Beleidsplan 2011 – 2015 van de Gereformeerde Kerk te Ermelo Gemeente van de Protestantse Kerk in Nederland
versie: 4.0 (Definitief) Vastgesteld in AK d.d. 1 september 2011
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
-1-
Inhoudsopgave Beleidsplan 2011 – 2015 van de Gereformeerde Kerk te Ermelo............................................1 Inhoudsopgave .....................................................................................................................2 1. Inleiding .........................................................................................................................4 1.1. Algemeen..............................................................................................................4 1.2. Verantwoording.....................................................................................................4 1.3. Procedure .............................................................................................................5 1.4. Leeswijzer.............................................................................................................5 2. Huidige situatie ..............................................................................................................6 2.1. Algemeen..............................................................................................................6 2.2. Evaluatie beleidsplan 2006 - 2010........................................................................6 2.2.1. Algemeen......................................................................................................6 2.2.2. Wijkgemeenten .............................................................................................7 2.2.3. Beleidsrealisatie............................................................................................9 2.3. Personele situatie ...............................................................................................17 2.3.1. Predikanten.................................................................................................17 2.3.2. Kerkmusici ..................................................................................................17 2.3.3. Kerkelijk Bureau..........................................................................................18 2.3.4. Kosters.......................................................................................................18 2.4. Vrijwilligers..........................................................................................................18 2.5. Communicatie.....................................................................................................18 2.6. Accommodaties ..................................................................................................19 2.7. Financiële middelen............................................................................................19 3. Beleidsuitgangspunten ................................................................................................22 3.1. Algemeen............................................................................................................22 3.2. Missie en visie ....................................................................................................22 3.3. Overige beleidsuitgangspunten ..........................................................................23 3.4. Speerpunten van beleid 2011 – 2015.................................................................24 4. Beleidsprogramma ......................................................................................................26 4.1. Algemeen............................................................................................................26 4.2. Beleidsrealisatie..................................................................................................26 4.2.1. Algemeen....................................................................................................26 4.2.2. Pastoraat ....................................................................................................26 4.2.3. Wijkgemeenten ...........................................................................................27 4.2.4. Diaconaat....................................................................................................27 4.2.5. Jeugd ..........................................................................................................28 4.2.6. Taakgroep Leren.........................................................................................29 4.2.7. Missionaire Gemeente Opbouw..................................................................30 4.2.8. Vieren en kerkmuziek .................................................................................30 4.3. Samenwerking ....................................................................................................31 4.4. Organisatie en middelen.....................................................................................32 4.4.1. Organisatie..................................................................................................32 4.4.2. Personele situatie .......................................................................................32 4.4.3. Vrijwilligers ..................................................................................................33 4.4.4. Accommodaties ..........................................................................................33 4.4.5. Financiële middelen ....................................................................................34 4.5. Communicatie.....................................................................................................37 4.6. Planning..............................................................................................................38 5. Beleidsevaluatie ..........................................................................................................40
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
-2-
Algemeen............................................................................................................40 5.1. 5.2. Voortgangsrapportage ........................................................................................40 5.3. Beleidsplanwijziging............................................................................................40 6. Samenvatting...............................................................................................................41 6.1. Waarom een beleidsplan? ..................................................................................41 6.2. Wat hebben we de afgelopen periode bereikt? ..................................................41 6.3. Waar gaan we de komende planperiode van uit? ..............................................42 6.4. Wat staat ons te doen?.......................................................................................43 Bijlage 1: Meerjarenbegroting 2011- 2020 .........................................................................44 Bijlage 2: Speerpunten, aandachtspunten en activiteiten...................................................45
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
-3-
1.
Inleiding
1.1.
