Exporteren naar Mexico 1. Invoerreglementering / Documenten bij invoer 2. Zakendoen met Mexico
Redactie: Koen Vanheusden, Expert Reglementering
STUDIE VERWEZENLIJKT TER GELEGENHEID VAN DE GEZAMENLIJKE ECONOMISCHE ZENDING NAAR MEXICO EN PANAMA VOORGEZETEN DOOR Z.K.H. PRINS FILIP (21 TOT 28 MAART 2009)
ABH / FEBRUARI 2009
1
2
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
1.
INVOERREGLEMENTERING & DOCUMENTEN BIJ INVOER ................................... 5
1.1
DOUANEREGLEMENTERING ALGEMEEN KADER .......................................... 6 Praktische benadering van de Mexicaanse invoerregeling .................................. 6 Internationale integratie ............................................................................... 9
1.2
DOUANEREGLEMENTERING – INVOERFORMALITEITEN ........................... 12 Wettelijk kader ......................................................................................... 12 Verplichte registratie van importeurs............................................................ 13 Invoerverboden ........................................................................................ 14 Vergunningen ........................................................................................... 14 Praktisch – de aangifte............................................................................... 15 Douanewaarde.......................................................................................... 22 Invoerrechten ........................................................................................... 23 Oorsprong ................................................................................................ 25 Bijkomende heffingen ................................................................................ 29 Vrijstellingen ............................................................................................ 31 Tijdelijke invoer ........................................................................................ 31 Stalen en monsters.................................................................................... 32
1.3
DOCUMENTEN BIJ INVOER IN MEXICO .................................................... 33 L/C - instructies ........................................................................................ 33 Handelsfactuur - Factura Comercial.............................................................. 35 Proformafactuur ........................................................................................ 39 Paklijst - Lista de Empaque......................................................................... 39 Certificaat van oorsprong - Certificado de Origen ........................................... 39 Vrachtbrief ............................................................................................... 42 Borgstelling .............................................................................................. 43 Verzekerings-certificaat.............................................................................. 43 Meetbrief ................................................................................................. 43 Preshipment Inspectie................................................................................ 43 Eventuele vergunningen en attesten ............................................................ 44 Legalisatie................................................................................................ 44
1.4
PRODUCTCERTIFICATEN.......................................................................... 45 Normalisatie en certificering-algemeen ......................................................... 45 Dieren en producten van dierlijke oorsprong ................................................. 49 Planten en producten van plantaardige oorsprong .......................................... 50 Voedingswaren ......................................................................................... 51
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
3
Medische sector - cosmetica ....................................................................... 51 1.5
VERPAKKING EN ETIKETTERING ............................................................. 52 Verpakking............................................................................................... 52 Consumenten-verpakking en etikettering...................................................... 52
2.
ZAKENDOEN MET MEXICO .......................................................................... 54 Contracten met Mexico – zin en onzin .......................................................... 54
2.1
INTERNATIONALE KOOPOVEREENKOMSTEN ........................................... 55 Recht en contracten .................................................................................. 55 Contracten en modelcontracten................................................................... 56 Weens Koopverdrag .................................................................................. 57 Intern recht.............................................................................................. 57 Vormvereisten .......................................................................................... 58 Taal ........................................................................................................ 58 Eigendom ................................................................................................ 58 Eigendoms-voorbehoud.............................................................................. 59 Borgstelling - fianza .................................................................................. 59 Verjaring ................................................................................................. 60 Betaling ................................................................................................... 60
2.2
AGENTUURCONTRACT CONCESSIE VAN ALLEENVERKOOP ....................... 62 Agentuur ................................................................................................. 63 Concessie van alleenverkoop ...................................................................... 65
2.3
INTERNATIONAAL PRIVAATRECHT.......................................................... 65 Procederen in Mexico ................................................................................. 65 Geschillenbe-slechting en exequatur ............................................................ 67 Verdragen................................................................................................ 68 Rechtskeuze in het Mexicaanse IPR.............................................................. 68 Forumkeuze in het Mexicaanse IPR .............................................................. 69 Exequatur in het Mexicaanse recht .............................................................. 69 Arbitrage ................................................................................................. 71
------------
4
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
1. INVOERREGLEMENTERING & DOCUMENTEN BIJ INVOER Nuttige informatie: Een nuttig vertrekpunt is de website van de Mexicaanse douaneadministratie (« Administración General de Aduanas » www.aduanas.sat.gob.mx). Deze website bevat heel wat nuttige informatie over de Mexicaanse douaneformaliteiten. Daaronder ook de Mexicaanse douanewetgeving (klik « Normatividad ») informatie over invoerprocedures enz. De website heeft ook een Engelse pagina, maar deze bevat uitsluitend informatie die voor toeristen relevant is. Ook de website van de ANIERM (« Asociacion Nacional de Importadores y Exportadores de la Republica Mexicana ») www.anierm.org.mx/ bevat informatie over douane en het reglementaire kader van de internationale handel. Opnieuw uitsluitend in de Spaanse taal. Vreemd genoeg is het Mexicaanse tarief van invoerrechten niet op deze websites terug te vinden maar op de website van het Mexicaanse Ministerie van Economische Zaken (“Secretaria de Economia”): www.economia.gob.mx/?P=955. Vanop deze website kan je trouwens ook doorklikken naar de Mexicaanse normen en technische voorschriften www.economia-noms.gob.mx/ en naar informatie over de registratie als importeur of exporteur, over oorsprongscertificaten enz. Het Mexicaanse tarief van invoerrechten kan online eveneens worden geconsulteerd op www.siicex-caaarem.org.mx/ en via het “Sistema De Informaciones De Comercio Exterior” (Aranceles vigentes - Aranceles vigentes para un item arancelario nacional) op de website van ALADI (“Asociación Latinoamericana de Integración” – Latin American Integration Association): http://nt5000.aladi.org/siiarancelesesp/ Andere interessante internetbronnen Mexicaanse invoerreglementering zijn:
met
informatie
over
de
−
Trade Policy Review - Mexico (WT/TPR/S/195/Rev.1 dd. 02/05/2008) – WTO-rapport aangaande de Mexicaanse douane- en handelspolitiek http://docsonline.wto.org/gen_home.asp?language=1&_=1
−
www.natlaw.com/interam/mx/: portaalpagina van het National Law Center for Inter-American Free Trade met op http://www.natlaw.com/interam/mx/cu/ links naar de tekst van alle relevante douanevoorschriften (zoekpagina in het Engels – teksten in het Spaans) - betalend;
−
Pagina www.sice.oas.org/ctyindex/MEX/MEXNatlDocs_e.asp: “Mexico” van het Foreign Trade Information System van de OAS (Organisatie van Amerikaanse Staten);
Voor informatie over het Mexicaanse burgerlijk en handelsrecht kan men ook terecht op: −
www.diputados.gob.mx/LeyesBiblio/ - juridische databank van het Mexicaanse Parlement;
−
http://info.juridicas.unam.mx/ - website van het Mexicaanse Instituto de investigaciónes jurídicas met federale en
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
5
staatswetgeving, het staatsblad en rechtspraak; −
www.mexlaw.com/ - website met een korte samenvatting van het Mexicaanse handelsrecht en links naar een veelheid van bronnen over het Mexicaanse recht – in het Engels;
−
www.mexicanlaws.com/ - commerciële website van de firma MEXICAN LAWS, S.A. DE C.V. uit Tijuana; alle Spaanse wetgeving en een vertaling naar het Engels – betalend;
−
website van de « Cámara www.senado.gob.mx: Senadores » met verschillende juridische databanken ;
−
www.scjn.gob.mx: website van het « Suprema Corte de Justicia de la Nación » ;
−
www.segob.gob.mx: website van het « Diario Oficial de la Federación »
−
www.lexadin.nl/wlg/legis/nofr/oeur/lxwemex.htmportaalpagina met links naar tal van Mexicaanse wetten
−
www.worldlii.org/catalog/2076.html - portaalsite met links naar Mexicaanse wetgeving (federaal en staten), Mexicaanse juridische overheden, advocaten, juridische publicaties enz.
−
www.doingbusiness.org/LawLibrary/ - verwijspagina op de website “Doing Business” van de Wereldbank met onder “M” (Mexico) links naar een groot aantal Mexicaanse wetteksten die voor de internationale handel relevant zijn.
de
1.1. Douanereglementering / Algemeen kader ▪ Praktische benadering van de Mexicaanse invoerregeling Hoewel Mexico een vrijhandelsakkoord heeft met de USA en Canada (NAFTA) en met de Europese Unie (zie verder), hebben Belgische ondernemingen over het algemeen geen erg positieve ervaringen met de Mexicaanse invoerprocedures. Een eerste probleem is de bureaucratie. De relaties met de Mexicaanse douane- en belastingdiensten verlopen vaak zeer bureaucratisch met veel administratieve gebruiken die soms sterk verschillen van douanekant oor tot douanekantoor. Op bepaalde ogenblikken ontstaat de indruk dat er sprake is van “kwade trouw” en op andere ogenblikken zijn Mexicaanse ambtenaren dan weer zo stipt en precies dat de kleinste formele vergissing tot lange discussies en vertragingen aanleiding geeft. Nochtans heeft de Mexicaanse regering sedert 2002 verschillende inspanningen gedaan om internationale handelstransacties te bevorderen en ook in 2008 werden een aantal wetgevende initiatieven genomen om de invoerprocedures te vereenvoudigen. Niettemin blijven die algemeen zeer ingewikkeld. Ook de taal van de documenten die bij de zending worden gevoegd blijkt vaak een probleem te vormen. Veel douanekantoren weigeren documenten (EUR 1, oorsprongsverklaringen op factuur …) in andere talen dan het Spaans en het is soms pas na interventie via de centrale administratie dat de goederen worden vrijgegeven. Dit leidt dikwijls tot vertraging en de bijhorende kosten (“demurrage and detention”). Aangezien invoerrechten, gelet op het lidmaatschap van WTO en de vrijhandelsakkoorden met zijn voornaamste handelspartners, geen
6
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
efficiënte techniek ter bescherming van de eigen fabrikanten bieden, grijpt Mexico bovendien vaak terug naar technische voorschriften en etiketteringsregels om zijn industrie af te schermen. Die “non-tariff barriers” (de NOM’s) blijken vaak zeer efficiënt. In de “Corruption Perception Index 2008” van Transparency International (www.transparency.org) staat Mexico tamelijk ver onderaan op de 72ste plaats, samen met landen als Bulgarije, China, Peru en Swaziland, na Colombia en Roemenië en net voor landen als Brazilië (noch zo’n notoir douaneprobleem) en Burkina Faso. Contacten met de Mexicaanse overheid zijn dus over het algemeen niet helemaal objectief of neutraal en, zoals dat in veel landen het geval is, is vooral de douaneadministratie bijzonder vatbaar voor favoritisme: −
buitenlanders zijn dikwijls niet goed vertrouwd met de Mexicaanse invoervoorschriften en elke documentaire fout kan door de Mexicaanse douaneadministratie worden aangegrepen om bijkomende controledaden te stellen;
−
administratieve vitterij ten aanzien van buitenlanders worden maatschappelijk vaak als minder erg beschouwd dan ten aanzien van eigen bedrijven en onderdanen;
−
de douanewetgeving geeft de administratie veel vrijheid in de toepassing van de regels (de douane mag uitleg vragen, kan documenten aanvaarden…) en bij het bepalen van eventuele sancties (bevoegdheid tot dading). Van die subjectieve bevoegdheden wordt wel eens misbruik gemaakt;
−
buitenlanders kunnen zich dikwijls niet verweren administratieve willekeur (taal, afstand, kosten, …);
−
procedures, de het documentaire karakter van de taalproblemen, de verschillen in wetgeving tussen het land van uitvoer en het land van bestemming en het gebrek aan communicatie tussen de administraties van de betrokken landen worden door importeurs en exporteurs maximaal uitgebuit;
−
…
tegen
Deze realiteit mag in de analyse van het Mexicaanse invoerregime nooit uit het oog verloren worden. Aan de andere kant mag men er echter ook geen verkeerde conclusies uit trekken en doen alsof er helemaal geen regels zijn: −
hoe beter men de geldende Mexicaanse voorschriften kent en naleeft, hoe meer voorspelbaar de procedure;
−
wie werkt met gevestigde bedrijven en met systemen van integrale kwaliteitszorg kan zich geen geur van corruptie veroorloven;
−
corruptie en omkoping zijn oplossingen op korte termijn. Wie wenst te investeren in een langdurige aanwezigheid op de Mexicaanse markt kan zich geen dergelijke wankele basis veroorloven.
Het is voor Belgische bedrijven niet altijd eenvoudig om beide realiteiten met elkaar te verzoenen, maar toch zijn er enkele vuistregels in acht te nemen:
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
7
−
laat de invoerformaliteiten in Mexico over aan uw klant (agent, commissionair, distributeur, …). Verkoop dus niet DDU of DDP;
−
laat u er niet toe verleiden om (bewust) zelf in frauduleuze mechanismen (onderfacturatie, tarificatiefraude …) mee te stappen. Als uw commerciële partner die keuze maakt, kan u dit niet altijd verhinderen maar laat hem daar dan in elk geval zelf alle verantwoordelijkheid voor dragen (door FOB te verkopen, …).
−
leef de leveringsinstructies (aangaande de douanepost waar de goederen moeten worden aangeboden, factuurvermeldingen, begeleidende documenten, …) scrupuleus na. Als de zending via een douanepost die niet vertrouwd is met de gevolgde werkwijze moet worden ingeklaard, zijn de gevolgen soms onoverzienbaar;
−
gevestigde bedrijven nemen doorgaans zo weinig mogelijk juridische of administratieve risico’s. Structuren waar niets te rapen valt als het mis loopt en/of die snel kunnen worden opgedoekt (traders, agenten, …) zijn veel fraude- en risicogevoeliger.
Deze feitelijke realiteit vertaalt zich vanzelfsprekend ook in de administratieve last van grensoverschrijdende goederenbewegingen. Die nemen in Mexico niet alleen (veel) meer tijd in beslag dan in België, maar zijn – en dat is eerder ongewoon – zelfs duurder dan dat in België het geval is. Dat blijkt tenminste uit de gegevens (voor een dry-cargo, 20-foot, full container load container) van de Wereldbank www.doingbusiness.org/ExploreTopics/TradingAcrossBorders/. Mexico is in deze ranking in 2009 zelfs teruggevallen van de 78ste plaats naar de 87ste plaats (op een totaal van 181) en bevindt zich daar in het gezelschap van landen als Brazilië en India en achter landen als Albanië, Libanon en Togo. Ter vergelijking: België bekleedt in deze ranking de 43ste stek terwijl de top 5 wordt bekleed door Singapore, Hong Kong, Denemarken, Finland en Estland.
Duur (dagen)
Kost (USD) per container
10
150
Douane-afhandeling & technische controle
2
150
Haven- en terminalhandling
2
172
Binnenlands vervoer & behandeling
3
1.000
17
1.472
Duur (dagen)
Kost (USD) per container
14
300
Douane-afhandeling & technische controle
3
500
Haven- en terminalhandling
3
300
Mexico - Export Procedure (2008) Voorbereiding documenten
Totaal:
Mexico - Invoer Procedure (2008) Voorbereiding documenten
8
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Binnenlands vervoer & behandeling
3
1.600
23
2.700
Duur (dagen)
Kost (USD) per container
Voorbereiding documenten
3
369
Douane-afhandeling & technische controle
1
250
Haven- en terminalhandling
1
350
Binnenlands vervoer & behandeling
3
650
Totaal:
8
1.619
Duur (dagen)
Kost (USD) per container
Voorbereiding documenten
5
350
Douane-afhandeling & technische controle
2
250
Haven- en terminalhandling
1
350
Binnenlands vervoer & behandeling
1
650
Totaal:
9
1.600
Totaal:
België - Export Procedure (2008)
België - Import Procedure (2008)
▪ Internationale integratie Europese Unie
Mexico was het eerste Latijnsamerikaanse land dat met de Europese Unie een partnerschapsakkoord ondertekende. Dat gebeurde in 1997. Het handelsluik van deze “Overeenkomst inzake economisch partnerschap, politieke coördinatie en samenwerking tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Verenigde Mexicaanse Staten” trad op 1 juli 2000 in werking en sedert die datum worden de tariefpreferenties waarin het akkoord voorziet, toegepast. Op 1 oktober 2000 traden ook de overige bepalingen van het akkoord in werking. Het akkoord heeft de handelsrelaties tussen de EU en Mexico sterk bevorderd en de EU is hierdoor uitgegroeid tot de tweede handelspartner van Mexico. Het partnerschapsakkoord heeft 3 pijlers: politieke dialoog, handelsliberalisering en samenwerking. Aan het hoofd staat de Gezamenlijke Raad op ministerieel niveau en de overeenkomst verleent de Gezamenlijke Raad de bevoegdheid om een volledige liberalisering van handel in goederen en de diensten te bewerkstelligen. Het akkoord tussen Mexico en de EU was het eerste Europese transatlantische vrijhandelsakkoord en geldt daarom als inspiratiebron voor de bilaterale handelsnegotiaties van de EU met landen en gebieden in andere continenten. Bovendien heeft het akkoord een zeer breed toepassingsgebied: goederen, diensten, overheidsopdrachten, mededinging, intellectuele eigendomsrechten (IPR), investeringen en
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
9
betalingen die daarmee verband houden. Voor de EU was het de tweede overeenkomst die in het kader van artikel XXIV van GATT moest worden aangekondigd, en de eerste overeenkomst in het kader van Artikel V GATS. Het akkoord kent een zeer snel schema voor de afbouw van de invoerrechten (voor bepaalde producten waren de rechten bij inwerkingtreding al lager dan onder NAFTA 5 jaar na inwerkingtreding). Bovendien werd een solide basis gelegd om de relaties verder te versterken door allerhande mechanismen van institutionele contacten (de Gezamenlijke Raad op ministerieel niveau, de Gemengde Commissie en technische Speciale Commissies). Handel in goederen
De liberalisering van de goederenhandel wordt geregeld door het Besluit 2/2000 van de Gezamenlijke Raad EU-Mexico dat op 1 juli 2000 in werking trad met −
voor industriële goederen: 0-tarief tegen 1 januari 2003 bij invoer in de EU en tegen 1 januari 2007 bij invoer in Mexico;
−
voor landbouwproducten: 0-tarief tegen 2010 voor 80% van de invoer in de EU en 42% in Mexico; voor visserijproducten moet tegen die datum 100% van de EU-invoer uit Mexico en 89% van Mexico’ s invoer uit de EU vrij zijn.
bevat tariefcontingenten De overeenkomst voor bepaalde landbouwproducten waarvoor geen volledige liberalisering werd overeengekomen en herzieningsclausules met het oog op verdere liberalisering. De moeizame liberalisering van de handel in landbouwproducten wordt o.m. verklaard door de negatieve ervaringen van Mexico bij de vrijmaking van deze producten onder NAFTA. Daarom zijn sommige producten (vlees, graan, suiker, melk) initieel uitgesloten en het voorwerp van verdere onderhandelingen. Zolang deze producten in de EU restituties genieten, verzet Mexico zich tegen verdere liberalisering. Enkel op het vlak van de zuivelproducten is er vooruitgang (quota’s met 0% rechten) omdat Mexico hier zijn binnenlandse vraag niet kan dekken. Het besluit bevat ook bepalingen met het oog op samenwerking op het gebied van douane, normen en technische voorschriften, sanitaire en fytosanitaire maatregelen (SPS), en met het oog op het openen van de markt voor overheidsopdrachten. Een aantal speciale commissies werden hiermee belast. Diensten
De vrijmaking van het dienstenverkeer, investeringen en de samenwerking op het gebied van intellectuele eigendomsrechten wordt voornamelijk geregeld door het Besluit 2/2001 van de Gezamenlijke Raad EU-Mexico, dat op 1 maart 2001 in werking is getreden. De belangrijkste bepalingen van Besluit 2/2001 zijn: −
Diensten: liberalisering in twee fasen: 1. bij de inwerkingtreding van het besluit verbiedt een “stilstandclausule” beide partijen nieuwe discriminerende maatregelen in te voeren of de bestaande te versterken; 2. binnen drie jaar na inwerkingtreding moeten de partijen met een programma over een periode van ten hoogste 10 jaar voor de eliminatie van alle resterende discriminaties afspreken.
