nr.4
“Help! Ik krijg een baan!” geeft werkloze Een krant vol persoonlijke verhalen
jongeren via hun vrienden een tweede kans Met een camerateam overvalt Dennis van der Geest (foto rechts) wekelijks twee
“Tweede Kans Beroepsonderwijs? Alsnog een mbo-diploma halen door vier dagen per week te werken en een dag per week naar school te gaan? Dat is niets voor onze jongeren. Die hebben een te grote afstand tot de arbeidsmarkt.” Dit hoor je nog wel eens, maar alle jongeren die dat nodig hebben, verdienen een tweede kans. Dat valt niet altijd mee. Heel inspirerend als het dan toch lukt. Daarom komen in deze krant die jongeren, hun werkgevers en hun intermediairs aan het woord. Mensen met een gezicht, een naam en hun persoonlijke verhaal. Ter inspiratie, om te laten zien dat het wél kan, hoe het is om een tweede kans te krijgen en een tweede kans te geven.
werkloze jongeren om ze aan het werk te helpen. Ze zijn door hun vrienden opgeven voor het project “Help! Ik krijg een baan!”. De vriendenkring vindt dat het maar eens uit moet zijn met niets doen. Dennis zet de jongeren voor het blok. De tijd om te chillen of te voetballen is over. Elke zondagmiddag om 16.00 uur zien gemiddeld 100.000 kijkers op RTL5 hoe de judoka de jongeren in het programma “Help! Ik krijg een baan!” aan het werk zet. Maar voor het zover is moet er een fysieke inspanning worden geleverd.
Van der Geest heeft een aanstekelijke manier
doorzettingsvermogen tonen. Anders kom je
kerij een kans uit duizenden is. “Hij wil zijn
van coachen, stelt de jongeren kritische
nergens. Dat geldt ook voor het vinden van
plek graag houden. Met de nodige aandacht
vragen en prikt door mooie praatjes heen. In
een baan én het vasthouden ervan. Dat door-
komen we er wel en ook zijn verhuizing naar
twee dagen tijd weet hij de jongeren om te
zettingsvermogen ontbreekt om allerlei rede-
Den Haag zal helpen. Nu is hij al anderhalf
krijgen van frisse tegenzin naar een positieve
nen vaak bij de jongeren met wie ik werk. Ik
uur onderweg voordat hij op zijn werk is.”
houding ten opzichte van werken en leren.
wil ze motiveren en helpen door te bijten.”
Van Gent ging vroeger zelf ook niet graag
Sport speelt bij die houdingsverandering een
De topjudoka zet jongeren onder meer in de
naar school. Met cursussen en avondstudie
belangrijke rol. Dennis: “Als je sport moet je
boxring, laat ze op de stormbaan ploeteren,
heeft hij later zijn doel bereikt. De drukker
tilt ze op het paard en laat ze kennismaken
vindt het belangrijk jongeren in zijn bedrijf
met de fysieke krachten die bij ijshockey
op te leiden: “Er stromen de komende jaren
komen kijken. “Je kunt niet iedereen op
heel veel mensen uit de grafische sector, ook
dezelfde manier aanpakken. Elke jongere die
bij Thieme GrafiMedia. Die mensen moeten
De Challengegroep – het leiderschapsprogramma van Achmea – heeft een onorthodoxe
ik spreek heeft een eigen verhaal. Sommige
we vervangen en wat is er mooier dan je
methode bedacht om werkloze jongeren die niet bij instanties bekend zijn aan een
jongeren hebben alleen een duwtje nodig,
eigen mensen op te leiden? We hebben elk
leerbaan te helpen. Via de vriendenkring (de ‘peer push’) zijn volgens de Challenge-
anderen moet ik echt een schop geven”,
jaar meerdere opleidingsplaatsen en Patrick
groep de beste resultaten te behalen. Volgens de Taskforce Jeugdwerkloosheid past het
aldus Van der Geest.
vervult er nu een van.” Voor de opleidingen
De Challengegroep
project perfect in het kader van het 2e Kans Beroepsonderwijs. “We zien dat de bestan-
werkt Koninklijke De Swart nauw samen met
den bij CWI ‘opdrogen’. Het aantal jeugdige werklozen is gedaald tot onder de 30.000.
Doorzettingsvermogen
De jongeren die nu nog werkloos zijn, komen moeilijk aan het werk”, zegt voorzitter
De 21-jarige Patrick uit Spijkenisse stopte
Hans de Boer van de Taskforce Jeugdwerkloosheid. “Ze hebben niet de juiste opleiding,
voortijdig met zijn opleiding printmedia en
CWI bemiddelt
hebben de school voortijdig de rug toegekeerd, of zijn niet gemotiveerd. We weten ook
kwam door allerlei omstandigheden niet
De 10-delige televisieserie “Help! Ik krijg een
dat er nog heel veel werkloze jongeren rondlopen die niet bij instanties bekend zijn.
meer toe aan het zoeken naar werk. Zijn
baan!” loopt nog door tot en met 23 decem-
Willen we ook die aan een baan kunnen helpen, dan moeten we namen en rugnummers
vriendin Kelly vond dat het toch eens tijd
ber. Voorzitter Hans de Boer van de Taskforce
weten. En die krijgen we onder meer door een project als dit.”
werd. Ze werkt zelf wel en volgt daarnaast
Jeugdwerkloosheid die met Achmea het ini-
ook nog een opleiding. Het contrast was dus
tiatief heeft genomen voor het project is zo
wel erg groot. Dennis overvalt Patrick thuis
blij met de serie dat een tweede serie in het
en neemt hem mee naar een indoor klim-
voorjaar van 2007 wordt overwogen. Voor de
wand om zijn doorzettingsvermogen op de
serie zijn twintig jongeren geselecteerd. De
proef te stellen. Tussen de inspanningen door
anderen – op de website helpikkrijgeenbaan.
vraagt Dennis welke interesses zijn pupillen
nl zijn inmiddels ruim 1.600 jongeren aan-
hebben. Daar zoekt hij werk bij. Patrick wil
gemeld – worden door CWI bemiddeld naar
wel in de grafische sector aan de slag. Bij
een (leer)baan. Als de werkloze jongere drie
drukkerij Koninklijke De Swart kan hij meteen
maanden op die (leer)baan blijft werken en
beginnen. Hij heeft het er prima naar zijn zin.
leren, krijgt de tipgever een prijs.
het Grafisch Lyceum in Rotterdam.