Algemeen
Overeenkomstig ordinantie 4 artikel 7.1. van de Kerkorde stelt de Algemene Kerkenraad voor een periode van 4 jaar een beleidsplan vast. De wijze waarop de Algemene Kerkenraad hieraan uitvoering geeft is omschreven in ordinantie 4 artikel 8.5. Het voorliggende beleidsplan omvat de planperiode 2011 – 2015. Het beleidplan beoogt: een kader te zijn en richting en samenhang te geven aan het leven en werken van de wijkgemeenten binnen de Gereformeerde Kerk te Ermelo; een hulpmiddel te zijn bij een voortdurende bezinning over de vraag op welke terreinen de Gereformeerde Kerk te Ermelo haar prioriteiten stelt; een hulpmiddel te zijn bij het bestuur van de wijkgemeenten teneinde de activiteiten van de Gereformeerde Kerk te Ermelo op een effectieve wijze binnen en buiten de organisatie te coördineren en te faciliteren; het bevorderen van de onderlinge samenwerking tussen de wijkgemeenten en richting geven aan wijkoverstijgende samenwerking. Gekeken is daarbij naar ontwikkelingen in onze kerken en maatschappelijke ontwikkelingen.. Vertrekpunt voor het beleidsplan van de Gereformeerde Kerk te Ermelo binnen de PKN is het besluit van de toenmalige Grote Kerkenraad van maart 2004, om de onderlinge samenhang niet te willen verliezen. Elke wijkgemeente heeft binnen dat verband ruimte voor eigen identiteit en beleidsontwikkeling. Daarbij zoeken we een balans van centrale regie vanuit de Algemene Kerkenraad en zelforganisatie in de wijken. Dit evenwicht vormt een voortdurend uitgangspunt voor het gesprek tussen de wijken en de AKR. Het beleidsplan van de Algemene Kerkenraad omvat alle thema’s van de aan haar op grond van paragraaf 2.9 van de Plaatselijke Regeling toekomende werkvelden. De verdeling van de taken tussen AKR en Wijkkerkenraden in de Plaatselijke Regelingen opnieuw tegen het licht worden gehouden. Ook de uitkomsten van het werk van de Commissie Toekomst 2 vormen een onderlegger voor het beleid van de komende jaren en kunnen leiden tot herziening van het beleid zoals verwoord in dit beleidsplan. Een aantal wezenlijke zaken rondom de uitgangspunten “kerk-zijn”, pastoraat, de wijze van organiseren en de mogelijkheden en beperkingen komen uit het werk van de commissie. De verwachting is dat begin 2012 de rapportage van de commissie leidt tot besluitvorming in AKR en gemeente.
1.2.
Verantwoording
Dit beleidsplan is opgesteld door het moderamen van de Algemene Kerkenraad. In het beleidsplan hebben we onder meer verwerkt: de doelstellingen van de Protestantse Kerk in Nederland zoals opgenomen in de visienota “Leren leven van de verwondering” d.d. 30 september 2005; de rapportage “Naar een Kerk met Toekomst” d.d. mei 2007, inclusief de “Memo: Samenvatting opmerkingen van verschillende kerkelijke organen; vastgesteld in de AKR d.d. 7 juni 2007; het beleidsplan “Bijzonder Ouderenpastoraat” d.d. mei 2008; projectplan “Samen Bouwen” versie 0.1, d.d. 15 juni 2010 vastgesteld in de AKR d.d. 1 juli 2010; de missie van de Gereformeerde Kerk te Ermelo als vertrekpunt zoals besproken in de Algemene Kerkenraad d.d. 7 oktober 2010; de resultaten van de evaluatie van het beleidsplan 2006 – 2010 zoals is vastgesteld in de Algemene Kerkenraad d.d. 3 juni 2010
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
-4-
-
1.3.
de hoofdlijnen van het financieel meerjarenplan 2008 - 2011 van het College van Kerkrentmeesters zoals vastgesteld door de Algemene Kerkenraad d.d. 5 februari 2009; de uitgangspunten voor de Plaatselijke Regelingen vastgesteld door de Algemene Kerkenraad op 4 november 2004.
Procedure
De vaststellingsprocedure voor het beleidsplan is omschreven in de Kerkorde, ordinantie 4 artikel 8.5. Het concept beleidsplan is: in tweede lezing besproken op 6 januari 2011 in de Algemene Kerkenraad; in deze versie zijn de opmerkingen vanuit de Algemene Kerkenraad op versie 1.0 d.d. 7 oktober verwerkt; het plan in versie 2.0 is vrijgegeven ter bespreking en voor commentaar tot uiterlijk 1 maart aan alle in de Algemene Kerkenraad vertegenwoordigde organen bij besluit van 6 januari 2011; de opmerkingen uit de in de Algemene Kerkenraad vertegenwoordigde organen zijn verwerkt in versie 3.0 d.d. 2 juni 2011 van het plan. Voorlopige vaststelling van het plan voor publicatie naar de gemeente heeft plaatsgevonden in de Algemene Kerkenraad van 9 juni 2011. Na overweging van de reacties uit de gemeente gedurende de publicatietermijn en tijdens de gemeenteavond op 30 juni 2011, is op 1 september 2011 het beleidsplan door de Algemene Kerkraad definitief vastgesteld. De beleidsplannen van de wijkgemeenten volgen aansluitend aan de vaststelling van het beleidsplan van de Algemene Kerkenraad, een overeenkomstige vaststellingsprocedure binnen de wijkgemeenten.
1.4.
Leeswijzer
Hoofdstuk 1 van dit beleidsplan omvat een algemene inleiding en plaatst het beleidsplan als instrument binnen het bestuur van de Gereformeerde Kerk te Ermelo. Hoofdstuk 2 beschrijft uitgaande van een evaluatie van het voorgaande beleidsplan, in hoofdlijnen de huidige situatie binnen de Gereformeerde Kerk te Ermelo. Hoofdstuk 3 geeft de beleidsuitgangspunten die we bij dit plan hanteren. In hoofdstuk 4 werken we deze uitgangspunten op hoofdlijnen uit tot een uitvoeringsprogramma. Hoofdstuk 5 omvat de procedure bij noodzakelijke of gewenste beleidswijzigingen en de wijze waarop we de voortgang van dit beleidsplan bewaken.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
-5-
2.
