Update@Work Februari 2014 – Nummer 2 – Jaargang 10
Uitkering van de verzekerde overlijdensprestaties: nalatenschap versus de wettelijke erfgenamen? Gevolgen voor de 2de pijler. Door de wet van 13.1.20121 - ook gekend als de wet Swennen - werd een nieuwe bepaling ingevoerd in de wet van 25.6.1992 op de landverzekeringsovereenkomst in verband met de begunstigingsaanduiding in een levensverzekering. Deze heeft tot gevolg dat wanneer de overlijdensprestatie toekomt aan de niet bij naam aangeduide wettelijke erfgenamen, deze prestatie verschuldigd is aan de nalatenschap, behoudens anders luidend beding. Deze wet is niet alleen van belang voor de individuele levensverzekeringen, maar ook voor de verzekerde aanvullende pensioenen (2de pijler).
Bedoeling van de wetgever De bedoeling van de wetgever is de wil van de erflater te respecteren wanneer de levensverzekering aan de wettelijke erfgenamen moet worden uitgekeerd.
Voornaamste verschillen tussen de aanduiding van de “wettelijke erfgenamen” en de aanduiding van “de nalatenschap” als begunstigde van de overlijdensuitkering In geval van de begunstigingsclausule “de wettelijke erfgenamen” wordt de overlijdensprestatie uitgekeerd aan de personen die de hoedanigheid van wettelijke erfgenaam hebben en dit in gelijke delen, zonder rekening te houden met de regels voor verdeling van het wettelijk erfrecht.
De wet van 13.1.2012 tot invoeging van artikel 110/1 in de wet van 25.6.1992 op de landverzekeringsovereenkomst, wat de aanwijzing betreft van een begunstigde in een levensverzekeringsovereenkomst. 1
Aon Hewitt | HR Solutions
Bij de begunstigingsclausule “de nalatenschap” wordt de overlijdensprestatie uitgekeerd volgens de wettelijke regels van erfopvolging, eventueel aangepast bij testament. De schuldeisers van de nalatenschap kunnen rechten laten gelden op de overlijdensuitkering. Werd de nalatenschap verworpen, dan zal degene die de nalatenschap verwierp ook geen aanspraak kunnen maken op de overlijdensuitkering voorzien in het verzekeringscontract.
Impact voor de 2de pijler? Pensioentoezeggingen uitgevoerd door een instelling voor bedrijfspensioenvoorziening Zoals vermeld, voegt de wet een bepaling toe in de wet op de landverzekeringsovereenkomst. Deze wet is niet van toepassing op de instellingen voor bedrijfspensioenvoorziening (of de zogenaamde pensioenfondsen).
Pensioentoezegging uitgevoerd door een verzekeringsonderneming Deze wet heeft gevolgen voor de individuele en collectieve pensioentoezeggingen uitgevoerd door een verzekeringsonderneming, wanneer de overlijdensprestatie ten goede komt aan de wettelijke erfgenamen op basis van de begunstigingsrangorde voorzien in het pensioenreglement (of de pensioenovereenkomst, in geval van een individuele pensioentoezegging), dan wel op basis van de uitdrukkelijke vraag van de aangeslotene om de prestatie uit te keren aan zijn wettelijke erfgenamen zonder dat deze bij naam werden aangeduid. In de praktijk voorzien de groepsverzekeringen en de individuele pensioentoezeggingsverzekeringen doorgaans in een vrij uitgebreide rangorderegeling van de begunstigden bij overlijden waarbij de wettelijke erfgenamen (doorgaans met uitsluiting van de Staat) eerst op de voorlaatste plaats worden vermeld en het financieringsfonds op de allerlaatste plaats. De wet van 2012 wijzigt deze begunstigingsrangorde niet. Vermits als gevolg van de nieuwe wet de uitkering toekomt aan de nalatenschap wanneer de wettelijke erfgenamen als begunstigden zijn aangeduid, wordt een uitkering aan het financieringsfonds uitgesloten, tenzij het contract of een bijlage uitdrukkelijk voorzien in een uitkering aan de wettelijke erfgenamen “zonder toepassing van de wet van 13.1.2012”. Bovendien wordt aan de aangeslotenen meestal de mogelijkheid geboden om af te wijken van de standaard begunstigingsrangorde. Deze mogelijkheid op zich wordt door de wet niet gewijzigd. Maar wanneer een aangeslotene op basis daarvan zijn wettelijke erfgenamen als begunstigde zou hebben aangeduid die niet bij naam zijn vermeld, zal de verzekeringsonderneming op basis van de wet van 2012 de overlijdensprestatie desgevallend uitkeren aan de nalatenschap, behalve indien in de begunstigingsaanduiding uitdrukkelijk wordt vermeld dat de uitkering bij overlijden toekomt aan de wettelijke erfgenamen “zonder toepassing van de wet van 13.1.2012”. Aangezien volgens de verzekeringswetgeving de verzekeringsovereenkomst, alsook de wijzigingen ervan, bewezen worden door geschrift, dient de begunstigingsaanduiding schriftelijk te gebeuren.