−
10
Investeringen: uitvoering van de initiatieven die de EU en
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Mexico op OESO-niveau waren aangegaan en van de bilaterale akkoorden tussen Mexico en de meeste Lidstaten; eliminatie van de beperkingen op betalingen met betrekking tot investeringen; herziening na 3 jaar om de mogelijkheden van verdere liberalisering te onderzoeken.
−
Intellectuele eigendomsrechten: bevestiging van het engagement om het TRIPs-akkoord en de geldende internationale verdragen na te leven; mechanisme om samenwerking te verzekeren.
De afspraken, gemaakt binnen Besluit 2/2000 en Besluit 2/2001 worden door een bilateraal mechanisme van de geschilbeslechting gewaarborgd dat aan de WTO-geschillenbeslechting en de NAFTAregeling wordt geïnspireerd. Voor meer informatie: −
http://ec.europa.eu/trade/issues/bilateral/countries/mexico/in dex_en.htm;
−
http://ec.europa.eu/external_relations/mexico/index_en.htm;
−
http://ec.europa.eu/taxation_customs/customs/customs_dutie s/rules_origin/preferential/article_788_en.htm#mexico
Mexico is lid van de North American Free Trade Agreement NAFTA www.nafta-sec-alena.org (« Tratado de Libre Comercio de América del Norte – TLCAN », « Accord de libre-échange nord-américain – ALENA » en vormt onder NAFTA met de VSA en Canada een vrijhandelszone.
NAFTA
NAFTA trad op 1 januari 1994 in werking (art. 2203 NAFTA) maar in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Europese Unie heeft het verdrag geen supranationale bedoelingen. Zijn opzet blijft beperkt tot :
Overige vrijhandelsakkoorden
−
de eliminatie van invoerrechten voor oorsprongsgoederen over een periode van 15 jaar (op 1 januari 2008 zijn de laatste invoerrechten (op graan, bonen, suiker, …) verdwenen maar de meeste rechten waren in 2003 al ingetrokken;
−
de harmonisatie van normen – Part III, Technical Barriers to Trade;
−
non-discriminatie in overheidsopdrachten – Part IV, Government Procurement;
−
vrij verkeer van diensten en opheffing van restricties op buitenlandse bezittingen en investeringen – Part V, Investment, Services and Related Matters;
−
de wederzijdse erkenning en vrijwaring van intellectuele eigendomsrechten – Part VI, Intellectual Property.
Daarnaast heeft Mexico vrijhandelsakkoorden afgesloten met: −
GSTP (GSP tariefverlaging tussen ontwikkelingslanden) – in werking sedert 19.04.1989
−
Costa Rica – in werking sedert 01.01.1995
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
11
−
Nicaragua – in werking sedert 01.07.1998
−
Chili – in werking sedert 01.08.1999
−
Israël – in werking sedert 01.06.2000
−
El Salvador – in werking sedert 15.03.2001
−
Guatemala – in werking sedert 15.03.2001
−
Honduras – in werking sedert 01.06.2001
−
EFTA (IJsland, Liechtenstein, Noorwegen, Zwitserland) – in werking sedert 01.07.2001
−
Japan – in werking sedert 01.04.2005
Mexico is daarenboven vrijhandelsakkoorden: -
partij
aan
de
volgende
partiële
ALADI (Argentinië; Venezuela; Bolivia; Brazilië; Chili; Colombia; Cuba; Ecuador; Mexico; Paraguay; Peru; Uruguay) – in werking sedert 18.03.1981 (« Tratado de Montevideo ») Dit akkoord vormt het startpunt voor onderhandelingen over tariefpreferenties op basis van reeds bestaande afspraken en uiteindelijk een vrijhandelsakkoord. Op 18 oktober 2004 kwam dat akkoord er: de “Asociación Latinoamericana de Integración - ALADI” (Latin American Integration Association). Het voorziet in een geleidelijke afbouw van de onderlinge tarieven over een periode van 15 jaar. Meer info: www.aladi.org/
-
Mercosur (Argentinië, Brazilië, Paraguay, Uruguay en Venezuela). Op 5 juli 2002 sloten Mexico en Mercosur een kaderakkoord (“Acuerdo de Complementación No 54 entre México y el Mercado Común del Sur – Mercosur”) met het oog op meer vrijhandel. Datzelfde jaar nog volgde een bijzonder akkoord voor de automobielsector en op 7 juni 2006 werd de lijst van goederen waarvoor wederzijds tariefpreferenties worden verleend, verder uitgebreid tot o.m. landbouwproducten, chemische producten, machines, plastic, rubber, metalen en elektrische apparaten.
Mexico onderhandelt over de uitbreiding van zijn netwerk van vrijhandelsakkoord met de volgende landen: Korea, China, Australië, Nieuw Zeeland, India en Singapore. Meer info: www.economia.gob.mx/?P=5000 http://rtais.wto.org/UI/PublicMaintainRTAHome.aspx www.aduanas.sat.gob.mx/aduana_mexico/2007/Descargas/Guia_I mportacion/GI07_06.pdf
1.2. Douanereglementering / Invoerformaliteiten ▪ Wettelijk kader Het Mexicaanse douanewetboek (“Ley Aduanera”) uit 1995 kan worden geconsulteerd via www.diputados.gob.mx/LeyesBiblio/pdf/12.pdf. Deze federale wet regelt de binnenkomst in en de uitgang uit Mexico
12
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
van alle goederen (mercancías), inclusief hun transportmiddelen evenals de begeleidende douanedocumenten. De wet telt 203 artikelen, verdeeld in 9 hoofdstukken. De uitvoeringsbepalingen van de douanewet worden geregeld door het “Reglamento de la Ley Aduanera”. Deze telt 198 artikelen en kan worden ingeladen op www.aduanas.gob.mx/aduana_mexico/2007/RCGMCE/2006/Reglamen to_Ley_Aduanera.pdf. Daarnaast moet worden rekening gehouden met de « Ley de Comercio Exterior » uit 1993, met de « Ley de los Impuestos Generales de Importación y de Exportación (LIGIE) » uit 2007 en met verschillende « Resoluciones de Comercio Exterior ».
▪ Verplichte registratie van importeurs Wie in Mexico beroepshalve goederen wil invoeren (of uitvoeren), moet zich in toepassing van art. 59 van de Douanewet laten registreren in het “Registro Federal de Contribuyentes bij de Servicio de Administracion Tributaria” www.sat.gob.mx/sitio_internet/asistencia_contribuyente/principiantes/ act_profesional/10_96.html en daar een fiscaal identificatienummer (RFC) aanvragen. De douaneagent moet het toegekende RFC-nummer op elke douaneaangifte vermelden. Het registratieformulier kan worden ingeladen via: ftp://ftp2.sat.gob.mx/asistencia_servicio_ftp/publicaciones/ff_2005/FR 105.pdf. Importeurs die goederen voor eigen gebruik invoeren of zonder de bedoeling ze in omloop te brengen, zijn vrijgesteld van deze registratieplicht. Deze vrijstelling geldt concreet vooral voor toeristen, diplomatieke zendingen, postleveringen tot 1.000 USD en tijdelijke invoer. Vervolgens moet de onderneming zich bij de douaneadministratie laten registreren in het “Padron de Importadores” en bij de andere overheidsdiensten die materieel toezicht houden op zijn activiteiten. Het “Padron de Importadores” www.aduanas.sat.gob.mx/aduana_mexico/2008/tramites/140_10397. html bestaat uit een algemeen register en verschillende sectorale registers (voeding, dranken, chemische producten, textiel, schoeisel, elektronica, staalproducten). Ook voor de exporteurs bestaat er een bijzonder sectoraal register (« Padron de Exportadores Sectorial »). De registratie is gratis maar neemt tussen 2 weken en een maand in beslag. De inschrijving in het algemeen register heeft een onbeperkte geldigheid maar de registratie in de sectorale registers moet op regelmatige tijdstippen (jaarlijks) worden hernieuwd. Begin 2008 werd de beslissing getroffen om deze complexe registratieprocedure te verlichten. Hierdoor zijn bedrijven die al in het algemeen register zijn ingeschreven, op enkele uitzonderingen na, vrijgesteld van inschrijving in een sectoraal register. Het praktische gevolg is dat buitenlandse ondernemingen zonder vestiging in Mexico niet voor eigen rekening goederen in Mexico kunnen invoeren. In de praktijk betekent dit dat zij een beroep moeten doen op een plaatselijk agent/commissionair of distributeur die de goederen onder zijn verantwoordelijkheid in Mexico zal invoeren. Of
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
13
dat zij in Mexico een vestiging moeten openen. Het is m.a.w. niet mogelijk om in Mexico als buitenlandse onderneming EXW te kopen of DDP te verkopen – voor zover deze leveringsvoorwaarden volgens de definitie van Incoterms 2000 worden toegepast.
▪ Invoerverboden Mexico verbiedt de invoer van een aantal tweedehandse goederen (o.m. kledij, schoeisel, medische apparaten, beddengoed, medische kledij), van bepaalde gevaarlijke stoffen (pcb's …), van levende vleesetende vissen, van cannabisplanten en delen ervan, van bepaalde schildpadden en van zgn. Garbage Pail Kids (plaatjes bij kauwgom om op de huid te printen). Meer info: www.aduanas.sat.gob.mx/aduana_mexico/2008/pasajeros/139_10241 .html Tweedehandse voertuigen mogen alleen worden ingevoerd als zij een bepaalde leeftijd hebben. Op 3 maart 2008 werd deze leeftijd teruggebracht van 15 jaar naar 10 jaar. Bij invoer uit NAFTA bestaat een soepeler regeling. Voor tweedehandse voertuigen die niet onder het invoerverbod vallen, kan wel een invoervergunning nodig zijn. Meer info: www.aduanas.gob.mx/aduana_mexico/2007/Descargas/vehiculos/VU1 _VU2_2203061.pdf
▪ Vergunningen De meeste producten zijn vrijgesteld van een invoervergunning. Een invoervergunning is wel nog nodig bij onder meer de invoer van bepaalde meststoffen, gebruikte goederen, farmaceutische producten, producten van bedreigde dier- en plantsoorten (CITES), wapens en munitie, bepaalde chemische producten en giftige en gevaarlijke stoffen. Afhankelijk van het product moet de importeur de invoervergunning aanvragen bij het Ministerie van Economische Zaken www.economia.gob.mx/?P=768 , het Ministerie van Gezondheid (“Secretaria de Salud”) www.salud.gob.mx/ - “Comision Federal para la Proteccion Contra Riesgos Sanitarios COFEPRIS” of het Ministerie van Defensie www.cofepris.gob.mx/) www.sedena.gob.mx/. Invoervergunningen zijn intuitu personae en kunnen dus niet worden overgedragen. Zij blijven één jaar geldig. Economische Zaken heeft 15 werkdagen om over de aanvraag te beslissen. Na overschrijden van deze termijn, wordt de vergunning geacht verleend te zijn. Volgens officiële statistieken werden in 2006 in totaal 3.399 vergunningen voor gebruikte goederen afgeleverd. Uiteraard moeten bij de invoer van goederen die een veiligheids- of gezondheidsrisico kunnen inhouden (nucleair materiaal, medische apparaten, voedingswaren, insecticiden, veterinaire producten, medische apparatuur, cosmetica, toiletartikelen, …) ook technische voorschriften worden nageleefd die bepaalde technische controles en de overlegging van certificaten (analyse, free sales, …) en bewijsstukken kunnen meebrengen. Deze productregels worden verder
14
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
besproken.
▪ Praktisch – De aangifte Naar Mexicaans recht moeten alle invoeraangiften in principe door een geaccrediteerde douaneagent (“agente” of “apoderado aduanal”) worden vervuld (art. 40 Douanewet). Articulo 40 « Unicamente los agentes aduanales que actúen como consignatarios o mandatarios de un determinado importador o exportador, así como los apoderados aduanales, podrán llevar a cabo los trámites relacionados con el despacho de las mercancías de dicho importador o exportador. No será necesaria la intervención de agentes o apoderados aduanales en los casos que esta Ley lo señale expresamente. » Deze kent de Mexicaanse invoerreglementering en beschikt over de nodige contacten om de goederen snel in te klaren. De douaneagent wordt door een volmacht (“power of attorney”) aangesteld. Art. 50 van de douanewet stelt invoer door toeristen tot een waarde van 3.000 USD vrij van de aanstelling van een douaneagent. Ook de invoer door diplomatieke zendingen, (tijdelijke) invoer voor TVopnames en bepaalde postzendingen genieten van een vrijstelling. Centraal in de aangifte staat de bepaling van de douanewaarde en de importeur zal zijn agent doorgaans een verklaring bezorgen waarin de verschillende elementen voor de berekening van deze waarde nauwkeurig worden beschreven (“Manifestacion de Valor” – art. 59. III Douanewet – zie verder). Deze verklaring moeten de importeur en de agent bij een douane-audit kunnen voorleggen. Voorts heeft Mexico voor een aantal gevoelige producten een voorafgaande notificatieplicht ingevoerd. Dat is o.m. het geval voor textiel, schoeisel en porcelein uit Azië en staal uit CentraalEuropa. Op die manier wil Mexico het toezicht op de invoer van deze producten uit de genoemde regio’s verscherpen. Dat is ook de beweegreden voor de beslissing om de invoer van bepaalde producten verplicht via bepaalde douaneposten te organiseren. Een dergelijke verplichting bestaat voor kippenvlees, appels, vetten en oliën, tabakswaren, lucifers, banden, schoeisel, fietsen, CD’s, CDschrijvers en textiel. De douaneagent moet de invoeraangifte (“Pedimento de Importación”) elektronisch indienen via SAAI-WEB www.aduanas.gob.mx/pea/login.aspx met opgave van de bankrekening waarvan de rechten zullen gedebiteerd worden en van de procedure die zal worden gevolgd. Het betreft hier een geautomatiseerd aangiftesysteem met een voorafgaande summiere aangifte, vergelijkbaar met het Belgische PLDA-systeem. Het “Pedimento” wordt dan door de douane gevalideerd. Vervolgens betaalt de douaneagent alle heffingen en belastingen voor rekening van de importeur. Als dat gebeurd is, biedt de douaneagent het “Pedimento” aan bij de douane die een documentaire controle uitvoert en – op basis van een risico-analyse eventueel – een goederenverificatie doet. Daarna kunnen de goederen definitief vrij worden gegeven. Volgens de informatie van de Mexicaanse douane werd in 2006 85.3% van de invoertransacties verder geverifieerd. In 12,9 % van de gevallen was er een enige verificatie en in 1,8% van de gevallen een
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
15
tweede (controle)verificatie. Volgens de Mexicaanse douane neemt een fysieke controle gemiddeld vier uren in beslag. Als geen fysieke inspectie nodig wordt geacht, worden de goederen onmiddellijk vrijgegeven. Via de volgende geselecteerd: −
organisaties
kan
een
douaneagent
worden
« Confederación de Asociaciones de Agentes Aduanales de la República Mexicana (CAAAREM) » Tel.: 01(55) 33 00 75 00 - www.caaarem.org.mx
−
“Confederación Latinoamericana de Agentes Aduanales A.C. (CLAA)” Tel.: 01 (55) 55 45 17 86 - www.claa.org.mx.
Als de goederen niet onmiddellijk een definitieve douanebestemming krijgen, kunnen zij worden opgeslagen in een douane-entrepot in afwachting van een definitieve regeling. Indien de goederen vervolgens niet binnen 2 maanden een bestemming krijgen, vervallen zij ten voordele van de douane (art. 29 Douanewet).
16
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
17
18
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Vertaling
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
19
20
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
21
▪ Douanewaarde Sedert 1995 hanteert Mexico voor het vaststellen van de douanewaarde de principes van de "Customs Valuation Agreement" van GATT/WTO www.wto.org/english/docs_e/legal_e/20-val_01_e.htm - art. 64 Douanewet. De Mexicaanse regels voor het vaststellen van de douanewaarde lopen dan ook min of meer gelijk met die welke in de Europese Unie gehanteerd worden. De douanewaarde bij invoer is dus – als de invoer in het kader van een koopovereenkomst plaats vindt – gebaseerd op de transactiewaarde van de goederen. In de praktijk zou deze methode in meer dan 90% van de gevallen gebruikt worden. Voor invoer uit NAFTA wordt hierbij de FOB-waarde gehanteerd maar bij invoer uit een land buiten NAFTA worden de kosten en uitgaven toegevoegd om de goederen tot op hun plaats van aankomst in Mexico te brengen (= CIF/CIP border value). Zoals gezegd moet de importeur ten behoeve van de douane in toepassing van Art. 59, III van de “Ley Aduanera” een verklaring (“Manifestacion de Valor”) opstellen waarin de opgave van de douanewaarde wordt toegelicht. Dit document moet de douaneagent desgevraagd aan de douane kunnen voorleggen.
22
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Sedert 1994 kent Mexico een mechanisme van “estimated prices” (referentieprijzen) voor een aantal goederen (textiel, schoeisel, voedingswaren, dranken, chemische producten, hout- en papierwaren, elektronica, voertuigen) om onderfacturatie tegen te gaan. In totaal vallen meer dan 300 tarieflijnen onder deze regeling. Tot 2008 moest de importeur onder dit systeem, in afwachting van een uitgebreide controle van de douanewaarde, voor een periode van tenminste 6 maanden een cashborg storten wanneer de opgegeven douanewaarde lager was dan de waarde volgens de schattingen van het Ministerie van Financiën (“Secretaría de Hacienda y Crédito Público”). De borg werd berekend op het verschil tussen de invoerrechten (inclusief antidumping rechten en compenserende heffingen) die werden betaald en die hadden moeten betaald zijn op de geschatte waarde. Dit mechanisme werd in april 2008 opgeheven en sedertdien kan opnieuw met een gewone borgstelling worden gewerkt.
