Datum Status
23 oktober 2012 Definitief
Pagina 1 van 1
Octrooi informatie tour Welkom bij onze interactieve rondleiding over octrooien en octrooi-informatie. Deze rondleiding geeft u inzicht in de belangrijkste onderdelen van octrooibescherming en helpt u om octrooi-informatie op een praktische manier toe te passen. Kies een onderwerp: T1 (Thema 1) Wat is een octrooi? è Bekijk de video (duur ongeveer 2 minuten) è Interactieve trainingsmodules (duur: 3 tot 4 minuten per module) o H1 (Hoofdstuk 1) Algemene informatie over octrooien o H2 (Hoofdstuk 2) Voorwaarden voor verlening van een octrooi o H3 (Hoofdstuk 3) Uit het leven van een octrooi
T2 (Thema 2) Algemene informatie over octrooien è Bekijk de video (duur ongeveer 2 minuten) è Interactieve training modules (duur: 3 tot 4 minuten per module) o H1 (Hoofdstuk 1) Octrooi-informatie in octrooidocumenten o H2 (Hoofdstuk 2) Meer over octrooi-informatie
T3 (Thema 3) Waarom octrooi-informatie gebruiken? è Bekijk de video (duur ongeveer 2 minuten) è Interactieve training modules (duur: 6 tot 7 minuten per module) o H1 (Hoofdstuk 1) Classificatie o H2 (Hoofdstuk 2) Juridische gevolgen van octrooien o H3 (Hoofdstuk 3) Octrooifamilies
T4 (Thema 4) Octrooi-informatie gebruiken in de praktijk è Bekijk de video (duur ongeveer 2 minuten) è Interactieve training modules (duur: 4 tot 5 minuten per module) o H1 (Hoofdstuk 1) Octrooi-informatie voor technische doeleinden o H2 (Hoofdstuk 2) Octrooi-informatie voor economische doeleinden o H3 (Hoofdstuk 3) Octrooi-informatie voor juridische doeleinden
Pagina 2 van 81
Thema 1 video Thema 1: Octrooi en octrooi-informatie Interactieve cursussen è H1 (Hoofdstuk 1) Algemene informatie over octrooien è H2 (Hoofdstuk 2) Voorwaarden voor verlening van een octrooi è H3 (Hoofdstuk 3) Uit het leven van een octrooi
Pagina 3 van 81
Thema 1 Hoofdstuk 1 Navigatie Algemene informatie over octrooien Stappen Inleiding Waarom octrooi-informatie gebruiken? Het ontstaan van het industriële eigendomsrecht Intellectuele eigendom Industriële eigendomsrechten Oefening 1 Wat is een octrooi? Oefening 2 Samenvatting
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 1 Leerdoelen U weet hoe en waarom een octrooi het intellectuele eigendom beschermt. U krijgt inzicht in het octrooi als overeenkomst tussen uitvinder en publiek. Duur 3 tot 4 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 2 Waarom gebruiken we octrooi-informatie? In octrooidocumenten vindt u zeer veel informatie over zowel nieuwe als bestaande technologieën. Octrooidocumenten geven ook inzicht in de zogenoemde stand van de techniek op alle denkbare terreinen. Verderop in deze cursus gaan we daar dieper op in. Daarnaast krijgt u een goed beeld van de actuele marktsituatie. Met octrooiinformatie kunt u er bijvoorbeeld achter komen welke ondernemingen actief zijn op nieuwe markten. Dat soort informatie is vaak niet te vinden in andere bronnen, of in elk geval niet zo gedetailleerd. Een aantal feiten en cijfers. • De databanken van het Europees Octrooibureau bevatten meer dan 60 miljoen gepubliceerde octrooidocumenten uit de hele wereld. • Elke minuut worden er wereldwijd drie octrooiaanvragen ingediend. • Octrooidocumenten bevatten een groot deel van alle gepubliceerde technische informatie. • In deze documenten zijn de onderwerpen van octrooien heel nauwkeurig geclassificeerd. Bovendien hebben ze in vrijwel alle landen dezelfde
Pagina 4 van 81
•
documentopbouw. Daardoor zijn ze ook goed toegankelijk als u geen octrooispecialist bent. U kunt octrooidocumenten bekijken in verschillende online databanken. Vaak is dat gratis.
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 3 Het ontstaan van het industriële eigendomsrecht Het industriële eigendomsrecht geldt al eeuwenlang als een beloning voor creativiteit. Al lang geleden was het bedoeld om uitvindingen te beschermen. Het oudste bewijs daarvan komt uit de Italiaanse stadstaten met florerende handel. In 1421 kreeg kunstenaar en architect Brunelleschi drie jaar lang het exclusieve recht om een schip te bouwen met een hijsinrichting voor het transport van marmer. Dit was het eerste eigendomsrecht voor een industriële uitvinding.
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 4 Het ontstaan van het industriële eigendomsrecht Aan het einde van de achttiende eeuw begon de industriële revolutie. De natuurwetenschappen en technologie ontwikkelden zich steeds verder. Ook werd de handelsvrijheid geïntroduceerd. Die ontwikkelingen leidden tot het idee om intellectueel eigendom te beschermen met een octrooi. Het industriële eigendomsrecht had twee doelstellingen. Aan de ene kant moest het nieuwe technische ontwikkelingen stimuleren door uitvindingen te publiceren. Aan de andere kant moest het de nieuwe handelsvrijheid beschermen tegen misbruik. Wist u dat ... de eerste industriële eigendomsrechten een opvallende bestemming hadden? Ze zijn vermoedelijk toegekend aan bijzonder verfijnde keukenrecepten.
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 5 Intellectueel eigendom Uitvinders zijn slim en creatief. Als ze een goed idee hebben, zullen anderen dat snel imiteren. Om te garanderen dat de uitvinder zelf de vruchten van zijn idee kan plukken, zijn er rechten opgesteld om het zogenoemde intellectuele eigendom te beschermen. Intellectueel eigendom is dus wettelijk beschermde kennis. Het is een overkoepelende benaming voor industriële eigendomsrechten (waaronder octrooien) en het auteursrecht. U kunt dat zien in de grafiek hieronder.
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 6 Intellectueel eigendom Een intellectueel eigendomsrecht is een juridisch recht om een voortbrengsel van de geest (een immaterieel eigendom) te beschermen. Een octrooi is zo’n intellectueel eigendomsrecht. Het geeft de houder ervan het recht om – onder bepaalde voorwaarden – anderen te verbieden zijn intellectuele eigendom bedrijfsmatig toe te Pagina 5 van 81
passen, te verkopen of na te maken. Het intellectueel eigendomsrecht is een zogenoemd uitsluitend recht: het sluit anderen uit om het product dat onder het recht valt te gebruiken.
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 7 Industriële eigendomsrechten Een uitvinder met een octrooi staat sterk: dankzij het octrooi kan hij voorkomen dat anderen commercieel profiteren van zijn uitvinding. Tegelijkertijd moet hij wel accepteren dat zijn uitvinding gepubliceerd wordt. Daardoor kunnen anderen zien wat hij heeft uitgevonden en hierop doorontwikkelen. De octrooihouder heeft het ‘alleenrecht’ op de betreffende uitvinding. Zo kunnen we het alleenrecht zien als een beloning om die uitvinding te publiceren. Industriële eigendomsrechten zijn bedoeld om innovatie en creativiteit in een economie te bevorderen.
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 8 Oefening 1 Welke industriële eigendomsrechten kent u? Zet onderstaande termen in de juiste kolom! Industrieel eigendomsrecht Geen industrieel eigendomsrecht Octrooi Knowhow Gebruiksmodel Auteursrecht Merkenrecht Chipsrecht Tekeningen- en modellenrecht
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 9 Wat is een octrooi? Een octrooi is een contract tussen een uitvinder en de overheid.
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 10 Wat is een octrooi? Uitvinders die hun technische vindingen openbaar maken, verdienen een beloning. Zodra een uitvinding openbaar is, kunnen anderen deze immers gebruiken voor verdere industriële ontwikkeling. Die gedachte is altijd het idee achter het octrooi geweest – en dat is het nog steeds: in ruil voor de openbaarmaking van hun uitvindingen, krijgen uitvinders een beschermingsrecht. Daarmee heeft een uitvinder – binnen een bepaalde tijd en in één of meerdere landen – het recht om als enige over zijn uitvinding te beschikken en gebruik door anderen te verbieden.
Pagina 6 van 81
Een octrooi is een zogenoemd uitsluitingsrecht. Dat wil zeggen dat de octrooihouder anderen kan verbieden (uitsluiten) om het onderwerp van de uitvinding in of voor zijn bedrijf te produceren, gebruiken, verkopen, verhuren, importeren, in te voeren of in voorraad te hebben .
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 11 Wat is een octrooi? De octrooihouder heeft het recht om commercieel gebruik van de beschermde uitvinding te verbieden. Hij heeft echter niet het recht om particulier gebruik te verbieden. Ook kan hij niet verbieden om de uitvinding te gebruiken voor onderzoek. Dit heet het onderzoeksprivilege. Samengevat kunnen we een octrooi als volgt beschrijven: Een octrooi is een eigendomsrecht dat een technische uitvinding beschermt tijdens een beperkte termijn. Het octrooi stelt de octrooihouder in staat te voorkomen dat anderen commercieel van de uitvinding profiteren op het grondgebied waarvoor het octrooi is verleend. Wist u dat ... octrooihouders niet automatisch het recht hebben om hun eigen uitvindingen te gebruiken? Dat kan zelfs verboden zijn, bijvoorbeeld als de uitvinding in strijd is met de wet. Zo hebt u vaak een visvergunning nodig om een geoctrooieerde vishengel te mogen gebruiken.
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 12 Oefening 2 Hoe kan intellectuele eigendom beschermd worden? Zet de tekstkaartjes op de juiste plaats!
Vormgeving: door tekeningen- en modellenrecht Nieuwe plantenvariëteiten: door kwekersrecht Technische oplossingen: door octrooi
Vormgeving: door tekeningen- en modellenrecht Productnamen en logo’s: door merkenrecht Technische oplossingen: door octrooi
Vormgeving: door tekeningen- en modellenrecht Productnamen en logo’s: door merkenrecht Technische oplossingen: door octrooi
Pagina 7 van 81
Thema 1 Hoofdstuk 1 Pagina 13 Dit was Algemene informatie over octrooien Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Was deze interactieve cursus nuttig Ja o o o Nee Naar de volgende interactieve cursus è Voorwaarden voor verlening van een octrooi Terug è Naar overzicht van Thema 1: Wat is een octrooi? è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 8 van 81
Thema 1 Hoofdstuk 2 Navigatie Voorwaarden voor verlening van een octrooi Stappen Inleiding Voorwaarden voor verlening van een octrooi Nieuwheid Stand van de techniek Inventieve bijdrage Industrieel toepasbaar Gebruiksmodellen Oefening 1 Wat kan niet beschermd worden? Oefening 2 Samenvatting
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 1 Openingspagina Voorwaarden voor verlening van een octrooi Leerdoelen U krijgt inzicht in de specifieke termen op het gebied van octrooiverlening. U ontdekt welke uitvindingen octrooi kunnen krijgen en welke niet. Duur 3 tot 4 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 2 Voorwaarden om een octrooi te verkrijgen Het octrooi is het belangrijkste eigendomsrecht om technische uitvindingen te beschermen. Daar zijn wel een aantal strenge voorwaarden aan verbonden. De eerste voorwaarde is dat de betreffende uitvinding absoluut nieuw, inventief en industrieel toepasbaar is. Een andere vereiste is behoorlijke openbaarmaking. Dat betekent dat de uitvinder zijn uitvinding zo duidelijk en volledig beschrijft, dat een deskundige de uitvinding kan toepassen. Wist u dat ... Nederland sinds 1995 een registratiesysteem voor octrooien kent? Dit systeem houdt in dat een aanvrager altijd na achttien maanden octrooi krijgt. Dus ook als de uitvinding niet voldoet aan de genoemde voorwaarden. Bij octrooi-inbreuk Pagina 9 van 81
– dus als iemand het octrooi schendt – toetst een rechter achteraf of het octrooi wel verleend had mogen worden. Bij een Europees octrooi ligt dat anders. In dat geval toetst het Europees Octrooibureau van tevoren op de voorwaarden. De uitvinder krijgt dan alleen een octrooi als zijn uitvinding aan die voorwaarden voldoet.
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 3 Nieuwheid Technische kennis wordt alleen verrijkt door iets wat nieuw is. Dat betekent dat ook alleen het nieuwe deel van industrieel eigendom bescherming verdient. Om octrooi te verkrijgen, is het dus essentieel dat de betreffende uitvinding nieuw is. De voorwaarde van ‘nieuwheid’ is altijd en overal ter wereld van toepassing. Deze voorwaarde is niet beperkt tot een specifieke duur of een geografisch gebied. Een uitvinding die eerder is gepubliceerd in Papoea-Nieuw-Guinea, is in Europa niet nieuw meer. Een uitvinding wordt alleen als nieuw beschouwd, als deze op de dag van de octrooiaanvraag geen deel uitmaakt van de zogenoemde stand van de techniek. Hierna leggen we uit wat dat betekent.
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 4 Stand van de techniek De stand van de techniek bestaat uit alles wat schriftelijk, mondeling of op een andere manier toegankelijk is gemaakt voor het publiek. De nieuwheid van een uitvinding vervalt dus niet alleen door octrooien die al zijn verleend of gepubliceerd. De nieuwheid vervalt ook door alle andere publicaties – ook die van de uitvinder zelf – van vóór de aanvraagdatum. Daarbij gaat het om publicaties op internet, in jaarverslagen, wetenschappelijke tijdschriften, publiekstijdschriften (zoals Donald Duck), lezingen tijdens congressen, workshops en conferenties, proefschriften en scripties enzovoort. Oude kennis Uitvindingen kunnen dus alleen octrooi krijgen als ze objectief gezien nieuw zijn en nog niet openbaar zijn gemaakt. Ook oude kennis die later weer opduikt, geldt niet als nieuw. Zelfs niet als die kennis volledig in de vergetelheid is geraakt, zoals bij een geneesmiddel dat in een mummie wordt gevonden. Wist u dat ... de octrooibureaus over de hele wereld wel 180 octrooiaanvragen per uur ontvangen? Dat betekent dat de stand van de techniek in een duizelingwekkend tempo verandert.
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 5 Inventieve stap
Pagina 10 van 81
In de octrooiverlening staat het begrip ‘uitvinding’ centraal. Een octrooi is pas rechtsgeldig als er sprake is van zogenoemde uitvinderswerkzaamheid, of anders gezegd: als de uitvinding inventief is. We zeggen daarom ook wel dat er sprake moet zijn van een ‘inventieve stap’. Simpele oplossingen, die voor de gemiddelde vakman voor de hand liggen en voortvloeien uit de stand van de techniek, komen niet in aanmerking voor een octrooi. We zeggen dan dat deze oplossingen geen ‘uitvindingshoogte’ hebben. Wat is inventief? In de praktijk is het niet altijd even gemakkelijk om te beoordelen of er sprake is van inventiviteit. De vuistregel is dat een uitvinding inventief is, als deze een probleem uit de stand van de techniek oplost op een manier die niet voor de hand ligt. Verder is een uitvinding inventief als: • een technische misvatting door de uitvinding wordt rechtgezet; • het nieuwe principe een verrassingselement in zich heeft. Er is geen sprake van inventiviteit als: • hetzelfde probleem binnen een kort tijdsbestek meerdere keren op dezelfde manier is opgelost. Gebruiksmodel Er zijn ook uitvindingen die niet de uitvindingshoogte hebben die nodig is voor een octrooi. In dat geval is het in sommige landen mogelijk bescherming te verkrijgen met een zogenoemd gebruiksmodel. Voor zo’n gebruiksmodel is geen (of een beperkte) inventiviteit vereist. Nederland kent geen gebruiksmodellenwet.
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 6 Industrieel toepasbaar Om octrooi te verkrijgen, moet een uitvinding ‘industrieel toepasbaar’ zijn. Dat betekent dat de uitvinding kan worden geproduceerd of toegepast binnen de nijverheid (industrie). Nijverheid is daarbij een ruim begrip; ook de landbouw valt er bijvoorbeeld onder.
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 7 Gebruiksmodellen Gebruiksmodellen worden vaak onbeduidend genoemd. Niet alle landen gebruiken ze en de eisen om er een te verkrijgen, kunnen per land verschillen. In Nederland werken we niet met gebruiksmodellen. Een aantal Europese landen, zoals Duitsland en Frankrijk, hanteren ze wel. Om een gebruiksmodel te verkrijgen, gelden meestal dezelfde eisen als voor octrooien. Vaak is het wel goedkoper en sneller om een gebruiksmodel te verkrijgen. De eis voor uitvindingshoogte is voor een gebruiksmodel lager dan voor een octrooi.
Pagina 11 van 81
Modelrecht Het gebruiksmodel is iets anders dan het modelrecht. Het modelrecht beschermt alleen de uiterlijke vormgeving van een product en niet de technische kenmerken.
