Feestelijk jubileumcongres met Ontmoetingstour

Muffe lokalen: noodkreet naar Tweede Kamer Westeraam Elst: ‘Schaf vmbo-examen af’

10

/ABB

l a i c

OS

S pe

JAARGANG 10 | NUMMER 5 | SEPTEMBER 2008

V r a ja

Feestelijk jubileumcongres met Ontmoetingstour

De complete hulp bij arbobeleid in het primair onderwijs

Arbo .FFTUFS

www.arbomeester.nl Hét erkende branche-instrument voor de uitvoering van een RI&E in het primair onderwijs.

6606ARC/2008

Investeren in talenten is $FOUSVNWPPS/BTDIPMJOH"NTUFSEBN

bouwen aan stevig onderwijs

OBTDIPMJOH!DOBVWBOM

8BULFONFSLUHPFETDIPPMMFJEFSTDIBQ

XXXDFOUSVNWPPSOBTDIPMJOHOM

"MTTDIPPMMFJEFSCFOUVWPPSUEVSFOECF[JHNFUPOUXJLLFMJOH7BOVXTDIPPM VX QFSTPOFFMFOV[FMG(PFEFTDIPPMMFJEFSTHFWFOJFEFSIVOFJHFOJOWVMMJOHBBOEJU POUXJLLFMJOHTQSPDFT&nOEJOHIFCCFO[FHFNFFOUBMFOUFOUPUCMPFJMBUFOLPNFO 8JKPOEFSTUFVOFOVIJFSHSBBHCJK $/"CJFEUPQMFJEJOHFO USBJOJOHFOFONBBUXFSLUSBKFDUFOWPPSEPDFOUFO NBOBHFNFOUFOPOEFSXJKTPOEFSTUFVOFOEQFSTPOFFMJOBMMFTFDUPSFOWBOIFU POEFSXJKT,JKLWPPSPOTDPNQMFUFBBOCPEPQXXXDFOUSVNWPPSOBTDIPMJOHOM

$/"PQMFJEJOHFOLPNFOJOBBONFSLJOHWPPSEF-FSBSFOCFVSTWPPSTDIPMJOHWBO0$8

EJEBDUJFL CFHFMFJEJOHTLVOEF MFJEFSTDIBQ

Inhoud 7

Ahmed Marcouch: zin in jubileumcongres Ahmed Marcouch en Pieter Winsemius zijn de speciale gasten op VOS/ABB’s jubileumcongres. Thema is: ‘Openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs in 2015’. Vanuit vijf plaatsen rijden op 2 oktober schoolbussen met tussenstops naar Laren: de Openbaar Onderwijs Ontmoetingstour.

8

Noodkreet over muffe lokalen Nederlandse schoollokalen zijn bedompt en ongezond. Dat blijkt uit de vele reacties die VOS/ABB binnenkreeg op de actie voor een beter binnenmilieu in scholen. Met schrijnende verhalen van besturen die het wel willen maar niet kúnnen verbeteren. Er is dringend geld nodig om de scholen op te frissen.

17

‘Schaf vmbo-examen af’ Directeur Jaap Slob van vmbo-school Het Westeraam in Elst wil af van het vmbo-eindexamen. Hij ziet meer in een direct doorlopende leerweg vmbombo. ‘Afschaffing van het vmbo-examen levert tijdwinst op en de overlap verdwijnt’, vindt hij. Zijn visie is niet onomstreden.

32

De gelukkigste klas De winnaars van VOS/ABB’s zoektocht naar de gelukkigste klas hebben inmiddels een professionele film mogen maken. “Een geweldig pr-instrument’, vinden de directies van hun scholen. Voor de kinderen was het een mooie ervaring om zo’n filmdag mee te maken. De films worden vertoond op het jubileumcongres.

En verder 0

4

05

In het kort

20

De vijf vragen: Waddinxveen

35

In het kort

Commentaar

23

Voordelige laptops

37

Special: 10 jaar VOS/ABB

10

Loten mag: Gymnasium Haarlem

24

Openbaar onderwijs in Limburg

39

LKC: klachten veranderd

12

Het Gebouw: Purmerend

26

In de praktijk: Maassluis

40

Helpdesk: 40.000 vragen

15

Snel succes met nieuwe naam

29

International School Eindhoven

42

Juristen: spannende zaken

19

Mpv biedt kansen

31

Gelijk en ongelijk

44

Tien jaar Over Onderwijs over onderwijs

In het kort Ambtenaren stappen over naar Haags onderwijs Vijftig rijksambtenaren stappen dit schooljaar over naar het Haagse onderwijs. Dat wordt mogelijk gemaakt door het convenant ‘Tussen Rijk en Onderwijs’. De eerste ambtenaren zijn inmiddels al begonnen aan scholen in Den Haag en Leidschendam-Voorburg. ‘Tussen Rijk en Onderwijs’ is een pilotproject, dat wordt gefinancierd door het ministerie van Binnenlandse Zaken, omdat het past in de gewenste vernieuwing van de rijksdienst. Initiatiefnemer is het A+O fonds Rijk, dat samenwerkt met De Rode Loper, een project van 41 vo-scholen in Den Haag en omgeving, die kampen met toenemende lerarentekorten. De Rode Loper wil het aantal Haagse studenten aan de lerarenopleidingen vergroten, maar ook op andere manieren de instroom vanuit andere beroepen stimuleren. Daarin past het project ‘Tussen Rijk en Onderwijs’. Rijksambtenaren met minimaal een hbo-opleiding kunnen op vrijwillige basis meedoen aan de pilot. Na een oriëntatiefase van drie maanden kunnen ze zich omscholen tot leraar, terwijl ze intussen al werken op een school in de regio Den Haag. Tijdens de oriëntatiefase betaalt het ministerie hun salaris, daarna krijgen ze een tijdelijke aanstelling bij de

Een rode pen voor Marko Borst bij de start van zijn nieuwe carrière.

Brochure over nieuwe planning

Conferentie over vroeg Engels

VOS/ABB heeft een handige brochure opgesteld over de nieuwe planningsregels in het voortgezet onderwijs. Het betreft de wettelijke vereenvoudiging van de voorzieningenplanning per 1 augustus 2008.

Expertisecentrum Earlybird houdt op 5 november een conferentie over vroeg Engels in de basisschool. Het onderwerp is actueel, nu de Onderwijsraad heeft geadviseerd al in groep 1 of groep 5 met Engels te beginnen. Steeds meer scholen pakken het op.

Het Plan van Scholen is vervangen door een eenvoudiger procedure. Ook de artikel 75-procedure is vervallen en daarvoor in de plaats is het regionaal plan onderwijsvoorzieningen (RPO) gekomen. Dat geeft scholen de mogelijkheid om in onderling overleg afspraken te maken over het onderwijs in de eigen regio. Hoe de nieuwe wet precies in elkaar zit, staat in de brochure die VOS/ABB’s deskundige op dit vlak, Klaas te Bos, heeft geschreven. Hij geeft onder meer een praktische toelichting op de vrije keuze voor schoolbesturen, de procedure voor de stichting van een nieuwe school en de procedure voor de opstelling van een RPO (vorming, deelnemers en de overgang van een regionaal arrangement naar een RPO). De brochure ‘Naar een vereenvoudigde planning vo’ is alleen voor leden van VOS/ABB te downloaden van de website www.vosabb.nl (dossier planning).

school en moeten ze hun onderwijsbevoegdheid gaan halen. De eerste ambtenaar die op deze manier overstapt naar het onderwijs, is Marko Borst (40). Hij gaat maatschappijleer en biologie geven aan het Hofstad College in Den Haag. Staatssecretaris Van Bijsterveldt overhandigde hem zijn ‘rode pen’. Dat gebeurde tijdens de officiële ondertekening van het convenant ‘Tussen Rijk en Onderwijs’. Haagse scholen met belangstelling voor dit project, kunnen hun vacatures melden via het e-mailadres [email protected]. Meer informatie op www.derodeloper.nu.

over onderwijs

Op de conferentie ‘Engels en digi-taal’ wordt aandacht besteed aan de praktijk van vroeg Engels en de digitale ondersteuning, de opleiding van leraren, maar ook aan de effecten van vroeg vreemde taalonderwijs. Daarnaast is er een onderwijsmarkt met leer- en hulpmiddelen. Het programma is gericht op het management in het basisonderwijs, besturen, beleidsmakers en leraren. De conferentie wordt gehouden in de Hogeschool Rotterdam aan de Kralingse Zoom (bij het gelijknamige metrostation). Kosten: 200 euro. Nadere informatie en inschrijven: www.earlybirdie.nl. Over Onderwijs besteedde in nummer 4 al aandacht aan vroeg Engels. Dit artikel kunt u teruglezen op www.vosabb.nl (rubriek publicaties).

Sterren voor de klas Arie Boomsma, één van de sterren.

Als opmaat voor de verkiezing Leraar van het Jaar zendt Teleac een driedelige serie televisieprogramma’s uit waarin bekende Nederlanders optreden als docent. De sterren gaan de uitdaging aan om binnen één week in de rol van leraar te groeien. Op 21 september om 19.15 uur is de eerste uitzending op Nederland 2. Elke aflevering van ‘Sterren voor de Klas’ begint met een terugblik op het schoolleven van twee BN’ers. Dan gaan ze zelf voor de klas staan en via verborgen camera’s is te zien hoe ze het er vanaf brengen. Op hun tweede werkdag krijgen de sterren via een ‘oortje’ tips van de echte docent ingefluisterd. Op de laatste dag moeten ze het weer helemaal alleen doen. En dan de slotvraag: viel het de BN’ers mee of tegen? De sterren die meedoen, zijn Catherine Keijl, Dolf Jansen, Arie Boomsma, Lucia Rijker, Yolanthe Cabau van Kasbergen en Sebastiaan Labrie. Op 12 oktober, aan het einde van de nationale onderwijsweek, worden de winnaars van de verkiezing Leraar van het Jaar voor het primair onderwijs, voortgezet onderwijs en het mbo bekend gemaakt. Informatie: www.teleac.nl/sterrenvoordeklas.

Vrouwen in besturen maken het verschil Uit Amerikaans onderzoek blijkt dat de aanwezigheid van minimaal drie vrouwen in een raad van bestuur een wezenlijk verschil maakt en de corporate governance ten goede komt. Vrouwen hebben vaak een bredere maatschappelijke kijk op de zaken, houden meer rekening met verschillende belangengroepen en gaan moeilijke vraagstukken niet uit de weg, aldus de onderzoekers. Daarom komen ze tot de conclusie dat organisaties er wel bij varen als ze vrouwen in hun raad van bestuur halen. Eén vrouw is niet genoeg, omdat er dan onvoldoende naar haar geluisterd wordt, ze is dan meer een ‘excuustruus’. Met twee vrouwen gaat het al beter, maar het wordt pas echt interessant als er drie of meer vrouwen tot het bestuur toetreden. Hun inbreng wordt dan pas serieus genomen en niet langer afgedaan als ‘the female approach’. De onderzoekers kwamen tot deze conclusies na gesprekken met 50 vrouwelijke directeuren, 12 ceo’s en 7 bestuursleden van grote ondernemingen. De studie werd uitgevoerd door Wellesley Centers for Women in Boston en de universiteit van West-Ontario in Canada.

Spijkenisse: 125 jaar openbaar onderwijs De Prokind scholengroep viert deze maand dat Spijkenisse 125 jaar openbaar onderwijs heeft. In 1883 ging in Spijkenisse de eerste openbare lagere school van start. De zelfstandige stichting Prokind scholengroep, die sinds 1 januari 2007 bestaat, viert het 125-jarig jubileum in de week van 22 tot en met 26 september. Er worden allerlei activiteiten georganiseerd. Zo besteden de openbare scholen in Spijkenisse aandacht aan de verschillen tussen het onderwijs van vroeger en dat van nu. Er zijn open dagen voor ouders, grootouders en andere belangstellenden. Ook wordt er een sponsorloop gehouden voor Unicef en is er een grote feestavond voor het personeel, waarbij ook oudpersoneelsleden welkom zijn. In het raadhuis van Spijkenisse is tot 30 september een expositie over openbaar onderwijs. De Prokind Scholengroep, die tien basisscholen bestuurt, is lid van VOS/ABB. Zie ook www.prokind-scholengroep.nl.

Commentaar Een mijlpaal! Tien jaar VOS/ABB! Een mijlpaal om even bij stil te staan. Dat doen we met een feestelijk jubileumcongres op 2 oktober, maar ook met dit extra dikke nummer van Over Onderwijs, ons eigen blad, dat nu ook tien jaar bestaat. In de special is te lezen hoe VOS/ABB zich heeft ontwikkeld in het afgelopen decennium. Hoe de juridische afdeling is gegroeid, en hoe vaak VOS/ABB aan de wieg heeft gestaan van belangrijke jurisprudentie voor het onderwijs. We hebben ook gekeken hoe onze Helpdesk zich heeft ontwikkeld in die tien jaar en wat de Landelijke Klachten Commissie heeft bereikt. We blikken echter niet alleen terug, maar vooral vooruit. De wereld verandert en de onderwijswereld zeker. De komende jaren zullen wij er minder zijn voor de minister, maar des te meer voor de scholen. Schoolbesturen worden steeds professioneler en zoeken daar dito partners bij. Wij zijn er klaar voor. U kunt op ons rekenen! Maar allereerst wens ik u veel leesplezier met dit speciale nummer van Over Onderwijs. Het is niet alleen feestelijk, maar ook - als altijd - actueel. Kijkt u maar op pagina 8 naar de resultaten van onze actie voor een beter binnenmilieu. De petitie is inmiddels met heel veel handtekeningen aangeboden aan de Tweede Kamer. Het kan niet anders of de Kamerleden moeten hiervan onder de indruk zijn. Ze zullen deze noodkreet uit de onderwijswereld nu toch echt serieus moeten nemen. Theo Hooghiemstra over onderwijs

niet a-p-a-r-t maar samen

Feliciteert

VOS/ABB

10 Met haar 10-jarig jubileum!

dat geldt voor kinderen

Lekker leeg hoofd gekregen deze zomer? Dan zorgt VOS/ABB Consulting voor nieuwe inzichten en inspiratie

én

Volg een cursus op het gebied van: • Strategie, bestuur en beleid • Financieel management en beleid • Leiderschap en teamontwikkeling • HRM en personeel • Marketing en communicatie • Coaching

voor VOS/ABB/VOO de kómende 10 jaar! Van harte gefeliciteerd!

Onze toppers: ‘Aan de slag met communicatie’ ‘Onderwijshuisvesting en de gemeente’ ‘Hoera, in conflict. Waarom teams conflicten nodig hebben’ ‘5 daagse leergang P&O’

10% korting

Kijk voor ons complete aanbod op: www.vosabbconsulting.nl of bel met Ankie Knijnenburg, coördinator workshops en trainingen (06) 12 92 85 76.

Polanerbaan 15 | Postbus 162 | 3440 AD Woerden

Speciale gast op jubileumcongres van VOS/ABB

Ahmed Marcouch: ideeën voor openbaar onderwijs Ahmed Marcouch, stadsdeelvoorzitter in Amsterdam-Slotervaart, kijkt al uit naar het jubileumcongres van VOS/ABB, waarvoor hij als één van de speciale gasten is uitgenodigd. “Ik heb er veel zin in. Juist voor het openbaar onderwijs heb ik ideeën, die ik daar graag wil bespreken”, aldus Marcouch. De laatste tijd trekt Marcouch de aandacht met pittige uitspraken over het openbaar onderwijs. Van verschillende kanten kreeg hij de kritiek dat hij uit zou zijn op ‘islamisering’ van het Nederlandse onderwijs. Maar desgevraagd ontkent hij dat. “Ik ben een enorme voorstander van openbaar onderwijs, zoals dat hier is georganiseerd”, zegt hij. Veel van zijn uitspraken kwamen voort uit zijn onvrede over de weekendscholen waar moslimkinderen les krijgen over de islam. “Daar wordt vaak les gegeven door mensen die niet zijn opgeleid voor het onderwijs”, legt hij uit. “Het gaat daar niet altijd goed, maar ouders sturen hun kinderen er toch massaal heen, en dat komt omdat er een kloof is ontstaan tussen de openbare school en religie. Er is behoefte aan godsdienstles over de islam, op dezelfde manier als de al bestaande godsdienstlessen. Die worden verzorgd door mensen vanuit de kerken, die meestal academisch gevormd zijn. Dat zou ik ook willen voor de moslimkinderen, dan hoeven ze niet naar die weekendscholen.” Hij vult aan: “Bij moslimouders leeft ook nog vaak een soort angst dat hun geloof niet wordt geaccepteerd op de openbare school. Dat heeft te maken met vertrouwen. Daar kunnen de scholen meer in investeren.”

Iets rechtzetten Marcouch heeft dus een boodschap die hij graag wil toelichten op het congres van VOS/ABB. Maar eerst wil hij nog iets rechtzetten. “Dat verhaal over die boerka op school. Ik heb gezegd dat alles bespreekbaar moet zijn op de openbare school, zelfs de boerka, maar ik bedoel het zo: als een meisje in het voortgezet onderwijs met een boerka aankomt, moet de school haar serieus nemen en samen met haar naar een oplossing zoeken. Bijvoorbeeld afspreken dat die boerka binnen uit gaat. Want met een boerka in de klas zitten, dat gaat mij ook te ver”.

