Ondernemend | Kansen voor gezondheidszorg technologie in ontwikkelende landen
De technologie begint een steeds grotere rol te spelen in de gezondheidszorg. Technologie is echter vaak duur, waardoor de afzetmarkt van veel innovatieve producten voor de gezondheidszorg zich beperkt tot westerse landen. In de komende jaren zal de economische groei juist in landen in Afrika toe nemen. Algemene statistieken laten zien dat economische groei resulteert in een hogere levensverwachting. Dit betekent dat deze landen meer te maken zullen krijgen met chronische aandoeningen. Deze economische groei zorgt er ook voor dat er meer geld beschikbaar komt voor de innovatieve gezondheidszorg. Door het fabriceren van goedkope technologische hulpmiddelen kunnen bedrijven hun afzetmarkt vergroten, waardoor zij meer winst zullen maken. Dit zal echter ook een positieve impact hebben op de gezondheidszorg in ontwikkelende landen, waardoor de gezondheid van de wereldbevolking erop vooruit zal gaan. Een bijkomend voordeel voor westerse bedrijven is dat zij op deze manier kunnen werken aan hun goede naam en reputatie. Een product dat zich al op deze markt gericht heeft is de Solar Ear. Student gezondheidszorg technologie | Jeroen Huijbregts
De kansen voor gezondheidszorg technologie in ontwikkelende landen Het succesverhaal van Howard Weinstein en de Solar Ear Niet China of India, maar Oeganda is het land met de grootste economische groei tot aan 2020. Dat blijkt uit de Atlas of Economic Complexity, een index voor toekomstige groei, opgesteld door onderzoekers van het Harvard Center for Economic Development. Afrika is 'booming' wat betreft de economie. Na Oeganda volgen, in de top-7 van snelste economische groeiers tot aan 2020, Kenia, Tanzania, Zimbabwe, Madagascar, Senegal en Malawi. Pas op de achtste plek is een niet-
Afrikaans land te vinden: India. (Hausmann, Hidalgo, et al. 2012)
Armste landen groeien percentueel het snelst De economie van Oeganda zou volgens de lijst tot aan 2020 groeien met maar liefst 6,41 per jaar. Ter vergelijking: de Nederlandse economie zal volgens de onderzoekers van Harvard de komende achttien jaar gemiddeld groeien met ‘slechts’ 1,97 procent per jaar. Die van China met 4,66 procent per jaar.
Zorgmarkt nr. 6, juni 2013. www.zorgmarkt.nl
Ondernemend | Kansen voor gezondheidszorg technologie in ontwikkelende landen
Hierbij moet wel worden opgemerkt dat de Afrikaanse landen in de top-7, met uitzondering van Kenia en Senegal, behoren tot de allerarmste landen ter wereld. Zo ligt de economie van Zimbabwe onder het juk van dictator Robert Mugabe al tijden volledig in puin en komt Madagascar net uit een burgeroorlog (Hausmann, Hidalgo, et al. 2012). Hierdoor boeken deze landen bij een kleine stijging van het BNP al gauw een grotere percentuele stijging.
Chronische aandoeningen Uit statistieken van het CBS blijkt dat een betere economie lijdt tot een hogere levensverwachting (CBS, 2012; United Nations Development Programme, 2010). Door deze hogere levensverwachting zullen Afrikaanse landen meer te maken krijgen met chronische aandoeningen (United Nations Development Programme, 2010). Juist voor chronische aandoeningen worden, veelal dure, technologische hulpmiddelen gebruikt. Een van de chronische aandoeningen die veroorzaakt 1 wordt door leeftijd is Presbyacusis . Presbyacusis is het merkbare gehoorverlies dat optreedt als gevolg van toenemende leeftijd aan beide oren tegelijk, en dat niet door andere oorzaken kan worden verklaard dan door fysiologische veroudering van het hoor-zintuig (Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, 2013). Het gehoorverlies wordt gedurende het leven veroorzaakt door kleinere en/of grotere gehoorbeschadigingen door bijvoorbeeld middenoorontsteking, lawaaitrauma of toxische beschadiging. Vanaf ongeveer 30-jarige leeftijd is er al geringe achteruitgang in het hoge tonengebied merkbaar. Deze neemt geleidelijk toe en bereikt vanaf het vijftigste levensjaar een zodanig niveau, dat van een zekere handicap in het dagelijkse leven gesproken kan worden (CanisiusWilhelmina Ziekenhuis, 2013). De gemiddelde levensverwachting in sub-Saharaanse landen in Afrika bedraagt momenteel 52,5 jaar (Index Mundi, 2013; Federaal planbureau België, 2013). Doordat in deze landen mensen gemiddeld ouder gaan worden dan 55-60 jaar, zal deze chronische aandoening vaker dan voorheen voorkomen.
