DE WATERTOREN
DE WATERTOREN
Hoogvliet Beheer BV
Hoogvliet Beheer BV
COR-JAN SCHREUDER Directeur Hoogvliet Beheer BV De eerste keer dat ik de watertoren zag, was ik onder de indruk van de schoonheid van dit uit 1915 daterende gebouw. Inmiddels werk ik vijf jaar in dit kantoor en nog iedere dag geniet ik van de mooie werkplek. En als ik het al even vergeet, word ik er weer op gewezen door het enthousiasme van bezoekers. Dat bracht mij op het idee om een boekje te laten maken over de watertoren. Een boekje waarin mensen aan het woord komen die betrokken waren bij de verbouw van de watertoren tot kantoor van Hoogvliet Beheer. Ieder met zijn eigen beleving en vanuit zijn eigen specialisme. Mede dankzij deze mensen is een bijzonder gebouw ontstaan. Met respect voor het monumentale karakter zijn nieuwe elementen toegevoegd. Oud en nieuw komen samen in een functioneel kantoorgebouw. Het resultaat van inventiviteit, creativiteit, vakmanschap en samenwerking.
2 De watertoren
De watertoren 3
LEEN HOOGVLIET Oprichter
R
uim 35 jaar werkte ik aan het bedrijf Hoogvliet. Ik had altijd een heel eenvoudig kantoor. Het begon met een kistje en een tafeltje. Later kreeg ik hetzelfde kantoor als iedereen had. Het
het bedrijf in Hoogvliet Supermarkten en Hoogvliet Beheer. Twee professionele bedrijven met een eigen directeur, visie en specialisme. Hoogvliet Beheer had behoefte aan eigen kantoorruimte. Ik trad bijna terug uit het bedrijf en wilde voor één keer een echt mooi kantoor. Ik heb iets met water, boten, ruimte en vrij denken. Onderweg naar een van onze winkels in Hazerswoude reed ik langs deze watertoren. Hij stond al heel lang leeg. Ineens zag ik hem staan en ik dacht: ‘Waarom niet?’.
‘Ik zag de toren en dacht: waarom niet?’
Samen met goede vriend en binnenhuisarchitect Jan van Schaik bekeek ik de toren. Via bouwtrapjes klommen we naar het dak, met een gammele reling. De wind heeft hier vrij spel. Ik heb hoogtevrees, dus dat was helemaal niet leuk. Maar ik moest dat overwinnen. Over één ding waren we het meteen eens: het moest bijzonder worden.
In een half uur hebben we de hele basisindeling doorgenomen. Het ging razendsnel, maar dat was ik gewend. Er zijn winkelpanden waarvan ik binnen vijf minuten wist hoe het ingericht moest worden. Dan zei ik tegen een architect ‘houd de rest maar in je koffer, dat is zonde van de tijd’. De vorige eigenaar van de watertoren was een seksexploitant. Die wilde er een bordeel van maken, maar dat zag de gemeente niet zitten. De burgemeester was blij dat wij initiatief toonden om de toren te kopen. Hij werd al vijftien jaar niet gebruikt en was slecht onderhouden. De gemeente wilde de watertoren een woonbestemming geven en moest wennen aan ons idee om er een kantoor van te maken. Uiteindelijk heeft de gemeente ingestemd met een wijziging van het bestemmingsplan. Als het te lang zou duren dan waren we weggelopen, want we waren niet gebonden aan een plaats.
4 De watertoren
De watertoren 5
Dat had ik gezien op Panorama Mesdag. Geen vakschilder kon dat toen. Uiteindelijk heeft een autospuiter de muur met losse spuitbussen gespoten.’
8 De watertoren
‘Borek Sipek is de glaskunstenaar die de lampen en vazen heeft gemaakt. Toen ik het zag, wilde ik niets anders. Alles is blauw, doorzichtig en transparant. Dat refereert aan de watertoren.’
De watertoren
9
‘Hierboven ben je grenzeloos, je kijkt zo ver weg. De eerste veertien dagen heb ik helemaal niet gewerkt. Later keek ik alleen naar buiten als ik een probleem had. Dan was het zo opgelost.’
12 De watertoren
De watertoren
13
L: JAN LOOREN DE JONG R: CEES VERWEIJ Aannemers
E
en watertoren is hoog en rond, dat maakt het moeilijk. Je kunt personeel niet drie keer heen en weer sturen op ladders. Dat houden ze niet vol. We hadden hier hoogwerkers, liften en steigerwerk. Je ziet en ervaart het niet, maar de toren is niet rond. Hij is eivormig en loopt taps toe. Dat maakt het lastig. Geen één raam is gelijk, geen één tegel is recht. Alles is op maat gemaakt. We hebben alleen maar vakmensen aan het werk gehad. Dit is geen klus voor beginnende timmerlieden en metselaars. De watertoren was een coproductie. Ben Gillissen, de architect, dacht creatief en wij dachten technisch. We konden niet zonder elkaar. Letterlijk alles is opgemeten en gedigitaliseerd. Het moest op de millimeter passen. Er is voortdurend achter de tekentafel gezeten. Ook tijdens de uitvoering. We deden vaker bijzondere panden en restauratiewerk. Het zoeken naar de juiste materialen en vakmensen is buitengewoon boeiend. We zijn wel wat gewend, maar hier moest zoveel techniek in gebracht worden. Een uniek luchtsysteem verwarmt en koelt iedere ruit in de glazen kantoorruimten apart. Door de zon verwarmde ruiten en koude ruiten aan de andere kant hebben zo dezelfde temperatuur. Dat is bijzonder en ongebruikelijk.
