Energie voor de Toekomst

Energie voor de Toekomst

1 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Inhoudsopgave Inhoudsopgave Inleiding Hoe werkt een turbine? Kolenenergie Kernenergie STEG Centrales Zonne-energie Geothermische-energie Waterkracht Wind energie Nawoord Enquête Taakverdeling Bronnenlijst Bijlagen

pagina 2 pagina 3 Pagina 5 pagina 7 pagina 9 pagina 13 pagina 15 pagina 20 pagina 25 pagina 30 pagina 34 pagina 35 pagina 45 vanaf pagina 48


Inleiding Wij zijn een groep van vijf enthousiaste leerlingen uit Hellevoetsluis en omgeving. Wij zijn met enige voorkennis in het YES!-programma gestapt en hebben mede daardoor er voor gekozen om in plaats van onderzoek, puur over het fenomeen klimaatsverandering, een manier te vinden om het menselijke aspect van het probleem te onderzoeken. Deze voorkennis hebben wij vergaard doordat wij op school al een project hebben gedaan over klimaatverandering, waarbij er ook onderzoek is geweest naar de verschillende visies op klimaatbeleid. Daarbij hebben wij als tegenhanger van Al Gores An Inconvinient Truth, De Menselijke Maat van Salomon Kroonenberg gelezen. Hierdoor zijn wij nu van mening dat de klimaatsverandering een geologische schommeling is, en dat de mens alleen bijdraagt aan de intensiteit van deze schommeling. Dit is onze visie in de discussie over klimaatsverandering. De visie van ons allen bepaalt het klimaatbeleid. Maar aangezien wij ons niet willen fixeren op 'de oplossing' voor het 'klimaatprobleem' , hebben wij besloten in ons onderzoek de focus te leggen op de opwekking van elektriciteit aangezien hier de scheiding tussen progressief (duurzaam) en conservatief (vervuilend) het grootst is. In dit onderzoek zijn we vooral benieuwd naar de mening van mensen over elektriciteitsopwekking. Het gaat er dan over welke vorm van elektriciteitsopwekking zij wel of niet in hun woonomgeving willen. Hun mening willen we peilen via een 3 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

enquête. Hiervoor hebben we eerst onderzoek gedaan naar de verschillende vormen van elektriciteitsopwekking. Hierbij kwamen wij uit bij tien mogelijke vormen, namelijk: kolencentrale, gascentrale, oliecentrale, zonne-energie, windenergie, geothermische-energie, kerncentrale en waterkracht. Waterkracht hebben we echter onderverdeeld in: getijdenenergie, zoet-zoutenergie en waterkracht dat opgewekt door middel van rivieren. Na dit onderzoek bleek dat niet alle vormen mogelijk waren. Zo is zoet-zoutenergie nog in een ontwikkelingsfase en daarom hebben wij het niet opgenomen in de enquête. Tevens is er uit ons onderzoek gebleken dat een gas- en oliecentrale beter vervangen kunnen worden door een Stoom en Gas Centrale aangezien een STEG-centrale een hoger rendement heeft. Dus hebben we deze centrale dan ook opgenomen in de enquête. Alle vormen inclusief STEG-centrale, zoet-zoutenergie en gas- en oliecentrale worden uitgelegd in het boekje. Tevens is de enquête bijgevoegd met alle mogelijke elektriciteitsopwekkingvormen. Echter zijn niet al deze vormen overal in Europa mogelijk. Zo kan er natuurlijk geen getijdenenergie opgewekt worden op plekken waar het land niet grenst aan de zee. In de enquête wordt aan deelnemers gevraagd hoe zij staan ten opzichte van de verschillende energieopwekkingvormen. En waarom zij dit vinden, uiteindelijk wordt er gevraagd naar welke vorm zij het liefst in hun woonomgeving hebben. De gegevens die hieruit voorkomen kunnen gebruikt worden door (locale) politici om de mening van de inwoners te peilen. Hiermee kan het energieopwekkingbeleid worden afgestemd op de mening van de publieke opinie. Hieronder zullen wij, zoals al eerder genoemd, alle energieopwekkingvormen uiteenzetten. Maar aangezien in bijna alle vormen er gebruik wordt gemaakt van turbine in combinatie met een generator. Wordt de werking hiervan ook uitgelegd.


Hoe werkt een turbine? Turbine De turbine is een apparaat waarbij je kinetische energie omzet in elektriciteit. Een turbine bestaat eigenlijk uit twee onderdelen: de turbine zelf en een generator. De turbine zorgt voor een roterende beweging, die in de generator wordt omgezet in elektriciteit.

Schematische weergave energieopwekking uit turbine De turbine Turbines worden aangedreven door een gas of een vloeistof. Deze stromen langs de bladen van de turbine waar ze alleen verder kunnen door deze vooruit te duwen of opzij te duwen. Hierdoor gaat de turbine draaien. Er zijn 2 soorten turbines: impulsturbines enImpulsturbine reactieturbines. De impulsturbines werken als de ouderwetse watermolens. Impulsturbine Op een schoepenrad komt er water wat de schoepen in de draai richting duwt. Als deze stroom door blijft gaan blijft het rad draaien.

Reactieturbine

Reactieturbine Reactieturbines gaan roteren doordat er een drukverschil in het water of gas wordt gecreëerd wanneer het langs de schoepen van een turbine komt. Het lijkt op een omgekeerde ventilator waarbij de lucht de ventilator laat draaien. Deze turbines worden het meest gebruikt om elektriciteit op te wekken.


De generator Nadat de kinetische energie van het stromende water of gas is omgezet in een roterende beweging, moet deze beweging worden omgezet in elektriciteit. Dit gebeurt met een generator. Dit is eigenlijk een gigantische fietsdynamo. Een generator bevat altijd de volgende onderdelen: •een (elektro)magneet •een spoel De spoel wordt het magnetisch veld van de magneet geplaatst. Door de magneet rond te draaien, verandert de magnetische flux door de spoel. Dit veroorzaakt een spanning over de spoel, de inductiespanning: De magneet wordt voortdurend rondgedraaid met de turbine. Dit zorgt voor een voortdurende spanning. Op deze manier wordt met een turbine elektriciteit opgewekt.


Kolencentrale Definitie Centrale Het verbranden van steenkool voor het opwekken van energie. Hierbij wordt een standaard mengsel van verschillende kolen gebruikt (om zo goedkoop mogelijk maar toch volgens de regels). En het wordt verbrand om met stoom een turbine aan te drijven zie stoomturbine. Steenkool Steenkool ontstaat uit plantenresten. Deze worden door toenemende druk en temperatuur omgevormd naar bruinkool en daarna steenkool (hierna volgen nog antraciet en diamant) dit is een soortgelijk proces als dat van aardolie en bij steenkool vorming ontstaat ook aardgas. Proces De kolen worden eerst uit verscheidene groeven gehaald waarna ze worden verscheept en worden gemengd. Het mengen is om duurdere zuivere steenkool en goedkope onzuivere steenkool om een volgens milieuregulering toegestane samenstelling te maken die toch niet de duur word (duur en schoon + goedkoop en vervuilend). Hierna gaat het de centrale in om verbrand te worden. Er zijn veel verschillende soorten centrales omdat de ontwikkeling constant doorgaat, maar ze werken vooral op het principe dat men de kolen verbranden om hiermee stoom op te wekken en een stoomturbine te laten draaien. Voordelen Veilig Het verbranden van kolen is erg veilig, dit komt onder andere doordat mensen al heel lang kolen verbranden om machines te laten draaien of stroom te maken. Er is dus al veel ervaring mee opgedaan. Als er dan toch iets fout mocht gaan gaat het wel om extreem hoge temperaturen waardoor het voor de mensen in en 7 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