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 8 Oefening 1 Welke definitie is juist? Klik op de juiste definitie! Stand van de techniek De stand van de techniek bestaat uit alle technologische vernieuwingen die in de vorm van schriftelijke of mondelinge beschrijvingen of op enige andere wijze voor het publiek toegankelijk zijn. G: Goed! De stand van de techniek bestaat uit alle reeds verleende octrooien en alle reeds gepubliceerde octrooiaanvragen. F: Sorry, dat is niet goed! De stand van de techniek bestaat niet alleen uit octrooien en octrooiaanvragen. De stand van de techniek omvat alle kennis die met een schriftelijke beschrijving openbaar toegankelijk is gemaakt. F: Sorry, dat is niet helemaal goed! Uitvindingen die alleen mondeling zijn beschreven of op een andere manier toegankelijk zijn gemaakt, maken ook deel uit van de stand van de techniek. Nieuwheid Een uitvinding wordt als nieuw beschouwd indien deze op het moment van indiening van de aanvraag nog niet in enig land geoctrooieerd is. F: Dat is niet goed! Zelfs uitvindingen waarvoor geen octrooi is verleend, maken deel uit van de stand van de techniek als ze door middel van een schriftelijke of mondelinge beschrijving, door toepassing of op enige andere wijze voor het publiek toegankelijk zijn gemaakt. Een uitvinding wordt als nieuw beschouwd indien zij op de dag van indiening van de aanvraag of op de voorrangsdatum geen deel uitmaakt van de stand van de techniek. G: Dat is goed! Een uitvinding wordt als nieuw beschouwd indien zij op de dag waarop het octrooi wordt verleend geen deel uitmaakt van de stand van de techniek. F: Nee, dat is niet goed! Een uitvinding wordt als nieuw beschouwd indien zij op de dag van indiening van de aanvraag of op de voorrangsdatum geen deel uitmaakt van de stand van de techniek. Inventieve stap Er is slechts sprake van een inventieve bijdrage indien er een oplossing is gevonden voor een technisch probleem. F: Dat is niet helemaal goed!
Pagina 12 van 81
Indien kan worden verwacht dat iemand, die de gemiddelde kennis op dit technisch gebied heeft, op basis van de stand van de techniek ook deze oplossing had kunnen aandragen, zonder inventief te zijn, dan is er geen sprake van uitvindingshoogte en dan is er ook geen sprake van een inventieve bijdrage. Er is alleen sprake van een inventieve bijdrage indien de uitvinding op basis van de stand van de techniek niet voor de hand liggend is voor een deskundige. G: Dat is helemaal goed! Dat betekent dat er voldoende uitvindingshoogte is: iemand die de gemiddelde kennis op dit technisch gebied heeft, zou deze oplossing NIET bedacht kunnen hebben, zonder inventief te zijn. Er is sprake van een inventieve bijdrage als er een verschil bestaat tussen de uitvinding en de actuele stand van de techniek. F: Sorry, dat is niet goed! Daaruit blijkt alleen dat de uitvinding nieuw is. Nieuwheid en inventieve bijdrage zijn twee verschillende criteria. Er is niet automatisch sprake van een inventieve bijdrage als de uitvinding nieuw is. Industrieel toepasbaar De uitvinding is industrieel toepasbaar indien zij van nut is voor het algemene publiek. F: Alleen ‘van nut’ is niet voldoende! Industriële toepasbaarheid hangt niet af van de waarde van de uitvinding, het economische succes ervan of de vraag of de uitvinding op enig moment echt gebruikt zal worden. Een uitvinding is industrieel toepasbaar indien zij kan worden vervaardigd of toegepast op enig gebied van de industrie of voor chirurgische ingrepen of geneeskundige behandeling. F: Sorry, dat is niet goed! Methodes voor chirurgische ingrepen of geneeskundige behandeling zijn niet vatbaar voor octrooi. Deze zijn door de Rijksoctrooiwet uitgesloten. Een uitvinding is industrieel toepasbaar indien zij kan worden vervaardigd of toegepast op enig gebied van de industrie, waaronder de landbouw. G: Dat is helemaal goed! Uitvindingen die duidelijk tegenstrijdig zijn met de natuurwetten zijn echter niet octrooieerbaar.
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 9 Wat kan niet door een octrooi worden beschermd? • Geneeskundige methoden Geneeskundige methoden kunnen geen octrooi krijgen omdat ze niet voor iedereen toegankelijk zijn. Het gaat bijvoorbeeld om chirurgische ingrepen, geneeskundige behandelingen en diagnosemethoden voor het menselijk of dierlijk lichaam. Deze bepaling geldt niet voor producten, met name stoffen of mengsels, die bij deze methoden worden gebruikt.
Pagina 13 van 81
• Ontdekkingen Ontdekkingen kunnen ook geen octrooi krijgen: de ontdekker vindt immers iets wat al bestond, maar nog niet bekend was. • Natuurwetenschappelijke en wiskundige methoden Methoden verschillen van uitvindingen omdat er technische middelen nodig zijn om successen te behalen. Net als ontdekkingen vergroten ze wel de kennis van de vakman, maar er bestaan nog geen concrete toepassingen.
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 10 Wat kan niet door een octrooi worden beschermd? • Stelsels, regels en methoden Deze hebben een abstract of intellectueel karakter. Denk bijvoorbeeld aan een systeem om een taal te leren, een methode om een kruiswoordpuzzel op te lossen, een spel met vaste regels of een systeem om een evenement te organiseren. • Esthetische vormgevingen Dit wil zeggen: de vorm van producten of creaties, zoals schilderijen of beelden, met aspecten die niet technisch van aard zijn. • Computerprogramma's Software als zodanig kan geen octrooi krijgen. Dat ligt anders als de software wordt toegepast in een apparaat, zoals een verbrandingsmotor in auto’s. In dat geval kan de combinatie motor-software wel bescherming krijgen. Een voorwaarde is dat de software samenwerkt met een apparaat. Het Europees Parlement discussieert nog over de inhoud van een nieuwe EG-softwarerichtlijn. Deze richtlijn wordt bepalend voor de mogelijkheden om octrooi voor software te verlenen.
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 11 Wat kan niet door een octrooi worden beschermd? • Presentatie van gegevens Als de presentatie van gegevens alleen wordt bepaald door de inhoud van de informatie, kan de presentatie geen octrooi krijgen. • Uitvindingen die in strijd zijn met de openbare orde en goede zeden Een uitvinding wordt niet door een octrooi beschermd als de publicatie of commerciële toepassing ervan strijdig is met de openbare orde of goede zeden. Denk bijvoorbeeld aan de uitvinding van bombrieven en antipersoneelmijnen. • Planten- en dierenrassen Planten- en dierenrassen kunnen geen octrooi krijgen. Dat geldt ook voor de werkwijzen om planten of dieren voort te brengen die van wezenlijk biologische aard zijn. Vooral als die volledig gebaseerd zijn op natuurlijke verschijnselen zoals kruising of selectie. Wist u dat ... er in de VS ook octrooien worden verleend voor bedrijfsmodellen en software?
Pagina 14 van 81
Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 12 Oefening 2 Wat kan wel en wat kan niet met een octrooi worden beschermd? Zet de volgende uitvindingen in de juiste kolom! Octrooibescherming kan voor: Een veiligheidsklep Een brandstofdrukregelaar Een nano-elektrodereeks Een optische transmitter Een methode voor het smeden van een titaniumlegering Octrooibescherming kan NIET voor: Een bombrief Een televisieprogramma Een rozenvariëteit De broncode van een computerprogramma Een schilderij Thema 1 Hoofdstuk 2 Pagina 13 Dit was Voorwaarden voor verlening van een octrooi Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Was deze interactieve cursus nuttig Ja o o o Nee Naar de volgende interactieve cursus è Uit het leven van een octrooi Terug è Naar overzicht van Thema 1: Wat is een octrooi? è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 15 van 81
Thema 1 Hoofdstuk 3 Navigatie Uit het leven van een octrooi Stappen Inleiding Aanvraagstrategieën Oefening Waar moet de aanvraag worden ingediend? Het aanvragen van een octrooi Geografische uitbreiding van de bescherming Indiening van een aanvraag bij het Europees Octrooibureau Indiening van een aanvraag met behulp van de PCT-procedure Publicatie De verleningsprocedure Bescherming Het einde van de octrooibescherming Oefening Samenvatting
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 1 Openingspagina Leerdoelen U krijgt inzicht in de basisvolgorde van het hele proces – van uitvinding tot octrooi. U krijgt inzicht in de organisatiestructuren, eenvoudige onderlinge verbanden en procedures bij de octrooiverlening. U leert hoe de procedures bij octrooiverlening verlopen. Duur 6 tot 7 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 2 Aanvraagstrategieën Octrooihouders hebben veel voordelen: zij kunnen ongeoorloofde commerciële toepassing van hun uitvindingen verbieden. Octrooien zijn echter niet geheim: als een uitvinder intellectuele eigendomsrechten wil claimen, dan moet hij zijn kennis delen met het publiek. De uitvinding geheimhouden? Natuurlijk is het mogelijk om een uitvinding geheim te houden. In dat geval is er echter altijd een risico dat iemand anders dezelfde uitvinding produceert. Er is dan geen manier meer om commerciële toepassing van de uitvinding te voorkomen.
Pagina 16 van 81
Overigens is geheimhouding vrijwel onmogelijk voor een uitvinding die op de markt moet worden gebracht of waarvoor een licentie is vereist. Als een idee op de een of andere manier is gepubliceerd, is het te laat om er bescherming voor te krijgen. Is de uitvinding niet meer nieuw, dan kan iedereen deze namaken en de vruchten ervan plukken. Zo blijft de feitelijke uitvinder met lege handen achter. Daarom geldt de stalen wet: Eerst octrooi aanvragen, daarna pas praten over de uitvinding!
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 3 Oefening Welke beweringen over octrooien zijn ‘waar’ of ‘niet waar’? Zet de volgende beweringen in de juiste kolom!
Waar • • • • • •
De octrooihouder kan voorkomen dat de uitvinding vervaardigd wordt. De octrooihouder kan voorkomen dat de uitvinding toegepast wordt. De octrooihouder kan voorkomen dat de uitvinding verkocht wordt. De octrooihouder kan het octrooi verkopen. De octrooihouder kan licentievergoedingen vragen voor de vervaardiging van zijn uitvinding. De octrooihouder deelt zijn kennis met het publiek.
Niet waar
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 4 Waar kunt u een octrooiaanvraag indienen? De volgende vraag is: waar moet de uitvinding beschermd worden? Iedereen die octrooi in Nederland wil aanvragen, doet dat bij NL Octrooicentrum. Het octrooi beschermt een technische uitvinding dan in Nederland. Wilt u ook bescherming buiten Nederland? Dan kan dat alleen door ook octrooi aan te vragen in de desbetreffende landen. Octrooiverdragen Het Europees Octrooibureau verleent octrooien voor alle landen die lid zijn van het Europees Octrooiverdrag (EOV). Bij het EOV zijn bijna veertig landen aangesloten, waaronder alle landen van de EU. Ook Nederland is dus lid van het EOV. Nederland is ook aangesloten bij het internationale octrooisamenwerkingsverdrag PCT (Patent Cooperation Treaty). Inwoners van deze PTC-landen mogen een internationale octrooiaanvraag indienen. Dat betekent dat u maar één aanvraag hoeft in te dienen voor een octrooi in één, meer of alle PCT-landen tegelijk .
Pagina 17 van 81
Wist u dat ... er geen wereldwijde octrooien bestaan? Met één PCT-aanvraag kunt u een aanvraag indienen voor octrooien in ruim 130 landen; er is echter geen octrooiaanvraag mogelijk die via één verleningsprocedure werelddekking biedt.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 5 Octrooi aanvragen in Nederland. Wie octrooi wil aanvragen, doet dat meestal bij een nationaal octrooibureau. In Nederland is dat NL Octrooicentrum. U moet de aanvraag schriftelijk of online indienen. Daarbij moet de beschrijving van de uitvinding zodanig duidelijk en volledig zijn dat een deskundige de uitvinding kan toepassen. De aanvraag moet ook precies aangeven wat het octrooi moet beschermen. Dat noemen we de conclusies. Deze conclusies moeten duidelijk en beknopt zijn en ondersteund worden door de beschrijving. Een octrooiaanvraag bevat: • een verzoek om octrooi te verlenen; • de naam van de uitvinder; • een beschrijving van de uitvinding; • een of meer conclusies; • tekeningen (als dat relevant is); • een uittreksel. Om de uitvinding in een octrooiaanvraag te beschrijven, wordt meestal de hulp ingeroepen van een deskundige: de octrooigemachtigde. Dit is een deskundige die u kan helpen bij het schrijven en indienen van een octrooiaanvraag.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 6 Octrooi aanvragen in Nederland. Als u de aanvraag hebt ingediend en deze voldoet aan alle administratieve eisen, krijgt de aanvraag een aanvraagnummer. De datum van indiening geldt over het algemeen als de zogenoemde voorrangsdatum. Dat betekent dat deze datum ook geldt als indieningsdatum van alle volgende aanvragen voor dezelfde uitvinding. Bij de volgende stap krijgt u meer informatie over voorrang. Als u octrooi aanvraagt, moet u verschillende vergoedingen betalen. Deze noemen we ook wel taksen. Wist u dat ... de voorrangsdatum ook de datum is waarop de stand van de techniek wordt bepaald?
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 7 Ook bescherming in andere landen?
Pagina 18 van 81
Een nationaal octrooi beschermt een technische uitvinding alleen in het betreffende land. Als u ook bescherming wilt in andere landen, dan moet u ook in die landen octrooi aanvragen. Om aanvragers tijd te geven om daarover na te denken, werd in 1883 een verdrag gesloten: het Verdrag van Parijs tot bescherming van de industriële eigendom. Bijna alle landen ter wereld hebben dit verdrag ondertekend. Het verdrag geeft de aanvrager van een nationaal octrooi twaalf maanden de tijd om aanvragen in andere landen in te dienen. Deze twaalf maanden noemen we het voorrangsjaar. Als u het nationale octrooi indient in andere landen, dan vormt de oorspronkelijke aanvraag de basis. In het verdrag staat verder dat de datum van de eerste aanvraag ook geldt als indieningsdatum van alle volgende aanvragen. Daarom noemen we dit de voorrangsdatum. Als het voorrangsjaar voorbij is, kunt u geen beroep meer doen op de voorrangsdatum. Deze geldt dan dus niet meer als indieningsdatum voor volgende aanvragen.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 8 Ook bescherming in andere landen? Zowel de officiële taal als de octrooiwetgeving verschilt per land. Daarom is het meestal nodig om aanvragen voor andere landen te laten vertalen. Ook kan het nodig zijn om een beroep te doen op octrooigemachtigden in de betreffende landen. Dat kan behoorlijk duur zijn. Om deze kosten binnen de perken te houden, zijn er voor bepaalde groepen landen aanvraagprocedures opgesteld. Deze zijn opgenomen in verschillende verdragen. De twee bekendste zijn het Europees Octrooiverdrag (EOV) en het internationale octrooisamenwerkingsverdrag PTC (Patent Cooperation Treaty). Het doel van het EOV is een uniforme procedure om octrooien binnen Europa te verlenen. De PCT streeft naar een uniforme aanvraagprocedure in vrijwel alle landen ter wereld. Wist u dat … het Verdrag van Parijs een van de oudste verdragen is die nu nog steeds van kracht zijn?
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 9 Een aanvraag indienen bij het Europees Octrooibureau U kunt een octrooiaanvraag rechtstreeks indienen bij het Europees Octrooibureau. Daar kunt u met één enkele aanvraag en procedure octrooibescherming krijgen in alle lidstaten van het Europees Octrooiverdrag (EOV). Als u een Europees octrooi hebt gekregen, kunt u zelf kiezen in welke lidstaten de uitvinding beschermd moet worden. Dat doet u door het Europese octrooi in te schrijven in het octrooiregister van het betreffende land. Bij het EOV zijn bijna veertig landen aangesloten, waaronder alle landen van de EU.