Huidige situatie
2.1.
Algemeen
Uitgaande van een evaluatie van het voorgaande beleidsplan beschrijven we in dit hoofdstuk de huidige situatie binnen de Gereformeerde Kerk te Ermelo. We staan stil bij de activiteiten en de daarin te verwachten ontwikkelingen en bij de organisatie en de middelen. De huidige situatie is het aangrijpingspunt voor de voortzetting van succesvol gebleken beleid en het formuleren van uitgangspunten voor nieuw beleid.
.
2.2.
Evaluatie beleidsplan 2006 - 2010
2.2.1. Algemeen De afgelopen jaren konden we in de 4 wijken gemeente zijn, ter kerke gaan in verschillende gebouwen, erediensten vieren, pastorale zorg ontvangen, mee doen aan een veelheid van doordeweekse activiteiten van het Leerhuis, vrijwilligerswerk doen voor anderen, catechese volgen en er zijn voor hen die “buiten” zijn. Wat bleek te werken waren: - eenmalige activiteiten die een bepaalde periode herhaald worden - een losse structuur - muziek - samen iets doen wat leuk is (veiling, running diner, verbouwen) - veelkleurigheid van activiteiten. Voldoende reden voor omzien in dankbaarheid. We kunnen dankbaar zijn wat we door gemeentebrede inzet konden realiseren bij de aanpassing van de kerkgebouwen en voor - ondanks recessie en teruglopend ledental - toename van inkomsten. De in het vorige beleidsplan gesignaleerde trends hebben zich doorgezet. Dit betreft: afnemende betrokkenheid, waarbij steeds meer leden zich actief of passief onttrekken aan de Gereformeerde Kerk, resulterend in een dalend ledenaantal. Het lijkt dus noodzakelijk om beter en meer in te spelen op de veranderende behoefte; veranderende bereidheid mee te werken in de kerk, zodat het steeds moeilijker wordt voldoende vrijwilligers te mobiliseren voor het noodzakelijke werk; de zorg voor en om het pastoraat autonoom stijgende kosten en de kwetsbaarheid van de inkomstenstroom. Als we terugkijken op 2006-2010 valt vooral op dat: - Bemensing een groot probleem is zowel in pastoraat, MGO, werkgroepen en ook voor de Jeugd - Er behoefte is aan professionalisering omdat een deel van het professionele apparaat is vertrokken: te zien in pastoraat en geloofsopvoeding; - de financiën zijn op orde gebracht. In de voorgaande planperiode is sprake geweest van een aantal grote veranderingen binnen de Gereformeerde Kerk van Ermelo, onder meer: we hebben vanwege vervroegd emeritaat afscheid genomen van ds. Brouwer en ds. Den Hollander. Om financiële redenen is invulling van de vacatures achterwege gebleven. Onze professionele ondersteuning is daarmee aanzienlijk afgenomen, hetgeen heeft geleid tot bezinning over een andere visie op pastoraat (onder meer ouderenpastoraat) en een andere wijze van toerusting van ambtsdragers (o.a. het project “Samen Bouwen”); de predikantsvacature in de wijkgemeente Zuid is ingevuld door het aangaan van een “Combinatie van Wijkgemeenten tussen Zuid, Oost en Noord” met gezamenlijke inzet van ds. Hoogstrate en ds. Van Domselaar; de vacature die met het vertrek van ds. den Hollander in West is ontstaan is ingevuld door ds. Greydanus en ds. Makkinga;
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
-6-
-
-
de Wijkgemeente West heeft haar eigen plaats voor de Eredienst (“De Leemkuul’) moeten verlaten en houdt de zondagse Eredienst samen met de wijkgemeente Zuid in de Immanuelkerk; we hebben ons in de discussienota “Naar een Kerk met Toekomst” beraden op de toekomstige ontwikkelingen in het pastoraat en de daarbij passende organisatie; we hebben onze huisvesting op orde kunnen brengen in een zeer motiverend proces waarbij de gemeente in de breedte was betrokken; we hebben door een andere wijze van organisatie van de actie Kerkbalans de neergaande lijn in de opbrengsten kunnen ombuigen; tekorten op de begroting zijn binnen een meerjarenperspectief en strak begrotingsbeleid opgeheven.