1
Ouderdomsslechthorendheid
De visie van Solar Ear De wereld telt ongeveer 600 miljoen dove mensen, waarbij een derde daarvan geen duur gehoorapparaat en de bijbehorende batterijen kan betalen (“The story Howard Weinstein Solar Ear”, 2012). Solar Ear, opgericht door Howard Weinstein, is een bedrijf dat een gehoorapparaat aanbiedt dat gebruik maakt van zonne-energie. Deze techniek, die te zien is in figuur 1, zorgt ervoor dat het gehoorapparaat twee tot drie jaar meegaat en minder dan 100 dollar kost (“The story Howard Weinstein Solar Ear”, 2012). Door de specialisatie in gehoorapparaten en te investeren in deze techniek is het Solar Ear gelukt om het gehoorapparaat dertig keer goedkoper aan te bieden (“The story Howard Weinstein Solar Ear”, 2012). Solar Ear boort hierdoor een nieuwe grote afzetmarkt aan bij de ruim 200 miljoen mensen in ontwikkelende landen die zich voorheen geen gehoorapparaat konden veroorloven.
Fig 1; De Solar Ear (www.deafnewstoday.blogspot.com)
De kracht van de Solar Ear Gehoorapparaten bestaan al sinds de 17e eeuw. Echter, het gehoorapparaat wat we nu kennen e deed zijn intrede pas rond de jaren 60 van de 20 eeuw (Phonak, 2012). De kracht van Solar Ear schuilt in het feit dat het bedrijf erin is geslaagd het bestaande gehoorapparaat te innoveren en hierdoor het product efficiënter en goedkoper te maken. Het gehoorapparaat kan op veel plekken zo goedkoop aangeboden worden, omdat Solar Ear investeert in zogenaamde Non Governmental
Zorgmarkt nr. 6, juni 2013. www.zorgmarkt.nl
Ondernemend | Kansen voor gezondheidszorg technologie in ontwikkelende landen
Organizations (NGO’s). Solar Ear laat namelijk deze NGO’s de succesformule van het bedrijf kopiëren. Waardoor deze Non Governmental Organizations dezelfde werkwijze kunnen toepassen als Solar Ear. Hierdoor kunnen Solar Ear en de NGO’s ook gezamenlijk onderdelen inkopen waardoor de kosten van het gehoorapparaat nog verder dalen en vele male lager liggen dan die van de concurrent (Globalhealthhub, 2011; Bruner et al., 2010). Door deze samenwerking worden er dus niet alleen veel meer mensen geholpen, maar heeft Solar Ear ook zakenpartners, welke bijdragen aan de continuïteit van het bedrijf.
De oprichting en visie van Solar Ear Howard Weinstein heeft Bedrijfskunde gestudeerd in Amerika (Ashoka 2008). Weinstein besloot in het buitenland te werken op het gebied van ontwikkeling en nam een vrijwilligerspositie in The World University Service of Canada. Hij had immers de vaardigheden die een ‘business man’ moest bezitten. In de vier jaar dat Weinstein in Camp Hill in Botswana werkte, hielp hij mee met het opzetten van het bedrijf Godisa Technologies Trust. Weinstein kreeg de opdracht zich bezig te houden met gehoorapparaten die werken op zonneenergie en begon een groep mensen met gehoorschade in Botswana te helpen Hij trainde deze mensen op vaardigheden, zodat zij deel konden nemen aan de sociale samenleving. . Hiermee hielp hij mensen met gehoor- en fysieke beperkingen aan een baan. Godisa leverde hem 3 nieuwe producten op: een op zonne-energie werkend gehoorapparaat, een oplader en de oplaadbare batterij. De set kost onder de $100. De oplaadbare batterijen, die tot 3 jaar meegaan kosten $1. De oplader kan opladen door middel van het stopcontact maar ook door zonne-energie (Schwartz 2011). Het bedrijf heeft meerdere prijzen gewonnen en produceerde meer dan 60.000 gehoorapparaatsets (Ashoka 2008). Door dit succes kon hij zijn aandacht weer richten op het helpen van mensen met een gehoorbeperking en deze integreren in de samenleving. De samenleving ziet hierdoor dat ook mensen met een beperking in
een goed bedrijf kunnen functioneren en dat deze mensen over vaardigheden beschikken. Hierdoor kunnen deze mensen integreren in de samenleving en worden ze erkend als ‘volledige’ inwoners van het land en kunnen zij zelfstandig leven. Om voorzien te worden van onderdelen heeft Howard Weinstein meer dan 50 leveranciers. Met deze organisaties is afgesproken flexibel te zijn, bijvoorbeeld met de hoeveelheid aan bestellingen en onderdelen die Weinstein doet als hij nieuwe technologieën ontwerpt. Verder neemt hij slechthorende jonge mensen aan en betaalt hen door middel van competitieve salarissen. Ook wil Weinstein dat zijn personeel zich ontwikkeld. Hiervoor heeft hij een programma opgezet van 18 maanden waarin medewerkers bepaalde vaardigheden ontwikkelen om sociaal weer te kunnen integreren. Deze