Pagina 19 van 81
Een Europees octrooi is pas rendabel als u bescherming wilt in vier of meer landen. Bij minder dan vier landen is het meestal goedkoper om octrooi aan te vragen bij de nationale bureaus. De kosten om het octrooi te laten vertalen, spelen daarbij ook een rol. Die verschillen vaak per land of taal. Wist u dat ... het Europees Octrooibureau (EOB) een onafhankelijke organisatie is? Het is dus geen organisatie van de Europese Unie (EU). Landen als Zwitserland en Turkije zijn wel lid van het EOB maar niet van de EU. Alle EU-landen zijn wel lid van het EOB.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 10 Octrooi aanvragen met de PCT-procedure De PCT (Patent Cooperation Treaty) is het internationale Octrooisamenwerkingsverdrag. Volgens dat verdrag kunt u met één aanvraag octrooi aanvragen in meerdere PCT-landen tegelijk. Vervolgens krijgt u niet één internationaal octrooi, maar een bundel octrooiaanvragen. De aanvragen uit deze bundel worden door elk PCT-land apart beoordeeld. Dit houdt in dat u weliswaar één aanvraag doet, maar te maken krijgt met verschillende nationale verleningsprocedures. Het Octrooisamenwerkingsverdrag geldt in vrijwel alle landen ter wereld. De lidstaten vindt u op de website van de Wereldorganisatie van Intellectueel Eigendom, de WIPO. Voordelen van PCT Bij een PCT-aanvraag hebt u tot dertig maanden de tijd om te besluiten in welke landen u eigendomsrechten wilt hebben. U hoeft dus pas later de kosten te betalen van octrooiaanvragen in andere landen. Bovendien kunnen de lidstaten van het Europees Octrooiverdrag (EOV) worden beschouwd als ‘één staat’. Dat betekent dat u met de PCT-procedure ook een Europees octrooi kunt aanvragen. Wilt u een octrooi voor Nederland via de PCT-procedure aanvragen? Dan kan dat alleen via een Europese octrooiverleningsprocedure. U kunt een internationale octrooiaanvraag indienen bij de nationale octrooibureaus (zoals NL Octrooicentrum), bij het Europees Octrooibureau en bij de WIPO (World Intellectual Property Organization). Wist u dat ... de WIPO sinds 1974 een gespecialiseerd agentschap van de Verenigde Naties is? De WIPO is een intergouvernementele organisatie. Het hoofdbureau zit in Genève.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 11 Publicatie van een octrooiaanvraag In principe wordt een octrooiaanvraag uiterlijk achttien maanden na de indienings- of voorrangsdatum gepubliceerd.
Pagina 20 van 81
De oorspronkelijke aanvraagdocumenten, waaronder de conclusies, worden samen met het eventuele onderzoeksrapport gepubliceerd. Een octrooiaanvraag wordt niet gepubliceerd als de aanvrager deze op tijd intrekt, of als het octrooibureau de aanvraag afwijst.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 12 Publicatie van een octrooiaanvraag Bij de meeste octrooibureaus kunt u het dossier van een octrooiaanvraag inzien zodra de aanvraag gepubliceerd is. Dat betekent dat iedereen de correspondentie tussen het bureau en de betrokken partijen kan inzien. Bij de meeste nationale octrooibureaus kunt u de dossiers gratis online bekijken. Bij NL Octrooicentrum kan dat via het Nederlands Octrooiregister. Wist u dat ... de meeste documenten in octrooidatabanken octrooiaanvragen zijn? Dat komt doordat octrooiaanvragen al eerder worden gepubliceerd, los van de vraag of het octrooi later wel of niet wordt verleend. Wist u dat ... een octrooiaanvraag niet wordt gepubliceerd als het gaat om een uitvinding die staatsgeheim is? Zo'n octrooi wordt een 'geheim octrooi' genoemd.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 13 De verleningsprocedure Als u in Nederland octrooi aanvraagt, is er sprake van een zogenoemd registratieoctrooi. Dat houdt in dat het octrooi uiterlijk achttien maanden na de aanvraag wordt gepubliceerd en daarmee ‘automatisch’ wordt verleend. Nadat u de octrooiaanvraag heeft ingediend, doet het octrooibureau onderzoek naar de stand van de techniek. Aan de hand van het onderzoeksrapport kunt u de tekst van de aanvraag nog aanpassen. Als u geen wijzigingen aanbrengt, dan zal de publicatie van het octrooi hetzelfde zijn als de aanvraag. Nederland kent dan ook maar één publicatie: het verleende octrooi. Niet rechtsgeldig Een Nederlands octrooi wordt dus niet inhoudelijk getoetst op nieuwheid, inventiviteit en industriële toepasbaarheid. Dat een octrooi verleend is, betekent dan ook niet dat het ook rechtsgeldig is. Alleen als iemand daarom vraagt, of in het geval van octrooi-inbreuk, zal een rechter het octrooi achteraf definitief toetsen. In de periode tussen aanvraag en verlening kunt u in de meeste landen bezwaar indienen tegen de octrooiaanvraag of een gedeelte ervan. Dat kan zelfs als het octrooi al is verleend; dat noemen we ‘oppositie’. Nederland kent sinds 1995 geen oppositietermijn meer.
Pagina 21 van 81
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 14 De verleningsprocedure In het verleende octrooi staat precies beschreven welke delen van een uitvinding door het octrooi worden beschermd. Dat noemen we de beschermingsomvang. Om de definitieve beschermingsomvang vast te stellen, kijken we altijd naar de laatste versie van het octrooi. De beschermingsomvang kan in de loop van het verleningsproces, en zelfs daarna, immers nog gewijzigd zijn. U kunt de laatste status van een octrooi inzien in het Nederlands Octrooiregister. Wist u dat ... u ook na de verlening van een octrooi bezwaar kunt maken tegen deze verlening? In Nederland kan dat alleen via een rechter.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 15 Bescherming Octrooihouders krijgen een zogenoemd verbodsrecht. Dat betekent dat alleen zij de uitvinding mogen produceren, aanbieden, verkopen of commercieel toepassen. Zij kunnen alle anderen dus verbieden (uitsluiten) dat te doen. De bescherming door het octrooi is beperkt wat betreft: • omvang (niet meer dan wat in het octrooi is beschreven); • geografisch gebieden (alleen in landen waar het octrooi is verleend); • tijd (maximaal twintig jaar). Wanneer gaat de bescherming in? Bescherming van de uitvinding gaat in op de datum waarop u octrooi aanvraagt. Uw aanvraag moet dan natuurlijk wel daadwerkelijk leiden tot octrooiverlening. De bescherming geldt dan met terugwerkende kracht vanaf de datum van de aanvraag. Zodra uw aanvraag is gepubliceerd, kunt u optreden tegen schending van het octrooi (inbreuk). U hebt ook het recht om een redelijke vergoeding te eisen van iedereen die de uitvinding zonder uw toestemming gebruikt.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 16 Het einde van de octrooibescherming De maximale duur van een octrooi is twintig jaar vanaf de datum dat de aanvraag is ingediend. Sommige uitvindingen kunnen wel een aanvullend beschermingscertificaat – een ABC – krijgen. Daarmee wordt de duur van het octrooi met maximaal vijf jaar verlengd. Het gaat dan om uitvindingen die pas na lange procedures op de markt kunnen komen, zoals geneesmiddelen. Gedurende de looptijd van een octrooi moet de octrooihouder elk jaar een vergoeding betalen: de jaarlijkse instandhoudingstaks. Als hij daar niet aan voldoet, dan vervalt het octrooi: het is dan niet meer geldig. Dat gebeurt ook als de octrooihouder zelf afstand doet van het octrooi.
Pagina 22 van 81
Aanpassing van de bescherming Het is mogelijk dat een onderdeel of de omvang van de octrooibescherming wordt gewijzigd, bijvoorbeeld als gevolg van: • •
•
gerechtelijke procedures: via deze procedure maakt u via de rechtbank bezwaar tegen een octrooi oppositieprocedures: via deze procedure maakt u via de octrooiverlenende instantie bezwaar tegen de verlening van een octrooi. Nederland kent geen oppositieprocedures in de octrooiverleningsprocedures. In Nederland kan de octrooihouder zelf gedeeltelijk afstand doen van zijn octrooirecht.
We noemen een aantal mogelijke redenen voor dergelijke procedures. • • • • •
De betreffende uitvinding voldoet niet aan de octrooiwet. De uitvinding is zodanig duidelijk en volledig beschreven, dat deze door een vakman kan worden nagewerkt. De aanvrager was niet bevoegd om een aanvraag in te dienen. De oorspronkelijke octrooiaanvraag werd ontoelaatbaar uitgebreid. De uitvinding is niet nieuw of inventief.
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 17 Oefening 2 Het leven van een octrooi. Leg de kaarten langs de tijdlijn! Octrooiverlening Uitvinding Octrooiaanvraag Bescherming uitbreiden naar andere landen Publicatie van de octrooiaanvraag In Nederland tevens verlening van het octrooi Aanvullend beschermingscertificaat Einde maximale duur octrooibescherming
Thema 1 Hoofdstuk 3 Pagina 18 Eindpagina Dit was Uit het leven van een octrooi Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Pagina 23 van 81
Was deze interactieve cursus nuttig Ja o o o Nee Naar het overzicht voor het volgende thema Thema 2: Octrooi-informatie Terug è Naar overzicht van Thema 1: Wat is een octrooi? è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 24 van 81
Thema 2 Wat is octrooi-informatie? video Thema 2: Octrooidocumenten onder de loep genomen Interactieve cursussen è H1 (Hoofdstuk 1)Octrooi-informatie in octrooidocumenten è H2 (Hoofdstuk 2) Meer over octrooi-informatie
Pagina 25 van 81
Thema 2 Hoofdstuk 1 Navigatie Octrooi-informatie in octrooidocumenten Stappen Inleiding De indeling van octrooidocumenten Het voorblad INID-codes Bibliografische gegevens met INID-codes Oefening Publicatienummer Classificatie Voorrangsgegevens Beschrijving Conclusies Tekeningen Conclusie Samenvatting
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 1 Beginpagina 4. Octrooi-informatie in octrooidocumenten Leerdoelen U weet hoe u de weg vindt binnen octrooidocumenten. U krijgt inzicht in de betekenis van INID-codes. Duur 6 tot 7 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 2 De indeling van octrooidocumenten Octrooidocumenten bestaan uit meerdere pagina's, maar kunnen erg verschillen in omvang. Er zijn aanvragen van twee pagina's en er zijn aanvragen van honderden pagina's. Een octrooidocument bestaat uit: • het voorblad • de beschrijving • de conclusies • de tekeningen • een rapport over de stand van de techniek
Pagina 26 van 81
Al deze onderdelen zijn verplicht voor alle octrooidocumenten, met uitzondering van tekeningen en het rapport over de stand van de techniek. De tekeningen zijn alleen verplicht als die relevant zijn voor het onderwerp van de uitvinding. De octrooiverlenende instantie voegt het rapport over de stand van de techniek toe als dat beschikbaar is. Wist u dat ... de omvang van octrooidocumenten kan verschillen door de technologie van de betreffende uitvinding? Zo bevatten documenten uit de mechanica meestal veel minder pagina’s dan documenten op het gebied van de organische chemie, farmaceutica en gegevensverwerking.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 3 Het voorblad Het voorblad van een octrooidocument bevat een overzicht van het onderwerp van de uitvinding. Zo krijgt u snel een beeld of het document belangrijk voor u is. De informatie op deze pagina komt in grote lijnen overeen met de inhoud van de meeste octrooidatabanken. Op het voorblad van een octrooidocument staan: 1. de titel van de uitvinding; 2. de bibliografische gegevens; 3. een uittreksel met de belangrijkste technische informatie; 4. een illustratie van de uitvinding (als dat relevant is).
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 4 INID-codes Bijna alle gegevens op het voorblad zijn gemerkt met nummers. Met deze nummers kunt u belangrijke informatie in octrooidocumenten in andere talen terugvinden. Deze internationaal gestandaardiseerde identificatienummers noemen we INIDcodes. Welke gegevens krijgen een INID-code? Het gaat om: • informatie om het document te kunnen identificeren; • informatie over de gang van zaken in de procedure; • informatie over de inhoud van de uitvinding; • informatie over relevante documenten; • informatie over mensen of bedrijven die betrokken zijn bij de aanvraagprocedure; • aanvullende informatie over de gang van zaken in de procedure voor een Europese of internationale octrooiaanvraag. Wist u dat ... een INID-code in octrooidocumenten altijd bestaat uit een tweecijferig nummer? Dit nummer staat tussen haakjes of het is omcirkeld. Meestal staat het nummer links voor de informatie waar het betrekking op heeft.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 5 Pagina 27 van 81
Bibliografische gegevens met INID-codes De bibliografische gegevens vindt u op het voorblad van het octrooidocument, samen met de (54) titel van de uitvinding en het (57) uittreksel. De belangrijkste bibliografische gegevens zijn: • (10) of (11) het publicatienummer; • aanvraaggegevens: o (19) het octrooibureau dat het document publiceert; o het aanvraagnummer; o de datum van indiening bij het octrooibureau dat het document publiceert; o (71) de aanvrager. • (30) gegevens over voorrang: o het voorrangsnummer; o de voorrangsdatum (als er al eerder een aanvraag voor de uitvinding is ingediend bij een octrooibureau); • (51) en (52) de classificatie; • (72) de uitvinder. Klik voor meer informatie op de rode cijfers.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 6 Oefening
INID-codes op een octrooidocument Zet de INID-codes op de juiste plek op het voorblad (11) Publicatienummer (19) Het octrooibureau dat het document publiceert (71) Aanvrager (51) Classificatie (30) Voorrangsnummer en voorrangsdatum (54) Titel van de uitvinding (57) Uittreksel
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 7 Publicatienummer Elk octrooidocument heeft zijn eigen publicatienummer. Daarmee kunnen we de desbetreffende uitvinding over de hele wereld duidelijk herkennen. Dit unieke nummer wordt toegekend als het octrooidocument gepubliceerd wordt. Het bestaat uit een landcode, gevolgd door een reeks cijfers en de code voor de publicatiestatus. Een lijst met deze zogenoemde kindcodes staat op de website van de Wereldorganisatie van Intellectueel Eigendom, de WIPO. Klik voor meer informatie op het rode nummer in de afbeelding.
Pagina 28 van 81
Op de volgende pagina krijgt u meer uitleg over kindcodes. Wist u dat … met de aanduiding octrooinummer altijd het publicatienummer wordt bedoeld? Het bestaat uit een landcode en een nummer.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 8 Publicatienummer Er zijn verschillende soorten octrooidocumenten, zoals aanvragen, octrooischriften en gebruiksmodellen. Om deze duidelijk van elkaar te onderscheiden, maken we gebruik van kindcodes. De Wereldorganisatie van Intellectueel Eigendom WIPO adviseert om gebruik te maken van kindcodes volgens de WIPO-norm. Deze codes bestaan uit een letter en vaak een cijfer. Elk publicerend octrooibureau beslist zelf hoe het de codes, met name de cijfers, definieert. Meestal wordt A gebruikt voor een octrooiaanvraag, B voor een octrooi dat verleend is, U voor een gebruiksmodel en T voor de publicatie van een vertaling. NL Octrooicentrum publiceert in principe alleen het verleende octrooi met kindcode C. Dit gebeurt normaal gesproken achttien maanden na de indiening van de octrooiaanvraag. Het is mogelijk dat dan nog niet alle procedurestappen zijn doorlopen, of dat de octrooiaanvraag al eerder moet worden gepubliceerd. In dat geval zal de octrooiaanvraag eerst worden gepubliceerd en krijgt deze kindcode A.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 9 Classificatie We gebruiken octrooiclassificaties om het onderwerp van een octrooi heel nauwkeurig te classificeren. Dat doen we aan de hand van technische criteria. Vrijwel alle landen ter wereld werken met het systeem van de internationale octrooiclassificatie IPC (International Patent Classification) [1]. Het Europees Octrooibureau heeft ook een classificatiesysteem: ECLA (European Classification System). Daarnaast werken sommige octrooibureaus ook met nationale octrooi-indelingen, zoals de Amerikaanse Octrooiclassificatie. Klik voor meer informatie op het rode nummer.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 10 Voorrangsgegevens Uitvindingen kunnen in meerdere landen octrooibescherming krijgen. Nadat u de oorspronkelijke aanvraag hebt ingediend, hebt u twaalf maanden de tijd om voor dezelfde uitvinding aanvragen in te dienen in andere landen. Gedurende deze periode kunt u een beroep doen op de zogenoemde voorrangsdatum. Dat betekent
Pagina 29 van 81
dat de datum van de oorspronkelijke aanvraag ook geldt als indieningsdatum van alle volgende aanvragen. Een latere aanvraag bevat daarom specifieke informatie [1] over de aanvraag die tot voorrang heeft geleid (de oorspronkelijke aanvraag). Die informatie betreft: • het voorrangsnummer: het aanvraagnummer van de oorspronkelijke aanvraag; • het voorrangsland: het land waarin de oorspronkelijke aanvraag werd ingediend; • de voorrangsdatum: de datum waarop de oorspronkelijke aanvraag werd ingediend. Klik voor meer informatie op het rode nummer.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 11 Beschrijving In de beschrijving staan alle aspecten van het onderwerp van de uitvinding. De Rijksoctrooiwet 1995 stelt dat de beschrijving zodanig duidelijk en volledig moet zijn, dat een deskundige de uitvinding kan toepassen. Door deze wettelijke voorschriften bestaan beschrijvingen vrijwel altijd uit dezelfde onderdelen: • een beoordeling van de stand van de techniek waarop de uitvinding gebaseerd is; • kritiek op deze stand van de techniek (nadelen, tekortkomingen, risico's); • een beschrijving van het probleem dat met de uitvinding moet worden opgelost; • een toelichting op de oplossingen; • toepassingsvoorbeelden of uitvoeringsvormen van de uitvinding. De beschrijving heeft twee doelstellingen. Ten eerste krijgt het publiek informatie over een nieuwe technologie. Ten tweede helpt een beschrijving octrooihouders om hun rechten te verdedigen bij eventuele geschillen.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 12 Conclusies De conclusies – die we ook wel ‘claims’ noemen – beschrijven de kenmerken van de desbetreffende uitvinding. De conclusies vormen als het ware de juridische kern en zijn daarmee het belangrijkste deel van het document. De aanvragers (of hun octrooigemachtigde) willen natuurlijk dat de beschermingsomvang van het octrooi zo groot mogelijk is. Daarom gebruiken zij vaak vage en abstracte beschrijvingen voor de technische inhoud van de conclusies. De formulering van de conclusies is van groot belang, omdat de conclusies bepalend zijn voor de beschermingsomvang van het octrooi. De beschrijving en tekeningen ondersteunen de interpretatie van de conclusies.