Structurele samenwerking met de Hervormde Gemeente heeft zich beperkt tot: gezamenlijke middagdiensten van Gereformeerde Kerk en Oude Kerkwijk van de Hervormde Gemeente afwisselend in Oude Kerk en in de Immanuelkerk; jaarlijks gezamenlijk overleg tussen de moderamina van de beide AKR-en; ambtsdrageroverleg tussen Oude Kerkwijk en Wijk Noord en Oost; ad hoc contacten tussen de verschillende wijkgemeenten; idem tussen de colleges van Kerkrentmeesters; 3 maal per jaar overleg breed moderamen Hervormde Diaconie met moderamen Gereformeerde Diaconie en 1 maal per jaar bijeenkomst gezamenlijke diaconieën; overleg tussen de Taakgroep Leren en de Commissie Vorming en Toerusting van de NH Gemeente; de werkgroep Kerk en Israël die samenwerkt met de Kerk en Israël commissie van de NH Gemeente; samenwerking in het kader van Kerkenraadscommissie Meerkanten idem m.b.t. Kwadrant (Groot Emaus) De continuïteit en invulling van de gezamenlijke middagdiensten is overigens nog een punt van heroverwering. De voorgenomen uitwisseling van informatie overeenkomstig ordinantie 2 artikel 11 lid 5 is met uitzondering van de Hervormde Nieuwe Kerkwijk, in elke wijk samen met de meest betrokken Hervormde Wijkgemeente op ad hoc basis tot stand gekomen. Verdere samenwerking onder meer op gebied van meerjaren accommodatiebeleid is niet van de grond gekomen.
2.2.2. Wijkgemeenten De indruk bestaat dat de wijken respectievelijk door de samenwerking tussen Zuid en West en die tussen Noord en Oost verder naar elkaar zijn toegegroeid. Het verloop van het ledental in de afgelopen planperiode is aangegeven in tabel 1. Situatie per 1-1 Omschrijving Doopleden in % van het totaal Belijdende leden in % van het totaal Overige leden in % van het totaal Totaal
2003 aantal 1514 38,2 2450
2005
% t.o.v.2003 100
aantal
100
2327
1303 35,9
2009
% t.o.v.2003 86,1
aantal
95,0
2198
1200 33,7
2010
% t.o.v.2003 79,3
aantal
89,0
2178
1183 33,6
2011
% t.o.v.2003 77,6
aantal
87,7
2117
1156 35,3
61,8
64,1
61,7
61,9
64,7
n.v.t.
n.v.t.
163 4,6
157 4,5
165 4,8
3964
100
3630
91,6
3561
89,4
3518
87,8
3438
% t.o.v.2003 76,3
86,4
86,7
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
-7-
Tabel 1: Verloop ledenaantallen Gereformeerde Kerk te Ermelo (situatie steeds per 1 januari)
De verdeling van de leden over de wijken is aangeven in tabel 2. lidcategorie Doopleden
wijk Noord 238 (231)
Belijdende leden Andere leden
497 (525)
Totaal Pastorale eenheden
35
Oost
(…)
Zuid 272 (306)
212 (239)
West 428 (491)
468 (489)
539 (569)
584 (700)
30
(…)
35 (…)
770 (756)
770 (795)
786 (808)
404
351
432
63
‘s Heerenloo 5 29
(…)
2
1075 (1191)
36
485
0
Tabel 2: Leden per wijk (situatie per 1 januari 2011; tussen haakjes de situatie per 30-9-2006)
Als gevolg van inschrijving van de categorie “overige leden” is de afname van het aantal leden iets vertraagd. De gemiddelde terugval in aantal leden is jaarlijks over de afgelopen 4 jaar (zie tabel 2) en over de afgelopen 8 jaar (zie tabel 1) gemiddeld ca.1,8 % per jaar. Het aantal doopleden neemt af met ca. 3,0 % per jaar (gemiddeld over 8 jaar; zie tabel 1). Het aantal onttrekkingen over de afgelopen 5 jaar laat een gemiddeld stijgende trend zien. Tabel 3 geeft een overzicht. jaar onttrekkingen
2006 22
2007 24
2008 50
2009 29
2010 56
Tabel 3: Aantal onttrekkingen periode 2006 - 2010
Een aantal leden voornamelijk van Noord (36 gezinnen, ca. 90 leden) woont in Harderwijk. De bouw van de het kerkgebouw in Drielanden (opening begin 2011) kan mogelijk leiden tot naar verwachting beperkte overschrijving van leden naar Harderwijk. Volgens de bijstelling d.d. 2010 van de “structuurvisie 2015” van de burgerlijke gemeente Ermelo, is uitbreiding van het woongebied hoofdzakelijk geconcentreerd in de wijken Zuid (Sonneheerdtterrein) en Noord (Horst-Noord, Trefpunt) met een bouwtempo van100 woningen per jaar. Deze uitbreiding loopt tot 2015; daarna neemt het bouwtempo af. De groei van het aantal woningen zal niet leiden tot merkbare toename van het aantal leden. De leeftijdsopbouw van de Gereformeerde Kerk per wijk is opgenomen in grafiek van figuur 1. De leeftijdsopbouw is uitgezet in % ten opzichte van het aantal leden in de wijk en is vergeleken met de gemiddelde opbouw van het totale ledenbestand en de demografische leeftijdsopbouw van de bevolking in Ermelo (CBS bevolkingsregistratie 2006). Uit de figuur blijkt dat: in Ermelo en bij gevolg ook in de Gereformeerde Kerk de groep tussen 25 en 45 jaar relatief klein is; de wijk Zuid de oudste leeftijden kent; de wijk Oost het meest voldoet aan de gemiddelde leeftijdsopbouw van de bevolking in Ermelo; het aandeel leden van meer dan 75 jaar vooral in Noord opvallend hoog is; de wijk West met relatief het grootste aandeel jongeren is;
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
-8-
-
de groep in de leeftijdscategorie 45 – 60 jaar ten opzichte van de gemiddelde leeftijdsopbouw is ondervertegenwoordigd. Dit geldt vooral in Zuid.
