De Molenaar. Reudink bundelt activiteiten. Uitbreiding tankmelkonderzoek Schade door pikkerij voorkomen

117 de jaargang, 31 januari 2014 www.demolenaar.nl nummer

2

De Molenaar vakblad voor de graanverwerkende en diervoederindustrie

Reudink bundelt activiteiten Uitbreiding tankmelkonderzoek Schade door pikkerij voorkomen 01_cover.indd 1

21-01-14 15:10

WIJ KOPEN EN VERKOPEN

GEBRUIKTE EN NIEUWE

VEEVOEDER MACHINES Uitgelicht uit ons assortiment:

Paddelmixer type P.P.D.M. – WD Unieke paddelmixer door toepassing van wing doors

• Wing doors zorgen voor eenvoudige reiniging • Afgeschuinde troghoeken • Snelle en volledige lediging door grote klapbodems • Hoge homogeniteit door overlappende paddels • Laag energieverbruik

[email protected] +31 (0) 73 7600 600 +31 (0) 6 534 251 21

PRES International Mandenmaker 38, het Hoog 6106 5253 RC Nieuwkuijk The Netherlands

www.presinternational.com

De Molenaar

31 januari 2014

In dit nummer Handelsland

6

Algemeen 6 14 24 27

EU waarschuwt vaker voor Nederlands voer Schade door pikkerij voorkomen Uitbreiding tankmelkonderzoek mineralen Privé-aansprakelijkheid breidt zich uit

Diervoeding 10 17

Pikkerij

14

Speeltuin

20

Hankkija Oy ontwikkelt Progut Rumen Zoektocht naar oplossingen zinkabsorptie

Reportage 30

Reudink bundelt activiteiten

Wereldwijd 20

Wereld speeltuin gebroeders De Heus

Vaste rubrieken 4 9 33 34

Actueel Zaken en mensen Graanmarkt Agenda

Coverafbeelding

‘Back to Lochem’

03_inhoud.indd 3

30

21-01-14 15:12

Actueel

M

Meer ontevreden en tevreden klanten voerleveranciers

Actue

De ontevredenheid van varkens,- pluimvee- en melkveehouders met hun huidige mengvoerleverancier is in het afgelopen jaar toegenomen. Maar gelukkig steeg ook het aantal zeer tevreden klanten.

Aan circa 8000 melkveehouders (met 50 of meer melkkoeien), 1800 Nederlandse varkenshouders (met minimaal 100 (op)fokzeugen en/of 500 vleesvarkens) en circa 1400 pluimveehouders (met minimaal 10.000 leghennen en/of 15.000 vleeskuikens en/of 5.000 stuks overig pluimvee) vroeg AgriDirect in welke mate ze tevreden zijn over hun huidige mengvoerleverancier.

M el kvee Bij melkveehouders is het aantal (deels) ontevreden klanten in een jaar tijd verdubbeld van 1,6 naar 3,2 procent. Het percentage melkveehouders dat van mengvoederleverancier is veranderd, heeft zich sinds 2011 gestabiliseerd op een kleine 8 procent. De ontevredenheid onder melkveehouders neemt sinds 2010 toe. De ontevredenheid is het grootst bij de melkveehouders vanaf 100 koeien: 4,4 procent zegt niet (geheel) tevreden te zijn met hun mengvoerleverancier.

Kort

AA

V a rk e n s Van de varkenshouders geeft 4,7 procent aan niet (geheel) tevreden te zijn met de leverancier waar zij momenteel het voer inkopen. In 2012 lag dat percentage nog op 3,6 procent. Onder de varkenshouders is de grootste ontevredenheid gemeten bij de gesloten varkenshouders: 5,4 procent hiervan is niet tevreden. P l u i mv e e Bij de pluimveehouders ligt het percentage ontevreden klanten hoger: 5,8 procent zegt niet (geheel) tevreden te zijn. Dit percentage is meer dan verdubbeld. In 2012 gaf 2,5 procent van de pluimveehouders aan niet (geheel) tevreden te zijn. Bij vleeskuikenhouders ligt het percentage het hoogst: 6,1 procent geeft aan ontevreden te zijn. Me e r te v re d e n k l a n te n Alhoewel het percentage (deels) ontevreden klanten toeneemt, groeit ook het aantal zeer tevreden klanten; 21,7

­V o o r h e t l a a t s t e n i e u w s , z i e : w w w . d e m o l e n a a r . n l

De prognose voor de voerwinst in de zeugenhouderij voor 2013 is met 585 euro 29 euro lager dan in 2012. Voor de vleesvarkenshouderij is de prognose 78 euro, 3 euro lager dan 2012. Dit is vooral het gevolg van duurder voer. Boerenbond Deurne keert een nabetaling over 2013 uit van 2,25 euro per ton (excl. btw). Deze nabetaling komt bovenop de voorschot-nabetaling van 6,50 euro per ton, die al direct op de factuur van leden/afnemers is verrekend. De Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) breidt haar mineralencheck, GD Tankmelk Mineralen, uit met koper. Hiermee geeft GD Tankmelk Mineralen een completer beeld van de rantsoenvoorziening voor melkkoeien. De check gaf al inzicht in de selenium- en jodiumvoorziening.

04-05_actueel.indd 4

procent van de pluimveehouders en 18,4 procent van de varkenshouders zeggen zeer tevreden te zijn met hun huidige mengvoerleverancier. In 2012 lagen deze percentages nog op respectievelijk 13,9 en 12,8 procent.

Redenen AgriDirect heeft de reden voor de ontevredenheid niet onderzocht. Voor Huub Franssen, voorzitter van Nevedi en directeur van Fransen Gerrits komt het persbericht uit de lucht vallen. “Ik herken me niet in het geschetste beeld. Het is gissen waarom boeren ontevreden zouden zijn.” Als mogelijke redenen noemt hij de moeilijke markt. “Wanneer het moeilijk is om geld te verdienen, zijn boeren minder snel tevreden. Maar ik vraag me wel af hoe het onderzoek is opgezet en of het aantal ontevreden boeren significant groter is dan vorig jaar.” F u si e s e n incide nt e n Ook Kees Romijn, voorzitter vakgroep Melkveehouderij bij LTO, zegt dat hij geen signalen krijgt dat boeren ontevreden zijn over hun leverancier. “De voerprijs is wel omhoog gegaan en incidenten rondom voer, zoals met aflatoxine, helpen ook niet mee aan de klanttevredenheid. Daarnaast zou ik nog kunnen bedenken dat de fusies voor ontevredenheid zorgen. Wellicht komt er ineens een andere voervoorlichter over de vloer, wat voor boeren reden kan zijn om van mengvoerleverancier te switchen. Ook de uitdagingen waarvoor de sector staat, zoals de introductie van het Voerspoor en de Kringloopwijzer zouden ontevredenheid in de hand kunnen werken. Maar de stemming onder melkveehouders was afgelopen jaar goed, dus daaraan kan het niet liggen. ”

22-01-14 16:42

A

A

Voerwoord Meer aandacht voor waterkwaliteit De Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) adviseert diervoederadviseurs beter te kijken naar de waterkwaliteit. Bij productieproblemen wordt vaak direct het rantsoen onder de loep genomen, maar volgens de GD verdient de drinkwaterkwaliteit net zo veel aandacht. Uit de watermonsters die de afgelopen jaren zijn ingestuurd naar de GD, blijkt dat meer dan een kwart van het water minder geschikt of zelfs ongeschikt is als drinkwater voor melkkoeien. Een te hoge ammoniumwaarde, een te hoge waterhardheid en een te hoog kiemgetal zijn de voornaamste redenen. Daarnaast blijkt ook het ijzergehalte regelmatig verhoogd. Door deze afwijkende parameters neemt onder andere de smaak van het water af en drinken koeien minder. “Slecht water leidt tot 10 procent minder opname en 10 procent minder melk”, zei toxicoloog Guillaume Counotte tijdens zijn presentatie: ‘Beter water, meer melk’ op de GD-bijeenkomst voor rundveedierenartsen en voeradviseurs in Heerenveen.

ueel In De Molenaar nr. 3 (verschijnt 28 februari) meer aandacht voor waterkwaliteit.

Adifo verstevigt marktpositie Het Belgische Adifo staat op het punt om Briljant Alternatives en Brill Resellers over te nemen. De onderhandelingen zijn in een vergevorderd stadium. Met deze overname zal Adifo haar internationale positie verstevigen. Brilliant Alternatives heeft niet alleen een sterke positie in de Amerikaanse thuismarkt, maar ook ver daarbuiten: via hun distributeur Brill Resellers hebben ze een belangrijk marktaandeel in China. Peter Tsjoen, sales director van

Adifo: “Door deze overname zullen we een van de belangrijkste partners voor de Chinese voeder- en voedingssector worden, een belangrijke groeimarkt. Voedselveiligheid wordt er almaar belangrijker, en in dat domein hebben we de laatste veertig jaar als Europees bedrijf heel wat kennis en ervaring opgedaan. Via het uitgebreide netwerk van Brill Resellers zullen we die meerwaarde rechtstreeks op de Chinese markt kunnen aanbieden.”

Agrarische sector opnieuw kampioen export De Nederlandse agrarische handel is in 2013 opnieuw flink toegenomen. De export groeide tot 79,2 miljard euro. Dat blijkt uit de nieuwe exportcijfers die staatssecretaris Sharon Dijksma van Economische Zaken op de Grüne Woche in Berlijn bekendmaakte. “Deze cijfers maken duidelijk dat de landbouwsector een grote rol speelt in het herstel van de Nederlandse economie. Nederland is wereldspeler op landbouwgebied en na de VS de grootste exporteur van agrarische producten in de wereld. Dat moeten we koesteren.” De Nederlandse agrarische handel is vooral gericht op landen binnen de Europese Unie. De 27 EU-landen hebben samen een aandeel van 80 procent in de Nederlandse agrarische export. Duitsland is veruit de belangrijkste handelspartner: 28,5 procent van de agrarische export gaat er naartoe, met een waarde van 22,4 miljard euro. Net als voor de totale agrarische export vanuit Nederland is dit een groei van 5 procent.

Winnaars puzzel De Molenaar Zoals elk jaar stond er in het eindejaarsnummer van De Molenaar een puzzel. De goede oplossing was: Met vegetariërs moet men discussiëren zodra ze een worstenfabriek geërfd hebben. Uit de goede inzenders zijn de winnaars getrokken. Sietse Gietema, werkzaam bij Fouragehandel J&S Gietema in Tjerkwerd, wint de eerste prijs, waardebonnen t.w.v. 75 euro. De tweede prijs (50 euro) gaat naar Gertruud Kieft, werkzaam bij Jelle de Vries in Grou. Jacques IJsselstein, werkzaam bij ForFamers Hendrix in Apeldoorn, ontvangt de derde prijs (25 euro). Vakblad De Molenaar feliciteert hen met hun prijs.

4

04-05_actueel.indd 5

5

Doorgeslagen regelgeving Soms slaat regelgeving door. Ik ben 27 jaar, allang geen 18 meer. Toch kreeg ik in de supermarkt laatst geen bier mee. ‘Mijn legitimatie? Nee, die heb ik niet bij me.’ De manager komt erbij en de halve winkel kan meegenieten van de discussie. ‘Ik ben ouder dan 25, dus hoef ik mijn legitimatie niet te laten zien.’ ‘Ja, maar als de caissière denkt dat u 25 zou kunnen zijn, moet u toch uw legitimatie laten zien.’ ‘Maar u gelooft toch wel dat ik geen 18 meer ben?’ ‘Ja, dat wel, maar regels zijn regels.’ Zonder bier loop ik de supermarkt uit en bedenk dat hier de regelgeving wel erg ver gaat. Laten we er in de diervoederindustrie voor zorgen dat dat niet gebeurt. Nederlands diervoer is niet altijd veilig. Of eigenlijk voldoet het niet altijd aan de hoge eisen die worden gesteld. Zo werd er afgelopen jaar DNA van herkauwers aangetroffen in visvoer. Ook aflatoxine, salmonella, insecticide, ijzer en kobalt zorgde ervoor dat het Europese waarschuwingssysteem er een melding uitgooide. Welke maatregelen kunnen ervoor zorgen dat het aantal meldingen omlaag gaat? Strengere regelgeving? Is het een oplossing om voerbedrijven waar zich een probleem voordoet te schorsen, zoals Trust Feed dat deed? Of om bedrijven te schorsen die bij calamiteiten geen inzage geven in hun afleveradministratie, zoals GMP+ dat waarschijnlijk vanaf medio mei gaat doen? Regels en controle zijn goed, maar soms is het een gevaar om geen genoegen te nemen met ‘goed’ en altijd maar ‘beter’ te willen. Welke maatregelen er ook worden genomen om het voer veiliger te maken, laten we niet doorslaan in regelgeving. Ik ben 27 jaar, dan moet je zonder problemen bier kunnen kopen. Zonder legitimatie. Tessa Nederhoff

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

22-01-14 16:42

EU waarschuwt vaker v Algemeen

[Norbert van der Werff]

Het aantal meldingen over diervoer in het Europese waarschuwingssysteem

blijkt dat er het afgelopen jaar 42 keer grensoverschrijdende incidenten waren met Nederlands diervoeder, of met diervoer dat via Nederland naar andere landen in de Europese Unie ging. Dat was meer dan in 2012 (32 keer) en 2011 (26 keer). Die tendens is tegengesteld aan de Europese trend. In het RASFF-systeem nam het totale aantal meldingen juist flink af; van 359 meldingen in 2011 naar 325 in 2012 en 273 in het afgelopen jaar.