Pagina 30 van 81
Opbouw van de conclusies Elke conclusie bestaat uit één zin, die weer uit twee delen bestaat. Het eerste is een algemeen omschrijvend deel, dat we ook wel de aanhef noemen. Het tweede is een kenmerkend deel. De beschrijving van het kenmerk wordt ingeleid met de woorden 'gekenmerkt door’ of 'met het kenmerk dat’. De Engelse termen hiervoor zijn ‘characterized in’ of ‘comprising’. • •
De aanhef beschrijft de stand van de techniek die als bekend wordt verondersteld. Het kenmerkend deel beschrijft de technische oplossing die door octrooi beschermd zal worden.
In Nederland is het overigens niet meer verplicht om een conclusie in deze vorm te formuleren. Het heeft echter wel de voorkeur, omdat hiermee duidelijk wordt wat het octrooi toevoegt aan de bestaande stand van de techniek. Meestal staan er in een octrooi meerdere conclusies. Latere conclusies kunnen ook weer terugverwijzen naar eerdere. Deze noemen we afhankelijke conclusies.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 13 Voorbeelden van conclusies 1. Slot voor het vastzetten van een tweewieler, welk slot is voorzien van een sluitpen die in een vergrendelstand is opgenomen in ten minste één opnamedeel en zich in die vergrendelstand tussen spaken van een wiel van de tweewieler uitstrekt, en is voorzien van vergrendelmiddelen voor het 5 vergrendelend verbinden van de sluitpen met een genoemd opnamedeel, met het kenmerk, dat de sluitpen losneembaar met het ten minste ene opnamedeel is verbonden en is voorzien van een flexibel vastzetelement, zoals bijvoorbeeld een kabel of een ketting. 2. Slot volgens conclusie 1, met het kenmerk, dat het slot is voorzien 10 van twee opnamedelen die aan weerszijden van een wiel van de tweewieler monteerbaar zijn, waarbij de sluitpen in de vergrendelstand aan beide opnamedelen is gekoppeld. 3. Slot volgens conclusie 1 of 2, met het kenmerk, dat het ten minste ene opnamedeel monteerbaar is op een vork van de tweewieler.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 14 Tekeningen Bijna alle octrooipublicaties bevatten één of meer tekeningen. Dat zijn meestal zwart-witte lijntekeningen die vaak erg nuttig zijn om inzicht te krijgen in het idee achter de uitvinding. Met een voorbeeldtoepassing kunnen tekeningen ook laten zien hoe de kenmerken van de uitvinding met elkaar samenwerken.
Pagina 31 van 81
Tekeningen kunnen ook dwarsdoorsneden, schakeldiagrammen, stroomschema's of chemische structuren zijn als het onderwerp van de uitvinding daarom vraagt. Meestal staan er cijfers in de tekening. In de beschrijving, de conclusies en het uittreksel wordt naar deze cijfers verwezen. Gewoonlijk zitten er bij de tekening geen aanvullende verklarende teksten, op korte, onmisbare woorden of zinnen na, zoals 'water', 'stoom', 'open', 'dicht' of 'doorsnede A - B'.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 15 Rapport over de stand van de techniek Stand van de techniek De stand van de techniek is alles wat vóór de indiening van de octrooiaanvraag schriftelijk of mondeling openbaar toegankelijk is gemaakt. Het onderzoek naar de stand van de techniek is bedoeld om vast te leggen wat er op het moment van de aanvraag al bekend was. Op die manier krijgt zowel de octrooiaanvrager als de verlener inzicht in de nieuwheid en inventiviteit van de octrooiaanvraag. Onderzoeksresultaten Het resultaat van het onderzoek staat in een onderzoeksrapport. Meestal bevat dit rapport enkele octrooipublicaties en/of tijdschriftartikelen. Het belang van deze publicaties wordt in het rapport aangegeven met codes. Schriftelijke opinie In aanvulling op de codes geeft de schriftelijke opinie uitleg bij de geciteerde documenten een uitleg. De schriftelijke opinie kan bijvoorbeeld toelichten waarom een bepaald document invloed kan hebben op de nieuwheid van de octrooiaanvraag. Naast de nieuwheid gaat de opinie ook in op inventiviteit, technische toepasbaarheid en andere onderwerpen die de geldigheid van het octrooi kunnen beïnvloeden.
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 16 Samenvatting Octrooidocumenten bieden een schat aan informatie: octrooi-informatie. Met deze octrooi-informatie kunnen we heel goed technische en wetenschappelijke kennis bekijken en gebruiken. Dat is mede te danken aan de uniforme, gebruiksvriendelijke indeling van de octrooidocumenten. Octrooi-informatie bevat: • juridische informatie • technische informatie • marktinformatie
Pagina 32 van 81
Thema 2 Hoofdstuk 1 Pagina 17 Eindpagina Dit was Octrooi-informatie in octrooidocumenten Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Was deze interactieve cursus nuttig Ja o o o Nee Naar de volgende interactieve cursus è Meer over octrooi-informatie Terug è Naar overzicht van Thema 2: Wat is octrooi-informatie? è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 33 van 81
Thema 2 Hoofdstuk 2 Navigatie Meer over octrooi-informatie Stappen Inleiding Wat wordt er gepubliceerd? Octrooi-informatie De functies van octrooi-informatie Octrooi-informatie als bron van technische kennis De juridische functie van octrooidocumenten De taal van octrooien De sterke punten van octrooiliteratuur Niet-octrooiliteratuur Oefening Samenvatting
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 1 Openingspagina Meer over octrooi-informatie Leerdoelen U weet dat octrooidocumenten belangrijke bronnen van octrooi-informatie zijn. U leert de voordelen van octrooidocumenten kennen ten opzichte van andere bronnen. U krijgt inzicht in de bijzondere eigenschappen en de specifieke taal van octrooidocumenten. Duur 4 tot 5 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 2 Wat publiceren octrooibureaus? Het Engelse woord voor octrooi is ‘patent’. Dit woord, dat we ook in het Nederlands gebruiken, komt van het Latijnse ‘litterae patentes’, wat ‘openliggende letters’ betekent. Het verwijst naar een openbaar document waarin het exclusieve recht van exploitatie voor een uitvinding is vastgelegd. Daarnaast verwijst het woord ook naar de publicatie van de uitvinding. De publicatiefunctie van octrooien is vastgelegd in octrooiwetten over de hele wereld. Octrooibureaus publiceren: • octrooiaanvragen • verleende octrooien • octrooibulletins (of octrooibladen)
Pagina 34 van 81
Als u een octrooiaanvraag hebt ingediend, dan wordt deze in principe uiterlijk na achttien maanden gepubliceerd. Daarbij wordt ook het rapport naar de stand van de techniek gepubliceerd. Na verlening van het octrooi wordt ook het octrooi zelf gepubliceerd. Tussen de indieningsdatum en de verleningsdatum zit gemiddeld drie tot vier jaar. Registratieoctrooi Nederland heeft een zogenoemd registratieoctrooi. Dat houdt in dat het octrooi ‘automatisch’ wordt verleend. Omdat er meestal geen verschil is tussen de aanvraag en het verleende octrooi, wordt het verleende octrooi na achttien maanden gepubliceerd. De meeste octrooibureaus publiceren ook de octrooiaanvragen, NL Octrooicentrum doet dit echter niet. Octrooibureaus publiceren ook octrooibladen. Een octrooiblad biedt informatie over de publicatie van aanvragen en de verlening van octrooien. Daarmee kunt u de procedurele status achterhalen van aanvragen voor nieuwe octrooirechten. In Nederland heet het octrooiblad ‘Hoofdblad de Industriële Eigendom’.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 3 Octrooi-informatie Octrooidocumenten bevatten veel technische, economische en juridische informatie. Deze noemen we samen octrooi-informatie. Octrooi-informatie kan een belangrijke rol spelen bij de besluitvorming van uw onderneming, bijvoorbeeld bij de voorbereiding van uw eigen onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten. Met octrooi-informatie blijft u ook op de hoogte van de activiteiten van concurrenten en van technologische ontwikkelingen. Octrooi-informatie geeft antwoord op vragen als: • Welke ondernemingen zijn koplopers in de technologie? • Welke technieken en producten verschijnen er in de komende jaren op de markt? • Zijn er nieuwe oplossingen voor technische problemen op komst? • In welke landen vindt innovatie op uw vakgebied plaats? Octrooi-informatie is voor iedereen. Octrooi-informatie is beschikbaar op papier, op internet (vaak gratis) en op dvd.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 4 De functies van octrooi-informatie Octrooidocumenten vervullen in feite twee functies: • Ze beschrijven de technische principes van de uitvinding (informerende functie). • Ze formuleren de beschermingsrechten op basis van deze technische principes (beschermingsfunctie). Deze functies komen terug in de drie basisonderdelen van octrooidocumenten. • Het eerste is het voorblad met de belangrijke bibliografische gegevens.
Pagina 35 van 81
• •
Het tweede deel is de beschrijving van de uitvinding met verwijzingen naar verklarende tekeningen. Deze vormen samen de technische beschrijving en hebben daarom een informerende functie. Het derde basisonderdeel zijn de conclusies. Deze vormen het juridisch belangrijke gedeelte van het octrooi, omdat hier beschreven staat wat het octrooi precies beschermt.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 5 Octrooi-informatie als bron van technische kennis Octrooiliteratuur heeft een wat saaie reputatie. Maar is dat eigenlijk wel terecht? Octrooiliteratuur heeft namelijk heel veel te bieden. Een groot gedeelte van alle technische kennis is gepubliceerd in octrooidocumenten. Daarom is octrooiliteratuur een belangrijke bron van technische informatie.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 6 Octrooi-informatie als bron van technische kennis Octrooidocumenten hebben een bijzondere indeling. Daardoor kunt u de technische inhoud snel en efficiënt beoordelen. Octrooidocumenten beschrijven niet alleen nieuwe technische principes. Ze maken ook duidelijk wat een beschermde uitvinding toevoegt aan de bestaande stand van de techniek.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 7 De juridische functie van octrooidocumenten Octrooidocumenten hebben een belangrijke juridische dimensie. Het octrooidocument zelf bevat een precieze weergave van de juridisch beschermde uitvinding. Octrooi-informatie gaat nog een stap verder: u kunt ermee achterhalen waar een octrooiaanvraag is ingediend, of het octrooi echt is verleend, of het nog kan worden aangevochten en of een uitvinding nog steeds beschermd wordt. De juridisch belangrijke informatie staat in de bibliografische gegevens en vooral in de conclusies. Die zijn immers bepalend voor de beschermingsomvang van het octrooi. Conclusies of claims Octrooiaanvragen bevatten een opsomming van één of meer conclusies, of ‘claims’. Deze beschrijven tot in detail wat het octrooi moet beschermen. Een verleend octrooi kan andere conclusies bevatten dan de oorspronkelijke aanvraag. De conclusies kunnen tijdens de aanvraag- en verleningsprocedure namelijk veranderen. Als u dus naar specifieke informatie zoekt, let dan goed op welk document u bekijkt: een octrooiaanvraag bevat bijvoorbeeld andere gegevens dan een octrooi zelf.
Pagina 36 van 81
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 8 De taal van octrooien Als u octrooidocumenten bekijkt, komt u regelmatig vreemde benamingen van voorwerpen tegen. De taal van octrooien bevat vaak verbeeldingsvolle, beschrijvende termen en niet de gebruikelijke termen uit de omgangstaal of technische begrippen. Octrooiverlening is behoorlijk complex. Daarom moet de beschrijving van technische, wetenschappelijke feiten strikt voldoen aan de wettelijke eisen. Ook moeten ze een nauwkeurig omlijnde wettelijke claim vastleggen.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 9 De taal van octrooien Iemand die een octrooiaanvraag opstelt, houdt daarbij ook rekening met zijn concurrenten. Mede daardoor zijn beschrijvingen vaak zo abstract en uitgebreid: de octrooiaanvrager wil voorkomen dat concurrenten de bescherming juridisch omzeilen door middel van kleine veranderingen aan het product. Tegelijkertijd moeten de beschrijvingen voldoende gedetailleerd zijn. Ze moeten toepassing van de uitvinding mogelijk maken en ervoor zorgen dat ook rechters de uitvinding kunnen begrijpen. Daardoor is er een specifieke octrooitaal ontstaan. Zoeken met trefwoorden Vaak lukt het wel om de essentie achter de betekenis van uitdrukkingen in een octrooi te begrijpen, vooral als u de tekeningen raadpleegt. Als u met trefwoorden naar informatie zoekt, bijvoorbeeld in octrooidatabanken, dan is het een stuk moeilijker om er grip op te krijgen. Het vraagt om ervaring en verbeeldingskracht als u betrouwbare en inzichtelijke resultaten wilt krijgen. Daarom is het belangrijk om niet alleen op trefwoorden te zoeken, maar daarbij ook de juiste classificatie in te voeren. Wist u dat ... een airbag in octrooidocumenten ook wel 'opblaasbaar veiligheidsmiddel' wordt genoemd? Of: een 'onderdeel van een motorvoertuig dat tijdens een botsing in een veilige positie kan worden verplaatst'? Of: een 'veiligheidssysteem met een veelheid aan uitzetbare en vrijkomende beschermende onderdelen'? Of: een 'ongevallenhulpsysteem'?
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 10 De sterke punten van octrooiliteratuur Octrooidocumenten zijn niet alleen juridische documenten, ze bevatten ook veel technische informatie die vaak niet gepubliceerd wordt in vakbladen. Octrooiinformatie kan dan ook een belangrijke rol spelen bij de besluitvorming van uw onderneming. Octrooi-informatie speelt een sleutelrol als u uw eigen onderzoeks- en ontwikkelingsactiviteiten voorbereidt. Met octrooi-informatie blijft u ook op de hoogte van de activiteiten van concurrenten en van technologische ontwikkelingen
Pagina 37 van 81
Op de volgende pagina leest u nog meer sterke punten van octrooiliteratuur.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 11 De sterke punten van octrooiliteratuur Octrooiliteratuur heeft veel voordelen ten opzichte van vakbladen en andere informatiebronnen. Hieronder leest u een aantal sterke punten. •
Beschikbaarheid U kunt bij alle octrooibureaus octrooipublicaties opvragen. U kunt ze ook gratis bekijken in verschillende online databanken, onder meer bij NL Octrooicentrum.
•
De inhoud Octrooibureaus publiceren octrooiaanvragen exact zoals de aanvrager ze heeft ingediend.
• •
Actualiteit Octrooiaanvragen worden gewoonlijk na uiterlijk achttien maanden gepubliceerd, de octrooidocumenten meestal wekelijks of maandelijks.
•
Structuur De indeling van octrooidocumenten is in alle landen vrijwel hetzelfde. Daardoor zijn ze ook goed toegankelijk als u geen octrooispecialist bent.
•
Classificatiesysteem We gebruiken octrooiclassificaties om het onderwerp van een octrooi heel nauwkeurig te classificeren aan de hand van technische criteria.
•
Beschrijving Octrooipublicaties bevatten veel beschrijvingen van technische principes die gedetailleerder zijn dan andere informatiebronnen.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 12 Niet-octrooiliteratuur De nationale octrooibureaus stellen ook referenties beschikbaar naar de zogenoemde 'niet-octrooiliteratuur'. Deze niet-octrooiliteratuur bestaat voornamelijk uit artikelen die relevant zijn voor een specifieke octrooiaanvraag. Het gaat dan om artikelen uit vakboeken, wetenschappelijke tijdschriften, congresverslagen, rapporten, boeken, internet enzovoort.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 13 Waarom is octrooi-informatie zo waardevol? Kies de juiste antwoorden
Pagina 38 van 81
Octrooidocumenten vervullen in wezen twee functies. Welke zijn dat? F: Publicatie van onderzoeksresultaten van universiteiten F: Documentatie van besluitvormingsprocessen van ondernemingen G: Beschrijving van de technische principes van een uitvinding G: Formulering van claims op exclusieve rechten F: Interpretatie van technische literatuur De basiselementen van een octrooidocument zijn ... F: … de INID-codes G: …het voorblad met de bibliografische gegevens G: … het uittreksel G: … de beschrijving van de uitvinding, met verwijzingen naar verklarende afbeeldingen G: … de conclusies De juridisch belangrijke informatie in octrooidocumenten omvat … F: de tekeningen G: de bibliografische gegevens F: het uittreksel F: de technische beschrijving G: de conclusies Welke soorten teksten worden in de octrooiverlening beschouwd als nietoctrooiliteratuur? G: Artikelen uit congresverslagen G: Artikelen uit vakboeken F: Vertalingen van octrooidocumenten F: Octrooiaanvragen G: Artikelen uit tijdschriften Waarom zijn octrooidocumenten ideaal als bron van octrooi-informatie? G: Octrooidocumenten zijn verkrijgbaar bij octrooibureaus en in internetdatabanken G: Omdat aanvragen gewoonlijk binnen 18 maanden na de voorrangsdatum gepubliceerd worden, is octrooi-informatie altijd actueel.
