Fetal pulmonary hypoplasia
Franca Anna Gerards
proefschrift franca.indd 1
2-4-2009 9:57:32
The studies described in this thesis were performed at the Division of Prenatal Diagnosis and Therapy, Department of Obstetrics and Gynecology, VU University Medical Center, Amsterdam, the Netherlands. Financial support for printing of this thesis was kindly provided by GlaxoSmithKline, Pie Medical Benelux B.V. and Wyeth Pharmaceuticals B.V. ISBN: 9789086593118 Cover photo: Tibet 2004 Layout: PvdB - Creative Printed by: Optima Grafische Communicatie, Rotterdam No part of this thesis may be reproduced, stored or transmitted by any other form or by any means, without prior permission of the author. © Franca A. Gerards, Amsterdam, The Netherlands, 2009
proefschrift franca.indd 2
2-4-2009 9:57:32
VRIJE UNIVERSITEIT
Fetal pulmonary hypoplasia
ACADEMISCH PROEFSCHRIFT
ter verkrijging van de graad Doctor aan de Vrije Universiteit Amsterdam, op gezag van de rector magnificus prof.dr. L.M. Bouter, in het openbaar te verdedigen ten overstaan van de promotiecommissie van de faculteit der Geneeskunde op vrijdag 29 mei 2009 om 13.45 uur in de aula van de universiteit, De Boelelaan 1105
door
Franca Anna Gerards geboren te Utrecht
proefschrift franca.indd 3
2-4-2009 9:57:32
promotoren: prof.dr. J.M.G. van Vugt prof.dr. J.W.R. Twisk
proefschrift franca.indd 4
2-4-2009 9:57:32
Life is not measured by the number of breaths we take but by the places and moments that take our breath away
Voor mijn ouders en Oscar Reinder
proefschrift franca.indd 5
2-4-2009 9:57:32
proefschrift franca.indd 6
2-4-2009 9:57:32
Contents Chapter 1
General introduction & Aims of the thesis
10
Chapter 2
Normal fetal lung volume measured with three-dimensional ultrasound. Ultrasound Obstet Gynecol 2006; 27(2):134-144
34
Opinion: Fetal lung volumetry: a step closer to a clinically acceptable predictor of lung hypoplasia? By prof. JW Wladimiroff, Ultrasound Obstet Gynecol 2006; 27:124-127
58
Chapter 3
Fetal lung volume: 3-dimensional ultrasonography compared with magnetic resonance imaging. Ultrasound Obstet Gynecol 2007; 29(5):533-536
62
Chapter 4
Three-dimensional fetal lung volumetry: the free-hand with positioning method compared with the integrated mechanical sweep method. Submitted
74
Chapter 5
Two- or three-dimensional ultrasonography to predict pulmonary hypoplasia in pregnancies complicated by preterm premature rupture of the membranes. Prenatal Diagnosis 2007; 27(3): 216-221
86
Chapter 6
Predicting pulmonary hypoplasia with 2- and 3-dimensional ultrasonography in complicated pregnancies. Am J Obstet Gynecol 2008; 198(1): 140.e1-6
102
Chapter 7
Congenital diaphragmatic hernia: 2D lung area and 3D lung volume measurements of the contralateral lung to predict postnatal outcome. Fetal Diagn Ther 2008; 24(3): 271-276
118
proefschrift franca.indd 7
2-4-2009 9:57:32
proefschrift franca.indd 8
2-4-2009 9:57:32
167
List of Co-authors Mw. M.Bakker
Drs. L.B. Uittenbogaard
Department of Obstetrics and Gynecology
Department of Obstetrics and Gynecology
VU University Medical Center
VU University Medical Center
Amsterdam, the Netherlands
Amsterdam, the Netherlands
Prof. dr. F. Barkhof
Prof. dr. J.M.G. van Vugt
Department of Radiology
Department of Obstetrics and Gynecology
VU University Medical Center
VU University Medical Center
Amsterdam, the Netherlands
Amsterdam, the Netherlands
Drs. M.A.J. Engels
Dr. L.C.D. Wijnaendts
Department of Obstetrics and Gynecology