Nederland en 66 andere landen – het antibioticum chlooramfenicol gedetecteerd. De grondstoffen waren afkomstig uit Denemarken, Frankrijk, India en Japan. Mais dat was verontreinigd met het insecticide dichloorvos werd in december vanuit Nederland geëxporteerd naar Duitsland. De mais was echter geteeld in Servië. Nog een voorbeeld: medio april dook met aflatoxine verontreinigde mais op in Duitsland en België. De mais kwam oorspronkelijk uit Oekraïne, maar was doorgevoerd via Nederland en Zwitserland. Nederland, met de Rotterdamse haven een groot handelsland, wordt bij de internationale incidenten vaak genoemd als doorvoerland.

B ro n o n d u i d e l i j k Het hoeft niet te betekenen dat Nederlands diervoer minder veilig is geworden. Wie de waarschuwingen in het RASFF bekijkt, merkt al gauw hoe complex en ondoorzichtig het handelsverkeer van voedingsmiddelen is. Bij incidenten is het vaak niet helemaal duidelijk wat nu exact de bron van het ondeugdelijke product is. Zo werd in enzympreparaten voor feed en food uit België – die werden geëxporteerd naar

V e rk e er de sa m e nst e lling Opmerkelijk is dat in vlees voor diervoeder diverse keren dierlijk materiaal werd aangetroffen van een ander dier dan in de documenten stond, net zoals dat in food het geval was. Moderne DNAtechnieken kunnen dat uitwijzen. Twee keer werd DNA van herkauwers aangetroffen in Nederlandse voeders: één keer in vismeel en één keer in mengvoeder voor vissen. Beide keren werd de verontreiniging ontdekt in Frankrijk.

RASFF is de afgelopen jaren flink afgenomen. Het aantal meldingen over voeders uit Nederland steeg echter. Vaak was salmonella de oorzaak. Dat voer veilig moet zijn, daar is in Nederland geen discussie over. Toch gaat het nog vaak verkeerd. Uit analyse van de meldingen in het Europese Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF)

In Nederland In 2013 kwamen verontreinigde voeders 21 keer in Nederland terecht. In zeven gevallen ging het om besmetting met salmonella, eveneens zeven keer om aflatoxine. Ook waren er waarschuwingen over verontreiniging met zware metalen: lood in petfood, lood in dierlijk eiwitten en cadmium in tonijnmeel. Bovendien werden minerale oliën aangetroffen in pluimveevet, dioxine in premixen en additieven en dioxine in sojabonenmeel.

06-07_rasff.indd 6

21-01-14 15:12

Met de Rotterdamse haven is Nederland een groot handelsland, waardoor het bij de internationale incidenten vaak wordt genoemd als doorvoerland.

r voor Nederlands voer Salmonella meest voorkomende verontreiniging

Bovendien werden in Finland stukjes bot van verder niet omschreven ‘landdieren’ aangetroffen in vismeel uit Nederland. Vreemd materiaal dat er niet in hoort te zitten. Een verkeerde samenstelling was vier keer reden voor waarschuwingen. Visvoer bevatte een te hoog gehalte aan ijzer, vitamine D en selenium, terwijl mengvoeders voor varkens te veel selenium en kobalt bevatte. Mengvoer voor vissen bevatte twee maal te veel selenium en één keer naast te veel selenium ook te veel vitamine D. Af lat oxine en s al m onel l a Aflatoxine was vijf keer reden voor een waarschuwing van voeders uit Nederland. In alle gevallen was Nederland daarbij doorvoerland. Vier keer betrof het mais. Daarbij waren de oorsprongslanden Hongarije, Oekraïne, Servië, Roemenië, Hongarije en Polen. Veruit de meeste bacteriële verontreiniging van diervoeders uit Nederland werd echter veroorzaakt door salmonella van diverse stammen. Maar liefst tien keer werd de besmetting in Zweden geconstateerd, negen keer in België. De andere landen waren Oostenrijk (twee keer), Finland, Duitsland, Ierland en Italië.

RASFF Het Rapid Alert System for Food and Feed (RASFF) is een database waarin de Europese Commissie, de nationale voedselautoriteiten van de EU-lidstaten, voedselagentschap Efsa, de Toezichthoudende Autoriteit van de Europese vrijhandelassociatie (EVA) en de EVA-leden Noorwegen, Zwitserland en Liechtenstein informatie uitwisselen over grensoverschrijdende incidenten met voedsel om zo de voedselveiligheidsrisico’s te beperken. Dit jaar werd het systeem echter ook gebruikt voor fraude met paardenvlees, ook al was de voedselveiligheid daarbij niet in het geding. Het systeem richt zich op food, feed en contact materials. Feed (diervoeder) was goed voor 272 meldingen (42 producten uit Nederland). Food maakt er het grootste deel van uit: 2644 incidenten (129 producten uit Nederland). Meldingen over food contact materials, zoals bijvoorbeeld bekers waaruit een giftige stof kan migreren naar de drank in de beker, waren er in 2013 slechts 223 keer (8 producten uit Nederland). Het systeem maakt onderscheid in alerts (waarschuwingskennisgevingen waarbij andere leden direct actie moeten ondernemen, in 2013 in totaal 586 keer), weigeringen producten toe te laten tot de EU bij de grenscontroles (1443 keer), en information for attention/ information for follow-up (als het product vermoedelijk maar in één land of niet meer op de markt is, samen 1110 keer).

Bij bijna twee derde van de salmonellaverontreinigingen ging het om plantaardige grondstoffen, elf keer om sojabonen, twee keer om zonnebloempitten, één keer om vruchten van de oliepalm en één keer om raapzaad. De soja was in zeven gevallen afkomstig uit Brazilië. Bij het dierlijk materiaal ging het om

6

06-07_rasff.indd 7

7

vlees van konijn (twee keer), rund, varken, kip, lam en niet verder gedefinieerd vleesmeel. Twee keer was er een te hoog aantal Enterobacteriën. Beide keren ging het om meel van lamsvlees en beide keren werd de verontreiniging aangetroffen bij controles in België.

-

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

21-01-14 15:12

Oplossingen voor ProcesTechnologie

Poeth bv levert Installaties voor: bulkhandling Kraanlosinstallatie

ontstoffing/filters mengvoederindustrie brouwerijen hout pelletering recycling

Poeth bv

Phone +31 (0)77 - 373 19 41

P.O. Box 3142, NL-5930 AC Tegelen

Fax

+31 (0)77 - 373 71 37

[email protected] www.poeth.nl

VCA* gecertificeerd

Belfeed | Betere resultaten, lagere productiekosten Haal meer uit uw grondstoffen Achterstenhoek 5  •  2275 Lille  •  België  •  Tel.  +32 (0)14 88 22 11  •  [email protected]

Zaken en mensen

KrakendePersen

Nieuwe medewerkers Jadis Additiva Jadis Additiva heeft vier nieuwe medewerkers aangesteld. Deze uitbreiding past bij hun strategie om de afzetmarkt te vergroten. Bernd Treiber gaat aan de slag als commercieel directeur. Hij was directeur bij een fabrikant van seleniumproducten in Duitsland en verantwoordelijk voor de wereldwijde verkoop ervan. Ivette Duyster, die haar grafische opleiding heeft afgerond, gaat de marketing-afdeling versterken. Annick Dumont was eerder in België werkzaam als salesmanager voor een additievenleverancier. Zij zal ook bij Jadis Additiva de sales België op zich nemen. Nico Kooter zal verantwoordelijk worden voor sales en ontwikkeling op pluimveegebied. Kooter was eerder werkzaam voor een mengvoederbedrijf, waar hij verantwoordelijk was voor de pluimveenutritie.

Veranderingen management Diamond V Diamond V heeft wijzigingen aangebracht in het managementteam. John Bloomhall was voorzitter en CEO. Vanaf 2014 is hij voorzitter van de Raad van Bestuur. De vorige voorzitter, Bill Bloomhall zal aanblijven als bestuurslid. Jeff Cannon heeft de overstap gemaakt van senior vice-president van de Planning en Businessdevelopment tot voorzitter en CEO. Cannon is sinds tien jaar werkzaam bij het bedrijf en is lid van de Raad van Bestuur en is voorzitter van de Raad voor de Chinese dochteronderneming. De rest van het management bestaat uit: Paul Faganel, executive vice president en secretaris en voorzitter van Embria Health Sciences, een zusterbedrijf van Diamond V; Mike Goble, executive vice president en COO bij Diamond V en David Lusson, executive vice president en CFO.

Manou de Brouwer werkzaam bij Nevedi Manou de Brouwer is met ingang van 1 januari 2014 benoemd tot adviseur Arbeid en Werkomgeving bij Nevedi. Zij gaat bedrijven in de diervoederketen helpen bij het implementeren van afspraken die in cao-verband zijn gemaakt of die via wet- en regelgeving van toepassing zijn. De Brouwer was afgelopen jaren werkzaam bij de afdeling Arbeid van het Productschap Diervoeder. Daar hield zij zich onder meer bezig met veiligheid op de werkvloer. Daarnaast is ze als scholingsadviseur werkzaam geweest bij een kenniscentrum, waarna ze een overstap maakte naar de productschappen. Nevedi verwacht dat de kennis van en affiniteit met de diervoedersector goed van pas komen in haar nieuwe werkkring. Naast haar inhoudelijke kennis van arbeidsthema’s vormt ook haar werkervaring in zowel plantaardige als dierlijke sectoren een goede aanvulling op de dienstverlening in de diervoederketen.

Nijhof-Wassink start in België Nijhof-Wassink heeft Janssens B.V.B.A. in Torhout (België) overgenomen. Met 19 combinaties behoort Janssens tot één van de grotere bulkvervoerders van België. De Belgische vervoerder zal een plek krijgen in de diervoedersector van Nijhof-Wassink. Nijhof-Wassink heeft naast de vestiging van Janssens in België ook vestigingen in Nederland, Polen, Hongarije en Duitsland. Vanaf 2000 heeft het bedrijf zich steeds meer ontwikkeld op het gebied van diervoederdistributie. Met de overname van de 19 combinaties van Janssens beschikt de internationale vervoeder nu over ruim 150 diervoedercombinaties die dagelijks boeren in Noord-, Oost- en West-Europa bevoorraden.

Hoge onderhoudskosten De Nederlandse voedingsmiddelenindustrie werd medio januari verrast met een nieuwe eerste prijs. Oxfam presenteerde onderzoek waaruit bleek dat Nederland van alle landen het meeste, gezondste en meest voedzame voedsel per inwoner beschikbaar heeft. Een prestatie die past bij een land waar voedselproductie een belangrijke economische sector is. We zijn wereldwijd een van de grootste voedselexporteurs en produceren een veelvoud van wat we zelf opeten. Als beloning kennen we in Nederland lage en stabiele voedselprijzen. We krijgen het niet voor niets. Nederland kraakt aan de ene kant en bloeit aan de andere kant. Aan die ene kant Vion, dat kan overleven door de ingrediëntenpoot ¸ te verkopen aan Darling International. Met een nieuwe Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen wordt de overlevingsstrijd voortgezet. Cruciaal voor de Nederlandse varkenshouderij, waar ¸Vion veruit de grootste slachterij is. En dan de zuivelsector. Die bloeit als nooit tevoren. In 2014 werd een topprijs betaald. De zuivelconsumptie in het Verre Oosten groeit nog steeds sneller dan de productie. Wij profiteren daarvan. Enerzijds door de export van hoogwaardige producten, zoals babyvoeding, anderzijds door de hoge wereldvraag naar zuivelproducten. Export is van eminent belang voor de Nederlandse zuivel. Dat hebben we kunnen zien na de botulisme-affaire van het Nieuw-Zeelandse Fonterra. Deze deuk in hun imago dreunt nog lang na. Na een jaar waarin Nederland sinds lange tijd weer werd geconfronteerd met aflatoxine in melkveevoer, heeft dit incident de zuivelsector niet koud gelaten. Het hoogtepunt was de schorsing van het eerste mengvoederbedrijf van Trustfeed. In diezelfde week laat GMP+ weten de mogelijkheden te onderzoeken om deelnemers die de spelregels overtreden sneller te kunnen schorsen. De zenuwen in de zuivelsector gieren door de keel. De angst voor exportproblemen dwingt de zuivelketen tot goede borgingsmaatregelen. Daar is niets mis mee, zolang het level playing field met omringende landen gelijk blijft. Ooit vertelde iemand mij dat luchtkastelen hoge onderhoudskosten hebben. Deze weken moest ik denken aan dat gezegde. Laten we ervoor waken van onze topposities geen luchtkastelen te maken. Wim Thielen

Nieuwe kleding en nieuw pand K&T Silo Quality Care heef een nieuw pand betrokken voor onderhoud en reparatie van het machinepark. Ook is het personeel in nieuwe kleding gestoken.

8

09_zakenenmensen.indd 31

9

In de rubriek ‘Krakende Persen’ worden periodiek, door verschillende redacteuren van De Molenaar, onderwerpen aangesneden die in het nieuws zijn en enige relatie hebben met de graanverwerkende- en/of diervoederindustrie.

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

22-01-14 16:40

Diervoeding

[Carolien Makkink]

Gisthydrolysaat goed v De positieve effecten van gistproducten in de diervoeding zijn bekend. Het Finse bedrijf Hankkija Oy ontwikkelde een uniek hydrolysatieproces om de voordelen van gist beter te benutten. “Door hydrolyse worden de gistcellen afgebroken en komen de oplosbare poly- en oligosachariden vrij”, legt Derek Gaffney van Hankkija Oy uit.

Het Finse bedrijf Hankkija Oy ontwikkelde een uniek hydrolysatieproces om de voordelen van gist beter te benutten. Dit leidde tot Progut Rumen, een pro-

duct dat fermentatieprocessen in de pens ondersteunt. Onderzoek, waarbij de processen in de pens in vitro worden nagebootst, geven inzicht in de effecten

Vluchtige vetzuren ++**** 140

++** ++**

mM

120 100 80

Controle

60

Progut® Rumen

40 20 0 Grassilage 75% Krachtvoer 25%

Grassilage 50% Krachtvoer 50%

Grassilage 25% Krachtvoer 75%

Figuur 1. Effect van Progut Rumen op de vluchtigevetzuren-productie in vitro na 24 uur (+ = 0-5% toename t.o.v. controle, ++ = 5-10% toename, +++ = >10% toename, * = p<0,05, ** = p<0,01, **** = p<0,001)

Propionzuur 70 60

*

****

****

50 mM

****

40 Controle

30

Progut® Rumen

20 10 0 1

2

3

4

5

6

Dagen Figuur 2. Effect van Progut Rumen op de propionzuurproductie in vitro, zevendaags continu simulatieproces.

