Europees distributierecht: uitdagingen voor uw onderneming Filip Tuytschaever
Vraagstukken uit de praktijk
28 maart 2013
M inerv ast raat 5 • 19 30 ZAV EN TEM • T +32 ( 0) 2 275 00 75 • F +32 ( 0) 2 275 00 70 • w w w .co nt rast -l aw .be
Verticale overeenkomsten • Toepassingsgebied groepsvrijstelling • Substantiële analyse • Onlineverkopen
2
Groepsvrijstelling • Toepassingsgebied – – – –
Verticale overeenkomst ? Verticale beperkingen? Marktaandeeldrempel ? Andere uitsluitingsgronden? • • •
Invloed van intellectuele eigendomsrechten Afspraken tussen concurrenten? Andere groepsvrijstelling is van toepassing
3
Groepsvrijstelling • Substantiële analyse – Zwarte lijst (art. 4) • •
Verticale prijsbinding Gebied/klantenbeperkingen
– Niet-concurrentiebedingen (art. 5) – Reminder: “van rechtswege nietigheid”
• Onlineverkopen
4
Algemeen - Verticale richtsnoeren • Belang van de Verticale richtsnoeren – Bijv., exclusiviteit, onlineverkopen, verticale prijsbinding
• NMA + nationale rechtbanken volgen Verticale richtsnoeren vaak blindelings
• Voorzichtig juridisch advies voor zaken die enkel in de Verticale richtsnoeren worden behandeld (valse soft law)
5
Toepassingsgebied - verticale overeenkomsten Een producent van sportschoenen merkt dat er veel parallelhandel in zijn producten bestaat tussen Frankrijk en Spanje. De belangrijkste reden daarvoor is dat de retailprijs van zijn sportschoenen in Frankrijk traditioneel zowat 15% hoger ligt dan in Spanje, wat leidt tot uitvoer vanuit Spanje naar Frankrijk. De producent raadpleegt u en vraagt welke maatregelen hij kan nemen om te verhinderen dat zijn distributeurs in Frankrijk uitvoeren naar Spanje of met welke maatregelen hij die parallelhandel kan beperken. 6
Toepassingsgebied - concurrenten Een producent van hekken raadpleegt u in het kader van een distributieovereenkomst die hij wil sluiten met een concurrerende producent, waarbij hij de types hekken waarin hij sterk is aan zijn concurrent wil leveren, met adviesprijzen, en omgekeerd de types hekken waarin hij minder sterk is van zijn concurrent wil betrekken, mits adviesprijzen, om aan zijn klanten te kunnen aanbieden. Wat adviseert u over de mogelijkheid van een dergelijke overeenkomst?
7
Toepassingsgebied - concurrenten •
Overeenkomsten tussen concurrenten? –
Alleen duale distributie via niet-wederkerige overeenkomst is gedekt door Verordening 330/2010: • Geen concurrerende producenten • Geen wederkerige distributie – Overeenkomst tussen concurrenten m.b.t. adviesprijzen = prijzenkartel
8
Hardcorebeperkingen (art. 4) – Verticale prijsbinding – Territoriale en klantenbeperkingen
9
Hardcorebeperkingen – territoriale toepassing Een producent verbiedt zijn distributeurs om de producten die hij hen levert te verkopen buiten de EU. Eén van de distributeurs heeft vragen bij de rechtsgeldigheid van dat exportverbod en raadpleegt u. Hoe luidt uw advies?
10
Hardcorebeperkingen – territoriale toepassing • Verticale Richtsnoeren, nr. 47, vn. 5: De lijst van hardcorebeperkingen is van toepassing op verticale overeenkomsten die betrekking hebben op de handel binnen de EU.
11
Hardcorebeperkingen – territoriale toepassing • COMCO (Zwitserland) = effectendoctrine – Dec. 2011: Nikon – CHF 12.5 miljoen boete • O.a. exportverbod naar Zwitserland (ook) in EU distributieovereenkomsten – Mei 2012: BMW – CHF 156 miljoen boete • Verbod om nieuwe BMW en MINI te verkopen aan Zwitserse klanten
12
Hardcorebeperkingen – territoriale toepassing Een producent van digitale fototoestellen merkt dat een EU distributeur digitale fototoestellen koopt in Hong Kong en deze vervolgens invoert in de EU. De producent wil die praktijk stoppen en vraagt om uw advies.
