magazine Gratis Rechtshulp voor minima
020 - 627 37 95 Mariëtte Schuit geeft de anonieme Belastingdienst een gezicht op pagina 23
Uitkeringen, Arbeidsrecht en Strafrecht
Willering Advocaten Singel 190 Amsterdam - www.willering-advocaten.nl
Draai Wouter een poot uit! Doe aangifte
pagina 4/5
pagina 10
pagina 11
pagina 21
MUG biedt een handleiding voor het invullen van uw belastingaangifte. Een goed ingevuld formulier kan geld opleveren!
Een overzicht van de lokale belastingen en de prijsverschillen die er bestaan tussen de stadsdelen
Tijdens de Boekenweek staat dit jaar het dier centraal. Naast mooie boeken een trein-reis van de NS cadeau
Kleren kopen voor weinig geld bij de IJ-hallen in AmsterdamNoord en tips om goedkoper te vliegen
Heeft u problemen met uw uitkering? Walker & Wittensleger advocaten tel. 020-6730055
Zie advertentie pagina 16
2
ACTUEEL
Redactioneel Belasting is leuk Al die zorgelijke gezichten deze maand, terwijl het - depressie ten spijt - toch echt voorjaar wordt. Reden: op 1 april wil de Belastingdienst van iedere Nederlander weten hoeveel centjes er vorig jaar binnen zijn gekomen en hoeveel daarvan naar Vadertje Staat mag. Belasting betalen is niet leuk, zie je menigeen denken. Of speelt er iets anders? Want laten we eerlijk zijn, belasting is oké. De staat doet er mooie dingen mee, zoals geld schenken aan failliete banken, tekorten op de Noord-Zuidlijn aanvullen en stoere straaljagers aanschaffen. Alle gekheid... de staat doet echt veel goeds met ‘ons’ geld: onderwijs, gezondheidszorg, uitkeringen, openbaar vervoer, wegen aanleggen. Het is maar een greep. Daarbij is ons belastingstelsel ‘nog’ gebaseerd op het principe ‘de breedste schouders dragen de zwaarste lasten’. Dat is althans het idee. De koninklijke familie denkt er anders over. Daar sluizen ze hun geld liever door naar belastingparadijzen als de Kanaaleilanden. Terwijl belasting betalen een eer moet zijn. Een succesvol zakenman zei mij eens: ,,Belasting betalen? Ik doe niets liever. Hoe meer, hoe beter. Dan weet ik weer hoe goed ik heb geboerd.” En zo is het. Waarom dan toch die treurige gezichten? Misschien omdat de Belastingdienst het niet leuker maakt maar wel lastiger. De zogenaamde belastingvereenvouding, met zijn toeslagen, blijkt een tombola, waar je als eenvoudig burger vooral geld kan verliezen. Een mazzeltje - extra toelage voor zorg of huur - kan zomaar leiden tot een hoger inkomen en dus tot een fikse naheffing. Zo blijkt de Belastingdienst duizenden mensen in de schuld te helpen. MUG wijdt er een deel van dit nummer aan. Tegen de crisis in vierde MUG vorige maand zijn 20-jarig bestaan met een feest op de redactie. Via deze weg alle aanwezigen en wethouder Freek Ossel in het bijzonder bedankt! De hoofdredactie
Inhoud 6/7 Wijkaanpak: preventief fouilleren/gezinsondersteuning in Transvaalbuurt 9 Interview met CNV-voorman René Paas 17 Sport: portret van een unieke gewichtheffer
Illustratie Voorpagina: Pejo
MUG magazine | maart 2009
Toch aangifte doen met zorgkosten Chronisch zieken en gehandicapten maken veel onkosten. Lang niet altijd doen ze daarvan aangifte bij de belastingen. Het loont echter zeer de moeite, ook nu de lucratieve TBU-regeling wordt uitgekleed.
tekst Martin Brandwagt foto’s fotonova.nl Chronisch zieken en gehandicapten krijgen volgend jaar een tegemoetkoming voor de onkosten
Chronisch zieken en gehandicapten maken onkosten die in verband staan met hun aandoening. Denk aan een reumapatiënt, die zijn huis extra moet verwarmen. Of een rolstoelrijder, die taxiritten nodig heeft voor zijn sociale contacten. Dat zijn uitgaven die gezonde Nederlanders niet hoeven te maken. Het is wel zo solidair dat die meebetalen aan de kosten die hun minder gelukkige landgenoten tegen hun wil moeten maken. De zorgverzekering dekt lang niet alles (dure medicijnen bijvoorbeeld) en ook de regelingen voor bijzondere ziektekosten (AWBZ en WMO) worden niet altijd gehonoreerd. Het Rijk onderkende dit probleem en stelde eind 2003 de landelijke regeling Tegemoetkoming Buitengewone Uitgaven (TBU) in. Onder deze regeling valt alles wat niet door andere regelingen wordt vergoed. De TBU maakt het mogelijk dat mensen met een laag inkomen en veel zorgkosten een groot deel daarvan, via de belastingen, terug kunnen krijgen.
De TBU kent één groot nadeel: om er gebruik van te kunnen maken moet je een belastingformulier invullen, namelijk de aangifte inkomstenbelasting. Voor veel gehandicapten en zieken blijkt dit een onneembare bureaucratische horde. Een onderzoek van de landelijke belangenvereniging voor chronisch zieken en gehandicapten, de CG-raad te Utrecht, liet zien dat maar liefs de helft van de doelgroep het erbij laat zitten. Jammer, want invullen loont de moeite. Het kan honderden euro’s voordeel opleveren. Toch is de TBU een succes, echter op een heel andere manier dan bedoeld. Tot afgrijzen van het ministerie van Financiën wordt de TBU misbruikt door honderdduizenden Nederlanders die helemaal niet ziek zijn. Dure tandprotheses, ooglaseren, ontwerpersbrillen... alles wat ook maar een beetje met gezondheid te maken heeft, wordt gedeclareerd. Compleet legaal overigens, de ontwerpers van de regeling hebben er eenvoudigweg niet
op gerekend dat zoveel Nederlanders deze maas in de belastingwet zouden opmerken. Deze maand, bij de aangifte over 2008, is het daarom de laatste keer dat gezonde Nederlanders gebruik kunnen maken van de TBU. Vanaf 1 januari 2009 geldt een uitgeklede TBU. Het lijkt uit met de pret. René Poland van het steunpunt Geestelijke Gezondheidszorg Amsterdam: ,,De TBU blijft bestaan, maar met veel minder posten. Diëten, speciaal beddengoed, medicijnen die niet vergoed worden, dergelijke posten blijven gewoon in de TBU. Dat zijn zaken die voor gehandicapten en chronisch zieken echt noodzakelijk zijn. Al die luxe behandelingen gaan eruit.” Om de doelgroep verder te ontlasten is er een nieuwe regeling ingesteld. Deze Wet Tegemoetkoming Chronisch zieken en Gehandicapten (WTCG) regelt dat arbeidsongeschikten en ouderen automatisch een tegemoetkoming ontvangen. De WTCG wordt overigens pas in het
najaar van 2010 uitgekeerd en wordt dan over 2009 berekend. De WTCG lijkt op het eerste gezicht een regeling met louter voordelen. Chronisch zieken en gehandicapten hoeven niets aan te vragen of in te vullen. Het ministerie van Volksgezondheid selecteert de gegadigden op basis van medicijngebruik en betaalt de eigen bijdragen. René Poland ziet een adder onder het gras. ,,Patiënten die nu gebruik maken van de TBU krijgen vanaf volgend jaar minder terug van de belastingen. Dat zijn vaak mensen die in een inrichting zitten. Daar staat tegenover dat de eigen bijdragen voor de AWBZ omlaag gaan.”
‘Belastingformulier is veel te lastig’
Daphne Bartels is medewerker bij het Steunpunt Geestelijke Gezondheidszorg (GGZ) van het Amsterdams Patiënten Consumenten Platform. Bartels ziet veel van haar klanten struikelen als het om formulieren gaat. Toch raadt ze iedereen aan om aangifte Inkomstenbelasting te doen.
ke regelingen.” De klantenkring van het Steunpunt GGZ bestaat voor een groot deel uit mensen die wel een douceurtje van de Belastingdienst kunnen gebruiken. Bartels raadt iedereen dan ook met klem aan om aangifte te doen. ,,Veel patiënten moeten van een laag inkomen zien rond te komen. We krijgen hier ook wel mensen die een baan hebben, maar de meesten hebben een uitkering van UWV of DWI. Ik raad iedereen aan om goed op de toeslagen te letten. Er verandert veel dit jaar en dat kan betekenen dat je een hoger belastbaar inkomen hebt, met het gevolg dat je onverwacht honderden euro’s terug moet betalen.” Volgens Bartels is dit laatste vrij eenvoudig te voorkomen.
,,Je kunt kenbaar maken dat je minder huurtoeslag wenst te ontvangen. Dat kun je bijvoorbeeld via de website van de belastingdienst aangeven.” Is het voor psychiatrische patienten niet veel te lastig, al die ingewikkelde formulieren en zelf zaken regelen via internet? Mensen die geestelijk volkomen in orde zijn, vinden dat al moeilijk. Bartels: ,,Het is inderdaad hartstikke lastig om goed overzicht te houden. Als je ziek bent, is het helemaal moeilijk. Daarom zijn wij er. We proberen psychiatrische patiënten zo veel mogelijk te ontlasten en problemen voor te zijn. Wij vullen dat formulier voor je in, je hoeft alleen maar te bellen.”
,,We ondersteunen mensen met psychiatrische problemen. Het kan om allerlei zaken gaan. Het inkomen, problemen met instanties, waar vind ik een ‘dagbestedin’? Het is voor psychiatrische patiënten moeilijk om dat allemaal zelf te regelen. Er is veel aanbod in Amsterdam, maar je moet het allemaal maar weten te vinden. Daarom is het wel zo handig als men zich hier meldt. Wij hebben iemand die echt alles weet van alle mogelij-
Meer informatie: Amsterdams Patiënten Consumenten Platform (APCP), Plantage Middenlaan 14, 020-752 51 00 Stichting Gehandicapten Overleg Amsterdam (SGOA), Chronisch Zieken -en Gehandicaptenraad. Zie ook pagina 23
Het steunpunt GGZ is te bereiken op 020-577 79 96
ACTUEEL
maart 2009 | MUG magazine
Dierenvoedselbank De crisis treft mens én dier. In Amsterdam is daarom op 1 maart een dierenvoedselbank geopend. In tijden van nood wordt vaak het eerst bezuinigd op dierenvoedsel, aldus stichting Animal Rescue, die het initiatief nam voor de dierenvoedselbank. De stichting is gelieerd aan stichting Pup in Nood. De dierenvoedselbank werkt volgens hetzelfde systeem als de gewone voedselbank. Mensen die van een minimum moeten rondkomen en dat kunnen aantonen, komen in aanmerking voor een dierenvoedselpakket. Wie een dergelijk pakket wil ontvangen, kan contact opnemen met Stichting Pup in Nood. http://www.pupinnood
Jeugdwerkloosheid Jongeren worden vaak als eersten geconfronteerd met een economische terugval. Tijdens een conferentie in Den Haag in februari, kondigde minister Rouvoet van Jeugd en Gezin aan dat hij wil voorkomen dat jongeren massaal de dupe gaan worden van de recessie. Hij nam het initiatief om op korte termijn met minister Donner van Sociale Zaken maatregelen in kaart te brengen. Rouvoet wees erop dat de afgelopen jaren het aantal werkloze jongeren was gedaald van 112.000 in 2005 naar 78.000 in 2008. Rouvoet: ,,Het baart mij ernstig zorgen dat er nu weer een enorme stijging wordt verwacht.”
Schuldhulpverlening Tussen 2001 en 2008 verzesvoudigde het aantal mensen met problematische schulden. Om in aanmerking te komen voor schuldsanering moest aan te strenge eisen worden voldaan, stelt de Nederlandse Vereniging voor Volkskrediet (NVVK). In 2007 besloot de NVVK de regels te verruimen om op die manier meer mensen te helpen. Dit begint vruchten af te werpen. Het zogenoemde uitvalpercentage (aantal personen dat het traject niet doorliep) daalde van 52 procent in 2004 naar 27 procent in 2008. Het aantal mensen dat het saneringstraject succesvol afsloot steeg van 22 procent in 2007 tot 33 procent in 2008. De komende maanden gaat NVVK door met het verbeteren van deze ‘schuldhulpverlening, nieuwe stijl’.
3
Crisis: Amsterdam investeert in werk De crisis slaat ongekend hard toe. Kabinet en sociale partners stellen unaniem dat draconische maatregelen direct nodig zijn. Amsterdam zet in op werk.
Michiel Wetzer In de strijd tegen de gevolgen van de crisis investeert Amsterdam vooral in werk en (om-)scholing. Zo zijn deze maand de Werkpleinen ook op zaterdag open en worden subsidies voor werknemers verhoogd. Bovendien komt er een mobiliteitscentrum, bedoeld om werknemers zo snel mogelijk naar ander werk of naar een opleiding door te sluizen. Woordvoerder Bartho Boer van wethouder Freek Ossel van Werk en Inkomen: ,,We proberen het aantal vroegtijdig schoolverlaters te verminderen. Het is juist nu rampzalig om zonder diploma aan de kant te staan.” Boer vertelt over de Amsterdamse arbeidsmarkttop, waar in april concrete afspraken zullen worden gemaakt tussen opleidingsinstellingen, grote werkgevers en branchevertegenwoordigers. ,,We willen stimuleren dat schoolverlaters bijvoorbeeld langer op school blijven als ze niet direct in een baan aan de slag kunnen.” Verder volgen er maatregelen om werknemers die hun baan dreigen te verliezen zo snel mogelijk naar ander werk te helpen. ,,We willen voor-
Werknemers die voor hun baan vrezen, kunnen op zaterdag naar de Werkpleinen komen dat mensen langdurig in de uitkering terechtkomen.” De gemeente wil niet op de statistieken blijven wachten, zegt Boer. ,,Daarom trekken we nu al de loonkostensubsidie voor werkgevers die langdurig werklozen in dienst nemen op van zes- tot vijftienduizend euro. Zo stimuleren we werkgevers om langdurig werklozen in dienst te nemen en halen we tegelijkertijd onzekerheden weg bij werkgevers die betwijfelen of ze hun personeel nog langer in dienst kunnen houden. Ook verhogen we de subsidie voor werkgevers om hun aankomend personeel bij te scholen van drie- tot vijfduizend euro per jaar per werknemer.”
DWI (Dienst Werk en Inkomen) en UWV (Uitvoeringsinstantie Werknemers Verzekeringen) krijgen het nu al drukker. Boer: ,,De Werkpleinen zijn komende maand ook op zaterdag open voor mensen die nog een baan hebben maar bang zijn dat ze die gaan verliezen. Verder opent de gemeente deze maand een mobiliteitscentrum op het Werkplein West.” Hier komen werkgevers bij elkaar om openstaande vacatures en overtollig personeel aan elkaar te koppelen. Ook DWI bereidt zich al een tijdje op de crisis voor, zegt woordvoerder Carmen Westra van de Dienst Werk en Inkomen. ,,Voor mensen met een
foto: fotonova.nl.
bijstandsuitkering zijn de gevolgen nog niet direct merkbaar. De gevolgen worden het eerst gevoeld bij mensen die hun baan verliezen en zich bij UWV melden.” Westra heeft het over een ‘gezamenlijke verantwoordelijkheid’ van UWV en DWI. Deze instanties werken de laatste tijd steeds intensiever samen. De crisis versnelt dit proces. Het wapen van de gemeente in de strijd tegen de gevolgen van de crisis is investeren in werk. Dat kost geld. ,,Voorlopig hebben we nog genoeg geld”, zegt Boer. ,,Maar belangrijker is dat het hier gaat om investeringen die zichzelf op termijn terug verdienen.”