Pagina 39 van 81
G: De grotendeels uniforme indeling van de documenten in alle landen maakt het gemakkelijker de weg in de documenten te vinden. G: Octrooiclassificatie biedt een unieke methode om documenten te sorteren op basis van technische gebieden. G; Technische principes worden in octrooidocumenten veel gedetailleerder beschreven dan in andere bronnen.
Thema 2 Hoofdstuk 2 Pagina 14 Eindpagina
Dit was Meer over octrooi-informatie Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Was deze interactieve cursus nuttig Ja o o o Nee Naar het overzicht voor het volgende thema è Thema 3: Waarom octrooi-informatie gebruiken? Terug è Naar overzicht van Thema 2: Wat is octrooi-informatie? è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 40 van 81
Thema 3 Waarom octrooi-informatie gebruiken? Info video Thema 3: Classificatie Interactieve cursussen è H1 (Hoofdstuk 1) Classificatie è H2 (Hoofdstuk 2) Juridische gevolgen van octrooien è H3 (hoofdstuk 3) Octrooifamilies
Pagina 41 van 81
Thema 3 Hoofdstuk 1 Navigatie Classificatie Stappen Inleiding Wat is classificatie? Wat is het doel van classificatie? IPC Onderverdeling in secties Verdere onderverdelingen ECLA Oefening Samenvatting
Thema 3 Hoofdstuk 1 Pagina 1 Openingspagina Leerdoelen U weet wat octrooiclassificatie is. U kent de belangrijkste classificatiesystemen.
Duur 3 tot 4 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 3 Hoofdstuk 1 Pagina 2 Wat is octrooiclassificatie? Octrooiclassificatie is een systeem om uitvindingen en de bijbehorende documenten te sorteren binnen alle denkbare technologische gebieden. Elk octrooidocument krijgt een classificatiesymbool waarmee het wordt ondergebracht bij een specifiek technologisch terrein. Dat geldt voor zowel een aanvraag als voor een verleend octrooi. Nationale octrooibureaus gebruiken verschillende classificatiesystemen. De belangrijkste zijn: • Internationale octrooiclassificatie (lnternational Patent Classification – IPC); • Europese Classificatie (ECLA). Het Amerikaanse octrooibureau USPTO gebruikt nu nog zijn eigen classificatiesysteem. In 2013 zal USPTO gaan werken met een nieuw systeem, gebaseerd op de ECLA. Dit systeem krijgt de naam Co-operative Patent Classification (CPC).
Pagina 42 van 81
Thema 3 Hoofdstuk 1 Pagina 3 Wat is het doel van classificatie? Het doel van octrooiclassificatie is tweeledig: we gebruiken classificaties zowel om documenten te registreren als om ze terug te zoeken. Classificaties maken het veel eenvoudiger om te zoeken naar bepaalde octrooiinformatie. Octrooidocumenten bevatten namelijk vaak lastige termen en specifiek taalgebruik. Daardoor is het bijzonder lastig om alleen te zoeken met trefwoorden. Thema 3 Hoofdstuk 1 Pagina 4 IPC De internationale Octrooiclassificatie (IPC) werd tussen 1954 en 1967 ontwikkeld door een internationale instantie van deskundigen. De wereldwijde introductie volgde in de jaren zeventig. De IPC maakt het mogelijk om octrooidocumenten over de hele wereld te classificeren volgens een grotendeels uniform systeem. Ook octrooidocumenten die zijn gepubliceerd voordat de IPC werd ingevoerd, hebben inmiddels een IPC-code gekregen. Nationale octrooibureaus in ruim 120 landen gebruiken de IPC, net als vier regionale bureaus (bureaus die meer landen vertegenwoordigen, zoals het Europees Octrooibureau) en de Wereldorganisatie van Intellectueel Eigendom, de WIPO (World Intellectual Property Organization). De IPC is een effectief zoekinstrument om octrooidocumenten terug te vinden, ongeacht de taal. De IPC is bovendien een goed systeem om: • de stand van de techniek te bepalen; • de nieuwheid te verifiëren; • de inventieve stap (uitvindingshoogte) te beoordelen; • de technische ontwikkeling te beoordelen.
Thema 3 Hoofdstuk 1 Pagina 5 Onderverdeling in secties Als u octrooi aanvraagt bij een octrooibureau, dan wordt uw aanvraag ondergebracht in één of meer technologische terreinen. De internationale Octrooiclassificatie (IPC) bevat circa 70.000 onderverdelingen. De onderverdeling van de technologie bestaat uit acht secties. Elk van deze IPCsecties heeft een letter en een titel van een of meer woorden: • • •
A Menselijke levensbehoeften B Bewerkingen; Transport C Chemie; Metallurgie
Pagina 43 van 81
• • • • •
D Textiel; Papier E Vaste Constructies F Werktuigbouwkunde; Verlichting; Verwarming; Wapens; Explosieven G Meet- en regeltechniek H Elektriciteit
Thema 3 Hoofdstuk 1 Pagina 6 Verdere onderverdelingen De IPC is systematisch en hiërarchisch opgebouwd. Het volgende voorbeeld maakt dat duidelijk. Het betreft de classificatie van inlineskates of skeelers. De acht secties zijn onderverdeeld in klassen. Voorbeeld: A63 Sporten; Spelen; Amusement. Het volgende niveau is de onderklasse. Voorbeeld: A63C Schaatsen; Ski's; Rolschaatsen. Daaronder komen de hoofdgroepen. Voorbeeld: A63C17 Rolschaatsen; Skateboards. En ten slotte de fijnste onderverdeling, de subgroep. Voorbeeld: A63C17/04 met wielen die anders dan in twee paren zijn gerangschikt.
Thema 3 Hoofdstuk 1 Pagina 7 ECLA Het Europees Octrooibureau heeft ook een classificatiesysteem: het European Classification System (ECLA). De meeste octrooidocumenten die zijn gepubliceerd in het Engels, Duits, Frans of Nederlands, hebben een ECLA-code. Als een nieuw document een ECLA-symbool moet krijgen, dan brengt het Europees Octrooibureau het document onder bij één of meer ECLA-klassen. Dat gebeurt ook als het document al een IPC-code heeft. Stand van de techniek Het Europees Octrooibureau gebruikt ECLA ook om de zogenoemde stand van de techniek te onderzoeken. De stand van de techniek bestaat uit alles wat schriftelijk, mondeling of op een andere manier toegankelijk is gemaakt voor het publiek. ECLA is weliswaar gebaseerd op de IPC, maar het systeem is veel gedetailleerder. De ECLA is ontworpen om te zoeken naar zowel octrooidocumenten als nietoctrooiliteratuur. Deze bestaat voornamelijk uit artikelen die relevant zijn voor een specifieke octrooiaanvraag. Op bepaalde technologische terreinen is nietoctrooiliteratuur een belangrijkere bron om de stand van de techniek te bepalen. Niet-octrooiliteratuur wordt dan ook geclassificeerd volgens de ECLA. Pagina 44 van 81
Thema 3 Hoofdstuk 1 Pagina 8 Oefening Bent u een classificatie expert? Kies de juiste antwoorden! Octrooiclassificatie is een sorteermethode. Aan de hand van welke criteria worden octrooidocumenten geclassificeerd? Aan de hand van de landen waarin de octrooiaanvragen voor de uitvindingen zijn ingediend. F: Nee, dat is niet goed. Voor veel uitvindingen worden octrooiaanvragen in meer dan een land ingediend. Aan de hand van de uitvindingshoogte. F: Dat is niet goed! Als de uitvindingshoogte te laag is, wordt er geen octrooi verleend. Aan de hand van technische terreinen. G: Dat is goed! Octrooiclassificatie dekt alle technologische terreinen. Wat zijn belangrijke octrooiclassificatiesystemen? ECLA G: Ja, dat is goed. Het Europese Classificatiesysteem wordt door het Europees Octrooibureau en veel nationale octrooibureaus gebruikt. IPC G: Dat is goed! De Internationale Octrooiclassificatie wordt door de WIPO gepubliceerd en wereldwijd gebruikt. PACS F: Wat zijn de functies van octrooiclassificatie? Met octrooiclassificatie kan een octrooidocument worden gearchiveerd aan de hand van zijn technische inhoud. G: Goed! De classificering van octrooidocumenten zorgen voor een goede archivering van deze publicaties, waardoor deze snel toegankelijk zijn. Dankzij de classificatie zijn alle documenten op een specifiek technisch terrein te vinden. F: Sorry, dat is niet goed! Alleen geclassificeerde documenten kunnen zonder sleutelwoorden worden gevonden. Let op! Niet alle landen gebruiken hetzelfde classificatiesysteem.
Pagina 45 van 81
Het dient als zoekinstrument. G: Heel goed! Door het classificatiesysteem kunnen documenten snel op de technische eigenschappen terug gevonden worden. U hoeft bij uw zoektocht minder of geen andere zoektermen te gebruiken. Welke van de volgende secties is geen sectie in de Internationale Octrooiclassificatie of de Europese Classificatie? F: Elektriciteit F: Textiel; Papier F: Menselijke levensbehoeften In deze secties vindt u bijna alle dagelijkse levensbehoeften: van kleren tot keukenapparatuur, van paraplu tot zuigfles. Maar let op: kinderwagens vindt u in sectie B, omdat zij als transportmiddel worden gezien. G: Meet- en regeltechniek en chemie. Goed. Meet- en regeltechniek is een aparte sectie. Chemie maakt deel uit van een andere sectie, samen met metallurgie. F: Werktuigbouwkunde; Verlichting; Verwarming; Wapens; Explosieven F: Bewerkingen; Transport Overigens worden broodsnijmachines, die u waarschijnlijk zou verwachten onder sectie A “Menselijke levensbehoeften”, ondergebracht bij B “Bewerkingen”. F: Vaste Constructies Thema 3 Hoofdstuk 1 Pagina 9 Eindpagina Dit was Classificatie Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Was deze interactieve cursus nuttig? Ja o o o Nee Naar de volgende interactieve cursus è Juridische gevolgen van octrooien Terug è Naar overzicht van Thema 3: Waarom octrooi-informatie gebruiken? è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 46 van 81
Thema 3 Hoofdstuk 2 Navigatie Juridische gevolgen van octrooien Stappen Inleiding Welk recht verleent een octrooi? Geen gebruiksrecht Uitsluitingsrecht Uitzonderingen op het effect van een octrooi Materiële bescherming Beschermingsduur Geografische bescherming Octrooi-inbreuk Mogelijke vorderingen bij inbreuken op octrooien Oefening Samenvatting
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 1 Leerdoelen U hebt inzicht in het octrooi als uitsluitingsrecht. U kent de grenzen van de bescherming die een octrooi biedt. Duur 4 tot 5 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 2 Welk recht verleent een octrooi? Met een verleend octrooi bent u ervan verzekerd dat alleen u commercieel mag profiteren van de betreffende uitvinding voor een bepaalde duur in één of meerdere landen. Dat betekent dat u: • de uitvinding in principe zelf mag gebruiken; • dit recht aan iemand anders kunt geven of kunt verdelen over een aantal anderen, in ruil voor iets anders; • het octrooi mag verkopen. Als octrooihouder hebt u geen rechten ten opzichte van iemand die de beschermde uitvinding ‘rechtmatig heeft verkregen’ (heeft gekocht). In dat geval mag de koper er in alle opzichten over beschikken en het voorwerp gebruiken zoals hij dat wil. Hij mag het alleen niet namaken en dan verkopen. De gedachte hierachter is dat de octrooihouder al is 'gecompenseerd' met de verkoop van het voorwerp. We zeggen dan dat de octrooihouder zijn recht heeft ‘uitgeput’. Op de volgende pagina geven we hiervan een voorbeeld.
Pagina 47 van 81
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 3 Welk recht verleent een octrooi? Een voorbeeld: U hebt octrooi op een nieuwe, geavanceerde stofzuiger. Als u deze stofzuiger verkoopt, dan mag de koper deze zonder uw toestemming aan iemand anders doorverkopen. Uw recht als octrooihouder is uitgeput (het houdt op) op het moment dat u de stofzuiger aan de eerste koper verkoopt.
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 4 Beperkingen van het gebruiksrecht Een octrooi geeft de houder ervan een zogenoemd voorwaardelijk positief gebruiksrecht. Net als elk eigendomsrecht heeft ook dit recht een aantal wettelijke beperkingen. Niemand anders dan de octrooihouder mag de beschermde uitvinding commercieel toepassen. Of een uitvinding – met of zonder octrooi – daadwerkelijk commercieel mag worden toegepast, hangt ook af van andere regelgeving. Als iemand bijvoorbeeld een nieuw geneesmiddel heeft uitgevonden, dan zullen ook andere instanties goedkeuring moeten geven om het op de markt te brengen. Het doel daarvan is om consumenten te beschermen tegen onveilige producten. Octrooibureaus controleren zelf niet op dat soort regelgeving. Uitzonderingen Volgens de Rijksoctrooiwet 1995 is een octrooihouder in vier gevallen verplicht om een licentie te geven aan een geïnteresseerde partij: • als het in het algemeen belang is (denk aan medische uitvindingen); • als het verleende octrooi na drie jaar nog niet wordt geëxploiteerd; • als het in het belang is van de verdediging van het Koninkrijk (denk aan uitvindingen op het gebied van defensie); • bij een zogenoemd afhankelijk octrooi (als u uw eigen octrooi niet kunt exploiteren zonder inbreuk te maken op een ander octrooi). Dit zijn de regels volgens de Nederlandse wetgeving. Deze bepalingen kunnen per land verschillen. Wist u dat… er geen octrooi mogelijk is voor uitvindingen die in strijd worden geacht met de openbare orde en goede zeden?
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 5 Uitsluitend recht Een octrooi is een zogenoemd uitsluitend recht: het sluit anderen uit om de beschermde uitvinding te produceren, aan te bieden, te verkopen of commercieel toe te passen. U krijgt een octrooi in ruil voor de openbaarmaking van een uitvinding. Daarmee zorgt het octrooi ervoor dat alleen u de uitvinding commercieel mag toepassen.
Pagina 48 van 81
Geheimhouding van de uitvinding zou de wetenschappelijke vooruitgang belemmeren.
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 6 Beperkingen van het octrooirecht De octrooibescherming heeft een aantal beperkingen. Zo is de uitvinding maximaal twintig jaar lang beschermd, en alleen in die landen waar het octrooi is verleend. Daarnaast zijn er nog twee andere beperkingen. Ten eerste geldt de bescherming van een uitvinding niet als deze wordt toegepast in de privésfeer. Als octrooihouder kunt u alleen bedrijfsmatig gebruik verbieden. Ten tweede kunt u met een octrooi niet verbieden dat anderen de uitvinding gebruiken voor wetenschappelijk onderzoek. Dat ligt anders als dat onderzoek is bedoeld om een concurrerend product op de markt te brengen. In dat geval biedt het octrooi wel bescherming.
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 7 (Uitsluitende) rechten van de octrooihouder Welke rechten u als octrooihouder hebt, hangt af van het soort octrooi dat u aanvraagt. Daarbij maken we onderscheid tussen octrooi op een product (productoctrooi) en octrooi op een werkwijze (werkwijzeoctrooi). •
Als houder van een productoctrooi kunt u aan ander verbieden om het desbetreffende product in of voor zijn bedrijf te vervaardigen, te gebruiken, in het verkeer te brengen of verder te verkopen, te verhuren, af te leveren of op een andere manier te verhandelen. Hij mag het ook niet voor iets anders aanbieden, invoeren of in voorraad hebben.
•
Met een werkwijzeoctrooi kunt u een ander verbieden om de desbetreffende werkwijze in of voor zijn bedrijf toe te passen. Ook mag een ander geen gebruik maken van producten of voorwerpen die rechtstreeks door de beschermde werkwijze zijn verkregen. Als octrooihouder bent u dus alleen beschermd tegen het gebruik van het proces zoals omschreven in het octrooi. Kleine, onbeduidende verschillen of extra stappen vallen echter mogelijk binnen de beschermingsomvang.
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 8 Beschermingsduur Een octrooi is twintig jaar geldig vanaf het moment dat u de aanvraag indient. U kunt het octrooirecht echter pas gebruiken als het octrooi verleend is. U mag het product dat u wilt beschermen wel verkopen zodra het octrooi is aangevraagd. Als u octrooi hebt aangevraagd, kan het wel even duren voordat het daadwerkelijk wordt verleend. Bij het Europees Octrooibureau zelfs wel drie tot vier jaar. De octrooibescherming eindigt als: Pagina 49 van 81
• • • •
het octrooi wordt herroepen of vernietigd; de maximale geldigheidsduur verstreken is; de octrooihouder er afstand van doet; de jaarlijkse instandhoudingstaksen niet zijn voldaan.