Figuur 1: Leeftijdsopbouw ledenbestand (vergeleken met totaal gemiddelde GK-Ermelo en bevolking Ermelo)
2.2.3. Beleidsrealisatie De realisatie van de voornemens vanuit het beleidsplan 2006-2010 is per taakveld, taakgroep of commissie opgenomen in deze paragraaf. De evaluatie is ontleend aan de rapportage “Evaluatie beleidsplan: verzameld commentaar” d.d. 24 mei 2010.
Pastoraat Wij onderscheiden de volgende soorten van pastoraat: contactpastoraat: kennismaking, regulier huisbezoek, huisbezoek aan ouderen ziekenpastoraat (thuis of in het ziekenhuis/verpleeghuis/bejaardencentrum): acuut chronisch (psychische problemen, andere langdurige ziekteprocessen, enz.) pastoraat rond overlijden (begeleiding i.v.m. rouwverwerking) pastoraat rondom relatievragen (scheiding, etc.) diaconaal pastoraat (bijstand, werkeloosheid, vluchtelingen, enz.) liturgisch pastoraat: trouwdiensten, doop, belijdenis, bevestiging ambtsdragers; pastoraat i.v.m. vragen over geloof, leven en kerk; overleg met artsen (zoeken naar andere wegen van hulpverlening/Sociale Dienst/Maatschappelijk Werk/enz.) Onderzocht is in de rapportage ‘Naar een Kerk met Toekomst” in hoeverre pastorale taken vanuit de predikanten naar wijkouderlingen overdraagbaar zijn. In overleg tussen het Werkteam van
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
-9-
Predikanten en een commissie uit de AKR zijn prioriteiten gesteld aan het werk van de predikanten en is de onderlinge werkverdeling nader vastgesteld. Een terugtredende rol voor de predikanten bij bestuurlijk werk is daarmee gerealiseerd, maar als gevolg van de afname van de formatieomvang leidde dit per saldo niet tot meer tijd voor pastoraal werk. De afname van de professionele ondersteuning van de predikanten aan het pastoraat vormde mede de aanleiding voor opzetten van het project “Samen Bouwen”. Dit project beoogt een structurele borging van pastoraat aan de basis in de wijkgemeenten en opleiden van ambtsdragers die in staat zijn andere ambtsdragers toe te rusten. De afweging van de afname van professioneel pastoraat ten opzichte van de beschikbare middelen zal steeds opnieuw moeten worden gemaakt. Vooral omdat pastoraat in de huidige en in nieuwe vormen een speerpunt is. De commissie Toekomst 2 heeft dit in de taakopdracht staan. Overigens is inzet van predikanten niet synoniem aan pastoraat. Pastoraat vindt met uitzondering van het categorale pastoraat, plaats vanuit de wijkgemeenten. Expliciet beleid voor pastoraat is in de wijkgemeenten (nog) niet ontwikkeld. De beleidsvoorstellen vanuit het team predikanten voor categoraal pastoraat zijn niet van de grond gekomen. Wel is beleid vastgesteld voor bijzonder ouderen pastoraat (beleidsnota d.d. juni 2008), waarbij is besloten dat hier vooral een taak ligt voor de wijkgemeenten. Pastoraat aan ouderen vergt een actieve rol van de ouderen zelf, intensivering van het pastoraat vanuit de wijken en een terugtredende rol van de predikanten.
Wijkgemeenten Binnen de wijkgemeenten zijn beleidsplannen opgesteld. Het werven van voldoende ambtsdragers maakt deel uit van het dit jaar (2010) gestarte project “Samen Bouwen” dat beoogt te voorzien in continuïteit bij de toerusting van vrijwilligers in het pastoraat.