DMO maakt inburgeren erg duur
Voedselbank kan vraag niet aan
Inburgeren kost in Amsterdam twee keer zo veel als in Haarlem en Alkmaar. De gemeente lijkt niet in staat om het inburgeren goed te regelen.
Doordat steeds meer mensen gebruik maken van de voedselbank komen de voedselbanken in het land in de problemen. De schappen zijn nagenoeg leeg.
In Amsterdam liggen de kosten per inburgeringscursist op € 12.000, terwijl dat in omliggende plaatsen de helft is. De Dienst Maatschappelijke Ontwikkeling (DMO) bepaalt bij welke cursus-aanbieder een inburgeraar wordt geplaatst. Een directeur van een van die aanbieders wil, uit vrees geen opdrachten meer te krijgen, alleen anoniem in de krant: ,,Door DMO liggen de kosten in Amsterdam dubbel zo hoog. Ze
werken met dure interim-managers, die de kosten voor het inburgeren flink opjagen. DMO heeft geen enkele meerwaarde, vertraagt de inburgering en heeft geen overzicht. Dus worden dure adviseurs aangetrokken.” Een andere anonieme directeur van inburgeringcursussen beaamt: ,,De manier van organiseren in Amsterdam klopt niet. Er is geen goede regie. Allerlei instanties houden zich erg theoretisch en administratief bezig met het inburgeren. Er is te weinig oog voor de praktijk.” DMO volstaat met de reactie, per e-mail: ‘Als dienst staan we open voor gesprek, commentaar en feedback van professionals en burgers.’
Clara Sies van Voedselbank Nederland: ,,De ontwikkelingen gaan ontzettend snel. We hebben nu een toename van 20 procent nieuwe klanten. Maar het is niet zo dat de supermarkten ook 20 procent meer leveren.” De voedselbanken krijgen van bedrijven restanten die bijna over de houdbaarheidsdatum heen zijn. Sies: ,,Door de crisis zijn de supermarkten efficiënter gaan inkopen. Daardoor blijven er voor de voedselbank min-
der restanten over.” Peter Botermans van de Voedselbank Amsterdam beaamt dat er een grotere toeloop is van klanten, waardoor er minder geleverd kan worden. ,,Maar,” voegt hij eraan toe ,,de situatie in Amsterdam valt nog mee, al wordt het basispakket wel wat krapper. De komende tijd gaan we met extra inzet bedrijven benaderen voor voedsel.” In juli 2008 maakten 643 Amsterdammers wekelijks gebruik van de voedselbank, in november steeg dit aantal tot 850. Eind februari ging het om 970 voedselpakketten per week. De Voedselbank Nederland verspreidt in totaal zo’n 17.000 voedselpakketten per week.
Mobiliteitscentra Er komen sneller dan gepland dertig mobiliteitscentra in Nederland. Minister Donner van SZW steekt hiermee een helpende hand uit naar mensen die door de crisis hun baan kwijtraken of dreigen te verliezen. Een mobiliteitscentrum is bedoeld voor werkgevers om hun werknemers die met werkloosheid worden bedreigd te bemiddelen naar ander werk en /of scholing. Donner geeft hiermee arbeidsbemiddeling voorrang boven re-integratie. ,,Het antwoord op de crisis moet worden gevonden in het van werk-naar-werk begeleiden”, aldus het ministerie.
Donner wil pensioenen korten
Budgetmarkt start in Geuzenveld
Pensioenfondsen krijgen meer tijd om hun reserves aan te vullen maar moeten dan wel korten.
Geuzenveld is het gelukt: zaterdag 7 maart vindt op Plein ‘40-’45 de Budgetmarkt plaats.
De Nederlandse pensioenfondsen lijden zwaar onder de kredietcrisis. De helft kan niet voldoen aan de wettelijk eis van 105 procent dekking. Daardoor kan de inflatiecorrectie niet worden doorgevoerd en stijgen de pensioenen niet mee met de prijsverhogingen. Voor volgend jaar dreigt zelfs korting op de pensioenen. Uiterlijk 1 april moeten de fondsen aan De Nederlandse Bank duidelijk maken hoe ze de reserves gaan aan-
vullen. Lukt dat niet, dan resteert er volgens Donner maar één remedie: het verlagen van de pensioenen. ,,Een gifpil”, karakteriseert FNVvicevoorzitter Peter Gortzak Donners oplossing. ,,We gaan een dringend beroep op de Tweede Kamer doen om de minister te corrigeren.” De vakcentrale juicht versoepeling van de hersteltermijn toe maar is tegen de voorwaarden die Donner daaraan verbindt. Zo moeten fondsen die er niet in slagen de dekkingsgraad van 105 procent binnen vijf jaar te halen, al in het eerste jaar de pensioenen korten.
Bijna een op de vier huishoudens in Geuzenveld-Slotermeer leeft op het minimum en kent slecht de weg naar voorzieningen. Daarom organiseert het stadsdeel de Budgetmarkt. Naast informatie krijgen bezoekers budgettips en maken ze kans op één minuut gratis winkelen bij Albert Heijn. Koks laten zien hoe je voor weinig geld een maaltijd op tafel zet. Geuzenveld lijkt het concept van MUG’s Budget Fair te hebben overgenomen, tot en met
de naam. ‘Markt’ is goed Nederlands voor ‘fair’. MUG is ondertussen nog steeds met de Dienst Werk en Inkomen in gesprek over het stadsbreed opzetten van meerdere budgetmarkten. Vorig jaar nam Osdorp het voortouw, met een informatiemarkt. Nu kan in Geuzenveld een voorproefje worden genomen, ook door inwoners van andere stadsdelen. Saillant: BN-er Marijke Helwegen geeft workshops op de Budgetmarkt en maakt en passant reclame voor antirimpelcrême. Helwegen heeft de website www.minimafair.nl gelanceerd. Ook van MUG afgekeken?
4
ACTUEEL
MUG magazine | maart 2009
Draai Wouter een poot uit! DE OMBUDSMAN De gemeentelijke ombudsman behandelt maandelijks klachten van burgers.
Kwijtschelding Een vrouw belandde enige maanden in het ziekenhuis, waardoor ze niet in staat was haar vaste lasten te betalen. Omdat er niets van haar rekening afging, nam het saldo toe. Toen ze naderhand een aanvraag voor kwijtschelding van gemeentelijke belastingen indiende, werd deze niet toegekend omdat het saldo hoger was dan toegestaan. Nadat alle vaste lasten betaald waren, kon de Dienst Belastingen van de gemeente alsnog haar verzoek om kwijtschelding honoreren. Kwijtschelding is bedoeld voor mensen die leven van een minimuminkomen, bijvoorbeeld omdat ze een bijstandsuitkering of WAO ontvangen. Ook mensen die (parttime) werken kunnen er voor in aanmerking komen. De kwijtschelding wordt verleend voor een aantal gemeentelijke belastingen, zoals de Afvalstoffenheffing en de Roerende-ruimtebelasting. Daarnaast wordt kwijtschelding verleend voor verschillende waterschapsbelastingen zoals de Wvo-heffing en de Ingezetenenomslag. Andere gemeentelijke belastingen, zoals de Hondenbelasting vallen niet onder de kwijtschelding. Iemand kan kwijtschelding aanvragen als hij geen of onvoldoende geld of vermogen heeft om aan de belastingplicht te voldoen. Heeft een aanvrager wel vermogen, in de vorm van een auto of spaargeld, dan wordt de aanvraag niet gehonoreerd. Het kan echter zijn dat iemand om een andere reden plotseling geld op zijn rekening heeft staan, zoals de dame in het ziekenhuis, waardoor de aanvraag in het honderd loopt. Als er een bijzondere verklaring is voor een hoger saldo op de rekening, dan kan de dienst alsnog besluiten een verzoek tot kwijtschelding toe te kennen. Dat gebeurt dan bij uitzondering en als u denkt daarvoor in aanmerking te komen, is het van belang om bij de aanvraag aan te geven waarom er een bijzondere verklaring voor een hoog saldo is. De dienst kan er dan rekening mee houden bij de beoordeling. Het verzoek tot kwijtschelding kan bij de Dienst Belastingen gedaan worden. Dat kan via het formulier ‘bezwaar en verzoek’, dat met de aanslag wordt meegestuurd of via 14 020 worden aangevraagd. De sociaal-raadslieden en de Formulierenbrigade (020-346 3636 ) kunnen helpen bij het invullen van dit formulier. Krijgt u nul op het rekest, dan kunt u administratief beroep aantekenen bij de Dienst Belastingen. Blijft de dienst bij de afwijzing, dan kan de zaak aan de ombudsman worden voorgelegd. Er is overigens geen termijn van kracht waarbinnen een verzoek tot kwijtschelding gedaan moet worden. Ook voor een aanslag uit bijvoorbeeld 2006 kan in 2009 kwijtschelding worden aangevraagd. Inloopspreekuur: iedere dinsdag 10:00 - 12:00. www.gemeentelijkeombudsman.nl Singel 250, tel: 020 625 999
Alsof hij nog niet genoeg zorgen heeft. Minister Wouter Bos van Financiën, de ene bezuiniging op de andere bijstelling moet hij doorvoeren. En dan gaat MUG iedereen op het hart drukken om aangifte Inkomstenbelasting te doen. Heel fijn voor de schatkist, al die mensen die de aangifte laten liggen. Vooral bijstandsgerechtigden laten elk jaar tientallen tot honderden euro’s liggen. Een formulier opvragen en een uurtje uittrekken om dit in te vullen kan zo maar een aardig douceurtje opleveren.
tekst Martin Brandwagt Jos Verdonk Ron Kretzschmar illustraties Pejo
Wat moet ik met heffingskortingen? Wat zijn heffingskortingen? Heffingskortingen zijn kortingen die de belastingdienst geeft op belastingen en premies op uw inkomen. Dit kan zowel een salaris zijn als een uitkering. Bij de berekening van wat u aan belasting moet betalen of terugkrijgt wordt rekening gehouden met heffingskortingen. Door de heffingskortingen betaalt u minder belasting. Zijn heffingskortingen afhankelijk van uw inkomen? Ja, hoe hoger uw inkomen, hoe minder recht u heeft op heffingskortingen. Hierop is een uitzondering: de algemene heffingskorting is voor iedereen gelijk. Voor welke heffingskortingen hoef ik niets te doen? De volgende heffingskortingen krijgt u automatisch. Ze worden verrekend in uw netto salaris of uitkering: • algemene heffingskorting • arbeidskorting • ouderenkorting • alleenstaande-ouderenkorting • jonggehandicapten korting (niet in alle gevallen)
• levensloopverlofkorting Welke heffingskortingen dien ik zelf aan te vragen? • combinatiekorting • alleenstaande ouderkorting • levensloopverlofkorting • ouderschapsverlofkorting • kinderkorting • kindertoeslag Ook als u ooit heeft bepaald dat er bij uw netto salaris geen rekening gehouden hoeft te worden met de algemene heffingskorting, dient u deze zelf bij de belastingdienst aan te vragen. Wat is het verschil tussen alleenstaande-ouderenkorting en de alleenstaande ouderkorting? De alleenstaande-ouderenkorting is bedoeld voor ongehuwden met een AOW-uitkering; de alleenstaande ouderkorting is bedoeld voor alleenstaande ouders met een kind. Hoe vraag ik heffingskortingen die niet automatisch verrekend worden aan? Via uw jaarlijkse aangifte inkomstenbelasting.
Wat is de algemene heffingskorting? De algemene heffingskorting is een korting op uw inkomstenbelasting en uw premie volksverzekering. Door de algemene heffingskorting betaalt u minder premie.
Wat is de alleenstaandeouderenkorting? Als u in 2008 een AOW-uitkering voor ongehuwden ontving, heeft u recht op deze korting. Deze kunt u naast de ‘gewone’ ouderenkorting ontvangen. Hij bedraagt € 555,00
Wat is de arbeidskorting? Net als de algemene heffingskorting is de arbeidskorting een korting op uw inkomstenbelasting. Iedereen die werkt, heeft recht op de arbeidskorting. Het maakt niet uit of het gaat om looninkomen (salaris), winst uit een onderneming of andere inkomsten uit arbeid.
Meer informatie • Belastinggids van de FNV: € 9,00 voor FNV-leden en € 13,00 voor niet-leden. • www.allesoverheffingskortingen.nl
Wat is de jonggehandicaptenkorting? Als u een Wajong-uitkering heeft (Wet Arbeidsongeschiktheidsvoorziening JONGgehandicapten) heeft u recht op de jonggehandicaptenkorting. Deze bedraagt € 666,00. Wat is de ouderenkorting? Indien u op 31 december 2008 65 jaar bent of ouder en uw jaarinkomen niet hoger is dan € 32.234,00 hebt u recht op ouderenkorting. De ouderenkorting 2008 bedraagt € 486,00
Jonggehandicaptenkorting: €666
ACTUEEL
maart 2009 | MUG magazine
5
Doe aangifte inkomstenbelasting Handleiding voor een eenvoudige aangifte Stap 1: vraag jezelf af: kan ik het zelf invullen of moet ik hulp inroepen? Zeker de eerste keer is het lastig. Vraag een familielid of vriend die er verstand van heeft om je te helpen. En anders is er altijd een hulpinstantie die er alles van af weet, zie de adressenlijst elders op deze pagina’s.
Stap 2: aanvragen formulier Aangifte Inkomstenbelasting/ premie volksverzekering 2008 Mensen die aangifteplichtig zijn, krijgen het automatisch opgestuurd. Hebt u begin maart nog geen formulier gekregen, dan kunt u er eentje opvragen bij de Belastingtelefoon 0800-0543. Ook mogelijk: binnenslepen (‘downloaden’) van het internet: www.belastingdienst.nl.
Stap 3: vul het formulier in. In elk geval invullen: Box 1 en de bijzondere kosten. In Box 1 vult u het inkomen uit werk of uitkering in. De bedragen haalt u van uw jaaropgaaf 2008. Bent u die kwijt, vraag dan een IB60-formulier aan bij de Belastingen, tel 08000543. Box 2 en 3 zijn voor rijke stinkerds, die kunt u links laten liggen. Ziektekosten en andere bijzondere kosten. Hier vult u de in 2008 betaalde aanvullende premies in. NB: dus niet de nominale premie (basisbedrag), dat kan vanaf deze aangifte niet meer. Ook de inkomensafhankelijke bijdrage kunt u niet meer aftrekken. Verder aangeven: • medische kosten die u niet van
•
• • • • • •
KAFKA
een andere instantie al teruggekregen hebt. Alles dat u van uw zorgverzekeraar of het CAK vergoed hebt gekregen, mag u dus niet meer aftrekken. de huisapotheek. Standaardbedrag: € 23,00. Ook invullen als u nog geen pleistertje gekocht hebt. eigen bijdragen AWBZ en/of Wmo uitgaven voor bril of contactlenzen kosten voor adoptie kosten van begrafenis of crematie bevalling en kraamhulp uitgaven voor chronische ziekte van u, uw partner of uw kind
En vergeet vooral niet: • scholingskosten • reiskosten voor werkaanbod • schenkingen en giften (let op: het goede doel moet door de Belastingdienst zijn erkend, geld overmaken naar familie geldt bijvoorbeeld niet als aftrekbaar)
Vreemde ervaringen met instanties of bedrijven? Van het kastje naar de muur gestuurd en vervolgens tegen een betonnen muur van ambtelijk onbegrip gebotst? Meld het Kafka:
[email protected]
UWV betaalt vliegticket
,,Hoezo niet, mijn zoon is toch een heel goed doel?”
versie hebt aangevraagd of gekregen: opsturen via de post.