13
Hardcorebeperkingen – territoriale toepassing •
Intellectuele eigendomsrechten: uitputtingsleer – –
Gemeenschapsuitputting Geen wereldwijde uitputting •
import uit derde landen kan worden verboden – cf. arrest Hof van Justitie van 16 juli 1998, Silhouette, C-355/96, Jur. 1998, blz. I-4799.
14
Hardcorebeperkingen - verticale prijsbinding • Art. 4(a) Verordening 330/2010: – Groepsvrijstelling niet van toepassing op verticale overeenkomsten die … direct of indirect, tot doel hebben de beperking van de mogelijkheid van de afnemer tot het vaststellen van zijn verkoopprijs, onverlet de mogelijkheid voor de leverancier om een maximumprijs op te leggen of een verkoopprijs aan te raden, mits deze prijzen niet ten gevolge van door een van de partijen uitgeoefende druk of gegeven prikkels hetzelfde effect hebben als een vaste prijs of minimumprijs.
15
Hardcorebeperkingen - verticale prijsbinding • Beperkingen opgelegd aan distributeur: – – – –
Vaste prijs VERBODEN Minimumprijs VERBODEN Maximumprijs TOEGELATEN Aanbevolen wederverkoopprijs/richtprijs/aanbevolen consumentenprijs TOEGELATEN
16
Hardcorebeperkingen - verticale prijsbinding Partijen komen overeen dat afnemer de producten niet zal verkopen onder de gangbare marktprijzen, die de leverancier zal meedelen aan afnemer. –OK of niet?
17
Hardcorebeperkingen - verticale prijsbinding Leverancier verleent afnemer een speciale korting, in erkenning van het aanhouden door afnemer van de aanbevolen wederverkoopprijs. –OK of niet?
18
Hardcorebeperkingen - verticale prijsbinding Leverancier heeft het recht om de levering van product X stop te zetten als blijkt dat de prijszetting de markt voor product X verstoort. –OK of niet?
19
Hardcorebeperkingen - verticale prijsbinding Leverancier eist van zijn distributeurs dat zij wekelijks hun verkoopprijzen en marges meedelen aan de leverancier. –OK of niet?
20
Hardcorebeperkingen - verticale prijsbinding Leverancier eist van zijn distributeurs dat zij wekelijks hun verkoopprijzen en marges meedelen aan de leverancier, die ook zelf via een aantal eigen verkooppunten actief is in de markt. –OK of niet?
21
Hardcorebeperkingen - verticale prijsbinding Cyclo levert fietsen aan de Federale Politie, die er de voorkeur aan geeft die fietsen bij de lokale fietswinkels te kopen. De reden daarvoor is dat ze een goede dienst-na-verkoop willen. FedPol wil echter evenmin dat die dealers om het even wat vragen voor hun dienst-na-verkoop en ze vraagt Cyclo om het nodige te doen met haar lokale dealers. Cyclo vraagt u hoe zij best te werk gaat in haar relatie met haar lokale dealers?
22
Toegelaten verticale prijsbinding? • Perspublicaties?
23
Toegelaten verticale prijsbinding? Arrest van het Hof van Justitie van 3 juli 1985, Binon, 243/83, Jur. 1985, 2015 (vaste prijzen): 46 Zo op het gebied van de distributie van dagbladen en periodieken de vaststelling van de kleinhandelsprijs door de uitgevers het enige middel is om de aan het terugnemen van onverkochte exemplaren verbonden economische lasten draaglijk te maken, en het terugnemen van onverkochte exemplaren de enige methode is om de consument een ruim aanbod van perspublicaties te verzekeren, staat het aan de Commissie om bij haar onderzoek van een overeenkomst op grond van artikel 85, lid 3, daarmee rekening te houden.