dicht om de centrale gevaarlijk kan zijn als er iets mis gaat maar er zijn geen langdurige gevolgen voor de omgeving. Voorradig en bereikbaarheid Er is ruim voldoende steenkool aanwezig voor nog vele jaren en het is ook nog eens zeer dicht aan het oppervlak te vinden. Goedkoop Omdat er op het moment nog zo veel steenkool is ligt de prijs erg laag wat steenkool centrales goedkoper maakt. Nadelen Broeikaseffect In een kolencentrale wordt natuurlijk CO2 gevormd. Kolen bevatten namelijk koolstof (C) wat we dus met zuurstof (O2) verbranden. Dit vormt bij gehele verbranding koolstofdioxide (CO2) (er kan ook koolstofmonoxide worden gevormd door onvolledige verbranding maar dit word ten alle tijden voorkomen omdat dit slecht is voor de gezondheid voor mens en dier). Veel mensen geloven dat doordat er teveel CO2 in de lucht komt het warmer zal worden en het klimaat zal veranderen. CO2 werkt namelijk bij onze planeet als een glas laag op een kas en zorgt ervoor dat in tegenstelling tot andere planeten het miet zo koud is. Mensen zijn alleen bang dat als wij hier dus teveel van krijgen de aarde te erg zal opwarmen met alle gevolgen van dien. Het is nog niet helemaal zeker of dit echt zo is en er wordt nog dagelijks over gediscussieerd maar voorkomen is altijd beter dan genezen dus veel mensen en landen proberen hun uitstoot al te verminderen. Gevaarlijke en schadelijke gassen/stoffen Er komen bij de verbranding van steenkool een aantal vervelende gassen en stoffen vrij zoals stikstofoxide (NOx) en zwaveloxide (SO2). Deze worden gelukkig groten deels afgevangen maar er moet wel altijd rekening mee worden gehouden en metingen op worden gedaan of het wel goed gaat. SO2 kan namelijk bijvoorbeeld zure regen veroorzaken 8 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Kerncentrale Definitie Met kernenergie bedoelt met over het algemeen de energie opwekking door standaard kernsplitsing. Hierbij sluit ik dus kernfusie en andere vormen van kernsplitsing (zoals de Molten Salt Reactor) uit want hoe interessant deze methoden ook zijn zullen deze nog niet op de korte termijn op grote schaal kunnen worden toegepast en zal het algemene publiek hier dus nog niet zoveel baat bij hebben. Proces Een kerncentrale wekt net zoals een kolen- of gascentrale elektriciteit op door de eerder beschreven stoomturbine (dus warmte creëren en water laten koken). Alleen een kerncentrale verkrijgt zijn energie i.p.v. door stoffen te verbranden, van uit elkaar vallende stoffen. Even een stukje theorie: De atoomkernen met een massa die gelijk is aan die van ijzer zijn energetisch gezien van alle kernen het stabielst. Bij zwaardere of lichtere kernen is het theoretisch mogelijk energiewinst te halen door het samenvoegen van lichte (kernfusie) of het splijten van zware kernen (kernsplijting). De nieuwe atoomkernen die hierbij ontstaan, zijn samen wat lichter dan de som van de uitgangsmaterialen. De ontbrekende massa is omgezet in energie volgens de beroemde formule van Einstein: In een centrale vind dus een constante afbraak van uranium plaats. Dit komt doordat er steeds neutronen, een soort bouwdeeltjes waar alles gedeeltelijk uit is opgebouwd, tegen het uranium worden aangeschoten. Hierdoor breekt het uranium uit een en geeft het energie af en neutronen voor het volgende uranium deeltje. Dit levert volgens een geleerde van de TU in een fatsoenlijke reactor 1200 mW. 9 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Bestaande centrales Er zijn zoals hier onder te zien al veel kerncentrales en ze zoals hier links te zien een belangrijk deel van onze opbrengst in Europa. Het is dus niet zomaar weer weg te want als men ervan af wil moet er dus nog een groot tekort worden opgevangen.

vormen energie denken energie

Voorraad Dit is niet goed te bepalen sinds er nog mogelijke uraniumbronnen zijn en er ook nog andere stoffen bij komen zoals Thorium. Er is in ieder geval nog voldoende voor een aanzienlijke tijd.

Voordelen Kernenergie brengt veel kansen met zich mee. Hier volgen een aantal stukken over de zonnige kant van kernenergie. CO2 Zo word er alleen bij de bouw van de centrale, de winning van de grondstof en het wegbrengen van het eindproduct CO2 opgewekt. In de centrale zelf wordt er namelijk in tegenstelling tot andere centrales met een stoomturbine (zoals kolen- en gascentrales) niks verbrandt om het water te verwarmen. Er is nog genoeg brandstof voor een zeer lange tijd want zoals mij bij de reactor in Delft is verteld wordt er ook onderzoek gedaan naar andere stoffen dan uranium en hier is al een hele goede vervanger voor gevonden. 10 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Hoge opbrengst In vergelijking met andere grondstoffen levert uranium veel meer op per kg. Dit betekent dus dat je in plaats van een aantal windmolen parken of vlaktes vol zonnepanelen ook één centrale kan laten draaien (zonne- en windenergie zijn in verhouding erg zwak want productie verschillen zijn immens). En een kilo uranium levert ook veel meer dan fossiele brandstoffen. Nadelen Teveel neutronen De reactie in de centrale moet constant blijven want als er teveel neutronen vrijkomen krijgen we bijvoorbeeld een explosie. Dit word goed geregeld in de centrale en als er iets gebeurd zal de reactie meteen worden gestopt. Maar hoe goed dit nu ook gaat men zal het in de gaten moeten houden. Meltdown Als de splijtstaven niet fatsoenlijk gekoeld worden kan dit zorgen voor een meltdown. Bij een meltdown smelten de splijtstaven. Meltdown is trouwens een on erkende term dus dit is discutabel. Dit is al een aantal keer fout gegaan met vervelende na Chernobyl gevolgen maar gelukkig nooit zo erg als wat wordt beschreven met het China Syndrome dit is namelijk wetenschappelijk ook niet mogelijk. Wapens Een van de overblijfselen na een reactie is plutonium. Dit kan als het in verkeerde handen valt gebruikt worden om hele vervelende kernwapen van te maken. Vroeger was dit een groot probleem omdat het hoog verreikte uranium tijdens de reactie veel plutonium produceerde. Dit is tegenwoordig gelukkig zo verminderd omdat we laag verreikt uranium gebruiken dat maar een flintertje uranium 11 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Afval Het grote probleem met kernenergie is toch wel het afval. De straling dier vanaf komt is natuurlijk zeer slecht voor de gezondheid van mensen, dieren en soms ook hun nageslacht. Met dit afval moet dus zolang we er nog geen manier voor hebben gevonden om er van af te komen voorzichtig mee worden omgegaan. Ook is er de mogelijkheid om door andere grondstoffen zoals bijvoorbeeld Thorium te gebruiken die veel schoner zijn maar dit is nog op de verre baan.


STEG-centrale Definitie STEG-centrale: STEG-centrale staat voor Stoom en Gascentrale. Dus er wordt energie opgewekt door middel van een gas, dit kan aardgas zijn of synthesegas, te verbranden en de restwarmte te gebruiken om stoom te creëren. Definitie synthesegas Dit gas ontstaat door gasificatie. Dit is het vergassen van steenkool bij een temperatuur van tussen de 1300 en 1500 graden. Hierbij ontstaat een mengsel van koolstofmonoxide en waterstof.

C + H2O → CO + H2

koolstof(steenkool)+water→ koolstofmonoxide+waterstof

Een STEG-centrale werkt met twee generatoren, één werkt door middel van een gasturbine en de ander met een stoomturbine. Een gasturbine werkt zoals de naam het al zegt op gas, dit hoeft echter niet speciaal aardgas te zijn. Het kan ook zoals al eerder genoemd synthesegas zijn en in sommige gevallen ook lichte stookolie. Oftewel een STEG-centrale is een combinatie tussen een gas-,olie- en kolencentrale. Proces De versimpelde werking van een gasturbine is als volgt, de chemische energie uit het gas wordt via verbranding omgezet in potentiële energie, bestaande uit warmte en druk. Dit wordt via een buis geleidt naar turbineschoepen die hun kinetische energie omzetten in elektriciteit door middel van een generator. De restwarmte die niet wordt omgezet in kinetische energie wordt opnieuw gebruikt. In de recuperatiestoomketel wordt de restwarmte gebruikt om water om te zetten in stoom. Deze stoom drijft een stoomturbine aan. Deze stoomturbine werkt hetzelfde al een gas- en kolencentrale in eerste instantie werken. 13 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Rendement Door de combinatie van deze twee generatoren wordt het rendement aanzienlijk verhoogt. Zo heeft een oliecentrale slechts een rendement van 25%, dit percentage is al een stuk hoger bij een gas- en kolencentrale. Zo heeft een kolencentrale een rendement tussen de 35-46% en dat van een gascentrale ligt zelfs nog iets hoger, tussen de 38-50%. (kijk op energie) Maar een STEG-centrale heeft een rendement van zo'n 53%. Dit rendement is bij de nieuwste STEG-centrale zelfs 60.65%. Dit hogere rendement is een van de grootste voordelen van STEG-centrale. Natuurlijk gaat er nog veel energie(lees warmte) verloren. Deze niet gebruikte warmte kan gebruikt worden voor het bijvoorbeeld stadsverwarming of het verwarmen van kassen. Als hier gebruikt van gemaakt is het zelfs mogelijk om een rendement te halen van 80%. Voordelen Het grootste voordeel is, zoals ik al eerder zij, de hogere energieefficiëntie oftewel het hogere rendement van maximaal meer dan 60%. Tevens is de uitstoot van CO2 half zoveel als bij een kolencentrale. Wat dus minder bijdraagt aan het versnelde broeikaseffect. Uistoot van andere gevaarlijke gassen is nihil, net zo als het vrijkomen van assen en geurhinder. Nadelen Er komt natuurlijk nog steeds CO2 vrij, en dit is ten opzichte van water, zonne, en geothermische energie een nadeel. Ook ben je nog steeds afhankelijk van voornamelijk gas, wat steeds schaarser wordt. En de technologie voor het maken van systhesegas, met het relatief goedkope steenkool, is nog niet uitontwikkeld. Omdat er gebruik gemaakt wordt van gassen, is zo'n centrale zeer ontvlambaar.


