Gemeente Den Haag
HAAGSE NOTA MOBILITEIT BEWUST KIEZEN SLIM ORGANISEREN Samenvatting voorontwerp
2
haagse nota mobiliteit | samenvatting | bewust kiezen, slim organiseren
3
Bewust kiezen, slim organiseren Den Haag groeit, er komen meer inwoners, meer banen en ook meer bezoekers. Dit zorgt voor een toename van het verkeer van, naar en in de stad. Bovendien reizen mensen steeds meer en over langere afstanden. In de Structuurvisie Den Haag 2020 (Wéreldstad aan Zee) heeft de gemeenteraad de ambities voor de toekomst van de stad vastgesteld. Den Haag wil groeien en aantrekkelijker worden als stad om in te wonen, werken en leven. Om al deze wensen te kunnen verenigen is een toekomstgerichte visie op verkeer en vervoer noodzakelijk. Nieuw beleid is ook nodig, omdat het huidige verkeersbeleid uit 2001 afloopt in 2010. De nieuwe Haagse Nota Mobiliteit (HNM) beschrijft het verkeers- en vervoersbeleid van de gemeente Den Haag voor de periode 2010 tot 2020 en geeft een koers aan voor de toekomst. Centraal thema is ‘duurzame bereikbaarheid’. Het doel is een goed bereikbare en leefbare stad. Daarbij wil de gemeente duidelijke keuzes maken. Om de toenemende mobiliteit op te vangen, gaat Den Haag fors investeren in het openbaar vervoer en de fiets. Zo krijgt het gehele Haagse tramnet het kwaliteitsniveau van Randstadrail. Maar ook het wegennet wordt verbeterd door aanleg van het Trekvliettracé en voltooiing van de Internationale Ring. Daarnaast kiest Den Haag voor het slim organiseren van de mobiliteit, bijvoorbeeld door het bundelen van het autoverkeer op hoofdwegen. De overstap van auto naar fiets of openbaar vervoer moet aantrekkelijker worden. Om de toenemende mobiliteit mogelijk te maken, wil de gemeente ook reizigers in staat stellen meer keuzes te maken. De nota licht de zeven hoofdpunten van het beleid toe en benoemt in het uitvoeringsprogramma programma’s, projecten en maatregelen. Bij de uitvoering is aandacht voor het monitoren van resultaten. Peter Smit, wethouder Verkeer, Binckhorst en Milieu in Den Haag: ‘De gemeente wil met het nieuwe beleid ruimte bieden aan reizigers: zij moeten een bewuste keuze kunnen maken voor de vervoerwijze en de route die hen het beste van a naar b brengt.’
4
haagse nota mobiliteit | samenvatting | bewust kiezen, slim organiseren
5
betrouwbare reistijden
Vervolg Na vaststelling van het voorontwerp gaat de gemeente met betrokkenen en partners in gesprek over haar visie en ambities op gebied van mobiliteit. Parallel brengt de gemeente de milieueffecten van haar beleid in kaart in een Plan-Merprocedure. De aanpak hiervoor wordt beschreven in een nota ‘Reikwijdte en Detailniveau’. Die nota wordt direct na de zomer van 2009 gepubliceerd en vrijgegeven voor reacties. Na vaststelling van de nota Reikwijdte en Detailniveau door de gemeenteraad wordt een milieueffect rapport opgesteld en wordt de HNM verder uitgewerkt tot een ontwerpnota. Na de gemeenteraadsverkiezingen in maart 2010 gaan het milieueffectrapport en het ontwerp HNM formeel de inspraak in. In de loop van 2010 volgt vaststelling van het beleid in de gemeenteraad. In het concept-voorontwerp van de Haagse Nota Mobiliteit zijn zeven beleidskeuzes benoemd. 1. Een duurzame en gezonde stad 2. Betrouwbare bereikbaarheid van ‘toplocaties’ 3. Vergroten marktaandeel openbaar vervoer 4. Stimuleren fietsgebruik 5. Bundelen en ordenen van het autoverkeer 6. Verhogen van ketenmobiliteit (combinatiereizen openbaar vervoer met auto of fiets) 7. Meer rust en ruimte in woongebieden
PLANNING 2009
PLANNING 2010
JUNI – JULI
OKTOBER 2009 – MAART
