De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw jaarbericht 2010
De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw
2-3
4-5
8-9
14-15
6-7
10-11
12-13
16-17
18-19
20-21
22-23
24
Dank u Sas. Werking & organisatie. Een frisse wind door de raad – statuut mandataris – tweede pensioenpijler – cyclus beheer & beleid – verzelfstandiging – ICT – GSD-V – manifest plattelandsgemeenten. Sociaal beleid. Amoede – toegankelijkheid – vereenvoudiging – asiel- en migratiebeleid – diversiteit – gezondheid. Welzijnsvoorzieningen. Kinderopvang – onthaalouders – assistentiewoningen – gezinszorg – thuiszorg. Vrijetijdsbeleid en flankerend onderwijsbeleid. Participatie – sportfunctionaris – jeugdbeleid – erfgoed – vzw’s – regie. Lokale economie & werk. Diverscity – pwa’s – sociale economie – kb 500 euro – ondernemersbewustzijn – winkelbeleid. Omgeving. Zwerfvuil – papier en karton – afvalbatterijen – investeringsprojecten – woonbeleid – watersnood – interrio – nummerplaten – milieuovereenkomst – overheidsopdrachten. Veiligheid. Copernicus – federale toelage – sanctionering – cameratoezicht – noodplanning – preventieplannen – brandweer – crisiscommunicatie. Europese & internationale samenwerking. EU2020 – cohesiebeleid – twinning – noord-zuid – millenniumdoelstellingen – vierde pijler – de slimste gemeente. Congres- & vormingscentrum. Meer dan 12.000 – welzijnsen gezondheidsbeleid – traject naar uitmuntendheid – het kan wel.
Dank u Sas Eind april werd Sas in het Vlaams parlement de nieuwe fractievoorzitter van Open VLD. Kort daarop bood hij de raad van bestuur van de VVSG zijn ontslag aan. Sas van Rouveroij, helemaal voluit Marie Charles Benvenuto van Rouveroij van Nieuwaal (53), vader van Thomas, Annelies en Sofie. Hij is gehuwd met Martine en stiefvader van Liesbeth. Sas studeerde in 1980 af als licentiaat in de rechten. In 1985 werd hij gemeenteraadslid in Gent. Twintig jaar lang, tussen 1989 en 2009, was hij schepen en eerste schepen (vanaf 1995). Gebeten door Gent, zoals hij zelf zei. Hij was achtereenvolgens schepen van financiën en stadseigendommen, van openbare werken, ruimtelijke ordening, stedenbouw, middenstand en mobiliteit, van cultuur, evenementen en toerisme, van haven en innovatie. In 1990 was hij de vader van de gezondmaking van de Gentse financiën; voorloper van de invoering van de gemeentelijke financiële meerjarenplannen en zes jaar later de doorzetter van het nog altijd sterk geprezen mobiliteitsplan Gent-Binnenstad. Enkele jaren later introduceerde hij mee het Gentse lichtplan dat de European Award for City Lighting in de wacht sleepte en als schepen van toerisme kreeg Gent de titel van gezelligste stad van Vlaanderen. Hij veranderde mee het gezicht van zijn stad. Sas hebben we zo leren kennen als een echte communalist, een man van de stad die koos voor het bestuur dat de leefomgeving van de burger het meest ten goede kan veranderen. Hij bezit een scherpe, erudiete kennis over het gemeentelijke beleid zowel als generalist maar ook als specialist. Deze brede kennis zette hij ook in voor de VVSG. De start was ongewoon, politiek niet vanzelfsprekend. De verkiezingen van 1999 en 2000 herschikten de politieke verhoudingen waardoor het VVSG-voorzitterschap een strijdpunt werd tussen de Open VLD en de CD&V. Na heel wat vertraging en overleg kwam de oplossing: een duovoorzitterschap met Jef Gabriels als algemeen voorzitter en voorzitter van het directiecomité enerzijds en Sas als voorzitter van de raad van bestuur anderzijds. Sas gaat als een vrije denker – met een open en objectieve geest – met dossiers om. Steeds trok hij duidelijk en consequent de kaart van de lokale besturen, soms tegen partijbelangen en ‘Brussel’ in. Zo nam hij de verdediging op van de gemeentelijke belastingbevoegdheid als cruciaal element van de gemeentelijke autonomie. Hij counterde zakenlui en ondernemingsbewegingen die het te simpel over pestbelastingen hadden. De fiscale kaart trekken was voor een liberaal absoluut niet vanzelfsprekend, maar hij deed het. Ook stelde hij een groot vertrouwen in het voorbereidende werk van de directeur en de stafmedewerkers. In discussie en debat kon hij als geen ander de essentiële vragen stellen. Sas, wij waarderen erg uw sterk geargumenteerde en zelfstandige opinies en commentaren los van belangen van partij, andere groepen of particulieren. Wij appreciëren ook uw luisterbereidheid. Voor argumenten had u altijd oor. ‘Geen angst, maar passie’ is niet voor niets uw politieke én persoonlijke motivatie.
2 – vooraf
De voorbije tien jaar kende de VVSG een sterke groei. Zo nam het aantal medewerkers fors toe en verbreedde de vereniging haar werking met nieuwe beleidsthema’s. De VVSG groeide uit tot een professionele vereniging die deskundig en met objectiviteit het belang van het lokale bestuur voorop zette. Ook de lokale besturen zelf konden zich met enige ademruimte verder ontwikkelen tot professionele organisaties. Het sterke politieke bestuur van de VVSG met Sas als voorzitter van de raad heeft hiertoe een belangrijke bijdrage geleverd. Zo volgde Sas het dossier van de schuldafbouw van de lokale besturen nauwgezet op en kon het financieel pact met de Vlaamse overheid mee afronden. Op deze manier kwam een schuldovename van 600 miljoen euro tot stand in ruil voor een eenjarige bevriezing van de lokale belastingen. Hij pleitte ook meer dan eens voor een beter statuut voor de gemeenteraadsleden: ‘Een mandaat in de gemeente- of OCMWraad is zeer tijdsintensief. Het inwerken in dossiers, de avondlijke vergaderingen, noem maar op. Geen wonder dat maar een kleine minderheid van de mandatarissen een gewoon arbeiders- of bediendencontract heeft. Raadsleden zijn veelal ambtenaar, zelfstandige of leerkracht. Om dat te veranderen moet er een betere regeling voor het nemen van politiek verlof komen en mag ook de verloning worden aangepast, waardoor het voor raadsleden mogelijk wordt om halftijds te werken.’ (De Morgen, 17 februari 2006). Sas was ook een sterk voorzitter van de raad van bestuur. Hij verstond de kunst om ingewikkelde dossiers helder te brengen, op korte tijd bespreekbaar te maken en uitgebreide agenda’s op tijd af te werken. Het klinkt misschien verrassend maar Sas had ook veel oog voor de kleinere besturen. Zo hield hij bij de voorstelling van het Manifest van de plattelandsgemeenten een opgemerkt pleidooi voor een nauwere samenwerking tussen stad en platteland. Sas is bovendien een begenadigd publicist, hij kent de gave van het woord, de schoonheid van de gesproken en geschreven taal. Met ‘Stadslucht maakt vrij’ schreef hij samen met twee collega’s een liberaal stedenmanifest waarin hij pleitte voor een New Deal in Vlaanderen. De stad moet de politieke en maatschappelijke rol kunnen spelen die het verdient met respect voor andere gebieden. Sas, wij hebben u steeds mogen ontmoeten als een zeer verfijnd iemand, bovendien een collega-bestuurder die zeer attent was bijvoorbeeld wanneer iemand afscheid nam. Het was een plezier om met u samen te werken. U bent nu fractievoorzitter. U neemt afscheid van het voorzitterschap van de raad van bestuur. Beide rollen zijn niet verenigbaar, vindt uzelf. Op deze manier kunnen omgaan met macht, dat zegt misschien nog het meeste over u. Het siert u. Wij wensen u heel veel succes met uw nieuwe carrière. Bedankt Sas, namens de hele VVSG.
Luc Martens, VVSG-voorzitter Jef Gabriels, VVSG-voorzitter (tot juni 2010).