medewerkers kunnen dit op hun beurt ook weer doorgeven. Ook onderhandelt Weinstein met organisaties in de buurt om werknemers die hij heeft getraind aan te nemen. Daarnaast heeft Weinstein mobiele laboratoria opgezet om kinderen op gehoorproblemen te testen. De laboratoria zijn voorzien van een arts, een audioloog, testapparatuur en medicatie. Weinstein wil zo een eerdere diagnose stellen en behandeling bewerkstellingen. Weinstein heeft ervoor gekozen door middel van partnerships te werken samen met publieke en sociale sectoren. Hierdoor bezit hij vele contacten, die hij kan gebruiken voor de distributie van zijn product. Hij werkt samen met de universiteit aan technologische innovaties. Al de opbrengsten worden in sociale programma’s voor mensen met een gehoorbeperking geïnvesteerd. Weinstein wil verder slechthorende mensen trainen om actieve leiders te zijn. Samen met de universiteit Sao Paulo is hij bezig een programma hiervoor op te zetten. (“The story Howard Weinstein Solar Ear”, 2012) Weinstein breidde zijn concept uit te naar andere landen. Eerst heeft hij een studie gedaan om te zien waar de zonne-energie gehoorapparaten nodig zijn. Ook heeft hij ondervonden dat de beste partners stakeholders zijn, die later zijn product zullen afnemen. Hij wil geen patent op zijn concept, maar juist dat het wordt overgenomen en
Zorgmarkt nr. 6, juni 2013. www.zorgmarkt.nl
Ondernemend | Kansen voor gezondheidszorg technologie in ontwikkelende landen
gekopieerd. Er moet echter wel worden voldaan aan bepaalde criteria, wanneer organisaties zijn product wil overnemen. Zo moeten slechthorende mensen worden aangenomen als medewerkers en moet ten minste 20% van het startkapitaal lokaal worden verworven. Voldoen organisaties aan deze eisen dan zal Weinstein hen leren hoe het concept uitgevoerd kan worden. De kwaliteit van de technologie wordt gewaarborgd omdat het voldoet aan de kwaliteitsstandaarden die de industrie moet naleven om het product op de markt te brengen. (“The story Howard Weinstein Solar Ear”, 2012)
De waarde van Solar Ear voor ontwikkelende en ontwikkelde landen De waarde van een product wordt bepaald door de toegevoegde waarde die het product heeft voor de consument en wat de consument bereid is voor dit product te betalen (Krajewski, 2005). Een product heeft dus een juiste balans nodig tussen kosten en toegevoegde waarde. De waarde die de consument uiteindelijk aan het product zal toekennen hangt uiteraard ook af van de verwachtingen die hij bij het product heeft. De hoortoestellen die Solar Ear produceert zorgen ervoor dat mensen die zich zonder hoortoestel niet goed konden ontwikkelen, nu de kans krijgen om zich te ontwikkelen en daardoor te participeren in de samenleving. Dit is een toegevoegde waarde voor de consument maar ook voor de samenleving waarin zij leven. De sociale omgeving en de samenleving als geheel profiteren van het hoortoestel, omdat mensen met een beperking productief kunnen zijn voor de samenleving, als zij op een efficiënte wijze geholpen worden. De waarde van Solar Ear is zo groot omdat het in landen met geringe financiële middelen onmogelijk zou zijn om dure hoortoestellen te gebruiken voor de inwoners. Doordat de balans tussen kosten en het effect goed is afgestemd op de doelgroep is het product van Solar Ear een succes geworden. Het economische voordeel voor het land waarin de gehoortoestellen worden geproduceerd is ook een toegevoegde waarde van het product. Ook kan er
sprake zijn van nieuwe welvaart. Mocht het product in ontwikkelde landen worden verkocht, dan worden er kosten bespaard op het gehoorapparaat, deze besparing leidt ertoe dat de consument dit geld aan iets anders kan uitgeven. Innoverende producten zorgen voor deze ‘nieuwe’ rijkdom. (O’Reilly 2004) De Solar Ear is een product dat ook waardevol is in ontwikkelde landen. Momenteel wordt er in zowel ontwikkelde, als ontwikkelingslanden veel aandacht besteed aan het milieu. Voor veel bestaande producten worden milieuvriendelijkere varianten bedacht. De Solar Ear is een goed voorbeeld van een product dat milieuvriendelijker is dan de huidige standaard, omdat het werkt op batterijen die worden opgeladen op zonneenergie. Dit in tegenstelling tot standaard gehoorapparaten, die werken op batterijen welke slechter zijn voor het milieu door de chemische stoffen hierin. De kans dat de Solar Ear ook in ontwikkelde landen een waardevol product wordt is daardoor aannemelijk.