‘Geen raam, is gelijk, geen tegel is recht’
De technieken bestaan in basis wel, maar waren nog niet eerder toegepast in zo’n extreme situatie. Niets is meer oorspronkelijk, maar dat was de uitdaging. Nieuwe kritische klanten laat ik hier een rondje lopen. Het is een mooi visitekaartje. (Jan Looren de Jong)
U
itvoerder Ed had de dagelijkse leiding, maar ik liep altijd op de werkvloer om bij te sturen, spullen te regelen en de planning bij te houden. De openingsdatum stond vast. Omdat alles met de hand moest worden gemaakt, hadden we een strakke planning. Niets kon tegelijkertijd, want dan sta je elkaar in de weg. Alle werkzaamheden moesten achter elkaar aan. Behalve het betonskelet is de hele binnenkant vernieuwd. Als je uit moet voeren wat creatieve mensen bedenken, dan loop je wel eens tegen problemen op. Ter plaatse hebben we pas besloten hoe we de glazen trap precies gingen doen. Dat was eerder niet mogelijk. Ook heb ik wel eens op
voor lekkage. Na heftige regenbuien sijpelde het water naar binnen. Pas na tien pogingen kregen we dat dicht. Wat ik echt mooi vind, is dat je hier geen leiding tegenkomt. Alles is weggewerkt in verdiepte of opgehoogde vloeren. Die buizen zijn op tekening gezet en op de centimeter precies gemonteerd. Dat is vakwerk. Ik vind het een feest om hier weer eens rond te lopen. Het was heel uitdagend werk en dat hebben we toch maar mooi met zijn allen gedaan. (Cees Verweij)
40 De watertoren
De watertoren
41
‘De trappen hebben me stress bezorgd. Een deel loopt schuin onder een hoek en is ronddraaiend en hoekig tegelijk. Dat is bijna niet uit te tekenen op de computer. In het Oostblok vind je nog mensen die het echte ambacht beheersen. Een Oost-Duitser en een Rus hebben de trap hier op locatie gemaakt.’
44 De watertoren
De watertoren
45
ED KERSBERGEN Uitvoerder
D
eze watertoren is een bijzonder oud gebouw. Dat valt niet te vergelijken met nieuwbouw van zestig huisjes met repeterend werk. Zelfs vakmensen die hier aan de slag moesten, wisten het soms even niet. Tegenwoordig zie je in de bouw veel prefab. Het komt in delen aan en wordt met een kraan zo in elkaar gezet. Het echte timmerwerk is er wat dat betreft wel uit. Bij een watertoren breng je alles in de praktijk wat je vroeger opgepikt hebt van het echte ambacht. Ik heb respect gekregen voor de oude bouwvakkers. Al dat beton en gietijzer wat ze destijds omhoog hebben moeten brengen zonder kranen. Daar denk ik over na, hoe ze dat toch voor elkaar kregen.
‘Het oude ambacht komt bij een watertoren naar boven’
Als timmerman begon ik in de bouw. Door leeftijd en ervaring groeide ik door tot uitvoerder. Maar ik kon het moeilijk loslaten. Timmeren vind ik eigenlijk het leukst. Ook in de watertoren heb ik getimmerd als er even geen uitvoerderswerk was. Ik kon moeilijk gaan zitten. Ik pak liever aan, pak mijn hamer en ga gezellig met mijn vaste timmermaatje meedoen.
Als ik terugkijk ben ik blij dat er geen ongelukken gebeurd zijn. We werkten toch op hoogte en stonden soms op randjes. Je gunt jezelf niet altijd tijd om iets helemaal dicht te bouwen met steigers. Daar heb ik wel wakker van gelegen. De drukte op de werkvloer verschilde per dag. Van twee slopers in het hele pand tot twintig man die tijdens de afbouw tegelijk werkten. De sfeer onderling was goed, daar moet je zelf voor zorgen. Veel verschillende mensen kwamen lange tijd over de vloer. Dan moet je het wel leuk houden. Tijdens de bouw zaten er duiven in de toren te broeden. We hebben de werkzaamheden daaromheen gepland totdat de jonge duifjes uit hun nest vlogen. De grootste uitdaging was het plaatsen van de glazen ruiten. Groot oppervlakte, zwaar gewicht en een beetje wind toen het moest gebeuren. Het glas was speciaal gemaakt en ik moest oppassen dat die ruit geen klap kreeg toen het in die hoek werd gehangen. Dat vond ik wel een nijpend moment. Anderhalf jaar lang liep ik iedere dag op de werkvloer. Van ‘s ochtends zeven tot ‘s middags vier, vijf dagen in de week. Ik zat volop in de senioren en ATV dagen. Die heb ik allemaal bewaard en opgenomen toen het werk klaar was. Inmiddels ben ik met de VUT. Destijds vroegen ze me of ze me konden bellen als ze nog een klus hadden. Ik zei: ‘Klus? Als ik klaar ben gooi ik mijn hamer in de Gouwe’. Dat heb ik samen met mijn vrouw gedaan. Natuurlijk heb ik nog een hamer, maar het was een mooi symbool. Zo af en toe pak ik de map met foto’s van de verbouwing er nog eens bij. Als ze me vragen waar ik gewerkt heb, zeg ik als eerste de watertoren. Ik zie het als een soort levenswerk. Het is maar twee jaar van mijn werkleven, maar ik ben er trots op.
48 De watertoren
De watertoren
49