vooraf – 3
Loket burgerzaken gemeente Evergem
4 – werking & organisatie
werking
& organisatie
Frisse wind door de gemeenteraad Gemeenteraden raken steeds meer uitgehold, terwijl het Gemeentedecreet deze raden net op een hoger niveau wou tillen. Het college neemt meer bevoegdheden op zich, materies worden complexer en raadsleden haken af. De bijeenkomsten van de gemeenteraad verlopen vaak heel voorspelbaar. Als er al gemeenteraadscommissies zijn, worden ze nogal eens onvoldoende voorbereid. De bron raakt opgedroogd. Jonge, nieuwe kandidaat-gemeenteraadsleden vinden, blijkt niet eenvoudig: wie wil zich nog inzetten voor de lokale politiek? De bron moet terug vloeien. Gemeenteraad is een speerpunt voor de lokale democratie en moet dat ook blijven. Er is nood aan een cultuuromslag. De VVSG begon met een project om hierin bakens te verzetten. Knelpunten statuut lokale mandatarissen De gemeenteraadsverkiezingen komen dichterbij. Het vinden en houden van geschikte en gemotiveerde kandidaten is niet vanzelfsprekend. Een degelijk statuut voor alle lokale mandatarissen is dan ook onontbeerlijk. De VVSG organiseerde vijf infosessies voor beginnende (en meer ervaren) mandatarissen over hun rechten en plichten én hun statuut. Daarnaast maakte de vereniging een oplijsting van knelpunten in het mandatarisstatuut. Jammer genoeg heeft de wetgever steeds minder aandacht voor de ondersteuning van lokale mandatarissen. OCMW-personeel krijgt eigen rechtspositie Na veel onderhandelingen en terugkoppelingen met de leden kwam op 12 november 2010 een besluit tot stand met een nieuwe rechtspositie voor het OCMW-personeel. De periode nadien besteedde de VVSG bijzonder veel tijd aan een reeks vormingssessies, een pocket en het beantwoorden van talloze vragen. Het besluit bevat de minimale voorwaarden voor de personeelsformatie en het mandaatstelsel van het OCMW-personeel en de minimale voorwaarden voor aspecten van de rechtspositie (loopbaan, salaris, toelagen en vergoedingen, verloven en afwezigheden) van bepaalde personeelsgroepen van de OCMW’s. De nieuwe rechtspositieregeling is een eerste, maar belangrijke stap in een evolutie naar meer eenvormige loon- en arbeidsvoorwaarden voor het personeel van de hele zorgsector. Die grotere eenvormigheid is voor de VVSG noodzakelijk om het voortbestaan van de openbare zorgverlening te garanderen. Tweede pensioenpijler is een feit Sinds begin 2010 kunnen gemeenten en OCMW’s hun contractuele medewerkers een aanvullend pensioen bezorgen. Dat kan door aan te sluiten bij de groepsverzekering die de
VVSG en de vakbonden in samenwerking met de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid voor de Provinciale en Plaatselijke Overheidsdiensten opgezet hebben. Via een overheidsopdracht ging die tweede pensioenpijler naar de combinatie Dexia Insurance Belgium/Ethias. Intussen hebben 480 besturen (gemeenten, OCMW’s, gemeentebedrijven, intercommunales, enzovoort) zich hierbij aangesloten. Met deze operatie realiseerde de VVSG een primeur. De lokale besturen en de vakbonden namen zonder de inmenging van de centrale overheden zelf het heft in handen om iets te doen aan een al langer bestaand schrijnend probleem: het feit dat contractanten een veel lager pensioen genieten dan hun statutaire collega’s. Beleids- en beheerscyclus en planlastvermindering: meer van hetzelfde Na jaren voorbereiding was 2010 het jaar van de geboorte van de beleids- en beheerscyclus, het nieuwe systeem waarmee lokale besturen hun beleid inhoudelijk en financieel moeten plannen, budgetteren en evalueren. De VVSG schaarde zich achter het ontwerpbesluit, nadat het was ontdaan van een reeks detailregels. De VVSG koppelde haar akkoord wel aan een snelle realisatie van de al lang beloofde planlastvermindering. Het voorontwerp van decreet dat de Vlaamse regering hierover eind 2010 goedkeurde, was een belangrijke stap in de goede richting. Het wordt nu vooral uitkijken naar wat dit in elk van de beoogde sectoren zal opleveren. De VVSG besteedde intussen uitvoerig aandacht aan de beleids- en beheerscyclus, met een nieuwe webpagina met heel wat achtergrondinformatie, een laagdrempelige publicatie en een reeks introductiesessies met meer dan 500 deelnemers. Verzelfstandiging steeds actueler 2013 wordt de deadline voor de aanpassing aan het Gemeentedecreet van bestaande verzelfstandigde structuren zoals gewone en autonome gemeentebedrijven en gemeentelijke vzw’s. Vele besturen begonnen aan de omvormingsoefening. Dat zorgde voor een opstoot aan informatiemomenten. Het Aanspreekpunt voor Autonome Gemeentebedrijven ontwikkelde daarom extra acties. Ook waren er heel wat initiatieven zoals vijf infosessies over gemeentelijke vzw’s, een tiental aparte vormingen en studiedagen voor kleine en grote groepen lokale bestuurders, medewerkers en andere geïnteresseerden. Daarnaast kwam er in samenwerking met andere belangengroepen een oplijsting van de voornaamste knelpunten, die de VVSG meermaals aankaartte bij het kabinet van de bevoegde minister en bij individuele parlementsleden. Enkele geplande decreetswijzigingen zijn hier een rechtstreeks gevolg van, al is het absoluut niet duidelijk of
ook de kernproblemen daarmee van de baan zullen zijn. Digitaal de markt op Via het elektronisch aanbesteden of e-procurement vinden de verschillende stappen van een overheidsopdracht op een digitale manier plaats. E-procurement is een Europese doelstelling. Een van de onderdelen is e-tendering of het elektronisch indienen en openen van kandidaatstellingen en offertes. In juni 2010 besliste de Vlaamse regering om e-tendering vanaf juli 2011 in principe te verplichten voor haar eigen entiteiten. Samen met de Vlaamse overheid, de VVSG en enkele andere partners kwam een stuurgroep tot stand voor de uitrol van e-tendering naar gemeenten en OCMW’s. Twee lokale overheden namen daarbij het voortouw: het OCMW van Gent voor een cateringopdracht en Digilpolis voor IT. In 2011 volgen enkele andere besturen, met vooral OCMW’s. Haalt uw gemeente 2020 zonder ICT? Onder de noemer ‘Haalt uw gemeente 2020 zonder ICT?’ werkte de VVSG aan de ontwikkeling van e-government en GIS in het lokale bestuur. De Vlaamse regering keurde midden 2010 het project ‘Interbestuurlijke Productencatalogus’ goed. Het zit nu in de uitvoeringsfase. Het gebruikersbeheer voor lokale besturen werd gelanceerd en uitgerold (digiflow, telemarc, taxivergunningen). Dit laatste moet leiden tot het decreet op de dienstenintegratoren. Gemeenschappelijke Sociale Dienst Lokale Besturen in Vlaanderen van start GSD-V vzw richt zich als sociale dienst tot lokale besturen in Vlaanderen. Alle aangesloten personeelsleden genieten van voordelen zoals premies voor familiale en professionele gebeurtenissen. Ook biedt een team van maatschappelijk werkers hulp in probleemsituaties. Deze sociale dienstverlening kwam er onder impuls van de VVSG. De GSD-V startte op 1 januari 2010. Ondertussen (juni 2011) zijn er 539 besturen lid. Bovendien sloten 51 besturen ook het gesubsidieerd personeel van het gemeentelijk onderwijs aan. Plattelandsgemeenten schrijven manifest Het VVSG-steunpunt landelijke gemeenten organiseerde gesprekken met negentig plattelandsgemeenten met bestuurskracht als centraal thema. Dit resulteerde in een manifest met een duidelijke boodschap: Vlaanderen moet de specificiteit van plattelandsgemeenten erkennen en hier fors op inzetten. Investeringen om hun bestuurskracht te versterken zijn nodig. Dat kan door meer structurele financiering en minder planlasten. Het Steunpunt presenteerde het manifest op een staten-generaal op 8 juni in Ledegem, met bijna tachtig vertegenwoordigers van meer dan veertig gemeenten, de Vlaamse Landmaatschappij en het kabinet van minister-president Kris Peeters. www.vvsg.be > werking & organisatie
werking & organisatie – 5
sociaal beleid Samen tegen armoede. Ik ook. 2010 was het Europees jaar van de armoedebestrijding en in de tweede jaarhelft ook het thema van het Belgisch EU-voorzitterschap. De VVSG volgde dit nauwgezet op: armoedebestrijding is immers ook een taak van lokale besturen. De OCMW’s en de gemeenten zorgen ervoor dat mensen er weer bij kunnen horen. De VVSG zette de schouders onder de campagne van de staatssecretaris van Maatschappelijke Integratie en Armoedebestrijding ‘Samen tegen armoede. Ik ook.’ Deze campagne ging gepaard met talloze acties op lokaal niveau. Ter afsluiting organiseerde de VVSG samen met de Waalse en de Brusselse vereniging op 13 december een ontmoeting met OCMW’s uit de drie gewesten. Ook op de Trefdag en op de Ronde van Vlaanderen kwam dit thema sterk op de voorgrond. Op 17 oktober, de werelddag tegen armoede, verscheen een themanummer van Lokaal. Armoede was de centrale kapstok in onze belangenbehartiging: in het federaal memorandum van de OCMW’s stelden we een gezamenlijke aanpak van alle overheden in de bestrijding van de armoede voorop en vroegen we ondersteuning voor de inspanningen die de OCMW’s leveren. Focus op toegankelijke dienst- en hulpverlening De VVSG ontwikkelde op basis van twee pilootprojecten een handleiding over de Toegankelijkheidsscan. De vereniging bracht het Charter voor toegankelijke dienst- en hulpverlening samen met de toegankelijkheidsscan op de agenda van de gemeente en het OCMW met allerlei initiatieven (Trefdag, studiedagen, Ronde van Vlaanderen). Op deze manier kregen vele honderden besturen, medewerkers en mandatarissen een introductie. Ook de vormingen over communicatie voor kansarme doelgroepen, de trainingen voor onthaalmedewerkers, de seminaries voor loketverantwoordelijken en de vormingen ‘vraagverduidelijking’ werden druk bijgewoond. Meer dan vijftig besturen (eind mei 2011) hebben ondertussen het charter ondertekend en zijn ermee aan de slag. Administratieve vereenvoudiging: geen loze woorden Bij de sociale diensten van het OCMW kreeg de informatisering nog meer vorm. Zo werkte de VVSG verder aan de elektronische gegevensverzameling in functie van het sociaal onderzoek bij hulpvragen. Dit zorgt niet alleen voor een administratieve vereenvoudiging, ook fraudebestrijding krijgt hierbij de nodige aandacht. De diensten voor thuiszorg werden geïnformatiseerd, zodat de volledige regis-
6 – sociaal beleid
