26
Evolutie
sportaccom » maart 2016 » nummer 1
EEN GOLF VAN AANVULLENDE INFRASTRUCTUUR Door Jeroen Kuypers
Elke golfbaan is een prachtig stuk natuur, doorsneden door paden en groene velden, die in wezen ook voor andere doeleinden dan alleen golf zouden kunnen worden benut. Andere sporters laten daarom steeds vaker hun oog op golfbanen vallen. De golfverenigingen blijken ook in toenemende getale bereid hun banen voor niet-golfers ter beschikking te stellen. In het kader van multifunctioneel ruimtegebruik zouden gemeenten daarom actief op deze evolutie moeten inspelen.
G
olf is lang een sport geweest die
de Engelsen. Tijdens de Tweede Wereld-
voorrecht voor weinigen. Die tijden liggen
vooral door leden van de
oorlog werden er aardappels geteeld om
inmiddels ver achter ons. De voorbije
zogeheten ‘betere klassen’
de honger van de Gentse bevolking te
decennia is golf veranderd van een sport
beoefend werd. De Belgische golf-
helpen stillen. Tussen en na de oorlogen
voor een elite in een sport die door brede
historicus Vincent Borremans
bracht de club enkele internationale
lagen van de bevolking beoefend wordt
schetst in zijn prachtig beschreven
kampioenen voort, onder wie opvallend
– nog net geen volkssport.
en fraai geïllustreerde boek ‘Honderd jaar
veel vrouwen. De duizend sporters waren
Royal Latem Golf’ de exclusieve gemeen-
francofiel in hun taal en cultuur en anglofiel
schap van de Gentse bourgeoisie en
in hun golforiëntatie. Wilde je lid worden,
‘haar’ golfclub. Tijdens de Eerste
dan moest je door de ballotage komen.
leden en nog altijd een wachtlijst,” zegt
Wereldoorlog was het een geheime
Een voetbal wegschoppen was een recht
André Klok, directeur van de International
verzamelplek voor spionnen, in dienst van
voor iedereen, een golfbal wegslaan een
Golf Maastricht. “Duizend heb je er ook
Geen evenwicht
“Royal Latem Golf heeft nog altijd duizend
27
FOTO: RONALD SPEIJER
Kamperen op golfpark Spandersbosch in Hilversum.
28
Evolutie
sportaccom » maart 2016 » nummer 1
GOLF IS VERANDERD VAN ELITESPORT IN SPORT VOOR BREDE "GEN VAN DE BEVOLKING”
Kennismaken en doorstromen
Hoe denkt André Klok de bezoekers van zijn baan méér golf voor hetzelfde tarief te bieden? Onder andere via een samenwerking met de Impact Golf Academy van Sjors Lemmens die zich op zijn terreinen heeft mogen vestigen. “Onze golfschool werkt samen met de gemeente Maastricht. Die stuurt ons jongeren door die op vrijdagmiddag mogen kennismaken met
nodig om renderend te kunnen draaien als
Ramon van Wingerden, manager
golf voor een zeer laag bedrag,” aldus de
club, maar het merendeel van de clubs zit
sportontwikkeling bij de Koninklijke
professionele golfleraar en radiocommen-
daar tegenwoordig onder. Het aantal
Nederlandse Golffederatie in Utrecht.
tator bij golftoernooien. “Wij hebben
geregistreerde golfers is in Nederland
“Maar er is inderdaad een grote groep
geïnvesteerd in apparaten voor virtual
weliswaar gestegen tot een kleine 400.000
spelers die te weinig de baan op gaat. De
reality, die er in ons lokaal voor zorgen dat
maar daarvan is slechts de helft lid van een
benutting van de banen kan beter. Toch
de speler ervaart hoe ver en in welke
club. Bovendien is de frequentie waarmee
zijn de vooruitzichten voor de sport
rechte lijn hij geslagen zou hebben als hij
de gemiddelde ongeorganiseerde golfer de
gunstig. De democratisering is vanaf 1974
op een echte baan had gestaan. Dat
baan op gaat gedaald tot vier maal per jaar.