▪ Invoerrechten Mexico hanteert sedert 2002 voor de indeling van de goederen de « Clasificación arancelaria de la Ley de los Impuestos Generales de Importación y de Exportación (LIGIE) », bestaande uit 8 posities. Deze goederennomenclatuur (« Tarifa de la Ley de Impuestos Generales de Importacion y de Exportacion – TIGIE ») volgt wat de
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
23
eerste 6 cijfers van de code betreft het geharmoniseerd systeem (« Sistema Armonizado de Codificación y Designación de Mercancías » – Harmonised Commodity Description and Coding System - HS) van de Wereld Douaneorganisatie. Vanaf de 7de positie kan het TIGIE-tarief verschillen van de TARIC-code (Intrastatcode) die in de Europese Unie gehanteerd wordt. OPGELET: vermeld op uw exportfacturen naar Mexico steeds de correcte tariefcode van de geleverde goederen. Informeer daarom bij uw klant steeds of u naast de TARIC-code (voor de uitvoeraangifte uit de EU) ook, met het oog op de inklaring in Mexico, de TIGIE-code moet vermelden. Het Mexicaanse douanetarief kan worden geconsulteerd op de website van het « Tarifa de la Ley de Impuestos Generales de Importacion y de Exportacion » www.siicex-caaarem.org.mx/ of via de website van het Mexicaanse Ministerie van Economische Zaken (« Secretaria de Economia »): www.economia.gob.mx/?P=955, via het « Sistema De Informaciones De Comercio Exterior » (Aranceles vigentes - Aranceles vigentes para un item arancelario nacional) op de website van ALADI (« Asociación Latinoamericana de Integración »): en via APEC-Tariff: http://nt5000.aladi.org/siiarancelesesp/ www.apectariff.org/tdb.cgi/ff3235313438/apeccgi.cgi?MX. Het tarief bestaat bijna uitsluitend uit waarderechten (ad valorem”). Slechts in een kleine minderheid van de gevallen (0,7% van de tarieflijnen) gelden specifieke rechten (15 lijnen) of gecombineerde rechten (45 lijnen). Het betreft hier vooral landbouwproducten (suiker, meld, chocolade). Voor seizoensgebonden producten (sojabonen, zonnebloemzaden, …) gelden variabele rechten. Mexico hanteert het WTO-derdelandstarief als basistarief voor al zijn importen. Ook uit landen die nog niet tot WTO zijn toegetreden. In 2007 bedroeg het “eenvoudige gemiddelde MFN tarief” 11,2 %. Dat is aanmerkelijk minder dan in 2001 (16,5 %). De scherpste tariefdalingen werden genoteerd voor industriële producten waarvoor het gemiddelde van 15,6% in 2001 terugviel tot 9,9% in 2007. Voor landbouwproducten blijven de tarieven op een hoog niveau: 23% in 2007 tegen 24,9% in 2001 1 . Het Mexicaanse tarief (TIGIE) telt in totaal wel 88 aanslagvoeten tussen 0 en wel 254%. Het meest voorkomende tarief is 7%. Dat is op bijna 1/3 van de tarieflijnen van toepassing. Voor 27% van de tarieflijnen geldt een aanslagvoet van 10%, gevolgd door 0% (18% van de tarieflijnen) en 20% (15% van de tarieflijnen). In 2007 werd voor 2.447 tarieflijnen (20,5% van het totaal) een invoerrecht van meer dan 15% geheven en voor 56 landbouwproducten overschreden de toegepaste tarieven 100%. Europese exporteurs van industriële goederen zullen in toepassing van het vrijhandelsakkoord met Mexico meestal geen invoerrechten
1 Trade Policy Review - Mexico (WT/TPR/S/195/Rev.1 dd. 02/05/2008); deze cijfers verschillen aanzienlijk van die, vermeld in de publicatie World Development Indicators 2008, World Bank, 2008, p.341. Volgens deze publicatie bedroeg het gewogen gemiddelde tarief van de rechten bij invoer (weighted mean tariff) in Mexico in 2006 2,4%; het gewone gemiddelde (simple mean tariff) 8,0%. Voor zgn. ‘primaire producten’ bedroegen deze gemiddelden in 2006 respectievelijk 1,4 en 7,3%. Voor fabrikaten (‘manufactured products’) 1,9 en 4,0%.
24
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
betalen. Zij kunnen de bij invoer in Mexico toepasselijke rechten ook opzoeken via de MarketAccess Database van de Europese Commissie (http://mkaccdb.eu.int/). Procedure Voor de invoerrechten, ga naar « Applied Tariffs Database »: −
selecteer « Mexico »
−
voer vervolgens de eerste 4 (of 6) cijfers van het douanetarief of een goederenomschrijving in het Engels in en door de zoekfunctie aan te klikken verschijnen (na een copyright notice) de invoerrechten; onder de hoofding « MFN » vindt u het derdelandstarief dat voor EU-goederen van toepassing is;
−
als u vervolgens de tariefcode van het product aanklikt, krijgt u de bijkomende rechten (BTW, statistische heffing, accijnzen, …).
Aangezien de MarketAccess Database enkel via een Europese server kan worden geconsulteerd en uitsluitend het MFN-tarief meedeelt, is het aangewezen om het Mexicaanse tarief rechtstreeks te consulteren wanneer goederen die geen EU-oorsprong hebben worden geleverd. In toepassing van de vrijhandelsakkoorden die Mexico heeft afgesloten (zie hoger) kan ook bij invoer uit andere landen op overlegging van het vereiste certificaat van oorsprong en een bewijs van rechtstreeks vervoer namelijk soms tariefverlaging bekomen worden.
▪ Oorsprong Bij de uitvoer vanuit de EU naar Mexico is het normaal gezien de bedoeling gebruik te maken van het vrijhandelsakkoord dat de EU en Mexico hebben afgesloten. Dit verdrag bepaalt dat bij invoer in Mexico verminderde invoerrechten gelden: voor producten die volgens de criteria van het akkoord « Europees » zijn − −
op voorwaarde dat de zending vergezeld gaat van het door het akkoord voorgeschreven bewijs van oorsprong en op voorwaarde dat de goederen rechtstreeks van de EU naar Mexico reizen.
Op http://ec.europa.eu/taxation_customs/customs/customs_duties/rules_ origin/preferential/index_en.htm gaat hierover meer uitleg alsook de tekst van de onderscheiden vrijhandelsakkoorden (voor Mexico zie http://ec.europa.eu/taxation_customs/customs/customs_duties/rules_ origin/preferential/article_788_en.htm#mexico). De oorsprong in toepassing van dit vrijhandelsakkoord is “preferentieel”, niet “economisch”, want zij beoogt een tariefverlaging. Deze oorsprong kan alleen EUROPESE oorsprong zijn aangezien het akkoord werd afgesloten tussen de EU (eigenlijk de EG) enerzijds en Mexico anderzijds. Het is dus niet mogelijk om als plaats van oorsprong de individuele lidstaat van oorsprong (bv. Italië) te vermelden.
Oorsprongs-criteria
Of producten in toepassing van het Vrijhandelsakkoord met Mexico de preferentiële Europese oorsprong hebben en dus aanleiding geven tot
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
25
lagere invoerrechten, wordt bepaald door Bijlage III bij het vrijhandelsakkoord met Mexico. Per tariefcode wordt in aanhangsel II bij deze bijlage aangegeven welke transformatie een van buiten de EU ingevoerd product precies moet ondergaan om in toepassing van dit akkoord als product van preferentiële EU-oorsprong te worden beschouwd en bij invoer in Mexico tariefpreferentie te genieten. Deze oorsprongsregels verschillen van die welke de oorsprong in toepassing van het Communautair Douanewetboek bepalen en die gebruikt worden om bij de Kamer van Koophandel een certificaat van oorsprong te bekomen. Het certificaat van de Kamer van Koophandel geeft namelijk - in tegenstelling tot de EUR1 die door de douane wordt geviseerd en de oorsprongsverklaring op factuur - geen recht op tariefverlaging, wordt niet in het kader van een vrijhandelsakkoord gebruikt en gebruik je bijvoorbeeld bij uitvoer naar de USA (waarmee de EU geen vrijhandelsakkoord heeft). Op http://exporthelp.europa.eu/thdapp/rulesoo/inputform.jsp?languageId =EN kan men per verdrag (“select a regime”) en per tariefcode (“enter a product code”) heel eenvoudig nagaan welke bewerkingen ingevoerde producten moeten ondergaan om preferentiële oorsprong in de zin van het geselecteerde verdrag te bekomen. Bewijs van oorsprong
Het vrijhandelsakkoord met Mexico bepaalt ook op welke manier de oorsprong moet worden aangetoond. Dit wordt ook toegelicht op http://exporthelp.europa.eu/hdlinks/fta_mex.cfm?languageId=EN.
EUR 1
In principe gebruik je hiervoor een EUR1 (geen EUR MED!) die de douane moet viseren. Je kan hiervoor dus geen certificaat van de Kamer van koophandel gebruiken.
26
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Factuur-verklaring
Exporteurs die beschikken over een vergunning 'toegelaten exporteur' en exporteurs die kleine zendingen (minder dan 6.000 EUR) doen, kunnen in toepassing van art. 20 van Bijlage III in plaats van dit formulier echter een bijzondere oorsprongsvermelding aanbrengen op hun factuur. Hoe die vermelding moet worden geformuleerd, wordt bepaald in Aanhangsel IV bij Bijlage III. Als de factuurvermelding deze formaliteiten niet volgt, is zij niet geldig en zal de tariefverlaging bij invoer geweigerd worden. Deze vermelding verwijst niet naar de lidstaat van oorsprong maar naar de Europese Gemeenschap (European Community).
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
27
In principe kan deze verklaring in elke taal van de EG op de factuur worden aangebracht, maar veel exporteurs naar Mexico hebben problemen ondervonden wanneer deze verklaring niet (eveneens) in de Spaanse taal was aangebracht.
Leveranciersverklaring
Ook met het oog op de bewijsvoering dat geen valse oorsprongsverklaringen worden afgelegd, voorziet het akkoord in een bijzondere procedure. De exporteur kan namelijk aan zijn leverancier een “leveranciersverklaring” vragen waarin deze verklaart dat de goederen die hij levert voldoen aan de vereisten inzake preferentiële oorsprong, opgelegd door een welbepaald vrijhandelsakkoord (i.c. met Mexico). Deze verklaring kan de exporteur dan aan de douane voorleggen als bewijs van de preferentiële oorprong van de goederen die hij uitvoert (maar niet zelf heeft vervaardigd) en zo weet de douane waar zij moet zoeken om de oorsprongsverklaring te controleren op zijn waarheid. Ook voor de tariefpreferenties in het kader van de andere vrijhandelsakkoorden die Mexico heeft afgesloten (NAFTA, …), moeten gedetailleerde oorsprongscriteria worden nageleefd en moet het overeenstemmende oorsprongscertificaat worden gebruikt. In het kader van NAFTA kan dit certificaat voor leveringen met een geringe waarde (1.000 USD wat Mexico betreft) eveneens worden vervangen door een oorsprongsverklaring op factuur.
28
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
▪ Bijkomende heffingen Bovenop de verschuldigde invoerrechten, worden bij invoer in Mexico de volgende bijkomende heffingen toegepast: Douanebehandelingstaks
Bij inklaring is een douanebehandelingstaks (“Derecho Tramite Aduanal – DTA”) van 0,8% van de douanewaarde verschuldigd (art. 49 “Ley Federal de Derechos”). Bij invoer uit de EU, EVA en Israël onder begeleiding van een EUR 1 wordt een forfaitair bedrag van 202 MXN (het minimum DTA-bedrag) geheven. Goederen uit andere vrijhandelspartners (Canada, Chili, Colombia, Costa Rica, El Salvador, Guatemala, Honduras, de Verenigde Staten en Venezuela) zijn vrijgesteld van DTA. Dat is ook het geval voor leveringen aan o.m. IMMEX-firma’s. Bij tijdelijke invoer van bepaalde uitrustingsgoederen in het kader van bepaalde promotieprogramma’s bedraagt het tarief 1,76%. Ook bij uitvoer wordt de DTA toegepast.
Opslagretributie
In toepassing van art. 46 van de “Ley Federal de Derechos” is bij opslag van goederen in een douane-entrepot een “Derecho de Almacenaje” (opslagretributie) verschuldigd. Gedurende de eerste twee kalenderdagen wordt geen retributie gevraagd als het opslag in een entrepot voor wegverkeer en luchtvracht betreft. Voor maritieme zendingen zijn er 5 “vrije dagen”.
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
29
Het tarief wordt bepaald door art. 42 van de “Ley Federal de Derechos” en hangt af van het volume, eventuele speciale opslagvoorzieningen, de aard van de goederen (explosieven, ontvlambare of vervuilende goederen), enz. BTW
Op de douanewaarde, verhoogd met invoerrechten en DTA is invoerBTW verschuldigd. Het standaard BTW-tarief (“Impuesto al Valor Agregado - IVA”) bedraagt 15 %. Voor (roerende) goederen bestemd voor de “Border region” geldt een verlaagd BTW-tarief van 10 %. Het betreft hier leveringen in een zone tot 20 km. ten zuiden van de grens met de USA. Basisvoedingsmiddelen, sommige landbouwmachines en bestrijdingsmiddelen voor de landbouw zijn vrijgesteld van BTW.
Accijnzen
Voor een aantal specifieke producten geldt een aanvullende verbruiksbelasting, de “Impuesto especial sobre producción y servicios – IEPS”. IEPS is zowel op binnenlandse als op ingevoerde producten verschuldigd en het tarief bedraagt tussen 20 en 110%. IEPS wordt o.m. geheven op −
alcoholische dranken (tussen 25 en 50%);
−
alcohol, gedenatureerde honing (50%);
−
tabakswaren (tussen 20,9 en 110%);
−
petroleumproducten (tarieven wijzigen maandelijks).
alcohol
en
niet-kristalliseerbare
Eind 2006 werd de IEPS op bepaalde softdrinks (tarief 20%) ingetrokken. Enkel uitvoer van accijnsproducten door ondernemingen die in het “Padron de Exportadores Sectorial” geregistreerd zijn, is vrij van accijnzen. Autotaks
Bij de verkoop van nieuwe voertuigen is een “Impuesto sobre Automóviles Nuevos – ISAN” verschuldigd. De ISAN is zowel op Mexicaanse als op ingevoerde voertuigen van toepassing. Het tarief wordt bepaald volgens de prijsklasse van het voertuig en bestaat uit enerzijds een vast bedrag dat van 0 MXN tot 18.500 MXN en anderzijds een percentagerecht tussen 2 en 17%. Bij de invoer van nieuwe voertuigen, wordt ISAN berekend op de douanewaarde, verhoogd met de invoerrechten en de eventuele andere invoerheffingen, met uitzondering van de BTW. Beneden een bepaalde drempel wordt geen ISAN geheven.
Antidumping-rechten
30
De “Ley de Comercio Exterior” van 27 juli 1993 regelt de antidumpingprocedures. Antidumpingrechten kunnen worden ingesteld als de factuurwaarde van een product bij invoer in Mexico lager ligt dan de normale marktwaarde in het land van oorsprong. Vooral producten uit China en andere Aziatische landen worden geviseerd. Op de website van de WTO kunnen alle antidumpingmaatregelen die Mexico heeft getroffen worden nagelezen www.wto.org/english/tratop_e/adp_e/adp_e.htm
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Momenteel zijn er geen tegen Belgische bedrijven. De goederen worden pas vrijgegeven nadat alle rechten bij invoer voldaan zijn (of geborgd werden).
▪ Vrijstellingen De Mexicaanse overheid heeft een lange traditie van tariefvrijstelling voor importeurs van grondstoffen en halffabrikaten die hun productie na veredeling opnieuw uitvoeren. Momenteel wordt hiertoe meestal gebruik gemaakt van het IMMEX-programma (“Industría Manufacturera, Maquiladora y de servicios de Exportación”) dat de oude Maquila en Pitex-programma’s eind 2006 is opgevolgd www.economia.gob.mx/?P=immex. Ook binnen bepaalde sectorale programma’s ter bevordering van investeringen, kunnen vrijstellingen van invoerrechten worden toegestaan www.economia.gob.mx/?P=743 . Daarnaast gelden vrijstellingen voor bagage van toeristen www.aduanas.sat.gob.mx/aduana_mexico/2008/pasajeros/139_11065 .html; goederen voor diplomatieke vertegenwoordigingen www.aduanas.sat.gob.mx/aduana_mexico/2008/tramites/140_10429. html; verhuisboedels, … deze vrijstellingen worden opgesomd in art. 61 van de douanewet. Meer info: www.aduanas.sat.gob.mx/aduana_mexico/2008/pasajeros/139_10071 .html
▪ Tijdelijke invoer Tijdelijke invoer betreft goederen die na hun tijdelijk verblijf in Mexico in ongewijzigde staat opnieuw worden uitgevoerd. Deze situatie verschilt van grondstoffen en halffabrikaten die in Mexico worden ingevoerd om na bewerking of transformatie opnieuw te worden uitgevoerd. In dit laatste geval hebben we te maken met veredelingsverkeer (active customs processing) waarvoor doorgaans gebruik wordt gemaakt van het IMMEX-programma (zie hoger). Mexico is niet toegetreden tot de ATA-conventie (Admission Temporaire/Temporary Admission) en de tijdelijke invoer in Mexico kan dus niet via een ATA-carnet worden geregeld. De tijdelijke invoer moet daarom ter plaatse geregeld worden en net zoals bij een “normale” invoer, moet hierbij, wanneer de douanewaarde meer dan 1.000 USD bedraagt, een douaneagent worden aangesteld. Het is niet nodig om zich te laten registreren in het “Registro Federal de Contribuyentes” bij de “Servicio de Administracion Tributaria”. Aangezien de voorwaarden voor tijdelijke invoer in Mexico zeer complex zijn, is het aangewezen om vooraf contact op te nemen met de importeur en/of diens douaneagent en na te gaan welke procedure best gevolgd wordt Tijdelijke invoer in Mexico is mogelijk voor een periode tot 3 maanden voor voertuigen, 6 maanden voor stalen en monsters en 1 jaar voor tentoonstellingsmateriaal. In bijzondere gevallen kunnen afwijkingen worden toegestaan. Deze termijn kan verlengd worden met dezelfde termijn. Er moet een borg worden betaald ter hoogte van de invoerrechten bij definitieve invoer. Dit bedrag wordt terugbetaald als het product
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
31
Mexico weer verlaat volgens de gestelde voorwaarden (binnen de gestelde termijn en ongewijzigd). Verder moeten de 'normaal' benodigde documenten worden voorgelegd. Ook moet worden voldaan aan eventueel geldende Mexicaanse producteisen, “Normas Oficiales Mexicanas - NOM's”. Gereedschappen en materiaal die nodig zijn bij de uitvoering van werken in Mexico, vallen onder de werkvergunning die buitenlanders, als zij dergelijke werken gaan uitvoeren, moeten aanvragen. Meer informatie: www.aduanas.sat.gob.mx/aduana_mexico/2008/importando_exportan do/142_10123.html
▪ Stalen en monsters Mexico past de “International Convention to Facilitate the Importation Material” of Commercial Samples and Advertising (http://untreaty.un.org/sample/EnglishInternetBible/partI/chapterXI/s ubchapA/treaty5.asp) niet toe. Stalen zonder handelswaarde of met een CIF-waarde beneden 300 USD kunnen vrij van rechten in Mexico worden binnengebracht in de bagage van handelsreizigers. Voor postzendingen wordt een franchise van 75 USD gehanteerd. Wanneer de stalen wel een handelswaarde hebben en geen gebruik wordt gemaakt van het douaneregime “tijdelijke invoer”, moeten de normaal geldende invoerrechten worden betaald. Monsterzendingen moeten vergezeld gaan van dezelfde documenten die gelden voor normale handelszendingen. Op de (pro forma) factuur moet de werkelijke waarde “for customs purposes only” worden vermeld. Monsters moeten als zodanig aangemerkt en geëtiketteerd worden. Voor de invoer van stalen en monsters in het kader van deelneming aan internationale beurzen, wordt best vooraf contact genomen met de organisator van de beurs. Die zal meestal doorverwijzen naar een expediteur die de nodige formaliteiten en eventuele vrijstellingen zal organiseren.