tratie en aangifte aan het Vlaams Agentschap voor Zorg en Gezondheid, in functie van de subsidiëring een feit werd. De voornaamste vernieuwing betrof de (semi-) automatische rechtentoekenning. Waar vroeger vele papieren attesten nodig waren om de hulpvrager verder te helpen, komt nu de elektronische gegevensuitwisseling als proactieve hulpverlening op de voorgrond: toekenning van verminderd tarief voor openbaar vervoer, automatische toekenning van sociaal tarief gas- en elektriciteit deden hun intrede. Deze ontwikkeling gaat verder. Projecten voor vereenvoudiging en vermindering van de werklast krijgen vorm. Voor de sociale diensten is de digitale omwenteling op kruissnelheid gekomen. Onder druk door federaal asiel- en migratiebeleid De OCMW’s organiseren op vrijwillige basis ca. veertig procent van de opvangplaatsen voor asielzoekers in lokale opvanginitiatieven (LOI). Het succes van de LOI steunt op de vaststelling dat deze vorm van hulpverlening aan asielzoekers beter is dan het toekennen van financiële steun. Voor LOI-bewoners die een verblijfsrecht verwerven en het LOI kunnen verlaten, zoeken de OCMW’s huisvesting zodat de opvangplaats vrij komt. Een moeilijke opdracht: sommige verhuurders staan weigerachtig tegenover OCMW-cliënten en vreemdelingen. De vraag naar betaalbare geschikte huurwoningen overstijgt bovendien het aanbod met hoge huurprijzen tot gevolg. De OCMW’s en de VVSG pleiten daarom al jaren voor de oprichting van een huurwaarborgfonds voor alle huurders. Asielzoekers waarvoor er geen plaats is in de overvolle opvangstructuren, kunnen aankloppen bij het OCMW voor de toekenning van financiële steun. Eind 2010 stond de teller op 7.723! Het toekennen van financiële steun heeft een aanzuigeffect en door het stijgend aantal asielaanvragen wordt de opvangcrisis alleen maar groter. Daarom besliste de federale overheid eind 2010 terecht om de asielinstanties meer middelen te geven: asielprocedures kunnen nu sneller behandeld worden, in bijkomende opvangplaatsen wordt voorzien, en de Dienst Vreemdelingenzaken krijgt versterking. De aanvraag tot medische regularisatie die vaak volgt na het afwijzen van de asielaanvraag, moet ook sneller behandeld kunnen worden. Naast de crisis in de opvang krijgen de OCMW’s te maken met een stijging van het aantal cliënten van vreemde herkomst (gezinshereniging, regularisatie, verblijfsaanvragen door EU-burgers en hun familieleden). De OCMW’s willen al hun cliënten kunnen
begeleiden naar (betere) huisvesting, gepaste opleiding, tewerkstelling e.d. zodat het recht op een menswaardig bestaan voor iedereen gewaarborgd kan worden. Het aanbod lijkt echter te krimpen. Wanneer maakt de federale overheid voldoende middelen vrij? Ongelijkheid in gezondheid: bouwen aan een lokale aanpak Lokale besturen en vooral OCMW’s krijgen dagelijks te maken met de groeiende gezondheidskloof tussen de sociale groepen. Om deze kloof te bestrijden zijn een intersectorale aanpak en samenwerking een absolute noodzaak. De Koning Boudewijnstichting die het thema van de sociale ongelijkheid in gezondheid op de politieke agenda zette, trok daarom bewust de kaart van de lokale besturen. In opdracht van de KBS organiseerde de VVSG het voorbije jaar vijf ontmoetingsdagen met goede praktijken met een integrale benadering via lokaal sociaal beleid, buurtgerichte werking, geestelijke gezondheid en gezondheidsbevordering. Ook kwam de SONGSCAN aan bod, een nieuw instrument dat lokale besturen en organisaties gerichter helpt om projecten rond de sociale ongelijkheid in de gezondheid op te zetten. De KBS kreeg zo een zeer goede respons op hun gelijknamige projectoproep. Jammer genoeg kon de stichting ze niet allemaal financieel ondersteunen. Etnisch-culturele diversiteit – samenleven in diversiteit en toegankelijkheid De Vlaamse overheid subsidieerde de VVSG in 2010 voor het project etnisch-culturele diversiteit. Met het project wil de VVSG lokale besturen aanmoedigen en ondersteunen om een beleid te voeren rond etnisch-culturele minderheden. Op de Trefdag, de Ronde van Vlaanderen, op werkbezoeken kwam dit thema uitdrukkelijk aan bod. Ook het specifieke thema ‘samenleven in diversiteit’ kwam dit jaar uit de verf. Zo bundelde de VVSG onder meer ook interessante praktijken uit binnen- en buitenland in verband met de publieke ruimte in een e-publicatie. Ook het thema ‘toegankelijkheid van de dienstverlening’ stond op de agenda en vormde een onderdeel van het bredere VVSG-programma (Charter voor een toegankelijke dienstverlening en de Toegankelijkheidsscan). Ook de taalwetgeving kwam met vorming en in samenwerking met het Steunpunt Taalwetwijzer aan bod. Tot slot: de VVSG behartigde de belangen van de lokale besturen bij het overleg rond het nieuwe Integratiedecreet. De Vlaamse overheid nam de opmerkingen ter harte en besliste om de bepalingen voor de integratiediensten niet mee te nemen in het eerste uitvoeringsbesluit. www.vvsg.be > sociaal beleid voor het federaal memorandum (13 juni 2010): www.vvsg.be > vvsg > VVSG & federaal beleid
OCMW Londerzeel. Een vrijwilliger doet een huisbezoek.
sociaal beleid – 7
Initiatief Buitenschoolse Opvang ’t Kadeeken in Ninove
8 – welzijnsvoorzieningen
welzijnsvoorzieningen Naar een decreet voorschoolse kinderopvang De Vlaamse Regering wil een kaderdecreet voor de voorschoolse kinderopvang. Streefdatum van inwerkingtreding is 1 januari 2012. 2010 was daarom een overlegjaar. Zo werd binnen het Platform Vernieuwing het inhoudelijke overleg gestart over het lokaal loket kinderopvang. Ook begon Kind en Gezin met het opzetten van budgettaire simulaties voor het subsidieluik van het decreet en werkte het Centrum voor Sociaal Beleid van de Universiteit Antwerpen het planningsinstrument voorschoolse kinderopvang uit. Dit instrument is een wetenschappelijk onderbouwd hulpmiddel dat de behoefte aan kinderopvang moet operationaliseren. De VVSG formuleerde zijn standpunt over het lokaal loket, de rol van het lokaal bestuur en over een voldoende en betaalbaar aanbod kinderopvang. De Vlaamse overheid wil in het verlengde van het decreet zich engageren om tegen 2020 in een aanbod te voorzien voor alle kinderen met een behoefte aan kinderopvang. De VVSG vraagt dat de middelen van de Vlaamse overheid op niveau van een gemeente toegewezen worden zodat er in alle Vlaamse steden en gemeenten een behoeftedekkend aanbod voorschoolse kinderopvang kan gerealiseerd worden. De VVSG kan onmogelijk aanvaarden dat de lokale besturen beheerder worden van de wachtlijsten en dat de Vlaamse overheid in kader van de programmatie en inzet van middelen voor uitbouw van een voldoende aanbod geen rekening houdt met de door lokale besturen verzamelde informatie en lokale beleidsplannen. De reorganisatie van de voorschoolse kinderopvang en de vertaling in een decreet moeten voor de VVSG bovendien zorgen voor minder regelgeving en vooral minder gedetailleerde regelgeving. Het decreet en de verschillende uitvoeringsbesluiten moeten vertrekken vanuit een sfeer van vertrouwen in de organiserende besturen van kinderopvangvoorzieningen en niet vanuit een wantrouwen. Begeleiding onthaalouders De diensten voor onthaalouders georganiseerd door lokale besturen zijn verenigd in het samenwerkingsverband vzw VVSG-DVO. De bundeling van de middelen werkvermindering van de diensten georganiseerd door lokale besturen bracht een dergelijke schaalgrootte tot stand. Zo kon er een provinciale werking ter ondersteuning van de diensten ontstaan. De ondersteuning die de medewerkers van het samenwerkingsverband vzw VVSG-DVO bieden is zeer divers. Omdat het begeleiden van onthaalouders een van de kerntaken is van een dienst or-
ganiseerde het samenwerkingsverband vzw VVSG-DVO en de vzw DIVOPRA op 22 oktober de studiedag ‘Begeleiden van onthaalouders’. Tijdens deze studiedag kwam de rol van dienstverantwoordelijke bij het coachen en begeleiden van onthaalouders aan bod. Het samenwerkingsverband ontwikkelde ook een systeem ter evaluatie van onthaalouders gebaseerd op het competentieprofiel van onthaalouders. Ook dit evaluatiesysteem werd op de studiedag voorgesteld. Per competentie worden op basis van duidelijke gedragscriteria de vaardigheden van de onthaalouder aangeduid met een 5-puntenschaal. Er worden 12 competenties en bijbehorende vaardigheden uitgewerkt. Op de studiedag werden bovendien enkele bespreekfiches voorgesteld. Bespreekfiches zijn thematische, beknopte dossiers die een dienst kan gebruiken om een bepaald probleem, vraag of thema te bespreken met een onthaalouder. Bespreekfiches kunnen gebruikt worden tijdens een huisbezoek, maar ook op vormingsavonden. In 2010 kwamen bespreekfiches over voeding, evacuatie, en andere tot stand.
en wenselijkheid voor de voorzieningen. Er is wel wat creativiteit nodig om het concept in de realiteit om te zetten.
Gesprekken uitvoering assistentiewoningen van start Het woonzorgdecreet introduceert een nieuwe voorziening ter vervanging van de serviceflats: de assistentiewoningen. Heel kort samengevat moet een assistentiewoning het wooncomfort van een serviceflat garanderen, maar dan wel met zorggarantie. Minister Jo Vandeurzen is van plan om deze beleidsperiode de assistentiewoningen ook in uitvoering te laten gaan. Begin maart werden de allereerste ideeën afgetoetst bij de vertegenwoordigers van de ouderen- en de thuiszorgvoorzieningen. Bij die eerste gesprekken blijkt dadelijk dat de concretisering van het concept niet eenvoudig is, zeker gezien de beperkte budgettaire marges die Vlaanderen zichzelf oplegt. De VVSG steunt het concept en wil constructief meedenken aan de uitvoeringsbesluiten. Die moeten aansluiten bij de behoeften van de bewoners, maar ook realiseerbaar zijn. De haal- en betaalbaarheid van het concept is een interessante denkoefening. De resultaten van de eerste poging zijn nuttig, maar betekenen volgens de VVSG onvoldoende vooruitgang ten opzichte van de goed functionerende bestaande serviceflats. De VVSG stelt daarom voor om het wetgevend werk even te temporiseren en de goed functionerende serviceflats de kans te geven het concept assistentiewoningen in een proefomgeving te concretiseren. De VVSG wil daarbij twee elementen in rekening brengen: de meerwaarde voor de gebruiker én de haalbaarheid
Invulling aanvullende thuiszorg en logistieke hulp onduidelijk In hoeverre vallen de openbare poets- en klusjesdiensten onder de aanvullende thuiszorg en logistieke hulp van het woonzorgdecreet? Deze vraag stelden de OCMW ’s zich in 2010. De VVSG legde deze vraag op tafel bij de Vlaamse overheid. Dat het geen eenvoudige vraag betreft, blijkt ook uit het uitblijven van een antwoord in 2010. De VVSG nam alvast een standpunt in. De OCMW-poetsdiensten worden vandaag slechts voor een beperkt aantal medewerkers gesubsidieerd via de lokale diensteneconomie en de middelen voor jobcreatie. Deze vte kunnen onder de aanvullende thuiszorg of diensten logsitieke hulp vallen, vindt de VVSG. Wat het andere personeel betreft, moeten de lokale besturen zelf kunnen kiezen in hoeverre ze onder de aanvullende thuiszorg of diensten logistieke hulp vallen. Concreet kan dit vorm krijgen als een apart activiteitencentrum in de OCMW-boekhouding. Ook hebben vele OCMW ’s hun poetsdienst omgeschakeld naar dienstencheque-onderneming. Ook deze poetsdiensten moeten mee in het woonzorgdecreet kunnen stappen, vindt de VVSG. En dit voor zover ze dezelfde kwaliteitsvolle dienstverlening aanbieden als erkende diensten en de bepalingen van het woonzorgdecreet volgen. Hopelijk brengt 2011 meer duidelijkheid.
