Informatie bij het artikel Tsjechië, Fietsen van Oost naar West in Tsjechië, in Op Pad Biking 1
Fietsen, Tsjechië
Samenstelling: Rutger van den Hoofdakker
LAND/ GEBIED GESCHIEDENIS POLITIEK BESTE REISTIJD NAVIGATIE ER NAAR TOE ETEN & DRINKEN REISPAPIEREN GELD OVERNACHTEN FIETS UITRUSTING WEGENNET ADRESSEN HANDIGE SITES KAARTEN EN GIDSEN DE ETAPPES
Dit moet je weten Land/gebied De Tsjechische Republiek. De gebieden: Centraal- en OostMoravië, Zuid-Moravië, Vysocina, Zuid-Bohemen en Centraal Bohemen. Gemaakte tochten 13-daagse fietstrektocht met start in Zlin in OostMoravië en einde in Praag: circa 800 kilometer. Zwaarte/moeilijkheidsgraad Op sommige trajecten zoals langs de Oostenrijkse grens en bij de rivier Vltava moet er flink geklommen worden met stijgingspercentages van 10 tot 12 procent. Andere gebieden zijn wat vlakker, maar honderd procent vlak is het nergens.
LAND/ GEBIED Tsjechië heeft een oppervlakte van circa 79000 km² en telt ongeveer 10,2 miljoen inwoners (129,5 inwoners per km²). Het grenst aan Duitsland, Polen, Slowakije en Oostenrijk. Tsjechië bestaat uit de regio’s Bohemen, Moravië en Silezië die bestuurskundig ook weer opgedeeld zijn.
GESCHIEDENIS Rond de Middeleeuwen was het koninkrijk Bohemen een belangrijke macht, maar door oorlogen viel het uiteen. Later maakte het deel uit van het Habsburgse koninkrijk Oostenrijk - Hongarije. Na de Eerste Wereldoorlog werden Oostenrijk en Hongarije aparte landen. De Tsjechen en de Slowaken richtten daarbij gezamenlijk de republiek Tsjecho-Slowakije op. Er woonden toen grote groepen minderheden. In de grensgebieden van het huidige Tsjechië woonden veel Duitstalige inwoners (Sudeten-Duitsers). De ongelijke rechten van de Sudeten-Duitsers was voor Adolf Hitler een reden om Tsjecho-Slowakije in 1938 binnen te vallen. Na de Duitse bezetting tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het gebied door Amerikaanse en Sovjetlegers bevrijd. Vanwege de haat tegenover de Duitsers werd de Duitstalige bevolking, vaak gepaard met veel bloedvergieten, uit het land verdreven. Duitstalige plaatsnamen werden in het Tsjechisch veranderd. De herstelde staat Tsjecho-Slowakije kwam steeds meer onder de invloed van de communisten. In 1948 vond er een staatsgreep plaats en werd het land communistisch. Tijdens een korte periode in 1968 werd de
Pagina
Tsjechië
Informatie bij het artikel Tsjechië, Fietsen van Oost naar West in Tsjechië, in Op Pad Biking 1
Pagina
Maximale hoogte tijdens deze trip 550 meter. Het wegdek is met name in het zuiden soms belabberd. Lokale of nationale fietsroutes kunnen soms over onverharde wegen of paadjes gaan.
regering van het land wat liberaler (de Praagse lente). De legers van het Warschaupact maakten hier echter met veel geweld een einde aan. Tien dagen na de Val van de Muur in Berlijn (17 november 1989) was de democratie in Tsjecho-Slowakije opnieuw gerealiseerd. (Bron: o.a. Wikipedia)
Beste tijd Mei – oktober.
Op 17 november 1989 (tien dagen na de Val van de Berlijnse Muur) maakte TsjechoSlowakije zich via de Fluwelen Revolutie los van de Sovjet-Unie en werd het een republiek. Op 1 januari 1993 splitste Tsjecho-Slowakije zich en vormde onafhankelijke staten. De officiële naam werd Tsjechische Republiek. In Nederland wordt meestal gesproken over Tsjechië. Eigenlijk is dat niet helemaal juist, want het Tsjechische woord “Česko” waar het woord “Tsjechië” (in het Engels “Czech”) betekent zowel Tsjechisch als Boheems en dat stuit soms tegen de borst bij de inwoners van Moravië en Silezië. Er zijn nog steeds veel personen (vooral ouderen) die terug verlangen naar de communistische tijd. De Communistische Partij van Bohemen en Moravië behaalde tijdens de laatste landelijke verkiezing in 2006 zo’n 12 procent van de stemmen.