24
Toegelaten verticale prijsbinding? 47 … wanneer in het kader van een selectief distributiestelsel voor perspublicaties, dat de handel tussen Lid-Staten ongunstig beïnvloedt, vaste prijzen worden opgelegd, dat stelsel daardoor onverenigbaar wordt met artikel 85, lid 1, doch dat de Commissie in het kader van een verzoek om ontheffing op grond van artikel 85, lid 3, kan onderzoeken of een dergelijk element van een distributiestelsel in een concreet geval gerechtvaardigd kan zijn.
25
Toegelaten verticale prijsbinding? • Introductie van een nieuw product?
26
Toegelaten verticale prijsbinding? Verticale richtsnoeren, nr. 225: Verticale prijsbinding kan echter niet alleen de mededinging beperken, maar ook, in het bijzonder wanneer zij uitgaat van de leverancier, efficiëntieverbeteringen opleveren, die aan artikel 101, lid 3, zullen worden getoetst. Met name wanneer een producent een nieuw product introduceert, kan verticale prijsbinding tijdens de introductieperiode waarin de vraag groeit, nuttig zijn…
27
Toegelaten verticale prijsbinding? • Kortlopende promotieacties?
28
Toegelaten verticale prijsbinding? Verticale richtsnoeren, nr. 225: Evenzo kunnen vaste wederverkoopprijzen, in plaats van maximumwederverkoopprijzen, nodig zijn om in een franchisesysteem of een soortgelijk distributiestelsel waarbij een gelijkvormige distributieformule wordt toegepast, een gecoördineerde kortlopende prijsverlagingsactie op te zetten (meestal twee tot zes weken), wat ook in het belang van de consument is.
29
Toegelaten verticale prijsbinding? • Overheidsdwang? – Een leverancier weigert nog te leveren aan een distributeur, omdat die de producten van de leverancier met verlies verkoopt. Quid?
30
Toegelaten verticale prijsbinding? • België: verbod op verkoop met verlies – Arrest van het Hof van Justitie van 7 maart 2013, Euronics t. Kamera Express, C-343/12: 29. Wat de nationale bepaling betreft die in het hoofdgeding aan de orde is, staat vast dat praktijken waarbij goederen met verlies te koop worden aangeboden of verkocht, niet zijn vermeld in bijlage I bij de richtlijn oneerlijke handelspraktijken. Zij kunnen dus niet „onder alle omstandigheden” worden verboden, maar enkel na een specifieke analyse waaruit blijkt dat zij oneerlijk zijn.
31
Toegelaten verticale prijsbinding? 30. Vastgesteld dient te worden dat … artikel 101 WMPC een algemeen verbod behelst om goederen met verlies te koop aan te bieden of te verkopen, zonder dat op basis van de feitelijke omstandigheden van elk geval hoeft te worden bepaald of de betrokken handelstransactie „oneerlijk” is volgens de criteria van de artikelen 5 tot en met 9 van de richtlijn oneerlijke handelspraktijken en zonder dat de bevoegde rechter daarbij een beoordelingsmarge heeft. 31 … dat de richtlijn oneerlijke handelspraktijken … zich verzet tegen een nationale bepaling … die een algemeen verbod behelst om goederen met verlies te koop aan te bieden of te verkopen …
32
Gebied/klantenbeperkingen • Regel onder Verordening 330/2010: – “Alles is toegelaten wat niet verboden is”.
• Uitzondering onder Verordening 330/2010 = gebied/klantenbeperkingen = dwangbuisaanpak: – “Alles is verboden wat niet uitdrukkelijk toegelaten is”.
33
Locatieclausules • Art. 4(b) Verordening 330/2010 De … vrijstelling is niet van toepassing op verticale overeenkomsten die … tot doel hebben: b) de beperking van het gebied waarin of de klanten aan wie een afnemer die partij is bij de overeenkomst, onverminderd een beperking ten aanzien van zijn vestigingsplaats, contractgoederen of -diensten mag verkopen …
34
Locatieclausules • Verticale richtsnoeren, nr. 50: – Mogelijk in kader van alle distributieformules – “Hoofdverkooppunt, bijkomende verkooppunten, opslagplaats, bijkomende opslagplaats” – Geen wijziging zonder toestemming van verkoper, onafhankelijk van de gekozen distributieformule
35
Gebied/klantenbeperkingen • Wat met de volgende gebied/klantenbeperkingen in distributieovereenkomsten? – Leverancier aanvaardt om niet in concurrentie met zijn distributeurs te verkopen aan bepaalde key accounts in de Benelux. – Leverancier beperkt de verkopen van zijn distributeurs naar key accounts in de Benelux.