vaststelling voorontwerp HNM in college
opstellen ontwerpnota HNM en Milieueffectrapport
SEPTEMBER – OKTOBER
JUNI – JULI
consultatieronden voorontwerp HNM
vaststelling ontwerp HNM en milieueffectrapport
OKTOBER
HALF AUGUSTUS – SEPTEMBER
publicatie van en raadpleging over nota Reikwijdte en
start inspraak
Detailniveau (R&D) NOVEMBER vaststelling nota R&D
DECEMBER vaststelling HNM en milieueffectrapport in gemeenteraad
hoogwaardig openbaar vervoer
hoogwaardige fietsvoorzieningen
bundelen en ordenen van autoverkeer
1. Een duurzame en gezonde stad
rust en ruimte in woongebieden
duurzame, klimaatbestendige en gezonde stad
Den Haag wil haar imago als gezonde stad met duurzame mobiliteit versterken. In het collegeprogramma staat dat Den Haag op langere termijn een klimaatneutrale stad wil zijn. Om die reden kiest Den Haag voor stedelijke verdichting: wonen dichtbij het werk en bij voorzieningen beperkt het auto gebruik en stimuleert duurzame vormen van mobiliteit. Daarbij voldoet de stad in 2020 aan de wettelijke normen voor luchtkwaliteit (stikstofdioxide en fijnstof ) en geluidsproductie. Ook stimuleert Den Haag het gebruik van schone brandstoffen zoals aardgas en elektriciteit in het openbaar vervoer en het autoverkeer.
6
haagse nota mobiliteit | samenvatting | betrouwbare bereikbaarheid van ‘toplocaties’
toplocaties Den Haag
7
2. Betrouwbare bereikbaarheid betrouwbare reistijden van ‘toplocaties’ Den Haag wil dat haar bewoners en bezoekers gebruik kunnen maken van een goed en betrouwbaar vervoerssysteem. Daarom geeft de gemeente voorrang aan de bereikbaarheid van locaties waar nu of in de toekomst veel werkgelegenheid of voorzieningen zijn geconcentreerd. Deze ‘toplocaties’ zijn bestemmingen die ook nu al veel bezoekers trekken, zoals het centrum van de stad en Scheveningen. Ook gaat het om nieuwe locaties, zoals de Internationale Zone (gebied rond World-Forum en omgeving Hubertus tunnel) en de Binckhorst. De gemeente wil dat reizigers binnen een betrouwbare en acceptabele reistijd, met het openbaar vervoer en de auto, bij deze ‘toplocaties’ kunnen komen. Door die reistijdeisen vast te leggen en door helder te maken via welke routes die gelden, ontstaan normen voor de doorstroming en snelheid op de infrastructuur naar de toplocaties. De reiziger weet hierdoor hoe lang het ongeveer duurt om van a naar b te reizen en kan hierop zijn route en vervoerkeuze baseren. De gemeente wil ingrijpen op plaatsen in het netwerk waar deze normen niet worden gehaald. Zie pagina 6 voor de kaart met toplocaties.
Stadspoorten Plekken waar veel reizigers de stad binnenkomen of verlaten, worden stadspoorten genoemd. Voor het wegverkeer zijn dit de aansluitingen van wegen op de A4 en de kruisingen van de belangrijkste wegen vanuit het Westland (N211 en N222), Leiden en de Bollenstreek (N44) met de Internationale Ring (Lozerlaan en Noordelijke Randweg). Den Haag ziet het liefst dat autoreizigers de stad binnenrijden via de stadspoort die de reiziger het beste naar een bestemming leidt. Dat wil zeggen via een logische route en zodanig dat het wegennet evenwichtig wordt belast. Den Haag zal de bewegwijzering en dynamische reizigersinformatie hierop afstemmen. Stadspoorten voor het openbaar vervoer zijn de hoofdstations binnen Den Haag waar intercitytreinen en sprinters stoppen: Den Haag Centraal, Holland Spoor en (vanaf 2010) Laan van Nieuw-Oost-Indië (N.O.I). De maximaal aanvaardbare reistijd tussen een stadspoort (voor de auto) of een hoofdstation (voor openbaar vervoer) en de toplocaties is 20 minuten in de spits.