Er naar toe Met de trein naar Praag kan je o.a. met de City Nightline. Vliegen naar Praag kan o.a vanaf Eindhoven met Wizz Air. Vanaf Praag kan je met een hoge snelheidstrein naar Olomouc in Oost-Moravië. Beperkt vervoer van fietsen mogelijk. Per auto is Utrecht naar Zlin ongeveer 1200 kilometer. Overnachten Campings, fietspensions, hotels, trekkershutten
POLITIEK
BESTE REISTIJD Tsjechië heeft een landklimaat. In de zomer kunnen de temperaturen in laag gelegen gebieden oplopen tot over de 30 graden, maar temperaturen van 20 graden zijn gebruikelijk. Hoger in de bergen is het dan rond de 11 graden gemiddeld. Rond oktober kan het weer fris worden als de temperaturen teruglopen onder de 10 graden. In de winter valt er in de berggebieden doorgaans veel sneeuw en kan je hier prima terecht voor winterse sporten zoals in Oost-Moravië bij de grens met Slowakije. Het fietsseizoen start voor de Tsjechen meestal in mei. De gemiddelde neerslag in de lagere gebieden is zo’n 450 - 650 mm per jaar. In de bergen is dat 1000 - 2000 mm.
NAVIGATIE Over het algemeen zijn de richtingaanwijzers duidelijk.
ER NAAR TOE Vliegtuig Czech Airlines vliegt vanaf Amsterdam rechtstreeks naar Praag. Prijs retour vanaf € 200,- incl. belasting, maar sterk afhankelijk van moment van boeking en periode. Er zijn geen speciale tarieven voor fietsers, dus als je boven de bagagelimiet van 20 kilogram komt (je fiets en doos wordt gewogen) moet je circa 15 euro per kilogram extra betalen en dat kan duur uitpakken. Vluchten naar Brno zijn ook mogelijk. Internet: www.czechairlines.com. Goedkoper alternatief is met Wizz Air. Wizz Air vliegt vanaf Eindhoven naar Praag. Tickets vanaf € 30,- voor een enkele reis. Het meenemen van een fiets kost circa 20 euro (enkele reis). Er is geen bagagelimiet, maar je betaalt per stuk bagage. Internet: www.wizzair.com. Trein Ga je liever niet met het vliegtuig dan is de trein een alternatief. Overdag moet je volgens de dienstregeling een keer of zeven overstappen. Maar je kan ook vanaf stations als Utrecht en Arnhem zonder overstap met de CityNightline naar Praag. Je fiets kan mee in een speciale ruimte. Van tevoren reserveren (ook voor je fiets) is verplicht. De trein vertrekt vanaf Utrecht om ongeveer 19.30 uur en komt rond 9.30 uur in Praag aan. Tickets vanaf € 29,- per enkele reis. Meer informatie op www.citynightline.nl. Ter plaatse kan je met een moderne trein (beperkt fietsvervoer mogelijk) naar Olomouc en dan naar Zlin. Reizen met de trein kost ongeveer 1/3 van het tarief in Nederland.
Pagina
Tsjechië
Informatie bij het artikel Tsjechië, Fietsen van Oost naar West in Tsjechië, in Op Pad Biking 1
Pagina
Auto Vanaf Utrecht is het ruim 1100 kilometer naar het beginpunt Zlin. Een bruikbare routeplanner is www.viamichelin.nl.