36
Gebied/klantenbeperkingen • Art. 4(b) Verordening 330/2010 De … vrijstelling is niet van toepassing op verticale overeenkomsten die … tot doel hebben: b) de beperking van het gebied waarin of de klanten aan wie een afnemer die partij is bij de overeenkomst, onverminderd een beperking ten aanzien van zijn vestigingsplaats, contractgoederen of -diensten mag verkopen …
37
Gebied/klantenbeperkingen • Het is voor doeleinden van Verordening 330/2010 mogelijk voor een leverancier om: – niet te verkopen aan eindconsumenten – slechts te verkopen aan bepaalde categorieën klanten (typisch: overheden en andere key accounts) – niet online te verkopen
38
Gebied/klantenbeperkingen • Wat met de volgende gebied/klantenbeperkingen in distributieovereenkomsten? – Leverancier verbiedt zijn groothandelaars te verkopen aan eindgebruikers in de Benelux. – Leverancier laat zijn groothandelaars alleen toe aan grotere eindgebruikers (key accounts) te verkopen in de Benelux.
39
Gebied/klantenbeperkingen • Art. 4(b)(ii) Verordening 330/2010: toegelaten klantenbeperking De beperking van de verkoop aan eindgebruikers door een op het groothandelsniveau werkzame afnemer.
• Verticale Richtsnoeren, nr. 55: Deze uitzondering sluit echter niet een regeling uit waarbij de groothandelaar aan bepaalde eindgebruikers mag verkopen, bijvoorbeeld de grotere eindgebruikers, terwijl de verkoop aan (alle) andere eindgebruikers niet toegestaan is.
40
Gebied/klantenbeperkingen • Art. 4(b) Verordening 330/2010 De … vrijstelling is niet van toepassing op verticale overeenkomsten die … tot doel hebben: b) de beperking van het gebied waarin of de klanten aan wie een afnemer die partij is bij de overeenkomst, onverminderd een beperking ten aanzien van zijn vestigingsplaats, contractgoederen of -diensten mag verkopen …
41
Gebied/klantenbeperkingen Een leverancier van een inputproduct (vitamines) verplicht een producent van voedingssupplementen (die de betrokken vitamines bevatten) om die supplementen alleen te verkopen aan apothekers in de Benelux. De producent van voedingssupplementen wil verkopen in Frankrijk en vraagt om uw advies.
42
Gebied/klantenbeperkingen • Verticale richtsnoeren, nr. 25(d): Ingevolge de groepsvrijstellingsverordening worden niet alleen de door de leverancier geleverde goederen of diensten maar ook de daaruit voortvloeiende goederen of diensten als contractgoederen of -diensten beschouwd.
43
Gebied/klantenbeperkingen Een Zweedse producent van designmeubelen lanceert zijn nieuwe producten voor het eerst in een aantal landen buiten Scandinavië. Hij doet dat via een exclusieve samenwerking met een kledingketen, die daartoe hun verkooppunten herinrichten. De producent legt de kledingketen een vaste prijs op voor de meubelen en legt zijn Scandinavische distributeurs een algemeen verbod op om uit te voeren naar de betrokken landen waar de producent voor het eerst actief wordt. Dat verbod geldt ook voor onlineverkopen.
44
Toegelaten absolute gebiedsbescherming Verticale richtsnoeren, nr. 61: Wanneer de distributeur aanzienlijke investeringen moet doen om de nieuwe markt op te zetten en/of te ontwikkelen, vallen beperkingen van de passieve verkoop door andere distributeurs in een dergelijk gebied of aan een dergelijke klantenkring (omdat deze beperkingen noodzakelijk zijn voor de distributeur om deze investeringen terug te verdienen) gedurende de eerste twee jaar waarin de distributeur de contractgoederen of -diensten in dat gebied of aan die klantenkring verkoopt, over het algemeen buiten het toepassingsgebied van artikel 101, lid 1, ook al worden dergelijke hardcore beperkingen over het algemeen geacht onder artikel 101, lid 1, te vallen.