Feestelijke happening Het jubileumcongres van VOS/ABB op 2 oktober, ter gelegenheid van haar 10-jarig bestaan, wordt een feestelijke happening in Singer, Laren. In de theaterzaal ontvangt Edwin Rutten de bezoekers, en onder zijn leiding zal het programma inhoud krijgen, maar toch luchtig blijven. Thema van de dag: ‘Openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs in 2015: herkenbaar, aansprekend en vol betekenis’. Behalve Ahmed Marcouch komt ook oud-minister Pieter Winsemius naar Laren, evenals Wouter de Vries, hoogleraar aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. Winsemius, een goed spreker, doet voor de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid onderzoek naar schooluitval. De Vries heeft 16 boeken op het gebied van marketing en management geschreven, en is daarom de aangewezen persoon om over de marketing van het openbaar onderwijs te praten. Het congres begint om 13 uur met een lunch, en het eindigt rond 20 uur, na een gezamenlijk diner. Aanmelden kan via www.vosabb.nl.

Ahmed Marcouch: ‘Boerka in de klas gaat mij ook te ver’

Met de Ontmoetingsbus naar het congres VOS/ABB laat op 2 oktober vijf bussen vanuit verschillende plaatsen naar het congres in Laren rijden. Deze Openbaar Onderwijs Ontmoetingstour vertrekt al vroeg, omdat onderweg twee stops worden gemaakt bij scholen die werk maken van hun openbare identiteit. In de bussen wordt ontbijt geserveerd en natuurlijk zijn ze op tijd voor de lunch in Laren. Meerijden? U kunt opstappen in Alkmaar, Assen, Apeldoorn, Den Haag of Eindhoven. Geef u snel op via www.vosabb.nl, want voor de vijf bussen geldt: vol is vol. over onderwijs

tekst: Lucy Beker • foto: Bastiaan van Dam, obs De Paperclip

Actie om muffe lokalen fris te maken Een greep uit de reacties ‘Het klimaat op onze school is ver beneden de norm, zo bleek bij een CO2-meting. Reactie van de gemeente: ‘Er zijn te veel scholen met een te hoog CO2-gehalte. Wij hebben niet de financiële middelen om dit probleem aan te kunnen pakken’. En de gemeente wil geen precedent scheppen door het op één school wel te doen’. F. van der Zee, De 9 Wieken, Winsum

Bedompt en ongezond is het in de Nederlandse schoollokalen. Dat blijkt overduidelijk uit de vele honderden ondertekende

‘Vroeger draaiden we regelmatig tropenroosters bij hitte. Tegenwoordig kan dat niet meer, omdat ouders dan geen opvang hebben. Er moet echt iets gebeuren. Stel middelen beschikbaar aan schoolbesturen via een resultaatverplichting!’ Anja Nijboer, senior beleidsadviseur openbaar onderwijs, Tynaarlo

petities die bij VOS/ABB binnen zijn geko-

‘Namens mijn kinderen in het openbaar onderwijs verzoek ik u iets aan de omstandigheden te doen! Een bezorgde ouder’. C.A. Heiden-Hermse, via obs De Botter, Ridderkerk

de Tweede Kamer moet wakker schudden.

‘Er moet gewoon meer geld besteed kunnen worden bij de nieuwbouw van scholen. Starre regelgeving bemoeilijkt ook experimenten op het gebied van frisse scholen.’ Ad Kok, obs ’t Tweespan, Heemskerk

te frissen. Want goede ventilatiesystemen

‘Ik merk iedere dag in de onderwijspraktijk hoe groot dit probleem is. De minister mag hier de ogen niet voor sluiten. Met gezondheid mag je niet sollen’. Hans Heijltjes, Hevo b.v., ’s Hertogenbosch ‘De meestal elektrische ventilatie vraagt niet alleen om investeringsgelden, maar ook om exploitatiegelden. Zeker bij almaar stijgende energiekosten. Inlopen van de achterstand van jarenlang nagelaten indexering van materiële bekostiging is wel het minste’. J.A.M. van Esch, Onderwijsgroep Zuid-Hollandse eilanden en Waarden, Barendrecht ‘Op een van onze scholen was het ziekteverzuim erg hoog, en onderzoek door de GGD wees uit dat het binnenklimaat ziekmakend was. Nu hebben wij voor 280.000 euro aanpassingen laten maken, met positief resultaat. De financiële vertaling naar onze andere scholen loopt in de miljoenen. Ergo: niet op te brengen!’ A.J. van der Velde, Openbaar Primair Onderwijs Lelystad ‘Wij starten in november met nieuwbouw en verbouw, willen extra aandacht besteden aan het binnenklimaat, maar de financiële middelen zijn hiervoor niet toereikend’. H. Piessens, SSG De Rede, Terneuzen ‘Er is een verbouwing nodig om dit te verbeteren, maar daar heeft het schoolbestuur geen geld voor. Het is nu aan de minister om hier iets aan te doen!’ Jeanne van de Wouw, Nutsschool De Nieuwe Link, Oss ‘Laat het kabinet de proef op de som nemen en op een zomerse dag of op een natte herfstdag eens twee uur met elkaar in een schoollokaal vergaderen. Dan pas weten de ministers hoe nodig het is’. Marian Segers, Purmerendse Scholengroep, Purmerend ‘Bij meting in onze gebouwen is gebleken dat het niveau van luchtbehandeling op 25 procent zit van de huidige normen voor nieuwbouw. Kosten om op 50 procent te komen: ruim 1,5 miljoen euro. Op 100 procent: 3,5 miljoen euro’. Peter Overgaauw, Stichting Purmerendse Scholengemeenschap, Purmerend ‘Investeren in kenniseconomie? Uit onderzoek blijkt dat goed geventileerde lokalen direct zorgen voor verbetering van de resultaten’. P. van Aanholt, Bestuur Openbaar Onderwijs Goirle ‘Kinderen en docenten zouden in eenzelfde binnenmilieu moeten kunnen werken als de meeste ambtenaren in die prachtig geconditioneerde overheidsgebouwen’. Jeroen Engering, ouder, Almere

Noodkreet moet

over onderwijs

men, met vaak schrijnende verhalen. Bij elkaar vormen ze één grote noodkreet die Er is dringend geld nodig om de scholen op zijn duur. “Het gaat inderdaad om giga-bedragen’, zegt Peter van Loon, algemeen directeur van de Stichting Openbaar Primair Onderwijs in Capelle en Krimpen aan den IJssel (OPOCK). Hij rekent het voor: “Ons bestuur heeft nu op eigen kosten in twee lokalen van één school grote luchtverfrissingsapparaten laten installeren. Deze apparaten kosten 6000 euro per stuk. Eigenlijk zijn ze in al onze klaslokalen nodig. Dat zijn er 160, verdeeld over de 14 openbare scholen die wij besturen. Dan hebben we het dus over bijna een miljoen euro. Dat bedrag zit niet in de budgetten van het schoolbestuur, en het zit ook niet in het huisvestingsbudget dat de gemeenten ontvangen voor schoolgebouwen. Wij kunnen dit dus niet realiseren. Met als gevolg dat heel veel kinderen nog steeds in muffe lokalen zitten, waarin ze aantoonbaar minder goed presteren”. Het probleem is echter niet beperkt tot Krimpen en Capelle aan den IJssel. Uit het hele land komen steunbetuigingen voor de actie, die VOS/ABB is begonnen nadat Van Loon een brandbrief stuurde aan de Tweede Kamer. In die brief sprak hij zijn teleurstelling uit over het kabinetsstandpunt dat op 15 februari 2008 werd ingenomen over dit onderwerp. “De regering gaat er nog steeds van uit dat een CO2concentratie van 1200 ppm toelaatbaar is. Maar die norm komt uit een uitspraak van de gezondheidsraad van 1984. De GGD Rotterdam Rijnmond en vele andere deskundigen gaan inmiddels uit van een optimale waarde van 800 ppm, en een maximaal toelaatbare waarde van 1000 ppm. Waarom baseert het kabinet zich op een achterhaalde norm?”, schreef Van Loon.

Onderzoek door GGD’s Een terechte vraag, vond ook VOS/ABB, die een petitie op de website plaatste om na te gaan hoe de situatie elders in het land is. Meer dan 600 keer werd de petitie ondertekend, door schoolleiders, docenten, ouders

Tweede Kamer wakker schudden en bestuurders. Bij elkaar vertegenwoordigen de scholen en besturen die steun betuigden zo’n 400.000 leerlingen. Van Loon is blij met de steun, maar niet verbaasd over de vele reacties. “Overal hebben GGD’s onderzoek gedaan naar het binnenklimaat in scholen, en overal is de uitkomst hetzelfde: de CO2-waarden in schoollokalen zijn veel te hoog. Zowel kinderen als leraren worden er ziek van. Ga maar na: wij hebben op obs De Paperclip in Krimpen aan den IJssel waarden gemeten van 2500 tot 3000 ppm! Die luchtverversingsapparaten houden twee lokalen in De Paperclip nu met moeite tegen de 1200 ppm. Stukken beter, maar nog steeds te hoog dus! Het ergste is dat dit gebouw geen uitzondering is. In Nederland is jarenlang bij scholenbouw geen aandacht besteed aan ventilatie. De lucht in klaslokalen, waar 25 tot 30 mensen ademen, kan vaak alleen worden ververst door een of twee kleine raampjes open te zetten. Dat is echt onvoldoende, maar in het Bouwbesluit staan nauwelijks criteria voor ventilatie. Dan krijg je dit.”

Handtekeningen 400.000 leerlingen

‘Niet te harden’ Het afgelopen jaar is het in verschillende plaatsen voorgekomen dat de gemeente na handhavingscontroles op de

gebruiksvergunning schoolgebouwen per direct heeft moeten sluiten. Vooral noodlokalen worden nogal eens ‘onbewoonbaar’ verklaard. “Dat is hier ook gebeurd, en dan worden wel direct noodmaatregelen genomen”, zegt Van Loon. “Maar niet alleen in noodlokalen, ook in onze nieuwste school is het heel erg mis. Daar is zoveel bezuinigd op de dakconstructie, dat het gebouw er wel fraai uitziet, maar het binnen niet te harden is. Ook dat is weer terug te voeren op geldgebrek.” Van Loon constateert wel dat er hier en daar wat beweging komt. “Bij de gemeenteraden van Capelle en Krimpen aan den IJssel begint het besef nu wel door te dringen. Alleen kunnen zij weinig doen, want zij hebben ook geen geld. Hier moet echt het rijk in actie komen.”

‘Noodlokalen soms onbewoonbaar verklaard’

“Maar het gekke is”, besluit Van Loon, “op die brandbrief die ik op 4 april heb verstuurd, heb ik geen enkele reactie gekregen. Alleen een ontvangstbevestiging. Hij is dus aangekomen, maar of hij gelezen is? Ik hoop echt dat deze petitie, deze noodkreet, Den Haag nu eindelijk de ogen opent”.

‘Wij gaan voor frisse lucht!’ is de slogan van deze kinderen van obs De Paperclip in Krimpen aan den IJssel. Met mondkapjes en petjes vragen zij aandacht voor de petitie voor een beter binnenmilieu.

tekst: Inge Klijn • foto: Ella Tilgenkamp

Stedelijk gymnasium mag leerlingen uitloten

‘Er moet in Haarlem gewoon een Rector Joop Olgers van het Stedelijk Gymnasium Haarlem is een tevreden man. De strijd met de ouders van negen uitgelote leerlingen is begin juni in het voordeel van de school beslecht. Loten mag en de school hoeft geen voorrang te geven aan kinderen met de hoogste Cito-score. Toch kijkt Olgers met gemengde gevoelens terug. “Het blijft vervelend om leerlingen te moeten afwijzen.” Zijn oplossing: een tweede gymnasium in Haarlem. “Als je ziet dat het aantal leerlingen dat naar het gymnasium wil, structureel toeneemt, moet je daar iets aan doen”, zegt Olgers. “In Haarlem is plaats voor een tweede zelfstandig gymnasium en ik vind dat dat er moet komen.” Kinderen die zo gemotiveerd zijn dat ze naar een zelfstandig gymnasium willen, moeten die mogelijkheid krijgen, vindt de rector. Uitbreiding van zijn school in het historische centrum van Haarlem is onmogelijk, het gebouw is niet groot genoeg. Bovendien wil de school klein en overzichtelijk blijven. Daarin zit immers nou net de aantrekkingskracht. Want dat ouders hun kind graag op het Stedelijk Gymnasium hebben, werd afgelopen schooljaar wel duidelijk.

Joop Olgers bij het Stedelijk Gymnasium Haarlem, dat vol is.

10

over onderwijs

Cito niet zaligmakend In maart 2008 meldden zich 166 leerlingen voor 140 plaatsen. Een hele klas te veel dus. Allemaal kinderen met een VWOadvies van de basisschool en een Cito-score van 545 of hoger. Loting bepaalde wie er af moest vallen. “De eerlijkste methode”, vindt de school. Maar de ouders van negen uitgelote leerlingen dachten daar anders over en spanden een rechtszaak aan. Zij wilden voorrang voor hun superslimme kinderen, die allemaal de

Rechter: ‘Leerlingen weigeren mocht’

gymnasium bij’ hoogst mogelijke Cito-score hadden: 550. Ze spanden een kort geding aan. Het gymnasium, dat in die zaak werd bijgestaan door advocaat Jack Heussen van VOS/ABB, kreeg echter gelijk. De rechter baseerde zich op het toelatingsreglement van de school en daarin wordt geen onderscheid gemaakt tussen een Cito-score van 545 of 550. Olgers legt uit waarom: ”Je moet natuurlijk een goede leerling zijn om op een gymnasium mee te kunnen komen, maar de Citotoets is niet zaligmakend. Motivatie, doorzettingsvermogen en creativiteit zijn minstens zo belangrijk. Of een kind met een Cito-score van 550 het beter doet dan een kind met 545 is van tevoren niet te zeggen.” Een ander argument van de procederende ouders was dat een openbare school geen leerlingen mag weigeren: openbaar onderwijs moet voor iedereen toegankelijk zijn, voerden ze aan. Ook hier ging de rechter niet in mee. Een kind heeft wel recht op onderwijs op gymnasiumniveau, maar dat hoeft niet per se op een categoraal gymnasium. De gymnasiumklas van een scholengemeenschap voldoet ook, redeneerde de rechter. In dit geval konden uitgelote leerlingen terecht in de gymnasiumklassen van de openbare scholengemeenschap in Haarlem, het Coornhert Lyceum. Daar was plaats genoeg.

Toelatingsreglement Doorslaggevend in het kort geding was het duidelijke toelatingsbeleid van de school. Daar baseerde de rechter zijn oordeel op. Het Stedelijk Gymnasium Haarlem werkt samen met zes andere gymnasia, waaronder het Vossius en het Barlaeus in Amsterdam. Deze scholen hadden al veel eerder met een grote toeloop van leerlingen te maken. Het toelatingsreglement van het Haarlemse gymnasium lag al jaren klaar, maar zolang er niet te veel aanmeldingen waren, liet de school het bewust op de plank liggen. Rector Olgers: “We vonden het vervelend om ons te presenteren als een school waar je moeilijk binnenkomt, dus we hielden de onsympathieke regeling zolang achter.” Toen zich in 2007 te veel leerlingen aanmeldden, was het reglement nog niet in werking en moest iedereen gewoon toegelaten worden. Dat was wel aanleiding om het reglement te activeren. Zo werd 2008 het eerste jaar dat er geloot werd. Achteraf vindt Olgers dat de voorlichting op de basisscholen beter had gekund. “Ouders hadden, onbedoeld, de indruk gekregen dat alle kinderen met een VWO-advies en een bijbehorende Citoscore van minimaal 545, wel een plek bij ons zouden krijgen. Dat was uiteindelijk niet zo, want er meldden zich veel meer kinderen dan we gedacht hadden.” Ook was het verwarrend dat middelbare scholen in Haarlem verschillende regels en selectiecriteria hanteerden. Dat wordt volgend schooljaar anders: alle Haarlemse scholen hanteren dan dezelfde toelatingseisen.

Toelatingsbeleid gaf de doorslag

Leergierige sfeer De Haarlemse rechtszaak was uniek, maar bevestigt wel een al langer zichtbare trend. Overal in Nederland hebben ouders van slimme kinderen massaal voorkeur voor een categoraal gymnasium; de grote scholengemeenschap laten ze liever links liggen. Een van de uitgelote leerlingen in Haarlem treint nu elke dag naar het Stedelijk Gymnasium Leiden, waar nog wel plaats voor hem was. Is dat allemaal niet wat overdreven? Olgers vindt van niet. Hij begrijpt de teleurstelling van de afgewezen leerlingen en hun ouders. “Het niveau van de lessen is hoger op een zelfstandig gymnasium en er hangt een leergierige sfeer”, zegt hij. “Dat zie je terug in de eindexamenresultaten, die zijn beter. En dan is er nog de kleine schaal en de geborgenheid die ouders aantrekkelijk vinden. Die vind je niet op de gymnasiumafdeling van een scholengemeenschap.” Rector Marten Elkerbout van het Barlaeus gymnasium in Amsterdam zei eerder in dagblad NRC dat uitgeloot worden geen ramp is voor een kind: ‘Het kan ook een leerzame ervaring zijn. Je herneemt jezelf en vindt weer je weg.’ Maar Joop Olgers denkt dat een afwijzing hard aankomt voor een leerling. “Kinderen zijn lang bezig met de schoolkeuze. Ze komen hier binnen, zien onze leerlingen en denken ‘hier hoor ik thuis’. Als het dan niet doorgaat is dat erg. Je moet niet vergeten dat er kinderen bij zitten die zich kapot verveelden op de basisschool en nu eindelijk een beetje op niveau les hopen te krijgen. Tussen gelijken.”

