Colorectale kanker Eerste resultaten van het bevolkingsonderzoek voor darmkanker in Vlaanderen Prof. Dr. Hendrik Reynaert MD, PhD Dienst gastroenterologie-hepatologie UZBrussel Vakgroep basis medische wetenschappen VUB
Vrijdag, 03/02/2012: bericht op de radio
Grootschalige darmkankerscreening De Vlaamse regering gaat vanaf 2014 meer dan 1,9 miljoen mensen, ofwel bijna één Vlaming op drie, laten screenen op dikkedarmkanker. Dat heeft Vlaams minister van Volksgezondheid Jo Vandeurzen bekendgemaakt.
Voorwaarden voor een screeningsprogramma. Ziekte met hoge incidentie, met een substantiële morbiditeit en mortaliteit. De doelpopulatie moet identificeerbaar zijn. De testen moeten een hoge sensitiviteit en specificiteit hebben, met een lage morbiditeit. De testen moeten aanvaardbaar zijn voor de doelpopulatie. Er moet een standaard opvolgingsplan zijn. Er moet een aanvaardbare en efficiënte behandeling zijn. Het programma moet “cost-effective” zijn.
CRC = 2de frequentste kanker in Vlaanderen 7000
Man Vrouw
6000
Totaal 5000
4000
3000
2000
1000
0
prostaat
CRC
Bronchus
borst
Belgian Cancer registry
CRC in functie van leeftijd/geslacht 600
Vrouw Man
500 400 300 200 100 0
15 20 25 30 35 40 45 50 55 60 65 70 75 80 85
Totaal in 2012: man 3048, Vrouw 2390 Belgian Cancer registry
Welke screeningstest? iFOB
Immunochemische test: anti-lichamen tegen humaan hemoglobine. Meer specifiek dan guac voor humaan bloed Minder vals positieve resultaten (vlees, groenten)
Geen vals-negatieve resulten tgv vitamin C Meer specifiek voor laag digestief bloed Hemolobine wordt afgebroken door verteringsenzymen in de dundarm
Hb in de stoelgang
Digestion 2007;76:30
Sensitiviteit en specificiteit van iFOB
Ann Intern Med 2007;146:250
Praktische aspecten Wie
Vlaamse 56- tot en met 74-jarigen gewoon risico (klachtenvrij)
Wat
iFOB-test per post slechts 1 staalname thuis
Onderzoek
analyse bloed in stoelgang in één centraal labo
Kostprijs
gratis: iFOBT en analyse in labo remgeld: consultatie / verder onderzoek / behandeling
Resultaat
binnen 14 kalenderdagen per post naar patiënt & huisarts afwijkend resultaat bespreken met HA colonoscopie
Wanneer
om de 2 jaar wordt een nieuwe afnameset toegestuurd
Praktische aspecten
- algemene regel: pare leeftijden -
2013: 66-, 68-, 70-, 72- en 74-jarigen
- 2014 en volgende jaren: 56-, 58-, 60-, 62-, 64-, 66-, 68-, 70-, 72-, 74jarigen Einde 2015: de volledige doelgroep van 56 t.e.m. 74 jaar
Jaarrapport Centrum voor Kankeropsporing, 2013
M. Peeters
Participatiegraad
Jaarrapport Centrum voor Kankeropsporing, 2013
Participatiegraad naargelang provincie
Jaarrapport Centrum voor Kankeropsporing, 2013
Aantal positieve resultaten: iFOB > 75ng/ml
Jaarrapport Centrum voor Kankeropsporing, 2013
Resultaten colonoscopie
Nog geen definitieve resultaten Colonoscopie register in ontwikkeling Gelinkt aan AP-verslag
Steekproef Antwerpen 146 ptn met + iFOB Poliep 93/146 (64%) Tumor 14/146 (9%)
Bij extrapolatie Geschat dat 1000 CRC vroegtijdig werden opgespoord?
Zeer hoog doordat screening groep 66-76j
Problemen met bevolkingsonderzoek
Verwerkingstijd iFOB analyse Wachttijd colonoscopie Vals positieve resultaten
Verwerkingstijd iFOB analyse
Wachttijd colonoscopie
“Lange wachttijden voor darmonderzoek” donderdag 10 juli 2014, Het Nieuwsblad, Het Belang van Limburg
Omdat het onderzoek zoveel succes heeft, lopen de wachttijden hoog op. ‘We hebben in elk geval niet hetzelfde probleem als Nederland, waar ze al spreken van de ‘Fyra van de poeptest’’, zegt Patrick Martens, directeur van het Centrum voor Kankeropsporing. In Nederland krijgen ze de onderzoeken namelijk al helemaal niet verwerkt.
Vals positieve resultaten
‘700 mensen onterecht bang gemaakt voor darmkanker’ (De Morgen) ‘Honderden gezonde mensen onterecht bang gemaakt voor darmkanker’ (GvA) ‘Honderden deelnemers kankeronderzoek krijgen onterecht slecht nieuws (De Standaard)
16.04.2014
Aanvaardbaar voor patient? Post-test.
GUT 2012.
Cost-effectiveness.
Voorwaarden voor een screeningsprogramma zijn vervuld.
Ziekte met hoge incidentie, met een substantiële morbiditeit en mortaliteit. De doelpopulatie moet identificeerbaar zijn. De testen moeten een hoge sensitiviteit en specificiteit hebben, met een lage morbiditeit. De testen moeten aanvaardbaar zijn voor de doelpopulatie. Er moet een standaard opvolgingsplan zijn. Er moet een aanvaardbare en efficiënte behandeling zijn. Het programma moet “cost-effective” zijn.
Besluit na 1 jaar bevolkingsonderzoek CRC opsporing
Bijna 50% van de personen die uitgenodigd worden nemen deel 10% heeft een afwijkend iFOB resultaat Hogere leeftijds categorieën
Bijj colonoscopie wordt bij 60-70% een (pre-)maligne letsel gevonden “steekproef” Colonoscopie register in ontwikkeling
Voor verbetering vatbaar: Verwerkingstijd iFOB analyse Wachtlijst voor colonoscopie Vals positieve iFOB resultaten
