DE SPELENDE MENS Een overweging van Rick van Oppenraaij voor het diploma osteopathie bij kinderen

DE SPELENDE MENS Een overweging van Rick van Oppenraaij voor het diploma osteopathie bij kinderen

-----------------Overweging als afstudeerwerk voor de opleiding osteopathie bij kinderen door Rick van Oppenraaij D.O.-----------------

1

INHOUD:

1. INLEIDING

Blz. 3

2. GESCHIEDENIS

Blz. 5

3. ONTWIKKELING

Blz. 6

4. OSTEOPATHIE

Blz. 7

5. HET SPEL

Blz. 9

6. HET VRIJE KIND

Blz.14

7. BESLUIT

Blz.15


2

DE SPELENDE MENS. Een overweging van Rick van Oppenraaij

INLEIDING

Wijsbegeerte of filosofie (v. Gr. philosophia = liefde tot of streven naar kennis, phileoo = beminnen en sophia = wijsheid, kennis).

Zoals het bij kinderen wel vaker voorkomt dat ze in hun enthousiasme zeggen iets te gaan doen wat ze later ervaren als iets wat toch niet zo gemakkelijk is. Zo ook dit filosofische verhaal van mij. Spelend met de gedachte iets bijzonders op papier te zetten, kwam ik er gauw achter dat dit geen kinderspel is.

In 1968 op het Centraal Instituut voor Opleiding van Sportleiders (CIOS) te Overveen kreeg ik te horen dat functie het orgaan vormt en de mens op die manier trainbaar (veranderbaar) is. Bij de geschiedenis van de gymnastiek sprak mij het Oostenrijkse School Principe erg aan. Het gaat uit van een totaal ontwikkeling van het kind, zowel intellectueel als lichamelijk, mentaal, muzikaal en artistiek, zodat de talenten van het kind tot ontwikkeling kunnen komen. Het Oostenrijkse School Principe berust op de ideeën van Rudolf Steiner. Hij werd geïnspireerd door de filosofische werken van Goethe. Als je “functie vormt het orgaan” volgens de opvattingen van het Oostenrijkse School Principe op de jonge mens toepast, betekent dat er schier onbegrensde nieuwe mogelijkheden zijn binnen onze genetische samenstelling.

Na het CIOS en Fysiotherapie besloot ik Manuele therapie te gaan doen omdat de biomechanica mij erg aansprak. -----------------Overweging als afstudeerwerk voor de opleiding osteopathie bij kinderen door Rick van Oppenraaij D.O.-----------------

3

Gerrit van der Bijl senior een van de grondleggers van de Manuele Therapie in Nederland was oorspronkelijk gymnastiekleraar en zag hoe slecht de kinderen op school in elkaar zaten en hoe slecht deze bewogen. Hij wilde daar wat aan doen, studeerde in 1949 af aan de BSO en was waarschijnlijk een van de eerste osteopaten in Nederland. Door de Manuele Therapie kreeg ik voor het eerst iets te horen over Osteopathie. Voor mij op dat moment nog heel erg gerelateerd aan het bewegingsapparaat. Ik was tenslotte opgeleid in sport en spel (beweging) en werkte in die tijd in de topsport met kinderen van 8 tot 18 jaar.


4

GESCHIEDENIS Socrates 400jr. v.Chr.

Belangrijk voor de moderne wetenschap, filosofie en ontwikkeling zijn de uit de geschiedenis bekende grote denkers uit China en Griekenland. Aristoteles, de leermeester van Alexander de Grote schreef: “alle mensen (kinderen) streven van nature naar weten”. Weten is ontwikkelen, is groeien en een onuitroeibaar proces in de tijd en Metafysica:”de leer van het zijn als geheel en van de afzonderlijke zijnden”. Het geheel is meer dan de som der delen. Socrates filosoof en leraar van Plato bracht verregaande veranderingen in het Westers filosofische denken teweeg. Socrates verkondigde dat ieder mens in zijn ziel de ultieme waarheid kent en alleen maar tot denken hoeft te worden aangezet om zich van deze kennis bewust te worden. Dit geldt niet alleen voor kennis. Op dit zelfde principe berust ook het zelf herstellende vermogen “de Homeostasis” van ons lichaam . Herakleitos, gaf aan dat alles onderhevig is aan verandering, dat alles stroomt, als een waterval waar geen einde aan komt, die nooit dezelfde is. “Panta Rhei”. Dit is voor A.T. Still de basis geweest voor de ontwikkeling van zijn “Arterial Rule”. Johann Wolfgang Goethe is o.a. beïnvloed door de denkbeelden van de Griekse


5

filosofen en heeft n.a. hiervan zijn Organische Filosofie geschreven. Rudolf Steiner bewonderaar van Goethe ontwikkelde vervolgens de Antroposofie. Voor mij zijn de denkbeelden van de antroposofie herkenbaar in het Oostenrijkse School Principe wat voor mij de eerste Holistische ervaring betekende.