Lijntjes naar de pers De procederende ouders hadden stevige posities in de maatschappij: een advocaat, een directeur, een medisch specialist, twee hoogleraren. Invloedrijke ouders met goede lijntjes naar de pers. Olgers werd dan ook bijna dagelijks gebeld door de media. “Ik had al eens een mediatraining gevolgd dus ik wist wat me te wachten stond. En ik had van te voren goed nagedacht over de essentie van mijn verhaal.” Hij vertelde dus keer op keer dat het heel spijtig was dat er geen plaats was, dat hij iedereen een plek gunt. En dat er in Haarlem een structurele oplossing voor het probleem moet komen. Een gymnasium erbij dus in Haarlem. Daarvoor is medewerking van de gemeente nodig, want die gaat over de gebouwen. Een werkgroep van de gemeente onderzoekt nu eerst of de stijging van het aantal gymnasiumleerlingen blijvend is en daarna of er een tweede gymnasium opgezet kan worden. Joop Olgers ziet het al helemaal voor zich. Het nieuwe gymnasium zou onder de vleugels van het ‘Stedelijk’ kunnen groeien. Eerst nog met twee of drie extra brugklassen bij het Stedelijk en dan, vanaf het tweede jaar, in een dependance ergens anders in de stad. over onderwijs

11

tekst: Lucy Beker • foto’s: Martine Sprangers

Het gebouw: obs De Koempoelan in Purmerend

Jubilerend gebouw oogt nog De Koempoelan: een aantrekkelijk, kleurrijk schoolgebouw met opvallende ronde ramen.

De Pondok: het naastgelegen ‘logeerhuis’ waar acht groepen zitten, is eigenlijk ontworpen voor bedrijfshuisvesting.

Op de openbare basisschool De Koempoelan in Purmerend is het dezer dagen feest. De school bestaat 10 jaar – net als VOS/ABB. Ook het gebouw is tien jaar oud en het oogt nog prachtig. Maar uiterlijk is niet altijd alles, zo blijkt. In het dagelijkse gebruik is dit fraaie schoolgebouw op veel punten achterhaald, onpraktisch en bovendien te klein. Met een aantal aanpassingen in het lessysteem en een aanbouw gaat de schoolleiding de problemen te lijf. 12

over onderwijs

prachtig De Koempoelan staat in de Purmerendse nieuwbouwwijk Weidevenne, in de Aziëbuurt, waar alle straten Aziatische namen hebben. Ook de naam van deze school aan de Gangeslaan is daarop geïnspireerd: koempoelan is Maleis voor ‘plaats van samenkomst’. De school begon in 1998 met 150 leerlingen en telt nu 574 leerlingen, verdeeld over 22 groepen. Daarom staat er nu ook een bijgebouw met de toepasselijke naam Pondok (logeerhuis). Het zit vol met acht groepen. Toch is er nog steeds ruimtenood in het hoofdgebouw, waar nu ook al klassen in de bibliotheek en in het speellokaal zitten. “We hebben gelukkig een eigen gymzaal”, zegt Nanda Mantel, sinds 1,5 jaar directeur van De Koempoelan. “Maar nu onze zeven kleutergroepen elke dag naar die gymzaal gaan, moeten de achtstegroepers elders gymmen”. Het is duidelijk: deze school barst uit haar voegen.

De ronde ramen en kleurige kozijnen zitten goed in de verf.

Onbruikbare gang “Juist omdat het hier zo vol is, is het jammer dat de gang niet bruikbaar is”, zegt Mantel. Ze wijst op de royale entree met een brede gang, waar echter geen enkel lokaal op uitkomt. “Dit is zo ouderwets: allemaal loze vierkante meters, waar we niks aan hebben”. Aan de achterkant, waar het schoolplein ligt, is een grote gele luifel aangebracht boven het gebouw. “Wel mooi, maar onpraktisch, want die luifel weerkaatst het geluid, waardoor de klassen die aan deze kant zitten, last hebben van de herrie op het schoolplein”. Daar komt bij dat het plein bijna de hele dag in gebruik was, door het continurooster waar deze school in alle tien jaar van haar bestaan mee werkte. De school is zo groot dat de leerlingen in drie ploegen moesten overblijven. Allemaal hadden ze drie kwartier pauze, dat betekent dat er uren achter elkaar kinderen op het plein speelden, waar de andere klassen dan weer geluidsoverlast van hadden. “Dit schooljaar zijn we gestopt met het continurooster”, zegt Nanda Mantel resoluut. “De ouders waren er niet zo blij mee, maar het is beter voor de leerlingen én voor onze leerkrachten, die eindelijk eens allemaal met elkaar kunnen lunchen en wat meer rust krijgen. Natuurlijk hebben we nu nog overblijvers, maar dat zijn er hooguit 200, geen 574. Bovendien neemt de plaatselijke stichting voor tussenschoolse opvang dat over”.

‘Een mooi, maar vreemd gebouw’

De gele luifel oogt fraai, maar weerkaatst het geluid enorm.

Dit piepkleine kantoortje is geen rustige werkplek.

Urinoirs “Het is misschien even wennen, maar het is niet zo gek om een school na tien jaar wat aan te passen. Winkels gaan ook regelmatig op de schop”, zegt Mantel. Ze heeft inmiddels ook een aparte werkruimte gerealiseerd voor de administratieve kracht van de school. Daarvoor moest wel een stuk van de aula worden afgetimmerd. Ideaal is het ook nog niet, want dit mini-kantoortje ligt direct aan het schoolplein, met alle geluidsoverlast van dien. Ook de directiekamer is aan die rumoerige kant gesitueerd, waardoor er bovendien geen zicht is op de voordeur. “Het blijft een mooi, maar vreemd gebouw”, zegt Mantel, als ze rondloopt. “Neem de toiletten: heel modern, met urinoirs voor de jongens. Maar ja, het werkt niet. De kinderen kennen dat systeem niet, ze poepen er ook in en dan is de hele boel weer verstopt”. De uitbreiding, die volgend jaar wordt gerealiseerd, zal een aantal problemen oplossen. Er komt dan meer ruimte en, in combinatie met het nieuwe rooster, ook meer rust in het gebouw. De aula met de bibliotheek erin. De lichtbalk hangt er 13 nog, maar het podium is verwijderd wegens ruimtegebrek.

Taakbeleid is nog nooit zó simpel geweest! Cupella heeft een mooi en eenvoudig programma voor taakbeleid: • Het programma berekent automatisch hoeveel taakuren iemand nog heeft • Taken kunnen zeer eenvoudig aan medewerkers worden toegekend • Het scherm toont altijd een actueel overzicht van uren en taken • U kunt duidelijke overzichten afdrukken; ook om aan uw medewerkers uit te delen • Het programma staat op internet: • Het maakt niet uit achter welke PC u zit: u kunt het overal gebruiken • Wilt u thuis nog even verder? Geen probleem. U hoeft geen bestanden mee te nemen • Het programma en uw gegevens zijn beveiligd met een wachtwoord

Kijk voor een korte diapresentatie op www.taakbeleid.nl

Prijs • Jaarlijkse licentiekosten: € 85,• Eenmalige opstartkosten: € 65,Wilt u ons programma gratis proberen? Ga dan naar www.taakbeleid.nl! Cupella Onderwijs B.V. Xenonweg 13 m 3812 SZ Amersfoort Tel: 033 - 47.66.211

30

en g a d

r

g

p s i t ra

n!

re obe

tekst: Inge Klijn • foto: Ruben Schipper

Stevige aanpak redt Kampense school

Snel succes met nieuwe naam en nieuw profiel Een nieuwe naam, een nieuw onderwijsconcept, en extra leerkrachten. Het waren forse maatregelen die de openbare Avercampschool in Kampen erboven op moesten helpen. Maar deze aanpak werkte wel en snel ook. De school, die nu Het Scala heet, is weer in trek. Toen directeur Albert Veerman anderhalf jaar geleden op de Avercampschool aantrad, schrok hij van de opeenstapeling van problemen. In twee jaar tijd was eenderde van de leerlingen vertrokken. “Vooral de witte kinderen verlieten de school. Ouders hadden het vertrouwen in de leerkracht van groep 8 opgezegd en maar liefst drie leerkrachten waren langdurig ziek of net ziek geweest.” Veerman kwam aan niks anders toe dan ‘brandjes blussen’. Hij pleitte voor structurele veranderingen bij het bestuur, dat besloot extra geld voor de school uit te trekken. Er kwamen twee ervaren parttimers, bovenop de gewone formatie, een onderwijscoördinator en een kunst- en cultuurdocent.

‘In een noodsituatie moet je tempo maken’

Saamhorigheid Tegelijkertijd kreeg de school een nieuwe naam: Het Scala. Ook werd gekozen voor het Jenaplanconcept. Dat paste

prima bij het Scala, omdat de school zo klein is dat er maar vier klassen zijn. Op een Jenaplanschool zitten kinderen uit verschillende leerjaren met elkaar in een klas. Dat kwam dus goed uit. “Toch was dat niet de reden om voor dit onderwijssysteem te kiezen”, zegt bovenschools manager Rudi Meulenbroek. “We wilden de school een helder profiel geven waardoor zij zich onderscheidt, en een Jenaplanschool was er in Kampen nog niet.” Kenmerk van het Jenaplanonderwijs is dat kinderen leren samenwerken en omgaan met verschillen. Albert Veerman: “Als openbare school willen we een ontmoetingsplek in de wijk zijn, vanuit de gedachte dat je het met elkaar moet rooien, ook al kom je uit een andere cultuur. Het Jenaplansysteem sluit daar goed bij aan.”

Grote stappen Augustus 2007 was het omslagpunt. Alle veranderingen werden tegelijkertijd ingevoerd. Dat is in een noodsituatie zoals deze de beste strategie, zegt Rudi Meulenbroek.“Je moet grote stappen maken zodat ouders en bewoners zien dat er echt iets verandert. Tijd om het even aan te kijken, is er niet omdat de leerlingen al weglopen. We moesten dus tempo maken.” De weerstand tegen al die snelle veranderingen viel mee. Meulenbroek: “Iedereen was er van doordrongen dat er iets moest gebeuren. Bovendien konden leerkrachten die niet mee wilden in het nieuwe systeem, weg. Voor hen werd een baan gezocht op een andere openbare school in Kampen. Voor de zomervakantie werden de plannen aan de ouders gepresenteerd zodat die wisten wat hen te wachten stond.” Niet iedereen gaf de school het voordeel van de twijfel. Zeventien leerlingen verlieten de school. Met de 40 kinderen die overbleven werd een nieuwe start gemaakt.

Betere ‘buurtpraat’ Nu, een jaar later, gaat het goed met Het Scala, de ouders zijn blij met de nieuwe school en ook de ‘buurtpraat’ is positief. De kunst- en cultuuractiviteiten vallen goed. Het plein is vernieuwd, het interieur stevig aangepakt. Meulenbroek en Veerman hebben voor het volgend schooljaar al weer nieuwe plannen: een peuterspeelzaal en naschoolse activiteiten voor alle kinderen in de wijk. Dit alles om meer mensen over de drempel van de school te krijgen, want alleen dan kun je laten zien hoe goed het gaat. Albert Veerman en Rudi Meulenbroek bij Het Scala in Kampen: ‘Ook de ‘buurtpraat’ is weer positief’.

over onderwijs

15

EdZ[hm_ìX[]_djc[j^k_il[ij_d] ?d [[d hk_cj[ Z_[ ZWWh if[Y_WWb leeh _i ][Yh[[hZ c[j Wbb[ \WY_b_j[_j[d Z_[ deZ_] p_`d$ :_j lhWW]j ec Yh[Wj_[l[ ^k_il[ij_d]iefbeii_d][d c[j l[[b\kdYj_edWb_j[_jdÔ[n_X_b_j[_j$A[dd_ilWd[d[hlWh_d]c[jfh_cW_h [d leehj][p[j edZ[hm_ì" c_ZZ[bXWWh X[he[fiedZ[hm_ì [d ê][h edZ[hm_ìp_`dl[h[_ij$Edp[if[Y_Wb_ij[dlWdEdZ[hm_ìleb][dZ[ d_[kmij[edjm_aa[b_d][d[djh[dZiecif[Y_\_[a[^k_il[ij_d]i#[d lWij]e[ZlhWW]ijkaa[defj[beii[d$PeX[djkabWWhleehZ[je[aecij$

mmm$^[le$db

>[leXl"H[_jiY^[m[]'"FeijXki-&+&'"+(&'98Êi#>[hje][dXeiY^ J&-),*&/*&/"<&-),*'&''.";_d\e6^[le$db

tekst: Jurgen van Dijk en Lucy Beker • foto: Joost Grol

Jaap Slob van Het Westeraam pleit voor snellere doorstroming

‘Schaf eindexamen vmbo maar af’ In de strijd tegen de schooluitval zijn al veel ideeën geopperd, maar weinig mensen gaan zo ver als Jaap Slob, directeur vmbo van Het Westeraam in Elst. Hij pleit ervoor het vmbo-eindexamen af te schaffen, op alle niveaus. Hij vindt het overbodig geworden, nu vmbo geen eindonderwijs meer is. Volgens hem wordt de route vmbo-mbo pas een vanzelfsprekende, doorlopende leerweg als het vmbo-eindexamen er tussenuit is. Slob weet waar hij het over heeft, want zijn school heeft de afgelopen jaren met het project Leerdorp Elst al een verregaande samenwerking met de plaatselijke mbo-opleiding gerealiseerd. Het ROC Rijn IJssel in Elst geeft een aantal lessen al in het gebouw van Het Westeraam, en andersom. “Er is tijdwinst te behalen in het vierde leerjaar vmbo en het eerste leerjaar mbo”, aldus Slob. “Maar in vmbo-4 slokt het eindexamen veel tijd op. Examentraining, stress, en uiteindelijk zijn de leerlingen in mei al vrij. Als je dat examen overslaat, kun je die leerlingen in het vierde leerjaar alvast mbo-lesstof geven. Dat motiveert ze waarschijnlijk ook meer om na het vmbo door te blijven leren. Want juist op dat moment Jaap Slob bij Het Westeraam: ‘Ik wil dat examengebeuren ter discussie stellen’. van overgang zit veel uitval”. duren voor Slob de publieke opinie meekrijgt. Daar komt bij dat het vmbo-diploma niet meer wordt gezien Toch zit het ministerie van Onderwijs al een beetje op zijn als een startkwalificatie. “Deze leerlingen moeten nog minilijn. Het experiment vmbo-mbo, dat op 1 augustus van start maal twee jaar doorleren. Ze zijn nu ook tot hun 18e leeris gegaan, geeft de toegelaten scholen de mogelijkheid om plichtig. Daarom zou ik dat tijdrovende examengebeuren leerlingen in de basisberoepsgerichte leerweg zonder exaer tussen uit willen halen. Op dit moment mag dat niet, het men door te laten gaan naar het mbo. Het project is bedoeld examen is wettelijk verplicht. Maar ik wil het graag ter disom te experimenteren met een doorlopende leerweg vmbocussie stellen”, aldus Slob. mbo. Achttien scholen of besturen mogen meedoen aan dit experiment. Het Westeraam in Elst is daar niet bij. Tot verbaPublieke opinie zing van Jaap Slob, die zich uiteraard had gemeld. Hij heeft intussen gemerkt dat veel collega’s van andere “Het past natuurlijk helemaal in ons straatje. Alleen hebben scholen dezelfde conclusie trekken als hij, maar de meeswij aangegeven dat álle deelnemende leerlingen bij ons het ten hechten nog erg aan het diploma. Dat blijkt ook uit examen zullen overslaan, en volgens de criteria moet dat een een belrondje langs verschillende vmbo-scholen. Directeur keuze kunnen zijn. Misschien is dat de reden dat wij niet zijn Otto Dooijes van SG De Overlaat in Waalwijk vindt het ‘een toegelaten. Overigens vind ik dit experiment nog te smal. logische gedachte’, en het Minkema College in Woerden Wat mij betreft gaat het niet alleen om de basisberoepsgeziet zeker winst in samenwerking met het mbo, maar beide richte leerweg, maar ook om de kadergerichte en theoretischolen willen het examen nog niet kwijt. Peter Valk van sche leerweg”. het Schoonhovens College wijst erop dat de meeste van zijn Experiment of niet, Slob gaat gewoon door met zijn verreleerlingen verder leren in een andere stad. Dat is makkelijker gaande samenwerking met ROC Rijn IJssel om de doorstromet een diploma. Dat laatste erkent Slob, maar hij denkt ming te verbeteren. De eerste leerlingen die aan Leerdorp ook dat hierover wel afspraken zijn te maken met ROC’s. Elst hebben deelgenomen, hebben nu eindexamen gedaan. “Het is lastiger om ouders te overtuigen, voor hen betekent Binnenkort wordt duidelijk hoe de doorstroming naar het dat diploma nog veel”, weet hij. Het zal dus nog wel even mbo is verlopen. Jaap Slob heeft er alle vertrouwen in.

‘Eindexamen slokt zoveel tijd op’

over onderwijs

17

Advertenties 2008:Over Onderwijs

18-02-2008

17:26

Pagina 1

Mobiliteitspool ■ Interim-management: hoogwaardige

Een tijdelijk onderwijsmanager hoeft niet duur te zijn! Via de Mobiliteitspool zijn ervaren schoolleiders op tijdelijke basis beschikbaar om de continuïteit van het management in uw school te waarborgen. De kosten vallen enorm mee, zeker in vergelijking met die van een ervaren interim-manager.

capaciteit bij crisis- en veranderopdrachten. ■ Mobiliteitspool: ervaren schoolleiders bij

tijdelijke afwezigheid van de leiding, overbruggingscapaciteit en het waarborgen van de continuïteit van het management. ■ Herplaatsing: intensieve begeleiding

naar een beter passende functie elders. ■ Werving en selectie van schoolleiders. ■ Coaching: coaching on the job en

co-management.