10-11_progutrumen.indd 10

van Progut Rumen. Het aantal pensmicroben neemt toe in aanwezigheid van het product. In diverse proeven blijkt de microbiële biomassa met 10 tot 15 procent toe te nemen. De fermentatiesnelheid van het substraat neemt in de penssimulaties toe met 8 tot 14 procent. Gasproductiemetingen laten zien dat Progut Rumen de vorming van methaan remt. “We zien ook een duidelijke toename van de productie van vluchtige vetzuren”, vertelt Derek Gaffney van Hankkija Oy. “Deze effecten treden op bij zowel krachtvoerarme als bij krachtvoerrijke rantsoenen.” Het krachtvoerarme rantsoen bestond voor 25 ­procent uit krachtvoer en voor 75 procent uit graskuil. Bij het krachtvoerrijke rantsoen waren deze percentages omgekeerd. Opmerkelijk is dat vooral de propionzuurvorming wordt gestimuleerd door Progut Rumen. Dit betekent dat het product zowel de eiwit- als energievoorziening van de melkkoe verbetert. P ra k ti j kpr oe v e n “De in vitro-proeven geven mooie ­resultaten, maar we willen natuurlijk ook weten hoe Progut Rumen werkt in de pens”, benadrukt Gaffney. Bij koeien voorzien van een pensfistel bleek het gehalte aan vluchtige vetzuren – met name propionzuur – in de pens toe te nemen als Progut Rumen gedurende zeven dagen werd verstrekt (zie figuur 1). Na één week werd het gebruik van Progut Rumen gestaakt; de gehalten aan vluchtige vetzuren in de pens bleven vervolgens nog een week

21-01-14 15:16

d voor pens en koe Hankkija Oy ontwikkelt Progut Rumen

Tabel 1. Resultaten met Progut Rumen (10 gram per dier per dag).

Aantal koeien Melkproductie (kg/d): Alle koeien > 24 kg melk/dag > 30 kg melk/dag Celgetal Score (log(celgetal)) Alle koeien > 24 kg melk/dag > 30 kg melk/dag

Controle 127

Progut Rumen 121

Verschil

25,32

26,09

0,77

<0,01

28,36 33,19

29,65 34,97

1,29 1,79

<0,01 0,03

Het gebruik van Progut Rumen resulteert onder meer in een hogere voereffi-

2,17 1,93 1,76

2,05 1,81 1,52

lang hoog. Ook de melkproductie steeg. Op het commerciële Ierse proefbedrijf Portlaoise voerde Hankkija Oy in 2012 en 2013 onderzoek uit met 248 melkkoeien. Deze koeien staan het hele jaar binnen en worden gevoerd met een TMR bestaande uit vers gras, maiskuil, graskuil en krachtvoer, geoptimaliseerd voor een melkproductie van 30 liter. In de melkstal krijgen de koeien extra krachtvoer (450 gram per liter melk boven de 30 liter). In de proefgroep (121 dieren) werd aan het extra krachtvoer 10 gram Progut Rumen per dier per dag toegevoegd. “Ook in deze praktijkproef zagen we gunstige effecten van Progut Rumen op de melkgift: bij de hoogproductieve koeien werd de melkproductie nog sterker gestimuleerd dan bij de koeien met een lagere melkproductie.” Tabel 1 geeft de resultaten van het Ierse onderzoek. Interessant is dat ook het celgetal gunstig werd beïnvloed door de toevoeging van Progut Rumen.

0,11 0,11 0,24

<0,001 0,0153 0,0253

Progut Rumen draagt bij aan een goede immuunrespons en daarmee aan de diergezondheid. “Dat zien we ook terug in onze kalverproeven”, vertelt Gaffney. “Zowel de mestconsistentie als de gezondheidsscore verbeteren door het gebruik van Progut. In de gezondheidsscore zijn de mestkwaliteit, de respiratoire gezondheid en het ­antibioticagebruik verwerkt. Onze ­gehydrolyseerde gistcelproducten kunnen dus bijdragen aan vermindering van het medicijngebruik in de veehouderij.” Voo rd e l e n Het gebruik van Progut Rumen in ­melkveerantsoenen verhoogt de aantallen en activiteit van pensmicroben. De f­ ermentatie in de pens wordt gestimuleerd, er worden meer vluchtige ­vetzuren en meer microbiële biomassa gevormd, zodat de hoogproductieve melkkoe meer energie en eiwit ter beschikking heeft.

10

10-11_progutrumen.indd 11

p-waarde

11

ciëntie en een hogere melkproductie.

Dit resulteert in een hogere voerefficiëntie en een hogere melkproductie. Verstrekking van 10 gram Progut Rumen per dag zorgt voor 1,8 liter extra melk per dag bij hoogproductieve melkkoeien. Het product ondersteunt bovendien de immuunrespons en leidt tot een lager celgetal in de melk, zo blijkt uit het onderzoek.

-

Hankkija Agribusiness Hankkija Agribusiness uit Finland is het moederbedrijf van Suomen Rehu in Finland. Suomen Rehu is opgericht in 1989 en wijdt zich aan de ontwikkeling van gistproducten voor toepassing in diervoeders ter verbetering van de darmgezondheid. In 1999 kwam Progut op de markt, een gehydrolyseerd gistcelproduct voor toepassing in antibioticavrije biggenvoeders. In 2007 is Suomen Rehu overgenomen door Hankkija en in hetzelfde jaar werd Progut Rumen geïntroduceerd. Hankkija Agribusiness heeft in Finland een marktaandeel van 40 procent op het gebied van mengvoeders (600.000 ton mengvoer per jaar). De belangrijkste exportmarkten zijn Rusland, Europa en Azië. In Finland wordt de aanwezigheid van salmonella in diervoeders niet getolereerd. Alle producten van Hankkija zijn hiervan dan ook vrij. Sinds 2008 werkt Suomen Rehu samen met Denkavit Ingredients in onder andere de Benelux en Duitsland.

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

21-01-14 15:16

more than 100 years a reliable partner

Mengvoederinstallaties Premixfabrieken Bloemfabrieken Silo's (glad- en damwand) Transportinstallaties Hamermolens (3000/1500 t/min) Doseerinstallaties Mengers Pers- en extrudeerinstallaties Vloeistofopslag/dosering Besturing en automatisering

WIJ LEVEREN DIVERSE VEEVOEDERGRONDSTOFFEN GRANEN Lupinen (Australische, Duitse en Poolse), Lijnzaad, Haver.

MINERALEN OVERIGE Krijt (Inducal 250), Ureum Feed, MPG, Natriumbicarbonaat, Talk poeder, Sepioliet, Monocalciumfosfaat, Maagkiezel grof, Kopersulfaat, ZoutMagnesiumoxide grof, Grit, Veevoeder- tabletten Akzo, Regesal, Kalkhydraat, zout, Joveezo Zout. Zinksulfaat.

LIKSTENEN KNZ Likstenen: Rund, Paard, Schaap, Biotine en Jongvee, KALKSTEEN & KRIJT Frisia Likstenen. Rheine, Lienen, Rösenbeck.

VESTIGING AALTEN Postbus 47 7120 AA Aalten T +31 (0)543 47 26 88 F +31 (0)543 47 54 75 E [email protected]

van 25 KG af pand Harderwijk tot 40 MT franko uw bedrijf

Daltonstraat 37 ◆ 3846 BX Harderwijk Postbus 78 ◆ 3840 AB Harderwijk t. (0341) 46 21 10 ◆ info @ debronbv.com

www.ottevanger.com

www.debronbv.com

3680_De_Bron_Advertentie_1-4.indd 1

VESTIGING MOERKAPELLE Postbus 3 2750 AA Moerkapelle T +31 (0)79 593 22 21 F +31 (0)79 593 11 47 E [email protected]

16-12-13 16:22

BEDRIJVENGIDS Zoekt u een bedrijf in een specifieke branche? Zoek op www.demolenaar.nl/bedrijvengids snel en eenvoudig het bedrijf in de gewenste branche of regio.

distributeur voor: distributeur voor:

BeDrijvengiDs De bedrijvengids van De Molenaar is een alfabetische lijst van bedrijven die actief zijn in de graanverwerkende en diervoederindustrie. Deze lijst is ook te vinden op www.demolenaar.nl, waar u kunt zoeken op alfabet, categorie en regio. staat uw bedrijf nog niet in de bedrijvengids van De Molenaar? Bel dan naar 06-53 26 20 47

Nutrition/Vitalac •• CCA Vitalac voederzuren/conserveermiddelen Voederzuren / Conserveermiddelen

en vraag naar de mogelijkheden.

Actemium www.actemium.be www.actemium.nl

Andritz Feed & Biofuel B.V. Geldrop www.andritz.com

Adifo N.V. Maldegem België www.adifo.com

Arodo bvba Arendonk www.arodo.com

ALFRA Dosing & Weighing Technology Bladel www.alfra.nl

Ausloos Verpakkingstechniek bvba Linden www.ausloos.be

Alltech Ridderkerk - Nederland Klerken - België www.alltech.com/benelux

AuteQ B.V. Ederveen www.auteq.nl

Almex extrusion techniques www.extruder.nl www.expander.nl

Barentz B.V. Hoofddorp www.barentz.com

Amandus Kahl Benelux B.V. Tiel www.akahl.de

•• QualiTech QualiTech SQM-organische SQM-organischesporenelementen sporenelementen •• Actifeed Actifeed yucca-/quillaja producten Yucca / Quillajaproducten Wij helpen u graag graag op op deze deze weg! weg!

Van Beek Reiniging Kaatsheuvel www.vanbeekreiniging.nl 26

27

De Molenaar nr.1 10 januari 2014

Staat uw bedrijf nog niet in de bedrijvengids? Bel dan naar 06 – 53 26 20 47 en vraag naar de mogelijkheden.

TO

X I N RI

SK

A

M

Mycofix

®

Manids Feed Ing BV Postbus 304, 5460 AH Veghel tel: 0413-310960, fax: 0413-310955 E-mail: [email protected] website: www.manids.nl

M YC OF I

X

EN T

• •

additieven advies analyse automatiseren diervoeding grondstoffen premixen procestechniek transport / op- en overslag verpakken wegen en doseren

Manids Feed Ing BV

MYCO

• • • • • • • • •

Op Op weg weg naar een gezonde en duurzame veehouderij! veehouderij!

NAG EM

Leidend. Bewezen. Geregistreerd. Mycofix® is het enige EU-geregistreerde veevoederadditief wat een bewezen werking heeft tegen mycotoxinen.

Symposium Mycotoxinen & Darmgezondheid

13 Februari 2014, Evoluon, Eindhoven Meer info neem contact op met Panagro Panagro health & nutrition Bavelstraat 91, 2310 Rijkevorsel Tel. BE: +32 495202069, Tel. NL: +31 629047513 e-mail: [email protected], website: www.panagro.be Naturally ahead

M

m

Einde vrijstelling Ingrepenbesluit pluimveesector nadert

Schade door pikkerij v Algemeen

Marjolein van Woerkom

Snavelbehandeling van hennen is per 2018 verboden, maar de kans is groot dat de markt al eerder naar onbehandelde hennen vraagt. De sector moet er dus op korte termijn mee aan de slag. Volgens pluimveehouder Twan Engelen ligt er ook een taak voor de voerfabrikant: “Waarom is er nog geen voerfabrikant opgestaan met het optimale voer voor onbehandelde hennen?” Pluimveehouders begonnen met het behandelen van snavels om schade door pikkerij te voorkomen. Daarnaast bleven hennen met de bril in het gaas hangen en was er door snavelbehandeling minder voervermorsing mogelijk. Vanuit diverse invalshoeken was snavelbehandeling dus interessant. Nu, zestien jaar later, is het tij gekeerd. Snavels behandelen is niet meer maatschappelijk verantwoord. De vrijstelling van het Ingrepenbesluit voor de pluimveesector is drie jaar naar voren

14-15_ingrepenbesluitkip.indd 14

gehaald, van 2021 naar 2018. Tijd om ermee aan de slag te gaan, stelt Jan Vroegindeweij, voorzitter van de Stuurgroep Ingrepen Pluimvee. “Niks doen en afwachten is geen optie.” Toch snapt hij wel dat niet elke pluimveehouder het voortouw neemt. “Het is een lastige kwestie. Pluimveehouders lopen risico als ze hiermee gaan experimenteren. De kans op dode dieren is nu eenmaal groter. Maar ik denk dat nu beginnen ook een goede leerervaring is. Pluimveehouders kunnen nu nog een

gedeelte van hun koppel onbehandeld houden en daar ervaring mee opdoen. In 2018 kan dat niet meer.” O n d e rzoe k Wageningen University Research (WUR) is dit jaar samen met Wageningen Centre for Animal Welfare and Adaptation (Cawa) een onderzoek gestart naar monitoring van koppels met onbehandelde snavels in de leg- en vermeerderingssector. Hierin zijn inmiddels twee koppels leghennen in volièrehuisvesting en twee koppels vleeskuikenouderdieren gemonitord. Zes koppels zijn nog in onderzoek. Onderzoekster Thea van Niekerk: “We hebben op de twee leghenbedrijven de mate van pikkerij in beeld gebracht en actief onderzoek verricht. Zo hebben we de mate van angst van kippen gemeten. Angstige kippen pikken nu eenmaal eerder.” Het onderzoek bij de twee vermeerderingsbedrijven was lastiger, omdat de twee