College van Diakenen Er is vanuit de wijkgemeenten intensief gewerkt aan de primaire taakstelling van het College van Diakenen. Reserves in de balans zijn bewust teruggebracht door extra projectdonaties. Gerealiseerd zijn het inloophuis De Parasol (samen met de NH Gemeente, Paraochiaal Welzijn van de RK Kerk en het voormalige Wijkplatform West) in de Leemkuul in de wijk West en participatie in de dependance van de voedselbank Harderwijk voor het verstrekken van voedselpakketten in Ermelo. Gestart is met het leggen van een relatie naar het Wmo-beleid beleid van de burgerlijke gemeente. Er wordt actief gewerkt aan de opzet van een Diaconaal Platform in Ermelo en verbetering van de communicatie. Met de NH-Gemeente zijn de contacten bestendigd, zoals in de Interkerkelijke Diaconale Stichting Oost-Europa (IDSOE), de Stichting Prot.- Christelijke Club Lichamelijk Gehandicapten ‘Ons Genoegen’, het Inloophuis De Parasol, bij de verdeling en verstrekking kerstpakketten en in het gezamenlijk overleg. Het College stelt vast dat het voorgenomen beleid binnen de wijken nog onvoldoende uit de verf is gekomen c.q. naar voren is gebracht. Voorts is verbetering van de communicatie gewenst: er blijkt binnen de gemeente weinig kennis over de taak/rol van de diakenen (wat doen ze anders dan collecteren in de diensten?).
Taakgroep Jeugd Voor de jeugd in alle leeftijdscategorieën is een zeer breed en gevarieerd aanbod gerealiseerd. Afbakening waar de activiteiten van de Taakgroep Jeugd eindigen blijkt uit het activiteitenprogramma. Het is gelukt om meer jeugd in de groep van 12 – 17 jaar via de jeugdkerk te binden. De professionele ondersteuning van de 0,25 fte inzet van ds. Makkinga naar het jeugdwerk biedt continuïteit en inspireert tot nieuwe activiteiten. Gerealiseerde activiteiten zijn: Taizégroep: vieringen verheugen zich in een blijvende groeiende belangstelling;
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 10 -
Tienerclub: activiteiten liggen stil bij gebrek aan leiding. Voor het nieuwe seizoen hopen we hier weer een frisse start mee te maken en hierbij verbinding te leggen vanuit het clubwerk voor kinderen in de basisschoolleeftijd; Jeugdkerk en jeugddiensten: er is een goede samenwerking tussen beide groepen. De Jeugd collecteert in Jeugdkerk voor een “eigen” diaconaal doel: Het Logeerhuis op ’s Heerenloo.; Verder is ook goed om te zien dat jaarlijkse activiteiten met een eenmalig karakter (paasnachtwake, zwemfestijn en de kerst doemiddag) ook enthousiast door jongeren worden bezocht; Clubwerk Maranathakerk loopt erg goed; er is veel belangstelling.
Een overzicht van de activiteiten naar leeftijdsgroep is opgenomen in tabel 3. Niet bekend is hoe groot de participatiegraad van de jongeren is. Dit zal nader moeten worden uitgezocht.
Tabel 3: Overzicht activiteiten Jeugdwerk
Het Clubwerk verheugt zich in een toenemende belangstelling (ca. 30 kinderen). Aandacht vraagt de Soos Sanitas: de instroom van jongeren wordt minder. Het apart ontwikkelen van activiteiten en vieringen voor de verschillende leeftijdsgroepen leidt tot uit elkaar groeien. Hoe en waar ontmoeten jong en oud elkaar straks nog. Waar willen de ouderen leren van de jeugd en waar kan de jeugd nog leren van de ouderen, als we elkaar niet meer samen ontmoeten?
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 11 -
Het werven van voldoende vrijwilligers in bestuur en bij de activiteiten blijft een bron van zorg. Het jeugdwerk wordt voor het belangrijkste deel gefinancierd vanuit de opbrengsten van de Oud papier Actie. Daarnaast wordt 1x per jaar voor jeugdwerk in de kerkdiensten gecollecteerd. Met het College van Kerkrentmeesters is overleg opgestart over de op grond van de Kerkorde voorgeschreven liquidatie van de Stichting.