ETEN & DRINKEN Eten De traditionele keuken is net als in andere voormalige communistische landen gebaseerd op aardappelen, groenten, vlees en brood. Rijst en andere “exotische” producten werden tijdens het communisme niet geïmporteerd. Hoewel tegenwoordig de restaurants een groter internationaler aanbod presenteren met o.a. pizza’s, worden bepaalde eetgewoontes nog steeds gerespecteerd. Zo kan je tijdens een middaguur wel een kop soep bestellen. Vooral de knoflooksoep (prijs slechts circa € 1,-) is een aanrader. Andere specialiteit is een aardappelpannenkoek gevuld met vlees en groenten (paprika, tomaat en wat er maar voorhanden is). Drinken De Tsjechen drinken gemiddeld zo’n 183 liter bier per persoon per jaar en zijn daarmee de grootste bierdrinkers van de wereld. Ze laten hiermee o.a. de Belgen en Duitsers ver achter zich. Er is een grote verscheidenheid aan merken. Als je van bier houdt, probeer dan in ieder geval Plzen Urquell. Bier was ten tijde van het communisme erg goedkoop en dat is zo gebleven. Op het platteland betaal je ongeveer 70 cent tot 1 euro voor een halve liter van de tap. Tsjechië is ook een wijnland. Vooral in de streek Zuid-Moravië bij de grens van Oostenrijk wordt er veel witte en rode wijn geproduceerd. Het klimaat met vele zonne-uren leent zich daar goed voor. Een andere specialiteit is de gedestilleerde dranken. De beste fabrikant is wel de Jelinek distilleerderij met schnapps op basis van o.a. peer, abrikozen en pruimen. Ben je in het najaar tijdens de wijnoogst dan kan je Burcak (spreek uit boertsjak) proberen. Het is jonge wijn die nog nagist. Het wordt vaak verkocht in plastic flessen, maar zorg ervoor dat je af en toe de druk vermindert door even de dop er af te schroeven, want anders zou de fles kunnen exploderen. Non-alcoholisch. Tsjechië is ook een land van heerlijke fruitsappen, mineraalwater (op vele plaatsen zijn natuurlijke bronnen), koffie en kofola. Kofola werd tijdens het communisme gemaakt als antwoord op Coca en Pepsi Cola. Deze cola is wel heel anders van smaak en is misschien even wennen, maar het proberen waard. De Tsjechen houden ervan.
REISPAPIEREN Tsjechië is lid van de Europese Unie en valt onder het verdrag van Schengen. Een geldig paspoort of ander geldig reisdocument is voldoende.
GELD In tegenstelling tot buurland Slowakije, dat per 1 januari 2010 is overgegaan op de euro, is in Tsjechië de Tsjechische Kroon nog steeds het officiële betaalmiddel. De koers in januari 2010 was € 1 = circa 26 Tsjechische kroon. (1 Tsjechische kroon = ongeveer 4 eurocent). Bij de grotere plaatsen is vrijwel altijd een bank waar je met een Nederlandse bankpas geld uit de muur kan halen.
OVERNACHTEN In Tsjechië zijn vele honderden campings verspreid over het hele land. De campingkaart laat je alle campings zien, maar wees gewaarschuwd. De informatie is niet altijd up-to-date en niet altijd geschikt voor een fietser. Zo bleek dat de op de kaart vermelde camping in Zvíkov alleen een parkeerterrein was voor campers en caravans. Daarnaast was de fietscamping in Stare-Mesto niet op de kaart aangegeven. Vrijwel altijd is er een restaurantje bij de camping.
Pagina
Tsjechië
Informatie bij het artikel Tsjechië, Fietsen van Oost naar West in Tsjechië, in Op Pad Biking 1
Pagina
De prijzen van de camping bedragen tussen de 3 en 5 euro (een persoon, een tentje). In Praag en in Vranov was het met 8 tot 10 euro het duurst. Op vele campings kan je een soort trekkershut huren of een wat uitgebreider vakantiehuisje. Daarnaast zijn er in vrijwel elke grote plaats pensions of hotels. Aanrader is een verblijf in Eat Art Gallery in Mikulov.
FIETS Een trekkingfiets met genoeg kleine versnellingen is aan te raden. Fietsroutes leiden soms ineens over onverharde wegen met grind, zand, gras, bosgrond e.d. als ondergrond.
UITRUSTING Neem regenkleding en warme kleding mee. Vooral als je de bergen intrekt. Voorraden voor onderweg kunnen beperkt blijven; je komt regelmatig winkeltjes, restaurantjes of cafés tegen. Handig is te weten dat in de meeste grotere plaatsen wel een fietswinkel is. Zie ook: www.oppad.nl voor een paklijst trektochten met de fiets.