Stap 5: Onderteken het formu-
Hebt u de aangifte vóór 1 april 2009 opgestuurd, dan ontvangt u vóór 1 juli 2009 de zogeheten Voorlopige Aanslag van de Belastingdienst. Hierop staat hoeveel u terug krijgt. Drie weken later ontvangt u uw geld op de rekening. In principe krijgt u binnen een jaar na de aangifte de definitieve aanslag.
lier en stuur het op. Dat kan elektronisch, als u gebruik maakt van het formulier van de website van de Belastingdienst. Ondertekenen met DigiD. Als u de papieren
Veelgestelde vragen • Moet het per se vóór 1 april opgestuurd worden? Wel als u aangifteplichtig bent. Redt
u 1 april niet, dan kunt u uitstel aanvragen bij de Belastingdienst. Nietaangifteplichtigen mogen het ook later doen. • Ik wil alsnog aangifte doen over eerdere jaren, kan dat? Ja. U kunt nog aangifte doen tot 2004. Dat kan met het T-biljet (of Tjbiljet als uw jonger bent dan dertig). Aanvragen bij de Belastingtelefoon, 0800-0543. • Als ik een bijstandsuitkering heb en wat terugkrijg van de Belastingen, moet ik dat opgeven bij de sociale dienst? Nee. Teruggave van belastingen geldt niet als inkomen. U hoeft dit dus niet op te geven.
De Belastingwinkel ,,Zo’n 2500. Dat is toch wel ongeveer het aantal mensen dat we jaarlijks helpen.” Joep is coördinator van de stichting Belastingwinkel; hij is fiscalist en de enige vaste medewerker. Hij geeft advies aan mensen met een laag inkomen die problemen met de belasting hebben.
De drukste periode is maart, bevestigt hij. ,,Eigenlijk is het hele jaar druk, maar de jaarlijkse aangifte van de Inkomstenbelasting is de drukste tijd. Dat is de periode maart met een uitloper naar juli. De verwerking en nasleep stopt niet altijd op 1 april maar kan nog een wel een half jaar op zich laten wachten.”
NB: dit is pas het topje van de ijsberg. Er zijn nog veel meer kosten die u kunt aangeven.
Stap 4: Bereken de drempel U krijgt niet alles terug dat u opgeeft. Er is een zogeheten drempel ingebouwd. Die bedraagt 1,65 procent van het inkomen uit Box 1. Hoe lager het inkomen, hoe lager de drempel.
Stap 6: Let vanaf mei op uw post.
Waar krijg ik hulp? De Formulierenbrigade De Formulierenbrigade helpt mensen gratis met meer soorten formulieren dan de jaarlijkse aangifte, maar de periode maart/april is de drukste tijd. De klanten bestaan uit mensen die moeite hebben om de complexe formulieren te begrijpen. De klant zucht. ,,Die móet er bij zitten.” Ze zet haar bril af, legt die op de balie en wrijft met beide handen in haar ogen. Ze maakt dan met haar rechterhand een beweging naar de stapel papier. ,,Thuis had ik het nog in mijn handen!” Medewerkster Vonne reikt naar de stapel, schuift die naar haar toe, en sorteert kleinere stapeltjes. Soms stopt ze om een gekreukeld papier glad te strijken. Enkele ogenblikken later houdt ze de zoek geraakte jaaropgave omhoog. De meeste klanten van de Formulierenbrigade zijn ouderen en immigranten die de taal slecht beheersen, maar er komen ook jongeren die naast hun school een bijbaantje hebben. Bij ouderen die slecht ter been zijn, gaan Vonne en haar collega’s op huisbezoek. Is er een limiet voor hulp bij aangifte? Vonne: ,,Om in aanmerking te komen, mag de inkomensgrens van een tweepersoons huishouden niet
hoger zijn dan € 33.000 en het vermogen niet hoger dan € 20.315 per persoon. Daarboven sturen we ze naar een belastingconsulent die kosten in rekening zal brengen. De belastingaangiften zijn voor veel mensen een ramp. Ze denken al gauw: ‘laat maar.’ Dan lopen ze wel geld mis waar ze recht op hebben.” Vonne werkt sinds negen maanden op het Werkplein van de DWI in de Jan van Galenstraat. ,,Als mensen bellen voor een afspraak, sturen we een lijst op met papieren die ze moeten meenemen”, zegt ze. ,,Toch vergeten ze nog wel eens papieren”, vult haar collega een bureau verder aan. ,,Of ze gooien die zomaar weg! Die moeten ze dan eerst opvragen voor we verder kunnen met de aangifte.” Of mensen wel eens proberen een slaatje uit de aangifte te slaan? ,,Tja, misschien zijn die er. Dan zouden ze teveel uitbetaalde Voorlopige Teruggave hebben ontvangen en dat verzwijgen. Dat moeten ze dan wel met flinke rente aan de Belasting terugbetalen. Volgens mij komt het eerder voor dat ze niet meer weten dat ze een Voorlopige Teruggave hebben gehad. Als ze al iets verzwijgen dan is dat per ongeluk.”
,,Je kunt ons niet helemaal vergelijken met de Formulierenbrigade”, merkt Joep op. ,,Zij doen meer aan armoedebestrijding en wijzen mensen op de voorzieningen waar ze aanspraak op kunnen maken. Zij helpen wel met invullen van belastingaangiften, maar doen geen ondernemers. Wij wel.” De Belastingwinkel is gevestigd aan de Oudemanhuispoort op de Oudezijds Achterburgwal. ,,Ja, wij geven gratis hulp. Maar de mensen mogen natuurlijk een bijdrage geven als ze dat willen.” Joep wordt wekelijkse bijgestaan door enkele studenten. Zij studeren fiscaal recht of fiscale economie en kunnen hier ervaring opdoen voor hun toekomstige beroep. ,,We hebben een inkomensgrens. We houden € 30.000 per jaar aan, maar die limiet wordt niet al te strikt gehanteerd.”
Adressen • Formulierenbrigade Amsterdam Centraal telefoonnummer: 020 - 346 36 36, hierna wordt u doorverbonden • Belastingwinkel Amsterdam Oudemanhuispoort 2 (hoek Grimburgwal/Oudezijds Achterburgwal) Eerst afspraak maken: telefoon 020 - 624 7003 • Dienst Rijksbelastingen Kingsfordweg 1 (bij station Sloterdijk) • Belastingtelefoon: 0800-0543 (ma-do 8.00 tot 20.00 uur / vr 8.00 tot 17.00 uur)
De overheid heeft miljoenen uitgegeven om arbeidsongeschikte Nederlanders, die in het buitenland wonen in Nederland te laten herkeuren. Ook vlogen UWV-keuringsartsen naar verre oorden om te controleren of uitkeringsgerechtigden nog wel recht op een WAO-uitkering hadden. Omdat de overheid de inheemse dokters kennelijk niet goed genoeg vindt, werden speciale UWV-teams naar landen als Marokko of Spanje gestuurd om ter plekke de herbeoordeling uit te voeren. Voor WAO-immigranten in verre landen, bijvoorbeeld Zuid-Afrika of Brazilië, werden retourtickets en overnachtingen betaald om ze in Nederland te laten herkeuren. De uitkeringsinstantie weigert de totale kosten te vermelden omdat die onder het algemene budget van de herkeuringen zouden vallen. ,,Wij hebben de opdracht om beoordelingen uit te voeren, bij alle Nederlanders, dus ook als die in het buitenland wonen”, aldus het UWV.
Brandstichting Bij een brandweeroefening in een flatgebouw van woningcorporatie Ymere in Slotermeer ging het goed mis.Ymere had toestemming voor de oefening gegeven, omdat de corporatie ervan uitging dat het een ‘droge’ oefening zou worden, waarbij geen brand zou worden gesticht. De brandweer deed dit echter wel en was er kennelijk van uitgegaan dat het pand leeg stond want alleen de buren werden gewaarschuwd. De bewoners van het pand wisten van niks. Brandweer en Ymere spelen elkaar nu de Zwarte Piet toe want de bewoners hadden natuurlijk wel ingelicht moeten worden. Noodopvang voor de gedupeerde bewoners liet maar liefst twee dagen op zich wachten. De brandweer en Ymere waren druk met het steggelen over wie voor de chaos verantwoordelijk was.
Moslim-TV De moslim-zender Bridges TV in New York is indertijd opgezet om het negatieve beeld over moslims in de Verenigde Staten na 11 september 2001 te verbeteren. Dat was hard nodig, na de terreuraanslag op de Twin Towers en het Pentagon. Hoewel moslims in het multireligeuze Amerika minder discriminatie vanwege hun geloof ervaren dan hun geloofsgenoten in Europa, stak na ‘Nine Eleven’ ook in de VS het anti-islamisme flink de kop op. Menig moslim kreeg met wantrouwen, soms zelfs met beschuldiging van terroristische activiteit te maken. Bridges TV wilde laten zien dat vooroordelen over moslims onterecht zijn. De directeur van Bridges TV heeft daar echter op een vreemde manier aan bijgedragen. Nadat zijn vrouw hem vertelde dat ze wilde scheiden, heeft hij haar onthoofd.
Watskebuurt? In Amsterdam zijn 17 wijken aangeduid als probleemwijk. Het gaat om buurten waar van alles mis lijkt, van slechte woningen tot hoge werkloosheid en onveiligheid. MUG Magazine volgt de Transvaalbuurt en de Indische Buurt en vraagt zich af: Watskebuurt?
Tekst Marcel Schor Jos Verdonk
De kwestie Preventief fouilleren? Politica Astrid Kuiper is fractievoorzitter van Groenlinks in stadsdeel Zeeburg en Shiatsu-therapeut. ,,Ik vind preventief fouilleren geen goede zaak. Het gaat namelijk lang niet altijd zonder aanziens des persoons. Sommige agenten doen dat wel, maar ik heb ook wel eens te horen gekregen: ‘u bent onze doelgroep niet!’. In de praktijk is het zo dat mensen met een anders getinte huidskleur of die er enigszins afwijkend uitzien eerder worden gefouilleerd dan ik. Bovendien vind ik het vervelend om er elk moment van de dag rekening mee te moeten houden dat ik preventief gefouilleerd kan worden. Ik kan dus niet met een simpel mesje in mijn tas rondlopen om mijn appel te schillen. Laatst bracht ik wat vrienden naar het Muiderpoortstation. Er was toen veel politie op de been. Toch konden wij gewoon doorlopen. Nadat ik mijn vrienden had uitgezwaaid kon ik op de terugweg opnieuw gewoon passeren. Toen ik daar een opmerking over maakte, werd mij verteld dat ik gewoon door moest lopen, omdat ik anders werd aangehouden voor verstoring van de openbare orde.”
Astrid Kuiper (GroenLinks): ,,Preventief fouilleren zorgt voor een grimmige sfeer op straat.”
Marianne Poot (VVD): “Het is belangrijk dat bewoners zich veilig voelen in hun wijk.”
Raadslid Marianne Poot zit voor de VVD in de stadsdeelraad Zeeburg en is in het dagelijks leven manager bij KPN. ,,Ik ben een voorstander van preventief fouilleren, al klinkt dat zo misschien wel heel stellig. Als VVD vinden we het belangrijk dat de bewoners zich veilig voelen in hun wijk, maar helaas is dat niet altijd het geval. Ik zie preventief fouilleren als een van de instrumenten om Amsterdam-Oost en vooral de Indische buurt veiliger te maken. Maar preventief fouilleren mag nooit een doel op zich zijn en het mag niet selectief gebeuren, op basis van huidskleur of wat dan ook. Ik vergelijk het wel eens met alcoholcontroles in het verkeer: die gelden ook voor alle automobilisten. Preventief fouilleren is een middel dat net als cameratoezicht niet selectief mag worden ingezet. Elk wapen dat iemand op zak heeft is er al een teveel. En ik kan me best voorstellen dat mensen zich er onprettig bij voelen, omdat het ze wellicht aan de Tweede Wereldoorlog herinnert. Daarom zijn er tussen het stadsdeel en de politie duidelijke afspraken gemaakt.”
Ondertussen in ... De Kolenkitbuurt
Watskebuurt? Reageer! Amsterdam investeert in werkgelegenheid, meer sociale samenhang en een beter onderwijsklimaat. De Amsterdamse Wijkaanpak moet ervoor zorgen dat probleembuurten ‘pracht- en krachtbuurten’ worden. ‘Met volop ruimte voor initiatieven van bewoners’, volgens voormalig wethouder Tjeerd Herrema. Maar wat merkt de Amsterdammer van de Wijkaanpak? Watskebuurt? MUG wil het graag van u weten. Mail reacties naar
[email protected].
Burgemeester Job Cohen opent buurtwebsite www.buurtleven.nl (foto’s: fotonova.nl)
Inmiddels is de landelijke ranglijst van probleemwijken bekend. De Transvaalbuurt en de Indische Buurt staan niet in de Top 20, maar er is wel een Amsterdamse lijstaanvoerder. Het is de Kolenkitbuurt die deze twijfelachtige eer ten deel valt. De buurt dankt zijn naam aan de Opstandingskerk die in deze wijk gevestigd is. Door de vorm van de toren wordt deze kerk in de
volksmond ‘de kolenkit’ genoemd. Buurtbewoonster Lygia Homoet is voorganger van de Pinkstergemeente. die in deze kerk samenkomt en woont zelf in de buurt. ,,Ik heb hier geen problemen”, verklaart ze. ,,De Kolenkitbuurt is een drukke buurt met veel jongeren. Als zij ’s avonds lawaai maken, verzoeken we ze vriendelijk om daarmee op te houden. Ze luisteren dan goed.”
300 Miljoen euro
Tegen radicalisering
Participatiemanager
De Amsterdamse woningcorporaties investeren bijna driehonderd miljoen euro in de vijf Amsterdamse Vogelaarwijken. Met dit bedrag worden 399 projecten gefinancierd. Het gaat onder meer om het renoveren van woningen en het aanstellen van wijkbeheerders. Met het geld worden ook kleine projecten ondersteund. ,,Woningbouwcorporaties zijn belangrijke partners in de wijken en buurten, vooral in die wijken waar het minder goed gaat”, aldus Manon Tjoa, voorlichter van de Amsterdamse Federatie van Woningcorporaties.