De Mobiliteitspool is bij uitstek geschikt: ■

bij langdurige afwezigheid van een van de leidinggevenden;

■

bij plotseling vertrek van een leidinggevende zodat u ruim de tijd heeft voor een zorgvuldige sollicitatieprocedure;

■

als er behoefte is aan een tijdelijke versterking van het management.

Over de Mobiliteitspool is een Nieuwsbrief PO beschikbaar met daarin ervaringen van opdrachtgevers en tijdelijk leidinggevenden. Van deze nieuwsbrief kunt u een elektronische of gedrukte versie aanvragen bij Corgwell Onderwijs, Milou Jansen, telefoon 070 - 363 00 16, e-mail [email protected].

Informatie over de Mobiliteitspool vindt u op www.corgwell.nl

Wij zijN er voor U !

7BOEFSFHJPBEWJTFVSFOSFJOUFHSBUJFEFTLVOEJHF POEFSXJKTLSJKHUVPWFSEF[FFOBBOWFSXBOUF UIFNBµTQSPGFTTJPOFFMFOLPTUFMPPTBEWJFT ,JKLWPPSEFBEWJTFVSJOVXSFHJPPQ XXXWGQGOMPGCFMEF 3FJOUFHSBUJF"EWJFT%FTL0OEFSXJKT

"3$

130'&44*0/&&-"%7*&407&3 EFJNQMFNFOUBUJFWBOBSCPFOWFS[VJNCFMFJE PQVXTDIPPM SFJOUFHSBUJF USBKFDUFO WBO[JFLFNFEFXFSLFST MFFGUJKETCFXVTUQFSTPOFFMTCFMFJE JOSJDIUJOHBSCPEJFOTUWFSMFOJOH 3*&

Wilt u meer weten over onze activiteiten op het gebied van onderwijs? Dan kunt u contact opnemen met een van de verantwoordelijke partners: Peter Kesteloo, 06 55 82 55 20, [email protected] Koos van den IJssel, 06 51 16 21 92, [email protected] Corgwell Onderwijs

Dagelijkse Groenmarkt 4 2513 AL DEN HAAG Tel: 070 - 363 00 16 1 Fax: 070 - 360 03 53

tekst: Lucy Beker • foto: Martin Droog

Aan de slag met publieke verantwoording

‘Goede mpv biedt kansen’ Een simpele handleiding bestaat er niet voor, maar toch moeten alle schoolbesturen werk gaan maken van meervoudig publieke verantwoording (mpv). Dat is opgenomen in het wetsvoorstel governance. Twee adviseurs van VOS/ABB hebben zich er vast in verdiept. Het zijn Janine Eshuis en Sicco Baas, die wel degelijk voordelen en kansen zien in een goed opgezette mpv. “Feedback op je beleid levert altijd wat op”. “Het gaat hier om horizontale verantwoording als onderdeel van goed onderwijsbestuur”,legt Baas uit. “Het is geen externe controle; de school legt zelf verantwoordelijkheid af aan alle partijen die bij de school zijn betrokken. Dat zijn natuurlijk de ouders van de leerlingen, maar ook instellingen als jeugdzorg of de gemeente, samenwerkingspartners zoals de kinderopvang, en omwonenden”. Elk schoolbestuur bepaalt zelf aan welke partijen verantwoording wordt afgelegd. “Je hoeft echt niet met iedereen je beleid te bespreken, maar je moet er wel voor zorgen dat het een cyclisch proces wordt”, zegt Baas. “Zo nieuw is dat eigenlijk niet. Als je met andere partijen samenwerkt, is het logisch om van tijd tot tijd die samenwerking te evalueren. Veel scholen doen dat dus al”.

winkel meer contact houdt met de school. Ondertussen geeft de school in de les aandacht aan het snoepgedrag en de politie houdt wat vaker een oogje in het zeil. Probleem opgelost, en alle partijen tevreden. Ook dit soort contacten valt onder meervoudig publieke verantwoording en heeft een positieve uitstraling in de buurt”.

Gebruik het jaarverslag Het uitgangspunt van mpv is uiteraard dat het schoolbestuur verantwoordt hoe het zijn geld besteedt. Dat moet voor iedereen helder zijn, omdat het gaat om gemeenschapsgeld. Volgens de nieuwste richtlijnen moet het bestuur in zijn jaarverslag aangeven hoe het vormgeeft aan meervoudig publieke verantwoording. “Dat jaarverslag is een verplichting, maar de school kan het tegelijk goed gebruiken om in gesprek te komen met haar

Janine Eshuis en Sicco Baas: ‘Mpv goed voor imago’.

Imagoverbetering Het grote voordeel van regelmatige gesprekken met die zogenoemde ‘stakeholders’, is dat er meer betrokkenheid ontstaat bij de partijen. “Als je regelmatig met mensen uit de omgeving praat, krijgt de school vanzelf meer bekendheid. Dat heeft altijd een positieve invloed op het imago. Ik weet zeker dat een school door een goede aanpak van mpv haar imago kan verbeteren en meer betrokkenheid en draagvlak in de buurt kan creëren”, aldus Baas. Eshuis komt met een aansprekend voorbeeld.“Een school ziet veel leerlingen met snoep lopen, gekocht bij een nabijgelegen supermarkt. Een belletje naar die supermarkt leert vervolgens dat al dat snoep ook niet altijd even netjes wordt afgerekend. De school arrangeert een gesprek met mensen van de supermarkt en de politie. Afgesproken wordt dat de

omgeving”, zegt Eshuis. Sicco Baas noemt het Zeeuwse openbare schoolbestuur Archipel Scholen als voorbeeld: “Die presenteert het jaarverslag in een volle schouwburg en bouwt er een programma omheen”. Voor de aanpak van mpv is geen blauwdruk te leveren. Elke school staat in een andere omgeving en heeft andere contacten. “Het is in elk geval niet iets wat je er even bij doet, het is geen trucje”, zegt Eshuis. “Je moet het echt inbedden in je organisatie, alleen dan heb je er profijt van”. Eshuis en Baas kunnen schoolbesturen helpen bij de opzet van een goede vorm van mpv. Vraag een gratis informatiegesprek bij hen aan: Janine Eshuis, [email protected] of 06-22939657; Sicco Baas, [email protected], 06-51914694. over onderwijs

19

De vijf vragen

‘Dringend

20


meer geld nodig’ Wat is op dit moment de belangrijkste ontwikkeling in het onderwijs? “Wat mij betreft is dat het Actieplan LeerKracht van Nederland. Dat moet de aanzet worden om het onderwijs aantrekkelijker te maken voor docenten. Het heeft echt prioriteit want zonder goede docenten is er geen goed onderwijs. Op dit moment zien we mensen uit het onderwijs vertrekken als ze hier hun plafond hebben bereikt. Die constructie moet anders, we moeten goeie mensen binnenhouden en bovendien nieuwe mensen aantrekken. De gemiddelde leeftijd van het personeel op onze school is al 50 jaar; er is verjonging nodig. Al met al lijkt die 1,1 miljard uit het Actieplan LeerKracht me nog aan de lage kant, want er moet nu echt iets substantieel veranderen.”

Wat is volgens u het grootste probleem in het onderwijs? “Het grootste probleem zit in de bekostiging. Het onderwijs krijgt steeds meer verantwoordelijkheden. We moeten onderwijskundige vernieuwingen vormgeven, gratis schoolboeken organiseren, een leeftijdsbewust personeelsbeleid voeren, noem maar op. Als we dat allemaal goed willen doen, is er wel voldoende budget nodig. We komen echter aan alle kanten tekort. Neem het bapoverlof. Op onze school is veel ouder personeel dat recht heeft op bapoverlof, maar de vervanging van die leraren kost een lieve duit en dat moet de school zelf ophoesten. De leeftijdscorrectie voor het bapo-verlof is afgeschaft, dus we krijgen er niet meer budget voor dan een school met overwegend jong personeel. Daarmee hebben we echt een probleem.”

Wat wilt u kwijt aan de staatssecretaris? “In mijn antwoord op vraag 2 zit natuurlijk al een boodschap besloten. Wat ik er nog aan wil toevoegen, is het budget voor huisvesting. Scholen moeten zelf hun onderwijskundige vernieuwingen vormgeven, maar dat is lastig in een oud gebouw met gedateerde, kleine lokalen. Voor het inrichten van een moderne leeromgeving is geld nodig. Van de gemeenten Boskoop en Waddinxveen kunnen wij weinig verwachten; die zitten zelf ook slecht bij kas. Dus, staatssecretaris: hoe moeten we dit oplossen?”

Wat wilt u kwijt aan VOS/ABB? “Voor VOS/ABB zie ik een belangrijke taak weggelegd in de samenwerking met de VO-raad. Binnen die VO-raad zijn grote besturen heel machtig; als eenpitter heb je daar niet

Het Coenecoop College in Waddinxveen en Boskoop zit in de lift. “We hebben ons wat meer geprofileerd en nieuw aanbod gecreëerd”, zegt Hans van Tuyl, sinds een klein jaar algemeen directeur. “En dat werkte! Er kwamen direct meer aanmeldingen voor onze brugklassen”. Het nieuwe aanbod bestond uit sportklassen, mavo in plaats van vmbo-tl en vwo-plus. “Dat zijn dingen die positief worden ontvangen door ouders”, aldus Van Tuyl. Voor het openbare Coenecoop College is het belangrijk dat de school na wat mindere jaren nu weer in beeld is. “Als eenpitter ben je best kwetsbaar”, vindt Van Tuijl. Het bestuur is nu dan ook op zoek naar bestuurlijke samenwerking binnen de regio.

veel in te brengen. VOS/ABB zou voor de kleine schoolbesturen een vuist kunnen maken door voor hun belangen op te komen.”

Waarom wilt u op deze plek gefotografeerd worden? “Ik heb onze conciërges gevraagd om samen met mij bij de entree van onze school te poseren. Die halfronde uitbouw is onze receptie, die altijd bemand is. Deze plek is voor iedereen het eerste aanspreekpunt. Hier zien we ook onze leerlingen als verlegen brugklassertjes voor het eerst binnenkomen, en na een aantal jaren rennen ze er zelfverzekerd met een diploma weer uit. In die jaren daartussen is dit voor hen ook een belangrijke plek, waar ze met allerlei vragen terecht kunnen. Onze conciërges kennen alle leerlingen en dat geeft ze een veilig gevoel. In de leerlingenenquête gaf 95 procent zelfs aan zich ‘zeer veilig’ te voelen op onze school! Daar ben ik trots op en dat komt voor een groot deel door onze conciërges. Vandaar dat ik hen nu graag op een voetstuk zet.” over onderwijs

21

D\k<[lmX[`j jXd\e Yfln\e XXe[\ kf\bfdjk D\\iè]fidXk`\1 N\ejklffb\\eY\kiflnYXi\YXj`j mffiY\k\iY\c\`[6 DXXb[Xeel\\eX]jgiXXb mffi\\emiàYcàm\e[\[\dfejkiXk`\% DX`ceXXiè]f7\[lmX[`j%ec f]Y\c'.'*+/(),*

nnn%\[lmX[`j%ec

<[lmX[`jdXXbkfg[\al`jk\dfd\ek\e qèmfcc\dXeX^\d\ekè]fidXk`\èq`Z_k\càb% D\kY\_lcgmXe\\eZfdgc\\k#jg\Z`XXcmffi [\fe[\inàjj\Zkfifekn`bb\c[#gXbb\kmffi ]èXeZ`\\c$\eg\ijfe\\cjdXeX^\d\ekY`\[\e n\dXXkn\ibfg[\k\ii\è\enXXi_\kef[`^`j% Qfbià^\edXeX^\ij#Y\jklli[\ijf]kf\q`Z_k$ _fl[\ijmfcc\[`^èq`Z_kè[\Y\c\`[j$\e Y\[ià]jmf\iè^Yèe\e[\bX[\ijmXe[\ dXXkjZ_Xgg\càb\\e]fid\c\m\iXeknffi[è^%

<[lmX[`j`j\\ed\ibeXXdmXe[\9\jkli\eiXX[%

tekst: Lucy Beker • foto: Erik van der Burgt

Leerlingen profiteren mee van ledenvoordeel

Voordelige laptop goed voor profilering Een supervoordelige laptop via school! Dat zal veel leerlingen en hun ouders aanspreken, want welke tiener wil tegenwoordig geen mooie laptop? Dankzij een unieke samenwerking tussen VOS/ABB en it-leverancier Purchase-IT kunnen de aangesloten scholen hun leerlingen dit nu aanbieden. Het kost de school niets, de administratieve last is minimaal én de school kan zich er goed mee profileren. VOS/ABB heeft het laptopproject deze maand gelanceerd, nadat met Purchase-IT een uniek contract is gesloten. Het bedrijf uit Gorinchem levert de Acerlaptop voor een speciale prijs alleen aan leerlingen en docenten van de bij VOS/ABB aangesloten scholen. Geïnteresseerde leerlingen printen zelf een bestelformulier uit, dat ze door hun ouders laten ondertekenen. Dat formulier moeten ze op school inleveren. De school bundelt de formulieren en zendt die – kosteloos – naar een antwoordnummer van Purchase-IT. Het bedrijf neemt alleen bestellingen in behandeling die via de scholen binnenkomen, zodat dit aanbod exclusief blijft voor leerlingen van VOS/ABB-scholen. Dat laatste is van belang, omdat de scholen dit aanbod kunnen inzetten in hun pr-beleid. Een school waar je een goedkope laptop kunt kopen, is natuurlijk aantrekkelijk voor de jeugd van deze tijd. Het aanbod geldt voor zowel het primair als het voortgezet onderwijs en ook leraren kunnen er gebruik van maken.

Exclusief voor VOS/ABBscholen

Kwaliteit Uiteraard heeft VOS/ABB gezorgd voor een kwalitatief hoogstaand product. Na onderzoek is de keuze gevallen op de Acer 5220- 301G08Mi, die geleverd wordt voor 306 euro exclusief btw (364 euro inclusief). De laptop heeft een harde schijf van 80 Gb en is voorzien van internetkaart, dvd-speler en het besturingssysteem Windows Vista Home Basic. Het aanbod biedt daarnaast een aantal extra’s die - naar keuze - eveneens tegen gereduceerd tarief kunnen worden aangeschaft: een all-in-one printer van Canon, een extra garantiepakket voor de laptop (3 jaar in plaats van de standaardgarantie van 1 jaar), een internetabonnement van Concepts-ICT en het Vise-softwarepakket Parental Control, waarmee ouders de laptop zelf kunnen beveiligen.

Thuisbezorging Tegelijk is met Purchase-IT afgesproken dat de last voor de scholen zo minimaal mogelijk blijft. Het bedrijf richt een speciale internetpagina in met alle informatie over het project en het product, compleet met informatie-telefoonnummer.

De leerlingen betalen rechtstreeks aan Purchase-IT (eventueel via gespreide betaling), en de laptop wordt direct bij de leerlingen thuisbezorgd. Het enige wat de school moet doen, is het inzamelen en doorsturen van de bestelformulieren. Dit om te voorkomen dat ook niet-leerlingen gebruik maken van het VOS/ABB-project. VOS/ABB is trots op dit aanbod, dat een nieuwe aanvulling is op het toch al uitgebreide pakket ledenvoordeel. Eerder zijn al contracten gesloten voor collectieve inkoop van energie, energiebesparing en collectieve inkoop van schoolboeken; een verzekeringspakket; een voordelig verzuimpakket; ondersteuning bij fondsenwerving en voordeel bij onderwijshuisvesting en onderhoud. Kijk voor meer informatie hierover op www.vosabb.nl (rubriek ledenservice>ledenvoordeel).

Meer weten over het laptopproject? Op www.purchase-it.nl/scholierenlaptop staat nadere informatie voor de scholieren. Daar staat ook het aanmeldformulier. U kunt ook contact opnemen met Pasqualle Verwoerdt van Purchase-IT, 030-7115702, [email protected]. over onderwijs

23

tekst en foto: Martin van den Bogaerdt

Joep Derkx van stichting Akkoord! po

’WPO maakt muis van openbaar ”De wet moet worden aangepast omdat lokale politici nu te veel invloed kunnen uitoefenen op zelfstandige stichtingen voor openbaar onderwijs.” Dat zegt algemeen directeur Joep Derkx van de stichting Akkoord! po in Noord-Limburg. Hij heeft zijn openbare scholen de afgelopen jaren stevig op de kaart gezet en ervaart dat niet iedereen dat daar waardeert.