Internationale toplocatie Randstedelijke toplocatie Regionale toplocatie Centrale zone
8
haagse nota mobiliteit | samenvatting | vergroten marktaandeel openbaar vervoer
9
betrouwbare reistijden 3. Vergroten marktaandeel openbaar vervoer
streefbeeld openbaarvervoernetwerk
hoogwaardig openbaar vervoer
De mobiliteit in Den Haag zal toenemen. De gemeente wil deze groei voor een belangrijk deel opvangen met openbaar vervoer en zal het gebruik daarom sterk stimuleren. Het aantal openbaar vervoer reizigers moet toe nemen met 40%. Om de benodigde reizigers te trekken moet het openbaar vervoer sneller, betrouwbaarder en comfortabeler zijn en gaat de frequentie van de ritten omhoog. Vooral de belangrijkste concentraties van werkgelegenheid en voorzieningen, de toplocaties, moeten goed bereikbaar zijn met tram, trein of bus. Den Haag zet in op een duidelijker opbouw van het openbaar vervoernetwerk, met herkenbare en betrouwbare reistijden. Vrijwel het gehele Haagse tramnet krijgt het kwaliteitsniveau van Randstadrail. Trein, Randstadrail en bus vervoer gaan beter op elkaar aansluiten. Er komt een nieuwe Randstadrail verbinding van de binnenstad naar de Binckhorst, die later doorgetrokken kan worden naar Delft. De tramlijn van Den Haag naar Scheveningen wordt gedeeltelijk ondertunneld en wint daardoor aan snelheid en betrouwbaarheid. Dit zijn slechts enkele voorbeelden uit een pakket van voostellen om het OV-netwerk op te waarderen. Ook het reizigersgemak wordt beter. Bredere voertuigen met meer zitcapaciteit, een gelijkvloerse instap en actuele reis informatie op de haltes, moeten hiervoor zorgen. Den Haag wil bovendien zorgen voor goede aansluitingen op hogesnelheidstreinen en vliegvelden. De stop- en intercitytreinen moeten vaker rijden, liefst elke 10 minuten.
Intercity/Stedenbaan RandstadRail regiokwaliteit RandstadRail agglokwaliteit HOV-tangent HOV-bus Stadstram RandstadRail studietraject RandstadRail airportshuttle IC-station Stedenbaan station Regionaal knooppunt Met P+R-voorziening
10
haagse nota mobiliteit | samenvatting | stimuleren fietsgebruik
11
betrouwbare reistijden 4. Stimuleren fietsgebruik
streefbeeld fiets
hoogwaardig openbaar vervoer
hoogwaardige fietsvoorzieningen
Een stad waar veel gefietst wordt, is een gezonde stad. Gezond door de lichaamsbeweging, maar ook omdat minder autoverkeer goed is voor het milieu. In Den Haag wordt al veel gefietst, maar het fietsgebruik loopt achter op steden als Amsterdam en Utrecht. Den Haag wil het fietsverkeer tot 2020 met 30 procent laten groeien. Om het fietsen aantrekkelijker te maken, moet de kwaliteit van het fietsnetwerk toenemen, onder andere door beter wegdek en routes die beter doorstromen en meer ruimte bieden. Daarnaast zijn er meer goede fietsenstallingen nodig, vooral in het centrum en bij de belangrijkste stations. Nieuw zijn de veertien ‘sterroutes’ tussen woonwijken en het centrum die Den Haag wil realiseren. Deze routes sluiten aan de rand van het stedelijke gebied aan op regionale fietsroutes en een ‘recreatieve ronde’ van fietspaden, die de groen- en recreatiegebieden rond Den Haag met elkaar verbinden. Die ronde ligt er al voor een belangrijk deel, maar zal nu worden voltooid.