Zeeburg gaat sinds vorige maand radicalisering van moslimjongeren te lijf met een beleidsplan tegen vervreemding en radicalisering. Woordvoerder Lonneke Lodder van het stadsdeel: ,,We vermoeden dat radicale jongeren bijeenkomsten houden met een terroristisch oogmerk. Daarom gaan we jongeren trainen in gesprekstechnieken. Ze leren debatteren, luisteren en argumenteren. We hopen dat ze daarna actief gaan deelnemen in de samenleving. Daarnaast gaan we jongerenwerkers trainen. Zij moeten radicalisering zien te voorkomen.’’
Stadsdeel De Baarsjes doet de vrijwilligersbudgetten en Vogelaargelden voortaan samen in één pot. Er is een participatiemanager aangesteld die bewoners en vrijwilligersorganisaties helpt met het ontwikkelen van plannen om dit geld goed te besteden. Bewoners kunnen initiatieven aandragen. Voorwaarden zijn dat de initiatieven voor en door buurtbewoners zijn en dat het om Nederlandstalige activiteiten gaat. De voorstellen worden getoetst door een commissie, waarna het geld beschikbaar wordt gesteld.
De tweehonderd leden die bij mevrouw Homoet ter kerke gaan, komen vooral van buiten de Kolenkitbuurt. ,,Voor sommige van onze leden is het verwarrend als in de pers over ‘vernielingen in de kolenkit’ wordt geschreven. Dan denken ze dat het om de kerk gaat en dat is natuurlijk niet zo. De buurt heeft ook zijn goede kanten. Leuke winkels en goed openbaar vervoer.”
7
W I J K A A N PA K | T R A N S VA A L B U U R T | I N D I S C H E B U U R T
Ondersteuning gezinnen Transvaal Leden van de vrijwilligersorganisatie Home Start ondersteunen gezinnen met kleinschalige problemen. Een wandelingetje naar de bieb of samen boodschappen doen kan een groot verschil maken. tekst Eileen Ros foto Ingrid de Groot ‘De straat is mooier geworden, steeds meer mensen uit andere stadsdelen komen hier winkelen’
I
eder gezin maakt wel eens een moeilijke periode mee. Kinderen eisen veel aandacht, ouders hebben relatieproblemen of het gezin raakt geïsoleerd door taalachterstand. Niet iedereen kan in zo’n periode terugvallen op eigen kennissenkring of familie. Voor deze groep bestaat Home Start. Dit project is sinds een jaar actief in de Transvaalbuurt. Coördinator Peggy Wilting legt uit: ,,Onze vrijwilligers ondersteunen gezinnen gedurende een jaar. Dat kan met van alles zijn. Van het helpen met huiswerk van de kinderen tot aan het doen van de afwas of het samen op verkenning gaan in de buurt. Home Start probeert zo op heel kleinschalig en eenvoudig niveau net dat extra steuntje in de rug te geven. En dat scheelt voor gezinnen soms een hele hoop!” De non-profit organisatie Home Start kwam in de jaren zeventig overwaaien uit Engeland en is sinds 2001 actief in Amsterdam. Het in Engelse buurthuizen ontwikkelde project probeert kleine problemen binnen gezinnen op een laagdrempelige manier op te lossen. Ook hier in Nederland worden de projecten vanuit buurtcentra gecoördineerd. De gemeente Amsterdam verstrekt een minimale subsidie per project, waar alleen de coördinatoren van worden betaald. Peggy: ,,In de Transvaalbuurt zijn nu veertien vrijwilligers actief. Som-
mige gezinnen hebben hier in de wijk bijvoorbeeld even wat minder steun van familie of kampen met een chronische ziekte van de moeder.Wanneer de vader dan veel aan het werk is, kan het thuis wel eens heel druk zijn. Spanningen ontstaan of kinderen krijgen niet de aandacht die ze dan juist nodig hebben. Door huisartsen, consultatiebureaus of hier, via het buurtcentrum, wordt hen verteld over Home Start. Natuurlijk beslist een gezin uiteindelijk zelf of het hulp wil ontvangen.” De resultaten van Home Start werden onder de loep genomen door de Universiteit van Amsterdam. Volgens de onderzoekers zouden moeders zich door de hulp van Home Start minder depressief voelen. Ook zouden ouders beter opvoedingsgedrag gaan vertonen: minder negatieve controle zoals schreeuwen en straffen, en meer positieve prikkels zoals belonen en goedkeurend gedrag. ,,Met Home Start proberen we kleine problemen klein te houden”, vervolgt coördinator Peggy. “Eigenlijk moet je een vrijwilliger van Home Start zien als een goede vriendin. Als iemand waar je even op terug kan vallen als het wat moeilijker gaat. En dat kan het verschil maken tussen een klein dagelijks obstakel en serieuze problematiek.” Vrijwilligster Bernadette is zo’n goede
Amsterdam wordt wel eens getypeerd als ‘een groot dorp’, of een samenraapsel van een reeks kleine dorpjes. Toch leven veel inwoners van de hoofdstad langs elkaar heen en is er veel verborgen eenzaamheid. Om hier iets tegen te doen is de website buurtleven.nl in het leven geroepen, die op 6 februari werd gelanceerd vanuit een haastig ingerichte woonkamer op De Dappermarkt. Buurtleven.nl is een soort Hyves op Madurodam-niveau. Internet is niet langer alleen het instrument om vooral verre uithoeken te ontsluiten, want buurtleven.nl zoekt het juist nadrukkelijk dichter bij huis: een goede buur is immers beter dan een verre vriend. Burgemeester Job Cohen verrichtte de opening van buurtleven.nl door symbolisch de stekker in het project te steken. De presentatie trok veel publiek en opvallend veel pers. Zelfs Rutger Castricum van GeenStijl was met een cameraploeg uitgerukt. De gratis boodschappentassen met het logo van buurtleven.nl vonden gretig aftrek. Een dame won zo’n tas, maar dan gevuld met boodschappen, omdat ze volgens Cohen spontaan met het beste idee ter verbe-
vriendin. Sinds november vorig jaar komt deze twintiger elke woensdag bij Orwine over de vloer. Orwine is moeder van twee meisjes van acht en negen en van een levendige tweeling van negen maanden. Daarnaast is de Surinaamse ook nog eens de pleegmoeder van twee meisjes van acht en twaalf. Niet niks in je eentje. Orwine: ,,Daarom ben ik iedere week weer heel blij met Bernadette. Dan kan ik even ademhalen na al het gesjouw en getil.” Zij lacht luid: ,,Van mij mag ze wel twee dagen komen!” Iedere woensdag helpt Bernadette Orwine met de kinderen en kleine klusjes. Zo kon Orwine met haar tweeling en de grote kinderwagen maar moeilijk de trap van haar bovenwoning af. Orwine: ,,Op dat soort momenten wilde ik graag een ommetje maken en leuke dingen doen, maar dat lukte niet in mijn eentje. Met Bernadette kom ik weer buiten. Samen dragen we de wagen zo naar beneden.” Bernadette aait de tweeling in de box over de bol en lacht. ,,Het is natuurlijk best raar hoor, om opeens in een vreemd huis te zijn. Maar ik heb me hier vanaf de eerste dag welkom gevoeld. En ik kan echt iets betekenen voor het gezin.” ,,Ja, dat klopt”, haakt Orwine in. ,,Laatst hadden mijn dochters met Bernadette huiswerk gemaakt. Nu kennen ze de meeste ta-
tering van de buurt kwam. ,,Mensen die goed Nederlands spreken moeten mensen die daar minder goed in zijn helpen met de taal”, stelde ze voor. Het leverde haar applaus op en drie zoenen van de burgervader. Buurtleven.nl is een initiatief van de woningbouwcoöperaties Stadgenoot, Ymere, Rochdale en De Key. De site richt zich op Oost-Watergraafsmeer, Zeeburg, een gedeelte van Osdorp en een stukje van Slotervaart. Bij succes wordt het experiment uitgebreid: eerst tot heel Amsterdam en daarna wellicht zelfs landelijk. De ontmoetingssite werkt vrij eenvoudig. Met behulp van een inlogcode, en een zelf te bedenken inlognaam en wachtwoord krijg je toegang tot je eigen virtuele buurt. Je kunt een advertentie zetten om bijvoorbeeld een tennismaatje te vinden, chatten met onbekende buren, deelnemen aan discussies over de wijk en zoeken naar georganiseerde activiteiten. Op de site worden elke dag nieuwe berichten over de buurt geplaatst. De bedoeling is echter dat het niet bij eenzaam chatten achter de computer blijft. ,,We willen stimuleren dat de buurten levendiger worden”, zegt woonconsulent Eva van Groenigen van Ymere.
fels uit hun hoofd. Daar was de juf ook heel blij mee!” Home Start ziet de rol van de ouder en vrijwilliger als gelijkwaardig. De vrijwilliger vervult een ondersteunende functie, terwijl het gezin op haar beurt de vrijwilliger ook iets meegeeft. Zo fungeert de organisatie niet alleen als zorgproject, maar ook als bindende factor tussen onbekenden die wat aan elkaar kunnen hebben. Bernadette: ,,Zonder dit project hadden Orwine en ik elkaar waarschijnlijk nooit ontmoet. Ook al zijn we allebei verschillend, we maken iedere week een praatje en leren elkaar begrijpen.” Orwine: ,,De kinderen verheugen zich al een dag van te voren op de komst van Bernadette. Volgende week gaan we zwemmen in het De Mirandabad. Met Bernadette kan ik alle kinderen tegelijk meenemen en laten zwemmen. De kinderen weten trouwens al weken dat we naar het zwembad gaan. Al die uitstapjes zijn echt belangrijk voor ze. En ik heb daardoor weer wat extra tijd voor de tweeling.” In de Transvaalbuurt komen bij ongeveer vijftien gezinnen vrijwilligers van Home Start over de vloer. Coördinator Peggy fantaseert: ,,Pas maar op, straks zitten we in ieder stadsdeel!” Meer informatie: www.home-start.nl
Pejo
8
ADVERTENTIE
MUG magazine | maart 2009
RECHTSHULP VOOR MINIMA Uitkeringen - Arbeidszaken - Huurproblemen Echtscheiding - Alimentatie Verblijfsvergunningen - Strafzaken Tel. 14 020 of www.sbl.nl
LMH&C Advocaten 020 - 6000482 Afrikanerplein 1 (Amsterdam Oost, tussen Amstelstation en Metrohalte Wibautstraat) Bijlmerdreef 310 A ( Amsterdam Zuidoost tegenover het Stadhuis)
Echtscheiding? Voor mensen met een minimuminkomen of een bijstandsuitkering werken wij gratis.
Bel 020 - 623.41.42 De Stadsbank van Lening is in 1614 opgericht. Bij deze gemeentelijke dienst kan iedereen vanaf 18 jaar geld lenen op onderpand. De rente (beleenkosten) was en is nog steeds een stuk lager dan bij particuliere pandhuizen. En natuurlijk zonder winstoogmerk. De voordelen van de Stadsbank van Lening • direct contant geld tegen inlevering van uw sieraden of gebruiksartikelen; • lage beleenkosten en verlengen van uw lening is elke 6 maanden mogelijk; • u kunt uw bezittingen elk moment weer meenemen, als u het geleende geld met de kosten terugbetaalt; • als gemeente instelling maken wij geen winst.
lessenperuur.nl COMPUTERTRAINING s Windows s Excel s Access, enz. s Webdesign (HTML) s Photoshop s Internet s Linux en OpenOffice. Bouw je eigen computer! Kosten vanaf €35,-
www.lessenperuur.nl p
Sauna/Badhuis Da Costa op de Da Costakade 200 in Amsterdam zoekt vrijwillig(st)ers. Van de faciliteiten als sauna, zonnebank etc. kan gratis gebruik gemaakt worden. Voor aanmelding en info vraag naar A. Verrips. tel:020-6125946 of 06-28168216
ACHTERGROND
maart 2009 | MUG magazine
9
CNV: Crisis biedt ook kansen Je moet niet ontslag vermijden, maar voorkomen dat iemand werkloos wordt René Paas is voorzitter van het Christelijke Nationaal Vakverbond (CNV), qua ledental de tweede vakcentrale van Nederland. Paas ziet zowel slechte als goede kanten aan de huidige crisis. ,,Ontslag is nooit leuk, maar deze situatie biedt ook kansen.”
tekst Martin Brandwagt foto Hilco Koke
W
e spreken René Paas, begin februari, enkele dagen na het CNV-symposium met de titel ‘Wat is er aan de hand in Nederland?’ Aan hem het verzoek om de vraag te beantwoorden. René Paas: ,,We hebben een lichte paniek in Nederland, omdat niemand ooit zoiets heeft meegemaakt. Deze kredietcrisis is ongekend; de grote planbureaus hebben er geen modellen voor. Het eerlijkste antwoord is: we hebben geen idee. Het is mogelijk dat we snel weer opveren. Het kan ook zijn dat we ons klaar moeten maken voor een lange periode van recessie.”
,,Werk betekent voor veel mensen zelfontplooiing en zelfrespect” De commissie Bakker wilde er in juni 2008 nog 300.000 banen bij. ,,De commissie Bakker was er niet geweest als er snel een akkoord in de regeringscoalitie was gesloten over het ontslagrecht. Eigenlijk was de ontslagbescherming helemaal geen probleem. Die kost niet zoveel. Via het CWI is het zowat gratis en wordt ontslag vrijwel altijd toegekend. Bij de kantonrechter rest alleen de vraag hoe hoog de ontslagvergoeding wordt.” U zei destijds: ‘hervorming van het ontslagrecht is bespreekbaar.’ ,,Dat vind ik nog steeds. We hebben, ook in deze tijden van crisis, nog steeds een krappe arbeidsmarkt. Als je meer flexibiliteit op de arbeidsmarkt wilt dan is dit stelsel van ontslagbescherming misschien niet behulpzaam. Er moet wel iets tegenover staan. Voor de werkgevers is de ontslagbescherming niets waard. Die willen gewoon werknemers zo goedkoop mogelijk kunnen ontslaan.” We hebben het snel zien veranderen. Op Prinsjesdag koopkrachtbevorderende maatregelen, in oktober slaat de kredietcrisis toe. Moet Bakker niet helemaal opnieuw? ,,De analyse van de commissie Bakker geldt nog steeds. Er zijn nog altijd heel veel vacatures. Dat is veel meer dan de getal-
René Paas: ‘‘Het gevecht met de baas is een eenzaam gevecht’’
len die je nu leest over dreigende ontslagen. Zelfs als we naar 600.000 werklozen zouden gaan, ruim een verdubbeling ten opzichte van nu, dan zitten we pas op het niveau van onze buurlanden. De vergrijzing wordt nu voelbaar. Die gaat nog zeker dertig jaar door.”