Department of Pathology
VU University Medical Center
VU University Medical Center
Amsterdam, the Netherlands
Amsterdam, the Netherlands
Prof. dr. W.P.F. Fetter Department of Neonatology VU University Medical Center Amsterdam, the Netherlands
Prof. dr. D. Tibboel Department of Pediatric Surgery, Erasmus MC-Sophia Children’s Hospital Rotterdam, The Netherlands
Prof. dr. J.W.R. Twisk Department of Clinical Epidemiology and Biostatistics VU University Medical Center Amsterdam, the Netherlands
Co-authors
proefschrift franca.indd 167
2-4-2009 10:10:15
168
Chapter 11
proefschrift franca.indd 168
2-4-2009 10:10:16
169
List of Publications FA Gerards, Ph Stoutenbeek, RHJM Gooskens, FJA Beek, F Groenendaal. Diagnostische bijdrage van antenatale MRI bij de foetus met echografisch vastgestelde intracraniele afwijkingen. Ned Tijdschr Geneeskd 2001;4:179-184. FA Gerards, MAJ Engels, F Barkhof, F van den Dungen, J Vermeulen, JMG van Vugt. Prenatal diagnosis of aneurysms of the vein of Galen (vena magna cerebri) with conventional sonography, three-dimensional sonography, and magnetic resonance imaging. J Ultrasound Med 2003; 22:1363-1368. ATJI Go, FA Gerards, JMG van Vugt. Driedimensionale echoscopie in de verloskunde. Echoscopie in de verloskunde en gynaecologie: hoofdstuk 21. 2003:233-237. FA Gerards, MAJ Engels, JWR Twisk, JMG van Vugt. Normal Fetal Lung Volume Measured with Three-Dimensional Ultrasonography. Ultrasound Obstet Gynecol 2006; 27 (2): 134-144. FA Gerards, M Bakker, JWR Twisk, F Barkhof, JMG van Vugt. Fetal Lung Volume: 3-Dimensional Ultrasonography compared with Magnetic Resonance Imaging. Ultrasound Obstet Gynecol 2007; 29 (5): 533-536 FA Gerards, JWR Twisk, WPF Fetter, LCD Wijnaendts, JMG van Vugt. 2-or-3 dimensional ultrasonography to predict pulmonary hypoplasia in pregnancies complicated by preterm premature rupture of the membranes. Prenatal Diagnosis 2007; 27 (3): 216-221. FA Gerards, JWR Twisk, WPF Fetter, LCD Wijnaendts, JMG Van Vugt. Predicting pulmonary hypoplasia with two- or three-dimensional ultrasonography in complicated pregnancies. Am J Obstet Gynecol 2008; 198(1): 140.e1-6. FA Gerards, JWR Twisk, D Tibboel JMG van Vugt. Congenital diaphragmatic hernia: 2D lung area and 3D lung volume measurements of the contralateral lung to predict postnatal outcome. Fetal Diagn Ther 2008; 24(3): 271-276. Publications
proefschrift franca.indd 169
2-4-2009 10:10:16
170
FA Gerards, LB Uittenbogaard, MAJ Engels, JWR Twisk, JMG van Vugt. Three dimensional fetal lung volumetry: the free-hand with positioning method compared with the integrated mechanical sweep method. Submitted FA Gerards, JWR Twisk, JMG van Vugt. Doppler velocimetry of the ductus arteriosus in normal fetuses and fetuses suspected for pulmonary hypoplasia. Submitted
Chapter 11
proefschrift franca.indd 170
2-4-2009 10:10:16
171
Dankwoord Omdat woorden niet genoeg weergeven hoe belangrijk jullie bijdrage aan dit boekje is geweest, hoe onvoorwaardelijk jullie vriendschap is of hoe allesomvattend jullie liefde is, zijn jullie in een gouden lijst geplaatst
Alle ouders die belangeloos hebben meegedaan. Promotoren: Prof. dr. J.M.G. van Vugt & Prof. dr. J.W.R. Twisk. Co-auteurs en promotiecommissie: Mw. M. Bakker, Prof. dr. F. Barkhof, Prof. dr. J. Deprest, Prof. dr. W.P.F. Fetter, Prof. dr. H. P. Van Geijn, dr. M.C. Haak, Prof. dr. J.A. van der Post, dr. Ph. Stoutenbeek, Prof. dr. D. Tibboel, drs. L.B. Uittenbogaard, dr. L.C.D. Wijnaendts.