Ook zijn baas, directeur Jan van Gent, ziet dat Patrick vooruitgang boekt. “Hoewel je merkt dat hij een tijd uit het werkritme is geweest”, zegt Van Gent. “Hij heeft veel ondersteuning en aandacht nodig. Hij moet weer wennen aan uitvoeren van instructies en gestructureerd werken”. Tegelijkertijd erkent Patrick volgens Van Gent dat het werken bij de druk-
1
Marlisa en Desiré werken sinds drie weken bij de FEBO
„Ik vind het gewoon leuk hier, klaar!“ Marlisa Molina (21) (foto rechts) en Desiré Geerts (20) (foto links) zijn twee meiden uit Tilburg die na wat omzwervingen weer aan de gang zijn gegaan. Op het banen- en stagefestival hadden ze een speeddate met de FEBO. In januari beginnen ze met een opleiding aan het ROC Breda tot fastfoodspecialist. Vanaf dat moment zullen ze acht maanden lang vier dagen per week werken en een dag per week naar school gaan. Ze hebben er duidelijk zin in: “We willen eigenlijk nu al naar school.”
De meiden gingen vroegtijdig van school.
geholpen. Ik werkte ook in de productie,
Marlisa stopte na de bevalling van haar
maar dat was saai omdat ik de hele tijd
dochtertje Gabriëlisa met haar opleiding
hetzelfde moest doen.“ Desiré zat een tijdje
economie en ook Desiré zag het na een paar
thuis voordat ze weer aan de slag kon. „Ik
jaar op het ROC niet meer zitten. „Ik zat
heb een tijdje in de horeca gewerkt. Toen
bijna twee jaar in het traject van Regiepunt
hoorde mijn vader van het stagefestival en
Jongeren“, vertelt Marlisa. „Ik had een
daar moest ik toen naar toe.”
uitkering dus dat moest. Ik vond het vervelend, maar eigenlijk was het ook wel nuttig.
“Geen domme vragen”
We kregen trainingen voor sollicitaties en
Kees Scherrenburg, de eigenaar van deze
competentietesten en zo. Dat heeft me wel
FEBO vestiging, heeft al heel lang leerlingen
Tilburgse wethouder Gon Mevis:
“Jongeren moeten zien dat de arbeidsmarkt niet bedreigend is” Gon Mevis is een man die vooruit wil in de wereld. Hij is al meer dan vier jaar wethouder Sociale Zaken in Tilburg en staat als lijstduwer op de kandidatenlijst voor Groen Links voor de Tweede Kamerverkiezingen. Begin oktober was hij aanwezig op het banen- en stagefestival in zijn stad. “Er hing een positieve sfeer. Doordat het in de Kamer van Koophandel was georganiseerd, was de drempel voor werkgevers ook niet zo groot.”
Bij het festival kwamen 175 jongeren,
de armen sluiten. Nu hebben ze toch kun-
behoefte is aan personeel. Het ROC is de
tien werden daadwerkelijk met een
nen zien dat de arbeidsmarkt niet zo bedrei-
initiator van een project om de jongeren en
werkgever gematcht. Mevis is daar
gend is. Veel van die jongeren moeten leren
de behoeftes van de arbeidsmarkt beter op
wel tevreden over. “Natuurlijk had ik
om hun gedrag te veranderen. Dat ze niet
elkaar aan te laten sluiten. Met zijn allen
gehoopt op meer concrete plaatsingen,
met petjes op bij een sollicitatie zitten,
maken we nu grote stappen in de goede
maar als eerste aanzet was het goed.
bijvoorbeeld. Als zo’n festival daaraan kan
richting.”
Voor de jongeren zelf was het ook
bijdragen is dat een belangrijk winstpunt.”
Onderwijs centraal
worden gehouden. Wij verplichten ze tot
ste groep, de jongeren hebben niet de
Jongerenloket
Mevis is geen voorstander van een softe
een complete dagbesteding om ze op die
ervaring dat werkgevers ze juichend in
De gemeente Tilburg probeert een actieve
aanpak voor jongeren die niet willen leren
manier weer op de rails te krijgen, via
houding aan te nemen in de bemiddeling
of werken. “De gemeente mag wat mij
een project met de naam Crossroads.”
van jongeren via het Regiepunt Jongeren.
betreft ver gaan met jongeren die niet wil-
“Dat is een soort jongerenloket, betaald
len. In de praktijk zitten dat soort jongeren
Mevis geeft aan dat er ook een groep
door de gemeente. Overigens zijn we nog
niet keurig tussen hun ouders op de bank,
jongeren helemaal niet in beeld is. “Noch
lang niet klaar. We zijn nog altijd druk aan
maar zorgen ze voor problemen op straat.
bij de onderwijsinstellingen, noch bij
het werk. Op 1 juli 2007 moet het echte,
Ook uit veiligheidsoverwegingen moet de
het Regiepunt. Die gaan we opsporen.
volledige jongerenloket operationeel zijn
gemeente dus in kunnen grijpen. Wij kiezen
Dat pakken we praktisch aan, we gaan
en zijn ondergebracht bij CWI. We gaan ons
voor een aanpak waarin onderwijs centraal
de straat op en beginnen bij hangplek-
best doen om mensen die willen leren en
staat, maar waarin jongeren die dreigen
ken en andere ontmoetingsplekken voor
werken naar de sectoren te krijgen waar
te ontsporen wel de hele dag van de straat
jongeren.”