WEGENNET Tsjechië heeft een uitgebreid stelsel aan wegen. Het is meestal geen probleem om de grootste wegen te vermijden. De kleinere wegen zijn over het algemeen zeer rustig. Je hebt hier meestal geen last van druk autoverkeer. De asfaltwegen zijn vooral in het zuiden soms niet van al te goede kwaliteit (veel kuilen en hobbels).
Georganiseerd De door ons beschreven fietstocht is gebaseerd op een route ontwikkeld door Lukas Svarovsky, die tevens enkele dagen onze gids was. Lukas werkt samen met Mozaïek Reizen, een Tsjechië specialist, die fietsvakanties (ook op maat) in Tsjechië aanbiedt. Mozaïek Reizen biedt meerdere individuele fietsreizen aan in de vorm van een lowbudget basispakket, dat je naar wens kunt aankleden en luxe kunt maken. Het basispakket bestaat uit: - pensionovernachtingen, inclusief ontbijt; - een pretour meeting in Praag (Engelstalig), waar u het kaartmateriaal en de routebeschrijving ontvangt; - 24-uurs telefonische ondersteuning en daadwerkelijke hulp in geval van nood. Aanvullende mogelijkheden zijn o.a. de huur van fietsen, bagagevervoer, transfers per trein, kant en klaar geprogrammeerde gps, 4-sterren accommodaties, etc. Voor groepen vanaf 6 personen kan ook een volgauto en meefietsende gids ingezet worden. Voor 2010 is er de nieuwe mogelijkheid om enkele hybride fietsen met elektrische trapondersteuning in te zetten. Echt maatwerk behoort ook tot de mogelijkheden. Mozaïek Reizen Holthuizerdreef 78, 6852 JD Huissen T: 026 325 65 55 E:
[email protected] I: www.mozaiekreizen.nl
ADRESSEN Tsjechisch Bureau voor Toerisme/ Czech Tourism Strawinskylaan 517, 1077 XX Amsterdam T: (020) 575 30 15 (info voor toeristen tussen 10 en 11 uur) E:
[email protected] I: www.czechtourism.com
Pagina
Tsjechië
Informatie bij het artikel Tsjechië, Fietsen van Oost naar West in Tsjechië, in Op Pad Biking 1
Pagina
HANDIGE SITES www.tsjechie.pagina.nl www.fietsvakantielinks.nl www.wereldfietser.nl
KAARTEN EN GIDSEN Tsjechië heeft honderden lokale fietsroutes die keurig bewegwijzerd zijn. Daarnaast zijn er ook vier lange fietsroutes: de groene weg Praag – Wenen, Krakau – Moravië Wenen, de Moravische Wijnroute en de IJzeren Gordijn Route. De brochure Cycling free and easy geeft een overzicht van de mogelijkheden. Zie ook www.greenways.cz. Voor een tocht langs de Vltava (Moldau) is het boekje Vltavská Cyklistická Cesta (schaal 1:50000) handig. Ter plaatse bij informatiekantoren nog beperkt voorradig. Goede fietskaarten (schaal 1:100000) met aanduiding van fietsroutes, bezienswaardigheden zijn bij vrijwel elk informatiekantoor te verkrijgen. Soms alleen met Tsjechische informatie op de achterzijde, maar soms ook in het Engels. SHOCart, 1:60.000, € 4,20 poer stuk Fraaie, zeer gedetailleerde fietskaartenserie van heel Tsjechië. Alle fietsroutes zijn terug te vinden dus zowel de landelijke als de regionale. Tevens is van al deze routes een hoogteprofiel aanwezig. Alle relevante fietsinfo kun je vinden: van type wegdek tot campings en van fietsverhuur tot hoogtelijnen. SHOCart: CZ100 209 Okoli Prahy/ Posazavi/ Taborsko CZ100 210 Ceskomoravska vrchovina CZ100 217 Okoli Brna zapad CZ100 220 Okoli Brna vychod, Olomoucko CZ100 222 Hostynske vrchy, Bile Karpaty Gedetailleerde, landsdekkende wegenkaarten op een schaal van 1:100.000. Met campings, hoogtelijnen, wandelroutes