45 45
Gebied/klantenbeperkingen • Noteer: – toegelaten verticale prijsbinding = alleen toegelaten op basis van art. 101(3) VWEU – toegelaten absolute gebiedsbescherming = ook toegelaten op basis van niet-toepasselijkheid van art. 101(1) VWEU
46 46
Exclusieve distributie: definitie • Gebiedsbescherming: – Cyclo duidt “Brussels Bike” aan als zijn enige verdeler in Brussel
• Klantentoewijzing – Cyclo duidt “Brussels Bike” aan als zijn enige verdeler in België voor sportclubs
47
Exclusieve distributie: bescherming Wat als? • Antwerp Cycle begint te verkopen in Brussel? • Antwerp Cycle begint een publiciteitscampagne specifiek gericht op sportclubs?
48
Exclusieve distributie: gebiedsbescherming • Locatieclausule – Antwerp Cycle mag geen winkel beginnen in Brussel
• Wat met? – Vertegenwoordigers – publiciteitscampagnes • Toepassing van onderscheid tussen actieve en passieve verkoop
49
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 3 voorwaarden – Aanduiden van 1 distributeur of reserveren voor de leverancier – Verbod opleggen aan alle afnemers in de EU – Beperking mag niet de verkoop door de klanten van de afnemer belemmeren
50
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 1e voorwaarde – Aanduiden van 1 distributeur
51
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 1e voorwaarde = Brussels Bike is enige distributeur ≠ Brussels Bike is enige distributeur, maar Cyclo mag er meer aanduiden ≠ Brussels Bike en Antwerp Cycle zijn de enige twee distributeur in Brussel
52
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 1e voorwaarde = Voorbehouden voor Cyclo zelf • Ofwel reeds eigen winkels • Ofwel afwachten om distributeurs aan te duiden
53
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 2e voorwaarde – Verbod van actieve verkopen moet worden opgelegd aan iedere distributeur in de EU ≠ Verordening 330/2010, maar in Verticale richtsnoeren, nr. 51.
54
Exclusieve distributie: bescherming • Verticale richtsnoeren, nr. 51 … en de exclusieve distributeur beschermd wordt
tegen actieve verkoop in zin gebied of aan zijn klantenkring door alle andere afnemers van de leverancier in de Unie, ongeacht de verkopen van de leverancier.
55
Exclusieve distributie: bescherming = naar exclusief gebied van distributeur ≠ naar gebied voorbehouden voor leverancier
= distributeur moet worden beschermd tegen alle andere distributeurs ≠ distributeur moet niet worden beschermd tegen verkopen van de leverancier (directe verkopen van de leverancier staan de exclusiviteit van de distributeur niet in de weg)
56
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 2e voorwaarde – Cyclo duidt Brussels Bike aan als exclusieve verdeler in Brussel – Cyclo heeft 25 niet-exclusieve fietswinkels in Frankrijk zonder verbod op actieve verkoop in Brussel
57
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 2e voorwaarde – Cyclo duidt Brussels Bike aan als exclusieve verdeler in Brussel – Cyclo heeft 24 niet-exclusieve fietswinkels in Frankrijk met verbod op actieve verkoop in Brussel en 1 zonder verbod op actieve verkoop in Spanje.
58
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 3e voorwaarde – Geen beperking van de verkoop door de klanten van de afnemer • Geen cascade van verbod van actieve verkoop op de klanten van een distributeur
59
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 3e voorwaarde – Antwerp Cycle met verbod op actieve verkoop – Antwerp Cycle verkoopt aan Intersport in Antwerpen – Intersport start actieve verkoop in Brussel
60
Exclusieve distributie: bescherming • Actieve verkopen – 3e voorwaarde = onbevredigend, wegens mogelijkheid tot gebruik van stroman om het verbod op actieve verkoop te ontlopen
61
Selectieve distributie Cyclo wil een selectief distributiesysteem starten. Cyclo vereist een showroom met een ruimte van niet minder dan 50m² voor Cyclo fietsen. Sommige geïnteresseerde dealers willen toetreden, maar met een showroom met een kleinere oppervlakte voor Cyclo fietsen. Kan Cyclo die geïnteresseerden toelaten?