21-01-14 15:18

bedrijven een andere managementstrategie volgden. Wel ziet Van Niekerk over het algemeen dat onbehandelde snavels niet leiden tot meer veerschade in de opfokperiode. Ook in de legperiode lijkt niet behandelen geen nadelig effect te hebben op het gedrag of veerbeschadigingen. “Het liefst zouden we nu al een handreiking willen doen naar de pluimveehouder, maar op basis van twee onderzochte koppels kunnen we nog geen conclusies trekken”, stelt de onderzoekster. “Wat is het beste management bij onbehandelde dieren, welke maatregelen zijn effectief. Daar willen we antwoord op geven, maar

stal, voer, opfokorganisatie, bezetting, ras. Ik kwam erachter dat de dieren echt een wintergarten nodig hadden, een goede plek om te eten en te drinken. Ik strooide graan en zette balen gedroogd gras neer waaraan ze konden pikken. Het ging vaak fout. Ik leerde dat je in de opfokfase al moet beginnen om het pikgedrag te minimaliseren. De dieren moeten gewend raken aan ruwvoer, aan mensen, aan afleiding. Ook is het in die fase belangrijk dat je ze in het volle licht zet. Dan kunnen de kippen elkaar leren kennen en herkennen. Pas als ze ruzie krijgen, moet je het licht dimmen.

ij voorkomen daarvoor is vervolgonderzoek nodig.” Dat vervolgonderzoek is niet zo van zelfsprekend. “We hebben genoeg koppels om te onderzoeken, maar het is zeer arbeidsintensief en dus duur. Nu het productschap is opgeheven is ook onze financiering onduidelijk”, stelt Van Niekerk. “Het mooiste zou zijn als we een protocol kunnen ontwikkelen om de effecten van niet-snavelbehandelen van leghennen, vleeskuikenouderdieren en kalkoenen te monitoren. Pluimveehouders zouden dan zelf het onderzoek kunnen uitvoeren en hun bevindingen opslaan in een gezamenlijke database, waaruit wij als onderzoekers conclusies kunnen trekken.” Voor loper s Enkele voorlopers hebben al ervaringen met onbehandelde hennen, zoals Jaap van Deelen, biologisch pluimveehouder in De Glind. “Ik wilde de markt voor zijn. Ik heb van alles geprobeerd; denk aan

Ondanks de tegenslagen ben ik blij te hebben doorgezet. Mijn laatste vier koppels hennen hebben het netjes gedaan.” O pti ma a l v o e r Pluimveehouder Twan Engelen uit Someren had een plan A en B toen hij zijn eerste vier koppels onbehandelde hennen aanschafte. “Ik kocht meteen een spinfeeder, omdat ik wilde dat ze van de grond leerden eten, zodat ze daar gingen pikken en niet op elkaar. Daarnaast experimenteerde ik met het dimmen van licht.” Toch vindt hij dat hij als pluimveehouder nog te veel de pionier moet zijn. “Ik wilde dit uitproberen als verantwoording naar de maatschappij. Maar ik vind dat andere partijen hiermee ook aan de slag moeten. Waarom is er nog geen voerfabrikant opgestaan met het optimale voer voor onbehandelde hennen? Ze kunnen wel tegen ons zeggen dat we moeten sturen met voer, maar daar ligt ook een taak voor de voerfabriek.”

-

14

14-15_ingrepenbesluitkip.indd 15

15

Pikkerij voorkomen Pikkerij begint al in de opfok, dus voor pluimveehouders is het raadzaam om tijdens die periode al extra maatregelen toe te passen, dan wel een pikkerij-vrij koppel hennen aan te schaffen, al geeft dat geen garantie. Voorkomen begint met een goede opfok en vervolgens dienen de hennen tijdens de legperiode zo min mogelijk stress te ondervinden. Kippen kijken het gedrag van elkaar af, dus het aantal pikkende kippen zal alleen maar toenemen als er eenmaal een paar beginnen te pikken. Tips om dit te voorkomen: - Voldoende afleiding: graan, touwtjes boven het rooster, Cd’s ophangen, cellenbetonblokken neerzetten, een speeltuin van ballen, stropakken, snoeihout, karton, de radio aanzetten. - Ruwvoer: luzerne, niet-gedorste graanplanten, groenvoer, wortelen en/of silages. Drie of vier keer per dag voeren heeft de voorkeur, zodat ze hongerig blijven. Tien keer per dag voeren zorgt ervoor dat ook tien keer per dag de rangorde al pikkend wordt bepaald. - Een fris stalklimaat met een zo laag mogelijk ammoniakgehalte. - Behoud de lichtsterkte in de opfokperiode: in het donker zijn dieren angstiger en gaan dus eerder pikken. In de legperiode: dim het lichtniveau of ga over op rode verlichting. - Dode dieren moeten meerdere keren per dag worden verwijderd, ook in de legperiode. Zo wordt lijkenpikken voorkomen. Zieke dieren moeten apart worden gezet of worden afgevoerd. - Angstreductie. Loop als boer of voorlichter niet telkens dezelfde ronde door de stal, maar verander, zodat de kippen je ook eens van een andere kant zien aankomen. Voor meer tips heeft WUR een waaier uitgebracht met noodmaatregelen tegen pikkerij. Deze is te downloaden via edepot.wur.nl/189478.



De Molenaar nr.2 31 januari 2014

21-01-14 15:18

Actisaf Sc 47 De enige levende gist, geregistreerd voor alle stadia tijdens de varkensproductie.

FEED

Actisaf Sc 47 wordt geproduceerd door middel van een uniek Lesaffre productie proces, waardoor betere stabiliteit wordt verzekerd. Dit betekent dat meer gistcellen de darm levend bereiken.

Actisaf Sc 47, de levende gist die haar beloftes nakomt Maakt de spijsvertering efficiënter Wij maken graan uniek!

Vergroot de voerefficiëntie

Vooruitstrevend en energiek, ervaren en

Reduceert de gevoeligheid voor pathogenen (E-Coli, Clostridium, ...)

betrouwbaar: dat is Unicorn. Dé internationale producent en kwaliteitsleverancier

Optimaliseert de dierprestaties en economische resultaten

met een passend productportfolio op basis van granen. Omdat we weten dat graan zoveel meer in zich heeft.

Unicorn. Al ruim een eeuw groot in het ontsluiten van granen.

U N ICOR NG R AI N.COM

rt if ic LF A is ge ce

ee rd

De Volger 3 - 1483 GA De Rijp Tel. : +31 299-675501 - Fax. : +31 299-675744 E-mail : [email protected]

Zoektocht naar oplossingen zinkabsorptie Studiemiddag zink Diervoeding

[Carolien Makkink]

Zink is een essentieel spoorelement voor varkens. Het is echter niet exact bekend hoeveel zink moderne vleesvarkens dagelijks nodig hebben. Bovendien wordt zink vrij slecht geabsorbeerd. Tijdens de zink-studiedag van Speerstra Feed Ingredients werd gezocht naar oplossingen.

Vanwege de nadelige effecten van zink op het milieu is het wenselijk om het zinkgehalte in varkensvoeders zo veel mogelijk te beperken, zonder de productieprestaties van de dieren te schaden. Paul Bikker van Wageningen UR heeft daarom onlangs een onderzoek uitgevoerd om de zinkbehoeften van varkens beter in kaart te brengen. Het dosisresponsonderzoek is uitgevoerd met jonge vleesvarkens (8 - 40 kg) en geëxtrapoleerd naar zwaardere varkens. Op basis van deze studie beveelt Bikker een zinkgehalte van 80 mg/kg voer aan voor jonge vleesvarkens en van 60 mg/kg voer voor oudere varkens (25-125 kg). In deze aanbevelingen is een veiligheidsmarge van 20 procent verwerkt. Fytase in het voer levert een bijdrage aan het beschikbare zink: 0,8 g verteerbaar fosfor komt overeen met 25-30 mg zink uit zinksulfaat. Verlaging van het zinkgehalte in varkensvoeders levert een bijdrage aan vermindering van de zinkuitscheiding (zie tabel 1).Voor zeugen kwam Bikker via een factoriële benadering uit op een aanbevolen zinkvoorziening van 80-85 mg zink per kg voer. Zinkoxide en ant i bi ot i c a Ramon Cos van het Spaanse adviesbureau Technical Support Consulting (TSC)

vertelt dat problemen met speendiarree in Spanje sterk zijn toegenomen na het verbod op zinkoxide-overdosering (feed grade) en amgb’s. Sinds 2005 zijn, onder druk van de varkensindustrie, twee zink-

>>>

Verlaging van het zinkgehalte in varkensvoeders zorgt voor een verminderde zinkuitscheiding.

16

17-18_speerstra.indd 17

oxide-gemedicineerde premixen (pharmaceutical grade) toegelaten in Spanje. De afgelopen acht jaar zijn deze premixen toegepast in 90 procent van de Spaanse prestarters. Deze premixen worden samen met Colistine voorgeschreven. In Spanje wordt nog steeds 3000 ppm zink toegevoegd aan biggenvoeders. Toch is men zich ook in Spanje bewust van de risico’s van hoge zinkgehaltes in biggenvoeders. Er wordt hard gewerkt aan alternatieve strategieën, zoals vaccinatie, enzymen, probiotica en organische zuren. Jürgen Zentek van de Vrije Universiteit van Berlijn bespreekt de relatie tussen zinkoxide en de microbiota in het

17

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

21-01-14 15:19

>> Zoektocht naar oplossingen zinkabsorptie

maagdarmkanaal. “Een hoog gehalte aan Zn2+ in het maagdarmkanaal heeft een antimicrobieel effect, maar de gevoeligheid van bacteriën voor zink varieert, door verschillen in bacteriële transportsystemen.” Sommige bacteriën zijn gevoelig voor hoge zinkconcentraties, andere niet of minder. Over het algemeen heeft zink een remmend effect op lactobacillen, melkzuurbacteriën en gisten. Het aandeel en de diversiteit van Clostridium spp en E. coli in de darminhoud neemt juist toe bij hoge zinkgehalten in het voer. Rond spenen zorgt zinkoxide voor behoud van de diversiteit van de microbiota in de darm. “Het zinkgehalte in het voer beïnvloedt de samenstelling van de microbiota”, legt Zentek uit. “Elk bedrijf en elke big heeft een eigen, specifieke microbiotasamenstelling. Gelukkig leren we steeds meer over effecten van voersamenstelling en additieven op de samenstelling van de microbiota in de darm en over de gevoeligheid van verschillende bacteriën voor zink en antibiotica. De laatste jaren zijn publicaties verschenen die een toename van multiresistente E. coli en Staphylococcus aureus laten zien bij hoge zinkgehalten in het voer. Reden te meer om farmacologische zinkdoses uit te bannen”, stelt Zentek. Et ec - gevoel i ghei d De gevoeligheid van biggen voor E. coli K88 (Etec) hangt af van de genetisch bepaalde aanwezigheid van specifieke receptoren in de darm voor de fimbriae van E. coli K88. De genetische achtergrond van een big bepaalt dus in hoge mate de gevoeligheid voor Etec. Dat verklaart waarom onderzoek naar de effecten van (voedings)maatregelen bij

Tabel 1.

E. coli-gechallengede biggen wisselende resultaten laten zien. “Als biggen genetisch ongevoelig zijn voor Etec, zijn extra veilige voeders niet nodig”, legt Paolo Bosi van de Universiteit van Bologna in Italië uit. Tot voor kort kon de aanwezigheid van de fimbriae-receptoren alleen worden vastgesteld bij het dode dier. Sinds kort is een genetische marker beschikbaar, gebaseerd op het XbaI-polymorfisme van het MUC4-gen. Dit biedt interessante mogelijkheden voor onderzoek naar (voer)maatregelen tegen E. coli bij biggen. Bosi laat bijvoorbeeld zien dat extra threonine in het voer de productie van anti-K88 IgA bevordert bij MUC4+ biggen, maar niet of nauwelijks bij MUC4- biggen. Uiteindelijk wordt het wellicht mogelijk om de MUC4-status van varkens op te nemen in fokprogramma’s, al lijkt MUC4- (Etec-ongevoeligheid) negatief gecorreleerd te zijn met genetisch potentieel voor mager vleesgroei. Z i n k o x i d e b ro n n e n Farmacologische zinkdoses (3000 ppm) verbeteren de groei en verminderen diarree. Toch zijn hoge zinkgehalten in voeders ongewenst, vanwege de nadelige milieueffecten en de mogelijke associatie met antibioticaresistentie. Een zinkoxidebron die bij lage dosering positieve effecten laat zien, is HiZox. Paolo Bosi presenteert een proef met MUC4+-biggen die op verschillende manieren zink in hun voer kregen. Het controlevoer bevatte 40 mg zink per kg uit de grondstoffen (basisvoer) plus 110 mg zink per kg uit ZnSO4. Voor het hoog-zinkvoer werd aan het basisvoer 2250 mg zink uit regulier zinkoxide toegevoegd. Een derde proefvoer was

Zinkbalans vleesvarkens, afhankelijk van Zn-gehalte in voer.