fietsnetwerk centrum
Sterroute
Zoekgebied recreatieve fietsroute
Basisnet centrum
Hoofdfietsroute
Fietsenstalling bij voorziening
Uitbreiding stallingscapaciteit binnenstad
Recreatieve fietsroute
Uitbreiding stallingscapaciteit bij station
Zoekgebied hoofdfietsroute
12
haagse nota mobiliteit | samenvatting | bundelen en ordenen van het autoverkeer
13
hoogwaardig hoogwaardige 5. Bundelen en ordenen openbaar vervoer fietsvoorzieningen van het autoverkeer
betrouwbare reistijden
Hoofdstructuur wegverkeer
bundelen en ordenen van autoverkeer
Den Haag wil de groei van de mobiliteit zoveel mogelijk opvangen in het openbaar vervoer en in het fietsgebruik. Toch zal ook het autoverkeer nog groeien met tenminste 10 procent. De gemeente wil de groeiende hoeveelheid autoverplaatsingen naar belangr ijke bestemmingen in de stad faciliteren. Dit mag echter niet ten koste gaan van de woon- en leefkwaliteit in de kwetsbare wijken en gebieden. Daarom gaat de gemeente het doorgaande autoverkeer bundelen en ordenen. Grote verkeersstromen rijden bij voorkeur via een beperkt aantal hoofdroutes (de regionale en stedelijke hoofdwegen) en worden niet geleid door wijken waar ze geen bestemming hebben. Sluipverkeer wordt dus voorkomen: het autoverkeer hoort alleen in een (woon)wijk thuis als deze wijk het reisdoel is. Den Haag maakt heldere beleidskeuzes bij de investeringen in de diverse categorieën wegen. De gemeente verbetert de kwaliteit van hoofdroutes, waarop het doorgaand verkeer goed moet kunnen doorstromen. De gemeente wil daar dan ook investeren in voldoende wegcapaciteit. Ook de inpassing van deze hoofdroutes in het gebied zal beter worden geregeld. De Internationale Ring en invalsroutes zoals het nieuwe Trekvliettracé zijn hiervan voorbeelden. Autoverkeer kan ook gebruik maken van de wijkontsluitingswegen, maar hier ligt de prioriteit bij de fietser en voetganger. De gemeente wil van wijkontsluitingswegen aantrekkelijke ‘stadslanen’ maken met veel groen.
(Inter)nationale hoofweg
Internationale ring
Regionale hoofdweg
Centrumring
Stedelijke hoofdweg
Tracé onderzoeken i.k.v. gebiedsontwikkeling
Wijkontsluitingsweg
Tracé onderzoeken i.k.v. gebiedsontwikkeling
14
haagse nota mobiliteit | samenvatting | verhogen van ketenmobiliteit
betrouwbare reistijden
15
hoogwaardig openbaar vervoer
hoogwaardige fietsvoorzieningen
duurzame, klimaatbestendige
ketenmobiliteit
rust en ruimte in en gezonde stad 6. Verhogen van ketenmobiliteit woongebieden
bundelen en ordenen van autoverkeer
(combinatiereizen openbaar vervoer met auto of fiets) Bij ketenmobiliteit maken reizigers combinaties van verschillende vervoermiddelen. Het aantrekkelijker maken van combinatiereizen met auto en openbaar vervoer is een speerpunt van beleid. Den Haag wil dat reizigers bewuster kiezen voor een passend vervoermiddel. Doordat reizigers onderweg tijdig overstappen van auto op openbaar vervoer, neemt de doorstroming van het verkeer toe. Het is ook beter voor het milieu. Ook voor fietsers en voetgangers is het van belang dat zij goed kunnen overstappen naar het openbaar vervoer. Goede faciliteiten bij opstappunten voor het openbaar vervoer maken combinatiereizen aantrekkelijker. De gemeente gaat betrouwbare reistijd informatie bieden, zodat de reiziger inzicht heeft in de beste route en in het beste vervoermiddel, op tram en bushaltes, maar ook op borden langs invalswegen. Hierdoor kan de reiziger een bewuste keuze maken. In het stadsgewest Haaglanden moet het aantal parkeerplaatsen voor P+R (Parkeer + Reis) tot 2020 verdubbelen tot een totaal van 5000.