goed en ononderbroken ingezet. In dat
stimuleert enorm. We zorgen er ook voor
Dat zou geen probleem zijn, als er sinds de
jaar werden de eerste twee openbare
dat beginners al snel de baan op kunnen
jaren ‘90 niet zoveel banen waren
banen geopend, Kleiburg en Spaarnwou-
en niet alleen maar balletjes staan te
bijgekomen. Vraag en aanbod zijn
de. Maar als je je in de geschiedenis van
slaan op de driving range. Het is die
tegenwoordig niet meer in evenwicht. Wat
de sport verdiept kom je erachter dat zelfs
combinatie van het beleven van een baan
we nu zien is dat verenigingen als de
al in de twintiger jaren het toenmalige
en het snel zien dat je iets kunt leren, die
ANWB arrangementen voor hun leden
golfcomité voorstander was van een open
beginners enthousiast kan maken voor de
bedingen. Maar, zeggen ze, we brengen
sport. Het duurde alleen nog tientallen
sport. Want we zijn er daadwerkelijk in
veel leden, dus willen we ook veel korting.
jaren eer dat voornemen werkelijk in
geslaagd mensen via dit programma te
Het gevolg is dat sommige banen kortingen
praktijk werd gebracht.”
laten doorstromen. Die doorstroom is
verlenen die eigenlijk niet verantwoord zijn,
Van Wingerden vervolgt: “Vroeger was golf
natuurlijk ook financieel onze bedoeling.
om toch maar spelers te trekken. Ze doen
natuurlijk duurder, maar nu? Voor 2.000
De vrijdagmiddaglessen zijn nadrukkelijk
dat ook in de hoop dat deze gelegenheids-
euro per jaar kan een echtpaar elke dag
maar een teaser, een aanzet. Als het
sporters gebruik zullen maken van hun
golfen. Dat betekent dat je voor een tientje
kwartje valt moeten ze voor reguliere
horecavoorziening, wat ze overigens
per keer dagelijks uren in de vrije natuur
lessen opteren.”
meestal niet doen. Het is een spiraalvor-
kunt doorbrengen en gelijkgezinden
mige beweging naar beneden. Volgens ons
ontmoeten in een kwaliteitsvolle horeca-
een uitzichtloze, waaraan wij dan ook niet
omgeving. Een ouder echtpaar, zeg boven
willen meedoen. Wij zijn de weg van de
de 55 of 60, kan via de golfclub sociaal
samenwerking met een fysiotherapeut,
kwaliteitsverhoging ingeslagen: méér golf
actief blijven en via de sport lichamelijk fit.
ook golf-fitness. “Dat is een methode om
bieden voor hetzelfde tarief.”
En 2.000 euro? Dat is ongeveer de prijs
fitter te worden voor het spelen van golf
van een gemiddelde vakantie. Er zijn heel
maar eigenlijk ook om een betere conditie
wat duurdere hobby’s. Golf biedt zoveel
te krijgen in het algemeen. Je kunt deze
De vraag is of het glas half vol is of half
onbenoemde meerwaarde dat het me
activiteit van twee kanten bezien: als een
leeg. Zijn er teveel banen of te weinig
inderdaad verbaast dat met name ouderen
voorbereiding op golf of simpelweg als
spelers? 400.000 geregistreerde golfers is
niet massaler en vooral veelvuldiger
‘een’ vorm van fitness. Golf wordt
toch bepaald niet niks. “Er zijn noch teveel
gebruik maken van de golfbaan. Daar valt
trouwens ook gebruikt in het kader van
banen, noch te weinig golfers,” zegt
nog veel te winnen voor de sport.”
revalidering na een beroerte of ongeluk.
Zoveel onbenoemde meerwaarde
Golf-fitness
Sjors Lemmens en zijn collega geven, in
29
Je kunt namelijk prima golf spelen vanuit
doen en daarna gebruik te laten maken
sporten als hockey of voetbal op een
een rolstoel. Er bestaan zelfs speciale
van de voorzieningen?”
golfbaan te beoefenen. Wij als Nederland-
stoelen die helemaal openklappen, zodat je ver kunt uithalen voor je swing. De combinatie met andere sporten maken we
Niet in de weg lopen
se Golf Federatie geven de grens niet aan tussen wat nog wel mag en wat niet meer.