Biggen (8-25 kg) Vleesvarkens (25-120 kg)

Zn-gehalte voer (mg/kg) 130 80 130 60

Reductie

Zn-opname (8-120 kg), g Zn-retentie, g Zn-excretie, g Zn-excretie (% van opname)

35,4 2,2 33,2 94%

18,6 g Zn

16,8 2,2 14,6 87%

18,6 g Zn (56%)

HiZox De gunstige werking van HiZox hangt samen met de unieke, gepatenteerde productiewijze, vertelt Stéphane Durosoy van Animine in Frankrijk. “HiZox wordt geproduceerd uit goedgedefinieerde zinkbronnen, met gegarandeerd lage gehalten aan contaminanten, zoals zware metalen en dioxine.” Voor een hoge effectiviteit is een grote oppervlakte van de zinkoxidedeeltjes wenselijk. “In veel concurrerende zinkoxide-bronnen wordt dit bereikt door fijn te malen. Dit kan echter ongewenste bijeffecten hebben, zoals stofvorming of nadelige gezondheidseffecten van nanodeeltjes”, legt Durosoy uit. Bij HiZox wordt oppervlaktevergroting gerealiseerd door een hogere porositeit van de deeltjes. Dit leidt ertoe dat HiZox een sterkere antibacteriële activiteit heeft dan andere zinkoxide-bronnen of Zn2+ionen. In vitro-onderzoek laat ook zien dat HiZox effectiever is tegen pathogene E. coli-stammen dan regulier ZnO. “In vivo-onderzoek moet altijd worden uitgevoerd onder de lokaal geldende omstandigheden”, benadrukt Durosoy. HiZox dient als zinkbron om te voldoen aan de zinkbehoeften van het dier, maar werkt daarnaast als darmflorastabilisator. “Toepassing van HiZox geeft de voordelen van hoge zinkdosering, zonder de nadelen”, stelt Durosoy.

-

18

17-18_speerstra.indd 18

opgebouwd uit het basisvoer plus 225 mg zink per kg uit HiZox. Alle biggen kregen een E. coli K88-challenge op dag zeven na spenen (31 dagen). De voeropname van de biggen was numeriek het hoogst met het HiZox-voer. De biggen op het negatieve controlevoer groeiden significant langzamer dan de biggen op het hoog-Zn-Voer of het HiZox-voer. Ook kwam er meer diarree voor bij de biggen in de controlegroep. De proefbehandeling had geen effect op de dunnedarmmorfologie. De resultaten met betrekking tot anti-K88 IgA waren nog niet beschikbaar ten tijde van het seminar. Toch concludeerde Bosi dat biggenvoer met HiZox in een dosering van 300 mg totaal zink per kg voer hetzelfde gunstige effect heeft op Etec-gechallengede biggen als een voer met een farmacologische zinkdosering.

19

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

21-01-14 15:19

Rothkötter (DE)

Kamphuis Mengvoeders

Gebroeders Fuite

Top Silo Constructions t
Totale engineering t
Damwand silo’s t
Gladde wandsilo’s t
Silodekken

t
Montage t
Staalconstructies t
Trechters t
Dak- en gevelbekleding

TSC Top Silo Constructions

Tweede Broekdijk 7 7122 LB Aalten Tel: +31 (0)543 47 39 79 Fax: +31 (0)543 47 44 72

www.tsc-silos.com [email protected]

specialist in hoogwaardige additieven en ingrediënten voor de diervoedersector

voor: walsenstoelen kruimelaars enz. ook: nieuwe walsen

bvba Ateliers BONTE Diestsevest 57-59 B. 3000 LEUVEN Tlf.: +32 16 225129 - Fax +32 16 221032 E-mail: [email protected] Website: www.bonteateliers.be

Speerstra is exclusief importeur voor:

Specialistische kennis van hoogwaardige diervoeding voor gezond vee en een hoger rendement. Wij adviseren u graag.

speerstra.com

Speerstra Feed Ingredients BV | Postbus 160 | 8530 AD Lemmer | T +31 (0)514 569 001 | F +31 (0)514 569 002 | E [email protected]

Wereld speeltuin gebroeders De Heus Wereldwijd

[Marc van der Sterren]

De VN hebben 2014 uitgeroepen tot jaar van de Familielandbouw. Een bedrijf dat het belang van het gezinsbedrijf inziet, is De Heus. Het concern staat op nummer 16 op de wereldranglijst en is nog steeds groeiende, maar bedrijfsgroei is geen doel op zich. “Het voeden van de wereld. Dat is de drijfveer”, benadrukt Co de Heus.

Van zijn woonplaats Baarn tot zijn werkplek is het voor Co de Heus een half uurtje rijden. ‘s Morgens in de auto heeft hij meestal Vietnam aan de lijn. Op de terugweg belt hij met ZuidAfrika. “Met het tijdverschil moet je rekening houden, maar verder maakt het niet uit of je nu met Vietnam belt of met Veghel”, zegt hij, zichtbaar geamuseerd.

“Nederland was begin van dit millennium al te klein om onze groei te faciliteren”, stelt De Heus. “De overnames van Van Eck en Bouman in 2007 waren al niet meer het belangrijkste in onze strategie. De consolidatie was toen eigenlijk al afgerond”, blikt hij terug. “Maar we blijven openstaan voor aanvullende acquisitie op de Nederlandse markt.”

S p e e l tu i n we re l d De wereld is de speeltuin van de gebroeders De Heus. Het CEO-schap en de tien landen waarin het bedrijf actief is, hebben Co en broer Koen helder verdeeld. Koen doet Oost-Europa, Brazilië, Ethiopië en Egypte. Co ontfermt zich over China, Vietnam, Zuid-Afrika en Nederland. De mengvoerproductie is een internationale aangelegenheid geworden.

Internationalisering volgens gebroeders De Heus Niet elk bedrijf in elk land is geschikt voor acquisitie. Co en Koen de Heus hanteren een strikt stappenplan. De gebroeders verrichten veel onderzoek en schakelen contacten in, onder meer in de bankwereld. De volgende punten zijn daarbij van belang: - De inkomensgroei van een land: wanneer het inkomen laag is, maar gaat groeien, dan stijgt de vraag naar dierlijke eiwitten. - Demografie: een jonge, groeiende bevolking is interessanter dan een vergrijzende. - De stabiliteit en kwaliteit van de fabriek en de kwaliteit van de vaste activa. - De stabiliteit van het land: de macro-economische situatie, de politieke situatie, de kwaliteit van de instituties, de overheid en het bestuur, de stabiliteit van de democratie, de onafhankelijkheid van de rechtspraak, de kwaliteit van het onderwijssysteem en de balans op de overheidsbegroting. - Het potentieel aan landbouwgebied: een land moet in een eigen voedselvoorziening kunnen en willen voorzien. - De keten: hoe sterk zijn zuivelverwerkers en slachterijen? - Vakmanschap: heeft het bedrijf vakbekwame mensen, of zijn er vanuit Nederland mensen bereid om daar een bedrijf te runnen?

20-21-22_deheus.indd 20

21-01-14 15:24

Familielandbouw staat centraal bij internationaal concern

Int er nat iona l i s er i ng De consolidatie was afgerond toen de fase van internationalisering al lang was begonnen. De Heus liep voorop toen het in 1999 een kleine lokale producent in Polen opkocht en in het MiddenOosten het werkterrein ging verkennen. Inmiddels is Nederland op wereldschaal een dominante partij. Wie de grootste voerfirma’s bekijkt, vindt vijf van oorsprong Nederlandse spelers in de top 20. “Duitsland is goed in auto’s produceren, Nederland in diervoer”, constateert De Heus. Op dit moment staat de internationalisering in volle bloei. Sterker nog: de volgende fase steekt z’n kop al op. Die van

consolidatie op de internationale markt. “Nee, wij komen elkaar nog niet tegen”, lacht hij. “De wereld is nog groot genoeg voor de Nederlandse internationale voerfirma’s.” Kr a l e n ri j g e n De groeistrategie van De Heus uit zich echter niet in het veroveren van landen. De eerste prioriteit ligt bij het uitbouwen van de bedrijven in de landen waar het concern reeds actief is, benadrukt de CEO. “Sowing the seeds, een bedrijf met veel zorg proberen tot wasdom te brengen, komt als strategie op de tweede plaats.” Voortvarender is het beleid van ‘stringing the pearls’, kralen rijgen.

“Vooruitgang in de primaire sector staat centraal”, benadrukt Co de Heus.

“Elke fabriek is een kraal”, legt De Heus uit. “Je bouwt in een land je bedrijf uit tot een organisatie die meerdere fabrieken heeft.” Elke fabriek focust op productie en logistiek. Inkoop, verkoop, HR, IT, administratie en financiering worden centraal geregeld. Zo heeft De Heus in Nederland al acht fabrieken, in Polen zeven en in Vietnam en Zuid-Afrika elk vier. In Brazilië, waar ze pas sinds 2012 actief zijn, staan er ook al drie. “Stringing the Pearls kan alleen in landen waar een grote markt is, van minstens 10 miljoen ton voer.” A rmo e d e En zo groeit De Heus gestaag voort op het wereldtoneel. Ze zijn nummer 16 in de wereld van grootste diervoederbedrijven. Toch benadrukt De Heus dat het geen doel is om te stijgen op dat lijstje. “We worden niet gedreven door financiële doelstellingen”, spreekt hij ook namens zijn broer. Wel belangrijk vinden ze dat het familiekapitaal wordt ingezet in de wereldvoedselvoorziening. “Het is onze missie om in alle landen waar wij zitten actief vooruitgang te boeken. En dan heb ik het niet alleen over de positie van ons bedrijf, maar ook over de ontwikkeling van de landbouw in dat land. Ons doel is boeren verder te helpen bij het bijdragen aan de wereldvoedselvoorziening. Dijkhuizen De productie moet omhoog om de wereld te voeden. Dat is ook de visie van Aalt Dijkhuizen die in maart aantreedt in de Raad van Commissarissen van De Heus. Zijn netwerk in wetenschap en op internationaal vlak zal het bedrijf goed van pas komen. Met Dijkhuizen doet echter ook een controversiële persoonlijkheid z’n entree binnen De Heus. Zijn visie viel niet overal in goede aarde. Hij zou te veel zijn gefocust op intensieve en grootschalige productiemethoden en te weinig oog hebben voor natuurlijke productieprocessen en de kleine familiebedrijven. “Wij richten ons op boeren. Groot of klein, dat is per land verschillend, maar de boer staat bij ons centraal.”

20

20-21-22_deheus.indd 21

21

>>>

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

21-01-14 15:24

>> Wereld speeltuin Gebroeders de Heus

Internationale ontwikkelingen bij De Heus.

1 99 9

Polen – Naast de eerste stappen in Oost-Europa breidt De Heus het werkterrein uit in het Midden-Oosten.

2 00 2

Polen – De Heus doet meerdere succesvolle overnames.

2 00 3

Egypte – Een fabriek voor de productie van concentraten wordt overgenomen.

2 00 5

China – De Heus neemt een minderheidsbelang in het mengvoederbedrijf Wellhope en neemt plaats in de Raad van Bestuur.

2 00 9

Rusland – De Heus neemt het bedrijf NeoKorm over.

2 01 0

Polen – De Heus Voeders neemt het aandelenkapitaal van Evialis Polska over. Daarmee is de onderneming de tweede speler in dit land.

2 01 1

Zuid-Afrika – De Heus rondt de overname van de mengvoerdivisie van Tuinroete Agri af. Vietnam – De Heus neemt de vierde mengvoerfabriek over. De visvoerfabriek heeft een productiecapaciteit van 100.000 ton op jaarbasis.

2 01 2

Brazilië – Koninklijke De Heus tekent de overeenkomst voor het aangaan van een joint venture tussen De Heus en Nutrifarms, een van de Braziliaanse marktleiders in de varkensvoersector voor wat betreft concentraten, premixen en nutritionele specialiteiten.

2 01 3

Brazilië – Koninklijke De Heus tekent een overeenkomst voor de acquisitie van Romagnoli, een bedrijf met ruim duizend melk- en vleesveehouders als klant. Rusland – De Heus opent in Lakinsk een speciale biggenprestarter-fabriek.

I n te g ra ti e s Rusland kent zeer grootschalige bedrijven, in Vietnam daarentegen zijn het vooral ‘backyard farmers’ die het voedsel produceren. “Waar we ons niet op richten zijn de integraties, de grote concerns die over tientallen boerenbedrijven beschikken. Dit soort bedrijven die het familiekarakter buitensluiten vormen voor ons een bedreiging”, verklaart De Heus. “Als ze zo groot zijn, dan kunnen ze ook makkelijk hun eigen voerfirma beginnen.” Financieel en strategisch zou het wellicht winstgevend zijn om juist aan die ontwikkeling mee te werken door het plaatsen en faciliteren van mengvoerinstallaties op dit soort bedrijven. Maar dat past absoluut niet in de visie van De Heus. “Hier vind ik echt dat de schaal doorslaat. Kijk hoe dit soort integraties ontstaat. Eerst worden boeren uitgezogen door supermarkten. Elk jaar moeten ze weer goedkoper leveren. De opbrengsten van dierlijke producten worden te laag voor boeren om het hoofd boven water te houden. Ze raken achterop, de zoon neemt het niet meer over, het bedrijf wordt haast onverkoopbaar, tot

2050 Vanwege de internationalisering maakte de leus ‘Samen voor resultaat’ twee jaar geleden plaats voor de slogan ‘Powering progress’. Het is de vooruitgang in de primaire sector die centraal staat, benadrukt De Heus. De eerste invalshoek is voer, maar De Heus kijkt breder. Het bedrijf werkt actief mee aan betere technische resultaten, aan management, klimaat, of een beter financieel economisch resultaat. “Als er een tekort is aan voedsel, zijn armen het slachtoffer. De voedselproductie moet omhoog om de armoede tegen te gaan. Dan kan het nooit de bedoeling zijn boeren de armoede in te drijven. We staan voor de uitdaging 9,6 miljard mensen te voeden in 2050. Daarvan mogen de boeren niet de dupe worden.”

-

Koudijs belevert Verenigde Naties Het stelt bijna niks voor: 0,016 procent van het totaal. Maar ze staan erin: in het jaarverslag van de Verenigde Naties. Koudijs Feed, onderdeel van De Heus, leverde in 2012 voor 218.447 euro aan diervoeding aan de Verenigde Naties. Hiernaast leverde Koudijs Feed nog eens voor een slordige halve ton aan transport- en opslagsystemen aan het VN-onderdeel FAO. Koudijs is niet de enige diervoerleverancier van de VN (in totaal kopen ze voor ruim 4 miljoen euro aan voer), maar het bedrijf is wel het enige westerse bedrijf dat mag leveren. Andere landen die aan de VN leveren zijn Mali, Mauritius, Niger, Syrië en Zimbabwe. Voor De VN is de aankoop bij De Heus niet meer dan een druppel op het totaal aan inkopen van 11,4 miljard euro. En ook voor De Heus, die een omzet draait van 1,8 miljard, is die paar ton een schijntje. Co de Heus was er niet eens van op de hoogte. “We hebben een goede exportafdeling. Die zullen dit wel hebben geregeld”, zegt de CEO. Die exportafdeling is echter wel een cruciale schakel binnen het bedrijf. Zonder deze afdeling is het moeilijk contacten te leggen in landen die mogelijk interessant zijn als vestigingsland van De Heus.