32
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
1.3. Documenten nij invoer in Mexico Welke documenten bij de invoer- of uitvoeraangifte moeten worden gevoegd, wordt vastgesteld in art. 36 van de Mexicaanse Douanewet. Informatie over de documenten die bij inklaring in Mexico moeten worden voorgelegd vindt men op de “Market Access Database” van de Europese Commissie (http://mkaccdb.eu.int/). Voor de invoerformaliteiten gaat u naar “Exporters Guide to Import Formalities” −
selecteer het betrokken land (Mexico),
−
voer vervolgens de eerste 4 (of 6) cijfers van het douanetarief of een goederenomschrijving in het Engels in en dan krijgt men een lijst met de nodige documenten
−
door op het betrokken document te klikken, krijgt men informatie over dat document (hoe aanvragen, eventueel een model ...).
Vraag aan de Mexicaanse importeur (agent, distributeur of jointventure partner) tijdig de nodige instructies aangaande de documentaire verplichtingen (B/L, factuurvermeldingen, shipping list, contract, invoervergunning, inspectiecertificaat …).
L/C - instructies Vaak is het echter pas wanneer de kredietbrief (L/C) wordt geopend, dat de koper aanduidt welke documenten hij precies nodig heeft. Het is daarom niet alleen belangrijk om steeds de overeenstemming van de kredietbrief met de contractuele afspraken te controleren. Nog belangrijker is het om vooraf, al tijdens de contractuele onderhandelingen, aan de koper duidelijke instructies te geven aangaande de documenten die men in het kader van het documentair krediet wil meedelen. Op die manier kunnen amenderingen van de kredietbrief vermeden worden en spaart men heel wat kosten en tijd uit. Dit kan door de koper een ontwerp van de kredietbrief te bezorgen of door tijdens de onderhandelingen als volgt instructies te geven:
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
33
34
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
▪ Handelsfactuur – “Factura Comercial” ♦ Ley Aduanera art. 36, I a) « La factura comercial que reúna los requisitos y datos que mediante reglas establezca la Secretaría, cuando el valor en aduana de las mercancías se determine conforme al valor de transacción y el valor de dichas mercancías exceda de la cantidad que establezcan dichas reglas. » Een factuur heeft tal van functies. Op privaatrechtelijk vlak bevestigt zij het bestaan van een schuld in geld van de geadresseerde (de klant/debiteur) ten voordele van de afzender van de factuur (de leverancier/schuldeiser) en van de modaliteiten ervan (betalingstermijn, munt …). Daarnaast is de factuur een uitnodiging aan de geadresseerde om zijn schuld te betalen en vormt zij een beschrijving van een overeenkomst. Zo geldt de factuur dus ook, allereerst tegen de leverancier die de factuur heeft uitgereikt, als het bewijs van de overeenkomst. De factuur is echter veel meer dan dat. Een factuur kan ook een kredietfunctie hebben (bijvoorbeeld omdat zij het mogelijk maakt de gefactureerde schuldvordering over te dragen of in pand te geven) en zij vormt het centrale document in het BTW-gebeuren (informatie over de toepasselijke BTW-regeling, controledocument en basis voor de uitoefening van recht op aftrek door de afnemer). Zij vormt voor de transportverzekeraar een beschrijving van de aard en waarde van de goederen, enz. In de internationale handel komen daar nog tal van functies bij en afhankelijk van het doel waarvoor men de factuur concreet wil gebruiken, zal de factuur bepaalde bijkomende vermeldingen moeten bevatten. Factuur als document ter ondersteuning van de invoeraangifte in Mexico
De exportfactuur is het basisdocument voor de uitvoeraangifte (uit de EU) en de invoeraangifte (in Mexico). Zij bezorgt de douane en alle andere partijen die bij de douaneformaliteiten betrokken zijn (douaneagent …) de elementen voor het vaststellen van het goederentarief, voor het bepalen van de douanewaarde, voor de toepassing van de handelspolitieke maatregelen (vergunningen, contingenten ...) en voor het verzamelen van de statistische informatie. Daarom is het belangrijk dat de exportfactuur niet alleen aan de voorschriften die gelden in het land van de exporteur voldoet – in België moet zij als uitgaande factuur kunnen worden verwerkt – maar in de mate van het mogelijke ook alle gegevens bevat die de importeur nodig heeft om de invoeraangifte in Mexico te kunnen invullen. De factuur wordt, om in Mexico als document ter ondersteuning van de invoeraangifte te kunnen worden gebruikt, best minstens in drie exemplaren (één origineel met de vermelding “Original Invoice” en 2 duplicaten) en (ook) in het Spaans opgemaakt. Als de factuur niet in het Spaans is opgesteld, kan de Mexicaanse douane een officiële (gelegaliseerde) vertaling opleggen.
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
35
Origineel en duplicaten moeten met de hand in inkt worden ondertekend. Als de factuur meerdere pagina’s beslaat moet in principe alleen de laatste pagina ondertekend worden. Naam en functie van de persoon die de factuur ondertekent (‘waarmerkt’) moet bij de handtekening worden vermeld. Als een expediteur of rederij de documenten opstelt moet worden vermeld dat de ondertekening geschiedt in opdracht van de exporteur en in welke hoedanigheid de ondertekenaar dit doet. Het factuurmodel zelf (layout, …) is vrij. De factuur moet voorts de gewone gegevens bevatten: −
datum en nummer;
−
identiteit (naam + adres) partijen (afzender/shipper, koper/buyer, geadresseerde/consignee), van de expediteur en van de Mexicaanse douaneagent (notify party);
−
betalings- (eventueel nummer van de L/C) en leveringsconditie onder verwijzing naar de Incoterm;
−
nauwkeurige goederenbeschrijving (in woorden, in het Spaans en HS-nummer, merk, oorsprong, bruto- en nettogewicht), aantal colli met merken en nummer;
−
land van oorsprong (‘pais de origen’) – traditioneel moet het specifieke land van oorsprong worden vermeld (zie verder);
−
datum en plaats binnenkomst;
−
transportwijze (naam en adres/vlag van de zeevervoerder (envio maritimo) – bij luchtvracht de vermelding “envio aerea” – koerier – “envio postal”);
−
FOB-waarde en elementen voor het berekenen van de CIFwaarde ;
−
eenheidsprijzen en totaal (bedragen moeten in deviezen worden uitgedrukt);
−
onderaan de factuur moet het totale aantal colli, de totale FOB-waarde, de gebruikte wisselkoers en de oosprong worden bevestigd.
of
haven
van
uitvoer
(herkomst)
en
Op de factuur wordt best, boven de handtekening, een authenticiteitsclausule aangebracht. De volgende formule kan hiervoor gebruikt worden: “Declaramos bajo juramento que todos los precios indicados en esta factura son los mismos que rigen en el mercado del lugar de su compra.” De handelsfactuur moet niet door derden worden geviseerd (Kamer van Koophandel) of gelegaliseerd (Ambassade).
36
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
37
Documentair krediet
De factuur is verder het « document de référence » voor het opstellen van de transportdocumenten, de verzekeringscertificaten, de uitvoering van het documentair krediet ... In het kader van de betalingscondities (L/C) kunnen dan ook bijzondere factuurvermeldingen noodzakelijk zijn. Om het goed functioneren van het documentair krediet te garanderen, moet de verkoper (en zijn bank) er bij het opstellen van de facturen met name op toezien dat: − − − − −
− −
− − − − −
−
de factuur werd uitgereikt door de begunstigde van het documentair krediet, diegene dus voor wie de betaling onder L/C bestemd is; de factuur werd gericht aan de aanvrager van het documentair krediet (de koper), tenzij het L/C zelf anders bepaalt ; de factuur niet “pro-forma” of “provisional” wordt genoemd; de factuur de goederen omschrijft in overeenstemming met de goederenomschrijving die het L/C gebruikt op de factuur geen bijkomende elementen ter beschrijving van de goederen worden opgenomen die vragen zouden kunnen doen rijzen aangaande de hoedanigheid of de waarde van de goederen; de goederenspecificaties, prijs en betalingsvoorwaarden op de factuur letterlijk overeenstemmen met die van het L/C ; iedere andere informatie (merken, nummering, transportinformatie ...) op de factuur overeenstemt met de informatie op de andere begeleidende documenten (paklijst, transportdocumenten ...) ; de facturatiemunt overeenkomt met die van de wissel onder het L/C ; het totale factuurbedrag het beschikbare bedrag van het documentair krediet niet overschrijdt; de factuur de hele levering betreft die door het L/C gedekt wordt (tenzij deelleveringen toegelaten zijn); de factuur, indien zo vereist in het L/C, ondertekend, geviseerd, gelegaliseerd, consulair gelegaliseerd ... is; de informatie op de factuur aangaande transport, verpakking, gewicht, vrachtkosten en andere kosten van transport, behandeling en opslag ... overeenstemt met de gegevens die op andere documenten vermeld worden; het correcte aantal originelen, duplicaten en/of kopieën van de factuur wordt uitgereikt.
Voor nadere details kan men de “International Standard Banking Practice for the Examination of Documents under Documentary Credits” (2007 Revision for UCP 600, ICC Publication n° 681, 88p.) consulteren. Merk op: Als voor de betaling met een documentair krediet wordt gewerkt of met een documentair incasso, worden de factuur en de andere handelsdocumenten niet rechtstreeks naar de klant verstuurd maar via de bank. Dat betekent dat, in de mate dat bepaalde documenten de goederen moeten vergezellen, extra exemplaren moeten worden uitgereikt. In dit geval hebben de bepalingen van de L/C of de documentaire instructies vanuit het standpunt van de verkoper overigens VOORRANG op de geldende administratieve bepalingen. Voor een exporteur is het namelijk belangrijker dat de geleverde
38
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
goederen betaald worden, dan dat zij in het land van bestemming kunnen worden ingevoerd.
▪ Proformafactuur Een proformafactuur wordt vaak gevraagd voor de financiering (opening L/C), voor de aanvraag van een invoervergunning of wanneer een voorschot of voorafbetaling wordt gevraagd. Vaak geldt zij als orderconfirmatie en zij wordt doorgaans, zoals de factuur, ondertekend en van een firmazegel voorzien. Kan ook worden gebruikt bij tijdelijke invoer, leveringen zonder betaling... Voor de proformafactuur gelden geen bijzondere vormvoorschriften maar vermeldt best het doel waarvoor zij werd uitgereikt: ”Declaro bajo juramento que la presente factura comercial será utilizada para … 2 ”. Zorg er, zeker wanneer de proforma wordt gebruikt in het kader van een L/C, wel voor dat de uiteindelijke factuur naar het evenbeeld van de proforma kan worden opgesteld. Legalisatie is niet vereist; vraag de importeur hoeveel exemplaren nodig zijn.
Paklijst – “Lista de Empaque” Is de gedetailleerde lijst van de verscheepte goederen met o.m. de hoeveelheden, het aantal eenheden, afmetingen, bruto- en nettogewicht. Een paklijst vereenvoudigt de douaneverificatie en – tenzij uiteraard bij bulkleveringen – is het daarom aangewezen steeds een paklijst op te maken die de inhoud van ieder collo beschrijft. Voor colli/containers met dezelfde inhoud volstaat één beschrijving op de paklijst. De paklijst wordt best in het Spaans opgesteld (het origineel mag in het Engels, Frans, Duits of Italiaans maar dan kan legalisatie van de vertaling gevraagd worden). Vermeldingen (volg instructies klant): per collo merken, nummers, netto- en brutogewicht, de uitwendige afmetingen en de inhoud. De gegevens op de paklijst moeten exact overeenkomen met die van de vrachtbrief. De paklijst is onderworpen.
niet
aan
bijzondere
vormvereisten
of
legalisatie
Certificaat van oorsprong – “Certificado de Origen” ♦ Ley Aduanera art. 36, I d) « El documento con base en el cual se determine la procedencia y el origen de las mercancías para efectos de la aplicación de preferencias arancelarias, cuotas compensatorias, cupos, marcado de país de origen y otras medidas que al efecto se establezcan, de conformidad con las disposiciones aplicables. » Een certificaat van oorsprong moet in de volgende gevallen kunnen
2
'Ik verklaar onder ede dat deze factuur gebruikt zal worden voor ….’
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
39
worden voorgelegd: −
bij invoer van goederen die aan handelspolitieke maatregelen onderworpen zijn (anti-dumping, quota …; bv. textiel, schoenen, tal van chemische producten, staal, speelgoed, …); voor nadere informatie, zie www.economia.gob.mx/?P=781;
−
wanneer de importeur in toepassing van een vrijhandelsakkoord aanspraak maakt op de toepassing van een preferentieel invoerrecht (www.economia.gob.mx/?P=786).
De importeur of de bank kunnen er eveneens om vragen (bv. met het oog op wederuitvoer, om commerciële redenen…). In het eerste geval moet een “economisch” certificaat van oorsprong (in België wordt dit in principe uitgereikt door de Kamer van Koophandel (VOKA) van de exporteur) worden overgelegd. In het tweede geval het “preferentiële” certificaat van oorsprong, voorgeschreven door het toepasselijke vrijhandelsakkoord (voor de EU: EUR 1) Economische oorsprong
Bij invoer van confectie, textiel en schoeisel moet een bijzonder certificaat van oorsprong (“Certificado de País de Origen – CPO” ook genoemd ”ANEXO III of Certificado Duro”) worden gebruikt. Het model kan elektronisch
[email protected].
worden
aangevraagd
op
In de lente van 2008 werd een versoepeling aangekondigd in die zin dat het certificaat niet meer vooraf in het land van oorsprong moest worden geviseerd (vak 11). Voortaan zou het certificaat ter gelegenheid van de invoeraangifte door de importeur zelf kunnen worden aangemaakt. Enkel wanneer de producten uit bepaalde landen werden ingevoerd (China, Hong Kong, Indonesië, Bangladesh, India, …) zou het certificaat consulair nog steeds bij verzending moeten worden opgemaakt en consulair gelegaliseerd worden. Voorlopig is er geen bevestiging van de inwerkingtreding van deze maatregel. Vraag daarom hierover instructies aan de importeur. Het certificaat is nodig om te ontsnappen aan antidumpingrechten en compenserende maatregelen.
40
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
In het kader van deze regelgeving kan als land van oorsprong de vermelding “European Community - Comunidad Europea” NIET worden gehanteerd. Het individuele land van oorsprong moet worden vermeld. Buiten deze specifieke gevallen volstaat in principe een “economisch” certificaat van oorsprong, uitgereikt door de Kamer van Koophandel (VOKA).
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
41
Preferentiële oorsprong
Wanneer in toepassing van het zgn. partnerschapsakkoord met Mexico (“Overeenkomst inzake economisch partnerschap, politieke coördinatie en samenwerking tussen de Europese Gemeenschap en haar lidstaten, enerzijds, en de Verenigde Mexicaanse Staten”) een tariefpreferentie wordt gevraagd, moet in principe een EUR1 (geen EUR MED!), geviseerd door de (Belgische) douane kunnen worden voorgelegd. Exporteurs die beschikken over een vergunning en exporteurs die kleine zendingen (minder kunnen zoals gezegd in plaats van een EUR bijzondere oorsprongsvermelding aanbrengen hoger).
'toegelaten exporteur' dan 6.000 €) doen, 1 te gebruiken, een op hun factuur (zie
In principe kan deze verklaring in elke taal van de EG op de factuur worden aangebracht, maar veel exporteurs naar Mexico hebben problemen ondervonden wanneer deze verklaring niet (eveneens) in de Spaanse taal was aangebracht.
▪ Vrachtbrief
42
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
♦ Ley Aduanera art. 36, I b) « El conocimiento de embarque en tráfico marítimo o guía en tráfico aéreo. » Bij inklaring moet de vrachtbrief (B/L – “Conocimiento de Embarque » voor zeevervoer; AWB - Guía Aérea voor luchtvracht) aan de douane worden voorgelegd. In plaats van de Ocean B/L kunnen ook een Seawaybill, Express B/L, … worden gebruikt maar deze documenten hebben, zoals de AWB, niet het karakter van ‘goederentitel’. Zij kunnen dus niet door endossering worden overgedragen maar laten wel toe dat de koper, zonder in het bezit te zijn van zijn origineel exemplaar van de vrachtbrief, in het bezit van de goederen kan treden. Dat kan een voordeel zijn (geen ‘detention’ bij vertraging in de verzending van de documenten) maar ook een nadeel (bij documentaire incasso’s). Een orderconnossement is toegestaan als op de B/L een notify-adres is vermeld. Vraag aan de scheepvaartlijn instructies voor een correcte endossering van de B/L! Connossementen (bills of lading) worden bij voorkeur in het Spaans opgesteld maar hoeven niet te worden gelegaliseerd. Als het om gevaarlijke goederen gaat, moet een “dangerous goods declaration” de zending vergezellen.
▪ Borgstelling ♦ Ley Aduanera art. 36, I e) « El documento en el que conste la garantía otorgada mediante depósito efectuado en la cuenta aduanera de garantía a que se refiere el artículo 84-A de esta Ley, cuando el valor declarado sea inferior al precio estimado que establezca dicha dependencia. » Deze borgstelling is vereist als de douanewaarde lager is dan de referentieprijzen (zie « Douanewaarde »).
▪ Verzekerings-certificaat Contractueel kan de verkoper zich ertoe verbinden om een transportverzekering af te sluiten. Dat is bijvoorbeeld het geval bij een CIF- of CIP-verkoop.
