Dyslexie. Beatrijs Brand

Dyslexie

Beatrijs Brand

Hoe lezen wij? • T s errassend oeveel ekst r emist an orden • Vlgones een oznrdeeok op een Eglnese uvinretsiet mkaat het neit uit in wlkee vloogdre de lttres in een wrood saatn

(c) School Psychologische Praktijk

STRADIVARIUS

(C) School Psychologische Praktijk

WODKAKATER


Lezen is • Systematisch koppelen van gesproken aan geschreven taal • Standaardtermijn: minimaal 1 jaar • Geleidelijke integratie in brein


Dyslexie • Hardnekkig probleem met aanleren en/of vlot toepassen • Van lezen of lezen+spellen op woordniveau

Stichting Dyslexie Nederland 2008 (C) School Psychologische Praktijk

Dyslexie Blomert 2006 • Specifieke lees-en spellingsstoornis • Neurobiologische basis • Veroorzaakt door cognitieve verwerkingsstoornis • Leidend tot ernstige problemen met lezen en spellen van woorden • Waardoor normale ontwikkeling wordt beperkt

Dyslexie Gedrag

Lees- en spellingsproblemen

Informatieverwerking

Fonologische problemen

Neurobiologie

Minimale afwijkingen in het brein Erfelijkheid 70%


Dyslexie in de hersenen • Probleem in de hersenen met verwerking van taalklanken • Integratie probleem

• Dyslexie heb je je hele leven

Wetenschap • • • •

Alle taalgebieden Specifiek, problemen bij gedrukte taal Hardnekkig, gaat niet over Kerntekort in fonologische verwerking/ benoemsnelheid/automatisering • Mate en ernst kan verschillen


Wat zie je? • Ernstige problemen met lezen en spellen tempo en/of accuratesse

• Blijven bestaan, ondanks hulp en inzet • Problemen nemen toe als taak complexer wordt en/of als meerdere taken tegelijk worden gevraagd • Minder zelfvertrouwen • Contrast t.o.v. andere vakken (rekenen) (c) School Psychologische Praktijk

Eén stoornis, verschillende klachten • Verschillen tussen kinderen: – Ernst dyslexie – Bredere taal- of geheugenproblemen – Comorbiditeit – Compenserende factoren – Karakter • Verschillen tussen leeftijden

Vergoedingsregeling sinds 2009

• Voor kinderen met ernstige dyslexie ernstig: 3 maal E-score lezen of D-score lezen+ E-score spelling

• Ondanks goed onderwijs methode +verlengde instructie + half jaar extra hulp

• Géén bijkomende stoornis die overheerst

Uitgesloten: • • • •

Kinderen met alleen spellingsproblemen Kinderen met lichte leesproblemen Kinderen met ernstige comorbiditeit Kinderen in het Voortgezet Onderwijs

Vergoedingsregeling samengevat • Lees-en spellingsproblemen en “lichte” dyslexie  onderwijs • Onderwijs is verantwoordelijk voor goede signalering en interventie • Ernstige dyslexie vergoede zorg • Zorgverzekeraars: diagnostiek en behandeling

Tijdstip diagnose Vroegste mogelijkheid aanmelding

Slim en dyslectisch • Compensatie vanuit intelligentie • Leerstoornis later manifest (VO) Alert zijn: • Familiaire aanleg • Contrast woordlezen vs andere vakken • Onverwachte automatiseringsproblemen

Hoe lezen wij?

• Koo inz saatt ene hlee iher

• Lezen: vanuit grammatica & verwachtingen


Aanvankelijk lezen gericht op versterken relaties drie componenten betekenis

klank

letters

Stadia leesontwikkeling Lezen met begrip

Leren toepassen van leesstrategieën

Woordenschat, Grammatica

Aanvankelijk en voorgezet technisch lezen: correct, vlot, vloeiend

& Kennis van de wereld

Fonologisch bewustzijn

Letterkennis

Mondelinge taal


Jong geleerd…


Vroeg erbij zijn • Kleuters • Signaleren  uitbreiden oefentijd op school en thuis • Hardnekkig  diagnostiek • Lichtere vormen,later ontdekt soms pas in VO


Daniel Levitin: 10.000 uur oefening: “Niet één keer is een voorbeeld gevonden van iemand die de absolute wereldtop bereikte in minder tijd.” (C) School Psychologische Praktijk

Wat betekent de dyslexie voor mij?

Wat betekent dyslexie voor mij? • Vooral lezen? Vooral spellen? • Waarbij heb ik hulp nodig op school? • Welke hulpmiddelen heb ik nodig om zelfstandig te werken in de klas?


Wat betekent de dyslexie voor mij? • Zelfbeeld, niet dom, maar leerstoornis • Werkhouding,inzet meer moeite doen


Compensatie/dispensatie • Extra tijd of minder opdrachten • Geen (onverwachte) voorleesbeurten

Bij toetsen: • Goede lay-out of vergroot (Arial 12) • Leesteksten tevoren meegeven • Gesproken versie


Ouderbetrokkenheid

Effect op schoolresultaten

( C) School Psychologische Praktijk

Wat kunnen ouders doen? • • • • •

Praten met uw kind Voorlezen Prentenboeken, bibliotheek boeken Elke dag 10 minuten samen lezen Educatieve televisieprogramma’s samen kijken • Schermpjes verstandig gebruiken!


Wat kunnen ouders doen? • • • • •

Accepteren en begrijpen Motivatie en plezier verzorgen Rust en regelmaat, structuur Reële verwachtingen hebben Indien nodig: software en digitale hulpmiddelen

• Regelmatig contact en overleg met school (c) School Psychologische Praktijk

Handige websites • www.steunpuntdyslexie.nl • www.makkelijklezenplein.nl • www.dedicon.nl (voor ingesproken boeken) of Amis voorleesprogramma (gratis) • www.lexima.nl (voor ict hulpmiddelen zoals Kurzweil, readingpen)


Dyslexie. Beatrijs Brand

Recommend Documents