doelen van het Plan Bakker. Ze zegt niet: dit zijn plannen voor een hoogconjunctuur maar blijft inzetten op een grotere arbeidsdeelname. De focus dreigt nu te veel op het voorkomen van ontslag te liggen. We hebben het heel veel over de WW-ers, maar vergeten al die mensen die nog nooit gewerkt hebben: Wajongers, vrouwen, NUGHoud u ondanks de recessie vast aan uw ers. Het gaat om honderdduizenden menlooneis van drie procent? sen. Op een beroepsbevolking van acht ,,We eisen anderhalf tot drieënhalf pro- miljoen is dat veel.” cent. Anderhalf procent is de inflatie, dat is wel het minimum. Verder kijken we naar Heeft deze crisis niet ook een louterende werde sector, hoe het daar gaat. De CNV-le- king? Al die enorme salarissen, bonussen, den zijn niet gek. Als de keus gaat tussen gouden handdrukken; het moest een keer behoud van banen en een loonstijging van misgaan. drie procent dan kiezen ze voor het eerste. ,,Daar was de kredietcrisis niet voor nodig, In sommige sectoren is drieënhalf procent denk ik. Het is wel een goede aanleiding loon erbij verantwoord.” om meer te investeren in duurzaamheid. Deze crisis biedt kansen. We gaan ons meer Waarom is het zo erg om een tijdje zonder afvragen hoe de samenleving in elkaar zit; werk te zitten? wat we van die bonussen aan de top vinden. ,,Het hangt af van hoe je in het leven staat. Ik zie ook een negatief effect: dat zaken als Veel mensen vinden snel weer ander werk. milieu en ontwikkelingssamenwerking niet Dan is het geen ramp. Er zijn ook werk- meer zo belangrijk worden gevonden. Dat nemers, die hun halve leven bij één baas mensen gaan zeggen: we hebben zelf even hebben gewerkt. Die hun opleiding op de genoeg problemen.” werkvloer hebben gekregen. Voor hen is het al wat ernstiger. En er is een categorie die Een gelijkmatiger inkomensverdeling lijkt me wat ouder is. Of die, zoals we dat noemen, een christelijk thema bij uitstek. een vlekje hebben. Die mensen zijn na ontslag nergens meer welkom en voor hen is het een ramp. De hele wereld maakt je duidelijk: ‘Aan jou hebben we geen behoefCV René Paas te meer. We geven je een uitkering en dan René Paas (1966) was tussen 1996 zijn we van je af’. Het hebben van betaald en 2005 wethouder sociale zaken werk betekent voor heel veel mensen zelfontplooiing, zelfrespect. Je moet dus geen in Groningen. In 2005 volgde hij ontslag proberen te voorkomen maar werkDoekle Terpstra op als voorzitter loosheid. De gedachte om de WW zo in van het CNV. te richten dat je zo kort mogelijk werkloos De Commissie Bakker kwam in blijft, die komt van het CNV. Nu is het te vaak: sociaal plan met afvloeiingsregeling. juni 2008 met een uitgebreid baIk kan niet uitleggen dat in een wereld met nenplan en een aanpassing van honderdduizenden vacatures mensen langhet ontslagrecht. Aanleiding voor durig aan de kant staan.” het instellen van de commissie
Ik merk dat u op de lijn zit van staatssecretaris Klijnsma: veel meer mensen aan het werk. ,,Ja. Ik heb geen enkel verschil van mening met haar. Wat ik zo stoer aan Klijnsma vind, is dat ze geen concessies doet aan de
was een hoog oplopend conflict tussen de regeringspartijen over de ontslagbescherming.
,,Maar dat zal door deze crisis niet gebeurenDan moet ik je echt teleurstellen. Topinkomens zijn relevant als symptoom maar niet het belangrijkste. Hoe het gaat met de mensen met de vervelende baantjes, dat zijn veel grotere problemen. Hoge salarissen aan de top, dat leidt altijd tot consternatie. Dat is ook terecht. Zeker in de publieke sector moet je voorzichtig zijn.” Op 2 oktober 2004 stonden er 300.000 vakbondsleden op het Museumplein.Wat is er over van de euforie van die dag? ,,Dat is ruim vier jaar geleden. Als ik er op terugkijk, denk ik dat de sociale partners toen al flink met de levensloopregeling bezig waren. De demonstratie van 2004 gaf daar helemaal geen knik in. Die actie was ook gericht tegen het kabinetsbeleid van toen. Dat had een aantal heel vervelende elementen en het was logisch dat de bonden daartegen in verzet kwamen.” Waarom moet een werknemer anno 2009 lid zijn van een vakbond? ,,Omdat je niet alles op eigen kracht kunt. Ook als je goed voor jezelf kunt opkomen, heb je nog te maken met een CAO. Die basis hebben wij voor je gelegd. Horeca, detailhandel, zakelijke dienstverlening; allemaal sectoren met een lage organisatiegraad. Dat is te merken aan de CAO’s, die zijn duidelijk slechter.” Sommigen menen dat je meer hebt aan een goede rechtsbijstandsverzekering dan aan een vakbondslidmaatschap. ,,Rechtsbijstandsverzekeringen zijn lang niet zo gespecialiseerd als de vakbonden. Het gevecht met de baas is een eenzaam gevecht. Het is goed dat er dan iemand naast je komt staan.” Het CNV bestaat in mei 2009 honderd jaar. Had u liever andere omstandigheden gezien voor een eeuwfeest? ,,Een eeuwfeest is vooral om te laten zien wat je de komende honderd jaar gaat doen. Een crisis als deze is voor een vakbond niet meteen verkeerd. We kunnen laten zien wat een vakbond kan doen. Een stormparaplu bieden, zo noem ik het.”
10
ACHTERGROND
MUG magazine | maart 2009
Arme stadsdelen niet goedkoper Gemeente en waterschap bezorgen huishoudens flinke lastenstijging in 2009 Als autobezitter ben je in het centrum de klos. Dokken of je auto weg doen! Maar auto of geen auto, in arme stadsdelen als Bos en Lommer en Zuidoost zijn de lokale belastingen relatief het hoogst.
tekst Marjan ten Broeke Marcel Schor illustratie Pejo Belastingen voor Amsterdammers over 2008-2009 per stadsdeel. Het betreft afvalstoffenheffing, zuiveringsheffing/ verontreinigingheffing, en watersysteemheffing.
Z
e vallen elk voorjaar op de deurmat: de belastingenaanslagen van gemeente en waterschap. Het maakt nogal wat uit waar je in de stad woont want er zijn flinke verschillen in de hoogte van de aanslagen tussen de stadsdelen. De lokale belastingen vallen dit jaar sowieso een stuk hoger uit. Eenpersoonshuishoudens betalen gemiddeld €53 en meerpersoonshuishoudens €57 méér dan in 2008 voor de algemene lokale belastingen. Er zijn grofweg twee soorten lokale belastingen: heffingen voor alle bewoners en heffingen voor bepaalde groepen. Zo betalen alle Amsterdammers mee aan de afvalstoffenheffing maar krijg je alleen met parkeerbelasting te maken als je een auto hebt. Ook voor deze belastingen geldt dat er tussen de stadsdelen nogal wat verschillen zitten. Opmerkelijk is dat gezinnen in relatief arme stadsdelen als Zuidoost, Bos en Lommer, Oost-Watergraafsmeer en De Baarsjes duur uit zijn voor wat betreft de algemene lokale heffingen. Bewoners in stadsdeel Centrum worden vooral ‘gepakt’ als ze een auto voor de deur willen. De belasting voor het ophalen en verwerken van huisvuil heet afvalstoffenheffing. De verschillen per stadsdeel zijn enorm. Zuidoost vraagt het meeste voor het ophalen van huisvuil: eenpersoonshuishoudens betalen er €291 per jaar. Dat is €86 meer dan bewoners in Osdorp betalen. Ook bij de meerpersoonshuishoudens is Zuidoost het duurst samen met Oud-West. Bewoners van beide stadsdelen betalen €342. In deze groep is Osdorp met €272 opnieuw het goedkoopst. Vergeleken met 2008 lopen de tariefsverhogingen uiteen van enkele procenten tot 28 procent in Oud-Zuid, een stevige verhoging. Ook de waterschapsbelastingen zijn gestegen. Waternet rekent Amsterdammers tientallen euro’s meer dan vorig jaar. Vooral eenpersoonshuishoudens gaan het flink in hun portemonnee voelen, zij gaan maar liefst 44 procent meer betalen. Meerpersoonshuishoudens betalen 15 procent meer vergeleken bij 2008. De meeste Amsterdammers betalen zuiveringsheffing voor het zuiveren van afval-
Naar gelijke tarieven Al geruime tijd is er ongenoegen over de grote verschillen tussen stadsdeeltarieven voor afvalstofffenheffing, vergunningen en leges. Amsterdam wil de verschillen verkleinen. Portefeuillehouder Financiën Paul Slettenhaar (VVD) van Zuideramstel: ,,Mensen begrijpen niet waarom er binnen Amsterdam verschillen zijn. We willen ze in stappen terugbrengen tot maximaal tien procent in 2011 tussen het laagste en het hoogste tarief. De afvalstoffenheffing en bouwleges verschillen nog wel per stadsdeel, maar die verschillen zijn al kleiner geworden en intussen zijn we bezig om ook die recht te trekken”, aldus Slettenhaar.
water. Een kleine groep betaalt geen zuiveringsheffing maar verontreinigingsheffing. Dat zijn bewoners die niet zijn aangesloten op het riool. Waternet hanteert voor beide belastingen het zelfde tarief. Eenpersoonshuishoudens betalen €51 en meerpersoonshuishoudens €155.
Verder betaalt iedereen €78 watersysteemheffing ingezetenen voor het beheer en onderhoud van dijken en gemalen en ter verbetering van de waterkwaliteit. Naast belastingen waar iedereen aan vast zit, zijn er belastingen voor mensen met een auto, een hond of een eigen huis. Autobezitters in stadsdeel Centrum betalen het meeste voor hun parkeervergunning: €348 per jaar. Dat is €314 meer dan in Geuzenveld-Slotermeer. Daarmee is Centrum bijna tien keer duurder. De parkeertarieven zijn in nagenoeg heel Amsterdam flink omhoog gegaan. De stadsdelen Noord en Zuidoost kennen geen parkeervergunning. Daar is het parkeren nog gratis, op enkele winkelgebieden na. Hondenbezitters betalen dit jaar €99 hondenbelasting voor hun viervoeter. Vergeleken met 2008 is dat een stijging van drie procent, ongeveer de inflatiecorrectie. Huiseigenaren betalen rioolheffing voor de aansluiting op het rioolstelsel. Van de opbrengst wordt de riolering onderhouden en vernieuwd. Het tarief voor 2009 is verhoogd van €131 naar €138. Eigenaren van woonboten betalen ook rioolheffing, ook als hun boot niet is aangesloten op het gesloten rioolstelsel. Zij maken namelijk gebruik van het gemeentewater als afvoer. Woningbezitters betalen ook onroerende-zaakbelasting. De OZB is een bepaald percentage van de waarde van een woning, de WOZ-waarde (Waarde Onroerende Zaak). Die wordt getaxeerd op basis van
wat een woning op de markt doet.Eigenaren van woonboten en woonwagens betalen roerende-ruimtenbelasting (RRB). Dezelfde belasting als OZB maar onder een andere naam. Omdat de OZB en de RRB sterk per woning, woonboot of woonwagen verschillen, zijn ze niet opgenomen in bovenstaand diagram. Saillant is wel dat de WOZ-waarde op grond waarvan de OZB/ RRB is vastgesteld nog stamt uit de voorliggende jaren, waarin huizenprijzen torenhoog stegen. Door de crisis zijn huizen en woonboten fors in waarde gedaald. Amsterdammers zien die waardedaling nog niet terug in een lagere OZB/RRBaanslag. Ook voor de watersysteemheffing-gebouwd geldt dit. Het is een belasting van Waternet voor mensen met een eigen huis. De hoogte van deze aanslag is eveneens gebaseerd op de WOZ-waarde. Dan zijn er nog de leges: een vorm van belasting voor diensten en producten die door de gemeente worden verstrekt, zoals het uitgeven van een rijbewijs of paspoort. Die leges zijn voor de hele stad gelijk. Sinds 2005 moet iedere Nederlander vanaf veertien jaar in het bezit zijn van een geldig legitimatiebewijs. Een nieuw paspoort kost €49 en een nieuwe identiteitskaart €41. Beide legitimatiebewijzen zijn 2,5 procent in prijs gestegen, niet meer dan de inflatiecorrectie. Voor een rijbewijs betalen Amsterdammers dit jaar €45, dat is zelfs €1,50 minder dan in 2008.
Kwijtschelding van belastingen Amsterdammers in de bijstand en zonder vermogen komen in aanmerking voor kwijtschelding van afvalstoffenheffing, verontreinigingsheffing en watersysteemheffing ingezetenen. De Dienst Belastingen beoordeelt verzoeken tot kwijtschelding. Sinds 1 januari hoeven bijstandsgerechtigden niet elk jaar weer kwijtschelding aan te vragen. Eén keer is genoeg. Deze belastingen worden daarna automatisch jaarlijks kwijtgescholden. Het verzoek tot kwijtschelding kan op verschillende manieren worden gedaan: per antwoordkaart, bezwaarformulier of telefoon (nummer 14020). In alle gevallen wordt een kwijtscheldingsformulier met een folder toegestuurd. Voor het invullen daarvan kan een beroep worden gedaan op de Formulierenbrigade van de Dienst Werk en Inkomen. Bel voor informatie 346 36 36 of kijk op www.dienstbelastingen.amsterdam.nl
KUNST & CULTUUR
maart 2009 | MUG magazine
11
Tjielp Tjielp in boekenweek Lezers gaan fluitend naar boekhandel en bibliotheek voor gratis boeken Het thema van de boekenweek 2009, van woensdag 11 tot en met zaterdag 21 maart, is ‘Tjielp Tjielp - De literaire zoo’. Centraal staat het dier in de letteren.