Nieuwe bijdrageschalen gezinszorg, poets- en klusjeshulp en aanvullende steun Vanaf 2013 zal de Vlaamse overheid nieuwe bijdrageschalen instellen voor gezinszorg, aanvullende thuiszorg en diensten logistieke hulp. Vandaag is er uitsluitend een Vlaamse bijdrageregeling voor de gezinszorg van toepassing. OCMW’s kunnen nog tot eind 2012 eigen bijdrageschalen hanteren voor poetsen klusjeshulp onder het woonzorgdecreet. De VVSG uitte in haar standpunt haar bezorgdheid over de betaalbaarheid en toegankelijkheid van de zorg voor de meest kwetsbaren in onze samenleving. Dit is ook een taak van de Vlaamse overheid, vindt de VVSG. Op vraag van de VVSG bevestigde minister Jo Vandeurzen dat de nieuwe bijdrageregelingen voor gezinszorg, aanvullende thuiszorg en diensten logistieke hulp niet mogen leiden tot meer aanvragen voor aanvullende steun.
www.vvsg.be > welzijnsvoorzieningen
welzijnsvoorzieningen – 9
vrijetijdsbeleid Vrijetijdsbeleid in het Europees Jaar van de Armoede De VVSG greep het Europees jaar van de Armoede 2010 aan om nog meer in te zetten op het transversale thema van de armoedebestrijding. Dat leverde vruchtbare samenwerking op met Demos en de initiatieven met betrekking tot het Participatiedecreet. De vereniging volgde de ontwikkelingen rond Lokale netwerken Vrijetijdsparticipatie op de voet en de interne samenwerking tussen sociaal beleid en vrijetijdsbeleid werd verdiept. Zowel inzake cultuur-, sport- als jeugdbeleid ging veel aandacht naar goede praktijken in de eigen digitale publicaties en het magazine Lokaal. Clik werd CADANS Het team vrijetijdsbeleid evalueerde in de eerste maanden van het jaar het eigen e-zine Clik. Met de komst van de nieuwe huisstijl was dit toe aan een verfrissende format. De lente werd dan ook ingezet met een heel nieuw geluid toen CADANS het daglicht zag. CADANS staat voor een stevige portie beleidsberichten waar mandatarissen met een bevoegdheid in het brede veld van het vrijetijdsbeleid wat aan hebben. In een tweede luik is er aandacht voor wat er leeft op het terrein: goede praktijkvoorbeelden, relevante publicaties, nieuwe en vooral innovatieve ontwikkelingen. Een zeer accurate agenda maakt geïnteresseerden wegwijs in het rijke aanbod aan opleiding en vorming, congressen, studiedagen en presentaties. CADANS zoomt vooral in op cultuur, erfgoed, jeugd en sport. Het thema toerisme krijgt na het wegvallen van de betrokken medewerker slechts bescheiden aandacht. Bevraging lokale sportfunctionarissen Om een zicht te krijgen op de lokale behoeften aan sportinfrastructuur en het reilen en zeilen van het Vlaams Sportinfrastructuurfonds ondersteunde de VVSG een bevraging van Vlaams sportminister Philippe Muyters zowel in de technische opmaak als in de verwerking van de gegevens. De enquête peilde onder meer naar de realisaties of plannen voor lokale sportinfrastructuur en naar de werking van het Vlaams Sportinfrastructuurplan. De bevraging klokte af met een respons van maar liefst 208 sportfunctionarissen (73 % van de gemeenten) . Aandacht voor het lokale jeugdbeleid De VVSG bleef heel wat aandacht besteden aan het lokale jeugdbeleid en aspecten die hier impact op hebben. Zo volgde de vereniging de ontwikkelingen op rond de billijke vergoeding, een deelaspect waar elke organisator op lokaal niveau mee te maken krijgt. Ook het stimuleren van een kwalitatief lokaal fuifbeleid
10 – vrijetijdsbeleid
kreeg de volle aandacht waarbij thema’s zoals ordehandhaving en alcohol- en drugpreventie aan bod kwamen. Het Handboek Lokaal Jeugdbeleid kreeg er twee afleveringen bij. Zo bracht het boek met een beschrijvende inventaris van lokale beleidsplannen een overzicht van de veelheid en dus ook van de spreekwoordelijke planlast. Erfgoedbeleid intergemeentelijk De goede intergemeentelijke werking met culturele erfgoedconvenanten moedigde de Vlaamse overheid aan om verder te gaan op de ingeslagen weg. Tongeren en Sint-Truiden hadden beide een convenant maar werden gevraagd om een intergemeentelijke samenwerking voor cultureel erfgoedbeleid vorm te geven in Haspengouw. Hasselt, Leuven, Kortrijk en Mechelen gingen aan de slag met eenzelfde verzoek maar ook aan Kempens Karakter wordt gevraagd de intergemeentelijke samenwerking te verruimen. De VVSG ondersteunde de erfgoedcellen in het omschakelingsproces en bemiddelde actief tussen de lokale besturen en de Vlaamse overheid om de praktijkvragen op te oplossen die zich daarbij stellen. Samen met Locus levert de VVSG de input voor een ‘draaiboek voor intergemeentelijke samenwerking in erfgoed.’ Het succes van de intergemeentelijke werking in cultureel erfgoed blijkt ook een inspiratiebron op weg naar een nieuw decreet onroerend erfgoed. Vrijetijdsbeleid en verzelfstandiging De impact van het gemeentedecreet op de verzelfstandiging van gemeentelijke sportinstellingen en cultuurhuizen blijft vragen om toelichting, duiding en belangenbehartiging. Samen met de sectorale steunpunten en belangenbehartigers blijft de VVSG de trekker van deze stille (r)evolutie. De dwarsverbinding en samenwerking tussen de algemene insteek ‘werking en organisatie’ en de sector ‘vrijetijdsbeleid’ zijn een meerwaarde voor alle betrokkenen die zich vertaalt in de informatie en dienstverlening aan lokale besturen. Flankerend onderwijs: de regierol Drie thema’s beheersten de werking anno 2010: dé regierol, het thema armoede-kostenbeheersing-kansenpassen en de brede stimulerende leeromgeving. Neventhema’s waren de sociale en andere voordelen en de precaire onderwijssituatie van de Roma. Zijn de Vlaamse steden en gemeenten in staat om een regierol op te nemen in het flankerend onderwijsbeleid? De nota ‘Gemeentelijke regie in het flankerend onderwijsbeleid. Lokale daadkracht mobiliseren rond onderwijs’ (september 2010) licht toe welke synergie met het Vlaams beleid wen-
selijk is. ‘Lokale bestuurskracht’ bleek plots reëel met het paniekverhaal rond onderwijscapaciteit. Krachtig lokaal beleid vraagt echter nog steeds om accurate data over onderwijs, geboortes, migratie, activiteitsgraad, armoede. Als jaarthema kreeg ook armoede aandacht met een reeks vormingsactiviteiten, de trefdag en werkbezoeken. De VVSG nam deel aan het Roma-overleg. Ook het thema ‘Brede school’ kreeg de spots met een werkbezoek (Lededeberg) en een fiks hoofdstuk in het praktijkboek Lerende gemeente. Naast publicaties – memorandum, analyse regeerakkoord en beleidsnota, voordelen-advies en een lang artikel in het onderwijsvakblad Impuls – organiseerde de VVSG ook vorming voor secretarissen, een seminar samen met UAMS, een presentatie voor Onderwijsraad Hasselt en voor mandatarissen in Vilvoorde en Moorslede. Het e-zine Ad valvas groeide fors. De onderwijsdeelsite bleek handig didactisch materiaal voor HoGent. En Sint-Truiden en Lier slaagden voor hun ‘inspectie’! Ook nog In het voorjaar werd de VVSG meermaals uitgenodigd voor bilateraal overleg met het bevoegde departement ter voorbereiding van een nieuw decretaal kader voor onroerend erfgoed. In de hoorzitting op 8 december in het Vlaams parlement was de VVSG een van de gastsprekers. Op de Trefdag in mei organiseerde de VVSG voor cultuur, erfgoed, jeugd, sport en participatie-initiatieven enkele succesvolle werkbezoeken en praktijktafels; het bibliotheekbeleid krijgt aandacht in een trefwinkel. In het licht van de nieuwe erfgoedconvenant voor de regio Haspengouw zette de VVSG de do’s and dont’s voor intergemeentelijke samenwerking in cultureel erfgoed op een rij. De VVSG werkt mee aan de voorbereiding van het eerste Vlaamse Cultuurforum dat plaatsvond op 7 juni in Gent. In het kader van een Europees onderzoek over ‘kunst in de publieke ruimte’ wordt de VVSG geïnterviewd. In de context van het intersectoraal overleg cultuur onderzoekt de VVSG de mogelijkheden van een één-loket-systeem voor de betaling van de billijke vergoeding. De VVSG leidt in Kortrijk een workshop voor de centrumsteden over de financiering van de lokale participatienetwerken, gesubsidieerd door het Participatiedecreet (art.22). Via actieve vertegenwoordiging van de lokale besturen in de stuurgroep Open MonumentenDag, de raad van bestuur van het steunpunt Locus, de reflectiegroep lokaal Jeugdbeleid, het Platform Sport-voor-allen het onderhoudt de VVSG actief haar netwerk ten behoeve van het lokaal cultuur, jeugd en sportbeleid. www.vvsg.be > vrijetijdsbeleid www.vvsg.be > onderwijs
Bibliotheek van Genk
vrijetijdsbeleid – 11
Parkonderhoud in Lubbeek (IGO Leuven)
12 – economie & werk
economie & werk Diverscity: samenwerking tussen de VVSG en de drie overheidsvakbonden In 2010 sloten de sociale partners van de sector lokale besturen voor de vierde keer een sectorconvenant af met de Vlaamse Regering. In dit convenant engageren de sociale partners zich om verder in te zetten op een duurzaam arbeidsmarkt- en personeelsbeleid binnen de lokale besturen. De keuze voor de prioriteiten, vooropgesteld in het convenant, werd ingegeven door een gezamenlijk ontwikkelde sectorvisie. Onder de nieuwe naam Diverscity en met de nieuwe website www.diverscity.be werken drie sectorconsulenten acties uit gericht op een betere aansluiting onderwijs - arbeidsmarkt, een divers personeelsbeleid en levenslang leren. Het sectorconvenant biedt de mogelijkheid om te werken aan een geïntegreerd beleid gericht op diversiteit (arbeidshandicap, leeftijd, allochtonen), verzuim, onthaal, tevredenheid, competenties, stage en leerwerk. Zo bood Diverscity in samenwerking met de centra voor Basiseducatie een opleidingsaanbod aan voor ploegbazen en medewerkers op niveau E & D. Samen met WIVO kwam binnen zes lokale besturen ook een project rond loopbaanoriëntering tot stand. Daarnaast organiseerde Diverscity een lerend netwerk rond het thema arbeidshandicap met een afsluitende studiedag in het Vlaams parlement. Dit initiatief kwam tot stand in samenwerking met de gespecialiseerde dienst voor trajectbepaling en –begeleiding van personen met een arbeidshandicap (GTB). WERK en SOCIALE ECONOMIE Financiële dreiging voor PWA’s Vooreerst waren er de besparingsmaatregelen van minister Joël Milquet, ingeschreven in de Programmawet van 23 december 2009 om op deze manier de PWA-reserves af te romen. Zowel de klassieke PWA’s – 4 miljoen euro – als de PWA’s met een dienstenchequeonderneming – 55,2 miljoen euro – werden zwaar belaagd. De verontwaardiging was zo groot dat juridische stappen niet konden uitblijven. De VVSG besliste daarom het Vlaams Platform PWA/PWA-DCO te ondersteunen. Eind mei werden dan ook twee verzoekschriften ingediend bij het Grondwettelijk Hof met als doel die besparingsmaatregelen te vernietigen. Begin april daagde er heel even een lichtpuntje. Het Vlaams Platform PWA/PWA-DCO kreeg vanuit het kabinet van minister Milquet de vraag om enkele inhoudelijke aanbevelingen te formuleren in het kader van een mogelijke PWA-hervorming. Het Vlaams Platform PWA/PWA-DCO was blij verrast met deze uitnodiging en voelde zich ook een beetje erkend als stem van de sector. Maar lang duurde de vreugde niet.
