Europees distributierecht: Uitdagingen voor uw onderneming

Europees distributierecht: Uitdagingen voor uw onderneming Herlinde Burez

Welk distributiestelsel voor mijn

28 maart 2013

onderneming ?

Minerv ast raat 5 • 19 30 ZAV EN TEM • T +32 ( 0) 2 275 00 75 • F +32 ( 0) 2 275 00 70 • w w w .cont rast -l aw .be

Overzicht I.

Juridisch kader

II. Kiezen van een gepaste distributieformule

2

I. Juridisch kader

I. Juridisch kader • Artikel 101 VWEU • De Minimis Mededeling

• Verordening 330 / 2010 • Verticale Richtsnoeren

3

I. Juridisch kader

Art. 101 (1) VWEU “Onverenigbaar met de interne markt en verboden zijn alle overeenkomsten tussen ondernemingen, alle besluiten van

ondernemersverenigingen en alle onderling afgestemde feitelijke gedragingen welke de handel tussen lidstaten ongunstig kunnen beïnvloeden en ertoe strekken of ten gevolge hebben dat de mededinging binnen de interne markt wordt verhinderd, beperkt of vervalst (…)”

4

I. Juridisch kader

101(1) VWEU? De Minimis Mededeling • Geen inbreuk op art. 101(1) VWEU als < 15 % elk (geen concurrenten)

< 10 % gezamenlijk (concurrenten)

• Maar geldt niet voor “hard core restricties”

5

I. Juridisch kader

Art 101 (3) VWEU “De bepalingen van [artikel 101, lid 1] kunnen echter buiten toepassing worden verklaard voor elke overeenkomst […] die bijdragen tot verbetering van de productie of van de verdeling der producten of tot verbetering van de technische of economische vooruitgang, mits een

billijk aandeel in de daaruit voortvloeiende voordelen de gebruikers te goed komt, en zonder nochtans aan de betrokken ondernemingen, a) beperkingen op te leggen welke voor het bereiken van deze doelstellingen niet onmiskenbaar zijn, b) de mogelijkheid te geven, voor

een wezenlijk deel van de betrokken producten de mededinging uit te schakelen.” 6

I. Juridisch kader

101 (3) VWEU ? Vo. 330/2010 Vrijstelling cfr. Art. 101 (3) VWEU als 1. Binnen toepassingsgebied

2. Geen “Art. 4” of “hardcore” beperking 3. Niet voor Art. 5 beperking

7

I. Juridisch kader

Toepassingsgebied Vo. 330/2010

- Marktaandeellimieten - Geen concurrenten (m.u.v. duale distributie)

8

I. Juridisch kader

Art. 4 Vo. 330/2010 In essentie: • Verticale prijsbinding

• Dwangbuisaanpak voor verkoopsrestricties (klanten- en territoriaal)

9

I. Juridisch kader

Art. 5 Vo. 330/2010 Niet-concurrentiebeding

•

eigenlijk en geassimileerd

•

tijdens en na

10

I. Juridisch kader

Belang Vo. 330/2010 in kader uitbouw distributienetwerk? Belang = Rechtszekerheid

“Self assessment” voor individuele vrijstelling

11

Overzicht I.

Juridisch kader

II. Kiezen van een gepaste distributieformule

12

II. Gepaste distributieformule

II. Kiezen van een gepaste distributieformule A. Fundamentele keuzes business B. Juridische vertaalslag

13

II. Gepaste distributieformule / A. Fundamentele keuzes

A. Fundamentele keuzes (1) Kwantitatieve aanwezigheid (goedkope t-shirts)

Kwalitatieve aanwezigheid (horloges)

14


A. Fundamentele keuzes (2) Grip op distributiekanalen (gesloten netwerk)

Beperkte grip op distributiekanalen (open netwerk)

15


A. Fundamentele keuzes (3) Distantiëren van concurrenten (B&O)

Concurrentiële aanwezigheid = OK of zelfs ‘must’ (boekenwinkel)

16


A. Fundamentele keuzes (4) Controle over aankoopbronnen

Beperkte of geen controle over aankoopbronnen

17


Goed begrip fundamentele keuzes

= Essentieel voor goede juridische vertaling en omkadering

18

II. Gepaste distributieformule

B. Juridische vertaalslag Beschikbare distributieformules 1. Verticale integratie 2. Agentuur 3. Wederverkoopscenario’s

19

II. Gepaste distributieformule / B. Juridische vertaalslag

1.Verticale integratie • Intra-groep • Art. 101 VWEU ≠ toepasselijk (Parker pen)

20


1. Verticale integratie = Maximale greep over distributiekanaal = Kwantitatieve uitbouw is kostelijk

21


2. Agentuur • Wezenskenmerk = product / dienst gaat rechtstreeks van principaal naar klant • Art. 101 VWEU = mogelijk toepasselijk, maar niet altijd