Zonne-energie De zon is een voor ons de dichtstbijzijnde ster, en dankzij de zon is er leven mogelijk op aarde. Op de zon vinden constant kernreacties plaats (kernfusies) die ervoor zorgen dat de zon ‘’schijnt’’. Deze straling bereikt ook de aarde. De atmosfeer en het magnetische veld om de aarde (magnosfeer) houden schadelijke elementen zoals UV licht grotendeels tegen. Van de straling die de aarde wel bereikt kan elektriciteit opgewekt worden. Pas als licht het aardoppervlak bereikt wordt het omgezet in warmte. Sommige warmte verdwijnt meteen weer. Donkere oppervlakten absorberen licht en worden warmer door de zon, zoals de zee. Lichte oppervlakten zoals ijs kaatsen het licht juist af zoals ijs. Dit geeft een versterkend effect als er een ijstijd is, de aarde koelt alleen maar meer af, en tijdens een warmere periode zoals nu wordt het alleen maar warmer. Als bijvoorbeeld de Noordpool smelt is er steeds minder licht en steeds meer donker oppervlak (zee) dat de warmte absorbeert. Veel licht bereikt de aarde niet eens omdat de wolken het alweer weg de ruimte in kaatsen. Hiernaast staat een verhelderend plaatje waar de stralingsbalans van de zon de zien is. De energie van de zon kunnen wij dus gebruiken door bijvoorbeeld om te zetten in elektriciteit met behulp van zonnepanelen. Ook kunnen we de warmte direct gebruiken om water mee te verwarmen in het huishouden door middel van zonneboilers. Omdat de boiler het water niet altijd warm genoeg krijgt moet er bijgestookt worden door fossiele brandstoffen. Het gaat dus om een deel van het warme water dat ‘’schoon’’ wordt verwarmd.


De werking van een zonnecel/paneel: ’’In een zonnecel wordt gebruik gemaakt van halfgeleider materiaal, meestal silicium (Si). Dit materiaal kan zo gemaakt worden dat er een elektrisch veld in het materiaal ontstaat. Met dit elektrisch veld kunnen elektronen versneld worden, zodat er een stroom ontstaat. De elektronen worden alleen versneld wanneer ze vrij in het materiaal kunnen bewegen. Elektronen worden vrij gemaakt door licht op het materiaal te schijnen. Op deze manier kan dus met zonlicht een elektrische stroom opgewekt worden.’’ Bron:www. students.chem.tue.nl

Voordelen De voordelen van zonne-energie zijn dat het een schone energiebron is (er komt geen uitstoot van broeikasgassen aan te pas). Ook is de energie van de zon onbeperkt aanwezig; in de zin van fossiele brandstoffen kunnen we opmaken, de zon niet. Maar een nadeel is dat de zon soms niet erg aanwezig is, natuurlijk ’s nachts maar ook overdag als het bewolkt is. Bij daglicht wordt er wel elektriciteit opgewekt maar niet heel veel. De meeste zonnestraling wordt door de wolken afgekaatst. Het is dus wel het meest handig als zonnepanelen worden geplaatst op plekken waar de zon veel schijnt. Op deze afbeelding is te zien hoe de zonnestraling in Europa verdeeld is. Hierin herken je meteen een relatie met de klimaatgordels. Het Middellandse Zeegebied heeft veel meer zonneschijn dan Schotland of Ierland. Meer naar de evenaar toe is de intensiteit van de zon ook een stuk sterker dan dicht bij de polen. Dit komt omdat de zon loodrecht op de evenaar schijnt en schuin op de polen. Het licht is bij de polen is verdeeld over meer oppervlak en geeft dus minder warmte. Ook moet het zonlicht dat naar de polen gaat meer 16 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

afstand afleggen in de atmosfeer en dat kan dus weer verloren gaan als het wolken tegenkomt. Hiernaast een verhelderend plaatje waarop dit te zien is. ‘’Duitsland is op weg de eerste zonneeconomie van de wereld te worden.‘’ De lucht is er schoner en men is minder afhankelijk van fossiele brandstoffen. Panelen worden gesubsidieerd en stroom door het net opgekocht voor het dubbele van gewone energie. Winstgevende parken met panelen worden in Zuid Duitsland aangelegd en boeren hebben de daken van hun schuren vol later leggen. Dat wat ze over hebben verkopen ze weer aan het net dus is er geen overschot. ‘’We hebben geen energieprobleem maar een transitieprobleem. Elk half uur valt er genoeg zonlicht op de aarde om de wereld een jaar lang van energie te voorzien.’’ Nederland loopt op het gebied van zonne-energie achter, maar er zit al verbetering in. Doordat de panelen goedkoper kunnen worden geproduceerd en verkocht is het voor particulieren en bedrijven nu aantrekkelijker om ze aan te schaffen. Het is eerder terugverdiend. De elektriciteitsopwekking in Nederland met zonnepanelen in 2012 is in vergelijking met 2011 verdubbeld.

Zonnepanelen worden steeds meer, goedkoper en efficiënter geproduceerd. Ze leveren steeds meer op. Het rendement is ongeveer 15%. Ze bestaan ook met een hoger rendement maar die zijn nog te duur om te kunnen verkopen. De prijs voor het opwekken van elektriciteit per kilowattuur verschilt of er veel of weinig zon is. In Spanje ligt dit rond de €0,25 en in Nederland €0,50 (in 2008). De landen in Europa die nu het meeste aan deze schone energievorm doen zijn Duitsland, Spanje en Italië en Tsjechië. Maar voor de maak van zo’n paneel zijn grondstoffen nodig (kritische mineralen) die vrij schaars zijn en die heeft vooral China 17 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

in haar bezit. Waar deze grondstof nu nog te betalen is kan China in de toekomst meer geld vragen. Er kan een monopolie ontstaan en de prijs van de panelen (die nu ook veel geproduceerd worden door China) gaat dan flink omhoog. ‘’Indium is in de verbinding Indiumtinoxide (ITO) onmisbaar in veel hightech-toepassingen, zoals touchscreen- en lcd-beeldschermen en zonnepanelen. De wereldwijde productie van indium is voor de helft in handen van China, gevolgd door Canada en Korea.’’ Een gebied ter grote van Frankrijk in de Sahara aan zonnepanelen zou genoeg energie leveren voor de hele wereld. Dit lijkt heek groot maar het is valt op wereldschaal reuze mee als je Frankrijk eens op de Sahara legt. De grootste woestijn van de wereld zou nuttig gebruikt kunnen worden. De Desertec Foundation is een project dat dit probeert te realiseren. Het zijn banken, bedrijven en verzekeringsmaatschappijen (vooral Duitse), maar ook wetenschappers en overheden van allerlei landen die zich hiermee bezig houden. Als er geen toekomst in zou zitten zou er vast niet zoveel in geïnvesteerd worden dus wie weet wordt het ooit werkelijkheid. Als de zon niet schijnt moet er een alternatief zijn want de opslag van energie is tijdelijk. Ook gaat er veel energie verloren bij het transport ervan. Even energie vervoeren over grote afstand om overschot te verkopen of tekort op te kopen is nog niet mogelijk. Misschien is dit in de toekomst wel mogelijk en kunnen we het park in de Sahara realiseren en de elektriciteit over de hele wereld vervoeren. In Spanje is er nog iets anders geplaatst dan zonnepanelen. Hele grote spiegels reflecteren licht naar één punt op een hoge toren waar door de hitte stoom wordt gemaakt die turbines aandrijft. Op dit concentratiepunt wordt het tussen de 350 en de 1000°C. Opwekking door middel van spiegels en stoom bestaat al langer, in Amerika staan bijvoorbeeld al jaren twee van deze parken. De spiegels zijn ontwikkeld in verschillende vormen maar de werking 18 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

komt op hetzelfde neer. Deze vorm van zonne-energieopwekking zou ook in de Sahara gebruikt gaan worden. Een andere vorm die nog in ontwikkeling is, is de zonnetoren. Dit is een soort kas waar de zon de lucht opwarmt. De warme lucht stijgt op via de toren en drijft turbines aan die de beweging weer omzetten in elektriciteit. Door middel van waterzakken die in de kas geplaatst zijn kan ’s nachts ook worden opgewekt. Overdag zijn ze opgewarmd door de zon en ’s nachts geven ze hun warmte af. Zonne-energie is een groeiende energie. Eilanden in de oceaan zouden ideaal zijn omdat de zon daar nog meer schijnt en het vele zoute water dat aanwezig is gebruikt kan worden voor de stoom, en om er zo ook zoet water van te maken voor de landen die daar niet veel van bezitten. Er zijn drijvende zonnepanelen uitgevonden genaamd SUNdy. De eerste eilanden zijn in aanbouw. Het zijn een soort vlotten met zonnepanelen erop die Zwitsers hebben ontworpen. Ze worden geplaatst in een meer. Ook hier wordt weer stoom opgewekt en de panelen draaien met de zon mee om zoveel mogelijk licht op te vangen. Zonne-energie heeft zeker toekomst en als het zal zich steeds verder ontwikkelen. Misschien is dit wel het antwoord op het energieprobleem.


Geothermische-energie Zo’n 10.000 jaar geleden maakte de mens al gebruik van de warmte van de aarde. Deze aardwarmte ook wel geothermie genoemd is een hele goede manier om op een duurzame manier energie op te wekken. Het eerste gebruik van deze aardwarmte was vooral direct, zo werd er in gebaad, dingen mee verwarmt en werd het gebruikt om er water mee te koken. Bij latere beschavingen zoals bij de Romeinen en de Ottomanen werd de aardwarmte vooral gebruikt voor badhuizen. In de 14e eeuw werd het gebruik al uitgebreid, zo was in Chaudes-Aigues in centraal Frankrijk een heel stadsverwarmingsnet dat geothermisch werkte. In het jaar 1913 werd er voor het eerst stroom opgewekt met aardwarmte, dit gebeurde in het Italiaanse Larderello. De geothermische krachtcentrale wekte een vermogen op van 220kw, oftewel genoeg stroom voor één gloeilamp. De technieken, kennis en daarmee de mogelijkheden zijn natuurlijk toegenomen. Zodat er tegenwoordig veel en veel meer ‘geothermische’ stroom opgewekt kan worden . Maar voordat we hier verder op ingaan, is het wel handig om te weten waar deze ‘aardwarmte’ eigenlijk vandaan komt. Toen de aarde ontstond zo’n 4,7 miljard jaar geleden is er door de toen ontstane bewegingsenergie warmte ontstaan. Dit is echter maar 30 procent van de aardwarmte, de andere 70 procent ontstaat door het radioactieve vervalproces. Dit vervalproces zijn eigenlijk natuurlijke kernreacties.