De stekker werd immers uit de regering getrokken en we kregen nieuwe verkiezingen. Vanuit het kabinet Milquet kregen we de boodschap dat de geplande discussie inzake de hervorming van het PWA gestaakt werd. Ook de beslissing om de PWA-reserves af te romen, was niet uitgevoerd en zou allicht doorgeschoven worden naar de volgende regering. Maar die volgende regering kwam er niet en gaandeweg roerde de regering in lopende zaken zich weer meer. Eind september lanceerde de FOD Financiën, onder impuls van minister Didier Reynders, een grootschalige controleactie bij alle vzw’s PWA met een dienstenchequeonderneming. Het doel was duidelijk: een onderwerping aan de minder voordelige vennootschapsbelasting. Het Vlaams Platform PWA/PWA-DCO reageerde meteen heftig zowel bij minister Milquet als bij minister Reynders. Onder impuls van minister Milquet kwam op de ministerraad van 8 oktober een overeenkomst tot stand en werden de lopende procedures opgeschort. Tot nader order blijven de vzw’s PWA onderworpen aan de rechtspersonenbelasting. Maar nog steeds wacht het Vlaams Platform PWA/PWA-DCO, samen met alle PWA’s, op de beloofde omzendbrief die de voorwaarden zal vastleggen waaraan een PWA moet voldoen om enkel aan de rechtspersonenbelasting onderworpen te zijn. Hervormingen sociale economie en lokale diensteneconomie Sinds enkele jaren is het decreet lokale diensteneconomie in werking. De VVSG evalueerde dit decreet. De volgende jaren zet men vanuit het beleidsdomein sociale economie zeer sterk in op de hervorming van de sector. Zo startten de voorbereidingen voor de vereenvoudiging van de sociale economie tot twee pijlers: maatwerkbedrijven en lokale diensteneconomie. Ook kwam er een hertekening van de ondersteuningstructuur voor de sociale economie. De VVSG volgde deze ontwikkeling op vanuit werkgroepen met vertegenwoordigers van centrumsteden en niet-centrumsteden. De uitklaring van de regierol in de sociale economie voor de lokale besturen was hierbij een belangrijk aandachtspunt. Naast de verankering van deze regierol in een decreet, zette de VVSG ook in op het versterken, ondersteunen en informeren van lokale besturen op vlak van visieontwikkeling en beleidsplanning. De VVSG nam ook de aansturing van het lerend netwerk van de projectontwikkelaars voor de niet-centrumsteden op zich. De vereniging volgt de hervormingen in de sector op de voet op en benadrukt hierbij de belangrijke rol van de lokale besturen als regisseur, als klant en vooral als belangrijke investeerder binnen de sector van de sociale economie.
Aanpassing KB 500 euro: sterker activeren van leeflooncliënten Sinds 2004 is er een KB in voege dat de samenwerking tussen de arbeidsbemiddelingsdiensten - de VDAB en de OCMW’s - moet stimuleren in het activeren van leeflooncliënten. In Vlaanderen werd deze maatregel amper gebruikt. Daarom ijverde de VVSG om het zogenaamde KB 500 euro aan te passen. De federale staatssecretaris voor Maatschappelijk Integratie gaf hier gehoor aan en werkte een nieuw ontwerp KB uit. Door de val van de federale regering is dat echter nooit gepubliceerd. ECONOMIE Een groeiend gemeentelijk ondernemersbewustzijn De rol van de dienst economie bij de lokale besturen is doorheen de jaren geëvolueerd en van groter belang geworden. Vroeger was deze rol veeleer beperkt tot een schepenmandaat lokale economie. Vandaag wordt dit beleidsthema meestal administratief verankerd ofwel in een KMO-loket ofwel in een dienst economie. De VVSG heeft hiervoor een ondersteunings- en begeleidingspakket op maat aangeboden voor twintig steden en gemeenten. Deze ondersteuning is bij velen een extra hefboom geweest om een dienst economie of een loket voor ondernemers te realiseren. Door de oprichting van deze dienst trachten heel wat gemeenten in te spelen op een groeiend gemeentelijk ondernemersbewustzijn. De VVSG heeft vanuit deze begeleiding en ondersteuning en via ervaringsuitwisseling een praktische leidraad ontworpen voor de dienst economie en de dienstverlening aan ondernemers. Een vervolgtraject wordt volop voorbereid met als voornaamste doelstelling de verbreding van een kwaliteitsvolle en geïntegreerde dienstverlening voor ondernemers. Gemeenten erkend als belangrijke speler in nieuw Vlaams winkelbeleid Op 23 juli 2010 keurde de Vlaamse regering de startnota ‘winkelen in Vlaanderen’ goed. Deze nota bevestigt de cruciale rol van steden en gemeenten bij het voeren van een winkelbeleid. Bij de voorbereiding en de verdere ontwikkeling van dit beleid gaf de VVSG de opmerkingen van haar leden door langs bilaterale contacten, de overlegtafel economie en een hoorzitting in de Vlaamse commissie economie. Belangrijke aspecten zijn: een globale aanpak (kernversterkend beleid én beleid in de periferie), een geïntegreerde aanpak (economie en ruimtelijke ordening maar ook mobiliteit) en het bewaren van het subsidiariteitsprincipe. De VVSG werkte ook mee aan het stakeholdersplatform waar de ondersteunende maatregelen worden besproken. Op het einde van 2010 werd een EFRO-oproep gelanceerd, specifiek voor gemeenten, in verband met gevelrenovatie en interieurverfraaiing. www.vvsg.be > economie en werk
economie & werk – 13
omgeving Netheidscharter voor zwerfvuil Hondenpoep en zwerfvuil staan in de top tien van ergernissen bij vele burgers. Voor overheden is tevredenheid over openbare netheid een belangrijk aandachtspunt. De producenten van verpakkingen, verenigd in FOST Plus, worden in hun erkenning verplicht extra financiële middelen vrij te maken voor de problemen die hun producten veroorzaken als ze in het milieu belanden. De helft van het zwerfvuil bestaat uit verpakkingen. De VVSG lanceert het voorstel om de lokale besturen structureel te ondersteunen in hun aanpak van het zwerfvuilprobleem. Zo kwam er een netheidsnetwerk tot stand: in 2011 werft de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (Ovam) hiervoor twee mensen aan. Papier en karton vaker inzamelen In nauw overleg met de VVSG onderzoekt de Ovam enkele alternatieve inzamelwijzen voor de inzameling van papier en karton aan huis. Het klassieke scenario is een vierwekelijkse inzameling, waarbij mensen het papier bij elkaar binden met natuurtouw of verzamelen in een kartonnen doos vooraleer ze het buiten zetten. Mogelijke alternatieven zijn vaker inzamelen (driewekelijks in de plaats van vierwekelijks) of het gebruik van een container voor papier en karton invoeren. Hoofdmotieven om eventuele veranderingen door te voeren, zijn het verbeteren van het werkcomfort van de ophalers en de dienstverlening aan de burgers. Bovendien zou het mooi meegenomen zijn als hierdoor nog meer papier en karton een weg vindt naar recyclage. Afvalbatterijen: vergoeding voor gebruik containerpark Bebat maakt niet langer gratis gebruik van de containerparken voor de inzameling van afvalbatterijen en zaklampen nadat 75 gemeentebesturen en intercommunales, op aansturen van de VVSG, vroegen om de wettelijk voorziene vergoeding op te nemen in de nieuwe milieubeleidsovereenkomst voor die afvalstromen. Versnelling van investeringsprojecten Ook lokale bestuurders vinden dat het veel te lang duurt voordat ruimtelijke projecten gerealiseerd kunnen worden. Tussen idee en realisatie ervan zitten vaak vele jaren. In 2010 deed de VVSG voorstellen hoe tijdswinst kan worden geboekt, onder andere via de ‘commissie Berx’ en de ‘commissie Sauwens’, twee commissies die namens de Vlaamse regering en het Vlaams parlement ideeën verzamelden over hoe het allemaal sneller kan gaan. We wezen daarbij onder meer op het feit dat de grootste tijdswinst te boeken is tijdens de informele fase ter voorbereiding van het eigenlijke project. Als
14 – omgeving
projecten gedragen zijn door de omgeving en door de Vlaamse instanties die de vergunning verlenen of hierover advies geven, kan dit een project echt sneller doen gaan. Hopelijk raakt de realisatie van de aanbevelingen van deze commissies nu ook in versnelling. Milieuconvenant 2008-2013 niet tussentijds gewijzigd De minister wenste het convenant voor de tweede helft van de periode te wijzigen. De VVSG pleitte om dit niet te doen en vond het beter tijdig te beginnen met een globale evaluatie om de opvolger van het convenant na 2013 voor te bereiden. De contracttekst laat wijzigingen toe ‘na overleg met de gemeenten’. De Vlaamse overheid vond dat overleg met de VVSG voldoende is en er geen akkoord van alle gemeenten noodzakelijk was. De VVSG wenste niet in de plaats van de gemeenten te treden maar deed zelf wel voorstellen, die de minister niet overnam. Zo pleitte de vereniging ervoor om voor beperkte tekortkomingen de subsidie slechts gedeeltelijk in te houden, terwijl het nu een zwart-witverhaal is van goed- of afkeuren. Watersnood november 2010: grondig analyseren en gericht investeren In november werden tal van gemeenten in Vlaanderen getroffen door zware overstromingen. De VVSG vroeg dat de gemeenten nauw betrokken zouden worden bij de analyse van de problemen. Daardoor kwamen bekken- en deelbekkencoördinatoren persoonlijk langs bij de gemeenten om de problemen te inventariseren. De VVSG vroeg ook de focus te leggen op een grondige analyse van de problemen en op een concrete doorvertaling naar uitvoering op het terrein. Alle gemeentebesturen zijn ook vragende partij voor een vereenvoudiging van procedures. Voor een resultaat op de langere termijn moet verder werk gemaakt worden van het zoveel mogelijk vasthouden van regenwater aan de bron, zowel op privéterrein als op openbaar terrein en van het vrijwaren of creëren van ruimte voor water. InterRio: samenwerking voor belangenbehartiging gemeentelijk rioolbeheer De VVSG onderhandelde over de oprichting van een samenwerkingsverband tussen gemeenten en intergemeentelijke rioolbeheerders om gezamenlijk beleidsvisies te ontwikkelen over gemeentelijk rioolbeheer. Voor de VVSG zijn daarbij een aantal punten belangrijk. Zo zijn duidelijke standpunten vanuit een gemeentelijke visie op het lokaal rioolbeleid nodig. Ook de band van het gemeentelijk rioolbeheer met het gemeentelijk openbaar domein en andere gemeentelijke beleidsdomeinen is belangrijk.