▪ Meetbrief ♦ Ley Aduanera art. 36, I f) « El certificado de peso o volumen expedido por la empresa certificadora autorizada por la Secretaría mediante reglas, tratándose del despacho de mercancías a granel en aduanas de tráfico marítimo, en los casos que establezca el Reglamento. » Wanneer goederen in bulk via de zee worden geleverd, moet een meetbrief die het gewicht of het volume van de geleverde partij goederen vaststelt bij de aangifte worden gevoegd.
▪ Preshipment Inspectie Certificado de Inspección CDI
Bepaalde goederen uit een aantal Aziatische landen, Oost-Europa, Brazilië, Turkije en de USA zijn onderworpen aan inspectie voor verscheping van de waarde en de tariefcode wanneer hun prijs lager is dan de referentieprijs, vastgesteld in bijlage bij de “Resolution
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
43
determining the mechanism to secure the payment of contributions on goods subject to estimated prices by the Secretaria de Hacienda y Crédito Publico”. De goederen worden opgesomd in art. 10 van het ‘Agreement on Automatic Import Advice’ van 1998. Bij deze goederen werd veel onderfacturatie vastgesteld. In 2001 werden ook een aantal textielproducten aan PSI onderworpen (Bijlage 18 bij de “Miscellaneous Foreign Trade Resolution”). Zendingen met een waarde beneden 1.000 USD zijn vrijgesteld van PSI. Intertek, SGS en BIVAC werden gemandateerd voor de PSI. Concreet moet de importeur de PSI-inspectiefirma een « Solicitud de Inspección (SDI) » bezorgen, samen met de proforma of de bestelbon. De PSI-inspecteur bezorgt de exporteur vervolgens een « Request for Information (RFI) ». Het kenmerk op de RFI moet in de correspondentie met de PSI-firma worden gebruikt. Bij akkoord viseert de inspectiefirma de factuur en reikt zij een « Informe de Verificación » (Verificatierapport) uit waarmee de importeur de goederen kan inklaren. Meer info: -
SGS: www.sgs.com/mexico_data_sheet.pdf
-
ITS: www.intertek-fts.com/programmes/mexico/62751?lang=en
▪ Eventuele vergunningen & attesten ♦ Ley Aduanera art. 36, I c) « Los documentos que comprueben el cumplimiento de las regulaciones y restricciones no arancelarias a la importación, que se hubieran expedido de acuerdo con la Ley de Comercio Exterior, siempre que las mismas se publiquen en arancelaria y de la nomenclatura que les corresponda conforme a la tarifa de la Ley del Impuesto General de Importación. » ♦ Ley Aduanera art. 36, I g) « La información que permita la identificación, análisis y control que señale la Secretaría mediante reglas. »
▪ Legalisatie Sinds 14 augustus 1995 past Mexico het “Verdrag tot afschaffing van de vereiste van legalisatie van buitenlandse openbare akten” (Den Haag, 05/10/1961; Wet van 5 juni 1975, B.S. 7 februari 1976 – Apostille-verdrag) toe. Hierdoor hoeven bepaalde documenten in principe niet meer consulair gelegaliseerd te worden, maar volstaat het om bij de FOD Buitenlandse Zaken www.diplomatie.be/nl/services/legalisation/default.asp een apostille aan te vragen. FOD Buitenlandse Zaken Dienst Legalisatie C2.1
44
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Bezoekadres: Karmelietenstraat 27 Postadres: Karmelietenstraat 15 B - 1000 Brussel
Meer informatie: Ambassade van Mexico Consulaire afdeling, F.D. Rooseveltlaan 94 B - 1050 Brussel Tel.: 02 629 07 77 Fax: 02 646 87 68; 02 644 08 19 E-mail:
[email protected] Web : www.embamex.eu
1.4. Productcertificaten Normalisatie en certificering-algemeen De normalisatie (het opstellen van normen en technische voorschriften) behoort wat Mexico betreft tot de bevoegdheid van de “Direccion General de Normas (DGN)” van het “Secretaria de Economia en www.economia(SECON)”: www.economia.gob.mx/?P=85 noms.gob.mx. Mexico heeft een groot aantal technische voorschriften en kwaliteitsnormen vastgesteld waaraan goederen moeten voldoen. Een aantal van die technische voorschriften hebben een vrijwillig karakter en zijn bedoeld om de kwaliteit van goederen en diensten te verbeteren. Deze normen noemt men “Normas Mexicanas (NMX's)”. Veel van deze technische voorschriften hebben evenwel een verplicht karakter. Deze normen noemt men NOM's (“Normas Oficiales Mexicanas”). Zij gelden zowel voor lokaal geproduceerde goederen als voor importproducten.
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
45
In tegenstelling tot de EU en de USA, waar de overeenstemming met de geldende normen en technische voorschriften (CE, UL, …) voornamelijk op de markt zelf wordt georganiseerd, is het in Mexico in eerste instantie de douane die de overeenstemming met de verplichte normen (NOM’s) controleert. Bij invoer van producten waarvoor deze verplichte normen gelden, moeten de producten dus gekeurd worden teneinde een conformiteitscertificaat te bekomen waaruit blijkt dat de goederen aan de verplichte norm voldoen. Enkel Mexicaanse geaccrediteerde laboratoria kunnen het certificaat van overeenstemming uitreiken en bovendien is het certificaat niet overdraagbaar. Dat betekent dat per importeur een certificaat vereist is. Behalve voor bepaalde producten waarvoor enkel etiketteringsvereisten gelden, moet bij invoer van goederen, onderworpen aan NOM’s, het origineel of een duplicaat van het overeenkomstige NOM-certificaat worden voorgelegd. Om een NOMcertificaat te krijgen moet de importeur monsters naar een geaccrediteerd laboratorium sturen. Na verificatie of het product aan NOM voldoet, verstrekt het bevoegde agentschap of de geaccrediteerde certificatie-entiteit een certificaat in naam van de importeur. Bovendien moet het NOM-kenmerk van overeenstemming en de driecijfer-code die verwijst naar de norm, sedert 11 november 1994 – naar analogie met het CE-keurmerk – op alle goederen die aan een NOM-vereiste onderworpen zijn, worden aangebracht volgens NOMEM-004-SCFI-1994. In het verleden kon enkel de “Direccion General de Normas (DGN”) bij SECON een NOM-certificaat uitreiken maar intussen werden ook enkele private instellingen geaccrediteerd. Bovendien heeft de Mexicaanse overheid samen met enkele particuliere operatoren een non-profit organisatie, genaamd Canacintra, opgericht om bedrijven in dit certificatieproces bij te staan: www.canacintra.org.mx/. De geaccrediteerde particuliere firma’s zijn:
46
−
Associacion Nacional de Normalizacion y Certificacion del Sector Electrico, A.C. (ANCE) : www.ance.org.mx/
−
Domestic Electronic Products Normalizacion y Certificacion Electronica, A.C. (NYCE): www.nyce.org.mx/
−
Sociedad Mexicana de Normalizacion y Certificacion S.C. – (NORMEX): www.normex.com.mx
−
Instituto Mexicano de Normalización y Certificación, A.C. (IMNC) - www.imnc.org.mx/
−
Instituto Nacional de Normalización Textil, A.C. (INNTEX) http://cniv.org.mx/inntex/
−
Organismo Nacional de Normalización y Certificación de la Cosntrucción y Edificación, S.C. (ONNCCE) www.onncce.org.mx/
−
Consejo para el Fomento de la Calidad de la Leche, A.C. (COFOCALEC) - http://cofocalec.org.mx/
−
Centro de Normalización y Certificación de Productos, A.C. (CNCP) - www.cncp.org.mx/index/index.html
−
Cámara Nacional de la Industria del Hierro y del Acero
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
(CANACERO) - www.canacero.org.mx/ De regelgeving omtrent de NOM's is bijzonder complex. Zij slaat niet alleen op kwaliteitsvoorschriften maar ook op etikettering en labelingsvereisten. Op eerder geciteerde “Market Access Database” van de Europese Commissie (http://mkaccdb.eu.int/) kan men per tarieflijn nagaan of voor een bepaald product een NOM geldt. Men kan er ook nagaan hoeveel de certificatie (bij benadering) kost, hoe lang de procedure duurt en hoe lang het certificaat geldig blijft en men kan er een formulier tot aanvraag van de certificatie inladen. Ook op de geciteerde website van het Mexicaanse Ministerie van Economische zaken (www.economia-noms.gob.mx) kan men nagaan of voor een bepaald product een NOM van toepassing is. Deze website heeft bovendien het voordeel dat de norm kan worden ingeladen. Engelse vertalingen van NOM’s (alsook van andere Mexicaanse wetgeving) kunnen worden besteld bij: MEXICAN LAWS, S.A. DE C.V. Tijuana, B.C., Mexico Tels: 664-681-9524, 664-681-2552 Fax: 664-608-9163 www.mexicanlaws.com/.
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
47
48
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Typische producten waarvoor de overeenstemming met een NOM moet worden aangetoond zijn lederwaren, keramiek, glasen plasticproducten, kleding en andere geconfectioneerde artikelen van textiel, schoeisel, huishoudelijke en elektronische apparaten, radio's en televisieapparaten, veiligheids- en beveiligingsproducten, zilverwerk en alcoholhoudende dranken. Voor een aantal producten is naast of buiten NOM een bijkomende aanmelding of registratie nodig met het oog op de bescherming van de volksgezondheid, consumentenbescherming, milieuvereisten enz. Het betreft onder meer vlees, fruit, alcoholische dranken, textiel, autobanden, luiers, lederwaren, producten die bestemd zijn voor de automobielindustrie, staal, gereedschappen, elektronica, fietsen, speelgoed, aanstekers, potloden, huishoudelijke producten en multiplex.
Dieren en producten van dierlijke oorsprong Op de website van het Federaal Agentschap voor de Veiligheid van de Voedselketen (FAVV) www.favv-afsca.fgov.be/exportderdelanden/ worden geen bijzonderheden vermeld betreffende de uitvoer naar Mexico. De Mexicaanse veterinaire dienst (SENASICA) is gevestigd op volgend adres: Secretaria de Agricultura, Ganaderia y Desarrollo Rural Veterinary Service Recreo 14-11 piso Colonia Actipan del Valle 03230, Mexico D.F. Tel.: (00-52) 5534 5216 / 4966 / 9473 Fax: (00-52) 5534 1461 /8724 www.senasica.sagarpa.gob.mx Via deze website heeft u toegang tot het « Sistema Nacional de Consulta de Hoja de Requisitos Zoosanitarios » dat voor: −
levende dieren: http://148.245.191.4/zooweb/Funcion.aspx
−
producten van dierlijke oorsprong: http://148.245.191.4/zooweb/Producto.aspx
voor elk product, zijn oorsprong en herkomst aangeeft welke voorschriften gelden bij invoer in Mexico. Als een land niet in de zoekmotor vermeld wordt – wat voor België bijna steeds het geval is – betekent dit dat hetzij de invoer verboden is, hetzij dat zij nog niet het voorwerp van een risicoanalyse heeft uitgemaakt. De beschikbare exportstatistieken bevestigen dat de uitvoer van dieren en dierlijke producten uit België naar Mexico momenteel hoofdzakelijk beperkt blijft tot enkele paarden en boter. Op aanvraag van de importeur reikt SENASICA een “Hoja de Requisitos Zoosantarios (HRZ)” uit dat de concrete voorwaarden voor de invoer van levende dieren en/of vleeswaren beschrijft. Dit document vermeldt m.a.w. de gezondheidsvoorwaarden waaraan de producten moeten voldoen om toegelaten te worden tot Mexico en
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
49
op basis hiervan moet dus in het land gezondheidscertificaat worden uitgereikt.
van
herkomst
een
Planten en producten van plantaardige oorsprong Bij de invoer van planten en plantaardige producten in Mexico moet een fytosanitair certificaat worden voorgelegd dat – zoals dat voor vleeswaren het geval is – de vereisten bevestigt, opgelegd in het “Hoja de Requisitos Fitosanitarios – HRF” http://148.245.191.4/requisitosfito/HRF2.pdf) dat de importeur bij SAGARPA moet aanvragen. In België moet het fytosanitair certificaat worden geviseerd door het de PCE van het FAVV (www.favv.be/sp/export/prod-veg_nl.asp). De bevoegde Mexicaanse dienst is de: Dirección General de Sanidad Vegetal (DGSV) SAGARPA Guillermo Pérez Valenzuela No. 127, Col. Del Carmen, Deleg. Coyoacán. C.P. 04100, México, D.F., www.senasica.sagarpa.gob.mx Op het “Sistema de Consulta de Requisitos Fitosanitarios”: kan u via de http://148.245.191.4/requisitosfito/Inicio.aspx zoekmachine op http://148.245.191.4/requisitosfito/Formulario.aspx per product/plant, per oorsprong en per herkomst nagaan welke NOM van toepassing is. Ook hier leren de exportstatistieken dat er momenteel geen planten en plantproducten vanuit België naar Mexico worden uitgevoerd.
50
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Voedingswaren De Mexicaanse voedingsreglementering wordt in essentie geregeld door NOM’s (www.economia-noms.gob.mx/). Die bepalen niet alleen de kwaliteit en veiligheid, maar regelen ook de etikettering (zie verder). Deze voorschriften zijn in grote mate gebaseerd op de Codex Alimentarius. Meer informatie hierover is beschikbaar http://cofepris.salud.gob.mx/inter/codex.htm#normas.
op
Het toezicht op de voedselveiligheid is in handen van de “Comisionado Federal para la Protección contra Riesgos Sanitarios – COFEPRIS www.cofepris.gob.mx/). Daar moet de importeur (of zijn douaneagent) in een aantal gevallen voor de inklaring een voorafgaande invoeraanmelding indienen.
Medische sector - cosmetica De “Comisionado Federal para la Protección contra Riesgos Sanitarios (COFEPRIS)” staat eveneens in voor de certificatie en registratie van geneesmiddelen, medische apparatuur en artikelen, nutriënten enz. Op de pagina van de ‘Comisión de Autorización Sanitaria’ (http://201.147.97.103/wb/cfp/prorroga_de_registros_sanitarios) worden de verschillende registers voorgesteld. Een registratie van het product en van de importeur (enkel mogelijk als de importeur in Mexico gedomicilieerd is) alsook conformiteit aan
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
51
de toepasselijke NOM is vereist. Voor nadere details, zie: www.cofepris.gob.mx/cis/autorizaciones.htm www.cofepris.gob.mx/cis/tramites/regmed/redmed.htm.
1.5. Verpakking & Etikettering Verpakking Mexico was aanvankelijk van plan om al met ingang van 16 september 2005, samen met de andere NAPPO-landen, ISPM N°15 toe te passen maar uiteindelijk heeft het geduurd tot 4 juli 2006 voordat de ISPMnorm n°15 definitief van toepassing is geworden. Alle houten verpakkingsmaterialen, inclusief stuwhout dat gebruikt wordt om de lading te zekeren en te ondersteunen, moeten sedertdien in toepassing van de Mexicaanse norm NOM-EM-144-SEMARNAT in overeenstemming met de ISPM n°15-norm behandeld (begassing of warmtebehandeling) en gemarkeerd zijn. De aanbrenging van het ISPM 15-merk volstaat en, tenzij dat contractueel wordt afgesproken moet geen bijkomend fytosanitair certificaat worden voorgelegd. De norm NOM-EM-144-SEMARNAT kan u inladen op http://www.profepa.gob.mx/NR/rdonlyres/84142613-CF26-4223B7E9-38BE4AEB0C96/3300/NOM_144_SEMARNAT_2004.doc. Het toezicht op de naleving van de norm is toevertrouwd aan de Procuraduría Federal de Protección al Ambiente (PROFEPA) www.profepa.gob.mx/profepa.
Consumenten-verpakking & etikettering Voorverpakte producten moeten, ongeacht of zij lokaal geproduceerd worden of in Mexico worden ingevoerd, voorzien zijn van een etiket dat in het Spaans (minstens) de volgende informatie bevat: − − − − − − − −
naam van het product; naam (of registratienummer) en adres van de importeur (dit kan na import in Mexico worden toegevoegd, maar moet wel vóór de verkoop gebeuren); netto-inhoud; uiterste gebruiksdatum, eventuele aanwijzingen voor bewaring, gebruiksinstructies en informatie met betrekking tot de voedingswaarde (voor voedingsmiddelen); ingrediënten; naam en adres van de fabrikant; land van oorsprong; partij/serienummers.
Er zijn voorschriften wat betreft de lettergrootte, de kleur, de te gebruiken definities en de vermelding van de producteigenschappen. De etiketteringsvoorschriften inzake inhoud en maten worden geregeld door de normen NOM-030-SCFI-1993 en NOM-008-SCFI-2002. De algemene etiketteringsvereisten worden geregeld door de normen
52
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
− −
NOM-050-SCFI-2004 voor algemene producten NOM-051-SCFI-1994 voor voeding en niet alcoholische dranken beschikbaar op http://ts.nist.gov/Standards/Conformity/upload/nom-51.pdf.
Er zijn evenwel tal van producten die volgens specifieke NOM’s geëtiketteerd moeten worden. Dat is o.m. het geval voor textiel (NOM004-SCFI-2006 http://ts.nist.gov/Standards/Conformity/upload/mex_nom004scfi2006. pdf), confectie, lederwaren, geneesmiddelen, medische apparatuur, veterinaire preparaten, bereide diervoeding, kunstmest en bestrijdingsmiddelen. Ook voor alcoholische dranken en tabakswaren gelden specifieke voorschriften. Bij alcoholische dranken moet de verpakking duidelijk leesbaar, in contrasterende kleuren vermelden: 'el abuso en el consumo de este producto es nocivo para la salud' (misbruik van dit product is schadelijk voor de gezondheid). Al bij al zijn de Mexicaanse etiketteringsvoorschriften zeer complex en het is daarom aangewezen instructies te vragen aan de importeur of bij de bevoegde Mexicaanse instanties. Voor importproducten kan het etiket geverifieerd worden door de douane of door de “Unidades de Verificación Autorizadas - UVA's”. UVA's kunnen ook bemiddelend optreden als de interpretatie van diverse autoriteiten verschilt. Meer info: F. DEHOUSSE, K. GHÉMAR, T. IOTSOVA, “Mexico” in “In-depth analysis of trade and investment barriers in certain third country markets in the area of labelling and marking requirements” (Final Report), p.55-81 http://mkaccdb.eu.int/madb_barriers/studyDetails.htm?studyref=1111 118
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
53
2. ZAKENDOEN MET MEXICO Contracten met Mexico – Zin en onzin In de analyse van de juridische waarde van een contract of overeenkomst is niet het algemene, theoretische kader relevant maar de concrete context waarin een ondernemer opereert. Concreet moet hij zich de volgende vragen stellen: −
waarvoor heb ik het contract nodig?
−
waar moet het contract worden nageleefd/afgedwongen?