Al deze aardwarmte wordt door het binnenste van de aarde vervoert via convectie stromen, oftewel de verplaatsing van magma in het binnenste van de aarde. Deze verplaatsing zorgt ervoor dat 99 procent van de aarde warmer is dan 1000 graden Celsius, en van die overige 1 procent is ook weer 99 procent warmer dan 100 graden. Dus genoeg warmte om stroom me op te wekken. De warmte per plek hangt echter af van de geothermische dieptemaat. De geothermische dieptemaat houdt in hoeveel meter je moet dalen om 1 graad te stijgen. Deze dieptemaat hangt erg af van de vulkanische activiteit. Hierdoor wordt er onderscheid gemaakt tussen twee soorten plekken waar de aardwarmte kunt vinden. Hoogentalpie en laagentalpie, hoogentalpieplaatsen zijn plekken waar veel vulkanische activiteit is. Laagentalpie zijn dus plekken waar geen vulkanische activiteit is, dit is echter geen probleem omdat op alle plekken geothermische energie op te wekken is. Natuurlijk is het een stuk makkelijker om aardwarmte te vinden dicht aan de oppervlakte als er vulkanische activiteit is zoals in IJsland. Maar in Nederland is het ook goed mogelijk om stroom op te wekken met aardwarmte. Zoals al eerder gezegd kan je geothermische energie zowel direct gebruiken of er stroom mee opwekken. Direct gebruik wordt tegenwoordig veel gebruikt om huizen te verwarmen en te koelen. Dit gebeurt door een gat onder het huis te graven, want op zo’n 25 meter diepte is het hele jaar een gelijkblijvende temperatuur. Deze temperatuur is ongeveer gelijk aan het jaargemiddelde. 21 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

In het gat wordt een pijpleiding aangelegd. In deze pijpleiding wordt een vloeistof rondgepompt. In de zomer als het warm is wordt de vloeistof onder de grond afgekoeld waardoor de airconditioning het gebouw kan afkoelen. In de winter werkt het systeem in de tegenovergestelde manier. Waardoor men bijna tot geen elektriciteit meer nodig heeft om hun huis te verwarmen/verkoelen. Dus een goede oplossing. Met systeem wek je echter geen stroom op, hiervoor zijn grote geothermische centrales nodig. Deze centrales kunnen op drie verschillende manieren werken: Hydrothermale systemen, Petrothermale systemen en diepte aardwarmte sondes. Hydrothermale systemen is slechts bruikbaar op een gering aantal plekken. Dit komt omdat voor dit systeem er een ondergrondse natuurlijke watervoorraad aanwezig moet zijn. Als deze voorraad aanwezig is kan er een pijpleiding de grond in geboord worden. De diepte hiervan hangt af van waar de temperatuur van het water boven de 100 graden is, dit omdat er stoom nodig is. En stoom ontstaat pas bij een temperatuur van 100 graden. Als de pijpleiding bij een watervoorraad is aangekomen, zal het water/stoom door de natuurlijke druk, die ontstaat door het opwarmen van de vloeistof door de aardwarmte, door de pijpleiding omhoog gaan.


Boven de aardoppervlakte aangekomen, wordt de het stoom van het water gescheiden. Het water wordt op een natuurlijke manier ook tot stoom verwekt. Hierdoor is er een grote hoeveelheid stoom onder hoge druk, dit wordt door pijpleidingen vervoert naar een turbine. De stoom laat de turbine draaien, want er voor zorgt dat de dynamo stoom op wekt. De afgekoelde stoom wordt weer terug gepompt in de bestaande watervoorraad, zodat het opnieuw gebruikt kan worden. Deze centrales kunnen, afhangend van de locatie, tussen de 10 en 15 MW stroom opwekken want direct aan het net kan worden overgedragen. De voordelen van dit systeem zijn dat het een puur natuurlijk systeem is waarbij je niet afhankelijk bent van andere variabelen zoals de zon of de wind. In IJsland staat de echter grootste elektriciteitscentrale van de wereld die op aardwarmte draait, de Nesjavellir. Deze produceert 90 MW aan elektriciteit en voorziet ook nog eens 40.000 inwoners van IJsland aan warmte. Nesjavellir; De grootste elektriciteitscentrale in IJsland die elektriciteit opwekt met aardwarmte Enkele nadelen zijn echter dat het niet op elke plek mogelijk is, en dat het op dit moment nog niet heel rendabel is op plekken waar heel diep geboord moet worden. Dus je bent heel erg afhankelijk van een goede plek. Een ander probleem is, dat als je niet goed met je waterbron omgaat. Dat die uit kan putten. Dit is echter goed te verhelpen met goed management. Tevens is 90 MW is ook relatief weinig. Dus Hydrothermale systemen zijn goede manieren om stroom op te wekken, als je eenmaal een goede plek hebt om zo’n centrale te bouwen. Petrothermale systemen werken voor het groot deel hetzelfde als hydrothermale systemen. Alleen hierbij is er geen watervoorraad onder het aardoppervlak. Dus wordt er een kunstmatig gat geboord waar het water in wordt gepompt. Zodat er ook hier weer stoom kan ontstaan er stroom kan opwekken.


De voordelen hiervan zijn dat je niet afhankelijk bent van een bestaande watervoorraad. Het is echter wel duurder en minder duurzaam. De laatste manier is gebruik maken van diepte aardwarmte sondes, bij dit systeem wordt er een gesloten netwerk van buizen onder de grond aangelegd. Dit gebeurt op aanzienlijke diepte. Door het netwerk wordt een vloeistof, niet per definitie water, rondgepompt. Als de vloeistof diep onder de grond komt zal het opwarmen, en zal er ook hier weer stoom ontstaan. Ook met deze stoom wordt weer stroom opgewekt, waarna de vloeistof weer door het systeem wordt gepompt. Het nadeel van dit systeem is dat de vloeistof niet goed opwarmt omdat het maar met een klein deel van de aardwarmte in contact komt. Dit zorgt ervoor dat er minder stroom wordt opgewekt dan met de andere twee systemen. Concluderen er is veel mogelijk met geothermische energie, het is een grotendeels duurzame manier van stroom opwekken waarbij nauwelijks CO2 vrijkomt. Dus naar mijn mening de energievorm van de toekomst.


Water energie Waterkracht Waterkracht, het wordt al heel lang gebruikt. Langs stromend water wordt een rad gezet dat gaat bewegen. De beweging werd voor van alles gebruikt. Zagen, delven, machines aandrijven. Tegenwoordig wordt de beweging omgezet in energie. Een waterkrachtcentrale wordt geplaatst op een plek waar het water hard stroomt dus waar een hoogteverschil is en ook een hoog debiet. Dit kan langs een rivier, maar dan niet hier in Nederland waar het hoogteverschil heel laag is maar in de bovenloop van een rivier zoals in de Alpen. Het nadeel aan de rivier is alleen dat er niet constant dezelfde hoeveelheid water doorheen stroomt, het kan per periode sterk verschillen. Dus zal ook de energieopbrengst sterk verschillen. Om dit tegen te gaan zijn er al aardig wat stuwdammen gebouwd. Hierachter bevindt zich een groot stuwmeer met een watervoorraad. Het is hiermee te reguleren hoeveel water er door de openingen in de dam stroomt en dus ook hoeveel elektriciteit er opgewekt wordt. De beweging of kinetische energie van de stroom water wordt dus omzet in elektriciteit. Dit gebeurt via een dynamo. De dynamo wordt bijvoorbeeld ook bij windenergie gebruikt. De werking ervan is al eerder uitgelegd omdat het dus voor meerdere energievormen geldt. Hiernaast de duurzame productie van energie in verschillende Europese landen. Hier is te zien dat Nederland erg achterloopt met de winning uit waterkracht. 25 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Een nadeel aan een grote waterkrachtcentrale met een stuwdam is dat de loop van de rivier ernstig verstoord wordt en daarmee ook de natuur. Als een ecosysteem ineens veel minder water ontvangt zal de natuur veranderen en sommige planten of diersoorten zullen in het gebied niet meer voorkomen. Een vorm van elektriciteit opwekken via waterkracht waarbij het verloop en debiet van de rivier natuurlijk kan blijven verlopen is de ‘’kleine waterkracht’’. dit is een kleine installatie en levert minder op. Maar als je geen stuwdam en meer wilt en wel van het stromende water van een rivier wilt profiteren is dit wel de oplossing. Hier wordt het rad simpelweg gewoon in de rivier geplaatst en die draait door de natuurlijke stroming. Deze vorm wordt ook in de grote rivieren van Nederland toegepast. Hiernaast zie je een zo’n centrale. ‘’In 2007 was de totale elektriciteitsproductie uit water 107 GWh. Het vermogen in Nederland bedroeg 37 megawatt (MW). Dat is genoeg om 31.450 huishoudens van elektriciteit te voorzien’’. Bron: www.students.chem.tue.nl

En hieronder is de productie van elektriciteit in de waterkrachtcentrales in Nederland zichtbaar. ‘’Het rendement in Nederland van een waterkrachtcentrale ligt tussen de 3040 procent’’.