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 9 Geografische bescherming De geografische bescherming van een octrooi wordt bepaald door de aanvrager. Het is dus belangrijk om te weten waar u precies bescherming wilt voor de desbetreffende uitvinding. Een nationaal octrooi is alleen geldig in het land waarin u de octrooiaanvraag hebt ingediend. Een nationaal octrooi verleent dus geen rechten in andere landen. Als de beschermde uitvinding toch in een ander land wordt geproduceerd, kunt u wel verbieden dat het in Nederland wordt geïmporteerd. Als u ook octrooibescherming wilt in andere landen, dan moet u in die landen zelf octrooi aanvragen. In dat geval moet u tijdens de beschermingsduur in elk land de jaartaksen betalen. Als het Europees Octrooibureau een octrooi verleent, dan zijn de octrooien pas van kracht als ze in de nationale registers zijn ingeschreven. Alleen dan biedt het octrooi bescherming in het desbetreffende land.
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 10 Octrooi-inbreuk In een octrooi staat precies beschreven welke delen van een uitvinding het beschermt. Dit noemen we de beschermingsomvang. Deze wordt bepaald door de conclusies van het octrooi. De conclusies beschrijven de exacte details die door het octrooi beschermd moeten worden. Alles wat de conclusies niet beschrijven, is dus ook niet beschermd [1]. Als iemand het octrooi schendt, noemen we dat octrooi-inbreuk. Er is geen sprake van octrooi-inbreuk als het octrooi niet geldig is in het desbetreffende land, of als de beschermingsduur is afgelopen. Bij octrooi-inbreuk hebt u als octrooihouder verschillende rechten. Hierover leest u op de volgende pagina.
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 11 Rechten bij octrooi-inbreuk Als er sprake is van octrooi-inbreuk, dan kunt u als octrooihouder: • eisen dat de inbreukmaker stopt met zijn inbreukmakende activiteiten; • informatie over de omvang van de octrooi-inbreuk opvragen; • schadevergoeding opeisen, mits de inbreukmaker wist dat hij inbreuk maakte, of dat redelijkerwijs behoorde te weten.
Pagina 50 van 81
Om het bedrag van deze schadevergoeding te berekenen, hebt u als octrooihouder drie mogelijkheden. U kunt: • vergoeding van de misgelopen winst opeisen; • eisen dat de inbreukmaker zijn gemaakte winst afdraagt; • het geldbedrag opeisen dat u ontvangen zouden hebben als u een licentie had verleend.
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 12 Oefening Over welke soort bescherming gaat het? Zet de kaarten in de juiste kolom! Materiële bescherming - De octrooiaanvrager kan voorkomen dat de uitvinding vervaardigd wordt. - De octrooiaanvrager kan voorkomen dat de uitvinding toegepast wordt. - De octrooiaanvrager kan voorkomen dat de uitvinding verkocht wordt. Geografische bescherming - Een nationaal octrooi is geldig in elk land waarin de octrooiaanvraag is ingediend. - Een nationaal octrooi verleent de octrooihouder geen rechten in andere landen. - Een nationaal octrooi stelt de octrooihouder niet in staat exploitatie van de uitvinding in andere landen te voorkomen. - De octrooihouder kan voorkomen dat de in andere landen vervaardigde uitvinding geïmporteerd wordt. Beschermingsduur - De octrooibescherming eindigt als het octrooi wordt herroepen. - De octrooibescherming eindigt wanneer de maximale beschermingsduur van 20 jaar is verstreken. - De octrooibescherming eindigt als de jaartaksen niet zijn betaald.
Thema 3 Hoofdstuk 2 Pagina 13 Eindpagina Dit was Juridische gevolgen van octrooien Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Was deze interactieve cursus nuttig Ja o o o Nee Naar de volgende interactieve cursus è Octrooifamilies Terug è Naar overzicht van Thema 3: Waarom octrooi-informatie gebruiken? è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 51 van 81
Thema 3 Hoofdstuk 3 Navigatie Octrooifamilies Stappen Inleiding Wat is een octrooifamilie? Octrooien en octrooifamilies Corresponderende octrooidocumenten De Espacenet-octrooifamilie Wat is een ‘equivalent’? De INPADOC-familie Zoeken naar octrooifamilies Oefening Samenvatting
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 1 Leerdoelen U weet wat een octrooifamilie is. U bent bekend met verschillende soorten octrooifamilies. U kent het nut van octrooifamilies. Duur 3 tot 4 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 2 Wat is een octrooifamilie? Als u octrooi hebt aangevraagd in Nederland, kunt u voor dezelfde uitvinding meerdere aanvragen indienen bij octrooibureaus in andere landen. De datum van de eerste, oorspronkelijke indiening, noemen we de voorrangsdatum. Dat betekent dat deze datum ook geldt als indieningsdatum voor alle volgende aanvragen. Al deze octrooiaanvragen of -publicaties samen, dus de oorspronkelijke en de latere, noemen we een octrooifamilie. Alle documenten binnen de familie hebben dezelfde voorrangsnummers en voorrangsdata.
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 3 Wat is een octrooifamilie? Als u in meerdere landen octrooi aanvraagt voor dezelfde uitvinding, kunnen deze aanvragen toch van elkaar verschillen. Het is bijvoorbeeld mogelijk dat deze octrooiaanvragen gebaseerd zijn op verschillende eerder ingediende aanvragen; deze eerdere aanvragen worden dan gebruikt als voorrangsdocument. Ook kunnen Pagina 52 van 81
verschillende octrooibureaus verschillende conclusies accepteren of afwijzen. Daardoor krijgen de afzonderlijke octrooien een verschillende beschermingsomvang. Deze situatie kan zich voordoen als een octrooibureau constateert dat één aanvraag twee verschillende uitvindingen beschrijft. In dat geval moet u de tweede uitvinding in een nieuwe (afgesplitste) octrooiaanvraag beschrijven. Deze hoort dan nog wel bij de octrooifamilie.
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 4 Octrooien en octrooifamilies Octrooidatabanken bevatten afzonderlijke octrooien of hele octrooifamilies. Omdat er vaak octrooi wordt gevraagd in andere landen, krijgt de telling van octrooien en octrooifamilies vaak heel verschillende uitkomsten. De afzonderlijke octrooien binnen een octrooifamilie leiden in feite tot meerdere publicaties met dezelfde technische inhoud. Een octrooipublicatie heeft meer betekenis als er in meer landen een aanvraag voor is ingediend. Als u octrooi-informatie zoekt, is het goed om octrooifamilies te beschouwen als een publicatie-eenheid.
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 5 De eenvoudige octrooifamilie De leden van een eenvoudige octrooifamilie noemen we 'equivalenten' of ‘overeenkomstige octrooien’. De equivalentieregel houdt in dat twee documenten alleen 'equivalent' zijn als alle voorrangsgegevens hetzelfde zijn [2].
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 6 De eenvoudige octrooifamilie Zelfs met deze regel is er geen garantie dat equivalente documenten ook echt hetzelfde zijn. Wist u dat ... alle leden van een eenvoudige octrooifamilie automatisch een nieuw ECLA-classificatiecode krijgen bij een ECLA-classificatie of -herclassificatie?
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 7 De INPADOC-familie Naast de eenvoudige octrooifamilie is er ook de zogenoemde INPADOC-familie (International Patent Documentation Center). Deze gaat nog een stap verder en laat elk document ter wereld zien dat verband houdt met een specifiek octrooidocument. Om een INPADOC-familie te vinden, zoeken we naar documenten die één of meer voorrangsgegevens met het oorspronkelijke document gemeen hebben. Documenten zonder gemeenschappelijke voorrangsgegevens maar die wel dezelfde beschermingsomvang hebben, behoren ook tot de octrooifamilie als het Europees Pagina 53 van 81
Octrooibureau ze in kaart heeft gebracht. Het gaat dan bijvoorbeeld om documenten uit een land dat het Verdrag van Parijs niet heeft ondertekend, of waarbij de aanvraag te laat is ingediend om een beroep op voorrang te kunnen doen. Dit soort octrooifamilies is vooral van belang voor grote innovatieve bedrijven. Deze bedrijven kunnen de informatie gebruiken om hun concurrentiepositie te bepalen en producten door te ontwikkelen.
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 8 Corresponderende octrooidocumenten Het Europees Octrooibureau bepaalt dat er binnen elke familie minimaal één document in het Engels moet worden gepubliceerd, of minimaal één met een Engelse titel en uittreksel. Deze noemen we ‘corresponderende documenten’. Hierdoor kunnen we in principe alle mogelijke families terugvinden door Engelse trefwoorden in te voeren. Veel niet-Engelstalige landen publiceren documenten ook in het Engels. Internationale samenwerkingsverbanden als het Europees Octrooibureau publiceren de samenvatting ook in het Engels.
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 9 Zoeken naar octrooifamilies Door octrooifamilies te zoeken, kunt u vaststellen in welke landen octrooi is aangevraagd voor een uitvinding. Als u één lid van een octrooifamilie vindt, kunt u ook alle andere documenten binnen de familie vinden. Via octrooifamilies kunt u ook nagaan of er een Engelse versie bestaat van een document dat in een moeilijke taal is gepubliceerd, zoals het Japans. Dit bespaart vertaalkosten, die erg hoog kunnen zijn. Geen garantie Als u octrooifamilies zoekt via databanken, dan is er geen garantie dat u ook echt alle corresponderende octrooidocumenten vindt. Databanken kunnen immers niet altijd en overal honderd procent volledig zijn. Tot slot kunnen er verschillen zijn tussen zowel de inhoud als de beschermingsomvang van documenten binnen een familie. Als u alle documenten binnen de familie hebt gevonden, is het dus belangrijk om per document de beschermingsomvang te controleren.
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 10 Oefening Wat weet u over octrooifamilies? Kies het juiste antwoord!
Pagina 54 van 81
Wanneer spreken we over een ‘octrooifamilie’? Wanneer een groot aantal ondernemingen octrooiaanvragen voor verschillende uitvindingen indienen. F: Sorry, dat is niet goed. Octrooifamilies bestaan niet uit octrooiaanvragen voor een aantal uitvindingen. Omdat er in elk land duizenden aanvragen zijn. F: Sorry, dat is niet goed! Een groot aantal octrooiaanvragen in één land leidt niet automatisch tot een octrooifamilie. Wanneer een octrooiaanvraag wordt ingediend in verschillende landen of bij verschillende intergouvernementele octrooiorganisaties. G: Dat is helemaal goed! Wat kunt u vaststellen bij het zoeken naar een octrooifamilie? De landen waar een uitvinding beschermd is, of waar een octrooiaanvraag gepubliceerd is. G: Dat is goed! Of er een vertaling beschikbaar is van een document in een vreemde taal. G: Goed! De stand van de techniek. F: Sorry, dat is niet goed! Een octrooifamilie vormt nooit de stand van de techniek. Om die vast te stellen, moet u zoeken naar de stand van de techniek. Wat hebben alle leden van een octrooifamilie met elkaar gemeen? Dezelfde taal. F. Nee, dat is niet goed. Aangezien de aanvragen in verschillende landen zijn ingediend, hebben de leden doorgaans ook niet dezelfde taal. Hun voorrangsnummer. G: Dat is goed! Alle leden van een octrooifamilie hebben hun voorrangsgegevens gemeen. Hun aanvragen werden ingediend bij hetzelfde octrooibureau. F. Nee, dat is niet goed. Octrooifamilies zijn het resultaat van een uitvinding waarvoor in verschillende landen of bij verschillende intergouvernementele octrooiorganisaties een octrooiaanvraag is ingediend. Wat is een ‘equivalent’? Een equivalent is een octrooidocument dat in tweevoud beschikbaar is. F: Sorry, dat is niet goed! Een equivalent is een octrooidocument dat in het Engels geschreven is. F: Nee, dat is niet goed!
Pagina 55 van 81
Niet elk octrooidocument dat in het Engels geschreven is, is een equivalent. Een equivalent is een octrooidocument waarin alle voorrangsgegevens hetzelfde zijn als die van een ander document. G: Goed! Wat is een corresponderend octrooidocument? Een corresponderend octrooidocument is een lid van een octrooifamilie dat gewoonlijk in het Engels geschreven is. G: Ja, dat is goed! Het Europees Octrooibureau hanteert dit begrip omdat Engels een internationaal gebruikte taal is. Een corresponderend octrooidocument is een octrooidocument dat gerelateerd is aan een ander document vanwege de voorrangsgegevens van beide documenten. F: Dat is niet helemaal goed! Het document moet ook in het Engels geschreven zijn, omdat het Europees Octrooibureau er dan van uit gaat dat (bijna) iedereen dit kan lezen. Een corresponderend octrooidocument is de Engelse vertaling van een octrooidocument. F: Dat is niet goed! Een vertaling alleen is niet voldoende om een document tot een corresponderend octrooidocument te maken. Het moet ook een lid zijn van een octrooifamilie.
Thema 3 Hoofdstuk 3 Pagina 11 Eindpagina Dit was Octrooifamilies Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Was deze interactieve cursus nuttig? Ja o o o Nee Naar het overzicht voor het volgende thema è Thema 4: Octrooi-informatie gebruiken in de praktijk. Terug è Naar overzicht van Thema 3: Waarom octrooi-informatie gebruiken? è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 56 van 81
Thema 4 Octrooi-informatie gebruiken in de praktijk video Thema 4: Octrooi-informatie gebruiken in de praktijk Interactieve cursussen è H1 (Hoofdstuk 1) Octrooi-informatie voor technische doeleinden è H2 (Hoofdstuk 2) Octrooi-informatie voor economische doeleinden è H3 (hoofdstuk 3) Octrooi-informatie voor juridische doeleinden
Pagina 57 van 81
Thema 4 Hoofdstuk 1 Navigatie Octrooi-informatie voor technische doeleinden Stappen Inleiding Theoretische overwegingen Overwegingen van voornamelijk technische aard Zoeken naar technologieën Mogelijke manieren van zoeken Zoeken naar families Welke aanpak is raadzaam bij het zoeken naar technologieën? Classificatie Waar moet u zoeken? Oefening Samenvatting
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 1 Leerdoelen U kent de technische overwegingen om octrooi-informatie te gebruiken. U kent de instrumenten om naar technologieën te zoeken. U kent de voordelen van classificatie als u zoekt naar technologieën. Duur 3 tot 4 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 2 Overwegingen om octrooi-informatie te gebruiken Octrooi-informatie kan ons onder meer helpen bij: • technische overwegingen • economische overwegingen • juridische overwegingen Informatie uit octrooiliteratuur kan antwoord geven op veel vragen. U kunt octrooiinformatie zien als een soort gids over de technologische vooruitgang. De relatie tussen octrooien en de markt is daarbij vaak van groot belang. De juridische informatie in octrooidocumenten vormt vaak de basis voor economische handelingen. Hierna leest u achtereenvolgens wat de technische, economische en juridische overwegingen zijn om octrooi-informatie te gebruiken.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 3 Technische overwegingen om octrooi-informatie te gebruiken
Pagina 58 van 81
Als u octrooi aanvraagt, kost dat tijd, geld en moeite. Daarom wilt u er vooraf zeker van zijn dat de desbetreffende uitvinding niet al deel uitmaakt van de zogenoemde stand van de techniek. Die bestaat uit alles wat er op dat moment op de één of andere manier toegankelijk is gemaakt voor het publiek. Octrooidocumenten zijn daarbij een uitstekend naslagwerk. Bovendien vormen octrooidocumenten een goed uitgangspunt voor innovaties. Ze beschrijven concrete oplossingen voor problemen, ze zijn actueel en leggen zelfs de kleinste stappen in de ontwikkeling van een uitvinding vast. Door octrooidocumenten te bestuderen, kunnen deze bijdragen aan het commerciële succes van uw eigen uitvinding.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 4 Zoeken naar technologieën Als u technologische oplossingen zoekt, dan kan dat in verschillende stadia van het ontwikkelingsproces van een uitvinding. Bijvoorbeeld: • • •
in de voorbereidende fases, dus als er net een nieuw idee is voor een product; door oplossingen voor een technisch probleem in kaart te brengen; als basis voor uw eigen octrooiaanvragen.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 5 Verschillende soorten onderzoek Binnen de octrooiprocedures kennen we verschillende soorten onderzoek. Op deze pagina en op de volgende leest u daar meer over. •
•
•
Technisch of oriënterend onderzoek Hiermee gaat u op zoek naar zo veel mogelijk technische oplossingen voor een probleem. U hebt alleen een overzicht van de verschillende technieken nodig. Maar dan wel met zo veel mogelijk relevante documenten. Dat hoeven niet per definitie octrooidocumenten te zijn. Octrooieerbaarheidsonderzoek Dit onderzoek betreft twee van de drie voorwaarden voor een octrooi: nieuwheid en inventiviteit (de derde voorwaarde is industriële toepasbaarheid). U onderzoekt of er al publicaties bestaan met vergelijkbare uitvindingen die verlening van uw eigen octrooi in de weg kunnen staan. Stand-van-de-techniekonderzoek (of ‘nieuwheidsonderzoek’) Hiermee onderzoekt u de actuele stand van de techniek op de dag dat u octrooi aanvraagt. U bekijkt dus wat er op dat moment bekend is over de laatste ontwikkelingen van de techniek.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 6 Verschillende soorten onderzoek •
Freedom to operate- of vrijgaveonderzoek U gaat op zoek naar bestaande octrooien die kunnen verhinderen dat u een uitvinding commercieel kunt exploiteren. Met dit onderzoek zorgt u dus dat u Pagina 59 van 81
geen inbreuk maakt op bestaande octrooien als u de uitvinding toepast. Dit onderzoek beperkt zich gewoonlijk tot specifieke landen.