ONTWIKKELING

De Olympische spelen van 776 v.Chr. werden in opdracht voor de oppergod ZEUS gecreëerd. Om de 4 jaar gehouden spelen ze nog een belangrijke rol in onze tijd. De deelnemers moesten een zeer strenge selectie op geoefendheid en karakter doorstaan. Nog steeds zijn er allerlei limieten waaraan voldaan moet worden, maar het gaat vooral om erbij te zijn en mee te spelen (doen) aan dit grootse spektakel. De prijs van de overwinnaars was een krans, gevlochten van de takken van de wilde olijfboom. Het gaat om de eer en het respect voor de tegenstander. Uit geheel Griekenland stroomden toeschouwers naar de Spelen; bij de Spelen ontstonden drukke markten. Kunstenaars stelden hun werken tentoon en dichters en redenaars declameerden hun eigen teksten en filosofen verkondigde hun denkbeelden. Anno 2006 bestaat er een hele sportcultuur met wetenschap, economie, commercie, (tele)communicatie en wetgeving. Mensen stromen van over de gehele wereld naar plaatsen waar mensen elkaar in spel, sport en beweging ontmoeten om in vrijheid met elkaar om de eer te strijden. Er is een en al bedrijvigheid en dient tot vermaak van de mensheid. Men geniet van het spel en de competitie, de beweging met kracht, lenigheid, snelheid en coördinatie, die weer nieuwe generaties inspireert.


6

OSTEOPATHIE

De geschiedenis en o.a. de denkbeelden van Goethe en de Griekse filosofen zijn voor A.T. Still inspiratiebron geweest de beelden te ontwikkelen die later op 22 juni 1874 tot een holistische visie in geneeskunde uitmondde: “DE OSTEOPATHIE” Wetenschap, kunst en filosofie

Van af 1892 de eerste

school voor osteopathie

ANDREW TAYLOR STILL

A.T. Still sterft in 1917 op een leeftijd van 89 jaar en laat ons zijn “kind” DE OSTEOPATHIE na.

Een van Still’s gevleugelde uitspraken “As the twigg is bend so will grow the tree”


7

Door een ernstig ongeval van mijn 3 ½ jaar oude zoon in 1989 en de stoornissen die dat tot op de dag van vandaag met zich mee gebracht heeft en de invloed die osteopathie hierop nog steeds heeft (nu 20 jr) is voor mij een belangrijke reden geweest dat ik osteopathie bij kinderen ben gaan doen. Wat mij toen opviel was dat directe gevolgen van z’n ongeval voor het kind heel andere beperkende factoren met zich meebracht dan ik zelf had ingeschat. Zwaar hoofd en nekletsel waren om te spelen of te eten veel minder een beletsel voor hem dan het gips om z’n gebroken been waardoor hij niet met zijn fietsje met zijwieltjes kon fietsen. Maar ook hiervoor was snel een oplossing. Hij charterde gewoon andere kinderen die hem met zijn fietsje overal naar toe brachten. Zo leidt beperking van het één weer tot inventieve andere oplossingen. Iedereen moet als kind beginnen alles te leren, wat gepaard gaat met vallen en opstaan, spelenderwijs zich de gedragingen en vaardigheden eigen te maken, die in het latere leven van belang zijn.


8

HET SPEL

Het begint allemaal met spelen met de dingen die in je wieg hangen en zo spelenderwijs je eerste vaardigheden eigen maakt. Eigenlijk is dat spel al vèr daarvoor begonnen met papa’s en mama’s, die zich tot elkaar aangetrokken voelen en met de benodigde bewegingsruimte en belangstelling voor elkaar in het liefdesspel verzeild raken en in elkaar overvloeien waardoor het spel der genen tot stand komt. Zo komt dit leven vloeibaar tot stand en leidt weer tot de unieke speling der natuur waaruit onze kinderen voortvloeien. Dit verwijst naar het principe van “Panta Rhei” of “The Arterial Rule”

Leren, doen kinderen afhankelijk van hun ontwikkeling zelf in de fantasie van hun spel. Zo zal een tak de ene keer een paard voorstellen en de andere keer een zwaard of is een verlengstuk van de arm, om de bal uit het water te halen. Het kind zal dan ook het hierbij behorende gedrag vertonen en oefent spelenderwijs de functie die daarbij past. Dit zijn voorbereidingen zowel fysiek als psychisch op gedrag en functie later in de maatschappij.