belangrijk. Het was niet de gemakkelijk-
2
Inge Brevé, teamleider Jongerenloket Rotterdam
„De mensen maken het proces“ Inge Brevé is teamleider bij het jongerenloket in Rotterdam. In het jongerenloket werken Sociale Zaken Rotterdam, CWI en JOS (jeugd, onderwijs en samenleving) samen. „Het doel is elkaar te vinden en een sluitende aanpak voor de jongere te creëren. We zijn op 1 januari 2005 begonnen. Het begin was moeizaam omdat het Rijk en de gemeente verschillende doelstellingen hadden. Maar we zijn steeds dichter naar elkaar toegegroeid en het functioneert nu goed. De mensen maken het proces, we moeten het samen doen. We hebben een prachtige, centrale locatie en ook de resultaten zijn goed. Toen we begonnen zaten er 2.600 jongeren in een uitkering, nu nog 1.000.“ in zijn bedrijf. “Wij zijn al jaren een erkend leerbedrijf”, zegt hij trots. “Wij hadden aan het stagefestival meegedaan omdat het niet klikte met de vorige leerling. We hadden dus de keuze tussen iemand vast aannemen
„De gemeente, en dan vooral de wet-
of weer een leerling. Dat wilden we toch
houder, was de drijvende kracht achter
nog een keer proberen. Marlisa en Desiré
het jongerenloket“, vertelt Brevé. „Wij
kwamen direct leuk over, dus toen hebben
bieden de jongeren en werkgevers
we ze alle twee maar aangenomen. Door de
steeds meer. We hebben sinds kort de
no-riskpolis worden de risico’s goed afge-
jongerenloketapplicatie geopend. Daar
dekt en dat is belangrijk, want het is toch
worden alle jongeren in geregistreerd. Ze
een beetje een gok. Met de meiden gaat het
kunnen daar zelf hun gegevens invul-
ontzettend goed. We hebben een team van
len en wij kunnen in die bestanden heel
vaste medewerkers en volgens mij voel-
eenvoudig zien waar de individuele
den Marlisa en Desiré zich direct thuis. We
jongere behoefte aan heeft. Begeleiding
hebben een overeenkomst met ROC Breda.
blijft maatwerk. Veel jongeren zitten
Daar gaan ze binnenkort een uitstekende
in een moeilijke situatie. Daarom is het
opleiding volgen. Die is echt heel allround,
noodzakelijk eerst een basis te creëren,
zodat ze daarna overal aan de slag kunnen.
dan praat je over huisvesting, uitkering
Als ze dat willen, kunnen ze dan ook bij ons
regelen of schuldsanering. Daar werken
in vaste dienst komen. Ik vind het belangrijk
we aan tijdens het re-integratietraject.
dat die meiden een diploma halen. Daarom
Dat duurt gemiddeld zes maanden, maar
betalen wij ook hun boekengeld. Da’s toch
kan ook langer of korter zijn. Er zijn veel
een slordige 500 euro. Als er tussentijds iets
soorten trajecten, we kijken echt wat
fout mocht gaan, vorderen we het terug.
er bij de jongere past. De re-integratie-
Daar ga ik niet vanuit. Ze doen ontzettend
bedrijven zijn verplicht de jongeren 20
hun best. Vorige week hebben we met zijn
uur, verdeeld over vijf dagen, van straat
allen schoongemaakt na de verbouwing.
te houden. Daar leren ze samenwerken,
Desiré en Marlisa deden direct mee alsof ze
worden hun sociale vaardigheden ont-
nooit iets anders hadden gedaan. Dat vind
wikkeld en wordt ook aandacht besteed
ik mooi om te zien. Ze willen allebei graag
aan bijvoorbeeld sollicitatietraining. De
leren. Domme vragen bestaan hier niet.”
re-integratiebedrijven moeten zo snel mogelijk onze casemanagers inschakelen
Zin om te werken
als een jongere uit dreigt te vallen. Wij
Desiré en Marlisa hebben het goed naar
komen dan in actie, proberen er achter te
hun zin. “Ik heb elke dag wel zin om te
komen waarom het niet goed gaat. Vaak
werken”, zegt Marlisa. Desiré is het daar
kunnen we jongeren toch nog in het
volledig mee eens: “Ze controleren ons wel
traject houden.“
en daar word ik nog wel eens zenuwachtig van. Maar je kunt alles vragen en dan
Als de jongere toch uitvalt, is de
helpen ze ook direct. Ze zijn ook heel eerlijk
begeleiding nog niet afgelopen. Als
als je iets fout doet. Maar als je het goed
de casemanager niets meer kan doen,
doet, zeggen ze het ook. Alleen al voor de
komen de deelgemeenten in actie. Die
startkwalificatie moeten, als ze niets anders
uit welbegrepen eigenbelang. Ik was laatst
gezelligheid zou ik elke dag naar mijn werk
bezoeken de jongeren thuis en proberen
vinden en er geen belemmeringen zijn,
bij de haven. Daar waren ze bezig contai-
gaan.” Marissa wordt het een beetje zat om
ze weer terug in het traject te krijgen.
32 uur bij de ROTEB werken met behoud
ners op elkaar te plaatsen. Normaal hebben
uit te moeten leggen, wat haar werk nou zo
Uiteindelijk moeten de jongeren wel zelf
van uitkering. Dat wil bijna niemand. Ik
ze daar twee man voor nodig. Nu waren
bijzonder maakt: “Ik vind het gewoon leuk
willen. Ik zou er niet tegen zijn als de
vind het toch heel positief als de jongeren
er vier bezig: twee begeleiders en twee
hier, klaar!”
jongere een beetje meer gedwongen kon
bij de ROTEB aan de slag gaan. Dat is een
jongeren. Daar leren de jongeren van! Die
worden, maar een prepcamp lijkt mij toch
soort proeftuin om te kijken wat jongeren
tijd moet een bedrijf ook geven. Het is een
een beetje drastisch. We hebben in Rot-
kunnen. Het is ook heel nuttig om de jon-
investering in de toekomst!“
terdam ook testen gedaan en daar blijkt
geren te stimuleren. Er zijn daar veel bege-
keer op keer uit dat het veel effectiever is
leiders aanwezig. Die proberen de jongeren
jongeren in hun eigen omgeving disci-
te laten zien dat ze het wel kunnen!“
pline bij te brengen.“ Er is werk genoeg voor iedereen die wil
Een investering in de toekomst
werken. „Veel branches zijn bereid om
De jongeren in de re-integratietrajecten
iets extra’s te doen voor de jongeren. De
moeten uiteindelijk weer aan het werk.