22

20-21-22_deheus.indd 22

er een slachterij of andere verwerkende industrie komt die zulke bedrijven voor een prikkie opkopen. Deze ontwikkelingen zullen we nooit nastreven. Het is juist ons doel om de vrije ondernemer te helpen om in business te blijven.”

23

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

21-01-14 15:24

Advertenties worden gelezen.

Ziet u wel?

Hét werving- en selectiebureau voor de agribusiness en foodindustrie. Werkzaam in Nederland, Duitsland, Hongarije, Polen, Israël, India, Singapore en de VS.

   

uit voorraad leverbaar

[email protected]

“Brabant van Opstal” - ketting en bekers

www.vav.nl

Conveyor Components and Solutions

Tel 071- 4023701

Fax 071- 4029814



Uitbreiding tankmelkon d Algemeen

[Durkje Hietkamp]

De Gezondheidsdienst voor Dieren breidt haar mineralencheck, GD Tankmelk Mineralen, uit met koper. Daarmee geeft GD Tankmelk Mineralen een completer beeld van de rantsoenvoorziening voor melkkoeien. “We worden nog regelmatig verrast als we zien wat er daadwerkelijk wordt opgenomen”, zegt Jan Veling.

Met GD Tankmelk Mineralen is het mogelijk om mineralen te meten uit tankmelk. Een eenvoudig onderzoek waarbij de uitslag belangrijke informatie geeft over de mineralenvoorziening in het rantsoen van de laatste twee tot zeven dagen. Daarom wordt hard gewerkt om het onderzoek verder te verbeteren, met resultaat. Het abonnement gaf al inzicht in de selenium- en jodiumvoorziening bij lacterende koeien, daar is koper bijgekomen. Def i c i ënt i e Jan Veling van de GD legt uit waarom een goede kopervoorziening cruciaal is voor een optimale gezondheid van melkvee. “In Nederland komen zowel overmaat als tekort aan koper voor. Een goede kopervoorziening is cruciaal voor een optimale gezondheid van melkvee.” Koper is onder meer betrokken bij de bloedvorming, vorming van het haarkleed en botvorming. Verschijnselen van een koperdeficiëntie bij melkvee kunnen zijn: een doffe haarkleur (soms een ‘koperbril’), een verminderde conditie, verminderde melkproductie, diarree en/ of verminderde vruchtbaarheid. Bij jongvee kunnen verdikte kogels (‘blokvoetjes’) voorkomen. Ui t s l ag Volgens Veling is de variatie in kopervoorziening tussen bedrijven groot. “Globaal liggen de waarden tussen de

24-25_gdtankmelk.indd 24

10 en 300 microgram per liter, maar met koperdeficiënte rantsoenen vinden we koperwaardes in tankmelk van minder dan 20 microgram per liter. De kopervoorziening was in het verleden door middel van bloed- en leveronderzoek te bepalen. Een tekort of overmaat is door middel van een leverbiopt nauwkeurig vast te stellen. Bloedonderzoek geeft inzicht in hoeverre leverreserves worden aangesproken. Met de mineralencheck kan koper nu ook betrouwbaar in tankmelk worden bepaald. Voor de veehouder een stuk eenvoudiger.” In het Tankmelkonderzoek wordt de koperuitslag ingedeeld in drie klassen: bij een tekort (<20 µg/l) is het zaak maatregelen te nemen. Bij een mogelijk tekort, 20 tot 35 microgram per liter is overleg met de voeradviseur gewenst. Bij waarden boven de 35 zijn geen aanwijzingen voor een tekort. “Maar het is dan wel zaak een vinger aan de pols te houden. Het tankmelkonderzoek levert geen informatie over een overmaat aan koper.” S p re i d i n g Uit de resultaten van GD Tankmelk Mineralen tot nu toe, waarbij alleen nog selenium en jodium werden gemeten, blijkt dat er een grote spreiding is tussen de bedrijven onderling. Bovendien blijken bij selenium grote verschillen in respons. “Het gewenste niveau voor selenium ligt tussen de 20 en 35 microgram per liter. Veehouders

in de klasse ‘laag normaal’ met 10 tot 20 microgram per liter, reageren zeer uiteenlopend. Zo zijn er veehouders die met een waarde van 11 µg per liter geen actie ondernemen, terwijl veehouders met bijvoorbeeld 19 µg per liter direct aan de bel trekken”, zegt Veling. Bij seleniumwaardes in de tankmelk van 10-15 ug/l blijkt een werkelijk verhoogde kans op een tekort (GSH-Px waarden lager dan 120 U/gHb). In dat kader is besloten de bovengrenswaarde voor de klasse ‘laag normaal’ bij te stellen van 20 naar 16 microgram per liter. Bij een resultaat tussen de 10-16 µg selenium/l valt het monster nu in de uitslagklasse ‘laag normaal’. Bij een uitslag van 16-35 µg/l is geen actie nodig. C h e ck l ist Ook de jodiumuitslagen kende verassingen. Voor jodium blijken de verschillen tussen bedrijven ver uiteen te lopen: tussen de 20 en 1430 µg/l, terwijl het gewenste niveau tussen de 100 en 300 µg/l ligt. “Begin 2013 is veel aandacht geweest voor deze sterk verhoogde waarden”, vertelt Veling. Opgemerkt is dat deze spreiding, naast het gehalte in het rantsoen, ook andere oorzaken kan hebben. “Jodiumhoudende dipmiddelen of spraymiddelen kunnen het gehalte van jodium in de melk aanzienlijk doen toenemen”, verklaart Veling. Om snel de mogelijke oorzaken van een te hoog of te laag jodiumgehalte te inventariseren, heeft de GD speciaal voor diervoeradviseurs en dierenartsen nu een checklist ontwikkeld. “De checklist kan helpen bij het geven van een goed advies naar de boer toe.” Tool De GD laat weten dat er inmiddels al circa 1400 veehouders zijn die gebruikmaken van de mineralencheck en dat het aantal deelnemers nog steeds toeneemt. Veling is overtuigd van de meer-

22-01-14 16:40

Inzicht in selenium, jodium en koper

n derzoek mineralen waarde hiervan voor voerleveranciers. “De mineralencheck is, naast een goede rantsoenberekening, een extra tool voor voeradviseurs om veehouders beter te adviseren. Aan de koe zelf kun je niet altijd wat zien. En als dat wel het geval is, dan ben je al veel te laat.” Ove r m aa t Jan Muskens van de GD benadrukt dat zowel tekorten als een overmaat de gezondheid kunnen schaden. “Er wordt veel minder snel naar overmaat gekeken, maar ook dat kan problemen veroorzaken.” Hij adviseert meerdere keren per jaar de mineralenvoorziening op het bedrijf te beoordelen. “Door rantsoenberekeningen met behulp van de kuiluitslagen is al een behoorlijke schatting te maken. Start met het maken van een goede mineralenbalans en maak het rantsoen per diergroep inzichtelijk”, luidt zijn advies. Pr ior it eit Volgens Veling valt het op dat bij een rantsoenbeoordeling vooral naar de hoeveelheid eiwit, energie en drogestof wordt gekeken en dat belangrijke mineralen als koper, jodium – onmisbaar voor groei en melkproductie – en selenium – nodig om de schildklier te activeren – niet de hoogste prioriteit hebben. “Ook al zouden dieren theoretisch voldoende koper moeten krijgen, worden we nog regelmatig verrast als we zien wat er daadwerkelijk wordt opgenomen.” Dit komt omdat naast het kopergehalte in het rantsoen, de benutting van koper door de koe een belangrijke factor is. “Niet alleen is de opname afhankelijk van de wijze van mineralenverstrekking ‒– losse mineralen over voer of in voorraadbak, via krachtvoer, een bolus, injectie of liksteen – , ook is er interactie met andere mineralen. Verhoogde zwavel-, molybdeen- en ijzergehalten verminderen de koperbenutting bijvoorbeeld”, legt Veling uit. Dat bete-

Met Tankmelk Mineralen meet de GD de opname aan spoorelementen selenium, jodium en koper uit de voeding van de koe.

kent dat de mineralengehalten in het rantsoen op zich onvolledige informatie geeft. “Met GD Tankmelk Mineralen krijgt een boer voor een klein bedrag zekerheid over de hoeveelheden selenium, jodium en koper die de melkveestapel nodig heeft en verzekert hem ervan dat de mineralenmengsels die worden

24

24-25_gdtankmelk.indd 25

25

gevoerd van toegevoegde waarde zijn.” Veling laat weten dat het product in ontwikkeling blijft. “We gaan meer rond mineralen doen. Wij willen met kennis data omzetten in informatie waar de diervoederadviseur, dierenarts en veehouder ook daadwerkelijk wat mee kan.”

-

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

22-01-14 16:40

sinds 2000 met ruim 20 medewerkers !

Wij reinigen fabrieken indoor & outdoor voor het behouden en verkrijgen van G.M.P. certificaat. Reparatie & onderhoud d.m.v. stralen & coaten. Losboren van vastzittend product Wij leveren o.a. - Scheepslossers - Kraanmachinisten - Bobcat chauffeurs

Bosberg 20a 7271 LG Borculo T 0545-274135 F 0545-274235 [email protected] 06 1434 5350

Toonaangevend in techniek en kwaliteit!

- Operators & persers - Heftruck chauffeurs - Siloreinigers

Bosberg 20a

7271 LG Borculo

S.O.

S.

S.O.S.

T 0545-274135 F 0545-274235

06 2293 9232

06 1434 5350 [email protected]

K&T Silo Quality Care b.v. en S.I.S. b.v.

K&T Silo Quality Care b.v. en S.I.S. b.v. is een internationaal opererend bedrijf is2000 eenmet internationaal opererend sinds ruim 20 medewerkers !

bedrijf met ruim 20 medewerkers ! Wij reinigen fabrieken indoor & outdoor voor het behouden en verkrijgen van G.M.P. certificaat.

Wij reinigen fabrieken indoor & outdoor voor

het behouden verkrijgen van G.M.P. certicaat. Reparatie & onderhouden d.m.v. stralen & coaten. Losboren van vastzittend product Reparatie & onderhoud d.m.v. stralen & coaten.

Wij leveren o.a.Losboren van vastzittend product. - Scheepslossers - Operators & persers - Kraanmachinisten - Heftruck chauffeurs Wij leveren o.a. - Bobcat chauffeurs - Siloreinigers

- Scheepslossers - Operators & persers - Kraanmachinisten Bosberg 20a - Heftruck chauffeurs - Bobcat chauffeurs 7271 LG Borculo - Siloreinigers T 0545-274135 F 0545-274235 [email protected] 06 1434 5350

Uw adres voor: • Bulkkippers • Blaasinstallaties • Sluizenrevisie Dieselstraat 13 7131 PC Lichtenvoorde www.cuppers.nl

tel 0544 372400 fax. 0544 376105

Gezocht:

2014

Kandidaten voor eretitel Kent u iemand die zich de afgelopen twee jaar verdienstelijk heeft gemaakt voor de ontwikkeling van de (grondstoffen) handel, graanverwerkende en/of diervoederindustrie? Schroom niet en meld uw favoriet meteen aan! Ga naar demolenaar.nl/award2014 voor het aanmeldformulier.

Direct naar demolenaar.nl/award2014? Scan dan deze code met uw telefoon.