Kinderen spelen het leven na wat ze in hun omgeving ervaren. Zo spelen ze ridder, politie, oorlog, piloot, vadertje en moedertje en zijn ze de autocoureur of de dokter of de priester of het prinsesje dat op hoge hakken van mama loopt. Ze hebben hier wel speelruimte voor nodig want beperking van deze ruimte geeft ook beperking aan hun spel en daarmee aan de ontwikkeling van hun mogelijkheden. Voor de duidelijke oriëntatie van kinderen moeten de grenzen van het spel ook aan gegeven zijn . Zo ervaren kinderen de emoties en de chemische veranderingen in hun lijf en leren deze hanteren.


9

In het kinderspel kunnen de ridders neergeslagen worden en dan weer opstaan en doorgaan want anders houdt het spel op. Leven kunnen we vergelijken met zo’n spel. In de fysiologie noemen we dat katabole en anabole processen. Deze wisselen elkaar dynamisch af. Het belangrijkste kenmerk van leven is beweging. In spel speelt bewegen een belangrijke rol, m.a.w. een spel is daardoor een vorm van leven en door variatie in verschillende spelletjes doet het kind de nodige beweging/levenservaring op.

De osteopaat is in dit spel “de scheidsrechter”, soms letterlijk en soms figuurlijk, die nodig is om de deelnemende partijen een fair - play te laten spelen zodat het tot een gezonde competitie komt. Zo wordt de scheidsrechter opgeleid met de kennis van de spelregels. De osteopaat met de kennis van de anatomie, fysiologisch, neurologie, pathologie, de psychologie enz. als zijnde regels van het biologische spel. Als de regels niet juist toegepast worden zal de scheidsrechter de partijen van elkaar scheiden zodat het spel weer ongehinderd door kan gaan. De osteopaat zal net als de scheidsrechter bij ieder spel, andere persoon met andere mogelijkheden, weer moet begrijpen, dat nieuwe en andere elementen zich voor een nieuw spel aandienen. Zo zullen er geen twee potjes op de zelfde manier gefloten kunnen worden, omdat alle variabelen variabel zijn. Zelfs het veld (het lichaam, de maatschappij, of cultuur) is iedere keer anders in grootte, in conditie, in tijd en plaats.

Omdat er verschillende soorten spellen en spelen zijn (mannen, vrouwen, kinderen), verlangt dat ook daarvoor opgeleide en ontwikkelde scheidrechters of osteopaten. Diegenen die een interesse heeft voor een bepaalde vorm, heeft mogelijk ook het -----------------Overweging als afstudeerwerk voor de opleiding osteopathie bij kinderen door Rick van Oppenraaij D.O.-----------------

10

talent om dit spelenderwijs te leren. Op micro, macro en kosmisch niveau zijn er speelvelden, spelers en scheidrechters die met elkaar in competitie zijn en de zaak in vrije balans, beweging en levend houden. Als de vrije competitie binnen ons psychologische en biologische spel te lang wordt verstoord omdat onze eigen scheidsrechter ons levensspel, de biologische processen, niet goed begeleidt, komen we buiten spel te staan en moet er hulp van buitenaf bij gehaald worden om de slecht gedragende partijen aan te spreken en tot de orde te roepen. De “Homeostasis” het zelf herstellende vermogen is verstoord. Ons zelf herstellende systeem kan niet meer de weg in ons bereiken om te herstellen.

Met

de

technische

kennis

over

(patho)fysiologie,

psychologie

en

ontwikkelingsstoornissen enz. kan de osteopaat spelenderwijs het spel (aan)voelen en vrij maken. De osteopaat manipuleert volgens de regels van het spel, het spel der delen om een eerlijke competitie te laten plaatsvinden. Belangrijk is dat de osteopaat niet te veel wil. Hij mag het spel niet doodfluiten.

“Find it, treat it and leave it alone”.