bedrijven moeten vooral in de begeleiding
„Wij werken in Rotterdam met de ‘work-
investeren en steeds meer bedrijven zijn
first’ aanpak. Jongeren met of zonder
bereid om dat te doen. Dat is natuurlijk ook
3
Gerard Dijkmans, Elektro Groeneweg:
“Iedereen heeft recht op een tweede kans” Op de foto bij het verkrijgen van het certificaat, staat hij als enige in pak. Halil Yilmaz, een negentienjarige Rotterdammer, werd door een begeleider beschreven als een spraakwaterval. Als hij tegenover me zit, valt daar niet zoveel van te merken. In de vergaderruimte van Elektro Groeneweg zit Halil met Ruud Post, begeleider van het re-integratiebureau Young Star, Marianne Eerdmans van het jongerenloket Rotterdam en Gerard Dijkmans, zijn werkgever. Het was geen gemakkelijke weg voor Halil, maar nu is hij toch waar hij wil zijn: aan het werk.
Voor Halil begon het allemaal bij de wer-
Ik verwacht iets van die gasten en dat wil
via Kenteq benaderd om mee te doen met
aan de jongeren. “Het fijne was”, zegt
ving voor het O&O jeugdmodel (de voor-
ik er ook uit krijgen. Als ze niet op komen
dit project. “Ik ben al zesentwintig jaar een
Ruud Post, “dat de lijnen zo ontzettend
loper van het 2e Kans Beroepsonderwijs).
dagen, ben ik eerst bezorgd. Dan wil ik
leerbedrijf, ik ben zelf leermeester. Ik houd
kort waren. Als er wat was, kon ik meteen
“We hebben vooral op motivatie gelet”,
weten dat het goed met ze gaat, maar
ervan met die jongens op pad te gaan en
met Marianne bellen en dan regelden we
vertelt Marianne Eerdmans. “Verder was
daarna wil ik ook precies weten wat er
ze iets te leren. Door het contact met de
het. De gemeente had de regie in handen
het belangrijk dat de jongeren affiniteit
gebeurd is. Ik hoef niet altijd populair te
jongelui krijg je te horen wat er allemaal
en wij werkten daar prima mee samen.
met techniek hadden en direct beschik-
zijn, maar die jongens weten wel dat ze me
leeft. Je bent in dit vak nooit uitgeleerd,
Als iemand niet op kwam dagen, wist ik
baar waren voor het traject. Dat traject
altijd kunnen bellen als ze me nodig hebben.
voor mij is dit een manier om bij te blijven.
het direct.” Gerard Dijkmans valt hem
werd begeleid door re-integratiebureau
Dan sta ik er.” Halil knikt.
Toen ik gevraagd werd voor dit project heb
bij: “Het is heel duidelijk wie ik aan moet
ik direct ja gezegd. Iedereen heeft recht
spreken, dat werkt prima.”
Four Star. “De kracht van het traject was dat we afspraken met de jongeren heb-
Buiten zijn alleen problemen
op een tweede kans. Maar het gaat niet
ben gemaakt en ervoor hebben gezorgd
„Op straat is het niks“, zegt Halil. „Daar kun
vanzelf. Ik ben ontzettend open naar die
Streng maar rechtvaardig
dat ze die afspraken nagekomen zijn”,
je niet werken aan je toekomst, buiten zijn
jongens toe, maar dat verwacht ik van hen
Halil zelf hoort het lachend aan. Hij wil
zegt Ruud Post. “Ik ben voor niemand
alleen maar problemen. Ik zeg wel tegen
ook. Als er problemen zijn, wil ik het weten.
graag doorleren. Gerard Dijkmans geeft
bang, al staan er gasten van drie meter
mijn vrienden wat ik geleerd heb, maar als
Ik maak keiharde afspraken, ook met Halil.
hem die kans. “Bij ons is iedereen gelijk.
schreeuwend voor me. Ik ben altijd eerlijk
ze zelf niet willen, kan ik ook niks. Ik wil
Als ze te laat zijn, spreek ik ze erop aan.
Ik ben streng, maar wel rechtvaardig. Ik
tegen ze en dat weten ze ook. Ik ga de
bouwen aan mijn toekomst. Ik wil een gezin,
Als ze drie keer te laat zijn, moeten ze wel
ben niet streng omdat ik het zo leuk vind,
confrontatie aan om tot ze door te drin-
een huis en kinderen. Hier hebben ze me
een enorm goede reden hebben. Als je op
maar omdat ik die jongens iets wil leren.
gen. Respect moet je afdwingen.
een kans gegeven.” Gerard Dijkmans werd
vakantie gaat, ben je ook niet te laat voor
Als ze van mij een voldoende krijgen,
het vliegtuig. Dat begrijpen die gasten wel.”
slagen ze ook voor hun examen. Aan de
Met Halil is dat geen probleem, hij is altijd
ene kant ben ik streng en hard, aan de
te vroeg.
andere kant wil ik ze altijd helpen.” Aan tafel wordt instemmend geknikt. “Halil is
4
Iedereen aan tafel is het erover eens dat
nu uit het traject, maar ik weet zeker dat
het O&O jeugdmodel goed gefunctio-
mijn nummer nog in zijn telefoon staat”,
neerd heeft. Het lik-op-stukbeleid van de
zegt Post. Halil knikt weer en haalt zijn
gemeente was gericht op sancties en op hulp
telefoon uit zijn zak om het te bewijzen.