Als men de problematiek vanuit deze analyse benadert is het altijd belangrijk om voldoende aandacht te besteden aan de redactie van een “goed” contract. Ook in relaties met overzeese klanten en leveranciers. Al te vaak wordt een contract hoofdzakelijk gezien als een instrument om de tegenpartij ergens toe te dwingen en te straffen als zij in haar verplichtingen tekort schiet (als bewijs in geval van geschil). Een contract wordt in veel gevallen inderdaad pas gelezen als er een conflict is gerezen en aangezien veel bedrijven juridisch advies uitstellen tot het ogenblik dat zij volledig zijn vastgereden, worden ook advocaten vaak in eerste instantie geconfronteerd met deze functie van het contract. Een contract is evenwel veel meer dan dat: −
het is ook een document waarmee men zich als Europese ondernemer kan verdedigen tegen – mogelijks onterechte – aantijgingen van de (Mexicaanse) tegenpartij. In die gevallen zal de procedure met het oog op zijn uitvoerbaarheid dikwijls voor een Europese rechtbank gevoerd worden en is het belang van de schriftelijke overeenkomst evident;
−
een contract kan een bewijsstuk zijn t.o.v. uw bank om een kredietvraag te staven;
−
goede contracten voorkomen latere interpretatieproblemen, technische wrijvingen allerhande, onnodig tijdverlies, dure misverstanden, procedures enz. Onvoorziene problemen vinden er vaak een aanzet tot oplossing.
Maar de belangrijkste functie van het contract is dat zij een adequaat draaiboek moet vormen van de gemaakte afspraken. Als partijen niet eens over een opsomming van de verplichtingen die zij hebben aangegaan beschikken, hoe kunnen zij die verplichtingen dan ooit nakomen? Daarom:
54
−
contractonderhandelingen verplichten de partijen duidelijk te formuleren wat zij van elkaar verwachten en waartoe zij zelf bereid zijn. Geschillen ontstaan dikwijls over aspecten van de samenwerking waarover men - al dan niet bewust - niet gesproken heeft;
−
contractonderhandelingen kunnen een meer directe, persoonlijke relatie tot stand brengen tussen de personen die bij de exporteur en de importeur instaan voor de uitvoering van de transactie. Problemen kunnen worden opgelost voordat zij tot geschillen uitgroeien en persoonlijke relaties kunnen een basis vormen voor meer intense handel. Bovendien is men doorgaans geneigd overeenkomsten met "bekende" bedrijven meer loyaal uit te voeren;
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
−
contracten bevatten richtlijnen en informatie voor collega's die niet bij de onderhandelingen betrokken waren (zo bv. zijn leveringstermijn, technische specificaties, verpakking enz. essentieel voor de productiemensen, de betalingscondities voor de financiële, de leveringsvoorwaarden voor de logistiek, de documentaire verplichtingen voor de boekhouding enz.).
Zelfs los van mogelijke problemen m.b.t. de gemaakte afspraken, is het daarom, ook in contractanten, zeer belangrijk een gedetailleerd sluiten dat ‘een gedetailleerd draaiboek van vormt.
afdwingbaarheid van de relaties met Mexicaanse en duidelijk contract af te de gemaakte afspraken’
Een contract mag m.a.w. – en dat geldt voor de internationale handel in het algemeen – niet worden herleid tot een wapen dat in het licht van een mogelijk geschil moet gescherpt worden, maar moet worden beschouwd als een geschreven verslag van het akkoord dat na de onderhandelingen werd bereikt met als bedoeling de voorzienbare problemen zoveel mogelijk te voorkomen.
2.1. Internationale koopovereenkomsten Recht & contracten Het kooprecht, en zeker het internationale kooprecht, is “aanvullend” recht. Dat betekent dat het contract, al dan niet aangevuld door algemene voorwaarden, de eerste bron is van de rechten en verplichtingen die partijen in een internationale commerciële transactie aangaan. Het contract kan dus (meestal) perfect tegen de geldende algemene rechtsregels ingaan. Het “aanvullende” karakter van het kooprecht brengt echter ook mee dat het eigenlijk niet mogelijk is om ‘iets niet af te spreken’. Als partijen het over een bepaald punt (toepasselijk recht, bevoegde rechtbank, termijn voor klachten over de conformiteit enz.) moeilijk eens worden, durven zij die clausules namelijk wel eens weglaten uit de overeenkomst. Zij stellen het probleem dan uit tot wanneer het zich voordoet. Die werkwijze is bijzonder gevaarlijk. Als het – ontweken of vergeten – probleem zich dan toch voordoet, zal immers het recht dat op de overeenkomst toepasselijk is (de gebruiken, verdragen, nationale wetgeving enz.) en niet de “wil der partijen”, die duistere punten regelen. Met andere woorden, het is niet omdat een twistpunt niet in een overeenkomst uitdrukkelijk geregeld is, dat het geen oplossing zal krijgen. Wat een overeenkomst bepaalt, is dus belangrijk. Maar welke aangelegenheden NIET in het contract geregeld zijn en wat het toepasselijke recht daarover zegt, is dat evenzeer. Hoed u dus voor een struisvogelpolitiek. De rangorde van toepasselijkheid is dus: −
de bepalingen van de koopovereenkomst;
−
de bepalingen van de overeengekomen algemene voorwaarden voor de aspecten die niet in (1) zijn geregeld;
−
de bepalingen van het internationaal kooprecht voor de aspecten die niet in (1) en (2) zijn geregeld, en
−
de bepalingen van nationaal toepasselijk recht voor die onderwerpen die niet door (1), (2) en (3) geregeld zijn.
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
55
Contracten & modelcontracten Bij het opstellen van een internationaal contract kan men zich laten inspireren door zgn. “modelcontracten”. Toch moeten bedrijven steeds voorzichtig blijven bij het gebruik van dergelijke modellen. Een contract moet immers weergeven wat de partij die het contract voorstelt zelf concreet wil en nodig heeft. Niet wat 'een gemiddelde' contractant in een 'gemiddelde' situatie nodig heeft. Ieder bedrijf, iedere bedrijfstak heeft inderdaad zijn specifieke behoeften, zijn eigen bijzondere omstandigheden en die laten zich niet gemakkelijk in “modellen” vangen. Het contract dat een firma wil voorstellen moet daarmee rekening houden, daaraan worden aangepast en moet daarom meer zijn dan een losse collage van clausules die toevallig in verschillende ‘modellen’ of “checklists” werden aangetroffen. Bovendien is elk product, elke markt, elke koper en elke verkoper anders en heeft elke partij andere belangen: een ideaal contract voor een leverancier (de verkoper) ziet er dus helemaal anders uit dan een 'ideaal' contract voor de koper. Internationale commerciële relaties geven tenslotte aanleiding tot andere problemen dan de binnenlandse handel. Contracten die men met binnenlandse contractanten gebruikt, kunnen daarom niet zonder meer naar het buitenland ‘geëxporteerd’ worden. Het heeft m.a.w. weinig zin om ‘Mexicaanse modelcontracten’ te vragen aangezien de situatie van een internationale transactie met Mexico geheel verschilt van de problematiek van een binnenlandse transactie in Mexico. Aan de andere kant is het wel degelijk interessant om een 'modelcontract' te gebruiken ... maar dan op het niveau van de onderneming. Dus dat een onderneming “haar eigen modelcontract” uitwerkt: één goed uitgebalanceerd, nauwkeurig overwogen model dus dat zij in de situaties waar het toepasselijke recht aan partijen voldoende vrijheid laat om de overeenkomst naar eigen inzichten te organiseren gaat gebruiken voor elke internationale relatie die zij m.b.t. het voorwerp van haar “model” aangaat. Op die manier kan de onderneming: ● schaalvoordelen creëren: − −
aangezien al haar relaties door dezelfde - of sterk vergelijkbare contractbedingen worden geregeld, kan de onderneming ervaringen in één contract toepassen op haar hele contractnetwerk één investering in degelijk juridisch advies kan dan over een hele reeks contracten worden afgeschreven
● concurrentie in haar eigen distributienetwerk vermijden; dit is wellicht het belangrijkste voordeel van een model op het niveau van de onderneming die zo − − −
haar onderhandelingspositie versterkt (alle afnemers/leveranciers werken onder deze voorwaarden) een samenhangende organisatie kan creëren (op het gebied van logistiek, prijszetting, verpakking, ...) en vermijdt dat de medecontractanten mekaars contracten gebruiken als argument om hun eigen contractuele situatie te verbeteren.
Conclusie: Beter dan voor ieder land afzonderlijk een « nationaal » model te hanteren, gebruikt de onderneming – in relaties met zelfstandige partners – één enkel
56
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
« internationaal » model dat zij eventueel laat vertalen.
Weens Koopverdrag Mexico heeft het Weens Koopverdrag (CISG) op 29 december 1987 geratificeerd en op 1 januari 1989 is het verdrag voor Mexico in werking getreden. Ook België heeft het Weens Koopverdrag geratificeerd (van toepassing sedert 1 november 1997) en het concrete gevolg hiervan is dat het Mexicaanse recht aangaande de internationale koop van roerende goederen in essentie dezelfde regels volgt als die welke in België van toepassing zijn. Het Weens Koopverdrag heeft als supranationaal recht namelijk principieel voorrang op de nationale regels van de ratificerende landen. Op de website van PACE University http://cisgw3.law.pace.edu wordt nadere informatie over de toepassing van het Weens Koopverdrag online ter beschikking gesteld en de Universiteit van Tijuana is als Mexicaanse partner tot het CISG-netwerk toegetreden www.tij.uia.mx/academia/licenciaturas/derecho/dmi/) Op www.tij.uia.mx/academia/licenciaturas/derecho/dmi/casoscisg.html kunnen verschillende vonnissen en arresten van Mexicaanse rechtbanken waarbij toepassing werd gemaakt van het CISG geconsulteerd worden.
Intern recht Het interne Mexicaanse beheerst door het
verbintenissenrecht
wordt
in
hoofdzaak
−
federale burgerlijk wetboek – “Código Civil para el Distrito Federal en Materia Común y para toda la República en Materia Federal” en het
−
federale wetboek van koophandel – “Código de Comercio”
Het Mexicaanse burgerlijk wetboek dateert van 1928 (in werking getreden op 1 oktober 1928 en telt in totaal 3.074 artikels. Deze federale code heeft een grote invloed uitgeoefend op verschillende “gefedereerde” burgerlijke wetboeken die de 31 staten die de Republiek Mexico vormen, hebben uitgevaardigd. Het federale wetboek zelf gaat terug op de Code Napoléon van 1804 en op het Spaanse Burgerlijk Wetboek en is onderverdeeld in vier boeken: −
Boek I. staat en bekwaamheid van personen;
−
Boek II. goederen (Bienes);
−
Boek III. Erfrecht ;
−
Boek IV. Verbintenissen.
Het eerste deel van Boek IV regelt de overeenkomst als bron van verbintenissen (art. 1792-1859). Voorts zijn er bijzondere afdelingen over de koopovereenkomst (art. 2248-2322); de schenking (art. 23322383); huur en onderverhuring (art. 2398-2496); bewaargeving (art. 2516-2538); lastgeving (art. 2546-2584); professionele diensten (art. 2606-2615); bouw (art. 2616-2645); huisvesting (art. 2666-2669); garanties (art. 2749-2855); pand (art. 2856-2892); hypotheek (art. 2893-2943) en dading (art. 2944-2963). Het Wetboek van Koophandel dateert van 1889 en regelt enkel daden
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
57
van koophandel. Het viseert dus enkel de verplichtingen van handelaars: commerciële transacties, handelscontracten, de commissie (art. 273-308), consignatie, handelspand, handelskoop, transport enz. Het wetboek bevat ook een hoofdstuk aangaande de elektronische handel (art. 89-114), de verjaring (art. 1038-1048) en ook commerciële procedures (art. 1049-1414 bis 20) en de handelsarbitrage (art. 1415-1463) worden door dit wetboek geregeld. Deze wetboeken kunnen worden ingeladen op: www.diputados.gob.mx/LeyesBiblio/index.htm.
Vormvereisten Bij de ratificatie van het CISG heeft Mexico geen enkel voorbehoud geformuleerd ten aanzien van de bepalingen van het Weens Koopverdrag. Er is, formeel gezien, dus geen geschrift nodig om een geldige internationale koopovereenkomst af te sluiten, te wijzigen, aan te vullen, te aanvaarden enz. Dat belet niet dat het zonder geschrift bijzonder moeilijk is om het bestaan en de precieze inhoud van de gemaakte afspraken te bewijzen. Daarom worden internationale koopovereenkomsten met Mexico niettemin best schriftelijk aangegaan. Ook het interne Mexicaanse recht (“Codigo de Comercio”, art. 78) legt in principe geen vereiste van een geschrift op. Volgens dit artikel is het bewijs in handelszaken in principe immers vrij. ♦ Artículo 78.« En las convenciones mercantiles cada uno se obliga en la manera y términos que aparezca que quiso obligarse, sin que la validez del acto comercial dependa de la observancia de formalidades o requisitos determinados. » Het Burgerlijk Wetboek bevestigt dit principe voor de koop: ♦ Artículo 2316.« El contrato de compra-venta no requiere para su validez formalidad alguna especial, sino cuando recae sobre un inmueble. »
Taal Partijen mogen vrij de taal kiezen voor hun internationale contractuele afspraken met Mexicaanse contractanten maar wanneer de contracttekst wordt gebruikt voor administratieve formaliteiten (aanvraag van een invoervergunning, bankzaken, …) of als bewijs in een procedure in Mexico, wordt de overlegging van een – eventueel gelegaliseerde – vertaling opgelegd. Om verrassingen bij deze vertaling te voorkomen, kan het in een aantal gevallen aangewezen zijn om van meetaf aan een tweetalige versie op te stellen. In dat geval is het verstandig om aan te geven welke versie als de authentieke moet worden beschouwd. In geen geval mag hierbij juridische waarde worden verleend aan een taalversie waarvan men de inhoud niet begrijpt of door een “eigen” adviseur heeft laten verifiëren.
Eigendom Het Weens Koopverdrag (CISG) regelt, in de mate dat het contract deze zaken niet regelt, de belangrijkste aspecten van de internationale koop (ontstaan van de overeenkomst, risico-overgang, conformiteit, levering, sancties, ...), doch niet de eigendomsoverdracht. Die materie wordt nog steeds door het onderliggende nationale recht geregeld.
58
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Wat de eigendomsregeling betreft, volgt Mexico een regeling die analoog is a die welke in het Belgische en het Franse interne recht geldt: de eigendom gaat principe over bij de wilsovereenstemming (“Codigo Civil”, art. 2249-2249). ♦ Artículo 2248 « Habrá compra-venta cuando uno de los contratantes se obliga a transferir la propiedad de una cosa o de un derecho, y el otro a su vez se obliga a pagar por ellos un precio cierto y en dinero. » ♦ Artículo 2249 « Por regla general, la venta es perfecta y obligatoria para las partes cuando se han convenido sobre la cosa y su precio, aunque la primera no haya sido entregada ni el segundo satisfecho. » Niettemin gaat het risico – zoals dat in het Weens Koopverdrag het geval is – pas over bij de levering.
Eigendoms-voorbehoud Artikel 2312 van het Mexicaanse Burgerlijk Wetboek erkent de mogelijkheid om de eigendomsoverdracht bij een verkoop van roerende goederen uit te stellen tot het ogenblik dat de prijs integraal betaald is. ♦ Artículo 2312 « Puede pactarse válidamente que el vendedor se reserve la propiedad de la cosa vendida hasta que su precio haya sido pagado. » Het eigendomsvoorbehoud kan echter niet tegen een derde worden ingeroepen. Als de koper voor volledige betaling van de prijs de goederen doorverkoopt, heeft de niet-betaalde verkoper dus enkel een vordering op zijn klant. Hij kan zich alleen tegen de derde-verkrijger richten wanneer deze te kwader trouw was. Daarom is het bij leveringen van goederen en dienstprestaties met een lange betalingstermijn, meer aangewezen om een bezitloos pand te vestigen (“prenda sin transmision de posesion”). In dit geval blijft het in pand gegeven goed in het bezit van de debiteur die het dus verder voor zijn bedrijfsactiviteiten kan aanwenden maar heeft de schuldeiser de mogelijkheid om zijn vordering bij wanbetaling op het in pand gegeven goed uit te voeren. Een dergelijk pand moet geregistreerd worden. En bij faillissement van de debiteur heeft de pandhoudende schuldeiser een recht van voorrang.
Borgstelling – “Fianza” In de handel in en met Mexico wordt dikwijls gebruik gemaakt van de techniek van de borgtocht (“fianza” – art. 2794-2855 Codigo Civil), uitgegeven door zgn. “afianzadora’s”. Dit zijn rechtspersonen die binnen financiële groepen zijn opgericht om borgtochten te openen. De kost van een betalingsgarantie (bv. in de vorm van een standby L/C) varieert afhankelijk van zijn voorwaarden en looptijd maar situeerde zich traditioneel vaak om en bij de 0,75% van het bedrag van de borg. Voor een terugbetalingsgarantie (“fianza de anticipio”) wordt doorgaans 1,20% van de borg gevraagd en ook de kost van een uitvoeringsgarantie (“fianza de buen complimiento de contrato”) wordt doorgaans in die grootorde geschat.
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
59
Voor een bid bond situeert die zich traditioneel omtrent 0,3% van de bieding (te verhogen met 4% van de premie als dossierkost en portkosten). In de nasleep van de financiële crisis zijn een aantal « afianzadora’s » in zware financiële problemen geraakt.
Verjaring De verjaring van vorderingen wordt niet door het Weens Koopverdrag geregeld maar Mexico is op het ogenblik van zijn toetreding tot het Weens Koopverdrag ook toegetreden tot de Convention on the Limitation Period in the International Sale of Goods. Het toepassingsgebied van voornoemd verdrag stemt overeen met dat van het Weens Koopverdrag (CISG - internationale koop van roerende lichamelijke goederen, tussen partijen gevestigd in landen die het verdrag toepassen of als het recht van een land dat het verdrag toepast op de overeenkomst van toepassing is). Openbare verkopen, gedwongen verkopen, consumentenkoop en zakelijke zekerheden die in de koopovereenkomst werden bedongen vallen niet onder de toepassing van het verdrag. Op 1 augustus 2008 is ook België, als eerste land van de ‘oude’ Europese Unie, tot dit verdrag toegetreden (W. 15.07.2008, B.S. 31/10/2008). Vanaf 1 maart 2009 (datum van in werking treding) geldt dus ook naar Belgisch recht dat vorderingen uit internationale koopovereenkomsten 4 jaar nadat de vordering opeisbaar is geworden, verjaren (art. 8). In bepaalde gevallen kan de verjaring gestuit worden, maar hierdoor kan de totale verjaringstermijn niet tot meer dan 10 jaar oplopen. Concreet betekent dit dat de wettelijke verjaringstermijn in internationale koopovereenkomsten niet alleen naar Mexicaans recht 4 jaar bedraagt, maar vanaf 1 maart 2009 ook naar Belgisch recht, van 10 jaar tot 4 jaar wordt herleid. Andere handelsvorderingen verjaren in het interne Mexicaanse recht, zoals dat ook in België het geval is, in principe na 10 jaar - art. 1047 “Codigo Comercial”). ♦ Artículo 1047.« En todos los casos en que el presente Código no establezca para la prescripción un plazo más corto, la prescripción ordinaria en materia comercial se completará por el transcurso de diez años. »
Betaling De Mexicaanse centrale bank (Banco de México) staat in voor het monetaire beleid en op de website van de bank (www.banxico.org.mx/) is – helaas enkel in de Spaanse taal – heel wat interessante informatie beschikbaar (tekst van de basiswetgeving, koersen, …). De nationale munt van Mexico is de peso. Die is onderverdeeld in 100 centavos. Sedert het begin van de jaren ’90 is de Mexicaanse Peso (MXN) vrij inwisselbaar. Enkel in het kader van de strijd tegen witwaspraktijken en de financiering van het internationale terrorisme blijven er enkele beperkingen. Op 30 januari 2009 was de koers: − 1 EUR = 18,46406 Mexicaanse pesos; − 1 MXN (Mexicaanse peso) = 0,05417 EUR.