Geboren en getogen in een omgeving waar school altijd centraal stond – zijn vader en moeder werkten als Limburgers overzee beiden in het onderwijs op Curaçao - begon Derkx 34 jaar geleden als leraar op een roomskatholieke basisschool in Mook. “Ik was jong, vond het hartstikke leuk om voor de klas te staan en had volop vertrouwen in de drive van kinderen om zich te ontwikkelen. Ik heb nooit geloofd in didactische dogma’s, dus pikte ik de beste dingen eruit en probeerde een zo goed mogelijk pedagogisch klimaat te creëren. Dat lukte heel aardig, al zeg ik het zelf. Maar wat ik toen deed, bleek not done. Bestuursleden vonden het vreemd en gingen zich ermee bemoeien. Dat was funest. Wat ik toen heb geleerd, is dat bestuurders op afstand moeten staan. Leerkrachten, kinderen, ouders en directeuren zijn verantwoordelijk voor de kwaliteit van het onderwijs, het bestuur voor de strategische koers.” Derkx zag niet alleen dat het bestuur zich bemoeide met wat er in de klas gebeurde, maar ook dat er binnen het bestuur weinig transparantie was. “Het ging vooral over eigen meningen en niet om het algemeen belang. Wat mij zo aantrekt in het openbaar onderwijs, zijn de maatschappelijke legitimering en de openbaarheid van bestuur. Maar het allerbelangrijkste vind ik toch wel, dat openbare scholen niet de keuze hebben om leerlingen uit te sluiten.” 24

over onderwijs

Joep Derkx: ‘Al onze scholen zijn vernieuwingsscholen.’

onderwijs’ In 2003 werd Derkx algemeen directeur van de stichting Akkoord! po, die het bevoegd gezag is van negen basisscholen in Venlo en zes omliggende plaatsen. Vergeleken met het aantal rooms-katholieke basisscholen, die van oudsher in dit gebied langs de Maas dominant zijn, vormen die van Akkoord! po een minderheid. “Dat is zo, maar wij hebben als openbaar onderwijs een slag gemaakt”, zegt Derkx. “Al onze scholen zijn vernieuwingsscholen, we onderscheiden ons. Wij hebben bevlogen directeuren en jong personeel, zijn gecertificeerd als investors in people en vormen een financieel meer dan gezonde organisatie. Aan onze kwaliteit wordt niet getwijfeld, maar acceptatie zal nog lang op zich laten wachten. Sommige dingen zijn hier absoluut niet bespreekbaar, bijvoorbeeld dat ouders ook in deze regio behoefte hebben aan openbaar onderwijs. Wij tonen aan dat dat zo is, maar uiteindelijk kunnen wij door de lokale politiek buitenspel worden gezet, met de wet in de hand!”

’Met de wet in de hand buitenspel gezet’

Een-tweetje Derkx doelt hiermee op een inmiddels berucht een-tweetje tussen de gemeente Horst aan de Maas en de stichting Dynamiek. De kwestie werd in de lokale en regionale media breed uitgemeten en was voor D66-fractieleider Alexander Pechtold aanleiding om er Kamervragen over te stellen aan staatssecretaris Sharon Dijksma van OCW. Zij antwoordde dat de wet niet was overtreden en dat er daarom voor haar geen aanleiding was om in te grijpen. “Daar had zij strikt genomen gelijk in”, aldus Derkx, “maar het is natuurlijk wel triest dat de manier waarop het in Horst is gegaan, aantoont dat de plaatselijke politiek het openbaar onderwijs niet serieus hoeft te nemen. Wíj hadden met een peiling aangetoond dat er in Horst behoefte was aan een tweede openbare school, maar het college van B&W ging er vervolgens mee akkoord dat de stichting Dynamiek, die zich omvormde tot samenwerkingsbestuur, van een katholieke school met een dalend leerlingenaantal een openbare school maakte. Op die manier werden wij door de politiek buitenspel gezet en is de vreemde situatie ontstaan dat er in één en dezelfde gemeente twee openbare scholen zijn die onder verschillende besturen vallen. En dat nota bene met goedkeuring van dezelfde gemeenteraad van Horst die ons als openbare stichting in het leven heeft geroepen. Dit toont aan dat je met de wet in de hand over een openbare stichting politiek kunt onderhandelen.”

Politieke wind Derkx pleit ervoor om de invloed van de lokale politiek uit de Wet op het Primair Onderwijs (WPO) te halen. “Begrijp mij niet verkeerd: ik vind het goed dat wij ons bij de gemeenten moe-

ten verantwoorden. We werken tenslotte met belastinggeld en dan heeft iedereen er vanzelfsprekend recht op te zien dat wij met publieke middelen geen gekke dingen doen. De gemeenten moeten in die zin dus hun controlerende taak behouden. Maar het is niet goed dat wij als zelfstandige stichting voor openbaar onderwijs afhankelijk zijn van de politieke wind, die hier altijd uit de katholieke CDA-hoek waait. Het is goed dat er regels zijn, maar als die worden toegepast als bevel aan onze stichting, is er sprake van machtsmisbruik.” “Zo worden we telkens in de positie gezet om de regels uitgevoerd te krijgen via de rechter of andere beroepscommissie. Bijvoorbeeld in Sevenum, waar het college van B&W weigert een notariële akte uit te voeren. Er moeten daarom gelijke rechten komen voor openbare en bijzondere stichtingen. Volgens mij is daar in de Tweede Kamer wel een meerderheid voor te vinden.” Voor de zomervakantie heeft Derkx over deze kwestie een gesprek gehad met PvdA-Kamerlid Margot Kraneveldt.

‘Wij zijn afhankelijk van politieke wind’

Utopie Beleidsmedewerker Klaas te Bos van het Expertisecentrum Openbaar Onderwijs (ECOO) van VOS/ABB is het niet met Joep Derkx eens om de invloed van de lokale politiek uit de Wet op het primair onderwijs te halen. “De gemeenteraad komt op basis van vrije verkiezingen tot stand en is per definitie een politiek bestuursorgaan. Afgezien van het feit dat er veel gemeenteraden zijn die vanuit een politieke visie impulsen aan het openbaar onderwijs geven, is het een utopie om de raad van zijn politiek karakter te ontmantelen als het over het openbaar onderwijs gaat”, aldus Te Bos. De oplossing ligt volgens hem meer in het mobiliseren van gezonde tegenkrachten. “Een eerste stap is dat een stichting openbaar onderwijs in het primair onderwijs – net als in het voortgezet onderwijs – het initiatiefrecht krijgt om een openbare school te stichten. Het pleidooi hiervoor dat VOS/ABB en andere organisaties de afgelopen jaren hebben gehouden, zal naar verwachting door het kabinet in daden worden omgezet”. Het ministerie van OCW heeft toegezegd samen met de PO-Raad en besturenorganisaties een onderzoek in te stellen naar het stelsel van stichten van basisscholen.

over onderwijs

25


Duidelijk profiel voor obs De Westhoek in Maassluis

In de praktijk

Brede school die past bij wensen van Openbare basisschool De Westhoek in Maassluis betrekt volgend schooljaar een multifunctioneel gebouw in een gloednieuwe wijk. Dat is een mooie kans om ook onderwijsinhoudelijk te vernieuwen en ouders meer voor de school te interesseren. Directeur André Storm wordt hierbij begeleid door consultant Hans Teegelbeckers van VOS/ABB. Obs De Westhoek heeft nu nog twee vestigingen, vertelt directeur Storm. “De locatie Spechtstraat ligt in een jaren ’70-wijk met een hoofdzakelijk autochtone bevolking, terwijl de leerlingenpopulatie voor 90 procent allochtoon is. We hebben hier veel Marokkaanse kinderen. De autochtone leerlingen gaan vooral naar de protestants-christelijke school om de hoek. Onze locatie Steenen Dijck ligt ook in Maassluis-West, maar dan meer in de buurt waar ons nieuwe gebouw komt. De Steenen Dijck is minder kleurrijk.” Het aantal ouders dat voor De Westhoek kiest, laat al een aantal jaren een daling zien. Dat heeft volgens Storm te maken met het hoge aantal allochtone leerlingen op met name de locatie Spechtstraat en het imagoprobleem waar het openbaar onderwijs ook in andere plaatsen mee te kampen heeft. “Hierbij speelt de wijdverspreide gedachte mee dat protestants-christelijke en rooms-katholieke scholen meer aan normen en waarden zouden doen.”

Veranderingsproces

26

over onderwijs

André Storm bouwt in alle opzichten aan een nieuwe school.

Het bestuur van de school, de Stichting Wijzer in Vlaardingen, wil met de realisatie van het nieuwe gebouw, waarin de twee locaties zullen samengaan, de kans grijpen om weer te groeien. Consultant Hans Teegelbeckers van VOS/ABB is gevraagd om directeur Storm te begeleiden bij het veranderingsproces. Aanleiding voor de stichting Wijzer om voor VOS/ABB te kiezen, was een succesvol begeleidingsstraject dat Teegelbeckers uitvoerde bij obs De Tweemaster in Pijnacker. Een artikel over dit traject stond vorig jaar in Over Onderwijs. “Het is de kunst om de bestaande leerlingen te behouden én om een nieuw potentieel aan te boren”, zo vat

wijkbewoners Teegelbeckers de opdracht samen waar Storm voor staat. “Het is natuurlijk een voorrecht dat De Westhoek op de nieuwe locatie een brede school kan worden. Dat is een kans die je moet benutten, maar dat is niet genoeg. De school moet keuzes maken voor een profiel dat een nieuwe doelgroep aanspreekt en huidige klanten niet van zich vervreemdt.” De nieuwe doelgroep bestaat uit ouders uit de nieuwbouwwijk rond de brede school in aanbouw. “Dat zijn veel tweeverdieners met een vrij hoog inkomen. Dan kan buitenschoolse opvang een aantrekkelijk aanbod zijn”, aldus Teegelbeckers. Het team en het management hebben nagedacht over de vraag welke keuzes nog meer belangrijk kunnen zijn.

‘Kies een profiel dat nieuwe doelgroep aanspreekt’ Vroeg Engels

Storm: “Het mooie was dat we afzonderlijk tot dezelfde keuzes kwamen. We gaan uit van vier aspecten. Zo kiezen we ervoor om met Early Bird in de groepen 1 tot en met 8 Engels aan te bieden, met native speakers. Dat is niet alleen interessant voor kansrijke leerlingen, maar ook voor kinderen met een Nederlandse taalachterstand. Binnen de stichting hebben we daar al goede ervaring mee opgedaan op een basisschool in Vlaardingen.” “Ook stellen we competentiegericht leren en kennisoverdracht centraal. Niet alleen voor de leerlingen, maar ook voor de leerkrachten. Collega’s gaan in elkaars klassen lesgeven. Zo kunnen we hun kennis en vaardigheden beter benutten. Ten derde kiezen we voor cultuureducatie. Onder schooltijd besteden we daar structureel aandacht aan, en dat koppelen we aan de buitenschoolse opvang. En ten slotte vinden we sociale vaardigheden van leerlingen en betrokken ouders heel belangrijk. Dat laatste moet nadrukkelijk van twee kanten komen, dus ook van het team. We moeten niet meer alles bij ons houden, maar meer open staan, uitstralen dat de ouders bij ons welkom zijn. Dus niet meer als het regent de ouders buiten laten wachten op hun kinderen, maar de deur opendoen en ze binnenlaten. Tot nu toe waren we veel te gesloten, en stond die deur dus niet open!”

‘Opvang is aantrekkelijk aanbod voor tweeverdieners’

Sturen, begeleiden, afstemmen Teegelbeckers constateerde dat er in het verleden al veel goede ideeën op papier waren gezet, maar dat die in een la

onder het stof waren geraakt. “Een voorbeeld is het maatjesproject, dat past bij de pijler van het competentiegericht, samenwerkend leren. Een goed uitgangspunt, alleen zag ik er niets van terug in de klas. Hang borden op, waarop je laat zien wie maatjes van elkaar zijn en voor hoe lang. Laat de leerlingen in de klas niet los achter elkaar, maar bij elkaar zitten. Inmiddels is dit weer opgepakt. De vier aspecten die nu het profiel van de school vormen, moeten net als het maatjesproject goed bij de kop worden gepakt. De directie voert daarbij de regie. Die moet sturen, begeleiden en afstemmen.” Storm erkent dat hij hier een sterkere rol in moet spelen. “Het is heel positief dat ik me nu realiseer dat ik als directeur meer leiding en controle moet hebben. Hans heeft me als buitenstaander een spiegel voorgehouden. Dat dwingt je te kijken naar de dingen die je doet, en naar hóe je die doet. Dat was wel eens confronterend, en de begeleiding is soms ook heel intensief, maar het werkt heel goed! We hebben ons profiel nu zwart op wit, en gaan laten zien dat onze organisatie gesmeerd loopt. Ik heb er heel veel vertrouwen in dat dit ons gaat lukken!”

Check op de wijk Directeur André Storm van obs De Westhoek heeft met ondersteuning van consultant Hans Teegelbeckers van VOS/ ABB via het plaatselijk huis-aan-huisblad De Schakel een enquête uitgevoerd in de wijk. In die enquête werd ouders en andere mensen die belang hebben bij de nieuwe brede school, gevraagd wat zij van De Westhoek verwachten. De vragen hadden betrekking op verschillende aspecten, waaronder bso en kinderopvang, buurtactiviteiten en de brede school als ontmoetingsplaats. Op verzoek van Teegelbeckers voerde het team Communicatie & Marketing (C&M) van VOS/ABB de eindredactie over de enquête. Ook schreef C&M een redactioneel stuk voor De Schakel om de enquête extra onder de aandacht van de lezers te brengen. “Het is heel goed dat VOS/ABB dit communicatietraject voor ons heeft opgepakt”, zegt Storm, “want het maken van een adequate enquête en het schrijven van een goed leesbaar artikel voor de krant is een vak apart.” Uit de ruim 180 reacties op de enquête blijkt dat de buurt positief is over de komst van de brede school. Vooral de samenwerking op het gebied van kinderopvang wordt als een positief punt gezien. Uit de reacties op de enquête blijkt ook dat veel bewoners samenwerking met het consultatiebureau waarderen, evenals het plan om in de school de plaatselijke bibliotheek te huisvesten. De overgrote meerderheid van de respondenten wil graag op de hoogte gehouden worden van de ontwikkelingen rond de brede school. over onderwijs

27

Vormgeven vanuit

Visie

#REATIEVEENDOORDACHTEOPLOSSINGENVOOR BELEIDORGANISATIE HUISVESTINGEN PROCESMANAGEMENT

onderwijs

cultuur

:OEKTUEENPARTNERINHETVORMGEVENVANHETNIEUWEBELEIDVOORUWORGANISATIE %ENPARTIJDIEUONDERSTEUNTBIJDEIMPLEMENTATIEVANVERNIEUWINGENINUWPRIMAIRE PROCES%NDIECREATIEVEHUISVESTINGSCONCEPTENKANONTWIKKELEN$ANBENTUBIJ-6 AANHETJUISTEADRES -6ISINSTAATUWVRAAGTOTDEESSENTIETERUGTEBRENGENENVERTAALTUWTOEKOMSTIGE MANIERVANWERKENMOEITELOOSNAARFRISSEENVERNIEUWENDEHUISVESTINGSCONCEPTEN VOOR BIJVOORBEELD BREDE SCHOLEN -&!´S VOORZIENINGEN VOOR SPORT LEISURE +ULTURHUSEN ZORGCENTRA OF COMBINATIES DAARVAN -AAR OOK GEMEENTELIJK EN BESTUURLIJK BELEID ZOALS DOORDECENTRALISATIE INTEGRALE GEBIEDSONTWIKKELING EN STEDELIJKEREVITALISATIEHORENTOTONSPAKKET

welzijn

%N TIJDENS HET ONTWERP EN BOUWPROCES KUNNEN WE OOK UW INHOUDELIJKE AMBITIES BEWAKEN 'EDURENDE ALLE STADIA OPEREREN WE ALS PARTNER VAN ONZE OPDRACHTGEVER SAMENZOEKENWENAARDEBESTEOPLOSSING

sport

mfa’s en

brede sch

olen

+IJK GERUST EENS OP ONZE WEBSITE VOOR EEN UITGEBREIDE BESCHRIJVING VAN ONZE WERKZAAMHEDENENERVARINGWWWMVNL

ONDERSCHEIDEND VERMOGEN: t 5IVJTJOEFXFSFMEWBOPOEFSXJKT DVMUVVS XFM[JKOFOTQPSU t 3JKLFFSWBSJOHJOCFMFJETPOUXJLLFMJOHFOJNQMFNFOUBUJF t 7FSOJFVXFOEFIVJTWFTUJOHTDPODFQUFO t 7FSCJOEFOEFBBOQBLWPPSJOUFHSBMFDPODFQUFO t &YQFSUJTFJOQSPDFTNBOBHFNFOU t 0QFOIBSUJH DSFBUJFG JOOPWBUJFGFOQSBHNBUJTDI

0OSTBUS !"!RNHEM\¯\INFO MVNL\WWWMVNL

28

over onderwijs

tekst: Martin van den Bogaerdt • foto: Marla Smith Stevels

Goed onderwijs essentieel voor aantrekkelijkheid brainport

Kwaliteitskeurmerk voor internationale school Eindhoven De International Secondary School Eindhoven (ISSE) heeft sinds juni het kwaliteitskeurmerk van de Council of International Schools (CIS) en de New England Association of Schools and Colleges (NEASC). Waarnemend directeur Marcella Watts legt uit wat de voordelen van deze certificaten zijn, niet alleen voor de school zelf maar ook voor brainport Eindhoven. De Eindhovense burgemeester Rob van Gijzel was op 20 juni aanwezig bij de officiële uitreiking van de internationale kwaliteitskeurmerken. ISSE is de enige school in ZuidNederland die de keurmerken heeft. Elders in het land hebben internationale scholen in Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Hilversum en Ommen de certificaten ook. Over de hele wereld zijn 242 internationale scholen door CIS gecertificeerd.