Links: boekenweekgeschenk rechts: boekenweek cv, gratis verkrijgbaar bij de openbare bibliotheek
Peter van Lieshout
O
p vertoon van het boekenweekgeschenk is het zondag 15 maart de hele dag vrij reizen in alle binnenlandse treinen van NS. Vorige jaren bleek al dat gretige lezers ook vlijtige reizigers zijn. Vooral op de lange trajecten, richting Groningen, Maastricht of Middelburg zaten de treinen bomvol. Het motto ‘Tjielp Tjielp’ is ontleend aan De Mus, een gedicht van Jan Hanlo uit 1954. Dat toentertijd geruchtmakende vers bestaat uit het enkele woordje ‘tjielp’, maar dan wel enige tientallen malen herhaald. Hanlo was een van de vele literaire schrijvers die gedichten, verhalen of hele romans hebben gewijd aan het dier. Andere voorbeelden zijn ‘Dagboek van een poes’ van Remco Campert en Jan Siebelink over zijn whippet: ‘Mijn leven met Tikker’. Denk ook aan de vele dierenverhalen van An-
De nieuwe locatie van Club 11 Sanne Rooimans
Club Trouw in de voormalige drukkerij in de Wibautstraat Foto: Hilco Koke
Oude meesters onder de aandacht Sanne Rooimans
‘Het Huis Kostverloren aan de Amstel’ van Jacob van Ruysdael
ton Koolhaas en de columns van Koos van Zomeren en Martin Bril. Rond de boekenweek verschijnen heel wat nieuwe titels en herdrukken van oudere boeken die iets met dieren van doen hebben. Bijzondere non fictie-boeken over dieren die in de boekenweek naast de kassa prijken zijn onder meer ‘Chimpanseepolitiek’ van de internationaal geroemde psycholoog Frans de Waal, nagenoeg het hele oeuvre van bioloog Midas Dekkers en de AKO Literatuur-
verfilmd door regisseur George Sluizer als ‘Spoorloos’. Zijn werk werd vertaald in achttien talen. Andere bekende romans van hem zijn ‘De Grot’, ‘Vertraging’ en ‘Kathy’s Dochter’. Tim Krabbé heeft twee grote passies: schaken en wielrennen. Zijn boek ‘De Renner’ (1978) beleefde onlangs de 21ste druk. In 2007 verscheen zijn meest recente roman ‘Marte Jacobs’ (Uitgeverij Prometheus). ‘Boekenweek-CV’ over leven en werk van Tim Krabbé, nog een extra boekenweekcadeautje, biedt een overzicht van zijn belangrijkste titels, aangevuld met fragmenten, recensies en een compleet foto-album. Het wordt in alle Nederlandse bibliotheken gratis uitgedeeld aan iedereen die tijdens de boekenweek komt lenen. Wie tijdens de boekenweek lid wordt van de bibliotheek kan op nog meer meepakkertjes rekenen. Nieuwe leden krijgen namelijk een tegoedbon voor het Boekenweekgeschenk plus een boekenbon ter waarde van vijf euro cadeau.
prijsnominatie (1995) ‘Darwins hofvijver’ van bioloog Tijs Goldschmidt. Nederlandse auteurs zijn daarnaast vaak actief in woord en geschrift bij initiatieven ter verbetering van het lot van dieren, zoals Maarten ’t Hart, Mensje van Keulen, Kees van Kooten en Charlotte Mutsaers. Tim Krabbé is de schrijver van ‘Een Tafel vol Vlinders’, het 74ste Boekenweekgeschenk. Het spannende verhaal gaat ondanks de titel niet over dieren, maar beschrijft een ingewikkelde vader-
zoonrelatie. Het boekje is gratis te verkrijgen bij de aanschaf van Nederlandstalige boeken ter waarde van 11,50 euro of meer. Krabbé treedt daarmee in de voetsporen van onder anderen Hella S. Haasse, Remco Campert, Hugo Claus, Cees Nooteboom, W.F. Hermans, Harry Mulisch en Jan Wolkers. Tim Krabbé (Amsterdam, 1943) debuteerde in 1967 met de roman ‘De werkelijke moord op Kitty Duisenberg’. Hij maakte wereldwijd faam als auteur van ‘Het gouden ei’, dat werd
Club 11 opent opnieuw zijn deuren en dit keer in het oude Paroolgebouw aan de Wibautstraat. De naam is veranderd in ‘Trouw’, maar de stijl zal hetzelfde blijven: rauw en spannend. Club 11 was eerder gevestigd op de elfde verdieping van het Post CS-gebouw waar tot oktober 2008 ook het Stedelijk Museum te vinden was. Van het Post CS-gebouw was al lang bekend dat het gesloopt zou worden, dus van begin af aan was duidelijk dat het hier om een tijdelijke locatie ging. Met een succesvolle 11-daagse vol uitverkochte feesten en diners sloot Club 11 op 28 juni vorig jaar. De brede en vernieuwende programmering waarmee Club 11 inter-
nationale bekendheid kreeg, zal op de nieuwe locatie voortgezet worden met nog meer ruimte voor electronica, dubstep en experimentele muziek. In de voormalige drukkerij in de Wibautstraat zijn nog veel industriële details te vinden die moeten bijdragen aan het nieuwe, ruigere karakter. Het interieur is dan ook nauwelijks veranderd. Op de eerste verdieping zijn het nachtrestaurant en de club te vinden. In de kelder komt een expositieruimte voor gevestigde of underground moderne kunst. Ook komen er aparte, interactieve video-installaties. Het is de bedoeling dat je er ook kunt chillen. Het zal dus niet het statische karakter van een museum krijgen. Doordat er dit maal weer geko-
zen is voor een tijdelijke locatie, tot 2011, en er dus in korte tijd investeringen terug verdiend moeten worden, ligt de nadruk op goede muziek, lekker eten en een goede sfeer. Het interieur zal het met minder aandacht en budget moeten doen. Een goede programmering staat voorop. Over die programmering is nu al bekend dat namen als Flying Lotus, Dixon, Kode 9, Patrice Baumel en Nuno dos Santos, naast anderen, zijn te verwachten in maart en april.
In de Gouden (17e) Eeuw was Nederland door de snel groeiende handel en de daarbij horende klasse van rijke kooplieden in staat flink te investeren in kunst en cultuur. Veel schilders uit deze tijd zoals Rembrandt van Rijn, Johannes Vermeer en Ferdinand Bol hadden daar profijt van. Enige tijd geleden maakte het Amsterdams Historisch Museum dan ook vol trots bekend dat Amsterdam met ruim duizend schilderijen uit deze periode over een van de rijkste verzamelingen ter wereld beschikt. Maar hoe komt Amsterdam eigenlijk aan deze grote collectie meesterwerken? Vanaf deze maand geeft het museum met de tentoonstelling ‘Old Masters of Amsterdam’ een
antwoord op deze vraag. Audiovisuele presentaties laten zien hoe de schilderijen langs diverse wegen in het bezit zijn gekomen van onder andere het Amsterdam Historisch Museum. Ook van de Nachtwacht van Rembrandt, hier overigens niet te zien, wordt getoond hoe dit kolossale schilderij zijn huidige bestemming heeft bereikt. Naast dit alles zijn er vele mooie werken te zien. De permanente tentoonstelling van het museum toont de geschiedenis van Amsterdam en met een tijdelijke expositie wordt een beeld gegeven van de groei en metamorfose die Amsterdam in de loop der jaren heeft ondergaan. In de zeventiende eeuw lieten welgestelde Amsterdammers zich graag
vereeuwigen. Er hangen diverse groepsportretten in reconstructies van zogenaamde ‘regentenkamers’, zoals die van het Leprozenhuis. Het Amsterdam Historisch Museum heeft onlangs de verzameling van voor 1800 uitgebreid met de aankoop van ‘Gezicht op Amsterdam vanaf de Amsteldijk’ van Jacob van Ruysdael. Deze en andere meesters als Rembrandt, Ferdinand Bol en Govert Flinck zijn met hun beste werken in de tentoonstelling vertegenwoordigd. Maar ook een groot aantal schilderijen van minder bekenden en voorheen niet eerder tentoongestelde werken zijn te bezichtigen.
Openingstijden club: vr. en za. vanaf 23:00 uur. Toegangsprijzen €5/12. Kaarten verkrijgbaar aan de deur. Info: www.trouwamsterdam.nl
Info: www.ahm.nl toegang €10, stadspas gratis
12
KUNST & CULTUUR
MUG magazine | maart 2009
Gratis cultuur in Utrecht Cultuur opsnuiven in plaats van shoppen tijdens culturele koopzondagen Ook minima moeten van cultuur kunnen genieten, vindt de Utrechtse gemeenteraad. Op initiatief van de partij van Henk Westbroek organiseert de Domstad bijna elke maand een Culturele Zondag.
‘Gluren bij de buren’ tijdens een Culurele Zondag in Utrecht. Foto: René den Engelsman
als grachten, parken, kerken en in woningen van particulieren. Projectleider Douwe Wigersma: ,,De historische binnenstad van Utrecht is één groot festivalterrein, dat goed te belopen is.’’ Waarom Culturele Zondagen? Volgens de organisatie maakt drie van de tien bezoekers niet of nauwelijks gebruik van het gewone kunst- en cultuuraanbod, ook vanwege de hoge toegangsprijzen. ,,De Culturele Zondagen zijn voor een breed publiek. We richten ons op kinderen en volwassenen, op kunstliefhebbers en op mensen die normaal
gesproken nooit een culturele instelling bezoeken.’’ Jong en oud luisteren in de huiskamer van Tjerk Ridder aandachtig naar zijn liedjes. Ridder straalt plezier uit. Zonder versterking zingt hij nummers met titels als ‘Stilte van de nacht’, ‘Sleutelkind’, ‘Eenzaamheid’ en ‘Ik wil je kennen’. Na een warm applaus lopen de bezoekers de Oudegracht weer op, langs de Dom, op weg naar een andere culturele voorstelling. Overigens komen verreweg de meeste mensen op de Oudegracht niet voor de Culturele Zonda-
gen maar om te winkelen. Wigersma: ,,Wij werken met professionele kunstenaars, soms ook met amateurs.’’ Die speelden een sleutelrol in het thema ‘Gluren bij de buren’. Het aardige van de tientallen ‘gluurlocaties’ was dat het publiek bij amateurkunstenaars over de vloer kwam. Wigersma: ,,Vijf jaar hebben we ‘Gluren bij de buren’ gedaan. Dat liep heel goed maar het is tijd voor iets nieuws.’’ Een keuken en een huiskamer vormen het decor van ‘Dansimprovisatie Utrecht’. Het publiek zit op kussens en
op de grond. De dansers maken wilde bewegingen en raken elkaar veel aan. Ademloos kijkt het publiek toe en na afloop is er veel geklap. Op naar theatersportgroep ‘Kom maar op’, ook in een huiskamer maar dan een grote. Het publiek zit op oude stoelen en banken van het improvisatietheater te genieten. Een van de bezoekers is een Utrechtse moeder met kleuter: ,,Je kan je kind niet vroeg genoeg met cultuur in aanraking brengen.’’ In de vier sketches is veel interactie met het publiek. Halverwege komt de sfeer er goed in. Een jong stel uit Limburg is voor de eerste keer op de Culturele Zondagen: ,,Wat ons aanspreekt, is de kleinschaligheid en het gevarieerde aanbod.’’ Twee bezoeksters uit Utrecht: ,,’s Zomers zijn er tijdens de Culturele Zondagen open lucht-voorstellingen. De huiskamers zijn leuk vanwege de intimiteit.’’ Leefbaar Utrecht, de partij van zanger en voormalig politicus Henk Westbroek, is bedenker van de Culturele Zondagen. Leefbaar kwam met het idee om het publiek op koopzondagen in aanraking te brengen met kunst en cultuur in plaats van alleen maar te shoppen. De gemeenteraad was enthousiast. De Culturele Zondagen zijn ook goed voor de Utrechtse economie. De helft van de bezoekers komt van buiten de stad. Niets voor Amsterdam? Wigersma, zelf Amsterdammer: ,,Geen idee. Twee zaken zijn in elk geval van belang: Een goede samenwerking tussen de culturele instellingen en de gemeente moet be-
lke maand organiseert de Universiteit van Amsterdam een heuse boekensalon. Deze vindt plaats in het Museumcafé van de bibliotheek Bijzondere Collecties aan de Oude Turfmarkt. Het is een minuut lopen vanaf De Munt en vervolgens tien minuten zoeken naar de juiste ingang. Met dank aan het wonderlijke en cryptische bewegwijzeringsbeleid van de gemeente Amsterdam. In het Museumcafé beland, is het vol en lekker warm. Op deze donderdagmiddag is het onderwerp de relatie tussen antiquairs en verzamelaars. Het toegestroomde publiek is voor 90
E
procent mannelijk, waarvan meer dan driekwart uit zestig plussers bestaat. It’s a man’s, man’s world met veel brillen, woeste grijze krullen en kale koppen. De stemming is gemoedelijk, vriendelijk en informeel. Er wordt veel gelachen. Voordat het panel van deskundigen aanschuift, dat bestaat uit een veilinghouder, een boekhistoricus en een antiquair, wordt er nog vlug een glas bier van de tafel weggemoffeld. ,,Je hoeft niet gek te zijn in het boekenvak, maar het helpt wel een beetje”, schertst gespreksleider Bubb Kuyper. Het feest kan beginnen. De deskundigen laten hun licht over een aan-
tal stellingen schijnen. De uitgesproken meningen van dit drietal zijn voer voor een levendige, maar vooral geestige discussie met de zaal. Het gaat over de toekomst van het moderne antiquariaat, wat allang niet meer zo modern is, over ‘gesloten huizen’ (dat zijn antiquariaten die uitsluitend via internet verkopen), over de charme van snuffelen tussen de schappen en het huidige equivalent daarvan: het in alle eenzaamheid nachtelijk internetten op sites als antiqbook.nl. Er zitten echter ook onverwachte voordelen aan het ‘nieuwe’ internet-antiquariaat. Eenderde van de online-bestellingen is inmid-
dels afkomstig uit het buitenland. Dat zijn allemaal klanten die maar hoogst zelden in de ‘klassieke’ antiquariaten in Nederland op bezoek zullen komen. De handel en wandel van deze ‘gesloten huizen’ is overigens nog wel voor verbetering vatbaar, suggereert iemand uit de zaal. Bestellingen, inclusief verzendkosten, dienen nu nog vaak vooraf betaald te worden. Dat houdt voor de boekminnende consumenten een risico in. Aanbieders zouden op hun website hun papieren waar beter kunnen tonen, in plaats van slechts de collectie te omschrijven. ,,Ondernemers durven niet meer te ondernemen”, klaagt
Oostenrijkse eenzaamheid
martin monnickendam
Lichtkus voor Van Uylenburgh
|In ‘Ritter Dene Voss’ van Thomas
|In het Stadsarchief is werk van
Bernhard raakt het leven van twee samenwonende zusters ontregeld door de komst van hun broer Ludwig. Die heeft een tijd in een psychiatrische inrichting doorgebracht, maar gaandeweg het stuk blijkt hij zo gek nog niet. Hij is alleen zeer kritisch en denkt alles kapot. De zusters hoopten zich over hun broer te kunnen ontfermen. Als dit niet lukt, breekt hun eenzaamheid en machteloosheid door de facade heen. Ritter Dene Voss door Dood Paard, 4 t/m 11 maart en 27 t/m 29 april in Theater Frascati, €14/10,50
de Amsterdamse schilder en tekenaar Martin Monnickendam (18741943)te zien. Monnickendam was tijdens zijn leven al een succesvol en beroemd schilder. Hij ontving talloze onderscheidingen in en buiten Nederland. Na de oorlog raakte hij in de vergetelheid. Monnickendam maakte ruim 4300 schilderijen en tekeningen in waterverf, pastelkrijt en potlood. Hij tekenende dieren in Artis, schilderde sportevenementen en maakte een verslag in tekeningen van de watersnoodramp in 1916. Hij onderscheidde zich van
z’n voorgangers zoals Breitner, Isaac Israëls en Willem Witsen door zijn felle kleurgebruik. Op de tentoonstelling zijn een kleine honderd tekeningen te zien, vooral Amsterdamse stadsgezichten. Aanleiding voor de tentoonstelling is een schenking van de stichting ‘Vrienden van de schilder Martin Monnickendam’ van 707 tekeningen aan het Stadsarchief. Amsterdam is in alle tekeningen het onderwerp. De Stichting wil hiermee de schilder onder de aandacht brengen. Het siert Monnickendam dat hij delen van de stad heeft vastgelegd die daarna verloren gingen in saneringen en verkeersdoorbraken. Tot en met 3 mei in het Stadsarchief, Vijzelstraat 32, toegangsprijs €4/2
Marcel Schor
B
ijna alle voorstellingen in Utrecht zijn gratis tijdens de Culturele Zondagen. Sinds 2002 kunnen kunstliefhebbers met een smalle beurs voor niks of weinig naar film, toneel, muziek of een van de vele andere evenementen. Elke zondag heeft een eigen thema. Alleen al voor de sfeer loont het de moeite van een treinreis naar de Domstad Met brochures in de hand staan de eerste cultuurproevers te wachten op zanger-gitarist Tjerk Ridder. Iets voor twee uur ’s middags doet hij zijn huisdeur open en laat ongeveer veertig bezoekers binnen. De rest moet wachten tot de volgende voorstelling. Ridder staat vandaag in het programma van de Culturele Zondagen, als een van de huiskameracts. Behalve in culturele instellingen als muziekcentrum Vredenburg spelen de Culturele Zondagen zich af op locaties
R AM SJ
De stoffige wereld der verzamelaars Jos Verdonk m
Filmpas voor cinefielen |De Amsterdamse Filmhuizen komen met een nieuw, aantrekkeljk iniatief: Cineville. Dit is een maandabonnement van 17,50 euro voor 13 bioscopen. Dat is niet duur als je bedenkt dat je zo vaak als je wilt naar alle kwaliteitsbioscopen in de hoofdstad kunt gaan. Er doen een aantal grote filmhuizen mee, zoals Rialto en Kriterion en een aantal kleinere bioscoopjes: Filmhuis Cavia, het Tropentheater en SMART Project Space. De pas is te koop bij Cinecenter, Kriterion of Rialto. Je kunt ook een pas online bestellen via: www.cineville.nl.