Die voorzieningen zijn even cruciaal als de
Als er al een grens is, dan bepalen de
hoe dan ook steeds vaker. Als er een
ruimte zelf. Amsterdam is een stad met
mensen die zelf.”
grote groep een dag op de baan komt,
een sterk groeiend aantal ongeorgani-
bijvoorbeeld in het kader van een
seerde sporters. De gemeente probeert de
bedrijfsevenement, gaat lang niet
openbare ruimte zo in te richten dat
iedereen golfen. Soms gaan er 40 man
hardlopers met behulp van LED-verlichting
gen is daarom van groot belang voor het
een clinic bij ons volgen, 20 gaan er
en apps een parcours kunnen laten
openstellen van golfbanen voor andere
fietsen en nog eens 20 wandelen. Het
projecteren op het asfalt. Dat lost echter
sporters. Van Wingerden: “Het zal al
terrein leent zich er evengoed voor.”
slechts de helft van het accommodatiepro-
helpen dat bepaalde groepjes vanuit het
bleem op, want langs de weg staan
ledenbestand zelf worden opgestart.
nergens lockers, kleedhokjes en douches
Leden kunnen met hun eigen bestuur en
En dat is ook volgens Ramon van
waar de sporters waardevolle spullen en
greenkeeper afspreken waar en wanneer
Wingerden de grootste troef die de
kledingstukken kunnen onderbrengen. Ze
ze gaan hardlopen, wandelen of fietsen.
golfsport in handen heeft. “Natuurlijk willen
moeten bij wijze van spreken met hun
Wanneer de vraag van buiten de vereni-
wij graag dat de geregistreerde golfers
autosleutels en bankpasjes van start gaan
ging komt hangt het antwoord deels af van
vaker hun sport beoefenen, en natuurlijk
en na het overschrijden van de virtuele
de houding van het bestuur. Een golfclub
willen wij meer potentiële golfers naar de
finish bezweet weer in hun wagen stappen
is mijns inziens een A-merk, en één van de
banen krijgen, maar aan de voortgaande
– als ze hun sleutels onderweg niet
wezenlijke kenmerken van een A-merk is
democratisering van de golfsport, aan die
verloren hebben. Die voorzieningen zijn
dat het is aangesloten op het heden. De
De hoofdmoot
Schiet niet direct in de ‘doe’-reflex
De actieve medewerking van de verenigin-
toenemende openheid naar de omgeving toe, zit ook een ander aspect. Een golfterrein is een groot en groots stuk natuur. Onderzoek heeft aangetoond dat de biodiversiteit op een golfbaan groter is
Ramon van Wingerden: “Wij als Nederlandse Golf Federatie geven de grens niet aan tussen wat nog wel mag en wat niet meer. Als er al een grens is, dan bepalen de mensen die zelf.”
dan op een weiland. We doen al jaren aan duurzaam beheer en werken samen met verenigingen als de vogelbescherming. Maar wat betekent het eigendom van 65 hectare terrein buiten het juridische kader? We zien dat golf de hoofdmoot vormt van FOTO: KOEN SUYK
de activiteiten die er plaatsvinden, maar we zijn steeds meer van mening dat het niet de enige vorm van activiteit hoeft te zijn. Daarom wordt er samengewerkt met sportvissers, met wandelclubs, met fietsers en joggers – stuk voor stuk
wel aanwezig op een golfbaan. Van
kern van het merk is een waarde. Hoe die
sporten die je gemakkelijk op een
Wingerden: “Golfers en – bijvoorbeeld –
waarde in de praktijk wordt gebracht is het
golfbaan kunt beoefenen. We kunnen
hardlopers hoeven elkaar ook niet in de
resultaat van een organisch proces, van
daarin echter nog veel creatiever zijn en
weg te lopen. De laatsten kunnen
constante veranderingen. De waarde zelf
nog veel verder gaan. Yoga is de snelst
bijvoorbeeld tussen vijf en zes gaan
is stabiel, de invulling ervan niet. Een goed
groeiende sport in Nederland. Wat ligt er
sporten en daarna nog wat drinken in het
bestuur heeft volgens ons een open
meer voor de hand dan een groepje
clubhuis, terwijl de eerste golfers alweer
karakter, naar de omgeving toe en naar de
buiten, op het veld, zijn oefeningen te laten
de baan op gaan. Het is zelfs mogelijk
eigen leden toe. Het weerspiegelt de
FOTO: RONALD SPEIJER
31
EEN GOLFTERREIN IS EEN GROOT EN GROOTS STUK NATUUR”
Langlaufen op golfbaan Leeuwenbergh in Den Haag.