62
Selectieve distributie • Definitie art. 1(1)(e) Verordening 330/2010 "selectief distributiestelsel" betekent een distributiestelsel waarbij de leverancier zich ertoe verbindt, de contractgoederen of -diensten, direct of indirect, slechts aan distributeurs te verkopen die op grond van vastgestelde criteria zijn geselecteerd, en waarbij deze distributeurs zich ertoe verbinden, deze goederen of diensten niet aan niet-erkende distributeurs te verkopen binnen het grondgebied waarop de leverancier heeft besloten dat systeem toe te passen. 63
Selectieve distributie • Definitie art. 1(1)(e) Verordening 330/2010 "selectief distributiestelsel" betekent een distributiestelsel waarbij de leverancier zich ertoe verbindt, de contractgoederen of -diensten, direct of indirect, slechts aan distributeurs te verkopen die op grond van vastgestelde criteria zijn geselecteerd, en waarbij deze distributeurs zich ertoe verbinden, deze goederen of diensten niet aan niet-erkende distributeurs te verkopen binnen het grondgebied waarop de leverancier heeft besloten dat systeem toe te passen. → Combinatie van selectieve en niet-selectieve (bijvoorbeeld exclusieve) distributie in verschillende EU lidstaten
64
Selectieve distributie - combinatie • Selectieve distributeur naar gebied exclusieve distributeur – Beperking van actieve verkopen mogelijk (3 voorwaarden) • Aan de distributeurs die deel uitmaken van een selectief distributiestelsel … mogen … geen beperkingen worden opgelegd met betrekking tot de keuze van de gebruikers aan wie zij mogen verkopen, noch met betrekking tot de namens die gebruikers als koper handelende agenten, behalve om een exclusief distributiestelsel dat elders wordt toegepast, te beschermen (Verticale richtsnoeren, nr. 56)
65
Selectieve distributie - combinatie • Exclusieve distributeur naar gebieden waarin de producent werkt met selectieve distributeurs – Quid?
66
Niet-concurrentiebeding tijdens de overeenkomst •
•
Partijen sluiten een distributieovereenkomst van onbepaalde duur waarbij de distributeur zich ertoe verbindt alleen hifiapparatuur van de leverancier te verkopen. Partijen sluiten een distributieovereenkomst van onbepaalde duur waarbij de distributeur zich ertoe verbindt in de eerste vijf jaar alleen hifiapparatuur van de leverancier te verkopen, en daarna om 80% van zijn behoeften aan de hifiapparatuur van de leverancier te kopen. 67
Niet-concurrentiebeding tijdens de overeenkomst •
•
Partijen sluiten een distributieovereenkomst van onbepaalde duur waarbij de distributeur zich ertoe verbindt alleen de hifiapparatuur van de leverancier te verkopen gedurende een periode van zeven jaar, zijnde de periode van afschrijving van de investering gedaan door de leverancier in het kader van de distributierelatie. Partijen sluiten een distributieovereenkomst van onbepaalde duur waarbij de leverancier zich ertoe verbindt alleen te leveren aan de distributeur, en dat voor de volle duur van de overeenkomst.
68
Niet-concurrentiebeding tijdens de overeenkomst • Exclusieve samenwerking gedurende afschrijvingstermijn van relatie specifieke investeringen – Verticale richtsnoeren, nr. 107(d) en 146.