Ook vraagt de VVSG een duidelijke stem voor de gemeenten die zelf hun riolen beheren. De VVSG blijft de ledenvereniging van alle gemeenten, ongeacht de manier waarop die gemeenten hun riolen beheren. InterRio heeft eigen beslissingsorganen waarin ook gemeenten zetelen die zelf riolen beheren. De VVSG, als organisatie zonder commerciële belangen in de sector, organiseert het secretariaat van InterRio. Hierdoor blijft de band tussen InterRio en de VVSG sterk en komt een samenwerking tot stand die voor beide verenigingen voordelen biedt. Nummerplaten en privacy Mede na jarenlang aandringen en aansturen van de VVSG kwam er in 2010 eindelijk een nieuwe procedure voor toegang van gemeenten en autonome gemeentebedrijven (AGB’s) tot de DIV-databank (Directie Inschrijvingen van Voertuigen). Een procedure die zowel voor de DIV als de privacycommissie aan alle wettelijke vereisten voldoet. Ondertussen voldoen zo goed als alle Vlaamse gemeenten die betalend parkeren of een blauwe zone hebben ingevoerd, aan de nieuwe aanvraagvereisten. Eind mei vernietigde het Grondwettelijk Hof de bepalingen in de wet van 22 december 2008 houdende diverse bepalingen waarbij steden en gemeenten en hun concessiehouders en de autonome gemeentebedrijven expliciet gemachtigd worden om de identiteit van de houder van de nummerplaat op te vragen bij de DIV. Het arrest zegt dat het niet de federale, maar de gewestelijke overheid is die dit moet regelen. In ijltempo zorgde de Vlaamse overheid, in nauw overleg met de VVSG, voor de vereiste decretale basis, die begin juli al in het Belgisch Staatsblad verscheen. Energieduurzaam bouwen De VVSG verleende in november zijn steun aan het door de Bond Beter Leefmilieu georganiseerde Ecobouwers Opendeur Special Kantoren. Lokale bestuurders en ambtenaren konden kennismaken met energieduurzame gebouwen zoals het politiekantoor van Schoten, het kinderdagverblijf De Knuffelboom en het havengebouw in Gent en de sporthal in Maldegem. Steunpunt duurzamer overheidsopdrachten opgericht Eind 2011 richtte de VVSG een Steunpunt voor duurzamer lokale overheidsopdrachten op. Duurzaam betekent hierbij: ecologisch verantwoord, sociaal bekommerd en met oog voor kostenefficiëntie en het mee de weg banen voor een zich vernieuwende, groenere economie. Het Steunpunt brengt kennis en praktijkervaring bijeen, stimuleert onderlinge uitwisseling en verspreidt informatie. De nieuwe digitale nieuwsbrief Aanbesteed houdt geïnteresseerden op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen over overheidsopdrachten in het algemeen. www.vvsg.be > omgeving
Huisvuilophaling in Oud-Turnhout (IOK)
omgeving – 15
Brandpreventieadviseur in Zwevegem
16 – veiligheid
veiligheid Gezamenlijke VVSG-actie tegen Copernicuspremie lokale politie Op het einde van 2010 investeerde de VVSG veel tijd en energie in het dossier van de Copernicuspremie. De VVSG nam een initiatief in verband met de hiermee verbonden dagvaardingen. De beslissing was een gezamenlijke actie te coördineren waarbij de zones een beroep kunnen doen op gezamenlijke advocaten. Deze coördinatie zorgt voor een gemeenschappelijk standpunt, de nodige deskundigheid en koppelt bovendien een grote efficiëntie aan kostendeling. 112 politiezones beslisten om toe te treden tot de gezamenlijke actie. De afgelopen maanden organiseerde de VVSG hiervoor infovergaderingen met de betrokken zones en de advocaten over de verschillende gerechtelijke procedures die er momenteel lopen. Vanuit budgettair oogpunt is dit dossier heel belangrijk want de meerkost voor Vlaamse politiezones kan oplopen tot 134 miljoen euro (263 miljoen in totaal voor alle politiezones) volgens berekeningen van het kabinet Binnenlandse Zaken. De VVSG blijft dit dossier prioritair opvolgen in 2011 en blijft de belangen van de politiezones verdedigen. Daarnaast blijft de VVSG ervoor ijveren dat de aanpassingen aan het politiestatuut steeds gepaard moeten gaan met een financieel effectenrapport. Het kan niet langer dat er op federaal niveau beslissingen worden genomen maar dat de factuur wordt doorgeschoven naar de lokale politiezones. 46 Vlaamse politiezones krijgen bijkomende federale toelage Toch waren er ook positieve zaken voor de financiën van de politiezones. In 2003 stapten 34 Vlaamse politiezones met de steun van de VVSG naar de Raad van State omdat ze zich ongelijk behandeld voelden in het kader van de bijkomende federale toelage. In 2009 hebben deze zones gelijk gekregen van de Raad van State. De ministerraad besliste in 2010 om die correctie niet alleen door te voeren bij de 34 zones die naar de Raad van State zijn gestapt maar uit te breiden naar alle zones die toen geen dossier hadden ingediend. De 46 Vlaamse zones hebben in 2010 samen daarvoor een bijkomende federale toelage van 2,8 miljoen euro ontvangen. De zones hebben echter nog geen correcties ontvangen voor de periode 2002-2009. De VVSG blijft er bij de federale regering op aandringen dat de correcties naar aanleiding van de arresten van de Raad van State worden uitgevoerd voor de 46 politiezones in 2011. Bestuurlijke sanctionering actueler dan ooit De VVSG formuleerde haar opmerkingen bij de wet op de gemeentelijke administratieve sancties. De minister van Binnenlandse Za-
ken wenste nog voor de zomer van 2010 een evaluatie van deze wet te maken. Dat was de uitgelezen kans om een aantal knelpunten opnieuw op tafel te leggen. In de eerste plaats is een versterking nodig van alle vormen van intergemeentelijke samenwerking zowel voor de vaststelling (bv. afvalintercommunales) als voor de sanctionering. Daarnaast waren er de initiatieven om een ontwerp van koninklijk besluit tot invoering van een verbodsbord op quads in de verkeerswetgeving onder te brengen en pleitte de VVSG voor een verlaging van de leeftijdsgrens voor het opleggen van administratieve geldboetes voor minderjarigen vanaf 14 jaar. Ondertussen verschijnen er ook steeds meer aanbevelingen over de gemeentelijke administratieve sancties. De collegagroep van de sanctionerende ambtenaren (GAS) had op VVSG-initiatief een overleg met de VVM – De Lijn in verband met de bestuurlijke geldboetes op trams en bussen. Ook kreeg de VVSG toelichting bij een (ontwerp van) aanbeveling van de Commissie ter Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer (CBPL) over de verenigbaarheid van de Privacywet met de GAS-wet. Verder gaf de VVSG advies bij een aantal wetsvoorstellen tot invoering van een plaatsverbod, parkeren op gehandicaptenparkeerplaatsen en aanpassing van de GAS-wet. Digitaal cameratoezicht op straat zet zich door De VVSG bracht 150 adviezen uit over de toepassing van (semi)publiek cameratoezicht. Vooral de deadline voor de regularisatie van bestaande netwerken met de wet van 2007 leidde tot heel wat vragen die in 2011 samen met een knelpuntennota zijn verwerkt in een publicatie over publiek cameratoezicht. Een belangrijk knelpunt blijft het juridische statuut van de automatische nummerplaatlezers (ANPR-camera’s) die vaststellingen kunnen doen van gestolen of onverzekerde voertuigen. Momenteel maken hier veertig Vlaamse gemeenten gebruik van, in samenwerking met hun politiediensten. Deze camera’s vallen volgens de minister onder de camerawet van 2007 en kunnen alleen op vaste locaties gebruikt worden en niet op rondrijdende voertuigen. De VVSG pleit samen met de Vaste Commissie van de Lokale Politie voor een oplossing. Nieuwe collegagroepen noodplanning en preventieambtenaren Op vraag van de preventieambtenaren richtte de VVSG het netwerk Vlaamse preventieambtenaren op. Dit netwerk fungeert als collega-groep voor alle preventieambtenaren. Ervaringsuitwisseling en belangenbehartiging zijn de kerntaken van dit netwerk.