Update@Work | Aon Hewitt | HR Solutions
Toepassing van de wet in de tijd Onmiddellijke toepassing van de wet op levensverzekeringen gesloten vanaf 5.3.2012 De wet is van toepassing op de levensverzekeringen gesloten vanaf 5.3.2012. Het is nochtans mogelijk om een uitkering te voorzien ten voordele van de wettelijke erfgenamen in plaats van de nalatenschap, maar dan moet het contract of een bijlage expliciet vermelden dat de uitkering gebeurt aan de wettelijke erfgenamen ‘in afwijking op of zonder toepassing van de wet van 13.1.2012’.
Overgangsregeling gedurende 2 jaar met betrekking tot de levensverzekeringen gesloten vóór 5.3.2012 Met betrekking tot de levensverzekeringen gesloten vóór 5.3.2012 kan de verzekeringnemer, op initiatief van de verzekeraar2, uitdrukkelijk verklaren van de nieuwe regeling af te zien door middel van een bijlage bij de polis te ondertekenen door de verzekeringnemer en de verzekeraar. Bij gebreke aan een dergelijke verklaring afgelegd vóór 5.3.2014 wordt vanaf die datum de nieuwe regeling toegepast op de contracten gesloten vóór 5.3.2012. Volgens ons belet dit niet dat na die datum alsnog de wettelijke erfgenamen als begunstigden worden weerhouden, maar in voorkomend geval dient in een bijlage uitdrukkelijk te worden vermeld dat de begunstigingsaanduiding van de wettelijke erfgenamen gebeurt “in afwijking op of zonder toepassing van de wet van 13.1.2012”. Bij gebreke daaraan zal de verzekeringsonderneming vanaf 5.3.2014 de prestatie uitkeren aan de nalatenschap wanneer deze toekomt aan de wettelijke erfgenamen op basis van hetzij de begunstigingsrangorde voorzien het contract, hetzij ingevolge de aanduiding door aangeslotene van zijn wettelijke erfgenamen als begunstigde zonder dat deze bij naam werden vermeld.
In acht te nemen procedures Wanneer de begunstigingsclausule in de bestaande groepsverzekeringen of individuele pensioentoezeggingsverzekeringen melding maakt van de wettelijke erfgenamen leidt de toepassing van deze wet tot een wijziging van de begunstigingsclausule (uitkering aan de nalatenschap in plaats van aan de wettelijke erfgenamen). Indien u akkoord gaat met deze wijziging hoeft u de hierna beschreven procedure niet te volgen.
2
De meeste verzekeraars hebben aan de verzekeringnemers een communicatie gericht.