|In de Oude Kerk liggen maar liefst tienduizend graven. Eén van die graven is het graf van Saskia van Uylenburgh, de vrouw van Rembrandt. Slechts één keer per jaar, op 9 maart, precies om 08:39 uur wordt dit graf beschenen door de zon. Dit jaarlijks terugkerende bijzondere moment wordt gevierd met vioolmuziek door Esther Apituley. Schrijfster Nelleke Noordervliet houdt een lezing en voor alle bezoekers die bijtijds uit de veren zijn staat er een ontbijt. Nu maar hopen dat het niet bewolkt is. Oude Kerk, Oudekerksplein 23 Toegang €6/5
KUNST & CULTUUR
maart 2009 | MUG magazine
13
‘Smart art’ op WG-terrein reid zijn financieel bij te springen.’’ Als het aan de grootste politieke partij in de hoofdstad ligt, wordt het Utrechtse voorbeeld niet gevolgd. PvdA-gemeenteraadslid Anne Graumans: ,,Amsterdam heeft een groter cultureel aanbod dan Utrecht. Elke zondag gebeurt er bij ons al zoveel in theaters, musea, muziekpodia en bibliotheken. In de zomer komen daar nog de festivals bij. ’’Dat mag zo zijn maar de Utrechtse Culturele Zondagen onderscheiden zich door hun laagdrempeligheid. De meeste voorstellingen zijn gratis. Dat is andere koek dan het Over het IJ-festival. Op dan maar naar de Domstad. Wigersma: ,,Thema in maart is het motto van de Boekenweek: ‘De literaire zoo’. Literatuur en dieren zullen centraal staan. Hoogtepunt wordt een interview van burgemeester Aleid Wolfsen met de beroemde Utrechtse kinderboekenschrijver Dick Bruna, van Nijntje.’’ Zondag 15 maart is er weer een Culturele Zondag in Utrecht. Meer info: www.culturelezondagen.nl
Budget Night MUG ontwikkelde in 2008 het idee voor een Budget Night naast een Budget Fair: gratis of met korting naar theaters, clubs en broedplaatsen. Theaters, zoals de Melkweg, reageerden enthousiast. De Budget Night vond geen doorgang, vanwege het afgelasten van de Budget Fair. Het idee wordt dit jaar alsnog uitgewerkt.
een liefhebber. ,,Ik ben vier jaar boekverkoper geweest,” bekent iemand anders in de zaal, ,,maar helaas werk ik nu bij een verzekeringsmaatschappij.” Hilariteit alom. De wereld van de antiquairs en verzamelaars is een geheimzinnig, schimmig geheel. Er zijn mensen die alles van een bepaalde auteur of onderwerp verzamelen en zo een collectie opbouwen - een met zorg en liefde samengestelde bibliotheek - die na overlijden van de verzamelaar weer versnipperd raakt over antiquariaten, veilinghuizen en geinteresseerde familieleden. En dan begint die hele verzamelcyclus opnieuw.
Uit het leven gegrepen |De werkelijkheid kan absurder en humoristischer uitpakken dan je kunt verzinnen. Sinds november stelt Toomlers één keer per maand het podium ter beschikking aan mensen die waargebeurde verhalen komen vertellen. Het kan een interessante, intieme besteding van de zondagmiddag zijn. Iedereen die wil, kan zich aanmelden om zijn verhaal te doen. Alles kan en mag. Als het maar echt gebeurd is. Presentatie: Jan Jaap van der Wal en Micha Wertheim. ‘Echt Gebeurd’,Toomlers, Breitnerstraat 2, 15 maart (iedere derde zondag van de maand) 15:00 uur.Toegang: €7,50
DE BROEDP LAAT S In de serie ‘De broedplaats’ gaan we elke maand op zoek naar een creatieve broedplaats bij u in de buurt. Deze maand: ‘SMART Project Space’ op het WG-terrein
Tentoonstellingsruimte in het Smar tgebouw als filmlocatie voor gesprekken met studenten van het Dutch Ar t Institute. Foto: fotonova.nl
Marco Ploeger et voormalig Pathologisch Anatomisch Laboratorium op het Wilhelmina Gasthuisterrein houdt het midden tussen een pakhuis en een kerk. ‘SMART Project Space’ staat op een zwart bord bij de ingang. Directeur Thomas Peutz legt uit dat SMART Project Space in de eerste plaats een kunstinstelling is met een actief programma waarvoor het beschikt over tentoonstellingsruimten, projectruimten, een vlakke vloertheater annex auditorium en een filmtheater. Daarnaast biedt de instelling atelierruimte aan kunstenaars uit het buitenland. Peutz: ,,SMART Project Space werkt met kunstenaars die op het punt internationaal door te breken en/of kustenaars die al doorgebroken zijn maar nog niet vodoende zichtbaar zijn in Nederland. Dit zijn kunstenaars die die over de hele wereld actief zijn, waaraan vreselijk getrokken wordt en die van deadline naar deadline rennen. Wij bieden hen een plek waar ze een tijdlang in alle rust aan een project kunnen werken. Daarbij bieden we hen de benodigde faciliteiten en productionele ondersteuning.” SMART Project Space beschikt over
een twintigtal ateliers waarvan er zes worden ingezet voor het internationele residency programma. De overige ateliers worden beschikbaar gesteld aan kunstenaars die in Amsterdam woonachtig zijn. Peutz laat een aantal ateliers zien. Het zijn vooral rommelige lokalen met dozen, planken en andere zooi. Intussen vertelt hij over de grondige verbouwing die zojuist heeft plaatsgevonden. Het is werkelijk stijlvol gerenoveerd, met respect voor de oorspronkelijke inrichting. Het gebouw is sinds september vorig jaar geopend voor het publiek. Het atelier van Esther Tielemans (32) is ook al zo’n rommelzolder. Bij binnenkomst gaat de aandacht direct uit naar een paar felgekleurde, glanzende tegels die op tafel liggen. Maar tegels zijn het niet. Het is kunststof. ,,Dat is epoxy”, verklaart Tielemans. ,,Dat gebruiken ze bijvoorbeeld in de scheepsbouw.” Tielemans is een van de weinige Nederlandse kunstenaars in het Smart-gebouw. Ze vindt het moeilijk om uit te leggen wat voor werk ze maakt zonder beeldmateraal. ,,Het werk is niet echt vergelijkbaar met beelden die mensen kennen, het zijn ruimtelijke schilderijen. Vanuit het
platte vlak komen er panelen de ruimte in, als een soort kijkdoos. Het is installatie-achtig, ik probeer de grenzen van het schilderij te onderzoeken.” Tielemans heeft als kunstenaar niet te klagen. Op dit moment hangt er werk van haar in New York en in Brussel. En onlangs nog heeft ze een grote opdracht afgerond. Omdat haar werk zo goed wordt verkocht, kan ze ter plekke niets laten zien. Wel heeft ze een mapje met foto’s. Het zijn gigantische glanzende, felgekleurde panelen. Daarop staan ‘fragmenten’ van bladeren of struiken. In enkele gevallen zijn de panelen over elkaar heen gemonteerd. Bij andere installaties staan de panelen schuin of haaks op elkaar, waarbij één helft egaal van kleur is. Doordat het epoxy zo’n sterke glans heeft, ziet de toeschouwer zichzelf weerspiegeld in een kunstmatige, natuurlijke omgeving. Zodra je er voor staat, maak je dus zelf deel uit van het kunstwerk. ,,Sinds ik in dit atelier werk, maak ik eigenlijk pas van die grote werkstukken”, vertelt ze. Ze heeft het prima naar haar zin in het gebouw. Vooral het café-restaurant vindt ze leuk. ,,Je ontmoet gemakkelijk andere kunstenaars. We hebben kortgeleden afgesproken om eens een borrel te houden met z’n
allen.” Het gebouw biedt veel mogelijkheden. Zo is het voormalige auditorium in vloeroppervlak verdubbeld en omgebouwd tot een grote theaterzaal met 120 stoelen. Via een vernuftig mechanisme kan het auditorium met stoelen en als een ladenkast worden ingeschoven, zodat de zaal gebruikt kan worden voor projecten, performances en evenementen waarvoor een vlakke vloer vereist is. Beneden is een klein filmzaaltje met 40 stoelen. Ook de voormalige kapel is mulifunctioneel inzetbaar en wordt gebruikt voor soundperformances, filmvoorstellingen, lezingen, vergaderingen en speciale gelegenheden. Afgezien van de tentoonstellingsruimte en andere presentatieruimten is er ook nog een café-restaurant: ‘Lab 111’. Wie goed oplet, ziet boven de leestafel nog een aantal operatielampen hangen van vroeger. Gelukkig zijn de lijken verleden tijd. Vanaf 14 maart is er een expositie van de jonge Zweed Carl Johan Högberg te zien.
Beelden met vers geluid
Terug van nooit weggeweest
Japans familiedrama
|Wie wel eens televisie kijkt zon-
| Wereldvrouwendag, 8 maart, wordt gevierd met diverse evenementen. In Bellevue begint om 15:00 uur Chicks ’n Strings: een optreden van Dalâl Marouf, Mylene de la Haye en Beatrice van der Poel. Diezelfde middag treedt in de Buiksloterkerk de bijzondere salsaband Leticia y su Rumbadama op. Bijzonder, omdat de vijfkoppige band uit louter dames bestaat. Zangeres Delia Gonzalez maakt het muziek- en dansfestijn compleet. Dan is er in Paradiso het avondvullend vrouwenfeest ‘Women in Paradise’. Dit begint om 17:00 uur met
een literair programma over het thema: Sex is back. Alsof seks ooit weggeweest is. Vanaf 20:00 uur optredens van: Ellen ten Damme, Candy Dulfer, Berenice van Leer en nog veel meer vrouwelijke artiesten. Na 22:30 uur neemt Girlesque het stokje over in de kleine zaal. Kleinschaliger is de benefiet-avond Money for Mama, Chicks for Free in de Last Waterhole. Drie meidenbands en een veiling om het vrouwenfonds Mama Cash te spekken. • Chicks ’n Strings Toegang €13/11,50 • Leticia y su Rumbadama om 15:30 uur Buiksloterkerkerpad 10 Toegang €12,50 • Women in Paradise Toegang €15/7,50 • Money for Mama, Chicks for Free vanaf 17:30 uur Korte Leidsedwarsstraat 49, Toegang €3
H
der geluid, weet wat voor impact de muziek heeft. Op het Unheard Filmfestival komen diverse bands en artiesten ter plekke de muziekscore spelen terwijl het publiek de film bekijkt. Een greep: Arts the Beatdoctor, Cor Fuhler, Der Mona, Good Dog Happy Man en de Britse band Oi Va Voi. Er zal een ware filmmuziek-battle gestreden worden, er is een Soundtrack-quiz en nog veel meer. Unheard Filmfestival, 7 maart in het Bimhuis, 11 t/m 15 maart in Kriterion en Studio K. Toegangsprijzen €14/6,50
SMART Project Space, Arie Biemondstraat 105 – 111, Tel. 020 – 42 75 951 www.smartprojectspace.net
|Een man wordt ontslagen, maar om de schijn op te houden blijft hij iedere morgen van huis gaan om vervolgens rond te dwalen in de stad. Zo begint de Japanse speelfilm ‘Tokyo Sonata’ van Kiyoshi Kurosawa die medio maart in première gaat. Ter compensatie onderdrukt de man zijn gezin en speelt de baas. Maar in het geniep onttrekken zijn gezinsleden zich aan zijn autoriteit. Door de zorgvuldige, minimalistische aanpak van Kurosawa bouwt de spanning in de familie zich scène voor scène op. Vanaf 12 maart in Rialto
14
KUNST & CULTUUR
MUG magazine | maart 2009
Agenda Cultuur ZO 8 MAART Concert met gebak in Muziekgebouw aan ’t IJ Een zondags lunchconcert door sopraan Johanette Zomer en het Ruysdael Kwartet, uitgebreid met contrabas en een extra cello. Ze spelen ‘Stabat Mater’ van Boccherini en het ‘Kwintet in C’ van Schubert. Als u de maartbon inlevert bij de kassa, krijgt u een coupon waarmee u in de pauze een gratis kopje koffie of thee met gebak kunt halen. LOCATIE Muziekgebouw aan ‘t IJ, Piet Heinkade 1 INFO www.muziekgebouw.nl en 788 20 00 AANVANG 12:00 TOEGANG 18,50 MET STADSPAS 15,50 MET DE MAARTBON 5,00
ELKE WOENSDAG IN MAART Van Gogh en de kleuren van de nacht Beroemde werken uit internationale collecties, zoals ‘De sterrennacht’, ‘Eugène Boch’ en een reeks van drie zaaiers bij ondergaande zon zijn even in Nederland te zien. Het Van Gogh Museum geeft toegangskaartjes met entreetijd uit. Stadspashouders kunnen op woensdagochtenden in maart gebruik maken van het snelloket. U hoeft dan niet in de rij te staan! Eenmaal binnen kunt u zo lang blijven als u wilt. LOCATIE Van Gogh Museum, Paulus Potterstraat 7 INFO 570 52 00 of www.vangoghmuseum.nl/nacht TOEGANG 15,00 MET STADSPAS 7,50 MET DE MAARTBON gratis
1
1
13 T/M 22 MAART Festival Babel Fe In dit tijdperk van mondialisering lijken grenzen te vervagen. Moeten we nu spreken van het verlies van nationale identiteit of over verrijking van de eigen identiteit? Het intercultureel festival BABEL benadert dit thema met een grote diversiteit aan theater, muziek, films en lezingen. Kunst om culturen dichter bij elkaar te brengen. LOCATIE Ostadetheater, Van Ostadestraat 233d INFO www.ostadetheater.nl
ZA 14 + 15 MAART Stick 2 it Voel jij je wel eens te dik? Onzeker? Verliefd of juist verdrietig? Jij bent niet de enige! Deze musical gaat over een groep jongeren die hun plek zoekt in de wereld, in de klas en thuis. Stoere scènes afgewisseld met dans en zang. Van rap tot hip-hop en van ballet tot pop. Vol nerds, hunks, babes, liefde en lust. Een jongerenmusicalproductie van Adamas Productions. LOCATIE Theater de Cameleon, 3e Kostverlorenkade 35 INFO www.decameleon.nl en 4894656 AANVANG 20:30 ZA 14:00 PRIJS 10,00 MET STADSPAS 8,00