Waterkracht is ook een vorm van schone energie en is dus niet schadelijk voor het milieu. Er komen geen schadelijke stoffen bij vrij en de bron is onuitputtelijk. Alleen tussen de raderen kunnen vissen komen wat lijdt tot grote vissterfte. Hiervoor zijn gelukkig vistrappen ontwikkeld waardoor de vissen veilig weer verder kunnen zwemmen. 26 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Ook met de zee kan op verschillende manieren elektriciteit opgewekt worden. Hier wordt later op ingegaan. Op sommige plekken waterkracht zeer geschikt en op sommige wat minder. Is dit en goede manier van elektriciteit opwekken of zal een andere vorm gaan overheersen, dat hangt allemaal af van de mens.

Getijdenenergie

Getijdenengergie is een vorm van duurzame energie die ontstaat bij omzetting van de bewegingsenergie van de getijden (eb en vloed) in elektriciteit. Deze vorm van energieopwekking valt onder de noemer ‘Marine Energy’. Hieronder vallen ook energieopwekking door verschil in golfhoogte, zoutconcentratie en watertemperatuur. Marine energie wordt ook wel ‘Blue Energy’ genoemd.

Proces Op plaatsen met een groot verschil tussen hoog- en laagwater is het mogelijk om energie op te wekken uit de zich verplaatsende watermassa's. Een eenvoudige manier om waterkracht te gebruiken, is kracht overbrengen via waterwielen. Dat gebeurt al 2.300 jaar, destijds om bijvoorbeeld molens te laten draaien.


Tegenwoordig gebruiken we waterturbines; die drijven geen molens aan, maar wekken elektriciteit op. Dat werkt ongeveer als een fietsdynamo. De as van de turbine zit onder water en ziet eruit als een scheepsschroef. Die as gaat draaien door de stroming van het water; doordat die is gekoppeld aan een generator, wekt de as elektriciteit op als die draait.

Het zeewater komt bij vloed in het reservoir. Dit reservoir wordt afgesloten en zodra het eb is laat je het water weer terug stromen langs turbines. De Turbines wekken uit deze stromende beweging elektriciteit op. Doordat je het water eerst vasthoud, loopt het een stuk sneller terug, waardoor er meer energie uitgehaald kan worden. Dit is de bekendste manier van getijdenenergie opwekken, maar er blijken nog een heleboel andere manieren te zijn. Een voorbeeld van een andere manier waarop je getijdenenergie kan toepassen is de techniek die ze in de Westerschelde willen gaan uitproberen. Deze getijdenturbine heeft een rotor die door zowel stroming als golfslag wordt aangedreven. De rotor zit aan een verticale aandrijfas en kan met het getij mee op en neer bewegen. Het idee is dat de rotor elektriciteit gaat produceren door dat de aandrijfas mee te draaien met de stroming die ontstaat als het eb en vloed wordt. Door deze verticale aandrijfas wordt ook de golfslag benut.


Energieopbrengst en kosten Wat de energieopbrengst is, is heel erg wisselend. Dit hangt af van de stroomsnelheid van het water en van het hoogteverschil tussen eb en vloed. Wel is er te vinden dat je wereldwijd met getijdenenergie zo’n 60.000 MW kan opwekken. Dit is vier keer het totale vermogen van alle Nederlandse elektriciteitscentrales bij elkaar. De grootste getijdencentrale ter wereld is de getijdencentrale van La Rance, in Frankrijk. Deze heeft 24 turbines van bij elkaar 230 MW en produceert ongeveer 600 miljoen kWh. Toepasbaar De opwekking van getijdenenergie is maar op een paar plaatsen rendabel. Dit komt doordat er een groot getijdenverschil moet zijn wil getijdenenergie rendabel zijn. In het estuarium van de Rance bij het Franse St. Malo, tussen Normandië en Bretagne, loopt het getijdeverschil op tot 13 meter. Sinds 1966 staat hier een getijdencentrale die per jaar energie levert voor 300.000 huishoudens. Ook in de Engelse rivier de Severn is het door een groot getijverschil goed mogelijk om getijdenenergie op te wekken. Voor- en nadelen De voordelen die je met deze manier van energie opwekken hebt, is natuurlijk dat het een duurzame bron van energie is, het is dus beter voor het milieu. Een nadeel hiervan is dat het maar heel weinig oplevert. Het is zoals je hierboven kunt lezen maar op een paar plekken rendabel. In Nederland is het verschil tussen eb en vloed eigenlijk te klein om getijdenenergie als bron van energie te gebruiken. Een ander nadeel is dat er met getijdenenergie rekening moet worden gehouden met milieumaatregelen. Ook is de visserij ertegen is. Doordat er een turbine in het water is gevestigd, worden er veel vissen levend door vermalen. Er is hier wel een oplossing voor, namelijk vistrappen zetten.


Windenergie Definitie Windenergie is energie die wordt gewonnen door de bewegingsenergie van wind om te zetten in een bruikbare vorm van energie: elektrische energie. Windenergie is wat ze noemen ‘schone energie’ of duurzame energie. Het wordt namelijk gewonnen uit een bron die nooit opraakt, namelijk wind. Stroom wordt opgewekt zonder de lucht te vervuilen, het klimaat te vervuilen, en zonder grondstoffen uit te putten. Proces Windenergie wordt opgewekt met windturbines die zijn aangesloten op het elektriciteitsnet. Een windturbine bestaat grofweg uit drie onderdelen: de draaiende rotor met de rotorbladen, de gondel en de mast. De wind brengt de rotorbladen aan het draaien; een naaf (of as) brengt die beweging via tandwielen over op een elektriciteitsgenerator die in de gondel zit. Door de hoogte kunnen de rotorbladen veel wind vangen: het waait er gemiddeld harder en gelijkmatiger, en er is geen invloed van huizen, bomen en andere obstakels. In de gondel zit ook vaak allerlei regeltechniek, die er bijvoorbeeld voor zorgt dat de windmolen altijd zo goed mogelijk in de wind staat. Energieopbrengst en kosten Een moderne windturbine van 5 MW (Mega Watt) kan op een goede locatie op zee circa 15 miljoen kWh per jaar produceren. Daarmee kunnen ruim 4.500 huishoudens van elektriciteit worden voorzien.


Een moderne windturbine voor op land heeft een vermogen van 3 MW en produceert circa 7 miljoen kWh elektriciteit per jaar. Dit is voldoende om ongeveer 2.000 huishoudens van stroom te voorzien. In België zijn de eerste van zeven MW inmiddels gebouwd. De prijs van windstroom is door schaalvergroting en technische verbeteringen sterk gedaald en zal daardoor ook in de toekomst verder afnemen. Zoals je hier kunt zien is de energieopbrengst van windenergie afhankelijk van de dichtheid van de lucht, het oppervlak van de rotorbladen en vooral van de snelheid van de wind. De snelheid van de wind is erg verschillend. Daardoor is de energieopbrengst niet constant. Windenergie is beter voor het milieu, maar windstroom opwekken is wel duurder: tussen 5 en 7 eurocent per kWh (afhankelijk van land- of zeemolens). Ter vergelijking: kolen- en kerncentrales kunnen elektriciteit opwekken voor 3 à 4 eurocent per kWh. Voor de consument is windenergie overigens niet duurder dan grijze stroom, omdat de overheid de producenten subsidieert. Grote, moderne windturbines, die gebouwd zijn bij een lage rentestand en op een windrijke plek, kunnen qua prijs al concurreren met ouderwetse grijze centrales. In de toekomst daalt de prijs van windenergie mogelijk verder door nieuwe technische ontwikkelingen, een grotere productie, goedkopere ontwerpen en nieuwe materialen. Gebruik windenergie In Nederland levert windenergie nu 4,5% van onze elektriciteit en dat gaat in de toekomst alleen maar groeien. De Nederlandse overheid wil in 2020 tot zo’n 16% duurzame energie komen. Om dat te bereiken, moeten er een stuk meer en/of verbeterde windturbines komen. In 2020 moeten alle windmolens op land 31 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

gezamenlijk een vermogen hebben van ten minste 6000 megawatt. Dat is genoeg om 3,6 miljoen huishoudens van elektriciteit te voorzien. In maart 2013 stond er voor 2140 megawatt aan windmolens op land opgesteld. Het Nederlandse deel van de Noordzee moet na 2020 plaats bieden aan windmolenparken met een gezamenlijk vermogen van 6000 megawatt. Dat is 27 keer zoveel als de 220 megawatt die nu (2013) staat opgesteld. Land of zee? Windenergie wordt zowel op land als op zee gebruikt. Er zijn voor op land en voor op zee wel voordelen, maar ook nadelen te bedenken. Windenergie op land Het grote voordeel van windenergie op land is dat het goedkoper is. Je hoeft deze energie namelijk niet zo ver te transporteren als wanneer het helemaal van zee moet komen. Ook zijn er minder onderhoudskosten. Mensen die het onderhouden hoeven namelijk niet helemaal over zee om er te komen. Dit maakt het ook een stuk goedkoper. Ook zijn er nadelen voor windenergie op land. Het wordt namelijk gezien als horizonvervuiling, oftewel ze verpesten het uitzicht. En er is geluidsoverlast door windmolens voor mensen die er vlakbij wonen. Ook kunnen mensen last hebben van de flitsende schaduwen van windmolens. Een simpele oplossing voor deze nadelen is de windmolens verder van huizen af zetten. Nieuwe windmolens zijn ook al een stuk stiller dan oude windmolens, en door ze minstens 300 meter van huizen af te zetten hebben mensen er niet of nauwelijks last van, en ook niet meer van de flikkerende schaduwen. Windenergie op zee Toch blijft horizonvervuiling een groot nadeel van windenergie. Om dit op te lossen hebben ze bedacht windmolens in zee te zetten. Hier is namelijk meer ruimte en geen sprake van eventuele geluidshinder of zichthinder. Hierdoor kunnen er op zee grotere turbines worden geplaatst, zoals je hierboven bij ‘energieopbrengst’ al kunt lezen. Op zee waait het bovendien 32 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

