dr. Cees van den Bos -
1969 Sociale Academie Den Haag, afd. opbouwwerk 1974 projectleider jongerencentrum Alkmaar 1977 directeur Vrijwilligerscentrale Arnhem 1978 – heden: Landelijke bestuursfuncties o.a. NOV en NUON Foundation Missie: gelegenheden creëren voor vrijwilligerswerk Bedenker ‘Beursvloer’ (2002) 2004/2014 promotieonderzoek: ‘waarom stimuleren en ondersteunen overheden in 8 landen v.a. 1970 vrijwilligerswerk?’ [Erasmus Universiteit] http://www.vrijwilligerscentralearnhem.nl/over-o ns/publicaties-en-jaarverslagen Publicaties en lezingen in binnen- en buitenland
WERKEN MET VRIJWILLIGERS wat, waarom, hoe, wie? Cees van den Bos Vrijwilligerscentrale Arnhem
Wat:
DEFINITIE VRIJWILLIGE INZET
• -
Formele definitie: iemand die zich onbeloond, in georganiseerd verband inzet voor een maatschappelijk doel (altruïstisch)
• -
Informele definitie: iemand die zich onbeloond in eigen netwerk, buurt, club of kerk inzet om met en voor elkaar (wederkerigheid) een gedeeld belang te realiseren
waarom:
Maatschappelijk taakverdeling tegen het licht houden
• Privésfeer : wat regel je privé achter je voordeur?
• Civil Society: wat regel je samen in publiek domein? • Overheid: wat regel je centraal via de overheid? • Markt: wat ben je bereid zelf te betalen?
OVERHEID
MARKT
Non-profits Bestuursfuncties Voorleesouder Bardiensten Maatschappelijke stage Werknemersvrijwilligerswerk Inspraakorganen
CIVIL SOCIETY
Cliëntenraden
Puur vrijwillig initiatief Buurtorganisaties Tijdbanken Informeel vrijwilligerswerk Mantelzorg
PRIVÉSFEER
PARTICIPATIESAMENLEVING LEIDT TOT ANDERE ROLVERDELING
Waarom:
• overheid trekt zicht terug • burgers doen groter beroep op privé netwerk • burgers moeten meer vrijwilligerswerk doen
• maatschappelijke verantwoordelijkheid bedrijven
Hoe:
ROL VRIJWILLIGERS BINNEN RIBW
• Twee scenario’s: 1. Netwerkbenadering (leefwereld): welke steun kan natuurlijk netwerk & omgeving van cliënt bieden: wat kan cliënt voor eigen netwerk & omgeving betekenen?
2. Vrijwilligers werven (systeemwereld): voor welke begeleidingstaken kun je profiteren van talenten, flexibiliteit, beschikbaarheid en betrokkenheid van vrijwilligers?
Hoe:
Netwerkbenadering: Kringen van betrokkenheid
Een denkkader professionals en specialisten vrijwilligersprojecten met prof. ondersteuning Informele hulp collega’s
we
mantelzorgers kerken
familie
HULPVRAGER vrienden
buren
clubs waar je lid van bent
WeHelpen.nl
Van binnen naar buiten : • Zelfregie versterken • Van Leefwereld naar Systeemwereld • Oog hebben voor je netwerken, investeren in je netwerken, je netwerken aanspreken
Hoe:
-
INGREDIËNTEN NETWERKBENADERING
Zelforganisatie van cliënten (lamme helpt blinde) Inzet van ervaringsdeskundigen Kwartiermakers-methodiek Eigen Kracht Methodiek Samenwerken in leefomgeving (met buurtinitiatieven, sportclubs, opbouwwerk, AWBZ collega’s, wijkteams) - Cliënten bewust maken hoe wederkerigheid werkt - Cliënten stimuleren tot participatie in hun leefomgeving
Hoe:
-
ZELF VRIJWILLIGERS WERVEN
Visie: keuze voor vrijwilligers, een positieve of negatieve? Voor welke taken wil RIBW vrijwilligers werven? Hoe aantrekkelijk zijn bedachte taken voor vrijwilligers? Is vrijwilliger onbetaalde prof of betrokken burger? Hoe regel je verhouding vrijwilligers/beroepskrachten? Beleid: regel introductie, begeleiding, rechten&plichten Vrijwilligerscoördinatie is een vak, dat je moet leren Werk lokaal samen met vwc en ervaren vrijwilligersclubs
Hoe:
De hybride motor van vrijwillige inzet
©ceesvandenbos
SYSTEEMWERELD
LEEFWERELD
INSTRUMENTEEL
EXPRESSIEF
FORMEEL / TOP-DOWN
INFORMEEL / BOTTOM-UP
RESULTAAT: VOORSPELBAAR
RESULTAAT: ONVOORSPELBAAR
VOOR DE ANDER
VOOR & MET ELKAAR
SPECIALISTISCH
GENERALISTISCH
MENSEN ZOEKEN BIJ FUNCTIE
FUNCTIE ZOEKEN BIJ MENSEN
PROFESSIONAL KIEST VRIJWILLIGER
VRIJWILLIGER KIEST PROFESSIONAL
VRIJWILLIGERSOVEREENKOMST
NABUURSCHAP/LIDMAATSCHAP/DEEL VAN NETWERK
EXCLUSIEF
INCLUSIEF
EIGENAAR: ORGANISATIE/BESTUUR
EIGENAAR: BEWONERS /NETWERKEN /LEDEN
FUNCTIE-EISEN
TALENT / GEZAMENLIJK BELANG
BRIDGING
BONDING
PROFESSIONAL: SELECTEREN / COÖRDINEREN
PROFESSIONAL: PRESENT ZIJN / FACILITEREN / VERBINDEN
Hoe:
• • • •
DE CLIENT ALS VRIJWILLIGER
Vrijwilligerswerk als trede op participatieladder Begin met netwerk/leefwereld benadering Leer cliënten de waarde van wederkerigheid Doorsnee vrijwilligersorganisatie is niet ingericht op vrijwilligers met rugzakje • Schakel ervaringsdeskundigen en vrijwillige coaches in voor extra begeleiding
TOT SLOT • Start met ontwikkelen van eigen vrijwilligersbeleid
• Leer van anderen, ga niet zelf het wiel uitvinden • Werk samen, doe niet zelf wat anderen beter kunnen • Gebruik de kennis die lokaal aanwezig is bij ervaren vrijwilligersorganisaties, Vrijwilligerscentrales en Movisie • Post-HBO ‘Vrijwilligersmanagement’ en AGORA, landelijk organisatie voor vrijwilligerscoördinatoren