De VVSG richtte ook een collegagroep Noodplanning op. De ambtenaren moeten hun lokale besturen voorbereiden op mogelijke calamiteiten. De groep biedt de gelegenheid ervaringen, ideeën of problemen uit te wisselen. Veiligheids- en preventieplannen en subsidies voor gemeenschapswachten De vierjarige strategische veiligheids- en preventieplannen liepen af eind 2010. In het begin van het jaar 2010 stelden we de FOD Binnenlandse zaken voor deze plannen te verbeteren. Met de val van de federale regering in april 2010 bleek de voortzetting plannen eerst niet te worden beschouwd als lopende zaken. De VVSG kaartte dit prangend probleem aan bij de premier en de minister van Binnenlandse Zaken: honderden preventiemedewerkers dreigden hun werk te verliezen. Er kwam een tijdelijke verlenging van deze plannen per zes maanden. De vereniging bleef ijveren voor de voortzetting van deze plannen en stelde voor deze plannen te laten aansluiten op een zesjarige termijn van de gemeentelijke beleidsperiode. Ook wees de VVSG de federale overheid op het belang van een blijvende financiering van de verschillende contingenten van gemeenschapswachten. Brandweerhervorming – start operationele prezones De VVSG volgde het dossier van de brandweerhervorming nauw op in nauw contact met de minister(s), de kabinetten en de administratie BiZa. De vereniging verleent haar medewerking aan de voorbereiding voor de uitbouw van een zonale brandweer. Voorwaarde is wel dat de hervorming op maat van de lokale besturen plaatsvindt en de federale overheid de extra kosten draagt van de hervorming en dus ook de financiering van het nieuwe statuut. Ook vraagt de VVSG aandacht voor de vele brandweervrijwilligers. In 2010 gingen de operationele prezones van start. Deze zones dienen om de samenwerking tussen de bestaande korpsen te versterken, én zijn een stap naar de definitieve hulpverleningszones. De VVSG communiceerde de pijnpunten waarmee de gemeenten te maken hadden met BiZa. Crisiscommunicatie voor burgemeesters In het najaar vonden twee opleidingen plaats over crisiscommunicatie voor burgemeesters. Tijdens deze namiddagen kwam telkens aan de hand van een panelgesprek een case aan bod. Daarna gaf communicatiespecialist Johan Op de Beeck een toelichting over het hoe en waarom van crisiscommunicatie. De burgemeesters zijn alvast naar huis kunnen gaan met zeer concrete tips. www.vvsg.be > veiligheid Brandweer, noodplanning en crisiscommunicatie ook op Twitter. @kversae
veiligheid – 17
Europese & internationale samenwerking EU2020 – meer betrokkenheid van de lokale besturen gevraagd Europa wil meer banen, meer vergroening van de economie, meer onderzoek en innovatie en minder armoede tegen 2020. Deze strategie vormt het grote kader voor de subsidieprogramma’s en regelgeving, nu en de volgende jaren. De vertaalslag van EU2020 wordt gemaakt op federaal en Vlaams niveau. Gemeenten en OCMW’s moeten ermee rekening houden. De VVSG leverde daarom in 2010 een bijdrage aan de openbare consultatie van de Europese Commissie. De vereniging vindt dat er meer aandacht moet komen voor de betrokkenheid van de lokale besturen en wijst op de cruciale rol van steden, gemeenten en OCMW’s in de uitvoering van beleid dat inspeelt op de doelstellingen van EU2020. Het gaat zowel om het activeringsbeleid, de sociale economie, de kinderopvang, partnerschappen met kennisinstellingen en het bedrijfsleven als om duurzame energie, strijd tegen armoede, inrichting van de openbare ruimte, mobiliteit en huisvesting. Alle lidstaten moeten in het voorjaar 2011 hun actieplan over de omzetting van de EU2020-strategie aan de Europese Commissie overmaken. De Vlaamse overheid heeft haar antwoord geformuleerd: de VVSG heeft ook hierover haar standpunt kenbaar gemaakt. Europees cohesiebeleid: voor alle regio’s De Europese Structuurfondsen - het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) en het Europees Sociaal Fonds (ESF) - zijn de instrumenten bij uitstek om het Europese cohesiebeleid vorm te geven. De sociaaleconomische verschillen tussen de vele regio’s in Europa moeten verkleinen zodat de leefomstandigheden voor alle burgers erop vooruitgaan. De Vlaamse lokale besturen hebben in de huidige beleidsperiode (2007-2013) gebruik gemaakt van die fondsen om projecten te realiseren zoals de vernieuwing van dorps- en stadskernen, digitalisering en ICT, renovatie van leegstand en monumenten, aanleg van trage wegen, toeristische routes of innovatiecentra. De cofinanciering door de Europese Structuurfondsen is daarbij een belangrijke hefboom. Daarom is de herziening van het cohesiebeleid en dus ook van de fondsen voor de volgende beleidsperiode (2013 – 2020) van groot belang. De Europese koepel CEMR heeft al een standpunt gepubliceerd over een aantal ontwerpteksten. Ook de VVSG maakte haar opmerkingen over aan de Vlaamse regering. In het najaar van 2010 presenteerde de Europese Commissie haar vijfde rapport over het Europese cohesiebeleid. Ondanks de positieve resultaten van het huidige beleid blijven er grote economische verschillen bestaan tussen de regio’s. Op basis van ‘lessons learned’
18 – Europese & internationale samenwerking
wil de Europese Commissie hervormingen doorvoeren. Belangrijk voor Vlaanderen is dat het cohesiebeleid zich zal blijven richten op alle regio’s van Europa, wat aanvankelijk ter discussie stond. Er worden minder prioriteiten vooropgesteld en het verband met de EU 2020-strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei komt uitdrukkelijk aan bod. De Europese Commissie lanceert in 2011 een openbare raadpleging over dit rapport en het toekomstige cohesiebeleid. De VVSG neemt hieraan deel. Winning through Twinning In oktober organiseerde de VVSG voor de eerste keer een conferentie rond de gemeentelijke internationale samenwerking in het buitenland. De keuze viel op Zuid-Afrika omwille van de aanwezigheid van verschillende stedenbanden. Bovendien kon de VVSG rekenen op de samenwerking met Mangaung, de partnerstad van Gent. Meer dan 100 deelnemers uit Zuidelijk Afrika (Botswana, Namibië en Zuid-Afrika) en Vlaanderen debatteerden in voltallige sessies afgewisseld met workshops over de goede voorbeelden, over de do’s and don’ts en de moeilijke processen die deze vorm van samenwerking soms doorlopen. De focus op de versterking van bestuurskracht en capaciteitsopbouw maken van de stedenbanden immers een boeiend verhaal, waar succes en resultaten gehaald worden, maar ook een verhaal van vallen en opstaan. De focus lag op het algemene beheer van een stedenband maar ook de ondersteuning van het jeugdbeleid stond centraal. Deze conferentie was de eerste in een reeks van drie. Via regionale conferenties in ZuidAfrika en Nicaragua en een internationale conferentie in Gent wil de VVSG samen met de lokale besturen in Noord en Zuid werken aan visie-opbouw over gemeentelijke internationale samenwerking. Lokale Noord-Zuidkaart De ‘Lokale Noord-Zuidkaart’ geeft een duidelijk beeld van de inspanningen van de lokale besturen in Vlaanderen en Brussel op het vlak van ontwikkelingssamenwerking. Na veel overleg tussen de initiatiefnemers – de koepel van de Vlaamse Noord-Zuidbeweging (11.11.11), de VVSG en de vijf Vlaamse provincies - werd de kaart wereldkundig gemaakt op 1 juni in het stadhuis van Brussel. www.noordzuidkaart.be Gemeenten steunen Millenniumdoelstellingen De stad Gent speelde een belangrijke rol in de ondersteuning van de Wachtnacht ‘2015 De Tijd Loopt’ op 11 september die 11.11.11 en de coalitie van het middenveld organiseerden. Zo kwam de rol van lokale besturen mee in het
vizier. Ieder bestuur ontving in het voorjaar 2010 een brief met de vraag een motie goed te keuren in de gemeenteraad ter ondersteuning van de Millenniumdoelstellingen. Meer dan 180 lokale besturen hebben dit ook gedaan en waren massaal aanwezig op een side-event van de Wachtnacht. Zo ondersteunden ze vanuit politieke hoek de meer dan 15.000 aanwezige wachtenden op het Sint-Pietersplein… wachtend op de uitvoering van de acht Millenniumdoelen. Gemeenten en 4de pijler Gemeenten worden steeds meer aangesproken door burgers die bezig zijn met een eigen project in het Zuiden. Zij rekenen op hun gemeente voor ondersteuning. Vragen over welke projecten waardevol zijn en welke criteria kunnen gebruikt worden, kwamen aan bod op een denkgroep van medewerkers en schepenen uit Antwerpen, Edegem, Evergem, Maaseik, Oostende, Sint-Niklaas en Zemst. Deze denkgroep kwam er op initiatief van het Vlaams Steunpunt 4 de pijler in samenwerking met de VVSG. Bovendien screende het steunpunt een 50-tal subsidiereglementen van Vlaamse gemeenten, voerde gesprekken met medewerkers van de adviesraden en puurde uit de ervaringen van provinciale 11.11.11-secretariaten. Het resultaat van deze denkoefening is een ‘gereedschapskist’ voor gemeenten met instrumenten (kwaliteitscriteria, leidraadvragen voor een interview, scenario’s naargelang subsidiebedragen) om het subsidieproces te organiseren. Slimste gemeente over de Wereld De VVSG organiseerde op de Trefdag een bijzondere quiz en een casinospel naar de format van het populaire programma ‘De slimste mens ter wereld’. Lokale besturen traden met elkaar in competitie voor de titel van ‘De Slimste Gemeente over de Wereld’. Kennis over internationale kwesties, maar ook geluk en strategisch inzicht gaven de doorslag voor de winnaars. Vier gemeenten gingen met de eretitel aan de haal: Izegem, Damme, Kortrijk en Haacht. Deze lokale besturen kregen een benijdenswaardige oorkonde en drie wereldfilms op dvd. Deelnemers aan de Trefdag konden ook op een andere manier hun kennis toetsen bij het spel ‘Global Casino’. Ze konden inzetten op de levensverwachting en het gemiddelde aantal kinderen per vrouw. Vertrekkend in 1950 bij een bepaald land konden de spelers inschatten hoe deze gemiddelde levensverwachting en het aantal kinderen per vrouw evolueerde tot 2006. Geen makkelijke klus en een oefening die veel internationale stof tot nadenken gaf. www.vvsg.be > internationaal
Sucre (Bolivië), partner van Mechelen
Europese & internationale samenwerking – 19
Trefdag 2010
20 – congres- & vormingscentrum
congres- & vormingscentrum
Ondersteuning van een lokaal welzijns- en gezondheidsbeleid De Vlaamse overheid hergroepeerde de afzonderlijke samenwerkingsovereenkomsten met de VVSG in het kader van Lokaal sociaal beleid, Ouderenbeleidsparticipatie, Animatie en het Vormingscentrum voor de OCMW’s tot één gecoördineerde samenwerkingsovereenkomst. De rode draad is de uitwisseling en capaciteitsopbouw om de lokale hulp- en dienstverlening (nog) toegankelijker te maken In dit verband organiseerde de VVSG meer dan
