De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013

De behandeling van de dwangstoornis Else de Haan & Lidewij Wolters UvA / AMC / De Bascule Veldhoven, VGCT, november 2013

Programma  Behandeling en behandelstrategieën  Per fase in de behandeling:  Mogelijke problemen  Oplossingen: oefenen adhv casuïstiek

 Onderzoeksresultaten naar effectiviteit  Issues in theorie en onderzoek  Effect & voorspellers  Praten, pillen, of beide?  Nieuwe vormen van behandeling

Workshop  De theorie is eenvoudig  De uitvoering niet altijd  Wat kan er mis gaan?  Oefenen

Obsessieve-compulsieve stoornis  Dwanghandelingen    

Schoonmaken Controleren Tellen Ritueel gedrag

 Dwanggedachten  Er gebeurt een ramp en dat is mijn schuld  Agressieve gedachten

 Vermijden

Dwanggedachten  Er gebeurt een ramp  Ik krijg een ziekte  Anderen worden ziek door mij  Ik word dom als ik naar een VMBO leerling kijk  Anderen worden vies als ik door een vieze bril naar hen kijk

 Ik wil seks met mijn moeder

Dwanghandelingen  Wassen, schoonmaken  Controleren  Herhalen  Tellen  Vreemde rituelen

 Vragen stellen

Schema Aanleiding

Obsessie

Angst

Dwanghandeling

Afname angst

Vermijding

Principes van de behandeling DAT, Bascule

 Geen oorzaken zoeken  Ambulante behandeling, tenzij  Cognitieve gedragstherapie  Ouders betrekken  Medicatie  Bij onvoldoende vooruitgang na 3 maanden  Als CGT niet mogelijk blijkt

Cognitieve gedragstherapie  Veranderen van gedrag  Exposure en responspreventie

 Veranderen van cognities  Cognitieve therapie  Gedachten, ideeën  Manier van denken

De vergeten kant van evidence based  Principes zijn eenvoudig, maar hoe krijg je ze zo ver?  De intake met de boze moeder (film)  Wat ging hier mis?

Bejegening  Luisteren  Begrijpen: Wouter Bos en Pim Fortuyn  Niet meteen willen veranderen  Weten wat belangrijk is voor hem/haar  Aansluiten bij wat hij/zij belangrijk vindt

Fases in de behandeling     

Uitleg van de behandeling Opstellen van hiërarchie Exposure opdrachten

Cognitieve therapie Oefenen!  Als ze het niet doen  Als het erg langzaam gaat

 Afsluiten van de behandeling  EHBO

Uitleg van de behandeling  Schaamte, angst, wanhoop, frustratie  Niet verbaasd over, maar geïnteresseerd in  Geen beschuldiging van kind of ouders  Uitleg  Niet gek  Teveel van het goede  Best slim, alleen onhandig

Uitleg van de behandeling  Behandeling  Anders doen & anders denken  Dwang terugbrengen tot een positieve eigenschap  Oefenen

 Niet beginnen voordat het kind erachter staat!

Exposure & responspreventie  Precieze beschrijving van alle dwanghandelingen  Gradaties in ernst  Deur controleren belangrijker dan raam  Bus is viezer dan trein

 Hiërarchie van dwanghandelingen  Stap voor stap staken

Inventarisatie dwanghandelingen  Precieze beschrijving van alle dwanghandelingen  Gradaties in ernst  Voordeur controleren is belangrijker dan achterdeur  Tram is viezer dan trein, lijn 54 viezer dan lijn 50

 De hele dag doornemen  Zelf kunnen naspelen  Veel rituelen: starten met de eerste die wordt aangepakt

Opstellen van de hiërarchie  Variaties in moeilijkheidsgraad  ‘Kleine stapjes’, maar zo groot mogelijk  Ritueel ‘afbouwen’, of in een keer stoppen via de ‘terug naar de goede manier’ methode  Controles in de keuken per apparaat, of ‘niets meer controleren in de keuken’

 Starten met laagste in hiërarchie, of keuze kind

Exposure opdrachten  Onderbieden in het begin  Geen opdracht als geen overeenstemming  Iedere dag thuis oefenen  Oude opdrachten blijven bestaan  Registreren van dwangklachten of van huiswerk

 Ouders betrekken bij opdrachten, afhankelijk van leeftijd

Wat er mis kan gaan  Geen hiërarchie te maken  Alles is even moeilijk

 Eindeloos lange lijst

 Wisselende dwangen  Op ieder voorstel ‘nee’

Cognitieve model Aanleiding

Intrusie

Interpretatie

Angst

Salkovskis, Beck

Dwangrituelen

Cognitieve therapie  Veranderen van disfunctionele gedachten  Rationele technieken    

Helpende gedachten Kansberekening Gedragsexperimenten Argumenten verzamelen

Cognitieve therapie  De praktijk     

Kind kijkt je glazig aan Overtuigd van eigen gelijk Piepklein kansje is ook niet acceptabel ‘Ik weet het wel, maar het voelt niet zo’ …

Cognitieve therapie  Doel: Het veranderen van onhandige gedachten OP WELKE MANIER DAN OOK

 Selectie

 Starten met de eenvoudigste techniek

Cognitieve therapie  Jonge kinderen  Helpende gedachten  Wat zouden andere mensen zeggen?

Cognitieve therapie  Overtuigd van eigen gelijk  Tegenargumenten

Cognitieve therapie  Bereid om kritisch naar gedachten te kijken    

Argumenten voor en tegen Research Risicoprofiel (kansberekenen) Onderzoeken en nuanceren

Cognitieve therapie  Gebeurtenissen die niet zo heel erg zijn  Stel dat…  Gedragsexperiment

Cognitieve therapie  Nare beelden en hardnekkige gedachten  Exposure aan dwanggedachten  De regisseur  Het hikje van de hersenen

Exposure of cognitieve therapie? Voornaamste klacht:

 Dwangrituelen:  ERP, met CT als mogelijk hulpmiddel

 Dwanggedachten  CT, altijd gevolgd door ERP

OEFENEN!