• Exclusiviteit aanvaard door leverancier – Art. 1(1)(d) Verordening 330/2010: ““nietconcurrentiebeding" betekent elke directe of indirecte verplichting van de afnemer om …” 69
Niet-concurrentiebeding tijdens de overeenkomst • Franchise – Verticale richtsnoeren, nr. 190(b): •
een niet-concurrentiebeding, opgelegd met betrekking tot de door de franchisenemer gekochte goederen of diensten, valt buiten het toepassingsgebied van artikel 101, lid 1, wanneer dit beding noodzakelijk is om de gemeenschappelijke identiteit en reputatie van het franchisenet in stand te houden. In dergelijke gevallen is ook de duur van het niet-concurrentiebeding uit het oogpunt van artikel 101, lid 1, irrelevant, zolang hij niet de looptijd van de franchiseovereenkomst zelf overschrijdt.
70
Niet-concurrentiebeding tijdens de overeenkomst Cyclo wil selectieve distributieovereenkomsten sluiten voor een periode van 5 jaar en vereisen dat zijn dealers minstens 75% van hun behoeften van fietsen rechtstreeks bij Cyclo kopen. Cyclo raadpleegt u of zij dit kan voorzien.
71
Niet-concurrentiebeding tijdens de overeenkomst De selectieve distributieovereenkomsten van Cyclo, die gesloten zijn voor een duur van vijf jaar, bevatten een verbod voor de dealers om concurrerende merken te verkopen in de showroom. Voor het overige beperkt Cyclo niet de verkoop van concurrerende merken, ook niet via het internet. Is dat mogelijk?
72
Niet-concurrentiebeding tijdens de overeenkomst De selectieve distributieovereenkomsten van Cyclo, die gesloten zijn voor een duur van vijf jaar, bevatten een verbod voor de dealers om de fietsen van twee opkomende “hippe” concurrenten te verkopen showroom. Voor het overige beperkt Cyclo niet de verkoop van concurrerende merken. Is dat mogelijk?
73
Niet-concurrentiebeding na de overeenkomst • Alleen indien: – betrekking op goederen of diensten die met de contractgoederen of -diensten concurreren – beperkt tot de lokaliteiten en terreinen waar de afnemer gedurende de contractperiode werkzaam was – onmisbaar om door de leverancier aan de afnemer overgedragen knowhow te beschermen – geldt niet langer dan één jaar na het einde van de overeenkomst
74
Niet-concurrentiebeding na de overeenkomst • Agentuur (Verticale Richtsnoeren, nr. 19): “… na het einde van de overeenkomst geldende niet-concurrentiebedingen, die de concurrentie tussen merken betreffen, kunnen … in strijd zijn met artikel 101, lid 1… Dergelijke bepalingen kunnen onder de groepsvrijstellingsverordening vallen, met name wanneer aan de voorwaarden in artikel 5 van die verordening wordt voldaan”. • Sowieso beperkt tot een periode van één jaar? 75
Niet-concurrentiebeding na de overeenkomst – Consultant “Gedurende een periode van drie jaar na afloop of beëindiging van de Overeenkomst zal de Consultant de Diensten niet aanbieden aan een Concurrent”.
76
“Van rechtswege nietig” •
Indien in strijd met art. 101(1) VWEU en geen (groeps- of individuele) vrijstelling op grond van art. 101(3) VWEU → sanctie van art. 101(2) VWEU: de overeenkomst is “van rechtswege nietig”.
77
“Van rechtswege nietig” •
Arrest Hof EU 14 december 1983, zaak 319/82, Kerpen & Kerpen: –
Nietigheid van art. 101(2) VWEU enkel voor die contractuele bepalingen die onverenigbaar zijn. •
“Gevolgen voor alle andere onderdelen van de overeenkomst en voor eventuele op basis van de overeenkomst geplaatste bestellingen en verrichte leveringen alsmede voor de daaruit voortvloeiende betalingsverplichtingen, worden niet door het Gemeenschapsrecht beheerst. Deze gevolgen dienen door de nationale rechter naar nationaal recht te worden beoordeeld.” 78
“Van rechtswege nietig” •
Brussel, 28 juni 1995, Aral België NV/Esso NV en Esso Benelux NV de nietigheid van een beding …, bij gebrek aan een uitdrukkelijk bedongen regeling tussen partijen, brengt slechts de nietigheid mee van het geheel van de overeenkomst waarvan het deel uitmaakt wanneer zij samen één onverbreekbaar geheel vormen, gelet op de wil van de partijen en/of de structuur van de overeenkomst.