Over landsgrenzen heen “Het is heel goed dat wij de certificaten nu hebben”, vertelt de van oorsprong Schotse waarnemend directeur Marcella Watts. “We werken met een internationaal curriculum, en dus niet met gestandaardiseerde methodes en door de overheid vastgestelde kwaliteitsnormen. Het is voor ouders en leerlingen belangrijk dat wij als internationale school niet alleen zelf laten zien wat onze kwaliteit is, maar dat die ook door twee toonaangevende externe instanties positief is beoordeeld. Dat is goed voor onze concurrentiepositie.” “Niet dat wij in Eindhoven en directe omgeving concurrenten hebben, maar wel in een groter gebied. Ouders met een internationale carrière kijken heel gemakkelijk over landsgrenzen heen. Ze willen het liefst wonen bij de beste school voor hun kinderen. Dan kunnen ze bijvoorbeeld ook naar Antwerpen, Brussel Marcella Watts bij de nieuw behaalde of Düsseldorf. keurmerken.’Goed voor Eindhoven’. Beslissingen over carrièrekansen worden vaak aan de keukentafel genomen en de belangen van de kinderen wegen zwaar mee.” Het kwaliteitskeurmerk voor ISSE kan er volgens Watts op die manier toe bijdragen dat Eindhoven als aantrekkelijke vestigingsplaats op de kaart wordt gezet. Dat is essentieel voor de economische kansen van de stad.

Van staf tot kantine De certificaten worden pas toegekend, vertelt Watts, als de school op alle onderdelen positief scoort. “Echt alles moet in orde zijn, het curriculum, de staf, maar bijvoorbeeld ook de kantine. Het heeft ons bijna twee jaar gekost om de certificates te krijgen. Beoordelaars van andere internationale scholen voerden visitaties uit. Ook wij doen dat bij collegascholen in het buitenland. Zo houden we elkaar scherp. Zelfevaluatie is ook heel belangrijk.” Voorwaarde is dat de school na toekenning van de keurmerken niet achterover gaat leunen. “Elke vijf jaar wordt bekeken of we de certificates mogen behouden. Het is een continu proces, we moeten ons blijven ontwikkelen.” Meer informatie over CIS en NEASC staat op www.cois.org en www.neasc.org.

International Secondary School Eindhoven ISSE is onderdeel van het bij VOS/ABB aangesloten Stedelijk College Eindhoven. De internationale school biedt voortgezet onderwijs op alle niveaus. Het curriculum leidt in de hoogste klassen op tot het International Baccalaureate Diploma Programme, dat door bijna alle universiteiten in de wereld wordt erkend. De school telt ongeveer 275 leerlingen van 40 nationaliteiten, maar de meeste leerlingen hebben een Nederlands paspoort. De voertaal is Engels. Leerlingen die deze taal onvoldoende machtig zijn, volgen het speciale programma voor English Language Learners. Veel ouders van leerlingen van ISSE werken voor internationale bedrijven, zoals de halfgeleidersproducent ASML in Veldhoven en elektronicaconcern Philips. Ook kinderen van Amerikaanse ouders op vliegbasis Volkel gaan naar ISSE. In 2011 moet in Eindhoven een internationale campus zijn gerealiseerd, waar ISSE zal samengaan met de Regional International School voor primair onderwijs. De Eindhovense burgemeester Rob van Gijzel zit in de taskforce voor deze internationale campus. Meer informatie over ISSE staat op www.isse-school.nl. over onderwijs

29

het arboservicecentrum voor het voortgezet onderwijs

Over Arbo-VO

|

Kennis en advies

|

Instrumenten

|

Praktijkverhalen

|

Nieuws

|

Agenda

Als u meer wilt weten over

Werkdruk in het voortgezet onderwijs www.arbo-vo.nl helpt u verder www.arbo-vo.nl

Pelmolenlaan 13 3447 GW Woerden Postbus 20 3440 AA Woerden T: (0348) 43 16 06 F: (0348) 43 15 24

Dejo Schoonmaakorganisatie met letterlijk een uitstekende naam als het gaat om schoonmaken en schoon houden Milieubewust en ISO 9001 gecertificeerd Een specialistisch vakgebied dat DEJO inmiddels ruim een kwart eeuw beheerst De sleutel woorden zijn; Kwaliteit en continuïteit

E: [email protected] I: www.dejo-schoonmaak.nl

D\\iè]fidXk`\1 N\ejklffb\\e Y\kiflnYXi\YXj`j mffiY\k\iY\c\`[6 DXXb[Xeel\\e X]jgiXXbmffi\\e miàYcàm\e[\ [\dfejkiXk`\% DX`ceXXi è]f7\[lmX[`j%ec f]Y\c'.'*+/(),*

<[lmX[`jdXXbkfg[\al`jk\dfd\ek\e qèmfcc\dXeX^\d\ekè]fidXk`\èq`Z_k\càb% D\kY\_lcgmXe\\eZfdgc\\k#jg\Z`XXcmffi[\ fe[\inàjj\Zkfifekn`bb\c[gXbb\kmffi]èXeZ`\\c$ \eg\ijfe\\cjdXeX^\d\ekY`\[\en\dXXkn\ibfg [\k\ii\è\enXXi_\kef[`^`j%Qfbià^\edXeX^\ij# Y\jklli[\ijf]kf\q`Z_k$_fl[\ijmfcc\[`^èq`Z_kè [\Y\c\`[j$\eY\[ià]jmf\iè^Yèe\e[\bX[\ijmXe [\dXXkjZ_Xgg\càb\\e]fid\c\m\iXeknffi[è^%

nnn%\[lmX[`j%ec

<[lmX[`j`j\\ed\ibeXXdmXe[\9\jkli\eiXX[%

foto: Martin Droog

Gelijk en ongelijk

Naar een andere school wegens ‘giftige paaltjes’ De Rechtbank in ’s-Hertogenbosch deed dit voorjaar uitspraak in een wat eigenaardige kwestie. De affaire draaide om twee kinderen die door hun ouders vanwege vermeende ‘giftige paaltjes’ tijdelijk op een andere school werden ondergebracht. Maar ‘tijdelijk’ bleek een rekbaar begrip en daardoor kreeg de school problemen met de bekostiging.

Het geschil Een bijzondere (evangelische) basisschool kreeg een klacht van een ouderpaar over de paaltjes die het schoolplein afbakenden. De ouders werden bij hun klacht ondersteund door een actiegroep tegen geïmpregneerd hout en genetisch gemanipuleerde gewassen. De klacht was dat de houten paaltjes op het schoolplein waren geïmpregneerd met giftige stoffen. De gezondheid van de spelende kinderen zou daardoor in gevaar zijn. De bewuste ouders hielden vanaf dat moment hun twee kinderen thuis. De school kwam met de ouders overeen dat de GGD onderzoek zou doen naar die giftige stoffen. Intussen bleven de kinderen, ondanks druk van de leerplichtambtenaar, thuis. Uiteindelijk werd met de openbare basisschool in de buurt afgesproken, dat de kinderen voor de duur van het onderzoek daar onderwijs zouden volgen. Aldus geschiedde. Maar toen de GGD het onderzoek had afgerond en vast stond dat er van gevaar geen enkele sprake was, bleven de ouders weigeren hun kinderen naar de evangelische basisschool terug te laten keren. Ze dreigden met procedures tegen die school. De openbare school kreeg ondertussen geen bekostiging voor het onderwijs aan deze twee leerlingen. De ouders weigerden om de kinderen op de openbare basisschool in te schrijven en bij de evangelische basisschool uit te schrijven, waarschijnlijk omdat ze bang waren dat ze dan niet meer tegen de evangelische basisschool konden procederen. Zo leek een tijdelijke noodoplossing met het verstrijken van de tijd steeds meer een permanente situatie te worden. Ook de Inspectie begon zich ermee te bemoeien. Wie was nu voor het onderwijs aan deze kinderen verantwoordelijk? Na een half jaar, en na vele vergeefse gesprekken met de ouders, besloot de openbare basisschool de kinderen niet langer toe te laten. Het bestuur deelde dat aan de ouders mede, eerst mondeling en vervolgens per brief. De ouders dienden daarop een bezwaarschrift in. Het bezwaar werd

door het openbare schoolbestuur niet ontvankelijk verklaard, omdat er naar zijn oordeel geen sprake was van een besluit in de zin van de Algemene Wet Bestuursrecht. De brief had geen rechtsgevolg, zo stelde het schoolbestuur. Immers: de school had de kinderen nooit ingeschreven, en ook het onderwijsdossier was niet van de evangelische basisschool aan de openbare basisschool overgedragen. De kinderen waren nooit formeel toegelaten, en konden daarom evenmin formeel worden verwijderd. De brief bevatte slechts een ordemaatregel.

De uitspraak De ouders dienden vervolgens beroep in bij de rechtbank ’s-Hertogenbosch. Die oordeelde in een versnelde procedure dat het openbare schoolbestuur zich terecht op het standpunt had gesteld dat in dit geval geen sprake was van een besluit waartegen bezwaar kon worden gemaakt. De openbare basisschool had de ouders diverse malen gevraagd om de kinderen formeel in te schrijven, maar dat hadden de ouders telkens geweigerd. Het openbare schoolbestuur had vervolgens slechts met de brief de feitelijke situatie in overeenstemming gebracht met de juridische situatie, aldus de rechtbank. Het beroep werd daarom afgewezen. De ouders zijn daarna tegen de uitspraak in hoger beroep gegaan bij de Raad van State. Daarop is nog niet beslist. De kinderen zijn ondertussen toch op de openbare basisschool ingeschreven. Mr. Jan Schutter, Advocaat bij VOS/ABB over onderwijs

31

tekst: Karin van Breugel • foto: Sjtadsjool, Sittard.

VOS/ABB beloont gelukkigste klassen met filmproject

‘Professionele film geweldig pr-instrument’

De gelukkigste klas van Nederland, groep 8 van de Sjtadssjool in Sittard, hier in actie op de filmset.

Gezocht: de gelukkigste klas van Nederland. Onder dat motto schreef VOS/ABB afgelopen schooljaar een prijsvraag uit. Klassen in het primair en voortgezet onderwijs konden een filmpje inzenden, waarin ze duidelijk maakten waarom zij de gelukkigste klas zijn. De toepasselijke hoofdprijs: een professionele film maken, onder leiding van filmproducent Rol & Co. “Die korte film is voor ons een geweldig pr-instrument”, zegt een van de prijswinnaars.

“Ik krijg ontzettend veel informatie en verzoeken op mijn bureau. Als er iets voorbijkomt waar pr-aspecten aan kleven, kijk ik eigenlijk áltijd of ik er binnen de school iets mee kan”, zegt Louis Cordewener, directeur van de Sjtadssjool, een openbare basisschool in Sittard, een van de prijswinnaars. Juist in het overwegend katholieke zuiden van Limburg hebben openbare scholen het niet makkelijk. “Het is in deze regio niet vanzelfsprekend dat mensen voor openbaar onderwijs kiezen. Integendeel. Daarom moet je voortdu32

over onderwijs

rend duidelijk maken waarin jouw school uniek is”, vervolgt Cordewener. “Bij ons is dat onder meer het pedagogische klimaat. Wij pretenderen dat we een pestvrije school hebben en merken dat dat een steeds groter wordende groep ouders aanspreekt. Wij zijn omringd door zes katholieke scholen. Zij zien allemaal hun leerlingenaantal teruglopen; één school moet zelfs haar deuren sluiten. Wij groeien echter. We trekken niet alleen veel vierjarigen aan, maar er stappen ook regelmatig kinderen van andere scholen naar ons over. Gewoon omdat er bij ons een fijn en veilig klimaat is.”

‘Ik dacht meteen aan groep 8 van meester André’

‘Dit gebeurt niet elke dag!’ Waardevolle bagage

“Toen VOS/ABB deze prijsvraag om de gelukkigste klas onder de aandacht bracht, dacht ik direct aan onze groep 8 van meester André. Zijn klas straalt ontzettend veel plezier, rust en harmonie uit. Dat is echt geweldig”, zegt Louis Cordewener. “Dit is inderdaad een heel fijne klas”, beaamt ‘meester’André Nijboer. “Iedereen is gelijkwaardig, er is geen afgunst en geruzie – ook niet bij het buitenspelen. Niemand voelt zich beter dan een ander, er is veel onderling respect. De leerlingen kunnen ook goed samenwerken; als iemand iets niet snapt, biedt vrijwel altijd een klasgenootje aan om even te helpen. Het is natuurlijk prachtig als kinderen zo goed met anderen kunnen omgaan en samenwerken. Daar hebben ze hun hele leven wat aan.”

Margot en Julia zijn leerlingen van de Sjtadssjool. Wat vonden zij ervan dat hun klas is uitgeroepen tot ‘De gelukkigste klas van Nederland’ en een professionele film mocht maken? “Het is natuurlijk superleuk om met de klas zo’n film te maken. Zo’n kans krijg je echt niet iedere dag. Ik vind het leuk om te acteren; in onze eindejaarsmusical heb ik best een grote rol. In dit filmpje niet, maar dat vind ik niet erg. In dit filmpje heeft eigenlijk iedereen een even grote rol, iedereen deed mee. Da’s leuk, want we zijn toch met z’n allen de gelukkigste klas!”, zegt Margot. Julia vult aan: “Ik vind het leuk dat de directeur direct aan onze klas dacht bij die prijsvraag. Nou ja, we zijn natuurlijk ook wel echt een gelukkige klas! We hebben heel veel leuke kinderen, meester André is heel aardig en we hebben bijna nooit ruzie.”

Prachtige ervaring

Eigenwaarde

Het filmpje, waarmee de klas heeft meegedongen naar de VOS/ABB-prijs, is echt uit de koker van de leerlingen gekomen. Ze hebben zelf het idee bedacht en het scenario geschreven. “De vader van een van mijn leerlingen werkt als cameraman bij de lokale omroep en hij heeft alle opnames gemaakt. Het eindresultaat was daardoor behoorlijk professioneel”, zegt André Nijboer. Dat vond de jury ook; niet voor niets won de school de eerste prijs in de categorie primair onderwijs. Zo kregen de kinderen de kans om nóg een filmpje te maken, ditmaal onder leiding van een professioneel productiebedrijf: Rol & Co. “Ook voor dit tweede filmpje schreven de leerlingen zelf het scenario, met enige hulp en advies van Rol & Co. De uiteindelijke opnamen duurden één dag. Voor de kinderen was het een prachtige ervaring om van dichtbij mee te maken wat er allemaal komt kijken bij het bedenken en produceren van een film. De leerlingen kregen trouwens na afloop nog een groot compliment van de producenten, omdat ze zo serieus en geconcentreerd hadden gewerkt.” “Deze professionele film gaat absoluut een rol spelen in onze pr”, zegt Louis Cordewener. “Natuurlijk komt het op onze site, maar we zullen het ook laten zien aan de ouders. Het zal hen aanspreken dat wij de gelukkigste klas van Nederland hebben; hopelijk zorgt dat weer voor de nodige mond-tot-mond-reclame. Uiteraard ga ik het filmpje ook laten zien aan ouders die overwegen hun kind bij ons aan te melden, met wie ik een oriënterend gesprek heb. De film kan mijn verhaal over ons pedagogische klimaat perfect ondersteunen!”

In de categorie voortgezet onderwijs sleepte het Orthopedagogisch Centrum De Hilt in Helmond de eerste prijs in de wacht. De klas van leerkracht Stephanie Teepen heeft daarom inmiddels eveneens een professionele film mogen maken. Ook deze school is zich zeker bewust van de pr-waarde van dit project. Directeur Geert Rosielle: “Het reguliere onderwijs en ‘nieuwe ouders’ hebben vaak een negatief beeld over cluster 4-onderwijs. Men denkt nogal eens dat dit onderwijs is voor kinderen die wegens gedragsproblemen nergens zijn te handhaven en die weinig perspectief hebben. We besteden daarom veel aandacht aan positieve pr. Die moet niet zozeer meer leerlingen aantrekken – er is in deze regio al een grote wachtlijst – maar wel laten zien dat we in staat zijn om voor deze leerlingen een positief leer- en leefklimaat te creëren, en dat óók zij kansen en mogelijkheden hebben om aan hun toekomst te werken. Dat wij nu de gelukkigste klas hebben, is een geweldige opsteker – voor de leerlingen en hun ouders.” Leerkracht Stephanie Teepen vult aan: “Het is voor de leerlingen natuurlijk sowieso heel leuk en leerzaam om bij de totstandkoming van zo’n professioneel filmpje betrokken te zijn. Dat zou elk kind leuk vinden. Maar wat het in ons geval zo speciaal maakt: door hun ernstige gedragsproblemen of psychiatrische stoornissen hebben de meeste van onze leerlingen minder succeservaringen dan leeftijdgenootjes. Het winnen van de hoofdprijs was echt geweldig voor hun gevoel van eigenwaarde!”

‘De hoofdprijs! Wat een opsteker’

Films zien? De films, die de winnende scholen hebben gemaakt met filmproducent Rol & Co, worden vertoond tijdens het jubileumcongres van VOS/ABB, op 2 oktober in Laren. Meer info of aanmelden voor het congres via www.vosabb.nl. over onderwijs

33

Adv_GTB_175x260_082008_01.indd 1

19-08-2008 15:13:06

In het kort Op steeds meer scholen Dag van Respect De nationale Dag van Respect wordt een steeds groter evenement. Dit jaar doen op 13 november al meer dan 100.000 kinderen mee; een verdubbeling ten opzichte van 2007.

Op deze dag geven honderden bekende Nederlanders ’s ochtends een ‘respectles’ in de groepen 7 en 8 van basisscholen.

Job Cohen, burgemeester van Amsterdam, doet dit jaar ook weer mee aan de Dag van Respect.