22


Agentuur = Art. 101 VWEU? a) Agentuurdiensten

b) Producten / diensten principaal

23


a) Agentuurdiensten • Agent = zelfstandige aanbieder geen deel onderneming principaal • Dus: Art. 101 VWEU toepasselijk • Belang: exclusiviteitverplichting agent

24


b) Producten / diensten principaal • Agent ≠ financieel / commercieel risico m.b.t. transactie principaal / klant = zelfde onderneming als principaal • Dus: Art. 101 VWEU niet toepasselijk • Belang: verticale prijsbinding (totale controle prijs)

25


b) Producten / diensten principaal • Agent = financieel / commercieel risico ≠ zelfde onderneming als principaal • Dus: Art. 101 VWEU toepasselijk

• Belang: – Analyse zoals distributieovereenkomst – Deling commissie met klant moet toegelaten zijn Anders= verticale prijsbinding 26


2. Agentuur = Rechtstreekse contractuele relatie met klant = Grotere greep op wederverkoopprijs

27


3.Wederverkoopscenario’s • Exclusieve distributie • Selectieve distributie • (Niet-exclusieve / niet-selectieve distributie) • (Franchising)

28


Focus op exclusieve vs. selectieve distributie 1. Definities van beide distributievormen 2. Aan de hand van 7 basisvragen nagaan wat onderscheid juridisch impliceert Doel: fundamentele keuzes business koppelen aan juiste distributievorm

29


Exclusieve vs. selectieve distributie Uitgangspunt =

buiten Art. 101 (1) VWEU of beroep op Vo. 330/2010 → dus geen self-assessment

Houvast? • Vo. 330/2010, Art. 1,4 en 5 • VR, 47-69

30


Exclusieve distributie (VR,

51)

• TERRITORIUM = de leverancier spreekt af om zijn producten maar aan

één distributeur te leveren met het oog op distributie in een bepaald territorium • KLANTENTOEWIJZING = de leverancier spreekt af om zijn producten maar aan

één distributeur te leveren met het oog op distributie aan een bepaalde klantengroep 31


Selectieve distributie (art. 1(e) Vo. 330/2010) • De leverancier verbindt zich ertoe de contactgoederen of – diensten slechts aan distributeurs te verkopen die op grond van vastgestelde criteria zijn geselecteerd, en • De distributeurs verbinden zich ertoe de contractgoederen of -diensten niet aan niet-erkende distributeurs te verkopen binnen het grondgebied waarop de leverancier heeft besloten dat systeem toe te passen. 32


Selectieve distributie • Leverancier moet gesloten aard van het netwerk respecteren • Selectie op basis van “vastgestelde criteria”

33


Selectieve distributie buiten art. 101(1) VWEU Case law Hof van Justitie (Pierre Fabre) • Vastgestelde criteria • Objectief / van kwalitatieve aard • Uniforme toepassing • Non-discriminatoire toepassing • Eigenschappen product vereisen het • Niet verder dan noodzakelijk 34


Selectieve distributie onder Vo. 330/2010 Relevantie aard van goederen/diensten

Nihil

Idem voor andere voorwaarden (EC : enkel vereiste “vastgestelde criteria” blijft overeind) 35


Selectieve distributie • Kwalitatieve selectiviteit Toelating wanneer QRs worden nageleefd • Kwantitatieve selectiviteit Limitatief aantal netwerkleden

36


Exclusieve vs. selectieve distributie Ontkrachting belang onderscheid aan de hand van aantal basisvragen

37


Basisvragen Welke beperkingen kunnen opgelegd worden (1) Op de leverancier?

(2) Met betrekking tot de wederverkoopprijs? (3) Op het vlak van het voeren van concurrerende producten? (4) Op het vlak van kwaliteitsvereisten van de distributie?

38


Basisvragen Welke beperkingen kunnen opgelegd worden

(5) Met betrekking tot het gebied waarin de distributeur mag verkopen? (6) Met betrekking tot de klanten aan wie de distributeur mag

verkopen? (7) Met betrekking tot de aankoopbronnen van de distributeur? 39


Voor een hele reeks basisvragen:

DISTRIBUTIEFORMULE = IRRELEVANT!

40


Vraag 1 = Beperkingen opgelegd aan leverancier? • Onbeperkt mogelijk ongeacht gekozen formule Vb.: geen directe verkoop - respecteren bepaalde klantengroepen

41


Vraag 1 = Beperkingen opgelegd aan leverancier • Quid territoriale bescherming distributeur ?