veranderende samenstelling van het
beslissing, dan gaan ze wel mee. En geef
De gemeente ’s Gravenzande bewijst
ledenbestand, zoals dat laatste de
ze ook de tijd. Het gaat niet gelijk perfect,
hiermee dat ze op een slimme manier een
maatschappelijke veranderingen weer-
zo’n samenwerking met andere partijen.”
optimaal gebruik weet te maken van haar
spiegelt. Daarom golfen er tegenwoordig veel meer vrouwen dan vroeger – gelukkig maar – en maken vrouwen ook steeds
Een hole achter een hoekvlag
sportieve infrastructuur.” Het openstellen van de golfbaan maakt
De openheid hoort naar twee zijden te
volgens Ramon van Wingerden deel uit
vaker deel uit van het bestuur van een
gaan. Als het denkbaar is dat andere spor-
van een proces dat ruim 40 jaar geleden al
club.”
ters gebruik maken van de golfbaan, is het
in gang is gezet en dat nog lang niet ten
Hij gaat verder: “Mannen met een lange
even denkbaar dat golfers gebruik maken
einde is. “Belangrijk is het besef dat zo’n
staat van dienst horen er óók in thuis,
van de sportvelden van anderen. Dat
golfbaan niet 24 uur per dag exclusief voor
maar in de meeste besturen maken ze niet
gebeurt ook al in de praktijk, zegt Ramon
ons golfers bestemd is. Dat besef is overal
langer de dienst uit. Een modern bestuur
van Wingerden. “In ’s Gravenzande wordt
al goed aan het doordringen. Voor ons als federatie is het bijvoorbeeld thema bij een volgend congres. Het zou mij niet
JE HOEFT GEEN GROTE INGREPEN TE DOEN OM EEN VOETBAL- OF HOCKEYVELD OOK VOOR GOLF GESCHIKT TE MAKEN”
verbazen als we voorstellen die we nu nog heel vergaand vinden de komende jaren gerealiseerd zien worden. Wie weet is over tien jaar het multifunctioneel gebruik van de golfbaan net zo normaal als het exclusief en eenzijdig gebruik dat in de jaren ‘20 was. Wie weet zeggen we dan
zal zeker openstaan voor deze ontwikke-
er golf gespeeld op voetbalvelden.
wel: ‘Wie heeft ooit gedacht dat er op zo’n
ling naar meer openheid voor andere
Daarvoor geldt hetzelfde als voor onze
groot terrein alleen maar ruimte was voor
sporters, al zal ze vast ook tegenstand
banen: voetbal vormt er de hoofdmoot,
golfkarretjes en sporters met een golftas
onder de leden moeten pareren. Je mag
maar het grootste deel van de tijd liggen
over de schouders?’ ”
er nooit van uitgaan dat iedereen
die velden er verlaten bij. Je hoeft geen
automatisch voorstander is. Tussen de tien
grote ingrepen te doen om een voetbal- of
en twintig procent zal dwarsliggen,
hockeyveld ook voor golf geschikt te
aanvankelijk, denk ik dan echter, want met
maken. Een hole kan tussen een
de juiste argumenten overtuig je heel wat
bosschage of achter de hoekvlag worden
mensen. Schiet niet direct in de ‘doe’-
afgelegd of het putje kan tijdens een
reflex, geef ze zeggenschap in de
wedstrijd of training worden afgedekt.