Privé-aansprakelijkheid bestuurders breidt zich uit Algemeen

[Ruurd van Eck*]

Steeds minder vaak wordt het geaccepteerd dat bestuurders buiten schot blijven als er binnen hun bedrijf iets fout gaat. Overheden voldoen aan deze maatschappelijke vraag door op te treden tegen personen. Via naamloze en besloten vennootschappen wordt de aansprakelijkheid van ondernemers en leidinggevenden beperkt. Vaak wordt vergeten dat dit alleen geldt wanneer de aansprakelijkheid voortkomt uit contracten. In andere gevallen vormt de vennootschap geen schild en zijn bestuurders en leidinggevenden niet onschendbaar. St r a f ba ar Bedrijven zijn strafbaar als een functionaris een strafbaar feit begaat dat past binnen de normale bedrijfsvoering, de overtreding dienstig is aan het bedrijf en het bedrijf de strafbare gedraging kan voorkomen, maar dat niet doet en het aanvaardt. Denk aan de Liboraffaire waar de bank in de problemen kwam door gedrag van personeel en een schikking trof met het OM. Dat bestuurders worden vervolgd, spreekt vanzelf als zij zelf een strafbaar feit begaan, zoals het plegen van valsheid in geschriften bij een belastingaangifte of de opgave van het in een jaar geproduceerde diervoer. Be t r ok ke n Ook is iemand strafbaar als hij niet zelf de fysieke daad pleegt, maar daarbij wel zodanig is betrokken dat hij een gelijkwaardige positie heeft in de samenwerking. Te denken valt aan de leden van een MT waarvan na overleg de financieel directeur een verkeerde belastingaangifte doet. Ook de advocaat of accountant die adviseert met betrekking tot het ple-

gen van een delict, zoals onlangs KPMG voor haar rol bij de omkoping van buitenlandse gezagsdragers door Ballast Nedam, zijn strafbaar. M a a tre g e l e n Maar het gaat verder. Op het moment dat een functionaris van een rechtspersoon, hoewel daartoe bevoegd, maatregelen ter voorkoming van een gedraging achterwege laat en daarmee de kans aanvaardt dat deze verboden gedraging zich zal voordoen, is hij strafbaar als feitelijk leidinggevende aan de door de vennootschap gepleegde delicten. Hiervoor is voldoende dat er sprake is van een feitelijke mogelijkheid, niet van een formele bevoegdheid. Ook is voldoende dat de leidinggevende bekend is met soortgelijk gedrag; hij hoeft dus niet bekend te zijn met de specifieke strafbare gedraging. Kees van der Hoeve, de CEO van Albert Heijn, is via deze route veroordeeld tot een boete van 30.000 euro voor de door zijn CFO gepleegde fraude. Het kan ook eenvoudiger. Een directeur werd als verdachte gezien omdat een monteur die redelijk zelfstandig in het bedrijf opereerde in strijd met de milieuvergunning wijzigingen zou hebben aangebracht in de installatie. O p d e ma n Sinds een paar jaar is te zien dat ook in het bestuursrecht meer op de man wordt gespeeld. Met name de Autoriteit Financiële markten (AFM) en de Nederlandse Mededingingsautoriteit

26

27_aansprakelijkheid.indd 27

27

(NMa) leggen aan bestuurders die feitelijk leiding hebben gegeven aan overtredingen boetes op. Deze boetes zijn vaak hoog. Zo zijn de commissarissen van Wegener gezamenlijk aangeschreven voor een bedrag van 1,3 miljoen euro en het bedrijf zelf voor 20 miljoen euro. Deze bedragen zijn na rechtszaken wel veel lager geworden, maar het bleven aanzienlijke sommen. Gevolgen Onderbelicht is dat de overheid kan afdwingen dat de overtreder de gevolgen van een overtreding ongedaan maakt of de kosten daarvan draagt. In het milieurecht was dit al langer het geval. In de jaren 80 moest de heer Booy al opdraaien voor de kosten van de bodemsanering in de Geulhaven die door zijn bedrijf was vervuild. Zo kan in theorie het hoofd QHSE die weet dat binnen zijn bedrijf een pomp voor brandbare stoffen wel ontdooit wordt met een brander, maar daar niets tegen doet, worden aangesproken voor de sanering van de door het bluswater verontreinigde sloten. E i g e n v e ra n two o rd i n g Vaak betaalden bedrijven de boetes voor hun personeel. Maar dit wordt door het publiek steeds minder aanvaard. Publiek actieve bedrijven laten hun bestuurders steeds vaker zelf de verantwoordelijkheid dragen om zo verontwaardiging te voorkomen. Overheden zullen als de bedrijven hun bestuurders vrijwaren de boetes niet matigen, maar verhogen. Bestuurders en leidinggevenden moeten dus hun verantwoordelijkheid nemen en desnoods aftreden, omdat zij in het andere geval persoonlijk verantwoordelijk worden gehouden.

-

* Ruurd van Eck is werkzaam bij JPR Advocaten.

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

21-01-14 15:24

Your partner in quality assurance Nutrilab is meer dan laboratorium en dienstverlener. Nutrilab is uw partner op het terrein van voedselveiligheid. Moderne onderzoekstechnologie combineren wij met een persoonlijke en gerichte aanpak. Heldere communicatie met een actieve opstelling met als doel de zekerheid te bieden die u vraagt. Bezoek onze website, www.nutrilab.nl en maak kennis met onze mogelijkheden. Of bel direct voor een afspraak: tel. (0183) 44 63 05. Nutrilab bv Burgstraat 12

t. (0183) 44 63 05 [email protected]

4283 GG Giessen

www.nutrilab.nl

Nutrilab adv Molenaar.indd 1

20-04-2007 15:41:44

Uw partner voo voor or technologisch hoogwaardige hoo ogwaardige veevoeder-, machines en complete veevoeder r--, vis- en petfoodfabrieken. p tf df b i k DoseerDos seer- en weegsystemen

CRYLOC CR YLOC ZEEF

Hamermolens Mengers HAMERMOLEN HAMER RMOLEN

V Vacuüm acuüm coaters C Cryloc roterend zeven PersP en extrusielijnen Automatisering

Wynveen Internat International tional b.v b.v.. P.O. P ..O O. Box 38 6666 ZG G Heteren Netherlands The Net therlands

Tel: T el: +31 (0)26 - 479 4 06 99 Fax: +31 (0)26 - 479 4 06 98 [email protected] [email protected] com www.wynveen.com www w..wynveen.ccom

VACUUM V A AC CUUM COA COATER AT TER

DUBBELASSIGE DUBB BELASSIGE MENGER MENGER

ALS U VOOR ZEKERHEID GAAT... THE PROCESS IMPROVERS

Kiest u voor Marvesa Oils and Fats BV. Het vertrouwde adres waarbij u altijd zeker bent van de zaak.

we aim for your way up

THE PROCESS IMPROVERS

Procesbesturing van: Mengvoeders

Voedingsmiddelen

Bulk & solids

Procesindustrie

INTEQNION BV Weverij 2 7122 MS Aalten

Passion for natural origin

THE PROCESS IMPROVERS

THE PROCESS IMPROVERS

THE PROCESS IMPROVERS

THE PROCESS IMPROVERS

THE PROCESS IMPROVERS

IM

THE PROCESS IMPROVERS

Parklaan 1 I 3016 BA Rotterdam I [email protected] I www.marvesa.com Tibor Piek +31-(0)10-8208490 I Bart de Bruycker +31-(0)10-8208491

T +31 (0) 543 49 44 66 F +31 (0) 543 49 44 60 [email protected] www.inteqnion.com

THE PROCESS IMPROVERS THE PROCESS IMPROVERS

THE PROCESS IMPROVERS 190/2Marvesa adv 94x265.indd 1

09-11-12 09:30

THE PROCESS IMPROVERS

THE PROCESS IMPROVERS

THE

THE

THE PROCESS IMPROVERS

‘Back to Lochem’ Reportage

[Bert Platzer]

Met de verhuizing naar Lochem is Reudink neergestreken op het oude nest. Vierhonderd meter van de huidige vestiging staat het kleine bakstenen fabriekje uit 1835 waarmee het voor Reudink allemaal begon. Het vormt een groot contrast met de grootste biologische mengvoederfabriek van Europa die er nu staat.

Directeur Wilfred Jonkman wijst bij de nieuwe productielocatie van Reudink in Lochem op een stalen frame, met daaraan een staalkabel met een stoeltje dat in de silo kan worden neergelaten. “De wanden van de silo’s moesten met een krabbertje worden schoongemaakt om deze locatie geschikt te maken voor de productie van biologisch mengvoer”, vertelt hij. “De hele fabriek is van boven tot onder schoongemaakt om alle sporen en resten van ggo en pesticiden te verwijderen. Dat was een enorme klus.” Bedrijfsleider Frits Kolkman vertelt dat in monsters die voorafgaand aan de schoonmaak zijn genomen nog best wat vervuiling door ggo en pesticiden werd gevonden. “Maar in de eerste productie was niets meer te vinden. “Dat was nog

best spannend”, memoreert Jonkman. “Want de silo’s zaten vol en de machines draaiden. Dan hoop je maar dat er bij het schoonmaken niet een plekje is overgeslagen.” B u n d e l i n g v a n a cti v i te i te n Het verhaal van de nieuwe locatie begon in 2011. ForFarmers nam Reudink Biologische Voeders over van Nutreco. Na de overname werd besloten om de biologische activiteiten van ForFarmers en Reudink Biologische Voeders per 2 maart 2013 samen te voegen onder de naam Reudink BV. “Reudink Biologische Voeders had een fabriek in Wesel, Duitsland, bij Nijmegen de grens over aan de Rijn”, vertelt Jonkman. “Deze fabriek was geen

Reudink zet producten af in Duitsland, Nederland, België en Luxemburg.

30-31_reudink.indd 30

eigendom van ForFarmers. Er werd daar in loonproductie mengvoer geproduceerd. ForFarmers Biologisch had een fabriek in Harreveld, in de Achterhoek. Maar die staat midden in het dorp en daar waren dus geen mogelijkheden om te groeien. Toen kwam deze locatie vrij en werd besloten om de activiteiten van Harreveld en Wesel te beëindigen. Op 18 mei 2013 produceerde ForFarmers Hendrix er het laatste voer. Daarna hebben we de fabriek schoon- en gereedgemaakt. Dat project hebben we operatie ‘Back to Lochem’ gedoopt. De gebroeders Reudink zijn in Lochem in de jaren zeventig begonnen met de productie van biologisch voer en na verhuizingen naar Vierlingsbeek, Meppel en Wesel is het bedrijf hier nu terug.” A a n p a ssinge n Op de nieuwe locatie in Lochem produceert Reudink sinds 1 juli 2013 mengvoeders voor rundvee, geiten, pluimvee en varkens. De installatie van de fabriek, waar ForFarmers Hendrix varkensvoer produceerde, werd op een aantal punten aangepast. Er werd een walsenstoel geïnstalleerd om mais en tarwe te walsen. Jonkman: “Dat wordt vervolgens afgezeefd in een grove en een fijne fractie. De grove fractie gaat in ons legmeel en draagt bij aan ons ‘unique selling point’, namelijk een optimale structuur van het legmeel, voor een optimaal resultaat bij de legkippen. In Wesel deden we dit ook, maar hier hebben we dat proces verder verfijnd. Dat maakt ons legmeel uniek.” Ook werd er een afzakinstallatie geïnstalleerd om zelf zakken van 20 kilo te kunnen vullen. “We zouden in theorie wel van andere biologische producenten zakgoed kunnen kopen. maar we willen het als totaalleverancier en met oog op extra rendement in eigen beheer doen”, zegt Jonkman. “Behalve de waakzaamheid voor ongewenste stoffen als ggo en pesticiden is het biologische productieproces verder niet zo veel anders dan

21-01-14 15:25

Reudink bundelt activiteiten

bij reguliere mengvoeders”, zegt Jonkman. “Alleen is de keuze in grondstoffen voor ons wat beperkter. Op een paar uitzonderingen na mogen we alleen biologisch geteelde producten gebruiken. Synthetische aminozuren mogen bijvoorbeeld niet.” Bet e r pr oducer en De fabriek heeft een productiecapaciteit van 300.000 ton per jaar. Daarmee is het de grootste biologische mengvoederfabriek in Europa. Er is opslagruimte voor 7000 ton grondstoffen. Daarvan is nu zo’n 6000 ton in gebruik, verdeeld over 35 silo’s. Reudink gebruikt ruim dertig verschillende grote grondstoffen, die deels worden aangevoerd over het Twentekanaal, dat achter de fabriek langs loopt. “De capaciteit is voor de toekomst ruim voldoende. Deze locatie biedt veel groeimogelijkheden”, zegt Jonkman. Kolkman, die ook bedrijfsleider was toen deze fabriek nog van ForFarmers Hendrix was, vult hem aan: “We denken nog steeds na over de mogelijkheden die de installaties in de fabriek ons bieden om beter en efficiënter te produceren. Bijvoorbeeld door de zeefmachine anders te gebruiken. Voordat de fabriek werd aangekocht door Reudink, zeefden we alle fijne delen van de gewalste mais en tarwe af op een bepaalde grootte. Nu doen we het anders: we gebruiken een grotere zeefmaat en alles wat er door valt, komt in het kippenvoer.” Gr oei De nieuwe productielocatie van Reudink voorziet in een groeiende afzet van hun biologische mengvoeders. “De biologische markt groeit nog steeds. In Duitsland is de daadwerkelijke vraag naar en aanbod van biologische producten procentueel groter dan in Nederland. Duitsland is een hele belangrijke markt. Ze hebben er circa vier keer zo veel consumenten die anderhalf keer zo veel biologische producten consumeren.

In de nieuwe locatie in Lochem produceert Reudink sinds 1 juli 2013 voeders voor rundvee, geiten, pluimvee en varkens.

Dus in feite is die markt zes keer zo groot als de Nederlandse”, aldus Jonkman. Niet voor niets haalt Reudink ongeveer 60 procent van zijn omzet uit Duitsland. Voor de rest zet het bedrijf zijn producten vooral in Nederland af en in mindere mate in België en Luxemburg. Jonkman:

30

30-31_reudink.indd 31

31

“In absolute cijfers blijft het natuurlijk wel een niche, maar we geloven in de markt en ons doel is om op een duurzame manier bij te dragen aan de voedselproductie. Voor ons als bedrijf hoort daar kennis en een bepaalde omvang bij en daarin willen we uitblinken. Daar helpt deze fabriek ons bij.”