De waarde voor westerse bedrijven Westerse bedrijven kunnen leren van het proces dat Howard Weinstein heeft doorgemaakt met de Solar Ear. Door zich te specialiseren in een specifieke chronische aandoening en door te kijken naar de mogelijkheden in ontwikkelende landen, heeft hij een succesvol product op de markt gezet. Maar wat precies kunnen westerse bedrijven leren van Howard Weinstein en de Solar Ear? “Translate, don’t transfer.” - John Øvretveit, (2005) Dit citaat van John Øvretveit is perfect van toepassing op deze vraag. Een goed functionerend systeem hoeft immers niet vanzelfsprekend te werken op een andere locatie of in een andere situatie. Geconcludeerd kan worden dat de Solar Ear in Afrika prestaties levert van een zeer grote waarde voor de samenleving in ontwikkelende landen aldaar. Echter kan de werkwijze en het systeem wat Howard Weinstein heeft toegepast niet rechtstreeks gekopieerd worden op andere (chronische) aandoeningen. Wel kan gekeken worden naar de sterke punten van de Solar Ear.
Zorgmarkt nr. 6, juni 2013. www.zorgmarkt.nl
Ondernemend | Kansen voor gezondheidszorg technologie in ontwikkelende landen
Een kort overzicht Afrikaanse landen zullen in de komende jaren meer te maken krijgen met vijftigplussers. Deze stijging van de levensverwachting wordt mede veroorzaakt door de economische groei die de Afrikaanse landen de komende jaren door zullen maken. De stijging van de levensverwachting brengt echter ook een stijging van de prevalentie van chronische ziektes. Westerse bedrijven kunnen inspelen op deze stijging van de prevalentie van chronische ziektes. Hiervoor kunnen zij een voorbeeld nemen aan Howard Weinstein en de Solar Ear. De Solar Ear is een gehoorapparaat, waarvan de batterij op zonne-energie werkt. Dit apparaatje kan voor minder dan $100 geproduceerd worden. Door de lage kosten van de Solar Ear kan het product een markt aanboren bij de 200 miljoen dove en slechthorende mensen, die zich voorheen geen duur gehoorapparaat konden veroorloven. Ondanks de stijgende economie in de Afrikaanse landen zal het BNP in vergelijking met Nederland relatief erg laag blijven. Daarnaast kunnen westerse bedrijven kijken naar de aanpak die Howard Weinstein gebruikte bij de implementatie en bedrijfsvoering van de Solar Ear. Weinstein koos ervoor om samen te werken met NGO’s. Dit zijn Non Govermental Organisations, welke hij de succesformule van de Solar Ear laat kopiëren en waardoor hij zichzelf zakenpartners verschafte. Door dit partnerschap kunnen producten gezamenlijk aangeschaft worden, waardoor de kosten dalen en het product nog goedkoper aangeboden kan worden. Ook is het op te merken dat Weinstein dove en slechthorende mensen opleid en hen de kans bied zich te mengen in de samenleving, een baan te vinden en een zelfstandig leven op te bouwen. Door dit ethische aspect heeft Weinstein veel respect gekregen en dit heeft hem een aantal partnerships opgeleverd met bedrijven in de publieke en sociale sector.
specialiseren in een specifieke chronische aandoening en door te kijken naar de mogelijkheden in ontwikkelende landen, heeft hij een succesvol product op de markt gezet. “Translate, don’t transfer.” - John Øvretveit, (2005) Een goed functionerend systeem hoeft immers niet vanzelfsprekend te werken op een andere locatie of in een andere situatie. De werkwijze en het systeem wat Howard Weinstein heeft toegepast kan niet rechtstreeks gekopieerd worden op producten die zich richten op andere (chronische) aandoeningen.