2
3
ZO 15 MAART Interview met Jan Siebelink De nieuwste roman van Siebelink, ‘Suezkade’, speelt zich af op het Haagse gymnasium Descartes. Hoofdpersoon is de drieëntwintigjarige leraar Marc Cordesius, die vanaf de eerste dag een hartstochtelijke liefde voor de jonge leerlinge Najoua voelt. ‘Suezkade’ is een allesomvattend boek over een verlopen docentschap en een fatale liefde. LOCATIE Centrale bibliotheek, Oosterdokskade 143 INFO www.oba.nl en 0900-2425468 AANVANG 15:00 TOEGANG 10,00 MET OBA- OF STADSPAS 7,50
ZO 15, 22, 28 EN 29 MAART Wijzen uit het Oosten Opera- en operettegezelschap Thalia neemt u mee op een muzikale reis door het Nabije en Verre Oosten. U hoort vele aria’s (o.a. het duet uit De Parelvissers en Nessun Dorma) van componisten als Bizet, Mozart, Puccini en Strauss. LOCATIE Willem de Zwijgerkerk, Olympiaweg 14 INFO www.thalia-amsterdam.nl en (0299) 660 254 AANVANG 14:00 za 20:00 TOEGANG 13,50 MET STADSPAS 10,50 MET DE MAARTBON 2,00
T/M 30 MAART Neem de lente mee uit de Hortus Ga op een mooie dag in maart eens naar de Hortus. U vindt er zo’n 4000 plantensoorten uit alle windstreken. Elke zondagmiddag kunt u mee met de rondleidingen (wel even reserveren!). Ook in maart: de tentoonstelling ®Evolutie. Beeldhouwerscollectief ABK luidt met deze expositie het Darwinjaar in de Hortus in. Omdat Stadspas 20 jaar bestaat, biedt de Hortus u ook nog een pakje zaadjes aan. Rondleidingen: (1,00 met de maartbon gratis): zo 8, 15, 22 en 29 maart om 12.00 en 14.00 uur. LOCATIE Hortus, Plantage Middenlaan 2a INFO 625 90 21 of www.dehortus.nl AANVANG 9:00 17:00 ZA+ZO 10:00 - 17:00 TOEGANG 7,00 MET STADSPAS 3,50 MET DE MAARTBON gratis
ZO 15 MAART Matinée Variée Symfonisch Blaasorkest ATH presenteert: Matinée Variée met ‘The Queen Symphony’ van Tolga Kashif, een zesdelig werk geïnspireerd op muziek van de popgroep Queen. Uitgevoerd in samenwerking met het Groot Concertkoor Amsterdam. Na de pauze ‘Four Movements for Saxophone Quartet and Wind Orchestra’, een wereldpremière van de Nederlandse componist Bernard van Beurden en ‘Symfonische Dansen’ uit de West Side Story tot slot. LOCATIE Concertgebouw, Concertgebouwplein 2-6 INFO 671 83 45 en www.concertgebouw.nl. AANVANG 15:00 TOEGANG 20,00 MET STADSPAS 17,50 MET DE MAARTBON 7,50
VR 20 + 21 MAART Operette Im weissen Rössl Dit jaar speelt het Eerste Diemer Operette Gezelschap (EDOG) deze geliefde operette. LOCATIE Operettetheater, Prins Bernhardlaan 2, Diemen INFO www.edog.nl en 695 05 84 AANVANG 20:00 TOEGANG 17,00 MET STADSPAS 15,50 MET DE MAARTBON 10,00
T/M 31 MAART Bert Nienhuis in het Joods Historisch Museum Fotograaf Bert Nienhuis maakte voor het weekblad Vrij Nederland vele portretten van bekende Nederlanders en internationale beroemdheden. Zijn portrettenarchief is dan ook een tijdsdocument van onschatbare waarde. Zijn ongedwongen en open stijl, gecombineerd met een scherp oog voor sprekende details, maakt van Nienhuis de meest geliefde portretfotograaf van Nederland. LOCATIE Joods Historisch Museum, Nieuwe Amstelstraat 1 INFO www.jhm.nl/bertnienhuis en 531 03 10 AANVANG 11:00 - 17:00 TOEGANG 7,50 MET STADSPAS 4,50 MET DE MAARTBON gratis
2
T/ 30 MAART T/M RRichard ic Avedon in Foam Fotograaf Richard Avedon was tijdens zijn leven al een legende. Hij maakte in de vroege jaren ’50 naam als revolutionair modefotograaf. Daarnaast was hij een groot vernieuwer binnen de portretfotografie. Beroemdheden als Charlie Chaplin, Marilyn Monroe en Louis Armstrong werden niet meer stijf en conventioneel getoond, maar op een subjectieve manier, waarbij Avedon diep doordrong tot iemands persoonlijkheid. De tentoonstelling bestaat uit meer dan 200 werken: de glamourfoto’s van de Parijse modewereld, de portretten van beroemdheden, het tien meter lange werk van Andy Warhols Factory en opnames gemaakt kort voor zijn dood in 2004. LOCATIE Foam, Keizersgracht 609 INFO www.foam.nl en 551 65 00 AANVANG 10:00 - 18:00 DO + VR 10:00 - 21:00 TOEGANG 9,00 MET STADSPAS 5,50 MET DE MAARTBON gratis
ZO 22 MAART + ZA 4 APRIL Matthäus Passion The Bach Choir and Orchestra of The Netherlands voeren de Matthäus Passion uit in het Concertgebouw. Het concert van 4 april in het Concertgebouw is wel heel bijzonder. Het Holland Boys Choir voert de Matthäus dan uit zoals Bach het deed: met alleen jongens- en mannenstemmen. Solisten: Robert Luts, (Evangelist), Henk van Heijnsbergen (Christus), Miranda van Kralingen (sopraan), Sytse Buwalda (countertenor), Martinus Leusink (tenor), Math Dirks (bas). Dirigent: Pieter Jan Leusink. Per reservering krijgt u gratis de cd ‘Highlights Matthäus Passion’. LOCATIE Concertgebouw, Concertgebouwplein 2-6 INFO www.concertgebouw.nl AANVANG ZO 13:30 ZA 19:30 TOEGANG 60.00 MET DE MAARTBON 30,00
ZA 28 MAART Annie. Dus doe nooit wat je moeder zegt. ‘Annie’ is gebaseerd op de verhalen en gedichten van Annie M.G. Schmidt. Een vrolijke, dwarse voorstelling voor iedereen die nog niet volwassen is of dat nooit worden wil. Een coproductie van Wederzijds en Huis aan de Amstel. Voor iedereen vanaf 4 jaar. De voorstelling is georganiseerd in het kader van de grote Annie M.G. Schmidt tentoonstelling in de expozaal van de centrale bibliotheek. LOCATIE Centrale Bibliotheek, Oosterdokskade 143 INFO www.oba.nl en 0900-2425468 AANVANG 15:00 TOEGANG 7,50 MET OBA- OF STADSPAS 5,00
3
W 1 T/M 5 APRIL WO World Minimal Music Festival W Naast de uitvoering van werken van bekende componisten als Steve Reich en Philip Glass, wordt ook gespeurd naar de oorsprong van Minimal Music, naar muzikale verwantschappen en de invloed van Minimal Music op de muziek van nu, zoals het Oegandese Buganda Music Ensemble. Heel bijzonder is een concert dat 4 april om 23:00 uur begint in de Entreehal en pas de volgende dag om 19:00 uur (!) zal eindigen. In de tussenliggende twintig uur spelen 10 pianisten het stuk ‘Vexations’ van Erik Satie. Gratis te beluisteren, zoals vele concerten in het programma. LOCATIE Muziekgebouw aan ’t IJ, Piet Heinkade 1 INFO www.muziekgebouw.nl en 788 2000 TOEGANG tussen 25,00 en gratis
KUNST & CULTUUR
maart 2009 | MUG magazine
Agenda Politiek
15
Woman with Feathered Hat Mary Alacoque Waters (Londen, 1957), woont en werkt in Ierland en Nederland. www.vousetesici.nl
VRIJDAG 6 TOT ZONDAG 8 MAART 30 jaar Greenpeace Vanaf 10.00 uur speciale activiteiten voor kinderen. Aan boord van het actieschip Sirius vertellen bemanningsleden en actievoerders over spannende tijden. Verder: schilder je eigen spandoek of vaar mee met de rubberboten van Greenpeace. Ook: fototentoonstelling en historische films. LOCATIE Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179 AANMELDEN www.greenpeace.nl TOEGANG gratis
VRIJDAG 6 MAART Het klimaat van de toekomst Discussie over het klimaat over dertig jaar en de vooruizichten op de toekomst van de milieubeweging. LOCATIE Pakhuis de Zwijger, Piet Heinkade 179 AANVANG 13:30 AANMELDEN www.greenpeace.nl TOEGANG gratis
VRIJDAG 6 MAART Emancipatie of frustratie Luister, denk en praat mee over actuele en spraakmakende (vrouwen)thema’s. Over FeMANisme, emancipatie en vrouwen aan de top: top of flop? LOCATIE Rode Hoed, Keizersgracht 102 AANVANG 19:30 AANMELDEN (NIET VERPLICHT)
[email protected] TOEGANG gratis
WOENSDAG 11 MAART Geuzenpenning 2009: Israel en Palestina Jaarlijkse uitreiking van deze prijs aan gelauwerde vertegenwoordigers van zowel de Israelische als de Palestijnse onafhankelijke mensenrechtenorganisaties. LOCATIE Verzetsmuseum, Plantage Kerklaan 61 AANVANG 15:00 RESERVEREN GEWENST 620 25 35 of
[email protected] TOEGANG gratis
VRIJDAG 13 MAART Hoezo kameraden? Drie biografen van bekende sociaal-democraten vertellen over Marinus van der Goes van Naters, Hilda Verwey-Jonker en Han Lammers. LOCATIE IISG, Cruquisweg 31 AANVANG 15:00. RONDLEIDING 14:00 AANMELDEN wg-geschiedenis@ pvda.nl TOEGANG gratis
ZONDAG 22 MAART 500 jaar crisis in Nederland Economisch historicus Jan Luiten van Zande over hoe de afgelopen vijf eeuwen in Nederland economische crises werden afgewisseld door tijden van voorspoed. De Opstand van 1572, het Rampjaar 1672, de invoering van het Continentaal Stelsel door Napoleon en de beurskrach van 1929 die de vorige depressie inluidde. LOCATIE De Burcht, Henri Polaklaan 9 AANVANG 14:00 TOEGANG gratis
WOENSDAG 25 MAART Café Europa Professor Abraham de Swaan werkt aan een Europese beschavingsgeschiedenis. Wat moeten scholieren in heel Europa weten van de historische feiten en ontwikkelingen? LOCATIE Felix Meritis, Keizersgracht 324 AANVANG 20:00 AANMELDEN www.dare2connect.nl TOEGANG gratis
Mary Alacoque Waters Woman with Feathered Hat 2008, 160 x 130 cm, olieverf op linnen (cour tesy VOUS ETES ICI, Amsterdam)
tuur een Thais schilderatelier een plaatje van een meesterwerk, zeg de Nachtwacht. Vraag om het na te laten schilderen op groot formaat. Het resultaat zal – door het ontbreken van details en de juiste kleurnuances – aan een merkwaardig ontzielde versie van het origineel doen denken. Dat kun je als opdrachtgever jammer vinden, maar dat kan niet anders als zoveel informatie ontbreekt. Mary Alaco-
S
que Waters (1957) schildert volgens hetzelfde principe. Ook zij werkt naar reproducties van meesterwerken – bij voorkeur uit de barok. Haar schilderijen zijn daardoor, noodzakelijkerwijs dus, net zo ontzield. Dat is ook de bedoeling. Het hier afgebeelde Woman with Feathered Hat levert het bewijs. In eerste instantie lijkt het werk een met veel flair geschilderde kopie van een barok meesterwerk. De afgebeelde vrouw en de sokkel waarop
haar linkerhand rust, duiden daar nog het meeste op. Het is heel ruimtelijk geschilderd en doet onmiskenbaar denken aan een zeventiende eeuws schilderij uit de barok. De achtergrond daarentegen is als een behang geschilderd. Op een barok schilderij zul je een achtergrond nooit zo plat aantreffen. Integendeel. Nog een contradictie. De strook met blauwe figuurtjes en ornamenten is in de stijl van een tegeltableau van Delfts blauw
gemaakt. Ook dat doen de schilders van de barok niet en zeker niet met overgangen die meer doen denken aan een ‘copy and paste’-bewerking op de computer. Wat aanvankelijk dus overkomt als een barok portret van een dame, blijkt dan te gaan over schijn en illusie. Dat was niet gebeurd als Waters werkelijk een natuurgetrouwe kopie van de dame in kwestie had willen schilderen. Gert Meijerink
16
ADVERTENTIE
MUG magazine | maart 2009
Advocatenkantoor
de Binnenstad Binnengasthuisstraat 148 1012 ZG Amsterdam T 020 - 627 18 16
www.binnenstadadvocaten.nl
( #$ #'$ "%$" ("#"$ ( "$ ($""$ (" "$
DE BIJSTANDSBOND EN ADVOCAAT MARC VAN HOOF
Inloopspreekuur Juridische en sociale begeleiding Iedere dinsdag en donderdag van 11.00 - 16.00 uur We gaan mee naar spannende gesprekken
Heeft U problemen met Uw uitkering?
:OALS s HET UITBLIJVEN VAN BETALINGEN
s AFWIJZING VAN UW UITKERING
s BEÑINDIGING VAN UW UITKERING
s TERUGVORDERING
s STRAFKORTING
Da Costakade 162, Amsterdam Telefoon: 020 - 689 8806
Ervaringen met (psychische) problemen in het dagelijks leven uitwisselen en delen? Kom naar de Multiloog®-bijeenkomsten voorjaar en zomer 2009 in Amsterdam-West!
7IJ BIEDEN U DESKUNDIGE HULP #LIÑNTEN MET EEN INKOMEN OP MINIMUMNIVEAU ZIJN GEEN OF ZEER WEINIG KOSTEN VERSCHULDIGD (ET EERSTE GESPREK IS ALTIJD GRATIS
Data voorjaar/zomer:10 & 31 maart 21 april|12 mei|23 juni en 21 juli Dinsdag: 20.00 - 22.00 uur. Plaats: Buurtcentrum de Waterval, Van Hallstraat 10, Amsterdam-West, hoek Van Hogendorpstraat, eindhalte tram 10, en bus 21. Organisatie: Stichting IPC i.s.m. INCA-PA. Informatie: www.inca-pa.nl | telefoon 020-6848012 | 020-4120032.
Walker & Wittensleger
zelfbierbrouwen.com Hypotheekcrisis? Depressie in Nederland?
!DVOCATENKANTOOR
Brouw je eigen Bier! De Leukste en Goedkoopste Manier! Voor de Prijs van één Krat heb je er Vier!
(UNZESTRAAT s 7% !MSTERDAM 4EL s &AX