meestal harder en regelmatiger dan op land, waardoor er meer elektriciteit opgewekt kan worden. Toch zijn er ook een paar nadelen voor windenergie op zee. Het is namelijk duurder dan windenergie op land. De energie moet getransporteerd worden naar land, waarbij je ook energie verliest. En onderhoud van turbines op zee is moeilijker en dus ook duurder dan op land. Ook moet er bij het kiezen van een plek voor een windmolenpark op zee met een hoop dingen rekening worden gehouden, zoals: bodemsoort, natuurgebieden, zeeschepen, visserij, militaire oefeningen en olie- en gaswinningen in de Noordzee. Rendement Het rendement van windenergie is ongeveer 23%. Dit is redelijk laag als je het vergelijkt met bijvoorbeeld een kolencentrale: tussen de 35-46% of gascentrale: tussen de 38-50%. Het is zo laag door verschillende factoren, zoals bijvoorbeeld de variabele wind. Andere voordelen Een windturbine heeft binnen 3 tot 6 maanden (afhankelijk van windsnelheden) net zo veel energie opgewekt als nodig was voor de hele levenscyclus: fabriceren, plaatsen, onderhouden en na twintig jaar te verwijderen. Voorkomen van CO2 uitstoot Eén windturbine van drie MW in Nederland voorkomt de uitstoot van bijna 4.000 ton CO2. Dit is te vergelijken met de CO2-uitstoot van 1.000 personenauto’s die ieder 25.000 kilometers per jaar rijden. Dat is een besparing per kWh windstroom van 860 gram CO2 , 10 gram SO2 en 3 gram NOx. Eigen energiewinning Het gebruik van fossiele energiebronnen heeft nadelige effecten op het leefmilieu: denk aan klimaatverandering, luchtverontreiniging, zure regen en olierampen. Windenergie heeft deze nadelen niet. De brandstoffen voor onze energievoorziening komen voor een groot deel uit politiek instabiele regio’s. Dat geldt niet voor windenergie. Windenergie maakt ons minder afhankelijk van politieke conflicten elders. 33 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Nawoord Onze originele doelstelling, om een algemeen toepasbare enquête voor ons onderzoek te maken, is naar onze mening goed gelukt. De enquête voldoet volgens ons aan de Europese doelstelling en is toch niet te ingewikkeld te gebruiken. Wij hopen u een zo compleet mogelijk beeld van ons onderzoek te hebben gegeven en een duidelijkheid over hoe u de enquête het beste kan toepassen. Wij stellen ons onderzoek en enquête geheel beschikbaar aan derde om hier gebruik van te maken als zij hier behoefte aan hebben.

Handleiding De enquête is bedoeld om achter de mening van de 'buurtbewoners' te komen, op het gebied van elektriciteitsvoorziening. De enquête werkt als volgt: • Eerst is het nodig om te onderzoeken welke energieopwekkingsvormen mogelijk zijn in uw omgeving, dit is goed mogelijk via dit boekje. • Dan kies je een doelgroep waarvan je de mening wilt weten. Zo kun je een plaats, provincie of gewoon een selecte groep mensen. • Daarna moet u bepalen wat voor medium u wilt gebruiken voor de afname. Dit kan over het internet maar ook schriftelijk of mondeling. Hierbij kunt u ook beslissen om iemand mee te sturen die vragen beantwoord als er mensen moeite hebben met de enquête. • En dan na het daadwerkelijke afname is het natuurlijk belangrijk om de resultaten in een mooi model of grafiek te verwerken. 34 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

Enquête Energie voor de Toekomst (YES!) Geachte heer/mevrouw, We zouden u graag enkele vragen stellen over elektriciteitsopwekking. Het betreft hierbij uw woongebied. U kunt uw mening geven over enkele verschillende manieren van elektriciteitopwekking:

*STEG-centrale *Kolencentrale *Kerncentrale *Geothermische-centrale *Windenergie *Zonne-energie *Waterkracht

Elk van deze vormen wordt kort beschreven, waarna uw mening hierover wordt gevraagd. Echter zijn niet alle vormen van elektriciteitsopwekking overal even rendabel en soms zelfs onmogelijk om toe te passen. Het invullen van de enquête kost u slechts enkele minuten. Alvast hartelijke dank voor uw medewerking.


1) STEG-centrale: Een STEG-centrale werkt op gas, dit kan aardgas of synthesegas zijn. Synthesegas ontstaat door het vergassen van steenkool. Deze gassen drijven een gasturbine aan die een generator aandrijft. De overgebleven warmte, die niet wordt omgezet wordt in elektriciteit, verhit gas die een gasturbine aandrijft. Net zoals bij een kolencentrale Voordelen: - Hoger rendement dan bij andere centrales: maximaal 60% - Minder uitstoot CO2 dan bij een kolencentrale - Tevens minder uitstoot van andere giftige gassen - Restwarmte kan worden hergebruikt, waardoor het rendement kan stijgen naar 80% Nadelen: - Er blijft uitstoot van CO2 - De gassen zijn licht ontvlambaar - De brandstoffen zijn eindig (aardgas) - Technologie van synthesegas is nog niet uitontwikkeld Onze vraag is: Hoe staat u tegenover deze vorm van energieopwekking in uw woonomgeving? Zeer positief Redelijk positief Neutraal Gematigd negatief Zeer negatief 2) Waarom staat u hier zo tegenover? Hoger rendement dan bij andere centrales. maximaal 60%

Minder uitstoot van CO2 dan bij een kolencentrale Minder uitstoot van andere giftige gassen Restwarmte kan worden hergebruikt, waardoor het rendement kan stijgen naar 80% Er blijft uitstoot van CO2 De gassen zijn licht ontvlambaar De brandstoffen zijn eindig (aardgas) Technologie van synthesegas is nog niet uitontwikkeld andere : 36 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

3) Kolencentrale Men graaft steenkool op uit de grond en mengt deze tot een goede samenstelling. Dan wordt het vervoerd naar een kolencentrale. Daar worden de kolen verbrand waarna de hitte wordt gebruikt om een stoomturbine aan te drijven. Voordelen -Steenkool is relatief goedkoop -Het is goed voorradig en makkelijk te winnen -Er zijn relatief weinig gevaren aan verbonden Nadelen -Er komt veel CO2 bij vrij -Er kunnen giftige stoffen vrijkomen zoals NOx en SO2 Onze vraag is: Hoe staat u tegenover deze vorm van energie-opwekking in uw woonomgeving? Zeer positief Redelijk positief Neutraal Gematigd negatief Zeer negatief 4) Waarom staat u hier zo tegenover? Steenkool is relatief goedkoop Het is goed voorradig en makkelijk te winnen Er zijn relatief weinig gevaren aan verbonden Er komt veel CO2 bij vrij Er kunnen giftige stoffen vrijkomen zoals NOx en SO2 andere


5) Kerncentrale In een kerncentrale wordt een uraniumkern als het ware overbelast met een extra neutron. Hierdoor valt de kern uiteen in een aantal kleinere en stabielere deeltjes. Hierbij gaat er een beetje massa verloren dat, volgens Einsteins wet: E = MC2 ,wordt omgezet in warmte. Deze warmte wordt gebruikt om een stoomturbine aan te drijven. Voordelen -Er komt geen CO2 vrij -Er is een hoge opbrengst Nadelen -Het afvalproduct geeft radioactieve straling af die schadelijk is voor natuur en gezondheid. -Verouderde splijtstaven kan men gebruiken in kernwapens (de nieuwe niet). -Bij een ramp zijn de gevolgen niet te overzien (denk aan Tsjernobyl). Onze vraag is: Hoe staat u tegenover deze vorm van energie-opwekking in uw woonomgeving? Zeer positief Redelijk positief Neutraal Gematigd negatief Zeer negatief

6) Waarom staat u hier zo tegenover? Er komt geen CO2 vrij Er is een hoge opbrengst Het afvalproduct geeft radioactieve straling af die schadelijk is voor natuur en gezondheid. Verouderde splijtstaven kan men gebruiken in kernwapens (de nieuwe niet). Bij een ramp zijn de gevolgen niet te overzien (denk aan Tsjernobyl). andere :


7) Geothermische energie Bij geothermische energie wordt er gebruik gemaakt van eeuwenoude warmte uit het binnenste van de aarde. Deze warmte verhit water wat omhoog komt via een buis, aan de oppervlakte drijft de ontstane stoom een stoomturbine aan. Voordelen -Het is een duurzame vorm van energie -Geen uitstoot van broeikasgassen Nadelen -De centrale wekt relatief weinig op. -Het is niet overal mogelijk om een centrale te bouwen. Onze vraag is: Hoe staat u tegenover deze vorm van energie-opwekking in uw woonomgeving? Zeer positief Redelijk positief Neutraal Gematigd negatief Zeer negatief 8) Waarom staat u hier zo tegenover? Het is een duurzame vorm van energie Geen uitstoot van broeikasgassen De centrale wekt relatief weinig op Het is niet overal mogelijk om een centrale te bouwen andere :