•
Cass., 28 juni 2012, Bauer Kompressoren t. Dubraco 79
Onlineverkopen Een leverancier laat zijn distributeurs enkel en alleen maar toe online te verkopen nadat hij de website van de distributeurs voorafgaand heeft goedgekeurd. De leverancier verbiedt de distributeurs zijn naam te gebruiken in de domeinnaam van de website. Quid?
80
Onlineverkopen • Kwaliteitsnormen voor internetsite zijn mogelijk (verticale richtsnoeren, nr. 54): Niettemin kan de leverancier in het kader van de groepsvrijstelling kwaliteitsnormen opleggen voor het gebruik van een internetsite voor het doorverkopen van zijn goederen, zoals een leverancier dat ook kan voor een winkel, catalogusverkoop of reclame en promotie in het algemeen
– Naam (merknaam) = voorkomen van oorsprongverwarring 81
Onlineverkopen Een leverancier laat zijn erkende wederverkopers enkel en alleen maar toe online te verkopen als zij niet meer dan een bepaalde hoeveelheid contractproducten aan één en dezelfde klant verkopen. Quid?
82
Onlineverkopen • In selectieve distributie = toegelaten – Niet meer dan een bepaalde hoeveelheid contractproducten aan een individuele eindgebruiker verkopen (om verkoop aan niet-erkende wederverkopers te vermijden): Deze eis zou voor de onlineverkoop eventueel strenger kunnen zijn indien producten voor niet-erkende wederverkopers gemakkelijker via het internet verkrijgbaar zijn (verticale richtsnoeren, nr. 56).
83
Onlineverkopen Wat met verbod van onlineverkopen om redenen van de veiligheid van de klant?
84
Onlineverkopen • Cosmetica en lichaamsverzorgingsproducten • Receptvrije geneesmiddelen • Contactlenzen Versus • Openbaar verbod op de verkoop van gevaarlijke stoffen geldt ook voor onlineverkopen (Verticale richtsnoeren, nr. 60)
85
Onlineverkopen • Wat met kettingzagen? • Wat met andere “ervaringsproducten” (bijv., dure hifiapparatuur), zeker gelet op de cooling-off periode?
86
Onlineverkopen • Onderscheid tussen: – – – –
Verbod op internetverkopen Verplichting tot testen in fysieke winkel Verplichting tot afhaling in fysieke winkel Online gebruikersinformatie
87
Onlineverkopen Een leverancier laat zijn distributeurs toe per kwartaal een bepaalde omzet te verkopen via internet. Van zodra dat percentage is bereikt, levert de producent enkel nog voor verkoop in de fysieke winkelruimtes van de distributeur.
88
Onlineverkopen Dit is de vraag naar hoe een leverancier zijn fysieke winkels kan beschermen tegen “excessieve” internetverkopen?
89
Onlineverkopen • Verbod van “pure players”/zuivere etailers • Verplichting voor distributeur om ten minste een bepaalde absolute hoeveelheid producten (in waarde of in volume uitgedrukt) offline te verkopen (geen “sham shops”) (verticale richtsnoeren, nr. 52)
90
Onlineverkopen Kan een leverancier zijn offline winkels beschermen door een andere prijs aan te rekenen voor goederen die hij levert voor online dan wel voor offline verkoop (gelet op de verschillende kostenstructuur van beide)?
91
Onlineverkopen • Dubbele prijszetting = verboden bescherming offline winkels: Over het algemeen vormt een contractbepaling die meebrengt dat een distributeur voor producten die online worden doorverkocht een hogere prijs moet betalen dan voor producten die offline worden doorverkocht, een hardcore beperking (verticale richtsnoeren, nr. 64).
92
Onlineverkopen • Dubbele prijszetting = ten overstaan van dezelfde distributeur, niet ten overstaan van verschillende distributeurs.
93
M inerv ast raat 5 • 19 30 ZAV EN TEM • T +32 ( 0) 2 275 00 75 • F +32 ( 0) 2 275 00 70 • w w w .co nt rast -l aw .be