De vrije wil waardoor de mens zich onderscheid van de andere zoogdieren is tevens zijn grootste bedreiging. Hierdoor kunnen we dingen willen die strijdig zijn met onze mogelijkheden, natuur of gezondheid (vliegen, drinken en roken maar ook topsport). Het gaat er om iedere keer weer mogelijkheden te realiseren om optimaal gezond te kunnen functioneren, waar ieder voor zichzelf bewust en onbewust altijd weer in -----------------Overweging als afstudeerwerk voor de opleiding osteopathie bij kinderen door Rick van Oppenraaij D.O.-----------------

11

iedere situatie opnieuw de mogelijkheid heeft zijn eigen (spel) keuzes (beperkingen) te maken binnen het biologische speelveld met zijn genetische mogelijkheden. E.a. zou spelenderwijs tot ontwikkeling mogen komen, waardoor spelen, veranderen en ontwikkeling een zo natuurlijk mogelijk verloop heeft. We moeten ons daarbij realiseren dat tijd, plaats en snelheid nooit dezelfde zijn, zoals ook in de relativiteitstheorie van Einstein, die een toepassing is van de verhalen uit de boeken “I Tsjing en Nei Tsjing” (2000 jr v. Chr.) en geschreven zijn op de filosofie van het Taoïsme. “Yang”, het hemelse, lichte, warme, mannelijke, actieve element, en “Yin”, het aardse, donkere, koude, vrouwelijk, passieve element, domineren beurtelings (balans). In dit proces openbaart zich Tao (de Weg), die bestendig onbestendig is. Tao gaat alle beschrijving te boven. Hoewel het onzichtbaar, onhoorbaar, zonder gestalte, zonder begin of einde, niet gebonden aan ruimte of tijd is, werkt het onverpoosd en doet het alles door daadloosheid. De Weg is bestendig daadloos en toch is er niets dat niet gedaan wordt. De consequentie van het beginsel betekent voort de osteopaat dat hij zich moet onthouden van de wil (dwangbehandeling) om blokkades op te heffen maar spelenderwijs de weg te volgen die zijn handen in het speelveld vinden om de gewenste speelruimte te verkrijgen. Zo kan hij alle techniek die hem bekend is van tijd tot tijd gebruiken en toepassen waar deze gevraagd wordt.

Als het kind vanaf het begin geen vrij spel heeft om te ontwikkelen, zal dit binnen deze mogelijkheden en afhankelijk van deze factoren tot ontwikkeling komen. Bieden we een spel aan dan is het afhankelijk van de mogelijkheden van het kind om hierdoor zijn talenten te ontplooien. Als dit bij herhaling niet tot de mogelijkheden van het kind behoord dat zal het deze spelvorm niet meer leuk vinden en een daaraan gekoppeld gedrag vertonen. -----------------Overweging als afstudeerwerk voor de opleiding osteopathie bij kinderen door Rick van Oppenraaij D.O.-----------------

12

Associatie van e.a. kan later maatschappelijke gevolgen hebben. Ook in fysiologische en psychologische zin. Het kind zal als zodanig opgroeien. Het kan daardoor gevoeligheid ontwikkelen voor gedrag en functie en een prédispositie om klachtenbeelden of ziektebeelden fysiek of psychisch te krijgen.

Zo kunnen culturele of levensbeschouwelijke overtuigingen een kind beperken in zijn ontwikkeling door de dwingende of sturende kracht daarvan. Als dit dwangmatige nog niet tot de mentale en of fysieke mogelijkheden van het kind behoort, kan dit later gevolgen hebben en tot sociaal-maatschappelijk disfunctioneren leiden. Het kind kan zich ook conformeren aan de eisen en op die manier aanpassen. In beide gevallen zal dit niet de voorkeursnatuur zijn. Deze kinderen keren zich later tegen vormen van vergelijkbare ervaring met agressie en asociaal gedrag en vormen een bedreiging voor zichzelf en de samenleving.

Dwang of beperkende mogelijkheden kunnen ook weer andere eigenschappen van ons tot ontwikkeling laten komen. Sturende invloeden kunnen genetische mogelijkheden prikkelen en ons bekwaam maken zoals b.v. Einstein die dyslectisch was. Soms leidt dit tot ontwikkeling van kunstenaars zoals Lucebert die door de gedwongen tijd in Duitsland in de 2de Wereld Oorlog in zijn boek de Homo Ludens, de spelende mens, zich tegen elke institutie die de macht vertegenwoordigt keert. Macht is dwang, is beperking, is blokkade, maar ook ontwikkeling in een andere richting. Door niet de vrije mogelijkheid in een bepaalde gewenste richting te hebben worden we inventief om ons op een andere manier te ontwikkelen. Gezond ontwikkelen doen we in vrijheid met functionele begrenzingen die ons naar de toekomst een harmonieus mens maken.