9) Windenergie Windenergie is energie die wordt gewonnen door de bewegingsenergie van wind om te zetten in een bruikbare vorm van energie: elektrische energie. Een windturbine op zee van 5MW produceert per jaar ±15 miljoen kWh: stroom voor 4.500 huishoudens. Een windturbine op land van 3MW produceert per jaar ±7 miljoen kWh: stroom voor 2.000 huishoudens. Voordelen: - Het is duurzame vorm van energie-opwekking - Het is schoon: stroom wordt opgewekt zonder de natuur te vervuilen. - Een windturbine heeft binnen 3 tot 6 maanden (afhankelijk van windsnelheden) net zo veel energie opgewekt als nodig was hem te bouwen. Nadelen: - Het heeft een laag rendement: rond de 23% - Het is duur om windmolens te bouwen - Er kan geluidsoverlast ontstaan voor de omgeving - Er is horizonvervuiling - De hoeveelheid stroom die opgewekt wordt is afhankelijk van windsnelheid Onze vraag is: Hoe staat u tegenover deze vorm van energie-opwekking in uw woonomgeving? Zeer positief Redelijk positief Neutraal Gematigd negatief Zeer negatief 10) Waarom staat u hier zo tegenover? Het is duurzame vorm van energie-opwekking Het is schoon: stroom wordt opgewekt zonder de natuur te vervuilen. Een windturbine heeft binnen 3 tot 6 maanden (afhankelijk van windsnelheden) net zo veel energie opgewekt als nodig was hem te bouwen. Het heeft een laag rendement: rond de 23% Het is duur om windmolens te bouwen Er kan geluidsoverlast ontstaan voor de omgeving Er is horizonvervuiling De hoeveelheid stroom die opgewekt wordt is afhankelijk van windsnelheid andere : 40 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

11) Zonne-energie: De opwekking van elektriciteit uit zonne-energie kan op een paar manieren. Men kan door middel van een zonnepaneel de zonnestralen (straling, dus energie) omzetten in elektriciteit (elektrische energie). Het is ook mogelijk om de zonnestralen om te zetten in warmte, dit doet men door de stralen met spiegels te bundelen en hiermee een grote tank water te verwarmen. Dit creëert stoom en drijft dan weer een stoomturbine aan. Voordelen: -Duurzame vorm van energie-opwekking -Het is een schone energievorm -Er zijn veel mogelijkheden om de elektriciteit te winnen Nadelen: -Het is een relatief dure energievorm -De grondstoffen zijn schaars en in handen van een kleine groep -Bij nacht en bewolking kan er weinig tot geen elektriciteit opgewekt worden Onze vraag is: Hoe staat u tegenover deze vorm van energieopwekking in uw woonomgeving? Zeer positief Redelijk positief Neutraal Gematigd negatief Zeer negatief 12) Waarom staat u hier zo tegenover? Het is duurzame vorm van energie-opwekking Het is een schone energievorm Er zijn veel mogelijkheden om de elektriciteit te winnen Er is genoeg om de hele wereld te voorzien Het is een relatief dure energievorm De grondstoffen zijn schaars en in handen van een kleine groep Bij nacht en bewolking kan er weinig tot geen elektriciteit opgewekt worden andere


13) Getijdenenergie Getijdenenergie is een vorm van duurzame energie die ontstaat bij omzetting van de bewegingsenergie van de getijden (eb en vloed) in elektriciteit. Voordelen: - Het is een duurzame vorm van energie-opwekking - Op plekken waar het verschil tussen eb en vloed groot is, levert het veel energie. Nadelen: - Het levert wereldwijd niet veel energie op: zo’n 60.000 MW (4x het vermogen van alle Nederlandse elektriciteitscentrales) - Alleen rendabel bij grote verschillen eb en vloed. Onze vraag is: Hoe staat u tegenover deze vorm van energie-opwekking in uw woonomgeving? Zeer positief Redelijk positief Neutraal Gematigd negatief Zeer negatief 14) Waarom staat u hier zo tegenover?

Het is een duurzame vorm van energie-opwekking Op plekken waar het verschil tussen eb en vloed groot is, levert het veel energie. Het levert wereldwijd niet veel energie op: zo’n 60.000 MW (4x het vermogen van alle Nederlandse elektriciteitscentrales) Alleen rendabel bij grote verschillen eb en vloed. andere


15) Waterkracht Hier wordt een turbine aangedreven door het water dat er doorheen stroomt. De turbine kan in een rivier worden gezet, maar dit levert niet veel op en de opbrengt verschilt constant. Als je een stuwdam aanlegt valt te reguleren hoeveel water er langs het rad stroomt en is je opbrengst constant. Je zet dan voor het meer wel een heel stuk land onderwater en de natuurlijke loop van de rivier is verstoord. Vistrappen in rivieren kunnen vissterfte tegengaan. Voordelen: -Het is een duurzame vorm van energie -Met behulp van een stuwdam is er een constante opwekking -Het is een schone energievorm Nadelen: -Verstoort de loop van de rivier bij een stuwdam -Groot gebied onder water bij stuwmeer -Kleinschalige waterkrachtcentrale levert relatief weinig op -Het kan vissterfte in de hand werken -Het is onmogelijk in een gebied zonder rivieren -In de benedenloop van de rivier levert het te weinig stroom op. Onze vraag is: Hoe staat u tegenover deze vorm van energieopwekking in uw woonomgeving? Zeer positief Redelijk positief Neutraal Gematigd negatief Zeer negatief 16) Waarom staat u hier zo tegenover? Het is een duurzame vorm van energie Met behulp van een stuwdam is er een constante opwekking Het is een schone energievorm Verstoring loop van de rivier bij een stuwdam Groot gebied onder water bij stuwmeer Kleinschalige waterkrachtcentrale levert relatief weinig op Het kan vissterfte in de hand werken Het is onmogelijk in een gebied zonder rivieren In de benedenloop is het niet rendabel. andere: 43 Energie voor de Toekomst door: Mariska Rijk, Luke van Unen, Nienke van Lieshout, Robert Braal, Shanna Keemink

17)

Welke energievorm zou u het liefst in uw woonomgeving zien, en waarom?

STEG-centrale Kolencentrale Kerncentrale Geothermische-centrale Windenergie Zonne-energie Getijdenenergie Waterkracht 18) Waarom deze? ……………………………………………………………………………………. ……………………………………………………………………………………. …………………………………………………………………………………….


Takenlijst Luke van Unen: ∞ Kernenergie ∞ Kolencentrale

Mariska Rijk: ∞ Windkracht ∞ Getijde-energie

Robert Braal: ∞ Geothermische energie ∞ STEG-centrale ∞ Enquête

Shanna Keemink: ∞ Oliecentrale ∞ Zoet/Zout energie

Nienke van Lieshout: ∞ Waterkracht ∞ Zonne-energie ∞ Enquête

Samen ∞ Het boekje ∞ De presentatie

Bronnenlijst Turbine: Kolencentrale: Hoofdbron is de site van de TU Eindhoven en nog wat eigenkennis. - http://students.chem.tue.nl/ifp27/

Kerncentrale: -

-

PRIS (Power Reactor Information System) van de IAEA (International Atomic Energy Agency) NPL (National Physical Laboratory) (paragraaf 4) Informatie van geleerden opgedaan bij de open dag van de kerncentrale van de TU Delft Website van professor David JC MacKay http://students.chem.tue.nl/ifp27/

STEG-centrale: -

-

-

http://nl.wikipedia.org/wiki/Gascentrale http://nl.wikipedia.org/wiki/Stoom-_en_gascentrale http://students.chem.tue.nl/ifp27/bronnen/fossiel_aardgas.html http://nestenergie-be.edf.com/het-project/wat-is-een-steg-centraley46194.html http://technologischdenken.webklik.nl/page/steg-centrale


Zonne-energie: -

-

http://science1.nasa.gov/science-news/science-atnasa/2002/solarcells/ http://www.kijkmagazine.nl/nieuws/zwitsers-bouwen-zonne-eilanden-inmeer/ http://solargis.info/doc/71 http://nl.wikipedia.org/wiki/Desertec http://www.klimaatwebsite.be/klimaat/MAP.php?p=AT/AT_15&m=AT/M 04 SolarGIS © 2011 GeoModel Solar s.r.o. http://commons.wikimedia.org/wiki/File:Oblique_rays.svg http://tegenlicht.vpro.nl/afleveringen/2008-2009/energie-inovervloed.HTML http://www.desertec.org/ http://students.chem.tue.nl/ifp27/bronnen/zonneenergie_zonnecel.html http://www.kennislink.nl/publicaties/grondstoffen-schaars-doorgeopolitiek

Geothermische energie: -

bouwwereld.nl http://technologischdenken.webklik.nl/page/geothermische-energie bildwoerterbuch.pons.eu

Waterkracht: -

-

http://nl.wikipedia.org/wiki/Dynamo www.tva.gov/power/hydroart.htm http://www.schooltv.nl/beeldbank/clip/20030701_elektriciteit01 http://www.wetenschapsforum.nl/index.php/topic/147262-de-werkingvan-een-fietsdynamo/ http://www.youtube.com/watch?v=Sj2OexKvI4Q http://www.cbs.nl/nl-NL/menu/themas/industrieenergie/publicaties/artikelen/archief/2006/2006-2069-wm.htm http://www.cmo.nl/euforum/index.php/aardrijkskunde/basisopdrachte n/eeuwige-energie/bron-water-en-warmte http://www.climatequest.org/page/reference.php?id=34 http://students.chem.tue.nl/ifp27/bronnen/waterkracht_algemeen.html

Getijdenenergie: -

www.ecomare.nl http://www.wyretidalenergy.com/tidal-barrage/la-rance-barrage http://www.aquarama.be/grafisch/artikel/pdf/898-AQ57NL%2031.pdf http://www.hoewerktduurzaam.nl/antwoord/hoe-werkt-getijdenenergie http://www.milieucentraal.nl/thema's/thema-1/bronnen-vanenergie/duurzame-energiebronnen/waterkracht/


-

http://www.climatechallenge.be/nl/klimaatverandering-woord-enbeeld/wat-zijn-oplossingen/hernieuwbare-energie/getijdenenergie.aspx

Windenergie:

- www.milieucentraal.nl - www.rijksoverheid.nl - www.agentschapnl.nl - www.nwea.nl - www.ewea.nl - http://students.chem.tue.nl/ifp27/bronnen/windenergie_algemeen.html Deze sites hebben als bronnen erbij gegeven: WSH, CBS, en EnergieNed.