Gynaecoloog prenatale diagnostiek: drs. A.T.J.I. Go. Collega’s (arts-echoscopisten): Mireille Bekker, Koen Deurloo, Hester van Eijk. Echoscopisten: Fayette Buist, Annelieke Druijf, Brigid Kars, Charlotte Kruizinga, Annemieke Maat, Marijke Rekoert. Secretariaat prenatale diagnostiek: Lucia van Noord, Marijke den Ouden, Marleen Pralija, Ineke Wester.
Collega’s (-onderzoekers): Bianca Fong, Marja van Gelder, Majoie Hemelaar, Marinka Post, Annelies Rep, Marieke Verhoeven, Tatjana Vogelvang. Arts-assistenten en gynaecologen VUMC en MCA. Computer support: Ivan Palmer.
Dankwoord
proefschrift franca.indd 171
2-4-2009 10:10:22
172
Vrienden: Eleonore Bak & Joep Kamphoven, Patricia Doelitzsch, Evodie Kooistra, Mijke Theunissen, Moniek Wüst.
Mijn schoonfamilie: Marianne van der Laan, Jos & Thuy Metz, Mirjam Metz en Krystyna Metz.
Mijn paranimfen: Melanie Engels & Sonja Schouten.
Mijn familie: Inemie & Leo Gerards, Oscar Gerards & Tamara Visser. Mijn grote liefdes: Roderik, Mauro en in gedachte Oscar Metz.
Chapter 11
proefschrift franca.indd 172
2-4-2009 10:10:25
173
Curriculum Vitea Franca Anna Gerards werd geboren op 17 februari 1973 te Utrecht. Na het behalen van het vwo examen op het Montessori Lyceum Herman Jordan te Zeist, studeerde zij vanaf 1991 geneeskunde aan de Universiteit Utrecht. In 1995 liep zij middels een Erasmus uitwisseling, 3 maanden stage op de afdelingen oogheelkunde, orthopedie en verloskunde-gynaecologie aan de Wilhelms Universität te Münster, Duitsland. In 1997 begon zij haar co-schappen, waarvan zij het co-schap paediatrie aan het Alberta Children´s Hospital te Calgary, Canada en het co-schap dermatologie aan het Academisch Ziekenhuis te Paramaribo, Suriname deed. In april 1999 behaalde zij haar artsexamen, waarna zij als arts-echoscopist van juni 1999 tot juli 2000 op de afdeling prenatale diagnostiek van het UMC te Utrecht werkzaam was (hoofd dr. Ph. Stoutenbeek).Van juli 2000 tot april 2001 werkte zij als AGNIO op de afdeling verloskunde en gynaecologie van het UMC te Utrecht (hoofd prof. dr. G.H.A. Visser) en van april tot oktober 2001 als AGNIO op de afdeling verloskunde en gynaecologie van het st. Anthonius Ziekenhuis te Nieuwegein (hoofd dr. T.M. Hameeteman).Van oktober 2001 tot oktober 2005 werkte zij als arts-onderzoeker/ arts prenatale diagnostiek op de afdeling verloskunde en gynaecologie van het VUMC te Amsterdam (hoofd prof. dr. J.M.G van Vugt). Zij startte haar opleiding tot gynaecoloog op 1 oktober 2005 in het MCA te Alkmaar (opleider dr. Y.M. van Kasteren), waarna zij na 1,5 jaar haar opleiding vervolgde aan het VUMC te Amsterdam (opleider prof. dr. H.A.M. Brölmann).
Curriculum Vitea
proefschrift franca.indd 173
2-4-2009 10:10:26