Elvira Servos:
Wel een leerbaan, nog geen opleiding Elvira Servos (foto links) dacht dat ze het goed voor elkaar had. Op de door CWI Arnhem Noord georganiseerde speeddate had ze een werkgever gevonden bij wie ze vier dagen zou kunnen werken en een dag per week naar school zou gaan. De werkgever, Harm Slump (foto midden) die met WEB&zo een succesvol webdesignbureau uit de grond heeft gestampt, zag het ook helemaal zitten. Susanne Boekelman (foto rechts) van CWI, dacht succesvol een jongere en een werkgever te hebben samengebracht.
Toch hapert het. Elvira kan haar opleiding
haupt niet gewend dat er ook op een posi-
mocht komen werken. De speeddate was
irritaties blijven Elvira Servos en Harm Slump
grafimedia niet volgen, omdat die bij de
tieve manier kritiek kan komen. De werkge-
ook helemaal niet zo officieel. Dat praat
positief. “Alles gebeurt met een reden”,
drie ROC’s in haar omgeving niet als BBL
vers waren ook erg enthousiast, vooral de
een stuk makkelijker.” Slump was ook direct
zegt Slump, “dus we blijven gewoon vol-
aangeboden wordt. De Sociale Dienst
no-riskpolis vonden ze erg interessant. Daar
enthousiast: “Het is een goed concept, heel
houden. Maar het is wel frustrerend, want
onderneemt geen actie. Zolang Elvira niet
zou misschien nog iets meer aandacht voor
laagdrempelig. Het is voor mij als werkgever
Elvira wil ook gewoon aan de slag en ik wil
als BBL’er ingeschreven staat bij een ROC,
kunnen komen, volgens mij is dat een goed
ook fijn dat ik direct met veel kandidaten
hier ook niet iedere keer tijd aan besteden.”
komt Slump niet in aanmerking voor de no-
middel.”
kennis kan maken. Dan leer je mensen toch
riskpolis. “Maar laat één ding duidelijk zijn”,
Harm Slump hoorde via de radio voor het
al een beetje makkelijker kennen, voor-
Boekelman leeft mee met Elvira en Harm
zegt Harm Slump: “Elvira krijgt die BBL-plek
eerst van de mogelijkheden voor jongeren-
dat je definitief ja of nee hoeft te zeggen.
Slump. “Het is vervelend dat het zo lang
en gaat bij mij aan de slag!”
banen en over het bestaan van de no-risk-
Bovendien kon ik gelijk netwerken en was
duurt, maar ik twijfel er niet aan dat het
polis. Hij zag er meteen iets in. “Met CWI
de sfeer heel goed!”
helemaal goed komt. Daar doe ik ook mijn
Positieve kritiek
in Zevenaar, waar mijn bedrijf gevestigd is,
Susanne Boekelman is speciaal door CWI
liepen de contacten moeizaam, maar met
Nog geen opleiding
op bij betrokken instellingen. Ik ga gewoon
aangetrokken om jongeren aan het werken
Susanne Boekelman en Tim Goedvolk van
Elvira loopt nu al een paar weken mee bij
doorzetten. Maar als we het goed willen
of leren te krijgen en de speeddating te
CWI in Arnhem Noord was de communicatie
WEB&zo, maar is nog niet met een pas-
regelen voor de jongeren, mogen dit soort
organiseren op de landelijke banenmarkt.
direct veel beter. Afspraak is hier afspraak
sende opleiding begonnen. “Ik ben vaak op
problemen niet voorkomen. Dit werkt niet
“Met veel enthousiasme en inzet is het heel
en dat was bij mijn eerdere ervaringen vaak
kantoor om te kijken en te leren. De sfeer
motiverend voor jongeren en voor werkge-
snel gelukt om de speeddating te organi-
niet zo.” Elvira zat in een uitkering nadat
is goed, dat vind ik heel belangrijk. Het is
vers. Ik schakel in ieder geval de accountma-
seren. Ik heb geput uit bestanden van CWI
ze haar opleiding had afgebroken. Via het
geen duf kantoortje. Ik kijk nu mee en pro-
nager in van de Taskforce om deze proble-
en aanmeldingen via het Rijn IJssel College
RMC kwam ze uiteindelijk bij het speeddate-
beer al zoveel mogelijk te leren, maar ik wil
matiek te bespreken”.
en team VSV (voortijdig schoolverlaters).
project terecht.
zo snel mogelijk echt aan de gang.” Slump is
Na het speeddaten hebben twintig van de
best voor, maar soms loop je tegen muren
het met zijn nieuwe medewerker eens: “We
Ondanks deze moeilijkheden zijn zowel
drieëntwintig op de speeddate-dag aan-
Meteen een klik
zitten nu in de schemerzone. Ik voel me heel
Harm Slump als Elvira positief. Slump:
wezige jongeren een match kunnen maken
Tussen Elvira Servos en Harm Slump begon
erg van het kastje naar de muur gestuurd.
“De speeddate-dag was een heel goed
met een werkgever en zo een leerbaan
het als een idyllische romance. “We zagen
Gisteren ben ik echt boos geworden en dan
initiatief. Die zou in de toekomst vaker
kunnen bemachtigen. Ik ben eerst samen
elkaar al in de trein naar Arnhem, daarna
zie je mensen wel in actie komen. Maar zo
mogen plaatsvinden. Ik ben heel blij dat
met een collega met de jongeren aan de
zaten we bij elkaar aan de lunch en er was
hoort het toch niet te gaan?” Elvira zit zicht-
Elvira bij mij komt werken. Er is een klik,
slag gegaan, met presentatie- en sollicitatie-
meteen een klik,”vertelt Slump. “Ik was
baar in haar maag met de situatie: “Het is
ik kan het niet anders uitleggen.”
trainingen. We hebben ze elkaar feedback
als laatste bij jou aan de beurt”, herinnert
belachelijk dat wij aan de Sociale Dienst uit
laten geven, daar hebben ze enorm veel van
Elvira zich. “Ik was helemaal niet zenuw-
moeten gaan leggen wat er allemaal kan!
geleerd. Veel van die jongeren zijn über-
achtig en ik hoorde bijna meteen dat ik
Ze moeten gewoon helpen.” Ondanks de
5
Annette de Groot, adviseur onderwijs & arbeidsmarkt FNV Bondgenoten:
„Neem jongere werknemers serieus“ Annette de Groot geeft advies over verbetering van de aansluiting tussen de arbeidsmarkt en het onderwijs. Onder andere via CAO-afspraken probeert ze jongeren een nieuwe kans te geven. Het doel is 10.000 leerwerkplekken in de CAO ‘s af te spreken. Op dit moment zijn al afspraken voor 9.000 nieuwe plekken gemaakt.