60
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
De meeste internationale contracten met Mexico worden in USD gefactureerd. In de relaties tussen de EU en Mexico wordt eerder zelden in EUR gewerkt.
Betalingscondities
Over het algemeen is het niet gemakkelijk om informatie te krijgen over de kredietwaardigheid en betrouwbaarheid van Mexicaanse klanten. Delcredere klasseert Mexico in de middelste commerciële risicoklasse (“B”) - www.delcredere.be/ en het “Sistema de Información Empresarial Mexicano” www.secofi-siem.gob.mx/portalsiem/ laat wel toe om de adresgegevens van Mexicaanse bedrijven te verifiëren, maar biedt geen toegang tot financiële data. Ook de mogelijkheid om bij geschil in Mexico een gerechtelijk incasso te doen, wordt over het algemeen niet hoog aangeslagen (zie verder). Zodra de transactie enig belang vertoont, wordt daarom vaak gedacht aan een geconfirmeerd documentair krediet (“credito documentario”). Het documentair krediet is echter ook de duurste betalingstechniek: tussen 0,125% en 0,375% van de transactiekost, te verhogen met de kost van het krediet. Mexicaanse KMO staan daarom eerder weigerachtig tegenover deze betalingstechniek en in de praktijk wordt deze werkwijze kennelijk vooral gereserveerd voor transacties die voldoende belangrijk zijn om de administratie en kost van een L/C te verantwoorden (grote bedrijven, overheidsopdrachten). Ook voorafbetalingen blijken – tenzij als voorschot ter bevestiging van een bestelling – voor Mexicaanse importeurs dikwijls een probleem. Vaak beschikken zij namelijk niet over voldoende liquiditeiten om hun bevoorrading vooraf te financieren. De ervaring leert dan ook dat het zonder betalingsuitstel zeer moeilijk is om in Mexico een bestelling binnen te slepen. Doorgaans bedraagt de contractuele betalingstermijn tussen 30 en 90 dagen. Om dit krediet af te dekken wordt bij uitvoer naar Mexico – soms als overgang naar een open account situatie – vaak gewerkt met allerhande vormen van garanties (“fianza” - zie hoger). De kost van een betalingsgarantie (bv. in de vorm van een “standby L/C”) varieert afhankelijk van zijn voorwaarden en looptijd maar situeert zich vaak om en bij de 0,75% van het bedrag van de borg. Ook een documentair incasso – al dan niet gekoppeld aan een beperkte voorschotbetaling – kan een interessant alternatief vormen. Maar deze techniek is niet zonder risico. Bij een documentair incasso (D/P, D/A) stelt de bank zich immers niet borg voor de betaling zodat de klant, na aankomst van de goederen, nog altijd de mogelijkheid heeft om te beslissen dat hij ze niet afneemt. Als de goederen tijdens het transport beschadigd zijn of als de koper in financiële moeilijkheden is geraakt, mag de leverancier zich dan ook verwachten aan pogingen van de koper om bijkomende kortingen te vragen ... ongeacht de risicoregeling die in de overeenkomst werd afgesproken. Mijd deze techniek daarom als er reden bestaat om te twijfelen aan de noodzaak van een tijdige afname in het kader van de productiebehoeften van de klant en gebruik deze werkwijze in geen geval als de goederen niet onder een Ocean B/L reizen. Bij gebruik van een AWB, een Seaway Bill, een House B/L enz. heeft de koper immers, ook zonder eerst bij de bank de documenten op te halen – en de afgesproken betalingszekerheid te stellen – , namelijk toegang tot de goederen.
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
61
Er bestaan geen wisselbeperkingen op de betaling van diensten aan nietverblijfhouders maar er moet uiteraard wel rekening worden gehouden met mogelijke bronheffingen (royalty’s, …).
Aangewezen
talings-technieken in Mexico
Cheque
Te mijden
Opmerkingen
X
Geen zekerheid dat de rekening waarop de cheque getrokken is geprovisioneerd is – lange incassotermijnen
Bankcheque
X
Voor punctuele transacties
T/T - SWIFT
X
Goedkoop
D/P
X
Bij Ocean B/L
D/A
X
Bij Ocean B/L - op voorwaarde dat de wissel door een solvabele debiteur is geaccepteerd of geavaliseerd (bankaccept)
L/C
X
Weinig gebruikt door KMO wegens hoge kost – vooral voor grote bedrijven en overheidsopdrachten.
Standby L/C
X Bron: MOCI, n° 1767, 09/2006, p. 42-43 en www.interex.be
2.2. Agentuurcontract – Concessie van alleenverkoop Wie in Mexico beroepshalve goederen wil invoeren (of uitvoeren), moet zich zoals hierboven werd beschreven laten registreren in het “Registro Federal de Contribuyentes” bij de “Servicio de Administracion Tributaria” en daar een fiscaal identificatienummer (RFC) aanvragen. Dit RFC-nummer moet de douaneagent op elke douaneaangifte vermelden. Bovendien moet de importeur zich bij de douaneadministratie laten registreren in het « Padron de Importadores » alsook bij de andere overheidsdiensten die materieel toezicht houden op zijn activiteiten. Als gevolg van deze registratieverplichtingen kunnen buitenlandse ondernemingen zonder vestiging in Mexico in de praktijk niet voor eigen rekening goederen of diensten in Mexico invoeren. Omdat het voor Belgische bedrijven niet evident is om in Mexico een dochtervennootschap op te richten, zal dus vaak een beroep worden gedaan op een plaatselijk “agent” of “distributeur” die de goederen onder zijn verantwoordelijkheid in Mexico op de markt zal brengen. In Europa, waar het statuut van de handelsagent door de Richtlijn 86/653/EEG van 18 december 1986 geharmoniseerd werd, bedoelt men met een agentuur (“commercial agency”) de techniek waarbij een natuurlijke persoon of vennootschap als zelfstandige tussenpersoon wordt aangesteld om in naam en voor rekening van de vertegenwoordigde firma (de “principaal”) op te treden. De handelsagent koopt de goederen dus niet zelf aan om ze nadien te verkopen, maar de vertegenwoordigde firma zal de orders rechtstreeks aan de klant leveren en factureren. De leverancier neemt dus geen financieel risico op de tussenpersoon maar
62
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
rechtstreeks op de klant.
Hiertegenover staat de distributeur, ook importeur, wederverkop concessionaris of alleenverkoper genoemd, die wel zelf de goederen van exporteur koopt om ze daarna in een bepaald gebied (‘rayon’) door te verkope Bij een distributeur zijn er m.a.w. twee verkoopfacturen: één van de exporte aan de wederverkoper en één van de wederverkoper aan de klant en tussenpersoon zal zich doorgaans van de invoerformaliteiten kwijten. In dit ge is niet de eindklant maar de tussenpersoon de debiteur van de exporteur. Dit onderscheid, dat in Europa vanzelfsprekend is, is in Mexico niet evident. Het Mexicaanse recht bevat namelijk wel enkele bepalingen aangaande de vertegenwoordiger in loondienst maar het statuut van de zelfstandige “tussenpersoon” is niet wettelijk geregeld. Noch dat van de handelsagent, noch dat van de alleenverkoper. Vanuit juridisch oogpunt vormen beide distributietechnieken in Mexico “onbenoemde” contracten die, in de mate dat het contract geen uitsluitsel biedt, worden beheerst door de algemene principes van het Burgerlijk Wetboek en van het Wetboek van Koophandel (o.m. inzake de lastgeving – art. 2564-2584 “Codigo Civil” en (vooral) de commissie – art. 273-331 “Codigo de Comercio”) en waarbij de “distributeur” vaak handelt als een commissionair die in eigen naam optreedt en voor de douane dus de koper/importeur van de goederen wordt beschouwd.
Agentuur Wettelijk kader
Mexico kent zoals gezegd geen bijzondere bepalingen aangaande de handelsagentuur en de partijen kunnen hun onderlinge rechten en verplichtingen dus vrij contractueel regelen. Als het contract over een bepaald aspect van de agentuur in het ongewisse blijft, gelden de algemene bepalingen van de “Código Civil” en van de “Código de Comercio”.
Vormvereisten
Het contract is niet aan bijzondere vormvereisten onderworpen (art. 78 “Código de Comercio”) maar voor het bewijs wordt het best schriftelijk aangegaan. Art. 274 van de “Codigo de Comercio” voorziet overigens wel in een schriftelijke bevestiging van een mondelinge opdracht.
Vertegenwoordiging
De agentuur verschilt van de lastgeving (“mandato”) in die zin dat een lastgeving in essentie als doel heeft dat de lasthebber (“mandatario”) voor rekening van zijn principaal (“mandante”) contracten afsluit. Dat is doorgaans niet het geval voor een ‘agente’: een handelsagent bemiddelt in handelsverrichtingen, hij bereidt de orders voor en volgt ze op, hij zoekt contact met mogelijke klanten en bouwt bestaande contacten verder uit, maar het is steeds de principaal die beslist of de genoteerde bestelling al dan niet wordt geconfirmeerd (na aanvaarding door de kredietverzekeraar of vestiging van de vereiste betalingsgaranties). Zo houdt de vertegenwoordigde firma controle op de omvang van de orders en op de prijzen, kan zij haar productie beter plannen en vermijdt zij dat de agent als een vaste vestiging in de zin van het dubbelbelastingverdrag wordt beschouwd. Als de agent afsluitbevoegdheid heeft, zijn de bepalingen van het burgerlijk wetboek inzake de lastgeving van toepassing (art. 285 “Codigo de Comercio”).
Exclusiviteit
Contractueel kan aan de handelsagent een exclusiviteit worden verleend en/of opgelegd. Zonder instemming van de principaal mag de agent geen zelfstandige subagenten aanstellen. Hij mag wel vertegenwoordigers in loondienst gebruiken.
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
63
De handelsagent heeft recht op een vergoeding. Doorgaans bestaat die uit een commissie.
rgoeding
Een percentage dus, berekend op de waarde van de aangebrachte orders. Het is echter ook mogelijk om te voorzien in een vast bedrag per transactie of een minimumbedrag, aangevuld met een commissie. Bij gedeeltelijke uitvoering van de aangebrachte bestelling heeft de agent recht op een commissie in dezelfde verhouding. Het is ook mogelijk om een delcrederebeding in de overeenkomst op te nemen waarmee de agent zich borg stelt voor de betaling van bepaalde aangebrachte bestellingen. Doorgaans voorziet het contract in een periodieke afrekening van de aangebrachte orders met een betaling van de commissie tegen het eind van de volgende maand (of die daarna). Duur en opzegging
De overeenkomst kan volgens de contractueel bedongen regels worden beëindigd alsook in onderling akkoord. Er is niettemin uitgebreide rechtspraak die stelt dat het recht van de principaal om de overeenkomst op te zeggen of niet te hernieuwen na de bedongen termijn aanleiding kan geven tot een schadevergoeding, ook van morele schade (Zie J.A. SANCHEZ-DAVILA, R. HUET-COVARRUBIAS en J.A. LUNA-LUCIO, ‘Mexico’ in International Encyclopedia of Agency and Distribution Agreements, Kluwer Law International, The Hague, losbl., 1.14). Daarom wordt in Mexicaanse agentuurcontracten vaak een ‘schadebeding’ opgenomen dat op forfaitaire wijze de schade en dus ook de vergoeding begroot die de principaal bij afloop van de agentuur aan de agent verschuldigd is.
Concurrentie-beding
Het is geoorloofd in een Mexicaans agentuurcontract een beding op te nemen dat de handelsagent verbiedt om gedurende een zekere termijn na afloop van de agentuur concurrerende activiteiten te ondernemen.
Rechtskeuze
Belgische exporteurs houden er vaak aan om op alle contracten die zij met hun buitenlandse partners afsluiten – dus ook hun agenturen voor Mexico – Belgisch recht van toepassing te verklaren. Door voor toepassing van Belgisch recht te kiezen in al hun internationale handelsagenturen, kunnen exporteurs immers eenheid brengen in de juridische organisatie van hun internationaal distributienetwerk. Bij gebrek aan dwingende bepalingen in het Mexicaanse recht bestaat hiertegen geen direct bezwaar, maar de vraag rijst of de Mexicaanse agent op die manier geen bescherming wordt verleend die hij onder toepassing van zijn eigen wetgeving niet zou kunnen genieten. De Belgische agentuurwet is namelijk gebaseerd op de Europese Richtlijn 86/653/EEG van 18/12/1986 en zeer “agentvriendelijk”. Aangezien art. 27 van de Belgische agentuurwet (W. 13 april 1995) bepaalt dat deze wet van toepassing is op “elke activiteit van een handelsagent met hoofdvestiging in België” en naar analogie met de Cassatierechtspraak inzake de concessie van alleenverkoop (06/04/2006 - zie verder) kan men argumenteren dat de bijzondere bepalingen van de Wet van 13/04/1995 (bv. inzake indirecte commissie, opzegging, klantenvergoeding, de termijn voor het ontslag wegens dringende redenen …) NIET van toepassing zijn voor agenten die, onder toepassing van het Belgische recht, hun zetel in het buitenland (i.c. Mexico) hebben en niet in de Europese Unie actief zijn. Niettemin is het wellicht verstandig om, als men contractueel voor de toepassing van Belgisch recht zou kiezen, de toepassing van de Belgische Handelsagentuurwet van 13 april 1995 expliciet uit te sluiten.
64
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
Voor de problematiek van de geschillenbeslechting, zie verder.
Concessie van alleenverkoop
De concessie van alleenverkoop is in Mexico – in tegenstelling tot in België evenmin aan bijzondere wettelijke voorschriften onderworpe
Naar Mexicaans recht kunnen partijen daarom in hun overeenkomst, binnen grenzen van “goede trouw” en “loyauteit”, vrij hun onderlinge rechten verplichtingen afspreken, zowel inzake het rayon als de exclusiviteit als omzetverplichtingen, de opzegging, de vergoeding en het concurrentiebeding en In een concessie van alleenverkoop voor de Mexicaanse markt moet, gelet op de specifieke omstandigheden, uiteraard bijzondere aandacht worden besteed aan de invoerreglementering en de geldende technische voorschriften, aan de logistieke problemen (transport, verzekering, douane, documenten, oorsprong, …), aan de omvang van het rayon dat aan de distributeur wordt toevertrouwd en het gebruik van internet in de prospectie, aan de wijze waarop bestellingen worden doorgegeven (fax, mail, …) aan de contractvoorwaarden (betaling, aansprakelijkheid, …) en aan de problematiek van de confidentialiteit en de bescherming van intellectuele eigendomsrechten. Iedere importeur is – op termijn – immers een potentiële (importeur van een) concurrent. Het contract van alleenverkoop is vormvrij maar wordt omwille van het bewijs best schriftelijk aangegaan. Ook de taal is – tenzij een toetredingscontract wordt gehanteerd (dan is de Spaanse taal voorgeschreven) – vrij. De duur, opzeggingsformaliteiten enz. zijn niet wettelijk geregeld en het Mexicaanse recht kent geen wettelijk of jurisprudentieel recht op uitwinnings- of klantenvergoeding bij afloop van een concessie van alleenverkoop. Het is niettemin aangewezen om deze materie in de overeenkomst te regelen. Rechtskeuze
Ook inzake de concessie van alleenverkoop wensen Belgische exporteurs de contracten die zij met hun buitenlandse partners afsluiten dikwijls aan Belgisch recht te onderwerpen. Wat de toepassing van Belgisch recht op buitenlandse (i.c. Mexicaanse) concessies van alleenverkoop betreft, heeft het Belgische Hof van Cassatie, na een lange discussie in de rechtsleer en uiteenlopende rechterlijke uitspraken, op 6 april 2006 geoordeeld dat de wet van 27 juli 1961 NIET van toepassing is op alleenverkoopovereenkomsten met uitwerking buiten België die contractueel aan Belgisch recht onderworpen waren. Alleen als het contract de wet van 27 juli 1961 uitdrukkelijk van toepassing verklaart, kan de voor onbepaalde duur aangestelde alleenverkoper de bescherming van deze wet inroepen. Cassatie oordeelt m.a.w. dat wanneer een verkoopsconcessie uitsluitend buiten het Belgische grondgebied uitwerking heeft – bijvoorbeeld in Mexico – ingeval van beëindiging van die verkoopsconcessie, de dwingende bepalingen van de Alleenverkoopwet enkel toepasselijk zijn wanneer de overeenkomst tussen concessiehouder en concessiegever uitdrukkelijk die wet toepasselijk stelt op de overeenkomst tussen de partijen. (cf. www.juridat.be/juris/jucn.htm en RW nr. 10, 04/11/2006).