-

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

21-01-14 15:25

WALSENBREKERS in capaciteiten van 2.5 t/u tot 25 ton/uur, 5.5 tot 45kW. WALSENBREKERS in capaciteiten van 2.5 t/u tot 25 ton/uur, 5.5 tot 45kW. WALSENPLETTERS in capaciteiten van 2 t/u tot 9 ton/uur, 7.5 kW tot 22kW. WALSENPLETTERS capaciteitenvan van2.5 2 t/u ton/uur, 7.55.5 kWtot tot45kW. 22kW. WALSENBREKERS inincapaciteiten t/utot tot925 ton/uur, WALSENVERKRUIMELAARS in capaciteiten van 9 tot 20 ton/uur, tot 30kW. WALSENVERKRUIMELAARS in capaciteiten van tot 20 ton/uur, tot 30kW. WALSENBREKERS inincapaciteiten van t/u tot9925 ton/uur, WALSENPLETTERS capaciteiten van2.5 2 t/u tot ton/uur, 7.55.5 kWtot tot45kW. 22kW. WALSENPLETTERS in capaciteiten van 2 t/uvan tot 9 tot ton/uur, 7.5 kWtot tot30kW. 22kW. WALSENVERKRUIMELAARS in capaciteiten 20 ton/uur, WALSENVERKRUIMELAARS in capaciteiten van 9 tot 20 ton/uur, tot 30kW. Type S 600 walsenbreker voor maïs en granen. 18.5 - fijn 5 ton/uur &voor grof maïs product 10 ton/uur. Type kW S 600 walsenbreker en granen. 18.5 kW - fijn 5 ton/uur & grof product 10 ton/uur. Type S 600 walsenbreker voor maïs en granen. Deze type walsenmolens hebben alle een gepantserde laag op de walsen, 18.5 kW - fijn 5 ton/uur & grof product 10 ton/uur. dit garandeerd een zeer lange levensduur met een excellent breekeffect Deze type walsenmolens hebben een gepantserde laagen op de walsen, Type S 600alle walsenbreker voor maïs granen. met een homogeen product en weinig meelvorming door geriffelde dit garandeerd een zeer18.5 lange met een excellent breekeffect kWlevensduur - fijn 5 ton/uur & grof product 10 ton/uur. walsen met een verschillende 1:1.3. door geriffelde met een product endraaisnelheid weinig meelvorming Deze typehomogeen walsenmolens hebben alle een gepantserde laag op de walsen, Wij hebben altijd een Walsenbreker op voorraad, proefmalingen op walsen met eeneen verschillende draaisnelheid 1:1.3. dit garandeerd zeer lange levensduur met een excellent breekeffect afspraak. Wij hebben altijd eenproduct Walsenbreker voorraad, proefmalingen Deze typehomogeen walsenmolens hebben alleop een gepantserde laaggeriffelde op deop walsen, met een en weinig meelvorming door afspraak. dit garandeerd zeer lange levensduur met een excellent breekeffect walsen met eeneen verschillende draaisnelheid 1:1.3. met een homogeen en weinig door geriffelde Wij hebben altijd eenproduct Walsenbreker op meelvorming voorraad, proefmalingen op walsen met een verschillende draaisnelheid 1:1.3. afspraak. Wij hebben altijd een Walsenbreker op voorraad, proefmalingen op afspraak. Neem gerust contact met ons op voor de diverse mogelijkheden ! Neem gerust contact met ons op voor de diverse mogelijkheden ! De Kopermolen BV * Ambacht 22 * 1511 JZ Oostzaan * Tel. 075-6704237 * Email: [email protected] * Website: De Kopermolen BV * met Ambacht 22 * 1511 JZwww.kopermolen-agrarisch.nl Oostzaan * Tel. 075-6704237 ** Neem gerust contact ons op voor de diverse mogelijkheden ! Email: [email protected] * Website: www.kopermolen-agrarisch.nl * Neem gerust contact ons op de diverse mogelijkheden ! De Kopermolen BV * met Ambacht 22voor * 1511 JZ Oostzaan * Tel. 075-6704237 * Email: [email protected] * Website: www.kopermolen-agrarisch.nl * De Kopermolen BV * Ambacht 22 * 1511 JZ Oostzaan * Tel. 075-6704237 * Email: [email protected] * Website: www.kopermolen-agrarisch.nl *

Het volgende nummer verschijnt op:

vrijdag 21 februari

De sluitdatum voor het aanleveren van advertenties is:

maandag 10 februari

De sluitdatum voor het reserveren van advertentieruimte is:

woensdag 5 februari Neem voor informatie over adverteren contact op via tel. +31 (0)6-53262047 of [email protected]

Markt en trends

Vraag uit China houdt sojaprijs hoog Granen en grondstoffen

[Lourens Gengler]

Ondanks al het positieve nieuws over verwachte opbrengsten, blijft sojaschroot duur. ‘Zowel in Nederland als wereldwijd is er nauwelijks druk op de prijs, terwijl je dat wel zou verwachten. Wij zijn daarom uiterst voorzichtig en werken met kleine voorraden’, aldus de woordvoerder van een handelshuis in grondstoffen. In Zuid-Amerika zijn de laatste sojabonen voor dit seizoen gezaaid. Tegelijkertijd zijn op het continent de eerste sojabonen van dit jaar geoogst. De oogst is net begonnen in de Braziliaanse deelstaat Mato Grosso, terwijl de inzaai van de late (sneller rijpende) soja ten einde loopt in CentraalArgentinië. Alle variaties tussen inzaai en oogst zitten tussen die twee uitersten, zoals in Bolivia, Paraguay en Uruguay. De verwachting is dat het continent dit seizoen veel soja zal oogsten. Brazilië verwacht opnieuw een record te breken, met 89 miljoen ton bonen. Dat gaat gegarandeerd weer logistieke problemen geven. Nu al staat vast dat China met stip de grootste afnemer zal zijn. Van de 63 miljoen ton bonen die dat land importeert, komt 50 procent uit Brazilië (en 35 procent uit de VS, 10 procent uit Argentinië, 3,6 procent uit Uruguay). In dat kader is Europa een duidelijk mindere speler aan het worden, met 12 miljoen ton bonen (plus 20 miljoen ton sojaschroot). De wereldwijde sojabonenproductie zal dit seizoen uitkomen rond de 286 miljoen ton. Vocht r ese r ve In Argentinië zit de vroege mais en vroege soja meest in het stadium waarin het veel water nodig heeft. Volgens de graanbeurs van Rosario was de vochtreserve rond half

januari op een kritiek punt beland. Net op tijd viel in vrijwel alle belangrijke teeltgebieden tussen de 10 en 35 mm regen. Daarmee is tot begin februari de druk van de ketel, ook doordat temperaturen naar normalere waarden zijn gezakt. Du u r Ondanks al het positieve nieuws over verwachte opbrengsten, blijft sojaschroot duur. ‘De markt is momenteel uitermate rustig, er is zowel weinig aanvoer van soja en sojaschroot als weinig vraag van de mengvoerbedrijven. Zowel hier bij ons in Nederland als wereldwijd is er nauwelijks druk op de prijs, terwijl je dat wel zou verwachten, gezien de oogstprognoses. Wij zijn daarom uiterst voorzichtig en werken met kleine voorraden’, aldus de woordvoerder van een handelshuis in grondstoffen. Hij constateert tegelijkertijd wel stevige omzetten bij raap, zowel fysiek als bij de papieren handel. Gr a n e n Europese importeurs, exporteurs en overslagbedrijven beleven goede tijden. Uit de weekberichten van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland blijkt dat Nederland zeer grote hoeveelheden tarwe exporteert en dat als het ware omruilt voor relatief goedkope mais. Sinds 30 juni 2012 is er al 16 miljoen tarwe uitgevoerd en 6,5 miljoen ton

32

33_Graanmarkt.indd 33

33

mais ingevoerd. De aanvoer kwam aanvankelijk traag op gang, maar draait nu op volle toeren: sinds half december 3,5 miljoen ton en wekelijks komt momenteel 800.000 ton mais de EU binnen.

Er worden recordoogsten soja verwacht.

G ro te b e sch i k b a a rh e i d Over de beschikbaarheid van voldoende tarwe of mais, zowel in Europa als wereldwijd, maakt nog niemand zich zorgen. Zelfs India probeert al miljoenen tonnen tarwe te exporteren. Vanwege de kwaliteit zal dat niet naar Europa komen en ook nauwelijks concurreren met Europese export. Desalniettemin moest India vijf jaar geleden nog jaarlijks 7 miljoen ton importeren. Ook uit andere werelddelen komen uitsluitend positieve berichten over de beschikbaarheid van tarwe. Zo heeft Kazachstan de oogstschatting over het afgelopen seizoen verhoogd naar 14,5 miljoen ton, waarvan 7 miljoen ton beschikbaar is voor export. In Rusland en Oekraïne lijkt de stand van de wintertarwe gunstig. De gebruikelijke vrees voor uitwintering lijkt getemperd door berichten van toenemende neerslag die zorgt voor een beschermend sneeuwdek.

-

De Molenaar nr.2 31 januari 2014

22-01-14 16:40

Agenda

Colofon

3 februari Adisseo varkensconferentie, Parijs (Frankrijk)

10 - 11 maart GMP+-cursus ‘QMB Workshop – HACCP’, Warberg (Duitsland)

4 februari Masterclass ‘Risicomanagement in goederen-, termijn- en optiemarkten’, Wageningen

10 - 12 maart GMP+-cursus ‘Beginselen van diervoeder en diervoederwetenschap’, Warberg (Duitsland)

5 februari Agrivaknet conferentie 2014, Den Bosch

11 - 14 maart Techni-Show 2014, Utrecht

10 februari U.S. Grains Council Annual Meeting, Long Beach (Verenigde Staten)

13 maart Cursus ‘Diervoederwetgeving’, Lelystad of centrale locatie

10 - 14 februari IFF-cursus ‘Fundamentals and new developments in feed compounding technology’, Braunschweig-Thune (Duitsland)

14 maart Masterclass ‘Commodity Risk Management’, Ellecom

11 februari GMP+-seminar ‘GMP+ Feed Certification scheme: progress and opportunities on Ukrainian market’, Kiev (Oekraïne) 13 februari Mycotoxine-symposium Panagro en Biomin, Eindhoven

20 maart Introductie ‘Commodity Risk Management’, Ellecom 24 maart Symposium ‘Limits to produce’, Wageningen 25 maart Cursus ‘Grondstoffenkwaliteitkennis’, Lelystad of centrale locatie

Agenda 25 - 27 februari Landbouwdagen Intensieve Veehouderij, Venray

27 februari Cursus ‘Wetgeving Dierlijke bijproducten en -eiwitten’, Lelystad of centrale locatie

1 - 9 maart Sojastudiereis Mato Grosso, Mato Grosso (Brazilië) 2 - 4 maart Cursus ‘Internationalization of agricooperatives’, Wageningen

27 maart Cursus ‘Gevarenanalyse en risicobeoordeling diervoedersector’, Lelystad of centrale locatie 31 maart - 2 april International non-starch polysaccharide forum 2014, Pitlochry (Schotland) 2 - 3 april Empack, ‘s Hertogenbosch

3 april Cursus ‘Lessen uit incidenten en calamiteiten 2014 , Lelystad of centrale locatie

De Molenaar, waarin opgenomen De Belgische Molenaar (c.q. Elevator), is sinds 1898 het vakblad voor de graanverwerkende- en diervoederindustrie. Het blad verschijnt elke drie weken in Nederland en België. U it g ave: Eisma Businessmedia bv Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden (Nederland) Bezoekadres: Celsiusweg 41, Leeuwarden D ir ec t ie: Egbert van Hes, algemeen directeur Bouke Hoving, financieel directeur Gerbert Tiecken, uitgeef directeur U it g ever / hoof dr e da c t e ur : Jacqueline Wijbenga R ed ac t ie: Durkje Hietkamp, redacteur Tessa Nederhoff, redacteur Bert Platzer, redacteur Tel. +31(0)88-2944821 E-mail: [email protected] Dr. Ir. Carolien Makkink, redacteur diervoeding B elg is c h e r e da c t i e : Micas nv & Editions, Jef Verhaeren e.a. Tel. +32(0)15-315808 E-mail: [email protected] R ed ac t iem e de w e r k e r s : Ir. Hein van der Ploeg, Henri de Haan, Lourens Gengler, ir. Wim Thielen, Marc van der Sterren en anderen. R ed ac t ie-a dr e s : Postbus 340, 8901 BC Leeuwarden Bezoekadres: Celsiusweg 41, Leeuwarden A d ver t en t i e v e r k oop: Communicatiebureau Tailmill bv, Tel. +31(0)6-53262047 E-mail: [email protected] Verkoop binnendienst Wilma Zijlstra Tel. +31(0)88-2944847 E-mail: [email protected] Tr af f ic : ZeeDesign Tel. +31(0)517-343 000 E-mail: [email protected] M ar ket in g Ria Hoekstra Tel. +31(0)88-2944862 E-mail: [email protected] A b o n n em e nt e n: Abonneeservice Eisma Businessmedia Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven Tel. +31(0)88-2266648 E-mail: [email protected] De abonnementsprijs voor Nederland bedraagt voor een jaargang in 2014 e262,50 exclusief 6% BTW (bij automatische incasso bespaart u e 3,00 administratiekosten) en is bij vooruitbetaling verschuldigd. Voor andere landen op aanvraag. Abonnementen kunnen op elk moment van het jaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Opzegging dient schriftelijk en minimaal een maand voor het einde van de abonnementsperiode te geschieden; u ontvangt een schriftelijke bevestiging van uw opzegging. B an kr elat i e : Onder IBAN toevoegen: BIC: RABONL2U Pr ePr es s : ZeeDesign, Witmarsum D r u k: Scholma druk bv, Bedum

www.demolenaar.nl In de rubriek Agenda staan evenementen en activiteiten vermeld voor de komende weken. Het betreft hier een selectie van alle activiteiten die zijn doorgegeven aan de redactie van De Molenaar. Op onze internetpagina www.demolenaar.nl vindt u de volledige lijst met activiteiten die bij de redactie bekend zijn. Ook meer uitgebreide informatie voor zover beschikbaar of een informatienummer kunt u vinden via de site. Activiteiten voor deze rubriek kunt u aanmelden bij de redactie: [email protected].

© Copyright 2014 Eisma Businessmedia bv, Leeuwarden Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of overgenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld, evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informatie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkele aansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerd zijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordt met nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd te gebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis en ervaring en de te gebruiken informatie te controleren. Leveringsvoorwaarden: zie www.eismamediagroep.nl

34

34_agenda.indd 34

21-01-14 15:25

gezond

GROEIEN DOE JE SAMEN

De basis voor een gezonde samenwerking Vanuit jarenlang onderzoek en ervaring heeft Denkavit veel kennis verkregen over gezonde voeding voor jonge dieren. Door gebruik van hoogwaardige grondstoffen levert Denkavit gezonde voeders van constante hoge kwaliteit. Schouder aan schouder met veehouders, mengvoederindustrie en andere partners zetten we ons in voor een gezonde toekomst. Want succesvol en gezond groeien doe je samen!

G R O E I E N

D O E

J E

S A M E N w w w. d e n k a v i t . n l