Conclusie Geconcludeerd kan worden dat Howard Weinstein met de Solar Ear zich succesvol heeft gericht op een doelgroep voor wie deze zorg eerst niet toegankelijk was. Westerse bedrijven kunnen zich richten op groeiende zorg markt in ontwikkelende landen. In deze landen zal namelijk de prevalentie van chronische aandoeningen stijgen door de eveneens stijgende levensverwachting. Door een goedkoop product op de markt te brengen, kunnen westerse bedrijven hun afzetmarkt sterk vergroten. Door de overvloedige aanwezigheid van zonlicht kunnen bedrijven, net zoals Weinstein, dure accu’s in hun producten vervangen door veel goedkopere batterijen welke opgeladen kunnen worden met zonnecellen. Ook kan gekeken worden naar de mogelijkheid om een goedkopere variant te maken van een al bestaand product. Een zogenaamde budgetvariant zal kwalitatief minder zijn dan het originele product, maar hiermee kan er wel een grotere afzetmarkt gerealiseerd worden. Een bijkomend voordeel komt vanuit een ethisch perspectief; iedereen zou toegang moeten hebben tot gezondheidszorg en zorgproducten. Door deze zorg aan te bieden in ontwikkelende landen zal de kwaliteit van leven in deze landen stijgen. Daarnaast kunnen westerse bedrijven op deze manier op een ethische manier ondernemen en hiermee winst genereren. Een klassieke win-win situatie dus.
Westerse bedrijven kunnen veel leren van de werkwijze van Weinstein. Door zich te
Zorgmarkt nr. 6, juni 2013. www.zorgmarkt.nl
Ondernemend | Kansen voor gezondheidszorg technologie in ontwikkelende landen
Literatuurlijst Hausmann, Hidalgo, et al. 2012. The Atlas of Economic Complexity. [20-05-2013] bereikbaar op: http://atlas.media.mit.edu/media/atlas/pdf/HarvardMIT_AtlasOfEconomicComplexity.pdf CBS Statline, 2012. Gezonde levensverwachting naar inkomensklasse. [20-05-2013] bereikbaar op: http://statline.cbs.nl/StatWeb/publication/?DM=SLNL&PA=80298NED&D1=1&D2=a&D3=a&D4=a&D5=a&D6=(l -11)-l&VW=T United Nations Development Programme, 2010. Human development report 2010. The Real Wealth of Nations: Pathways to Human Development. Canisius-Wilhelmina Ziekenhuis, 2013. Presbyacusis. [20-05-2013] bereikbaar op: http://www.cwz.nl/specialismen/keel-neus-en-oorheelkunde/aandoeningen-kno/oor/presbyacusisouderdomsslechthorendheid.html Index Mundi, 2013. levensverwachting. [12-06-2013] bereikbaar op: http://www.indexmundi.com/map/?v=30&l=nl Federaal planbureau België, 2013. Task Force Duurzame Ontwikkeling. [12-06-2013] bereikbaar op: http://www.indicators.be/nl/indicator/levensverwachting?detail= The story Howard Weinstein Solar Ear, 2012.. [20-05-2013] bereikbaar op: http://kopernik.info/en-us/story/howard-weinstein-solar-ear Bruner, R.F, et al. 2010. The portable MBA, Chapter 8, pp 145-162. Ashoka 2008. Howard Weinstein. [20-05-13] bereikbaar op: http://www.ashoka.org/fellow/howard-weinstein Schwartz, A. 2011. Tech Award Laureates: Solar Ear Provides Affordable Hearing Aids to Developing Countries Phonak, 2012. The history of hearing aids. [20-05-2013] bereikbaar op: http://www.phonak.com/nl/b2c/nl/hearing/ways_to_better_hearing/what_modem_hearing_solutions_have_t o_offer/the_history_of_hearing_aids.html Globalhealthhub, 2011. Solar ear low cost hearing aids solar battery chargers. [20-05-2013] bereikbaar op: http://www.globalhealthhub.org/2011/09/30/solar-ear-low-cost-hearing-aids-solar-battery-chargers/ th
Krajewski & Ritzman, 2005. Operations Management, Processes and Value Chains, (7 ed.). Pennsylvania: Pearson/Prentice Hall. O’Reilly C. & Tushman L., 2004. The ambidextrous Organisation. John Øvretveit. 2005. Leading improvement. Journal of Health Organization and Management, Vol. 19 Iss: 6 pp. 426
Zorgmarkt nr. 6, juni 2013. www.zorgmarkt.nl