42


Vraag 2 = Beperkingen i.v.m. wederverkoopprijs? • Geen onderscheid op basis van distributieformule

43


Vraag 2 = Beperkingen i.v.m. wederverkoopprijs?

Vaste prijzen ≠ OK Minimumprijzen Maximumprijzen = OK Aanbevolen prijzen 44


Vraag 3 = Beperkingen i.v.m. concurrerende producten? • Geen essentieel verschil

Dus: klassiek en geassimileerd (80 %) niet-concurrentiebeding

= OK Maar: bepaalde duur maximaal 5 jaar

45


Vraag 3 = Beperkingen i.v.m. concurrerende producten? – Lichte verschilpunten •

Franchising = leer nevenrestricties

•

Selectieve distributie = geen gerichte boycots

46


Vraag 4 = Kwaliteitsvereisten? • Geen relevant verschil ≠ Monopolie selectieve distributie = Drempel selectiviteit kan zeer laag zijn (“vastgestelde criteria”)

47


Vraag 5 = Gebiedsbeperkingen? • Locatieclausule = ongeacht gekozen formule • Beperking actieve verkoop = enkel exclusieve distributie onder bepaalde voorwaarden

48


Vraag 5 = Gebiedsbeperkingen / verbod actieve verkoop OK in exclusief systeem mits respect 3 cumulatieve voorwaarden (1) Doelgebied: engagement leverancier om slechts 1 distributeur

aan te stellen; of gereserveerd door leverancier (2) Restrictie actieve verkoop = opgelegd aan hele netwerk EER (≠ leverancier)

Tenzij gereserveerd territorium (3) Geen belemmering verkoop door klanten van de distributeur

49


Vraag 5 = Gebiedsbeperkingen / verbod actieve verkoop Dus

• Riskant scenario (kans op foutjes) • Risico op omzeiling (traders) • Graad bescherming = transportkost + 1 distributiemarge (maar…)

50


Vraag 6 = Klantenbeperkingen? Relevant onderscheid • Groothandels- / kleinhandelsniveau

51


Vraag 6 = Klantenbeperkingen? Groothandelsniveau • Distributieformule = in se irrelevant = Geheel of deels weghouden van eindklant

52


Vraag 6 = Klantenbeperkingen? Kleinhandelsniveau • Selectieve distributie – Doorverkoopverbod aan niet-erkende distributeurs = moet

– Geen verbod / beperking actieve verkoop aan toegelaten klantenkringen (= alle eindklanten/erkende distributeur)

53


Vraag 6 = Klantenbeperkingen? Kleinhandelsniveau • Exclusieve distributie – Geen actieve verkoop aan exclusieve toegewezen of gereserveerde

klantenkring – Parallelle oplegging – Geen belemmering verkopen klanten van de distributeur

54


Vraag 6 = Klantenbeperkingen? • Selectieve distributie = gesloten netwerk • Exclusieve distributie = wederverkoop vrij vanaf volgende distributietrap

55


Vraag 7 = Aankoopbronnen Exclusieve afname • Selectieve distributie ≠ mogelijk Wel: enkel binnen erkende netwerk

• Exclusieve distributie = mogelijk Wel: oppassen met niet-concurrentieverplichtingen

56


Samenvattend Vo. 330/2010 Niet relevant

Relevant

Beperkingen op leverancier (steeds mogelijk)

Beperking aankoopbronnen (SEL D: moet binnen netwerk kunnen)

Beperkingen inzake locatie (steeds mogelijk)

EXCL D: Verbod AVK – Gebiedsbescherming (maar belang is relatief)

Verbod AVK groothandel aan eindgebruikers

EXCL D: Verbod AVK – Klantenbescherming (kleinhandelsniveau) (maar belang is relatief)

Niet-concurrentieverplichtingen m.u.v.

1. Franchise: mogelijk onbeperkte duur tijdens overeenkomst 2. SEL D: geen selectieve boycot

Verbod PVK = niet toegelaten m.u.v. 1. verbod groothandelaren aan eindgebruikers 2.

2. SEL D: verbod PVK wel toegelaten voor verkopen aan niet-erkende netwerkleden

Verticale prijsverbinding

57


Exclusieve distributie = “Passé”

Tenzij als

• Driver om investeringen 1st tier te beschermen (“Single margin protection”) • Kwantitatieve aanwezigheid + beperkte grip vanaf 2nd tier

58


Business reality = Complete revival van selectieve distributie

= Buiten traditionele product categorieën (parfum, horloges, Hi-Fi)

59

Minerv .cont M inerv ast raat 5 • 19 30 ZAV EN TEM • T +32 ( 0) 2 275 00 75 • F +32 ( 0) 2 275 00 70 • w w w .co nt rast -l aw .be

Europees distributierecht: Uitdagingen voor uw onderneming

Recommend Documents