Verdeling van deelnemers 1 over functies 2500 2000
1200
57 47
0
600 400
1 De cijfers hebben betrekking op de deelnemers, niet op unieke personen.
150 opleidingen in het open aanbod, 47 contracten voor opleidingen op maat en 8 langlopende consultingcontracten. Met de evaluaties houden we de vinger aan de pols van de opleidingskwaliteit. Deelnemers waarderen vooral de praktijkgerichte aanpak, de mogelijkheid om te leren van collega-besturen, de inspiratie en/of de bevestiging op het goede spoor te zitten. In het open aanbod voor deze opleidingen bereikten we 3668 deelnemers Excellent of een traject naar uitmuntendheid Een nieuw traject van kwaliteitsmanagement zag het levenslicht. Met dit aanbod speelt de VVSG in op de ambitie van vele besturen om de kwaliteit van de dienstverlening en de efficiëntie van de organisatie te verbeteren. In vijf regio’s zijn kwaliteitscirkels opgestart waarbij groepen van maximaal 10 deelnemende besturen samenwerken. Onder begeleiding van een VVSG-stafmedewerker ontwikkelen ze stap voor stap een integraal kwaliteitsmanagementsysteem dat voldoet aan de wettelijke verplichtingen en bepalingen in verband met interne controle en beheerscontrole. Het kan wel 2010 was ook een trefdagjaar. Onder het motto ‘het kan wel’ stimuleerde de VVSG de
200 0
uitvoerend mandataris 73 raadslid 69 secretaris 95 financieel beheerder 19 directeur 128 diensthoofd/coördinator/verantwoordelijke expert/beleidsmedewerker/adviseur 427 maatschappelijk werker/verpleegkundige/animator administratief medewerker 117 medewerker 221 andere 12
800 427 699
500
Open aanbod welzijnsbeleid
1000
1500 1000
meer dan 30
1400
2390 1848 1956
3000
10 – 30 deelnemers
1153
1 - 10 deelnemers
1118
0 deelnemers
172 223 453 801 12 761 416 488
Overzicht grote studiedagen Januari – februari Hasselt, Aalst, Malle, Deerlijk, Schaarbeek, Deinze: Infosessie Tweede pensioenpijler Gent: Het lokaal dienstenstencentrum als draaischijf voor woonzorg Maart – april Gent, Hasselt, Leuven, Torhout en Antwerpen: De gemeentelijke vzw: wat doen we ermee? Gent, Hasselt, Leuven, Torhout en Antwerpen: Hoe werk ik als lokale mandataris? Gent en Leuven: Overheidsopdrachten, brandend actueel? Gent: Positieve beeldvorming vanuit woonzorgvoorzieningen. Bornem: Naar een nieuw imago voor het OCMW. Mei – juni Oostende: Interafval aan zee Torhout, Gent, Hasselt, Antwerpen en Leuven: Ongelijk gezond, een lokale aanpak September – oktober De Pinte en Leuven: Crisiscommunicatie voor burgemeesters Antwerpen: Lokaal waterbeleid, water in balans Brussel: Begeleiden van onthaalouders Gent en Leuven: Naar een toegankelijk hulp- en dienstverlening November – december Gent, Heusden, Leuven, Malle, Roeselare : Ronde van Vlaanderen met actuele dossiers en seminaries die de rol van lokale besturen in armoedebestrijding centraal stellen. Antwerpen: Zelfevalutatie van welzijnsvoorzieningen, voorwaarde voor verdere groei en ontwikkeling? Brussel: Samen tegen armoede, wij ook. Antwerpen, Service design, een sterke strategie voor het lokale bestuur
Deelnemersbereik per gemeente.
burgemeester ocmw-voorzitter schepen raadslid voorzitter gemeenteraad secretaris financieel beheerder directeur/hoofdcommissaris diensthoofd/coördinator expert/beleidsmedewerker/adviseur inhoudelijk medewerker administratief medewerker medewerker bestuurder andere
12.000 en meer Het was een vol opleidingsjaar. We mochten 12.000 politici, leidinggevenden, medewerkers en experten ontvangen op de opleidings- en studiedagen: 10.750 deelnemers en 1232 sprekers onder wie vele deskundigen uit het lokale bestuur. Hierbij zijn de opleidingen en begeleidingen die de VVSG ter plaatse begeleidt, niet inbegrepen. De deelnemers aan collegagroepen zijn evenmin geteld.
innovatie en creativiteit in de lokale besturen. Op deze zesde editie mochten we 3553 deelnemers en sprekers verwelkomen, naast 550 deelnemers die via of als standhouder participeerden. Uit een lokaal bestuur kwamen 2330 deelnemers. Zij vertegenwoordigden 186 gemeentebesturen, 196 OCMW’s, 29 politiezones, 35 intercommunales. Meer dan 90 procent van de deelnemers die gaven de trefdag een score van goed tot zeer goed. Sterkste punten van de trefdag waren: ontmoetingen en contacten (27%), totaal concept (24%), inhoudelijk programma (24%), organisatie (15%), … Blijkbaar vormen de interactieve werkvormen op de trefdag een discussiepunt: voor sommigen een voltreffer, anderen missen de diepgang. Wij polsten bij deze deelnemers ook naar redenen waarom collega’s niet deelnamen aan de trefdag. De antwoorden verdelen zich over: stijgende werkdruk (38%), programma niet nuttig voor andere collega’s (14%), budgettaire beperkingen (13%), veelheid van initiatieven (12%), interessante programma’s te vlug volzet (12%), diversen (15%). Met deze gegevens maken we ons op voor de Trefdag van 2012. www.vvsg.be > opleiding
congres- & vormingscentrum – 21
VVSG in cijfers Leden
308 308 108 26 11 23
gemeenten OCMW’s politiezones afvalintercommunales – Interafval intercommunales voor streekontwikkeling – Vlinter andere intercommunale verbanden
Lokale bestuurders en medewerkers 10.416
lokale politici met een mandaat 5.471 gemeenteraadsleden (excl. burgemeesters, schepenen) 308 burgemeesters 1.571 schepenen 2.758 OCMW-raadsleden (excl. voorzitters) 308 OCMW-voorzitters
197.563
medewerkers bij lokale besturen 76.108 gemeenten 69.173 OCMW’s 26.513 gemeentelijk onderwijs (gesubsidieerd) 16.920 politiezones 8.939 intergemeentelijke samenwerkingsverbanden
Werking
30.100 58 270 12.000 3553 50.000 10.813 27.000 13 111 52
adviesvragen van de leden VVSG-werkgroepen externe commissies waaraan de VVSG deelneemt deelnemers aan opleidings- en studiedagen deelnemers Trefdag bezoekjes op maandbasis aan www.vvsg.be abonnees op het magazine Lokaal lezers VVSG-week e-zines met 1000 tot 8000 abonnees publicaties in het VVSG-Politeiafonds extranetten – aparte werkruimten voor collegagroepen en andere.
Organisatie
123 9 14
medewerkers van wie 56% vrouwen teams werken aan lokale beleidsthema’s andere organisaties in het huis van het lokale bestuur: Audio Diverscity GSD-V vzw Interafval Kenniscentrum Vlaamse Steden Pinakes nv Projectcel werkwinkels (samen met de VDAB) VFG vzw Vlaams Centrum Schuldbemiddeling Vlaams Platform PWA/PWA-DCO Vlinter VLO vzw V-ICT-OR Interrio
Opbrengsten 15.910.433,73 euro opbrengsten van de VVSG vzw 41,14% lidmaatschapsbijdragen 20,69% subsidies 38,17% eigen inkomsten
22 – VVSG in cijfers
VVSG-kantoor
VVSG in cijfers – 23
communicatie
Magazine Lokaal
De eerste overheid U behoort tot een van de 308 gemeenten of OCMW’s, tot een interlokaal samenwerkingsverband, een autonoom gemeentebedrijf, een poltiezone. Als bestuur staat u klaar voor uw inwoners, verenigingen en bedrijven. Beter dan wie ook kunt u de hartslag van de lokale behoeften en mogelijkheden aanvoelen. Dicht bij de burger en gemakkelijk bereikbaar verleent u als eerste overheid diensten op het vlak van gezondheid en welzijn, huisvesting en economie, burgerzaken, cultuur en onderwijs, milieu en natuur, ruimtelijke ordening en verkeer, orde en veiligheid.
Dienstverlening omvat zowat 85 procent van de activiteit van een lokaal bestuur. En dan gaat het om individuele admininstratieve dienstverlening bijvoorbeeld op vlak van burgerzaken, cultuur of ruimtelijke ordening of om individuele sociale dienstverlening die het OCMW of het sociaal huis aabiedt. Daarnaast biedt het bestuur veel collectieve dienstverlening aan zoals de huisvuilophaling. Fotograaf Stefan Dewickere bracht deze verscheidenheid aan dienstverlening mooi in beeld. Verspreid over kleine en grote besturen, stad en platteland, over uiteenlopende vormen van bestuur.
Ook de VVSG biedt voor al haar leden elke werkdag haar diensten aan. Met adviezen, belangenbehartiging, met informatie, opleiding en vorming en andere activiteiten. De vereniging komt op voor de kwaliteit en de kracht van het lokale bestuur. De VVSG wil er zijn voor elk lid, ook voor u.
Lees ook deel 2 en 3 van het Jaarbericht: • Bestuur, medewerkers en netwerk (deel 2) • Jaarrekening 2010 (deel 3) op www.vvsg.be > publicaties > jaarbericht
Concept en realisatie Jan Van Alsenoy, VVSG-communicatiedienst • Teksten VVSG-medewerkers • Grafische vormgeving visueel denken • Fotografie Stefan Dewickere Druk Schaubroeck • Papier Cocoon Offset, 100% gerecycleerd • Verantwoordelijke uitgever Mark Suykens, Paviljoenstraat 9, 1030 Brussel • Juni 2011
24 – communicatie
De Vereniging van Vlaamse Steden en Gemeenten vzw jaarbericht 2010