Taakgroep Leren De taakgroep Leren bestaat uit de werkgroepen Catechese, Leerhuis, Geloofsopvoeding, Kerk en Israel en de commissie Godsdienstonderwijs openbare scholen
Cathechese
Het beleid rondom de catechese is beschreven in het beleidsplan Geloof-Hoop-Liefde, 4e geactualiseerde d.d. september 2010. Dit plan omvat de doelstelling, de medewerkers, de professionele inzet, de leeftijdscategorieën en de vele werkvormen. De leeftijdscategorieën zijn: voor kinderen van de basisschool de kindercatechese, gedurende 3 weken per jaar voor de tieners van 13 -16 jaar de huiscatechese gedurende 10 weken per jaar, met daarnaast een aantal modules ter keuze voor de jongeren van 17 -20 jaar de jongeren- en belijdeniscatechese voor de jongvolwassenen van 20+ de oriëntatiecursus Christelijk geloof voor verstandelijk-gehandicapten de aangepaste catechese. In de kindercatechese is de opkomst gering helaas. De deelname aan de huiscatechese is al jaren constant: ongeveer 50-60% van het aantal uitgenodigde tieners doet mee. In de jongerencatechese is in 2010 en 2011 een verrassend grote groep aanmeldingen. Over de hele linie zien we dat er een jaarlijkse terugloop is van het aantal kinderen en jongeren, dat onder meer veroorzaakt wordt door het sterk verminderd aantal geboortes en dopelingen. De cijfers spreken voor zichzelf (zie tabel 4).
geboortes catechisanten
1990 62
1997 48
2000 37
2002 230
2005 36
2006 21 178
2007 27
2008 22
2009 11
2010 138
Tabel 4: Overzicht geboortes en catechisanten Bovendien lijkt de motivatie van (doop)ouders om hun kind(eren) te stimuleren aan catechisatie deel te nemen sterk af te nemen, zonder dit overigens met cijfers te kunnen ondersteunen, maar met de ervaring dat ouders hun kinderen steeds later/te laat, of niet meer aanmelden. Het aantal vrijwilligers is al deze jaren voldoende geweest, zowel voor de catecheten als voor het bestuurlijke werk. Met het oog op de toekomst is het zaak om met alle betrokkenen en de wijkkerkenraden beleid te ontwikkelen en met name (doop)ouders te stimuleren in hun christelijke opvoeding, waaronder met name de deelname van hun kinderen aan de catechese
Leerhuis De werkgroep Leerhuis organiseert jaarlijks een veelheid van activiteiten. Over het geheel genomen is er een divers, inhoudelijk verantwoord aanbod gedaan. Het Leerhuis verzorgt elk jaar rond de dertig leerkringen. Het gemiddelde aantal deelnemers groeit gestaag en ligt inmiddels op ongeveer 25 per kring (totaal aantal deelnemers ca. 750). De keuze van de onderwerpen is gericht op een brede groep belangstellenden, voor verschillende levensfasen, ook voor mensen die geen vaste kerkgangers zijn of buiten de kerk staan. De activiteiten van het Leerhuis hebben een interkerkelijk karakter. De samenwerking met de Commissie Vorming en Toerusting van de Hervormde Gemeente is groeiende.
Geloofsopvoeding
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 12 -
De werkgroep Geloofsopvoeding heeft de afgelopen jaren haar bijdrage geleverd door het organiseren van : gespreksgroepen voor ouders van baby’s, kleuters en pubers jaarlijkse thema-avonden voor ouders van opgroeiende kinderen. De teruglopende belangstelling heeft geleid tot herbezinning op de toekomst. Vastgesteld is dat onvoldoende draagvlak is om op deze wijze door te gaan. Besloten is het thema geloofsopvoeding te integreren in het programma van het Leerhuis en nieuw aanbod voor ouders van jonge kinderen op wijkniveau aan te bieden.
Kerk en Israël De commissie Kerk en Israël heeft via thema avonden en in de kerkdiensten op Israël-zondag opnieuw bekendheid gegeven aan de kerkordelijke verbondenheid met het volk Israël. Voorts is met de AKR gesproken over de structurele positie van de commissie in de organisatie van de plaatselijke Kerk..
Godsdienstonderwijs openbare scholen De commissie Godsdienstonderwijs openbare scholen (Commissie GOS) is een samenwerking van de Hervormde Kerk en de Gereformeerde Kerk. Van beide kerken is er een afgevaardigde lid van deze commissie. De taak van de commissie GOS is het bieden van ondersteuning aan de leerkrachten die het godsdienstonderwijs verzorgen op de openbare scholen in Ermelo. De 2 leden van de commissie vergaderen minimaal 2x per jaar met de 2 godsdienstleerkrachten. Er is tussentijds contact, wanneer de omstandigheden hiertoe aanleiding geven. Het streven is om deze werkwijze de komende jaren te continueren. In 2009 is een andere situatie ontstaan in het Christelijk godsdienstonderwijs aan de openbare scholen. Tot dan waren de medewerkers in dienst van de NH-gemeente en de Gereformeerde Kerk van Ermelo. Nu hebben ze een dienstverband bij het Protestants Landelijk Dienstencentrum. Voor de Commissie Godsdienstonderwijs Openbare Scholen (CGOS) is er nu een heel andere situatie ontstaan.