Update@Work | Aon Hewitt | HR Solutions
Indien u het begrip ‘wettelijke erfgenamen’ toch wenst te behouden moeten de procedures gerespecteerd worden die voorzien zijn in de wet van 28 april 2003 betreffende de aanvullende pensioenen: • In geval van een gewoon collectief pensioenstelsel op ondernemingsniveau dient voor de wijziging van het pensioenreglement (alsook de toepassing en interpretatie ervan) rekening te worden gehouden met de voorafgaandelijke advies- of informatieprocedure. Bovendien, wanneer dit pensioenstelsel voor alle werknemers in de onderneming geldt en (geheel of gedeeltelijk) met een persoonlijke bijdrage wordt gefinancierd, moet de beslissing tot wijziging van dit stelsel genomen worden bij CAO indien in de onderneming een sociaal overlegorgaan bestaat (een ondernemingsraad, een comité voor preventie en bescherming op het werk of een vakbondsafvaardiging) of door middel van een wijziging van het arbeidsreglement indien in de onderneming geen sociaal overlegorgaan aanwezig is. • In geval van een individuele pensioentoezegging aan een werknemer moet de betrokken werknemer periodiek en voorafgaandelijk worden geïnformeerd over de wijziging van de pensioenovereenkomst (alsook over de toepassing en interpretatie ervan). Wordt de individuele pensioentoezegging met een persoonlijke bijdrage gefinancierd, dan is voor wijziging van de pensioenovereenkomst ook het individuele akkoord van de werknemer vereist.
Communicatie aan de werknemers Gezien de verschillen tussen een uitkering aan de nalatenschap en de uitkering aan de wettelijke erfgenamen zijn de gevolgen van de wet van 2012 voor de aangeslotenen afhankelijk van hun individuele situatie. Wanneer de werknemers aangesloten zijn bij een pensioentoezeggingsverzekering waarvan de begunstigingsclausule voorziet in een uitkering aan de wettelijke erfgenamen of de nalatenschap, zal de verzekeringsonderneming bij gebreke aan begunstigde in een hogere orde, de overlijdensprestatie uitkeren aan de nalatenschap, wat niet altijd overeenstemt met de wens van de werknemer. De verzekeringsonderneming zal de prestatie eveneens uitkeren aan de nalatenschap indien de aangeslotene zijn wettelijke erfgenamen zou hebben aangeduid zonder deze bij naam te preciseren en daarbij niet expliciet heeft aangegeven dat uitkering toekomt aan deze erfgenamen zonder toepassing van de wet van 13.1.2012. Een goede communicatie aan de individuele werknemers is dan ook aangewezen. Daartoe kan u bijvoorbeeld gebruik maken van: • de communicatie die u ontvangen heeft van de verzekeraar, • de informatie terug te vinden op website van Assuralia http://www.assuralia.be/index.php?id=214&L=0&tx_ttnews%5btt_news%5d=2241&cHa sh=e595b9c8a88372141eb97e2d7504754f • deze update@work.
Update@Work | Aon Hewitt | HR Solutions
Concreet Verifieer of de begunstigingsclausule in uw (individuele en collectieve) pensioentoezeggingsverzekeringen voorziet in een uitkering aan de wettelijke erfgenamen of de nalatenschap. In voorkomend geval gelden volgende aandachtspunten: • Wanneer de clausule voorziet in de storting in het financieringsfonds bij gebreke aan een begunstigde in een hogere rangorde, dan is de storting in het financieringsfonds voortaan uitgesloten. Wil u dit vermijden, dan dient de clausule te worden aangepast. • In geval van wijziging van de pensioentoezegging voor werknemers dient rekening te worden gehouden met in de wet van 28.4.2003 voorziene procedures. • Informeer de aangesloten werknemers.
8059@work_2NL(WetSwennen)4b
Heeft u nog vragen, aarzel dan niet om contact op te nemen met uw Aon-adviseur.
Contact Aon Belgium bvba/sprl trading as Aon Hewitt Jules Cockxstraat 8-10 1160 Brussel t +32.2.730.95.05 e
[email protected]