Daar houdt het werk wat De Groot betreft
ren moeten soms echt nog leren werken.
niet op: „We krijgen ook wel signalen van
Dat gaat niet vanzelf, soms moet dat met
mismatches.“ De Groot onderscheidt twee
simpele dingen beginnen. Maar die jonge-
problemen. „Er zijn leerwerkplekken waar
ren willen helemaal niet zielig gevonden
jongeren als goedkope werkkrachten wor-
worden of een bijzondere positie hebben.
den ingezet, plekken waar jongeren juist
Ze moeten af en toe gewoon op hun donder
niet serieus worden genomen en alleen heel
krijgen: afspraak is afspraak, op tijd komen,
simpel werk te doen krijgen. Daarnaast is de
dat soort simpele dingen. Ik ben in de haven
begeleiding niet altijd optimaal. We moeten
geweest en daar worden die jongeren
echt van het idee af dat jongeren alleen
gewoon aangepakt. Dat gaat op een hele
goedkope arbeidskrachten zijn. Werkgevers
natuurlijke manier. Dat creëert wederzijds
doen zichzelf ook tekort door jongeren niet
respect, want jongeren voelen zich serieus
serieus te nemen. De jongeren kunnen ont-
genomen en werkgevers kunnen jongeren
zettend veel voor een bedrijf betekenen. De
direct aanspreken op hun verantwoordelijk-
eerste stap is het eerlijk neerzetten van de
heid. Bij de NS hebben ze veel jongeren als
verwachtingen. Werkgevers moeten weten
klant en in hun werknemersbestand willen
waar ze aan beginnen, ze moeten beter
ze een afspiegeling van de maatschappij.
worden voorbereid op het werken met dit
Omdat jongere werknemers jongere klanten
soort jongeren. Een goede begeleiding van
beter aan kunnen spreken, kan het bedrijf
de jongere is noodzakelijk. Jongeren moe-
klanten betere service geven. Dat is volgens
ten weten wat er van ze verwacht wordt.“
mij de toekomst van de dienstenindustrie. Werken met jongeren is geen liefdadig-
Vakmanschap in de schijnwerpers
heid. De bedrijven hebben er zelf ook alle
De Groot en haar vakbondscollega’s willen
baat bij. Jongeren zijn sneller, beter op de
vakmanschap weer meer in de schijnwer-
hoogte van de nieuwste technieken.“
pers zetten. „Er liggen echt veel kansen op de arbeidsmarkt. Ook bij beroepen die de
De vakbonden hebben de laatste jaren
jongeren misschien nu niet zo aanspreken.
een omslag gemaakt: het idee van baan-
Door vakmanschap weer centraal te stellen,
zekerheid is ingeruild voor werkzekerheid.
kan het imago van veel beroepen worden
„De arbeidsmarkt is veranderd. Wij wil-
verbeterd. Daarvoor zullen we jongeren
len jongeren een goede start geven op de
moeten bereiken, maar die hebben een hele
arbeidsmarkt. Ervoor zorgen dat ze een
aparte belevingswereld. Het is vaak moeilijk
normaal loon en normale arbeidsvoorwaar-
ze in hun eigen taal aan te spreken. En luis-
den krijgen. Wij vinden dat alle werknemers
teren naar wat zij belangrijk vinden. Scholen
daar recht op hebben, jong en oud“, vindt
gemotiveerde jongere wel ergens in de Rot-
hebben en elkaar te respecteren. De meeste
hebben daar ook een verantwoordelijkheid
de Groot.
terdamse haven aan het werk. Vincent voelt
jongens moeten bij aanvang van de stage
zich in de haven gewaardeerd, dat betaalt
nog echt leren werken. Tijdens het sollici-
in. Zij hebben het meeste met de jongeren te maken. Ik denk dat we veel zouden kun-
Ervaringen in de haven
zich uit: hij is nu een gemotiveerde werkne-
tatiegesprek wordt een eerste inschatting
nen winnen door scholen en werkgevers
De Groot sprak voor haar bijdragen aan de
mer.”
gemaakt, maar tijdens de leerwerkperiode
meer met elkaar te verbinden. Werkgevers
bundel “Werkenderwijs”, in de Rotterdamse
Ze sprak ook met de begeleiders van EMO:
wordt dat pas echt duidelijk. Het leren
moeten de scholen in. Waarom creëren we
haven onder andere met Vincent Hodge.
“Het leerwerktraject bij EMO wordt bege-
werken betekent onder andere dat je op tijd
geen stages voor leraren bij bedrijven? Er
“Vincent is 23 jaar en heeft twee kinderen.
leid door René Sitskoorn (coördinator) en
moet komen en dat je je netjes afmeldt bij
moet veel meer kruisbestuiving komen tus-
Hij is vijf jaar geleden vanuit de Antillen
Maarten Groen (praktijkbegeleider). In de
ziekte. Dit zijn leerpunten waarvoor soms
sen de instanties die met jongeren werken.
naar Nederland gekomen. Voordat hij bij
beginperiode moet de praktijkbegeleider
enig geduld nodig is. De praktijkbegeleider
De afstand tussen begeleiders van scholen
EMO (een overslagbedrijf) kwam, heeft hij
veel tijd in een goed contact met de nieuwe
en coördinator bekijken per individu hoe
en begeleiders op het werk is vaak te groot.