haagse nota mobiliteit | samenvatting | meer rust en ruimte in woongebieden
16
rust en ruimte in woongebieden
duurzame, klimaatbestendige
ketenmobiliteit
en gezonde stad 7. Meer rust en ruimte in woongebieden
samenvatting | haagse nota mobiliteit
ketenmobiliteit
ketenmobiliteit
Schoon en efficiënt goederenvervoer
Een toename van het aantal verkeersbewegingen zet de leefbaarheid in de stad onder druk. Om die reden wil de gemeente het doorgaand auto verkeer in woon- en verblijfsgebieden ontmoedigen en op straat voorrang geven aan fietsers en voetgangers. Den Haag wil ervoor zorgen dat haltes van het openbaar vervoer te voet gemakkelijk en veilig bereikbaar zijn. De gemeente wil de groeiende parkeerdruk op straat beheersen, onder andere door uitbreiding van het betaald parkeren en de aanleg van wijk parkeergarages. Wijken moeten bovendien veiliger worden voor kwetsbare verkeersdeelnemers, wat leidt tot een verdere terugdringing van het aantal verkeersslachtoffers.
ketenmobiliteit
ketenmobiliteit
Een goede bereikbaarheid van Den Haag voor het goederenvervoer draagt bij aan een economisch vitale stad. Tegelijk zorgt het goederenvervoer voor luchtverontreiniging, onder andere door de uitstoot van stikstofdioxide en fijn stof. Den Haag zet in op een goede bereikbaarheid van de stad voor het goederenvervoer, met een minimale belasting van het milieu en de leefbaarheid. In de binnenstad is al een milieuzone ingesteld waar sterk vervuilende vrachtwagens geen toegang hebben. Dit wordt bereikt door diverse maat regelen, zoals een bundeling van het vrachtverkeer op enkele voorkeursroutes, de inzet van schone voertuigen voor stedelijke distributie en meer lading per vrachtauto. Verder is de aanwezigheid van een binnenvaarthaven voor de aanvoer van bouwmaterialen en afvoer van afvalstoffen van groot belang.
17
18
haagse nota mobiliteit | samenvatting
colofon | samenvatting | haagse nota mobiliteit
Verkeersveiligheid Het Meerjarenplan Verkeersveiligheid 2008 – 2011 geeft een overzicht van beleid dat de komende jaren de veiligheid van weggebruikers moet verhogen. Daarbij gaat het om verbeteringen rond wegen met een hoger veiligheidsrisico, meer verkeerseducatie en voorlichting, meer veiligheid op schoolroutes en in de schoolomgeving en inrichting van 30 km-gebieden.
Parkeren De parkeerdruk op straat wordt zo goed mogelijk beheerst en gemonitord. Door een combinatie van maatregelen wordt een te hoog oplopende parkeerdruk aangepakt. Bijvoorbeeld door de invoering van betaald parkeren, de bouw van wijkparkeergarages en de aanleg van voldoende parkeerruimte bij nieuwbouw.
Colofon Uitgave Dienst Stedelijke Ontwikkeling, Gemeente Den Haag Teksten Dienst Stedelijke Ontwikkeling, Gemeente Den Haag Tekstredactie Loes Elshof Ontwerp studio Lonne Wennekendonk Fotografie Carel van Hees en Gemeente Den Haag Kaarten Mijs Cartografie en Vormgeving Drukwerk Tuijtel
19
Kiezen welke vervoermiddel het best past bij het doel van je bezoek en gemakkelijk overstappen van de auto op de tram, van de tram op de fiets. Volgens het voorontwerp van de Haagse Nota Mobiliteit wordt dat dé manier van reizen naar en in Den Haag. Cruciale bestemmingen in de stad zijn en blijven goed bereikbaar binnen een aanvaardbare reistijd van 20 minuten. In de visie op mobiliteit tot 2020 staat dat Den Haag de groei van het autoverkeer opvangt door concentratie op vlot doorstromende hoofdroutes. Vrijwel het hele Haagse tramnet krijgt het niveau van Randstadrail. Dat betekent meer capaciteit en comfort, snellere lijnen en betrouwbare reistijdinformatie voor de reiziger. Naast het OV krijgt de fiets voorrang: het fietspadennetwerk wordt opgewaardeerd en er komen betere stallingmogelijkheden.