en symbolen voor diverse toeristische informatie. Hoewel de kaarten geen regionale fietsroutes bevatten, zijn ze vanwege de schaal en de nauwkeurige cartografie ook uitstekend geschikt voor fietsers. De langeafstandsfietsroutes staan wel ingetekend. Kaarten kosten ca. € 4,90 per stuk. SHOCart: Cykloatlas Cesko 1:75.000, € 26,50. Atlas met alle fietsroutes (rood), mountainbikeroutes (rose) en de belangrijkste toeristische wandelwegen (groen) zijn ingekleurd. Met hoogtelijnen , toeristische informatie en vermelding van de afstanden. Legenda in verscheidene talen waaronder Duits en Engels. In spiraalband. Fietskaart Praha-Wien (loopt bijna helemaal door dit stuk) Mooi uitgewerkte kaartjes met bijbehorend hoogteprofiel van de hele tocht. Legenda is gelukkig ook in het Engels Route is ook twee kanten op bewegwijzerd SHOCART FIETSGIDS/KAART BRATISLAVY E.O, € 6.50. Fietsgids met dagtochten net boven Bratislava. Gidsen: Tschechien per Rad, uitg. Kettler, € 16.95. Uitgebreide fietsgids voor lange afstandstochten, met talloze combinatiemogelijkheden van diverse routes. Veel praktische info m.b.t. overnachten, fietswinkels, toeristische wetenswaardigheden etc. Handzaam formaat. Overzichtskaartjes. Moldauradweg (van Praag naar het zuiden tot aan de Donau), uitg. Bikeline, € 12,90. Zeer complete fietsgids Midden-Europafietsroute van Praag naar Slovenië, Paul Benjaminse, € 15,-. Loopt voor een groot deel parallel aan de fietsroute Praha-Wien. Reisgids Capitool Tsjechië, € 29,90. Uitgebreid en zeer gedegen.
Pagina
Tsjechië
Informatie bij het artikel Tsjechië, Fietsen van Oost naar West in Tsjechië, in Op Pad Biking 1
Pagina
Trotter Tsjechië, € 17,95. Prettige reisgids met accent op praktische info. Bronnen: Fietsvakantiewinkel, Molenveldlaan 100, 6523 RM Nijmegen, (024) 3 889 065,
[email protected], www.fietsvakantiewinkel.nl; Reisboekhandel De Noorderzon, Nieuwstad 26, 6811 BL Arnhem, (026) 35 10 334,
[email protected], www.denoorderzon.nl.
DE ETAPPES Dag-tot-dagbeschrijving Dag 1: Zlin – Napajedla, 24 km Na de vlucht en verplaatsing kan je aan het eind even fietsen. Vanuit Zlin (het economisch en bestuurlijk centrum van Centraal en Oost-Moravië) fietste ik via een fietsroute via Ostravice naar de camping in Napajedla. Dag 2: Napajedla – Hluk, 35 km De eerste kilometers gaan langs het Bata-kanaal (Bata is een bekend schoenenmerk), maar bij Uherské Hradištÿ houdt het ineens op. Via wat heuvelachtige wegen door dorpjes kan je naar Hluk fietsen waar camping Babi Hora ligt. De camping is een aanrader. Bij het restaurant staan de gerechten zowel in het Tsjechisch als in het Nederlands (!) aangegeven. Dag 3: Hluk via Hodonin naar Breclav, 64 km Wat kleine klimmetjes, maar veel stelt het niet voor. Veel dorpjes onderweg. Boerenland. Vanaf Strážnice kan je een fietsroute naar Hodonin volgen, maar de bewegwijzering was in augustus 2009 slecht. Na wat onverharde wegen, kom je op een zeer smal pad terecht. Je rijdt er zowaar op een dijk! Als je de dijk blijft volgen, kom je uiteindelijk in Hodonin terecht. Na Hodonin kan je over rustige asfaltwegen eenvoudig naar Breclav fietsen. Dag 4: Breclav – Brod nad Dyji, 65 km Genoeg te zien op deze etappe. Het gebied van Lednice-Valtice is behoort tot het werelderfgoed van Unesco. Kenmerkend is zijn de vele kastelen en allerlei merkwaardige