een lascertificaat behaald, maar verder had
jongens investeren. De begeleiders vinden
het gaat en waar een grens wordt getrok-
Die moeten veel meer contact met elkaar
hij geen volledig diploma. Tot anderhalf jaar
het belangrijk om iets meer van de jongens
ken. Door het persoonlijke contact weet
hebben, alleen dan kan er een sluitend net
geleden was hij werkloos. Hij wilde graag
en hun persoonlijke omstandigheden te
Groen wat er verder speelt bij iemand, maar
rond de jongeren ontstaan. Sommigen heb-
aan het werk en niet meer afhankelijk zijn
weten te komen. Daardoor ontstaat vertrou-
uiteindelijk zijn er voor iedereen grenzen.”
ben dat gewoon nodig. Bovendien hebben
van een uitkering. Via het Rotterdamse
wen en dat helpt om begrip voor elkaar te
jongeren behoefte aan betere arbeidsmarkt-
project Werkstad, dat werkloze jongeren
voorlichting. Ze moeten weten wat er alle-
richting werk helpt, kwam hij in de haven
maal kan. Wij als FNV Bondgenoten dragen
terecht. Hij volgde in anderhalf jaar met
daaraan bij met een speciale website met
goed gevolg de opleiding voor Gevorderd
stage-informatie.“ (www.fnvbondgenoten.
Operationeel Medewerker op- en overslag.
nl/leerwerkplekken)
Deze MBO-opleiding bestaat uit één dag
Vijf belangrijke tips uit “Werkenderwijs” voor werkgevers en begeleiders: • Weet wat je kunt verwachten. Verwacht niet teveel, stagiaires moeten veel leren en ruim de gelegenheid krijgen om mee te lopen.
per week school en vier dagen per week
• Wees geïnteresseerd in de stagiaires en heb respect voor ze. Dit helpt bij het bijsturen
De Groot heeft bij de jongeren die in het 2e
praktijk. Vincent wil nu graag een vaste
wanneer dingen niet lopen zoals je graag wilt. Weet waar de interesses liggen, zodat
Kans Beroepsonderwijs terecht komen wel
baan in de haven. Ook als er bij EMO geen
je stagiaires kunt helpen met verdere specialisatie.
geconstateerd dat ’pamperen’ van jonge-
vacature voor hem is, gaat dat wel lukken.
• Zorg dat je zelf zeker overkomt en dat stagiaires je serieus nemen.
ren niet (altijd) de manier is. „Die jonge-
In 99 procent van de gevallen komt een
• Zorg voor een goed stappenplan. Een stagiaire moet na een bepaalde periode echt iets geleerd hebben. • Steek zelf tijd in een sollicitatiegesprek. Hierbij nemen beide partijen elkaar serieus, weten ze wat ze aan elkaar hebben en of ze met elkaar in zee willen gaan.
6
Yakup Uysal, supermarkt F&S:
“Mooi als je zo’n jongere ziet groeien in je eigen winkel” Verlegen staan de stagiaires Zaid (17 jaar) (foto links) en Huseyin (16 jaar) (foto midden) voor me als ik aan ze word voorgesteld als de mevrouw die hen bekend gaat maken en hen wil vragen naar hun stage. We gaan een interview doen over jullie stage, leg ik hen uit. Ze knikken en kijken wat onzeker naar de bedrijfsleider, de heer Yakup Uysal (foto rechts).
In supermarkt F&S aan de Hobbemastraat
met ons gekeken hoe je een jongere goed
Als hij hierover iets tegen zijn collega winke-
haalt hij zijn schouders op en zegt het niet
in Den Haag is de heer Uysal deels eigenaar
begeleidt. Toen was ik best snel een erkend
liers zou mogen zeggen dan zou hij zeggen:
te weten. “Eerst mijn diploma halen en dan
en bedrijfsleider. Hij vertelt enthousiast
leerbedrijf.”
“Collega’s, ga voor de lange termijn, zowel
werken, daarna zie ik wel!”
voor je bedrijf als voor de jongeren. Zie ze
Huseyin is daarentegen helemaal niet ver-
over zijn winkel en de manier van werken onderling. Momenteel heeft hij 6 jongeren
Geven en nemen
niet als goedkope werkkracht maar zie ze
legen meer. Hij zit momenteel in het vierde
die stage bij hem lopen. “Wel verschillende
Als ik vraag naar de nadelen van het bege-
als een lerende kracht die je eerst wat moet
jaar VMBO (kader) administratie en loopt
stages hoor,” zegt hij. “Iedere afdeling
leiden van stagiaires noemt hij eigenlijk
geven voordat je het terugverdient.”
stage voor maar twee weken. Hij helpt mee
heeft zijn eigen stagiair. Een bij de groente-
alleen dat er soms leerlingen bij zitten die
afdeling, een bij het fruit, de bakker, kruide-
het werk niet serieus nemen. “Ik lever voed-
“Niet op m’n lip zitten”
vindt de administratie echt heel erg leuk.
nierswaren en twee voor de administratie.“
sel en als ik dan zeg dat ze de nieuwe waren
Even later zit ik met Zaid en Huseyin in
Zijn ambitie is om later filiaalmanager te
met de boekhouding en de facturen. Hij
achteraan moeten bijvullen in verband met
de kantine van de supermarkt. Zaid is erg
worden. Hij weet dat hij na het VMBO dan
Snel leerbedrijf
de houdbaarheidsdatum en dat niet doen,
verlegen en ik krijg uit hem dat hij twee
ook nog naar het MBO moet en hoopt zelfs
Ongeveer twee en een half jaar geleden
dan vind ik dat erg vervelend. Gelukkig
maanden stage moet lopen. Het was gemak-
op niveau 3 in te kunnen stromen. Hij heeft
is deze tweede zaak geopend en kwamen
komt dit niet veel voor. Je moet het positief
kelijk om deze stage te krijgen. De school
er zin in! “Hier vind ik het goed. In mijn toe-
er direct heel veel jongeren om een stage-
blijven zien. Er moet tijd besteed worden
heeft hem hierop gewezen. Momenteel
komstige stages of banen wil ik heel graag
plaats vragen. Uysal wilde dus graag erkend
aan de jongeren. Niet alleen in mijn bedrijf,
doet hij de Praktijkschool Hofstede waarbij
goede begeleiding maar niet dat ze op mijn
leerbedrijf worden. “Tja, ik wil graag de jon-
maar in heel Nederland! Ik draag daar mijn
hij 3 dagen naar school gaat en 2 dagen in
lip zitten.” Hiermee hebben we ons gesprek
geren helpen en een kans geven, wat is nou
steentje aan bij.” Het is nu zelfs zo dat
de praktijk loopt. Hij vindt het leuk, loopt
afgerond. Ze staan op en gaan lachend
mooier dan zo’n jongere te zien groeien in
scholen hem aanschrijven en vragen om
momenteel op de groenteafdeling mee.