13

HET VRIJE KIND

Er bestaat zoiets als fysiologische fixatie (blokkade) en fysiologische mobiliteit (beweging). In feite moeten deze twee elkaar harmonisch afwisselen als we lopen, springen, eten, schrijven etc. en is eigenlijk een toepassing van Tai - Chi principe. Het kind niet verbieden met een mes te spelen maar als het daar aan toe is bekendmaken met de mogelijkheden en de gevaren. Dit hebben we in onze kinderjaren allemaal geoefend met een stokje slijpen of een appeltje schillen en een keer in onze vinger te snijden. Toch zullen we niet alles kunnen toelaten uit veiligheid voor het kind of zijn omgeving. Het betekent dat er soms keuzes gemaakt moeten worden. Je mag de vrijwillige keuze maken b.v. rechtsaf de deur uit te gaan, maar ook altijd de mogelijkheid hebben een andere vrije keuze te kunnen maken en daarmee voor jezelf te beslissen. In de praktijk betekent dit, dat we geneigd zijn gewoonte patronen te ontwikkelen en daar dan ook meer bedreven in worden. Dit begint al met genetische bepaaldheid en tijdens de zwangerschap waar de moeder van het kind zo al haar gewoontes heeft, die invloed hebben op de ontwikkeling van foetus en na de bevalling op de baby. Gewoonte patronen kunnen leiden tot dominantie in doen en laten. Zeker op moment dat deze dwangmatig ondersteund worden b.v. door beschadiging, beperking, dwang of door eenzijdigheid en daarmee een bedreiging voor een vrije balans vormen. Dit is duidelijk zichtbaar bij professionele tennissers die een sterk ontwikkelde speelarm hebben en een soort derde wereld arm aan de andere zijde, wat dikwijls blessures veroorzaakt. Het Tai – Chi principe, de balans in dynamische afwisseling van katabole en anabole processen en daarmee de homeostasis wordt verstoord.


14

Als kind krijg je de tijd van alles te ontdekken en te ervaren. Deze tijd is er bij onze jeugd steeds minder omdat ze aan allerlei maatschappelijke wensen en die van de ouders moeten voldoen. Dit zijn beperkingen van het vrije kind en zullen ongetwijfeld later gevolgen krijgen.

Kind zijn: “een periode die steeds korter wordt.” (Lea Cousin)

BESLUIT

Leven is ontwikkeling, een proces van beweging en verandering in de tijd. Als er bij het kind al vroeg een beperking, beschadiging of blokkade is ontstaan zal hierdoor een degeneratieve ontwikkeling volgen. De gevolgen zien we b.v. bij kinderen die op jeugdige leeftijd polio hebben gehad en daardoor levenslang krijgen. Onze zoon na het ongeval, nog maar één kaakgewricht en ’n paar reconstructie operaties met kaakfixaties, 10 jaar orthodontie, kaakorthopedie en osteopathie, zo dyslectisch als een deur maar wel gelukkig en veel vrienden, heeft zijn aangepaste weg naar de toekomst gevonden. Veel heb ik te danken aan René Zweedijk, die voor mijn zoon de eerste weg heeft vrij gemaakt en voor mij en waarschijnlijk vele anderen een groot voorbeeld en inspirator in mijn osteopatisch leven is. Spel, sport, beweging is leven en als osteopaat wil ik graag mijn bijdrage leveren aan een bewegingsvrije toekomst van het spelende kind. Zo draagt osteopathie bij aan de gezond functionerende (vrij) mens die een bijdrage levert aan maatschappij en ontwikkeling van de wereld.


15

“Zo leidt ieder spel tot ontwikkeling en ontstaan nieuwe mogelijkheden naar de toekomst” “Beweging is het belangrijkste kenmerk van leven” “We spelen met elkaar, bespelen elkaar en manipuleren” “Iedereen krijgt minimaal één succesvolle kans in zijn leven, maar die is vaak moeilijk te herkennen als hij voorbijkomt” “Elk nadeel heb z’n voordeel” “De verwondering is vaak mooier dan het antwoord op de vraag”

H.G.D. van Oppenraaij D.O. De spelende mens van 55 jaar.

Tot stand gekomen d.m.v.: Winkler Prins Encyclopedie The Works of Charlotte Weaver D.O. Osteopatic Philosophy by Walter McKone W.H. Lohuis, schrijfster, vertaalster I.H.C. Blom-Wilkes, Psychologe, Creatief Therapeute


16

DE SPELENDE MENS Een overweging van Rick van Oppenraaij voor het diploma osteopathie bij kinderen

Recommend Documents