Het zijn sporters, artiesten, burgemeesters, ministers, wijkagenten en brandweermannen. ’s Middags zijn er op diverse plaatsen activiteiten, waaronder een groot respectdebat in het Nieuwe Luxor Theater in Rotterdam, waar 1500 kinderen van 50 scholen aan meedoen. Ook delen kinderen, net als vorige jaren, een respectbutton uit. Scholen kunnen zich nog aanmelden en het lespakket voor 13 november kosteloos aanvragen via de website www.dagvanrespect.nl. Het omvat onder meer een werkboek, de Respectkrant, posters en buttons. De Stichting Dag van Respect heeft tot doel bij jongeren ‘het vermogen te ontwikkelen om met een respectvolle houding in het leven te staan’. Het is een initiatief van rabbijn Soetendorp en Jack van Praag, naar aanleiding van de brand op een islamitische school in 2004, kort na de moord op Theo van Gogh.

Toestroom van Poolse leerlingen valt mee

Scholingsaanbod VOS/ABB biedt royale keus

Er is geen sprake van een grote toestroom van Midden- en Oost-Europese leerlingen. Dat meldt instituut FORUM.

Ook dit jaar biedt VOS/ABB weer een royale keus aan workshops, trainingen en opleidingen. Alle activiteiten zijn gericht op bestuur en/of management van scholen en gaan over actuele onderwerpen als identiteit en imago, bedrijfsvoering, passend onderwijs, leiderschap, personeelsbeleid en strategie. Enkele succesvolle opleidingen zijn natuurlijk geprolongeerd, zoals de leergang P&O, de cursus huisvesting en de leergang planning & control voor managers en financieel specialisten in het voortgezet onderwijs.

Het instituut voor multiculturele ontwikkeling liet een verkenning uitvoeren naar aanleiding van berichten in de media over scholen die moeite hebben met de komst van leerlingen uit landen als Polen, Bulgarije en Roemenië. Uit de verkenning blijkt dat er geen sprake is van een grote toestroom en dat de meeste scholen weinig moeite hebben met deze groepen leerlingen. Maar dit is volgens FORUM geen reden om achterover te leunen, omdat veel scholen ook aangeven dat ze behoefte hebben aan meer geld en ondersteuning. Uit de verkenning komt overigens ook naar voren dat nog lang niet alle scholen gebruikmaken van de faciliteiten voor leerlingen uit Middenen Oost-Europa. Aan de online verkenning van FORUM werkten 98 basisscholen mee. Zie www.forum.nl. In Over Onderwijs nr. 1 van dit jaar stond een artikel over de wijze waarop de openbare basisscholen De Kameleon in Rotterdam en De Meidoorn in Kerkdriel leerlingen uit Midden- en Oost-Europa opvangen. Hun vaders werken in de haven, de bouw en de champignonteelt.

Andere cursussen zijn nieuw, zoals die over risicomanagement in het vo, financieel management en beleid in het primair onderwijs, het bovenschools bestuursbureau, en twee juridische trainingen over personeelsbeleid. Nog twee opvallende nieuwkomers zijn een werkconferentie of studiedag over de ontwikkeling van de openbare identiteit (in company) en een leergang marketing voor po en vo. Het volledige aanbod van VOS/ABB is te vinden in de brochure, die voor de zomervakantie aan alle leden is verstuurd. Deze brochure is ook te downloaden van de website www.vosabb.nl, tabblad Training en Advies. Nadere informatie: Ankie Knijnenburg, 06-12928576, of [email protected]. over onderwijs

35

P/flex feliciteert VOS/ABB!

P/ex feliciteert VOS/ABB met haar 10-jarig jubileum! Wij zijn trots op de exclusieve samenwerking die VOS/ABB in het belang van al haar leden met Randstad en

Misschien dat u P/ex nog niet zo goed kent? Wat is duidelijker dan een citaat van een klant? ‘Onze organisatie berekende eens wat het zelf organiseren van contractbeheer eigenlijk kost, out-of-pocket en aan manuren. Toen was de keuze voor payrolling snel gemaakt.’ ‘Waarom via P/ex? Bij hen is er geen ‘nee’ te koop. En omdat P/ex onderdeel uitmaakt van Randstad, kan ik er mijn medewerkers met een gerust hart onderbrengen.’ ‘Zo zorgt P/ex naast een waterdicht contract en stipte salarisafhandeling voor een nauwgezette ziekteverzuimbegeleiding volgens de ‘Poortwachter’ eisen. En mijn medewerkers weten ook dat ze in goede handen zijn.’ Meer weten? Klik via de link op de site van VOS/ABB door naar de website van P/ex of ga direct naar www.pex.nl

P/ex is aangegaan.

P/ex biedt oplossingen voor o.a. vast, tijdelijk en exibel personeel, ZZP-ers, freelancers, studenten / scholieren, vutters en 65-plussers. P/ex regelt uw loonadministratie en arbeidscontracten en neemt alle arbeidsrechtelijke en juridische risico’s van u over. P/ex is de grootste gespecialiseerde payroll-organisatie en maakt deel uit van de Randstadgroep. P/ex is lid van de VPO, SFT en NEN 4400-1 gecerticeerd.

SPECIAL 10 jaar VOS/ABB Op 1 oktober is het exact tien jaar geleden dat de Vereniging Openbare Scholen en de Algemene BesturenBond een fusie aangingen. Zo ontstond de werkgeversvereniging voor het openbaar en algemeen toegankelijk primair én voortgezet onderwijs VOS/ABB. Het duurde niet lang of alle openbare scholen in Nederland hadden zich aangesloten. Ook steeds meer bijzondere, algemeen toegankelijke scholen werden lid. In totaal vertegenwoordigen ze ruim 800.000 leerlingen! De afgelopen tien jaren waren enerverende tijden voor het onderwijs, met het proces van bestuurlijke schaalvergroting, de komst van lumpsumbekostiging en veel wijzigingen op het gebied van werkgeverszaken. VOS/ABB heeft het onderwijs bij al deze ontwikkelingen met kennis, advies en training bijgestaan. Samen met de leden wil VOS/ABB haar jubileum vieren met een extra feestelijk congres én met de Openbaar Onderwijs Ontmoetingstour. U komt toch ook op 2 oktober naar Singer in Laren? Lees meer over het jubileumcongres op pagina 7 van dit nummer. Schrijf u in via www.vosabb.nl.

Herkenbaar, aansprekend en vol betekenis

VOS/ABB grijpt nieuwe kansen Hoe blijft VOS/ABB herkenbaar, aansprekend en vol betekenis? Directeur Theo Hooghiemstra geeft antwoord op deze vraag. Hij gaat in op de sectorvorming in het primair en voortgezet onderwijs, de nieuwe rol die VOS/ABB als gevolg hiervan speelt en de kansen die dat met zich meebrengt.

Het jubileumcongres op 2 oktober staat in het teken van identiteit en imago van het openbaar en algemeen toegankelijk onderwijs. Het motto van dit congres is ‘herkenbaar, aansprekend en vol betekenis’. Deze thema’s zijn niet alleen interessant voor de schoolbesturen die bij VOS/ABB zijn aangesloten, maar zeker ook voor VOS/ABB zelf, benadrukt directeur Theo Hooghiemstra. “Wij zijn altijd een herkenbare organisatie geweest, dat zijn we nog steeds en dat willen we ook blijven! Tot voor kort waren we een logische, bijna natuurlijke partner voor onze leden. Ik durf te stellen dat we die logische keuze altijd hebben waargemaakt. We hebben daar

jarenlang al onze energie in gestoken, met heel goede diensten en producten als resultaat. Nu de PO-Raad en de VOraad hun vleugels uitslaan – een ontwikkeling die mede door onszelf bewust in gang is gezet en ondersteund om de slagkracht van de sectoren te vergroten - worden we minder dan voorheen die vanzelfsprekende keuze. We zullen er dus voor moeten zorgen een herkenbare organisatie te blijven. Be good and tell it! Dat eerste, daar zit het wel goed mee, maar dat laatste, daar moeten we echt beter in worden.”, zegt Hooghiemstra. ”We gaan onze specifieke dienstverlening uitbreiden, omdat we de algemene belangenbehartiging aan de sectororganisaties hebben overgedragen. Onze

Be good and tell it!

over onderwijs

37


leden zien deze ontwikkeling terug in een goedkoper lidmaatschap. We kunnen onze herkenbaarheid vergroten door duidelijke keuzes te maken, te laten zien wat we doen, waarom we dat doen en dat we daar goed in zijn. En natuurlijk moeten we ook vertellen wat we niet meer doen, namelijk de algemene belangenbehartiging.”

SPECIAL

Geen concurrentie

38

“Onderdeel van onze herkenbaarheid is overigens dat we actief samenwerken met de sectororganisaties. Er wordt nog te vaak gedacht dat wij met de PO- en VO-raad zouden concurreren. Dat is niet zo: wij hebben als VOS/ABB onze eigen onderscheidende rol. De kennis die we op het gebied van de algemene belangenbehartiging hebben opgebouwd, dragen we op een zorgvuldige wijze over. Het zou zonde zijn die kennis te laten vervliegen.” Hooghiemstra verwacht dat VOS/ABB niet alleen een herkenbare, maar ook een aansprekende organisatie blijft. “We blijven actief met onze helpdesk, hèt aanspreekpunt van VOS/ABB! We zagen jarenlang een toename van het aantal vragen dat bij onze helpdesk binnenkwam. Inmiddels neemt dat aantal niet meer toe, maar zien we wel steeds meer complexe vragen.” ”VOS/ABB kent en houdt haar wortels in het openbaar en algemeen onderwijs. Ook op dit thema blijven we nadrukkelijk een aansprekende organisatie, met over onderwijs

name voor besturen die actief werken aan de identiteit en het imago van het openbaar onderwijs. Daarbij zullen we nog sterker inspelen op de verschillende behoeftes van het primair en voortgezet onderwijs, grote en kleine besturen en stad en platteland. We gaan nog meer investeren in ontmoeting en kennisuitwisseling in regio’s en op lokaal niveau. Voor de belangenbehartiging voor het openbaar onderwijs bekijken we de mogelijkheden voor samenwerking met andere organisaties die hier actief mee bezig zijn, zoals de VOO, het CBOO en de AVMO. Tevens zijn we in gesprek met hogescholen en universiteiten om onze diensten en belangenbehartiging op het gebied van openbaar onderwijs meer te koppelen aan wetenschappelijk onderzoek.”

’Dynamiek’

‘VOS/ABB is ván en vóór de sector’

”VOS/ABB blijft ook een aansprekende organisatie omdat we meer diensten gaan aanbieden die aansluiten op de dynamiek van de onderwijswereld. Huisvesting is er daar één van. Denk aan de ontwikkeling van brede scholen en speciale arrangementen waarbij schoolbesturen samenwerken met gemeenten, woningcorporaties, banken, pensioenfondsen en andere private partners.” “Een ander voorbeeld is onze juridische dienstverlening. Conflicten juridiseren sneller dan vroeger. We zien de vraag naar juridische diensten almaar toenemen. Dat geldt ook voor diensten die kunnen voorkómen dat conflicten voor de rechter worden uitgevochten, zoals mediation. En er is meer vraag naar financiële dienstverlening en advies op het gebied van bedrijfsvoering en HRM, beleidsterreinen waar we van oudsher al heel goed in zijn.” “We willen ons verder specifiek richten op dienstverlening aan wat kleinere besturen. Die hebben vaak niet de middelen om grote staforganen in te richten, maar moeten wel aan dezelfde eisen voldoen als grote besturen. Je kunt hierbij denken aan het poolen van stafcapaciteit. Bovendien zien we dat er in het onderwijs een groeiende behoefte is aan bestuurders en leidinggevenden die goed kunnen inspireren en motiveren.

We willen ons daarom tevens op thema’s als inspirerend leiderschap richten, bijvoorbeeld met opleiding, training en coaching, maar ook met het zoeken en selecteren van inspirerende en motivererende managers en bestuurders. We zijn al actief op deze terreinen, kijk maar naar ons trainingsen opleidingsaanbod, maar van oudsher worden we nog niet echt gekend op dit onderwerp.” VOS/ABB blijft volgens Hooghiemstra een organisatie vol betekenis voor bestuur en management. “Wij zijn nooit een organisatie van dertien in een dozijn geweest, en dat willen we ook niet worden! VOS/ABB is heel nadrukkelijk ván en vóór de sector. We zijn begaan met wat er in het onderwijs speelt, daar richten wij ons op, en niet in de eerste plaats op onszelf. Natuurlijk, we moeten geld verdienen om financieel gezond te blijven, maar geld verdienen wordt voor ons nooit doel op zich. Aandeelhouderswaarde wordt dus niet onze motivatie! Met het geld dat we verdienen houden we onze eigen broek op én blijven we nieuwe en betere diensten ontwikkelen, waar in de wereld van bestuur en management behoefte aan is. Zo kunnen we blijven bijdragen aan goed onderwijs aan alle kinderen, want dat is waar wij altijd voor blijven staan!”

Participatie ”We denken momenteel hard na over de vraag hoe we het lidmaatschap van VOS/ABB en de klantenbinding vorm gaan geven nu de sectorvorming doorzet. Een van de ideeën is dat we schoolbesturen op een andere wijze in VOS/ABB laten participeren. Zo blijven we dicht bij onze achterban staan en kunnen we onze commerciële kansen benutten. We kijken naar modellen als die van de Rabobank en ANWB, beide organisaties van en voor klanten en leden die nauw betrokken zijn bij de strategische ontwikkeling, die zakelijk opereren, maar waarbij de kwaliteit van de dienstverlening aan de participanten voorop staat. Dat zorgt voor stabiliteit en betrouwbaarheid. Dit soort modellen spreekt mij aan. Nu we een aantal fundamentele keuzes hebben gemaakt, gaan we onze aanpak in de komende maanden verder uitwerken,“ besluit Hooghiemstra.


Landelijke Klachtencommissie Onderwijs 10 jaar

Aard van klachten met de tijd veranderd De Landelijke Klachtencommissie Onderwijs (LKC) bestaat net als VOS/ABB 10 jaar. Secretaris Marianne Backer van de LKC ziet dat de aard van de klachten met de tijd is veranderd. Ging het vroeger vaak over communicatie, nu wordt vooral geklaagd over niet-onderkende leerproblemen. In 1998 werd het voor schoolbesturen verplicht om zich aan te sluiten bij een onafhankelijke klachtencommissie. Marianne Backer: “Het idee was dat veel schoolbesturen hun klachtencommissies zelf zouden inrichten, maar de sector koos ervoor dat landelijk te doen. Het voordeel daarvan was dat er veel expertise kon worden opgebouwd.” Ze benadrukt dat de LKC adviseert en niet op de stoel van het schoolbestuur zit. “Onze adviezen kunnen terzijde worden geschoven, maar worden bijna altijd overgenomen, meestal ook door besturen die het niet eens zijn met ons oordeel.” De LKC heeft sinds de oprichting onder-

’Adviezen bijna altijd overgenomen’

dak bij VOS/ABB in Woerden. De medewerkers van het secretariaat zijn hier rechtspositioneel ondergebracht, zonder dat VOS/ABB inhoudelijke invloed heeft. Er zijn inmiddels vergevorderde plannen om de LKC te verzelfstandigen.

Verschuiving Marianne Backer is sinds het begin aan de LKC verbonden. In de afgelopen 10 jaar heeft ze een verschuiving gesignaleerd in de aard van de klachten. “Eerst gingen ze vooral over slechte communicatie. Bijvoorbeeld het besluit om een klas na de kerstvakantie op te splitsen, waar de ouders alleen maar met een simpel briefje over werden geïnformeerd. Of klachten van ouders die in een brief aan de directie iets hadden aangekaart, en daar na drie weken nog geen antwoord op hadden. Scholen communiceren nu beter, met als resultaat dat we daar veel minder klachten over binnenkrijgen. Ik denk dat onze adviezen daaraan hebben bijgedragen.” Tegenwoordig gaat een groot deel

Marianne Backer: ‘Er wordt zeker niet massaal geklaagd over het onderwijs. Gelukkig maar.’

Studiesymposium De LKC organiseert op woensdag 19 november in het kader van het 10-jarig bestaan het studiesymposium ’10 jaar klachtrecht in het onderwijs: werd u er beter van?’. Het symposium gaat over klachtrecht als onderdeel van kwaliteitsbeleid. Te gast is Nationaal Ombudsman Alex Brenninkmeijer. Hij stelt de vraag centraal of het klachtrecht heeft bijgedragen tot juridisering van het onderwijs. Andere onderdelen van het symposium zijn een forumdiscussie over de rol van de schoolleider en workshops. Meer informatie op www.lgc-lkc.nl. van de klachten over het onvoldoende onderkennen van leerproblematiek, zoals dyslexie. “Dat past in de mode, maar tegelijkertijd valt het op dat er over andere onderwerpen die in de pers veel aandacht krijgen, nauwelijks klachten binnenkomen. Bijvoorbeeld de 1040 urennorm of de naschoolse opvang”, aldus Backer.