•
Een freedom to operate- of vrijgaveonderzoek gaat erg diep, omdat u een exacte analyse moet maken van de beschermingsomvang van andere octrooien. Het gaat dan ook altijd samen met juridisch onderzoek. Juridisch onderzoek Hiermee wordt de status van een octrooiaanvraag of een verleend octrooi op een bepaald tijdstip vastgesteld. In elk land publiceert het nationaal octrooibureau deze status in een octrooiregister. U moet dit juridisch onderzoek dus in elk land apart uitvoeren. Een octrooidatabank geeft geen actuele informatie over de status van de octrooipublicatie.
Wist u dat ... een (octrooi)onderzoek nooit honderd procent zekerheid geeft? Het is altijd mogelijk dat u iets over het hoofd hebt gezien. Dat hoort bij het ondernemersrisico. U kunt dit risico verkleinen door een octrooigemachtigde in te schakelen.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 7 Zoeken naar octrooifamilies Als u octrooi hebt aangevraagd, dan kunt u voor dezelfde uitvinding ook octrooi aanvragen in andere landen. Al deze octrooiaanvragen samen, dus de oorspronkelijke en alle latere, noemen we een octrooifamilie. Als u de octrooifamilie kent, weet u dus ook in welke landen een uitvinding beschermd wordt. U weet ook in welke landen een uitvinding op de markt gebracht kan worden zonder inbreuk te maken op een ander octrooi. Via octrooifamilies kunt u ook nagaan of er een Engelse versie bestaat van een document dat in een moeilijke buitenlandse taal is gepubliceerd, zoals het Japans. Dit bespaart vertaalkosten, die erg hoog kunnen zijn.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 8 De beste aanpak voor technologieonderzoek Als u een relevant document wilt vinden uit een groot aantal andere documenten, zult u heel precieze zoekcriteria moeten invoeren, zoals: • • •
een precieze beschrijving en definitie van het onderwerp dat u zoekt; de tijdsperiode die moet worden doorzocht; de landen die moeten worden doorzocht.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 9 De beste aanpak voor technologieonderzoek Met de volgende instrumenten krijgt u de meest nauwkeurige resultaten.
Pagina 60 van 81
•
Classificatie (IPC of ECLA) Door te zoeken met behulp van classificatiesymbolen, vindt u documenten binnen specifieke technische vakgebieden.
•
Trefwoorden U perkt het zoekresultaat verder in door trefwoorden te gebruiken.
•
Logische of boolean operatoren en wildcards Hiermee kunt u specifieke criteria combineren of zoeken naar documenten die bepaalde woorddelen bevatten. Boolean operatoren zijn de Engelse woorden ‘AND’, ‘OR’ en ‘NOT’. Wildcards zijn een vraagteken (?) of een asterisk (*).
•
Bibliografische gegevens Alle bibliografische gegevens kunnen zoekresultaten opleveren. Voorbeelden zijn de naam van de uitvinder of aanvrager, de titel of de verschillende aanvraag-, verlenings- of publicatiedata.
•
Zoekvelden combineren Door verschillende zoekvelden in de databanken gelijktijdig te gebruiken, vindt u wellicht specifiekere resultaten.
U kunt deze en andere instrumenten van databanken natuurlijk ook met elkaar combineren.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 10 Classificatie Met octrooiclassificaties sorteren we een octrooi binnen specifieke technologische gebieden. Deze classificaties kunnen heel nuttig zijn als u zoekt naar technologische oplossingen. Daarbij is het belangrijk om te weten welke hoofd- en subclassificaties aan een bepaald document zijn toegekend. Ook belangrijk is dat de beschrijvingen ervan overeenkomen met de beschrijving van het onderwerp dat u zoekt. Als het document onderdeel is van een octrooifamilie, houd dan rekening met de classificatiecodes van alle documenten in die familie. Zodra u de classificatiecodes voor uw zoektocht hebt vastgesteld, controleert u ze op relevantie. Let daarbij ook op kruisverwijzingen naar andere klassen. Als u trefwoorden gebruikt om te zoeken, dan is het verstandig de resultaten tot relevante documenten te beperken. Dat doet u bijvoorbeeld door de gevonden documenten te controleren op toepasselijke classificatie.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 11 Waar vindt u technische octrooi-informatie? Zoekt u technische octrooi-informatie? Dan kunt u terecht bij de octrooidatabank Espacenet van NL Octrooicentrum. Espacenet is gratis toegankelijk en bevat meer dan 60 miljoen octrooidocumenten uit de hele wereld. Pagina 61 van 81
Bij het Nederlands Octrooiregister kunt u de juridische status onderzoeken van octrooien die in Nederland geldig kunnen zijn. Voor sommige documenten betaalt u een vergoeding.
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 12 Oefening Octrooi-informatie gebruiken voor technische doeleinden Klik op de juiste oplossing! Voordat u tijd en geld in een nieuwe uitvinding steekt, dient u informatie te verzamelen over…: verkoopmarkt G. Goed! Het is belangrijk om marktonderzoek te doen voordat u verder gaat met uw uitvinding stand van de techniek G: Dat is goed! Uitvindingen zijn alleen octrooieerbaar als ze nieuw zijn, d.w.z. als ze nog niet tot de stand van de techniek behoren. locatie van het dichtstbijzijnde octrooibureau F. Nee! Het indienen van octrooiaanvragen kan ook per post, fax of soms zelfs online. Octrooi-informatie wordt vaak gebruikt om technische oplossingen te vinden. Waarom? Vanwege de concrete oplossingen voor problemen die in octrooien beschreven zijn. G: Helemaal goed! Vanwege het hoge actualiteitsgehalte. G: Goed! Octrooidocumenten beschrijven ook technische oplossingen die nog niet op de markt zijn. Vanwege de gedetailleerde documentatie van zelfs heel kleine stapjes in de ontwikkeling. G: Dat is goed! Vaak is er ergens ter wereld al een oplossing voor een technisch probleem. Hoe vindt u die? In de Gouden Gids. F. Nee! Dat zou wel heel lang gaan duren. In technische boeken. F: Dat is één mogelijkheid!
Pagina 62 van 81
Maar wat doet u als u zoekt naar een oplossing die nog in geen enkel technisch boek staat? In octrooidocumenten. G: Heel goed! Technische informatie is te vinden in octrooidocumenten. Succesvolle ondernemingen profiteren steeds meer van technische octrooi-informatie. U zoekt naar een innovatieve oplossing voor een technisch probleem. Welke zoekmethode gebruikt u? Zoeken naar bestaande technologieën G: Heel goed! Het zoeken naar technologieën gebeurt om technische oplossingen voor een probleem te vinden. Zoeken naar de stand van de techniek. F: Sorry, dat is niet goed! De stand van de techniek wordt gebruikt bij de beoordeling van een octrooiaanvraag. Zoeken naar nieuwheid. F: Sorry, dat is niet goed! De bedoeling van zoeken naar nieuwheid is nagaan of er al publicaties bestaan die verlening van uw eigen octrooi in de weg zouden kunnen staan. Welke ‘instrumenten’ kunt u gebruiken bij het zoeken naar technologieën? Classificatie. G: Goed! Sleutelwoorden. G: Helemaal goed! Sleutelwoorden helpen u documenten te vinden die niet geclassificeerd zijn! Octrooifamilies F. Niet echt! Tenzij u naar een beschrijving van een uitvinding in een andere taal zoekt. Hoe zorgt u er voor dat u bij uw zoektocht naar technologieën, snel de relevante octrooidocumenten boven water krijgt? Door te zoeken via een exacte beschrijving van het onderwerp. G: Precies! U zoekt tenslotte niet naar documenten die niets te maken hebben met uw technologisch terrein. Door het beperken van de tijdsperiode die u moet doorzoeken. G: Goed! Documenten die niet uit de juiste tijdsperiode komen, zijn voor u niet relevant. Door alleen te zoeken in landen die belangrijk kunnen zijn.
Pagina 63 van 81
G: Helemaal goed!
Thema 4 Hoofdstuk 1 Pagina 13 Eindpagina Dit was Octrooi-informatie voor technische doeleinden Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Was deze interactieve cursus nuttig? Ja o o o Nee Naar de volgende interactieve cursus è Octrooi-informatie voor economische doeleinden Terug è Naar overzicht van Thema 4: Octrooi-informatie gebruiken in de praktijk è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 64 van 81
Thema 4 Hoofdstuk 2 Navigatie Octrooi-informatie voor economische doeleinden Stappen Inleiding Overwegingen van voornamelijk economische aard Wat doen uw concurrenten? Evalueren van zoekresultaten Tips voor het zoeken op naam Marktoverzicht Analyses en benchmarking Waar vindt u geschikte licentiepartners? Waar moet u zoeken? Oefening Samenvatting
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 1 Leerdoelen U kent de economische overwegingen om octrooi-informatie te gebruiken. U weet hoe u octrooi-informatie kunt gebruiken om concurrenten in het oog te houden. U weet hoe u licentiepartners kunt vinden. Duur 4 tot 5 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 2 Economische overwegingen om octrooi-informatie te gebruiken Informatie uit octrooien kan een belangrijke rol spelen in de concurrentiestrategie van uw onderneming. Octrooi-informatie geeft namelijk een aanwijzing voor toekomstige technologische ontwikkelingen. Daarmee kunt u dus een beslissende voorsprong nemen op de concurrentie. Octrooi-informatie is vooral belangrijk om bepaalde signalen in een vroeg stadium te herkennen. Zo kunt u de activiteiten van uw eigen onderneming optimaliseren. Met octrooi-informatie weet u wat uw concurrenten doen en kunt u trends herkennen. Daarnaast is octrooi-informatie nuttig als u zoekt naar mogelijke samenwerkingspartners. Door licentieafspraken te maken met uw concurrenten, kunt u uw eigen afzetmarkt vergroten.
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 3 Economische overwegingen om octrooi-informatie te gebruiken
Pagina 65 van 81
Naast bescherming biedt een octrooi ook strategische voordelen: het kan belangrijke concurrentievoordelen opleveren. Een octrooi biedt alleen bescherming in het land waar u het hebt aangevraagd. Die geografische beperking van octrooien biedt vaak nieuwe kansen op de markt. Als een uitvinding bijvoorbeeld niet is beschermd in een ander land, kunt u het desbetreffende product daar dus zonder licentie vervaardigen. Steeds meer ondernemingen gebruiken dat soort octrooistrategieën binnen hun innovatiestrategie.
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 4 Wat doen uw concurrenten? Octrooi-informatie weerspiegelt de capaciteiten van ondernemingen. In databanken kunt u eenvoudig zoeken op de naam van uw concurrenten. Op die manier vindt u alle octrooidocumenten die betrekking hebben op deze bedrijven. Al lang voordat een product op de markt komt, weet u precies waar ze mee bezig zijn. Waar en met wie ze zaken willen doen bijvoorbeeld, of welke strategie ze hebben voor onderzoek en ontwikkeling. Als u zoekt op de naam van een onderneming, krijgt u antwoord op de volgende vragen: • Hoeveel octrooiaanvragen heeft een onderneming in een bepaalde periode ingediend en in welk land? • Welke technologieën wil een onderneming beschermen? • Werkt de concurrent aan nieuwe technologische terreinen, of trekt hij zich ergens juist uit terug?
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 5 Evalueren van zoekresultaten Als u zoekt op de naam van een onderneming, vindt u – afhankelijk van wat u zoekt – één, meerdere of alle relevante documenten. Op die manier kunt u bijvoorbeeld zien hoeveel octrooien een onderneming heeft en of het aantal aanvragen of octrooien toe- of afneemt. De grafiek hieronder laat dat zien.
Octrooien en octrooiaanvragen van een onderneming in de periode 1970 t/m 2005
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 6 Evalueren van zoekresultaten Door te zoeken op naam, kunt u achterhalen op welke markt een onderneming zichzelf positioneert. Bij een afname van het aantal octrooien of aanvragen kunt u bijvoorbeeld ook zien of een onderneming zich uit een bepaald terrein terugtrekt.
Pagina 66 van 81
Octrooien en octrooiaanvragen van een onderneming, verdeeld over de verschillende technische gebieden.
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 7 Tips om op naam te zoeken Door te zoeken naar octrooien van concurrenten, krijgt u inzicht in interessante technologieën, ontwikkelingen, actuele trends of belangrijke basisoctrooien. Die informatie kunt u vervolgens weer gebruiken voor uw eigen strategische beslissingen. In databanken komt de naam van een bedrijf vaak voor met verschillende schrijfwijzen. Om succesvol te zoeken, is het belangrijk om daar rekening mee te houden. Een paar tips: • De Duitse umlaut – twee puntjes boven a, o of e – kan ook worden ae of alleen a, oe of o en ue of alleen u. • De Duitse Ringel-S (ß) kan ook worden geschreven als een dubbele (ss) of enkele s, of als sz. • Bij een onderneming met een veelvoorkomende achternaam, zoals Smits of Jansen, voert u aanvullende informatie in om precies aan te geven om welke onderneming het gaat.
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 8 Tips om op naam te zoeken Vertalingen van bedrijfsnamen met niet-Latijnse lettertekens bevatten vaak spelfouten. Zo bevatten databanken veel Russische documenten met SIMENS AKTSIENGEZELL SHAFT als aanvrager (in plaats van SIEMENS AKTIENGESELLSCHAFT). Een ander voorbeeld is de Duitse afkorting GmbH voor een besloten vennootschap: deze komt vaak terug als GmBKH. Bij zeer actieve octrooiaanvragers kunt u uw zoektocht vaak beperken tot bepaalde onderwerpen. Op die manier vindt u alleen de relevante documenten en kunt u het zoekresultaat goed evalueren.
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 9 Inzicht in marktontwikkelingen Onderzoek en ontwikkeling – of research and development – is voor elke onderneming erg kostbaar. Daarom is het belangrijk om een duidelijk overzicht van de markt te hebben voordat u in een bepaald terrein investeert. Octrooi-informatie laat trends zien en geeft inzicht in nieuwe en niet meer gebruikte technologieën. Onderzoek om marktinzicht te verkrijgen, is vergelijkbaar met technologieonderzoek. Daarbij gaat u op zoek naar documenten die representatief zijn voor het desbetreffende vakgebied. Pagina 67 van 81
Als u zoekt naar technologieën, kunt het beste beginnen met zoeken aan de hand van classificatiecodes (IPC of ECLA) of gedeelten daarvan. Op die manier vindt u octrooipublicaties die één technologisch gebied beslaan. Als u deze octrooipublicaties sorteert op naam, land of gedetailleerde classificatiecodes, dan krijgt u inzicht in de trends op dit technologisch gebied. Voorbeelden van dit soort onderzoek vindt u op de website van NL Octrooicentrum. Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 10 Analyses en benchmarking Bent u op zoek naar economische informatie? Dan is een statistische analyse van octrooi-informatie vaak nuttig. Een statistische analyse kan leiden tot: • • • • • •
een eerste beoordeling van de marktsituatie op een specifiek technologisch terrein; de meest innovatieve ondernemingen op een specifiek technologisch terrein; de trends van alle octrooiaanvragen op de markt; veranderingen in octrooistrategieën; een rangorde van de ondernemingen die octrooiaanvragen indienen; een rangorde van de landen waarin uitvindingen worden gedaan
Aantal Octrooien per onderneming (A-G) Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 11 Analyses en benchmarking We maken onderscheid tussen statistische analyses en benchmarking. Met een statistische analyse beoordeelt u een groot aantal gegevens uit octrooidocumenten, zoals de bibliografische gegevens, aan de hand van verschillende aspecten. Bij benchmarking vergelijkt u uw eigen cijfers, bijvoorbeeld het aantal octrooiaanvragen, met die van de beste ondernemingen in een bepaald land of vakgebied. Een vrij toegankelijke databank, zoals Espacenet van NL Octrooicentrum, heeft maar beperkte mogelijkheden om statistische informatie te vinden. Deze toepassingen worden wel steeds uitgebreider. Commerciële databanken bieden vaak uitgebreide modules om omvangrijke statistische analyses uit te voeren.
