Cornelis Wilhelmus Rustgemoet, geboren te ’s-Gravenhage op 16-03-1838, overleden aldaar op 18-07-1838, 4 maanden oud. Neeltje Rustgemoet, geboren te ’s-Gravenhage op 28-06-1839, overleden aldaar op 27-05-1840, 11 maanden oud. Johannes Carel Rustgemoed, geboren te ’s-Gravenhage op 12-04-1841, overleden aldaar op 11-09-1841, 5 maanden oud. Neeltje (Cornelia) Rustgemoet, geboren te ’s-Gravenhage op 21-03-1842, overleden aldaar (in het Gasthuis) op 08-09-1861 op 19-jarige leeftijd. Carel Johannes Rustgemoet, geboren te ’s-Gravenhage op 10-04-1843, overleden aldaar op 30-08-1843, 4 maanden oud. Kaatje (Catharina) Rustgemoet (Rusgemoet of Rustgemoed) geboren te ’s-Gravenhage op 06-11-1844, overleden aldaar op 22-03-1866 op 21-jarige leeftijd. Magdalena Cornelia (Cornelia Magdalena of Helena) Rustgemoed (Rusgemoet), geboren te ’s-Gravenhage op 12-09-1848, overleden aldaar op 20-04-1851 op 2-jarige leeftijd.
Gehuwd (2) te ’s-Gravenhage op 08-01-1851 met Suzanna Weijmans. 9.
10.
Johannes Theodorus Rustgemoet (Rusgemoet of Rustgemoed), geboren te ’s-Gravenhage op 03-04-1852, overleden aldaar op 30-06-1866 op 14-jarige leeftijd. Pieternella Rustgemoet (Rusgemoet of Rustgemoed) dienstbode (1876), geboren te ’s-Gravenhage op 09-08-1854, overleden aldaar op 23-01-1902 op 47-jarige leeftijd. Gehuwd te ‘s-Gravenhage op 30-08-1876 met Johannes Oudshoorn. Pieternella Rustgemoet is de laatste naamdrager, met haar dood in januari 1902 stierf de naam definitief uit.
© Nick Werring 2015
De allerlaatste vermelding van de naam Rustgemoed dateert van 1947. Op 9 september van dat jaar overleed Elizabeth Smits, dochter van Elisabeth Rustgemoed (VIb-1).
Tot slot nog enkele losse sprokkelingen:
Op 31-03-1837 beviel een Catharina Rustgemoed, werkster, van een dochter. Het is vooralsnog onduidelijk wie deze Catharina was. Het is onmogelijk dat het hier Geertruij Catharina (Vb-2) betreft, die namelijk in oktober 1836 zelf van een dochter beviel. ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------De Haagse Volkstelling van 1840 vermeldt de 37-jarige werkster Christina Rustgemoed, net als Theodora/Dorothea Rustgemoed wonende aan de Ammunutiekade P340, wie was zij? ----------------------------------------------------------------------------------------------------------------Op 14-12-1738 was een Grietje Rustgemut getuige bij een doop in de Lutherse Kerk van Amsterdam. Het is nog onduidelijk wie deze Grietje was.
© Nick Werring 2015