Klaagcultuur Hoewel de media en ook premier Balkenende een beeld oproepen dat er tegenwoordig veel meer wordt geklaagd dan vroeger, ziet de LKC dat niet terug. “Vorig jaar behandelden wij 168 klachten, nauwelijks meer dan in de jaren daarvoor. Dat aantal vind ik niet hoog, vergeleken met de 800.000 leerlingen en ik weet niet hoeveel personeelsleden van de schoolbesturen die bij ons zijn aangesloten. Natuurlijk, scholen lossen ook problemen zelf op, maar het beeld dat er veel misgaat in het onderwijs en dat er massaal wordt geklaagd, is volgens mij niet terecht. Gelukkig maar!” over onderwijs

39


In vijf jaar tijd 40.000 vragen beantwoord

De Helpdesk: paradepaardje van VOS/ABB De Helpdesk van VOS/ABB is in de tien jaar van haar bestaan uitgegroeid tot een van de paradepaardjes van de vereniging. Hier kunnen leden dagelijks terecht met de meest uiteenlopende vragen. Pas vijf jaar geleden is de Helpdesk die vragen gaan registreren en dat levert al indrukwekkende cijfers op. Deze zomer werd de 40.000e vraag beantwoord. Waar gaan die vragen eigenlijk allemaal over? onderwijs is dat zelfs onbeperkt. De regels worden dus steeds aangepast, en wij zorgen dat we bijblijven”. Van Soest en zijn collega’s Myrna Houtman, Koos Roos en Elsbeth Monster kennen de onderwijswetten en -regels op hun duimpje. Ieder heeft zijn eigen specialiteit, en samen weten ze alles. ‘Wandelende dossierkasten’ worden ze binnen het kantoor wel eens genoemd. “Nou ja, we zoeken ook wel eens wat op”, relativeert Harry en wijst op de kasten vol ordners, wetboeken en naslagwerken. Elke ochtend tussen half negen en half één is het viertal paraat om telefoontjes te beantwoorden. Daarnaast komen veel vragen binnen per e-mail. De vragen worden beantwoord op volgorde van

SPECIAL

Myrna Houtman, Elsbeth Monster, Koos Roos en Harry van Soest: de vier ‘helpdeskers’. Samen weten ze alles.

40

Harry van Soest, één van de vier mensen die de Helpdesk bemannen, hoeft er niet lang over na te denken: “Veruit de meeste vragen gaan over verlof”, zegt hij. Heel gek vindt hij dat niet. “Iedereen maakt natuurlijk graag gebruik van verlofmogelijkheden, en de regelgeving daarover is in het onderwijs behoorlijk ingewikkeld”. Neem de regelingen voor bapo en zwangerschaps/bevallingsverlof. “Het is zo ingewikkeld dat er zelfs rechtszaken over worden gevoerd. Die leveren dan weer jurisprudentie op waar we rekening mee moeten houden”.

Een geruchtmakende affaire was de rechtszaak, die VOS/ABB jaren geleden won voor de werkgevers in het onderwijs. De rechter deed toen uitspraak dat de werkgever geen volledige compensatie hoeft te geven voor zwangerschapsverlofweken die in een reguliere schoolvakantie vallen. Een gunstige uitspraak voor de werkgevers in het onderwijs. “Toch is hierover later in de cao’s weer een compromis opgenomen”, zegt Van Soest. “Nu is het zo dat in het primair onderwijs maximaal drie weken compensatie wordt gegeven voor zwangerschapsen bevallingsverlof dat in de schoolvakantie valt. In het voortgezet

‘Regelgeving over verlof is ingewikkeld’

over onderwijs

‘Brillen uit de verzekering?’ Een werkgever belt de Helpdesk, want hij heeft te maken met verontruste leerkrachten. ‘Is het waar dat de vergoeding voor brillen uit de verzekering is gehaald?’ Op het eerste oog lijkt dit geen vraag voor de Helpdesk van VOS/ABB, maar dit clubje verkoopt nu eenmaal niet graag nee. Na enig zoekwerk komt het verrassende antwoord: ‘Het gaat hier om een belastingmaatregel. Met ingang van 2009 kunnen brillen niet meer worden afgetrokken van de belasting. Dat heeft niets te maken met de verzekering. In hun polis kunnen mensen opzoeken wat de verzekering hiervoor vergoedt”.

Ouderschapsverlof voor ongeboren tweeling? Een werkneemster in het onderwijs verwacht een tweeling en heeft het idee dat dit twee keer zoveel verlof oplevert. Ze vraagt of ze het ouderschapsverlof nu vast kan opnemen, nog voor de bevalling. Haar werkgever belt de Helpdesk. “Een opmerkelijke vraag”, vindt Koos Roos. “Je hebt geen recht op meer weken zwangerschapsen bevallingsverlof als je een meerling krijgt, want het blijft toch maar één bevalling. Ouderschapsverlof wordt wel per kind berekend, maar dat kun je niet voor de bevalling al opnemen, want dan is er nog geen kind! Dat is nou juist de voorwaarde voor ouderschapsverlof”.

binnenkomst, maar op elke vraag wordt binnen 24 uur een reactie gegeven. Het soort vragen dat de Helpdesk in een bepaalde periode krijgt voorgelegd, geeft vaak een duidelijk beeld van wat er speelt in het onderwijs. “Wij zijn de eersten die trends signaleren”, zegt Van Soest. De laatste maanden worden er bijvoorbeeld opvallend veel vragen gesteld over het in dienst nemen van 65-jarigen. “Daaruit blijkt dat scholen echt moeite hebben om vacatures te vervullen. Ze zoeken nu naar mogelijkheden om gepensioneerde leraren terug te halen. Zo’n project als ‘Wijs grijs in het onderwijs’ slaat dus aan, dat kunnen wij bevestigen. Wel is het dan jammer dat wij moeten zeggen dat die gepensioneerden

maar heel weinig mogen bijverdienen. Voor hen is het niet interessant om meer dan 1 of 1,5 dag per week te werken. Ik weet dat de projectleiding van ‘Wijs grijs’ eraan werkt om dit te verbeteren, maar het duurt wel even voor wetten zijn aangepast. Voorlopig moeten wij ons aan de bestaande regels houden”. “Het leuke van dit werk is de afwisseling”, zegt Koos Roos. “Je weet ’s ochtends nooit in welk onderwerp je je die dag weer zal verdiepen. De vragen zijn zo verschillend. Het varieert van ‘Weet u wanneer de ramadan valt in 2014?’ tot ‘Hoe moet ik herintredend personeel inschalen?’ Het is leuk werk om ingewikkelde regelingen uit te pluizen en mensen te kunnen helpen bij lastige problemen”.

‘Aan het soort vragen zien we wat er speelt’

Janny Vlietstra, 10 jaar voorzitter van VOS/ABB Vanaf de oprichting van VOS/ABB is Janny Vlietstra al voorzitter van de vereniging. “Zelfs nog daarvoor”, zegt ze. In 1997 al werd ze voorzitter van VOS, de Vereniging van Openbare Scholen. Bij de fusie met de Algemene Besturen Bond (ABB vo) werd Vlietstra de eerste voorzitter van de werkgeversvereniging VOS/ABB voor primair én voortgezet onderwijs. Vier jaar geleden werd de bestuursstructuur veranderd in een Raad van Toezichtmodel. En nog steeds is Janny Vlietstra voorzitter. “Ik doe het nog steeds met plezier”, zegt Vlietstra, die ook al 13 jaar burgemeester van het Groningse Winschoten is. “Ik vind het belangrijk om als bestuurder van een gemeente ook buiten de deur te blijven kijken, en het onderwijs draag ik nu eenmaal een warm hart toe. Ik kan gerust zeggen dat VOS/ABB mijn leukste nevenfunctie is.” Natuurlijk is VOS/ABB in tien jaar tijd veranderd. “Maar de sterke punten zijn gelukkig hetzelfde gebleven”, aldus

Vlietstra. “De sterke binding met de leden bijvoorbeeld. Daar is altijd veel in geïnvesteerd, via de communicatiemiddelen en ledencommissies, maar ook via persoonlijke contacten. VOS/ABB heeft altijd veel belang gehecht aan een goed contact met de leden en dat is altijd gelukt. Maar ook de professionaliteit van de vereniging, de deskundigheid van de medewerkers en hun enthousiasme, vind ik sterke punten. En het vermogen van deze organisatie om met veranderingen mee te gaan en als het nodig is de bakens te verzetten”.

Consulting: sterke poot Een belangrijke ontwikkeling in de historie van VOS/ABB is de Consulting, de betaalde dienstverlening. “Bij de start tien jaar geleden hebben wij in het bestuur nog gediscussieerd of dit wel paste bij onze vereniging. Nou, dat bleek prima te passen. De Consulting is snel ontwikkeld en een hele sterke poot van de vereniging geworden.” Naast Vlietstra maakt ook Eric Bolle al

tien jaar deel uit van het bestuur en later de Raad van Toezicht. Bij de oprichting van die Raad van Toezicht heeft een aantal bestuurders plaatsgemaakt voor hele nieuwe gezichten van buiten de onderwijswereld. Vlietstra, Bolle, Rien Fait en Peter van Loon bleven om de continuïteit te waarborgen. Zij zullen volgens een rooster van aftreden successievelijk plaats maken voor nieuwe RvT-leden. Peter van Loon is daarom inmiddels afgetreden. De ‘nieuwe’ leden van de Raad van Toezicht, die in 2004 aantraden, zijn Rachid Azimullah, Cees van der Meent en Marie-José Grotenhuis.

over onderwijs

41

tekst: Lucy Beker • foto: Peter Arno Broer

Van personeelsproblemen tot dubieuze internetcontacten

Onderwijsjuristen vaak actief in Bij het woord rechtbank denken de meeste mensen aan strafzaken en niet direct aan onderwijs. Toch hebben juist de onderwijsjuristen van VOS/ABB in tien jaar tijd heel wat spannende rechtszaken meegemaakt. Regelmatig waren het zelfs zulke spraakmakende kwesties, dat ze de pers haalden. Zo heeft VOS/ABB bijgedragen aan belangrijke jurisprudentie voor het onderwijs. Schoolbesturen worden steeds professioneler en zelfstandiger en allemaal krijgen ze wel eens te maken met een affaire waar juridische hulp bij nodig is. Want wat doe je met een leerling die een docente met een mes bedreigt? Hoe ga je om met websurfen? Of: is het mogelijk een docente te ontslaan als deze op grond van haar geloof ineens besluit dat ze mannen geen hand meer wil geven? Die laatste vraag leidde onlangs nog tot een rechtszaak, nadat de Commissie Gelijke Behandeling had bepaald dat de school het ‘handen geven’ niet mocht verplichten. VOS/ABB’s advocaat Jan Schutter bracht de zaak na die uitspraak namens het schoolbestuur voor de rechter en kreeg gelijk. De rechter vond dat het ontslag terecht was, omdat de arbeidsverhoudingen ernstig waren verstoord. Schutters collega Jack Heussen won onlangs de zaak van het Stedelijk Gymnasium Haarlem, die een aantal leerlingen met de top-cito-score 550 niet had toegelaten omdat de school vol zat. De rechter was het met Heussen eens dat er in Haarlem voldoende andere vwoplekken waren (zie ook pag. 10/11 in dit nummer). Nog lopend is de zaak over onderwijstijd. Daarbij maken scholen in het VO bezwaar tegen een forse korting door de minister op de bekostiging, omdat zij vinden dat de 1040 urennorm waaraan zij niet zouden voldoen, uit de lucht is komen vallen. De school die lid is van VOS/ABB wordt in deze kwestie bijgestaan door Vincent Kellenaar. Door de jaren heen krijgt het team juristen van VOS/ABB het bepaald niet rustiger. Integendeel, het team blijft

groeien omdat het werk toeneemt. Tien jaar geleden begon VOS/ABB met drie juristen, die er overigens nu nog steeds zijn, maar vandaag de dag bestaat het team uit tien juristen, van wie zes advocaten. Naast teamleider en advocaat Sandra Geerdink zijn dat Erik Brouwer, Jack Heussen, Hanny van der Heide, Suzan Ideler, Vincent Kellenaar, Dieuwke van Putten, Jan Schutter, Lies Boogerman en Joliene Auw Yang, allemaal gespecialiseerd in onderwijsrecht/ arbeidsrecht. Of zoals Erik Brouwer het formuleert: ‘Wij spreken de taal van het onderwijs’. Dit jaar is het team uitgebreid en versterkt met de eerstelijns adviseurs van de helpdesk voor een ‘op maat’ dienstverlening.

SPECIAL

‘Wij spreken de taal van het onderwijs’

42

over onderwijs

Juridisering Er is sprake van ‘een toenemende juridisering van het onderwijs’, constateert VOS/ABB, en dat komt doordat veel regelingen er niet makkelijker op zijn geworden. Neem de WAO, de arbeidsongeschiktheidswet. Dat is nu WIA geworden. De werkgevers hebben te maken met de Wet poortwachter. Ziek personeel wordt niet eenvoudig toegelaten tot arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. “Werkgevers hebben de verplichting gekregen om zieke werknemers te begeleiden en herplaatsingsmogelijkheden binnen of buiten de eigen organisatie te zoeken. Het is erg ingewikkeld geworden en daardoor ontstaan ook weer conflicten”, vertelt Brouwer. “Wij worden er vaak bijgeroepen als zo’n conflict zich voordoet, juist omdat een professioneel schoolbestuur bij dit soort personeelszaken wil weten wat zijn juridische positie is. Vaak lukt het ons om de zaak te schik-

ken door onderhandelen, soms adviseren we een besluit door te zetten en bij de rechtbank te verdedigen. Voor ons is het leuk werk om te helpen dit soort problemen van een klant op te lossen”.

Chatten en Hyves Het soort zaken waar de juristen bij worden gehaald, is wel veranderd in de loop van tien jaar. “Het werk is meegegroeid met de ontwikkelingen van de tijd”, zegt Sandra Geerdink. “Waar het eerst nog wel kon gaan om een verkeerd gevallen Sinterklaasgedicht in een postvakje, hebben we tegenwoordig te maken met kwalijke e-mails, leraren die op dubieuze wijze chatten met een leerling, negatieve berichten over een school op de Hyvessite van een leerling of een blogspot van een docent. Wat kan een school daaraan doen? Wij zoeken het uit”. Daarbij is het veelal van belang dat de school beleid heeft gemaakt. Dat er duidelijke reglementen zijn met schoolregels, die juridisch houdbaar blijken. Ook bij het maken van dit soort documenten kunnen scholen de hulp van VOS/ABB inroepen. Daar komt bij dat ouders van leerlingen mondiger zijn geworden in de afgelopen jaren. Ze dienen vaker klachten in bij

‘Schoolbesturen zijn grote werkgevers geworden’

Colofon

spannende zaken de Landelijke Klachtencommissie, maar vechten ook zaken voor de rechter uit. Toch blijven personeelsproblemen verreweg het meeste werk opleveren voor het juridische team. Dat komt omdat schoolbesturen na de schaalvergroting van de afgelopen jaren grote werkgevers zijn geworden, die te maken hebben met een woud aan wetten en regelgeving. Ze willen goed personeelsbeleid voeren in alle facetten (van zwangerschapsverlof tot bapoverlof),

maar ze willen vooral ook goed onderwijs verzorgen. Een leerkracht die niet goed functioneert, wordt tegenwoordig eerder ontslag aangezegd dan vroeger. “Dat is wel een cultuuromslag. Het onderwijs wordt zakelijker”, constateert Brouwer. “Een slechte leraar kost veel, ook op het gebied van imago. Schoolbesturen zorgen tegenwoordig voor intensieve monitoring van hun kwaliteit. Het is dan goed om te weten wat de juridische mogelijkheden zijn”.

Over Onderwijs is het relatieblad van VOS/ABB, de vereniging van openbare en algemeen toegankelijke scholen en een van de grootste werkgeversorganisaties in het onderwijs. Bijna 400 besturen met circa 2800 scholen en ruim 850.000 leerlingen zijn aangesloten. Het blad verschijnt zeven keer per jaar.

Redactie-adres: Over Onderwijs Postbus 162, 3440 AD Woerden [email protected] tel: 0348-405270

Redactie: Lucy Beker (eindredactie) Martin van den Bogaerdt

Medewerkers aan dit nummer: Karin van Breugel, Jurgen van Dijk, Inge Klijn, Jan Schutter

Fotografie: Martin van den Bogaerdt, Erik van der Burgt, Peter Arno Broer, Bastiaan van Dam, Martin Droog, EO, Joost Grol, Ruben Schipper, Marla Smith Strevels, Martine Sprangers, Ella Tilgenkamp, gemeente Winschoten

Speciale medewerking: Toyota Van Ramselaar, Woerden

Foto omslag: Groep 6, obs De Vlieger in Schoonhoven. Foto: Martin Droog

Ontwerp en lay-out: Afdeling Vormgeving, Bussum

Druk: Giethoorn ten Brink, Meppel

Advertentiebureau: Recent, Amsterdam 020-3308998 [email protected] Contactpersoon: Ray Aronds

Abonnementen: Leden van VOS/ABB ontvangen een exemplaar per bestuur en per school gratis. Extra abonnementen mogelijk (zie www.vosabb.nl). Abonnement niet-leden: 63 euro per jaar.

Opgeven als abonnee bij: VOS/ABB, t.a.v. Irene Smit, tel: 0348-405203; e-mail: [email protected]

Copyright: Alle rechten voorbehouden.

VOS/ABB’s advocaten Sandra Geerdink en Erik Brouwer, hier bij het Gerechtsgebouw in Utrecht.

over onderwijs

43

200

1

19

02

99

20

0

200

2004

200

5

3

200

Tien jaar Over Onderwijs

Tien jaar VOS/ABB, dat betekent ook tien jaar Over Onderwijs. Het eerste nummer van dit magazine voor bestuur en management, uitgegeven door VOS/ABB, verscheen in januari 1999. Een blik in de archieven leert dat het blad in die tien jaargangen regelmatig een metamorfose heeft ondergaan. De titel veranderde een paar jaar in simpelweg OO, maar later werd het weer Over Onderwijs. Ook de vormgeving werd moderner en kleuriger. Inhoudelijk was en bleef het een blad voor bestuur en management in het primair én voortgezet onderwijs. Een blad dat de lezers informeert over nieuws en trends in hun eigen vakgebied: het onderwijs. Dit extra dikke nummer in de tiende jaargang markeert het jubileum. Op naar het volgende lustrum.

44

over overonderwijs onderwijs

200

6

7

200

2008

Feestelijk jubileumcongres met Ontmoetingstour

Recommend Documents