Octrooien, verleend in de VS Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 12 Analyses en benchmarking
Pagina 68 van 81
Naast analyses en benchmarking kijken we ook naar zogenoemde octrooilandschappen. Een octrooilandschap geeft inzicht in de hoeveelheid octrooien binnen bepaalde technologische gebieden. Een octrooilandschap kan ook laten zien hoeveel octrooien in een bepaalde regio zijn aangevraagd (de zogenoemde octrooidichtheid). De figuur op deze pagina is een weergave van zo’n octrooilandschap. Octrooilandschappen maken het mogelijk om concurrenten te volgen, nieuwe manieren te ontdekken om bestaande technologieën te exploiteren en om onderzoekstrends te herkennen. Daarmee bieden octrooilandschappen goede aanknopingspunten om een strategisch ondernemingsplan te ontwikkelen.
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 13 Waar vindt u geschikte licentiepartners? Het is niet altijd eenvoudig om beschermde innovaties zelf toe te passen. In dat geval kan het zinvol zijn om systematisch te zoeken naar geschikte licentie- of samenwerkingspartners. Ook daarbij kunt u goed gebruikmaken van octrooiinformatie. Met octrooi-informatie kunt u ook zoeken naar leemtes in de octrooiaanvraag van een concurrent. Door die leemtes te vullen met uw eigen aanvragen of octrooien, beperkt u de bewegingsruimte van uw concurrent.
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 14 Waar vindt u geschikte licentiepartners? Om te voorkomen dat concurrenten uw octrooi omzeilen, kunt u een zogenoemd octrooinetwerk om uw octrooi heen bouwen. Dit netwerk bestaat uit octrooien op kleinere uitvindingen die verband houden met de oorspronkelijke uitvinding. U kunt ook een octrooinetwerk opbouwen door de aanvullende eigendomsrechten van anderen te kopen. Daarnaast kunt u de octrooibescherming uitbreiden door octrooi te vragen op verdere (detail)ontwikkelingen. Op die manier wordt het voor de concurrent steeds moeilijker om uw uitvinding na te maken, omdat hij het hele octrooinetwerk moeten omzeilen. Kruislicentie Aan de andere kant kunt u ook een octrooinetwerk opbouwen rond het octrooi van uw concurrent. Daarmee ontneemt u deze concurrent de technische bewegingsvrijheid en kansen om het product verder te ontwikkelen. In dat geval ontstaat er een ideale situatie om wederzijdse licentie te verlenen. Dat noemen we ook wel kruislicentie: de concurrent krijgt een licentie van u op voorwaarde dat u een licentie van hem krijgt. Samengevat: het is dus heel belangrijk om uw eigen octrooiportefeuille strategisch op te bouwen.
Pagina 69 van 81
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 15 Oefening Kunt u octrooi-informatie toepassen voor economische overwegingen? Klik op de juiste bewering.
Titel: B28B1/02 - Aantal octrooidocumenten dat betrekking heeft op elektrische pottenbakkerswielen Legenda: Overige Verenigd Koninkrijk Japan
G: Het is aannemelijk dat Japan en het Verenigd Koninkrijk technologisch toonaangevend zijn op het gebied van elektrische pottenbakkerswielen. F: Duitsland heeft geen aanvraag ingediend voor octrooien op het gebied van elektrische pottenbakkerswielen. G: Japan en het Verenigd Koninkrijk spelen een belangrijke rol op de markt voor pottenbakkerswielen. F: Onderneming A is heel innovatief op het gebied van pottenbakkerswielen. F: De markt voor elektrische pottenbakkerswielen is de laatste jaren aanzienlijk gegroeid.
Titel: Octrooiaanvragen Legenda: Onderneming A Onderneming B Onderneming C G: Onderneming A loopt waarschijnlijk voorop in de technologie F: Onderneming B wordt duidelijk uit de markt verdrongen. F: Onderneming C zal over een paar jaar voorop lopen in de technologie.
Titel: Innovatietrends in de auto-industrie in Land A sinds 1998, gemeten door aantallen octrooiaanvragen per IPC-sectie G: De meeste octrooiaanvragen zijn in sectie B (Bewerkingen; Transport). F: Onderneming A is marktleider op het gebied van ‘airbags’. F: Er worden steeds meer octrooiaanvragen ingediend voor uitvindingen in sectie H (Elektriciteit).
Titel: Technologische trends van Onderneming A (aantal octrooiaanvragen per IPCcode) G: Onderneming A dient steeds meer octrooiaanvragen in. F: Onderneming A is aanzienlijk innovatiever dan Onderneming B. G: Onderneming A heeft het accent wat betreft innovatie de afgelopen jaren verlegd.
Pagina 70 van 81
F: Onderneming A is een van de marktleiders op dit technologische terrein.
Titel: Vooraanstaande naaimachinefabrikanten (gemeten door aantallen octrooiaanvragen) Legenda: Onderneming A Onderneming B F: Onderneming A ontwikkelt waarschijnlijk al langer naaimachines dan Onderneming B. G: In 2004 werden aan beide ondernemingen ongeveer evenveel octrooien verleend. F: Onderneming B heeft aanzienlijk meer octrooien aangevraagd. G: Het is aannemelijk dat Onderneming B de afgelopen jaren innovatiever is geweest op het technische terrein van ‘naaimachines’ dan Onderneming A. F: Onderneming B heeft in 2006 meer naaimachines verkocht dan Onderneming A.
Titel: Beeldschermtechnieken:wereldwijd verleende octrooien Legenda: CRT, LCD TFT Plasma G: CRT-schermen zijn ouderwets. F: De ontwikkelingen op het vlak van LCD-schermen nemen toe. G: Het plasmascherm is de jongste technologie op dit terrein. F: TFT-schermen worden ontwikkeld sinds 2000.
Thema 4 Hoofdstuk 2 Pagina 17 Eindpagina
Dit was Octrooi-informatie voor economische doeleinden Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond) Was deze interactieve cursus nuttig? Ja o o o Nee Naar de volgende interactieve cursus è Octrooi-informatie voor juridische doeleinden Terug è Naar overzicht van Thema 4: Octrooi-informatie gebruiken in de praktijk è Naar het hoofdoverzicht (home)
Thema 4 Hoofdstuk 3 Navigatie
Pagina 71 van 81
Octrooi-informatie voor juridische doeleinden Stappen Inleiding Overwegingen van voornamelijk juridische aard De juridische status van octrooien Tips voor het zoeken naar octrooifamilies Zoeken met het oog op oppositie Zoeken met het oog op vrijheid van handelen Waar moet u zoeken? Oefening Samenvatting
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 1 Leerdoelen U kent de juridische overwegingen om octrooi-informatie te gebruiken. U kent het belang van de juridische status van een octrooi. U weet hoe u naar octrooifamilies kunt zoeken. U weet waar u terecht kunt voor meer informatie: bij NL Octrooicentrum. Duur 4 tot 5 minuten Begin! è Start interactieve cursus
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 2 Juridische overwegingen om octrooi-informatie te gebruiken Octrooipublicaties bieden niet alleen een schat aan technische en economische informatie, ze hebben ook belangrijke juridische aspecten. De juridische status van een octrooiaanvraag is cruciaal. Daaruit blijkt immers of er een octrooi verleend is en of iemand licentievergoedingen moet betalen. Misschien is de beschermingsduur al verstreken en mag een ander het product vrij namaken. Het is ook van belang om te weten in welk land een octrooi geldig is. Als u weet dat de uitvinding in een bepaald land niet is beschermd, dan mag u die daar zonder licentie produceren. Dat biedt kansen voor u – of juist voor uw concurrent. Juridische octrooi-informatie is belangrijk voor zowel kleine als grote ondernemingen. Door deze informatie kunt u kostbare octrooi-inbreuk vermijden. Ook kunt u erop toezien dat niemand inbreuk pleegt op uw octrooi en kunt u schade- of licentievergoedingen opeisen.
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 3 De juridische status van octrooien
Pagina 72 van 81
Weet u niet zeker of een octrooi wel of niet geldig is? Dan kunt u de juridische status onderzoeken via de nationale octrooiregisters. Met het publicatie- of aanvraagnummer van een document kunt u de actuele of historische juridische status ervan vaststellen. Niet alle octrooibureaus delen dezelfde informatie. Daarom is het belangrijk om de officiële nationale octrooiregisters van de afzonderlijke bureaus te raadplegen. Wist u dat … sommige octrooiregisters van octrooibureaus online beschikbaar zijn? Een voorbeeld daarvan is het Nederlands Octrooiregister van NL Octrooicentrum. Een ander voorbeeld is het Europees Octrooiregister van het Europees Octrooibureau.
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 4 Tips om te zoeken naar octrooifamilies Het kan heel zinvol zijn om octrooifamilies te betrekken in uw onderzoek. Door te zoeken naar octrooifamilies, ontdekt u of er in andere landen octrooi is aangevraagd voor dezelfde uitvinding. Maar let op … • Er zijn verschillende definities van de term 'octrooifamilie'. • De zoekresultaten bevatten alleen gepubliceerde documenten. Daarom is het belangrijk om te weten of u de volledige octrooifamilie vindt en of de voorrangsinformatie betrouwbaar is. Als een Europees octrooi wordt ingeschreven in het Nederlands Octrooiregister, krijgt het geen nieuw publicatienummer. U vindt het dan ook niet terug als aparte publicatie binnen een octrooifamilie. U vindt het octrooi alleen, als u het opzoekt met het Europese publicatienummer. Als voorbeeld: Het octrooi NL1010536 is in 2007 vervallen. Op basis van dit octrooi is een Europees octrooi aangevraagd: EP1862382. In het Nederlands Octrooiregister is te zien dat dit Europees octrooi tot juni 2011 in Nederland geldig was. Als u zoekt naar octrooifamilies, zoekt u meestal ook naar de juridische status. Zo krijgt u direct inzicht in de landen waar de uitvinding nog is beschermd.
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 5 Oppositieonderzoek Vanaf het moment dat een Europees octrooi is verleend, geldt er een zogenoemde oppositietermijn van negen maanden. Dat betekent dat andere partijen in die periode bezwaar kunnen aantekenen tegen het verleende octrooi. Met andere woorden: ze kunnen proberen aan te tonen dat het octrooi niet of slechts gedeeltelijk verleend had mogen worden.
Pagina 73 van 81
Om dat te doen, gaan deze andere partijen op zoek naar octrooidocumenten of andere publicaties die in twijfel trekken of de beschermde uitvinding wel voldoet aan de voorwaarden van nieuwheid en de inventieve stap. Ze zullen een diepgaand onderzoek uitvoeren naar de zogenoemde stand van de techniek. Dat zal moeten bewijzen dat de uitvinding niet meer nieuw was op het moment dat de octrooiaanvraag werd ingediend. Wist u dat … niet alle landen een oppositietermijn voor octrooien hebben? Ook Nederland heeft geen oppositietermijn. Iemand kan wel een verleend octrooi aanvechten via de rechter.
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 6 Een freedom to operate- of vrijgaveonderzoek Met een freedom to operate- of vrijgaveonderzoek komt u erachter of een uitvinding al is beschermd door een ander octrooi. Het maakt dus duidelijk of u iets op de markt kunt brengen of toepassen zonder inbreuk te maken op octrooien van anderen. Hierbij maakt u een exacte analyse van de beschermingsomvang en -duur van andere octrooien. Daarom voert u dit onderzoek altijd uit in combinatie met een onderzoek naar de juridische status van een octrooi. Wist u dat … u zelfs octrooibescherming voor een uitvinding kunt krijgen als deze in een ander land al octrooi heeft? U kunt dan bijvoorbeeld een licentieovereenkomst sluiten met de betreffende octrooihouder, of een kruislicentieovereenkomst. U kunt ook deelnemen aan een ‘patent pool’ of het bestaande octrooirecht omzeilen met een alternatieve uitvinding.
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 7 Waar vindt u juridische octrooi-informatie? Zoekt u juridische informatie over een Nederlands octrooi of een octrooiaanvraag? Dan kunt u deze vinden in het Nederlandse Octrooiregister. Hier vindt u het hele dossier van octrooien en aanvragen die rechtstreeks bij NL Octrooicentrum zijn aangevraagd. Europese aanvragen voor octrooien in Nederland staan nog niet in het Nederlandse Octrooiregister. Deze aanvragen worden gepubliceerd in het Europese Octrooiregister (European Patent Register). Pas als het Europees octrooi is verleend en de octrooihouder wil bescherming in Nederland, wordt het in het Nederlands Octrooiregister ingeschreven. In Espacenet kunt u zien in welk stadium de octrooiaanvraag zicht bevindt. Deze informatie vindt u via de zogenoemde kindcode, een letter die achter het publicatienummer staat, meestal een A, B of C De informatie is echter niet volledig en laat ook niet zien of een octrooi nog steeds geldig is. De nationale octrooiregisters zijn de enige betrouwbare bron.
Pagina 74 van 81
Een overzicht van nationale octrooiregisters vindt u op de website van de belangenvereniging van octrooi-informatiespecialisten WON (Werkgemeenschap Octrooi-informatie Nederland).
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 8 Waar vindt u juridische octrooi-informatie? Espacenet laat niet zien wat de actuele juridische status van een octrooi is. Deze kunt u wel vinden in de nationale octrooiregisters. Voor Europese en internationale PCT-octrooipublicaties (deze hebben de landencodes EP of WO in hun publicatienummer) is in Espacenet een rechtstreekse link naar het (European) register opgenomen. U kunt dan direct de laatst stand van zaken rond de verlening en/of handhaving (juridische status) controleren. Vanuit het Europese octrooiregister zijn er rechtstreekse links naar sommige nationale octrooiregisters Andersom hebben veel nationale registers een rechtstreekse link naar Espacenet om de volledige octrooipublicatie te kunnen bekijken.
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 9 NL Octrooicentrum: Hoofdblad en Bijblad NL Octrooicentrum heeft twee publicaties met juridische octrooi-informatie: Hoofdblad en Bijblad. Hoofdblad de Industriële Eigendom Het Blad de Industriële Eigendom bevat onder andere informatie over verleende octrooien, ingeschreven topografieën van halfgeleiderproducten en aangevraagde en verleende aanvullende beschermingscertificaten. Het Blad de Industriële Eigendom verschijnt op elke derde werkdag van een week. Het Hoofdblad verschijnt op de website van NL Octrooicentrum. Bijblad de Industriële Eigendom Het Bijblad bevat officiële mededelingen en andere wetenswaardigheden. Het digitale Bijblad verschijnt elk kwartaal. Kijk op de website van NL Octrooicentrum voor een gratis abonnement.
T4H3P9A NL Octrooicentrum •
•
Workshops Achter de verschillende databanken zit een wereld vol octrooi-informatie. Hebt u zelf geen ervaring met deze databanken? Dan kunt u in het hele land workshops volgen van NL Octrooicentrum. Daarin leert u hoe u snel en efficiënt de juiste octrooi-informatie kunt vinden. Gastcolleges NL Octrooicentrum geeft ook gastcolleges op scholen en universiteiten. Studenten leren alles over de wereld van het octrooi en hoe ze octrooi-
Pagina 75 van 81
informatie kunnen zoeken. Wilt u meer weten? Sluit u dan aan bij het Octrooigilde. Veel meer informatie over octrooien, brochures, handleidingen, onderwijsmateriaal en presentaties vindt u op de website van NL Octrooicentrum.
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 10 Oefening: Kies het juiste antwoord Is de juridische informatie in octrooien nuttig voor u? Klik op de juiste oplossing! Juridische informatie in octrooien kan van essentieel belang zijn als ik … G: … de uitvinding van een ander zelf wil vervaardigen of wil verkopen. F: … een uitvinding wil doen of mijn uitvinding wil verkopen. F: … de markt in het oog wil houden. De geografische beperking van octrooien is van belang omdat … F: je daarmee documenten ook in het Engels kunt vinden. F: je daarmee de stand van de techniek kunt vaststellen. G: het dan mogelijk is om in een ander land zonder licentie een product te vervaardigen. Juridische informatie uit octrooidocumenten helpt u … F: om de stand van de techniek vast te stellen. F: technische oplossingen te vinden. G: inbreuken op octrooien te voorkomen. Weet u niet zeker of een octrooi wel of niet nog geldig is, dan moet u … G: zoeken naar de juridische status. F: zoeken naar octrooifamilies. F: zoeken met het oog op oppositie. Welke informatie hebt u nodig om te zoeken naar de juridische status? G: Het publicatie- of aanvraagnummer. F: Het classificatiesymbool. F: De naam van de octrooiaanvrager. Waar moet u op letten bij het zoeken naar een octrooifamilie? F: Dat u in een Engels document zoekt. G: Dat de voorrangsinformatie betrouwbaar is. F: Dat u minimaal één document in de octrooifamilie volledig doorzoekt
Thema 4 Hoofdstuk 3 Pagina 11 eindpagina Dit was Octrooi-informatie voor juridische doeleinden Je voortgang: xx% (Herhaling aanbevolen) (Succesvol afgerond)
Pagina 76 van 81
Was deze interactieve cursus nuttig? Ja o o o Nee Terug è Naar overzicht van Thema 4: Octrooi-informatie gebruiken in de praktijk è Naar het hoofdoverzicht (home)
Pagina 77 van 81
.
Pagina 78 van 81
Pagina 79 van 81
Pagina 81 van 81