Bijlagen: 1. Enquête vertaald in het Engels met handleiding


The manual The survey is designed for finding out the opinion of the 'locals' concerning power generation. The survey works as follows: • Firstly, it is necessary to examine the energy forms that are possible in your area, you can do this using this booklet. • Secondly, you have to pick a target audience. You can select a city, a state or just a group of people. • Last but not least, you have to decide what medium you want to use. The survey can be done online, on paper or verbally. You can also choose to send someone along if people are having difficulties filling in the survey.


Energy for the Future!(YES!) Dear sir/madam, We would like to ask you a couple of questions about the subject: energy generation. It concerns your living environment and you can give your opinion about several ways of energy generation.

- Combined-cycle gas turbine - Coal power station - Nuclear Power Plant - Geothermal Power Plant - Wind energy - Solar energy - Hydropower

Each one of these forms will shortly be described, and afterwards your opinion will be asked. Though, not every kind of power generation is profitable and sometimes are even impossible to use. This survey will only take you a few minutes to answer. Thanks in advance!


Question 1: Combined-cycle gas turbine A Combined-cycle gas turbine works on gas, this can be natural gas or synthesis gas. Synthesis gas is formed by the steam reforming of coal. These gasses power a gas turbine that powers a generator. The remaining warmth, that won’t be converted to electricity, will heat the gas that incites a gas turbine. The same procedure is used for the Coal Power Station. Advantages: Higher efficiency than other power stations, circa 60% of the oil and gas will be converted to electricity. Less CO2 emission compared to a Coal Power Station. Less emission of toxic gasses. The residue heat can be reused, making the efficiency rise up to 80%. Disadvantages: There is CO2 emission. The gasses are flammable. The used gasses (like natural gas) are limited. The technology of synthesis gas aren’t fully developed. So, our question is: What is your view on this form of power generation in your environment?

o o o o o

Positive Mildly positive Neutral Mildly negative Negative

What (dis)advantage was the one that made you think this way?

o o o o o o o o o

Higher efficiency than other power stations, circa 60% of the oil and gas will be converted to electricity. Less CO2 emission compared to a Coal Power Station. Less emission of toxic gasses. The residue heat can be reused, making the efficiency rise up to 80%. There is CO2 emission. The gasses are flammable. The used gasses (like natural gas) are limited. The technology of synthesis gas aren’t fully developed. Other:...


Question 2: Coal Power Station. In a Coal Power Station, the coal is dug up and mixed until a good composition is made. The composition is transported to the central and there the coals will be burnt. The heat will be used to power a steam turbine.

Advantages: Coal is relatively cheap. It is well stocked and easy to come by. It is not as dangerous as other ways to gain electricity. Disadvantages: There is a lot of CO2 emission. The substances NOx and SO2 are quite risky.

So, our question is: What is your view on this form of power generation in your environment?

o o o o o



o o o o o o

Coal is relatively cheap. It is well stocked and easy to come by. It is not as dangerous as other ways to gain electricity. There is a lot of CO2 emission. The substances NOx and SO2 are quite risky. Other:...


Question 3: Nuclear Power Plant In a nuclear power plant the uranium nucleus will be overloaded with an extra neutron. As a result the nucleus is divided into a number of smaller and more stable particles. A little mass is lost here and that will be converted into heat, according to Einstein's law: E = MC2. This heat will be used to power a steam turbine.

Advantages No CO2 emission High efficiency Disadvantages The waste product radiates nuclear radiation, which is harmful to nature and health. Outdated fuel rods can be used in nuclear weapons (the new ones cannot) The consequences during a disaster are catastrophic (Chernobyl) So, our question is: What is your view on this form of power generation in your environment?

o o o o o



o o o o o o

No CO2 emission. High efficiency. The waste product radiates nuclear radiation, which is harmful to nature and health. Outdated fuel rods can be used in nuclear weapons. (the new ones cannot) The consequences during a disaster are catastrophic. (Chernobyl) Other:...


Question 4: Geothermal energy A geothermal power plant uses ancient heat supplied by inner earth. This heat heats water that comes up through a tube. Then, on the surface the created steam drives a steam turbine.

Advantages It is a sustainable form of energy. No emission of greenhouse gasses. Disadvantages The plant generates relatively little energy. So, our question is: What is your view on this form of power generation in your environment?

o o o o o



o o o o

It is a sustainable form of energy. No emission of greenhouse gasses. The plant generates relatively little energy. Other:...


Question 5 Windenergy Wind energy is energy obtained by the kinetic energy of wind and then converted in a usable form of energy: electrical energy. A wind turbine on the sea of 5MW produces annually circa 15 million kWh of electricity for 4,500 households. A wind turbine on land produces 3MW , that is circa 7 million kWh per year: power for 2,000 households. Advantages It is a sustainable form of energy. It is clean, the environment is not harmed. A wind turbine has within 3 to 6 months (depending on wind speeds) as much energy produced as was needed to build it. Disadvantages It has a low efficiency: around 23%. It is expensive to build wind turbines. So, our question is: What is your view on this form of power generation in your environment?

o o o o o



o o o o o o

It is a sustainable form of energy. It is clean, the environment is not harmed. A wind turbine has within 3 to 6 months (depending on wind speeds) as much energy produced as was needed to build it. It has a low efficiency: around 23%. It is expensive to build wind turbines. Other:...


Question 6: Solar Energy The generation of electricity from solar power could be done in a few ways. One way is through a solar panel, that can transform sun rays (radiation, thus energy) into electricity (electrical energy). It is also possible to use the sun rays and convert them into heat, this is done by joining the rays with mirrors and use it to heat a large tank of water. This creates steam again, and then drives a steam turbine. Advantages It is a sustainable form of energy generation. It is a clean form of energy. There are many possibilities to win the electricity. Disadvantages This form of electricity is relatively expensive. The resources are scarce and in the hands of a small group At night and cloud coverage can be generated little or no electricity So, our question is: What is your view on this form of power generation in your environment?

o o o o o



o o o o o o o

It is a sustainable form of energy generation. It is a clean form of energy. There are many possibilities to win the electricity. This form of electricity is relatively expensive. The resources are scarce and in the hands of a small group At night and cloud coverage can be generated little or no electricity Other:...


Question 7: Tidal Energy Tidal energy is a form of renewable energy that occurs when converting the kinetic energy of the tides (low and high tide) into electricity. Advantages It is a sustainable form of energy generation. In places where the difference between low and high tide is high, it provides a lot of energy. Disadvantages

Globally it does not provide much energy: 60,000 MW (4x the power of all Dutch power plants). Only profitable if the difference between low and high tide are considerable. So, our question is: What is your view on this form of power generation in your environment?

o o o o o



o o o o o o o

It is a sustainable form of energy generation. It is a clean form of energy. There are many possibilities to win the electricity. This form of electricity is relatively expensive. The resources are scarce and in the hands of a small group At night and cloud coverage can be generated little or no electricity Other:...


Question 8: Hydropower With hydropower, a turbine is powered by the water that runs through it. The turbine can be put in a river, but this does not produce much and the yield varies constantly. If you place a dam, you can regulate how much water flows past the wheel and your yield is constant. If you are going to make an artificial lake, you would have to flood a large area, and therefore the natural course of the river is disrupted. Fish ladders in rivers can counteract the death of fish. Advantages -

It is a sustainable form of energy. Using a dam there will be a constant power generation. It is a clean form of energy.

Disadvantages -

Disrupts the course of the river at a dam. A large-area will be under water. Small scale hydropower produces relatively little . It can cause fish deaths. It is impossible in an area that contains no rivers. In the lower course of the river it provides little in, causing the water to flow slowly because of the tiny height difference.

So, our question is: What is your view on this form of power generation in your environment?

o o o o o




o o o o o o o o o o

It is a sustainable form of energy. Using a dam there will be a constant power generation. It is a clean form of energy. Disrupts the course of the river at a dam. A large-area will be under water. Small scale hydropower produces relatively little . It can cause fish deaths. It is impossible in an area that contains no rivers. In the lower course of the river it provides little in, causing the water to flow slowly because of the tiny height difference. Other:...

Question 9:

What energy form would you prefer in your environment, and why?

o o o o o o o

Combined-cycle gas turbine Coal power station Nuclear Power Plant Geothermal Power Plant Wind energy Solar energy Hydropower

Why this one? ………………………………………………………………………………………………….. …………………………………………………………………………………………………..


Energie voor de Toekomst

Recommend Documents