gebouwen zoals “rendez-vous”, een minaret en de zuilen bij de Oostenrijkse grens. Het doet vaak denken aan een reusachtig park met vele doorkijkjes. Autovrije fietspaden en fietsroutes doorkruisen het park. Mikulov met een prachtig opgeknapte binnenstad is een leuke plaats om te overnachten. Vanaf Mikulov is het een aardige klim naar de heuvels van het Pálava wijngebied. Bij Perná even een omweg maken via het plaatsje Pavlov dat aan het meer is gelegen, is de moeite waard. Volg gewoon de fietsroutes 5044 en 5043. Daarna een afdaling. Brod nad Dyji heeft geen winkels en geen restaurant, maar de camping biedt wel broodjes en drankjes. Dag 5: Brod nad Dyji – Havraníky, 61 kilometer Een tocht met weinig hoogteverschil en vaak door open velden. Ik heb hier de lange fietsroute “Groene Weg Praag-Wenen” gevolgd. Je rijdt meestal op korte afstand van de Oostenrijkse grens. Drie kilometer voor Havraníky ligt Šatov waar de wijnkelder met muurschilderingen een bezoek waard is. Havraníky is een klein dorpje met veel restaurants, pensions en camping. Dag 6: Havraníky – Vranov nad Dyji, 48 km Havraníky ligt aan de rand van het nationale park Podyji. De omgeving is prachtig met de rivier, de dorpjes en het eeuwenoude bos. Hoogtepunt is wel het uitzicht op Hardegg (een omweg waard). In Vranov kun je kamperen bij het stuwmeer. De camping met zwemstrand is één van de populairste van Tsjechië. Dag 7: Vranov – Staré - Mesto Pod Landštejnem, 65 km Het meer verlaat je via een asfaltweg met wat serieus hoogteverschil naar Daarna gaat het even door open veld en over wat minder heuvelachtige wegen (al is Tsjechië nooit echt vlak). Mooiste stuk is bij kasteel Cornstejn. Vanaf de rivier is het met 12 procent tot aan Vysoany pittig klimmen. Later is het vlakker. De hoofdweg is niet al te druk. In Staré
Pagina
Tsjechië
Informatie bij het artikel Tsjechië, Fietsen van Oost naar West in Tsjechië, in Op Pad Biking 1
Pagina
Mesto is een fietscamping met huisjes. Dag 8: Staré - Mesto Pod Landštejnem – Chlum, 44 km Het verveelt niet. De tocht langs het kasteel Landstejn is de moeite waard. Voor Chlum duik je opnieuw een nationaal park in met vele autovrije fietspaden. Bij het meer tref je vele campings. Dag 9: Chlum – Lužnice, 38 km Meren, bossen en vlakke asfaltwegen kenmerken deze korte fietsrit. De camping in Lužnice is mooi gelegen aan de rivier. Mooi terras erbij. Geen luxueuze maaltijden. Wel worst met brood en een winkeltje in het dorp. Dag 10: Lužnice – Zvikov, 65 km Eerst nog in het merengebied, daarna meer open veld en bossen. Bij Zvikov bereik je de Vlatava, de langste rivier van Tsjechië. Dag 11: Zvikov – Roviste (Kamyk nad Vltavou), 75 km Je volgt hier de Vlatava via de Groene Weg Praag - Wenen. Vanaf het prachtige kasteel van Zvikov waar twee rivieren bij elkaar komen, gaan er boten. Maar informeer vooraf even wanneer ze gaan. Geen jaagpad vlak langs de rivier, maar af en toe wat serieuze klimmetjes. Omgeving is afwisselend. Dag 12: Roviste - Praag 80 km Afwisselende en aantrekkelijke route. Tip: neem vanaf Nova Zivohošt een bootje naar Slapy om het land ook eens van een ander perspectief te ervaren. Informeer van tevoren wel even naar de boottijden. Na even een stukje weg van de rivier met klimmen, kom je weer bij de rivier terecht. Voor Praag wordt het wel druk.
Pagina