hun collega’s weer tegemoet. Ik had best
je eigen bedrijf? Ik heb toen contact opge-
stageplaatsen. Dat vindt Uysal soms wel erg
Toch zegt hij aan het eind van zijn gesprek
graag willen horen hoe ze dit onder elkaar
nomen met KC Handel. Ze zijn hier een paar
veel, maar hij vindt het te belangrijk om het
dat hij graag autospuiter wil worden. Als ik
bespreken...
keer langs gekomen en ze hebben samen
te laten liggen.
hem vraag hoe hij dat denkt aan te pakken,
7
Monique Mol, adviseur Kenniscentrum Handel
“Leerbedrijf worden? Makkelijker dan u denkt” Veel werkgevers willen jongeren opleiden, maar vragen zich af hoe dat gaat. Is het veel rompslomp, zoals je wel hoort, of valt het mee? Aan het woord Monique Mol, adviseur van Kenniscentrum Handel.
Monique vertelt. “Een ondernemer die
litatief goede leerbaan waar zowel bedrijf
enthousiast is geworden en een leerbaan
als jongere wat aan hebben”.
beschikbaar wil stellen, kan dit melden bij Kenniscentrum Handel. In tegenstelling tot
Allochtone ondernemers voorgelicht
wat sommigen denken is de procedure om
Monique is dit jaar ook betrokken geweest
erkend leerbedrijf te worden vrij eenvou-
bij de organisatie van voorlichtingsbijeen-
dig. Het is een kwestie van een formulier
komsten voor ondernemers van allochtone
invullen. Het belangrijkste is dat ín het
afkomst. Het doel daarvan is deze onder-
bedrijf een goede praktijkopleider is die de
nemers bekend te maken met het fenomeen
jongere tijdens zijn opleiding begeleidt en
stagiaires en leerbedrijf.
motiveert. Daarnaast moet het bedrijf hem
“De voorlichtingsbijeenkomsten werden
of haar voldoende mogelijkheden bieden
georganiseerd door de Taskforce Jeugd-
om het beroep te leren waarvoor hij of zij
werkloosheid, Colo en VNO-NCW, in nauwe
wordt opgeleid. Ook moet iemand natuur-
samenwerking met de lokale afdelingen
lijk bepaalde werkzaamheden kunnen
van Hogiaf (Agiad, Rochiad, Diad en Ugiad),
uitvoeren om een diploma te kunnen halen.
de organisatie voor nieuwe ondernemers. Tijdens de bijeenkomsten vertelden de
Ondersteuning
organisaties die betrokken zijn bij een
Tijdens de opleiding van de jongere biedt
stageplaats, namelijk ROC, leerbedrijf en
de opleidingsadviseur van Kenniscentrum
kenniscentrum, over hun ervaringen met
Handel ondersteuning aan de ondernemer
stagiaires. Deze waren veelal positief.
en de praktijkopleider van het leerbedrijf.
Hierna vond een geanimeerd gesprek plaats
De stagiair wordt ondersteund door een
tussen de aanwezige allochtone onderne-
begeleider van het ROC. Kenniscentrum
mers en de sprekers. Resultaat was dat ruim
Handel ondersteunt niet alleen het leer-
150 ondernemers zich hebben aangemeld
proces in de praktijk maar zorgt ook voor
voor een stageplaats”.
de professionele ontwikkeling van de praktijkopleider als het gaat om de bege-
U ook?
leidingstaken, bijvoorbeeld met trainingen.
Wie denkt dat zijn bedrijf een goede plaats
Als de praktijkopleider meer wil weten over
is voor aanstormend talent om praktijkerva-
het begeleiden van jongeren of opleidingen
ring op te doen, kan contact opnemen met
meer planmatig wil opzetten, dan kan de
het Servicepunt Kenniscentra, telefoonnum-
opleidingsadviseur daarbij helpen. Uitein-
mer 088 - 537 8288. U kunt stageplekken
delijk gaat het om een goede match tussen
ook aanmelden op www.stagemarkt.nl
bedrijf en jongere die uitmondt in een kwa-
In vijf stappen leerbedrijf worden! Stap 1. Denk na of u een stageplaats wilt aanbieden of een jongere wilt opleiden Stap 2. Hebt u een goede praktijkopleider? Stap 3. Bel Kenniscentrum Handel Stap 4. U hebt een gesprek met de opleidingsadviseur Stap 5. U bent leerbedrijf
Contact
Colofon
Meer informatie?
Uitgave
Bel de Taskforce Jeugdwerkloosheid:
Taskforce Jeugdwerkloosheid
070 - 333 50 60 of kijk op www.jeugdwerkloosheid.nl
Correspondentieadres Ministerie van Sociale Zaken en
Met vragen over de no-riskpolis of de
Werkgelegenheid
WVA kunt u bellen naar 06 – 220 430 89
t.a.v. Taskforce Jeugdwerkloosheid
of e-mailen naar
[email protected]
Postbus 90801 2509 LV Den Haag Vele organisaties maken het 2e Kans Beroepsonderwijs mogelijk: CNV, Colo, CWI, FNV, MBO-Raad, Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, MKB Nederland, VNO-NCW en Taskforce Jeugdwerkloosheid
8
December 2006