2.3. Internationaal privaatrecht Procederen in Mexico
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
65
De Wereldbank verzamelt op zijn website www.doingbusiness.org/ voor alle landen ter wereld de wijze waarop contracten gerechtelijk kunnen worden afgedwongen. Onder de pagina “Enforcing Contracts” www.doingbusiness.org/ExploreTopics/EnforcingContracts/ wordt meer precies land per land een overzicht gemaakt van de tijd, de kost en de procedurestappen tussen de inleiding van de procedure en de tenuitvoerlegging. Wat deze informatie nog interessanter maakt is dat telkens ook de contactgegevens van de advocatenkantoren worden meegedeeld die deze informatie hebben verzameld. Uit dit overzicht blijkt dat een gerechtelijke procedure in Mexico aanmerkelijk sneller verloopt dan in België. De kostprijs is evenwel – naar Amerikaans voorbeeld – veel hoger (ook al voorziet de Mexicaanse grondwet in de kosteloosheid van de gerechtelijke procedure) en ook de uitvoering van de gerechtelijke uitspraak (en daar komt het uiteindelijk toch op aan) duurt veel langer dan in België. MEXICO – Gerechtelijke procedures (2008) Aantal procedures
38.00
Duur (aantal dagen)
415.00
Dagvaarding en voorbereiding
42.00
Debatten en vonnis
190.00
Tenuitvoerlegging
183.00
Kost (% van de vordering)
32.00%
Honorarium advocaat
20.00%
Gerechtskost
5.00%
Uitvoeringskost
7.00%
BELGIE – Gerechtelijke procedures (2008) Aantal procedures
25.00
Duur (aantal dagen)
505.00
Dagvaarding en voorbereiding
15.00
Debatten en vonnis
400.00
Tenuitvoerlegging
90.00
Kost (% van de vordering)
16.60%
Honorarium advocaat
9.70%
Gerechtskost
5.50%
Uitvoeringskost
1.40%
Het zou overigens verkeerd zijn om alle Mexicaanse staten over dezelfde
66
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
kam te scheren. In bepaalde staten, zoals Zacatecas, waar bijzondere rechtbanken van koophandel in het leven werden geroepen om de achterstand te bestrijden gaan de procedures aanmerkelijk sneller (248 dagen i.p.v. 415), in andere (zoals Quintana Roo – 560 dagen gemiddeld) trager. De principes van het Mexicaanse recht zijn formeel in overeenstemming met de internationale commerciële geplogenheden en buitenlanders hebben voor Mexicaanse rechtbanken gelijke rechten als Mexicanen. Voor de aanstelling van een advocaat is een notariële “power of attorney” nodig. Als de aanstelling buiten Mexico plaatsvond, moet deze aanstelling consulair bekrachtigd worden. Dit kan door aan de aanstelling een ‘Apostille’ te hechten. Bovendien moet de aanstelling van een gelegaliseerde vertaling naar het Spaans vergezeld gaan. In tegenstelling tot het Amerikaanse procedurerecht, dat hoofdzakelijk mondeling verloopt, met uitvoerige pleidooien, getuigenverhoren enz., verlopen procedures voor Mexicaanse rechtbanken naar continentaalEuropese traditie in hoofdzaak schriftelijk op conclusies.
Geschillenbe-slechting & exequatur Hoewel clausules aangaande rechtskeuze en geschillenregeling doorgaans achteraan in de overeenkomst komen en de onderhandelingen “afsluiten”, vormen zij het werkelijke sluitstuk, de basis, van de juridische organisatie van elke overeenkomst. Omdat dit thema niet tot het “operationele gedeelte” van de afspraken behoort – de onderneming zou van deze bepaling liever nooit toepassing moeten maken – laten ondernemers deze materie niettemin vaak over aan hun juridische adviseurs … en, omdat zij niet telkens opnieuw advies willen inwinnen, aan standaardoplossingen (“boilerplate clauses”). Nochtans volstaat het geenszins om een sluitend contract te onderhandelen als het contract hierop geen antwoord biedt. Minstens even belangrijk is immers de garantie dat koper en verkoper de wettelijke voorschriften en contractuele afspraken ook effectief kunnen afdwingen. De zekerheid m.a.w. dat de prijscalculatie die op basis van de bereikte afspraken werd gemaakt, klopt. Er bestaan verschillende technieken van internationale geschillenbeslechting die elk hun voor- en nadelen hebben (kostprijs, afdwingbaarheid, snelheid, ...). Bovendien kunnen de duur en de kosten van procedures, juridische vertegenwoordiging, enz. van land tot land en van procedure tot procedure sterk verschillen. Daarom bestaan geen “standaardoplossingen” en moet een ondernemer voor elke situatie opnieuw onderzoeken welke techniek van geschillenbeslechting het meest geschikt is. Het antwoord op die vraag hangt af van verschillende factoren: −
bent u waarschijnlijk verweerder (bv. de verkoper die vooraf betaald werd) of eiser (bv. de opgezegde handelsagent)?
−
moet de vertrouwelijkheid van de rechtspleging gewaarborgd blijven?
−
waar is er uitvoering van het vonnis mogelijk?
−
…
Het antwoord op deze vragen zal bepalen hoe snel – of hoe traag – de procedure zou moeten verlopen, wat ze mag kosten, of de uitvoering gemakkelijk moet zijn dan wel quasi onmogelijk, enz.
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
67
Als intellectuele eigendomsrechten en bedrijfsgeheimen op het spel staan, gaat u bijvoorbeeld best niet naar een openbare rechtbank maar in arbitrage. Als u met ingewikkelde contracten in het Engels werkt vermijdt u wellicht eveneens best de “gewone” rechtbanken omdat dan alles (naar het Spaans of het Nederlands) moet worden vertaald. Hierbij mag men nooit uit het oog verliezen dat, ook in het geval dat men in de overeenkomst geen regeling van geschillenbeslechting afspreekt, eventuele geschillen moeten kunnen worden opgelost. Alleen zal in dat geval de door de toepasselijke wetgeving opgelegde werkwijze gevolgd moeten worden en niet de contractueel gekozen techniek. Dat betekent dat het ontbreken van een keuze in het contract, weze het voor de geschillenregeling, weze het voor het toepasselijke recht, niettemin steeds een keuze inhoudt … maar dan voor de wettelijke regeling.
Verdragen Aangezien België en Mexico beiden partij zijn aan het CISG, bestaat er wat het kooprecht betreft een gezamenlijk rechtskader. Materies die niet door dit verdrag geregeld zijn en andere contracten worden – eventueel op aanvullende wijze – door nationaal recht geregeld. België en Mexico hebben geen verdragrechtelijke regeling over de rechtskeuze in internationale overeenkomsten. Ook de wederzijdse erkenning van rechterlijke uitspraken wordt (nog) niet geregeld door een verdrag waaraan België en Mexico beide partij zijn. Op 26 september 2007 heeft Mexico het “Verdrag over de forumkeuze in burgerlijke en handelszaken” van 30 juni 2005 van de Haagse Conferentie voor Internationaal Privaatrecht (www.hcch.net/index_en.php?act=conventions.text&cid=98) wel al geratificeerd maar dat is nog niet het geval voor België. Dit verdrag creëert een wereldwijd kader voor de keuze van de bevoegde rechtbank en de erkenning en uitvoering van zijn vonnissen en Mexico is momenteel het enige land dat dit verdrag heeft geratificeerd. Op 19 januari 2009 hebben ook de USA het verdrag ondertekend en zodra twee landen zijn toegetreden, treedt het verdrag in werking. In de EU is de ratificatie enkel op EU-niveau aan de orde en werd een impactstudie gerealiseerd.
Rechtskeuze in het Mexicaanse IPR Naar Mexicaans internationaal privaatrecht (IPR – art. 13, V. Codigo civil) zijn partijen vrij om in contractuele relaties met een buitenlands element het toepasselijke recht te kiezen. Het gekozen recht moet wel op één of andere manier verband houden met de overeenkomst. Wordt het toepasselijke recht in de overeenkomst niet aangeduid, dan geldt het recht van de plaats van uitvoering van de overeenkomst. ♦ Artículo 13 « La determinación del derecho aplicable se hará conforme a las siguientes reglas: […] V. Salvo lo previsto en las fracciones anteriores, los efectos jurídicos de los actos y contratos se regirán por el derecho del lugar en donde deban ejecutarse, a
68
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
menos de que las partes hubieran designado válidamente la aplicabilidad de otr derecho.
In Mexico, zoals in België, wordt de rechter verondersteld ook buitenlands rec te kennen (“jura novit curia”). De rechter moet m.a.w. de inhoud, betekenis draagwijdte van de toepasselijke buitenlandse bepalingen vaststellen, eventu na hierover, met respect voor de rechten van de verdediging, de nod informatie te hebben verzameld en de miskenning van buitenlands recht is d geen feitenkwestie maar komt in aanmerking voor cassatie.
De rechtskeuze mag niet ingaan tegen de Mexicaanse internationale openba orde (“ordén publico”). Daartoe behoren o.m. de bepalingen van het Mexicaan straf- arbeids-, faillissements- en fiscaal recht. Als een rechtshandeling volge het toepasselijk verklaarde recht nietig is doch niet naar Mexicaans recht, zul Mexicaanse rechtbanken de rechtshandeling niet als nietig beschouwen.
Forumkeuze in het Mexicaanse IPR
Partijen kunnen naar Mexicaans recht in handelszaken vrij de bevoegde rechtba kiezen. ♦ Artículo 1092 « Es juez competente aquel a quien los litigantes se hubieren sometido expresa o tácitamente. » ♦ Artículo 1093 « Hay sumisión expresa cuando los interesados renuncien clara y terminantemente al fuero que la ley les concede, y para el caso de controversia, señalan como tribunales competentes a los del domicilio de cualquiera de las partes, del lugar de cumplimiento de alguna de las obligaciones contraídas, o de la ubicación de la cosa. » Werd in het contract geen bevoegde rechtbank aangeduid, dan zal een Mexicaanse rechtbank in commerciële geschillen zijn bevoegdheid aanvaarden −
wanneer de overeenkomst in Mexico moet worden betaald of uitgevoerd, ook al is de verweerder geen Mexicaans verblijfhouder en
−
wanneer de verweerder zijn woonplaats in Mexico heeft, ook al moet de overeenkomst elders worden uitgevoerd.
♦ Artículo 1104 “Salvo lo dispuesto en el artículo 1093, sea cual fuere la naturaleza del juicio, serán preferidos a cualquier otro juez: I. El del lugar que el deudor haya designado para ser requerido judicialmente de pago; II. El del lugar designado en el contrato para el cumplimiento de la obligación. » ♦ Artículo 1105 « Si no se ha hecho la designación que autoriza el artículo 1093, será competente el juez del domicilio del deudor, sea cual fuere la acción que se ejercite. […] »
Exequatur in het Mexicaanse recht In 1988 werd in het federale gerechtelijk wetboek (“Código Federal de Procedimientos Civiles”) van 1942 een vierde boek met de titel “De la Cooperación Procesal Internacional” ingevoegd dat de internationale gerechtelijke samenwerking regelt (art. 543-577).
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
69
Dit boek regelt een aantal algemene principes (art. 543-548); rogatoire vragen (art. 549-556); buitenlandse bewijsvoering (art. 559-563) en de erkenning en uitvoering van buitenlandse vonnissen (art. 564-577). Mexico erkent de mogelijkheid om buitenlandse vonnissen en arresten in Mexico ten uitvoer te leggen als de volgende voorwaarden cumulatief vervuld zijn: 1. de buitenlandse rechtbank kan in toepassing van de Mexicaanse regels van IPR bevoegd zijn en de uitspraak moet in kracht van gewijsde gegaan zijn; 2. de uitspraak moet een persoonlijke vordering betreffen (contractuele aangelegenheid); 3. de geschilpartijen werden geldig gedagvaard en werden buitenlandse procedure vertegenwoordigd (geen verstekvonnis);
in
de
4. de buitenlandse rechtbank heeft zijn bevoegdheid volgens zijn eigen regels van IPR aanvaard en de uitspraak werd behoorlijk gelegaliseerd (Apostilleverdrag); 5. de buitenlandse uitspraak is niet strijdig met een Mexicaans vonnis of arrest en schendt de Mexicaanse openbare orde en goede zeden niet. ♦ Artículo 571 « Las sentencias, laudos arbitrales privados de carácter no comercial y resoluciones jurisdiccionales dictados en el extranjero, podrán tener fuerza de ejecución si cumplen con las siguientes condiciones: I.- Que se hayan satisfecho las formalidades previstas en este Código en materia de exhortos provenientes del extranjero; II.- Que no hayan sido dictados como consecuencia del ejercicio de una acción real; III.- Que el juez o tribunal sentenciador haya tenido competencia para conocer y juzgar el asunto de acuerdo con las reglas reconocidas en el derecho internacional que sean compatibles con las adoptadas por este Código. El Juez o tribunal sentenciador extranjero no tiene competencia cuando exista, en los actos jurídicos de que devenga la resolución que se pretenda ejecutar, una cláusula de sometimiento únicamente a la jurisdicción de tribunales mexicanos; IV.- Que el demandado haya sido notificado o emplazado en forma personal a efecto de asegurarle la garantía de audiencia y el ejercicio de sus defensas; V.- Que tengan el carácter de cosa juzgada en el país en que fueron dictados, o que no exista recurso ordinario en su contra; VI.- Que la acción que les dio origen no sea materia de juicio que esté pendiente entre las mismas partes ante tribunales mexicanos y en el cual hubiere prevenido el tribunal mexicano o cuando menos que el exhorto o carta rogatoria para emplazar hubieren sido tramitados y entregados a la Secretaría de Relaciones Exteriores o a las autoridades del Estado donde deba practicarse el emplazamiento. La misma regla se aplicará cuando se hubiera dictado sentencia definitiva; VII.- Que la obligación para cuyo cumplimiento se haya procedido no sea contraria al orden público en México; y VIII.- Que llenen los requisitos para ser considerados como auténticos.
70
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
No obstante el cumplimiento de las anteriores condiciones, el tribunal podrá neg la ejecución si se probara que en el país de origen no se ejecutan sentencias o laudos extranjeros en casos análogos. »
Voor vonnissen en arresten, geveld in andere Zuid-Amerikaanse landen besta een vereenvoudigde exequaturprocedure in toepassing van het Verdrag v Montevideo (“Inter-American Convention on the Extraterritorial Validity of Fore Judgments and Arbitral Awards” – 1983; www.oas.org/juridico/English/treaties/ 41.html).
Arbitrage Geschillen in internationale arbitrage worden beslecht.
handelstransacties
kunnen
ook
via
Een scheidsrechterlijk of arbitragebeding is een afspraak waarbij de partijen in hun contract overeenkomen om eventuele toekomstige geschillen niet aan een gewone (staats)rechtbank voor te leggen, maar aan een vrij gekozen instantie of vrij gekozen personen. Arbitrage is dus geen minnelijke regeling, maar leidt tot een bindende (buitengerechtelijke) uitspraak die de partijen moeten uitvoeren. Eenmaal zij een arbitrageclausule hebben ondertekend, kunnen zij hun zaak niet meer voor een gewone rechtbank brengen. Arbitrage heeft een aantal voordelen: −
kortere procedure (zeker voor complexe geschillen);
−
vrije rechts- en taalkeuze (geen noodzaak tot vertaling van de contractstukken);
−
geheime en informele procedure (bv. waar confidentialiteit belangrijk is);
−
onafhankelijker, vooral wanneer een arbiter in een derde land oordeelt in geschillen met overheid of staatsbedrijven;
−
meer ruimte voor pragmatisme en billijkheid;
−
er is een wereldwijd verdrag tot erkenning van arbitrale uitspraken.
Toch is arbitrage geen alles zaligmakende oplossing: −
(vaak) geen hoger beroep mogelijk;
−
kostprijs (arbiters zijn duurder dan rechtbanken);
−
problemen in verband dwanguitvoering;
−
bepaalde materies zijn uitgesloten van arbitrage.
met
voorlopige
maatregelen
en
De handelsarbitrage wordt in Mexico geregeld door art. 1415-1463 van het Wetboek van Koophandel (“Código de Comercio”). De bepalingen aangaande de handelsarbitrage werden in 1989 in dit wetboek ingevoegd. Hoewel het Mexicaanse recht al veel langer arbitrage erkent als een mogelijke techniek voor de beslechting van handelsgeschillen, wordt in Mexico eerder zelden naar deze techniek gegrepen. De Mexicaanse rechtbanken hebben dan ook weinig ervaring met de uitvoering van arbitrale uitspraken (“Mexico” in “The International Comparative Legal Guide to International Arbitration 2008” www.portilla.com.mx/english/doc/IA08_Chapter%2048_Mexico.pdf).
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
71
De keuze voor arbitrage kan contractueel worden vastgelegd in de basisovereenkomst of achteraf, na het ontstaan van het geschil (ad hoc arbitrage). Om geldig te zijn moet de afspraak schriftelijk worden vastgelegd in een “Cláusula Compromisoria” (art. 1423). Hierbij moeten – op straffe van nietigheid – niet alleen de partijen en het voorwerp van het onderwerp dat aan arbitrage wordt onderworpen worden geregeld, maar, naast het toepasselijke recht, zeker ook de arbitrageprocedure die zal worden gevolgd, de plaats van arbitrage, de taal waarin de arbitrage moet worden gevoerd, het aantal arbiters enz. De tenuitvoerlegging van arbitrale uitspraken (binnenlandse en buitenlandse) in Mexico wordt geregeld door art. 1461-1463 van de “Código de Comercio”. Deze procedure loopt in grote mate gelijk met de uitvoering van gerechtelijke uitspraken. De gronden voor weigering van exequatur worden opgesomd in art. 1462. ♦ Artículo 1462 « Sólo se podrá denegar el reconocimiento o la ejecución de un laudo arbitral, cualquiera que sea el país en que se hubiere dictado, cuando: I.- La parte contra la cual de invoca el laudo, pruebe ante el juez competente del país en que se pide en reconocimiento o la ejecución que: a) Una de las partes en el acuerdo de arbitraje estaba afectada por alguna incapacidad, o que dicho acuerdo no es válido en virtud de la ley a que las partes lo han sometido, o si nada se hubiere iniciado a este respecto, en virtud de la ley del país en que se haya dictado el laudo; b) No fue debidamente notificada de la designación de un árbitro o de las actuaciones arbitrales, o no hubiere podido, por cualquier otra razón, hacer valer sus derechos; c) El laudo se refiere a una controversia no prevista en el acuerdo de arbitraje o contiene decisiones que exceden los términos del acuerdo de arbitraje. No obstante, sin las disposiciones del laudo que se refieren a las cuestiones sometidas al arbitraje pueden separarse de las que no lo están, se podrá dar reconocimiento y ejecución a las primeras; d) La composición del tribunal arbitral o el procedimiento arbitral no se ajustaron al acuerdo celebrado entre las partes o, en defecto de tal acuerdo, que no se ajustaron a la ley del país donde se efectuó el arbitraje; o e) El laudo no sea aún obligatorio para las partes o hubiere sido anulado o suspendido por el juez del país en que, o conforme a cuyo derecho, hubiere sido dictado ese laudo; o II.- El juez compruebe que, según la legislación mexicana, el objeto de la controversia no es susceptible de arbitraje; o que el reconocimiento o la ejecución del laudo son contrarios al orden público. » België en Mexico hebben bovendien alle twee het Verdrag van New York van 1958 (« Overeenkomst inzake Erkenning en Tenuitvoerlegging van Buitenlandse Arbitrale vonnissen ») geratificeerd. De belangrijkste Mexicaanse colleges voor handelsarbitrage zijn: −
72
de « Camara Nacional de Comercio de la Ciudad de México
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
(CANACO) » - www.arbitrajecanaco.com.mx/ −
het « Centro de www.camex.com.mx/
Arbitraje
de
México
(CAM) »
-
Op de websites van deze arbitrale instellingen kunnen de procedure en de kosten van een arbitrageprocedure, modelclausules enz. worden ingeladen.
***
ABH - ACE / Voor info en opmerkingen :
[email protected]
73