Vieren en kerkmuziek Algemeen De zorg voor de wekelijks Erediensten in Immanuelkerk en Maranathakerk ligt bij de Wijkkerkenraden. Deze worden hierin geadviseerd door de voor elk van de beide kerken ingestelde Werkgroepen Eredienst. Afstemming tussen de diensten binnen Immanuelkerk en Maranathakerk ligt in beginsel bij de AKR. Het preekrooster wordt jaarlijks binnen de AKR vastgesteld. Voor de kerkmuziek bestaat het in de AKR in 2009 vastgestelde beleidsplan.
Vieren Elke zondag worden kerkdiensten gehouden in de Maranathakerk (in de regel 2 morgendiensten) en de Immanuelkerk (1 morgendienst en 1 middagdienst). De diensten in De Leemkuul zijn per 1-1-2008 beëindigd. De middagdiensten worden in beginsel samen met de Oude Kerkwijk van de NH Gemeente gehouden, waarbij de diensten afwisselend in de Immanuelkerk en de Oude Kerk plaatsvinden. De invulling en de continuïteit van deze diensten is sinds 2009 een punt van overleg tussen AKR en moderamen van de Oude Kerkwijk. Dit overleg is eind 2010 afgerond met de instelling van een gezamenlijke werkgroep dit eenmaal per twee weken een (bijzondere) gezamenlijke dienst organiseert. De overige middagdiensten zijn diensten van de Gereformeerde Kerk. Het bezoek van de diensten wordt bijgehouden. De tellingen wijzen uit dat vooralsnog 2 morgendiensten in de Maranathakerk nodig zijn. Besloten is het huidige aantal diensten in Immanuelkerk en Maranathakerk in elk geval t/m 2011 ongewijzigd te laten, tenzij onverwachte veranderingen in het kerkbezoek zich voordoen. Na iedere kerkdienst koffiedrinken ervaart men als een zeer positief (omzien naar elkaar). Ook de jaarlijkse startzondagen zijn een mooie gelegenheid voor onderlinge ontmoeting.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 13 -
Verdeeld over het kerkelijk jaar wordt een aantal bijzondere diensten georganiseerd. De gezamenlijk met de NH Gemeente georganiseerde cantatediensten zijn vanwege terugtrekken van de financiering door de NH Gemeente in een lagere frequentie (2 per jaar) volledig overgenomen door de Gereformeerde Kerk. Met Kwadrant en de NH Gemeente zijn in 2010 afspraken gemaakt over de continuïteit van de kerkdiensten van Kwadrant (Emaus). Voor een periode tot en met 2011 is de financiering gegarandeerd; daarna moet men met een lager budget en eigen kostendekking zonder financiering van de kerken verder.
Kerkmuziek In 2009 is het beleidsplan Kerkmuziek vastgesteld. Dit beleidsplan bundelt de visie op kerkmuziek, de activiteiten van de betaalde en vrijwillige kerkmusici, de inzet van koren en cantorijen en de werkzaamheden van de commissies Eredienst. De eenmalige activiteiten uit dit plan zijn inmiddels vrijwel alle afgerond. De vacature ontstaan vanwege het vertrek van Henk Kievit (cantor van de Maranathakerk) is per december 2010 ingevuld.
Musical In het voorjaar van 2009 is de musical “Met de groeten van Paulus” uitgevoerd met veel enthousiaste mensen o.a. zangers, musici en speler,decorschilderes en – bouwers enz. Het was een geweldig gemeente opbouw project. De bezoekers kwamen van her en der naar de drie uitvoeringen. Omdat er geen middelen waren begroot, was het moeilijk om hier financiële ruimte voor te vinden.
Veertig dagenboek De interkerkelijke uitgave van het 40-dagenboek is de afgelopen jaren gecontinueerd. De geplande evaluatie van het gebruik heeft nog niet plaatsgevonden.
Taakgroep Missionaire Gemeente Opbouw Algemeen Er is veel werk verricht door een steeds kleiner wordende groep mensen die zich weinig gedragen voelt door de gemeente. De Taakgroep MGO en de daaronder vallende werkgroepen vergrijzen sterk en worden steeds kleiner door natuurlijk verloop. Het hebben van een speciale taakgroep met de diverse commissies en werkgroepen kan de gemeente de illusie geven dat de missionaire roeping overgelaten kan worden aan de commissies en werkgroepen terwijl het een gezamenlijke verantwoordelijkheid is. De leden van de taakgroep MGO zijn op 10 september 2009 naar de start van de landelijk campagne “De Missionaire Gemeente” van de PKN geweest. Daar werden 30 kansrijke modellen voor een missionaire gemeente gepresenteerd. In vervolggesprekken is nagegaan wat we er hier in Ermelo mee kunnen.
Bijbelse taferelen: De Bijbelse taferelen werden in 1999 voor het eerst opgevoerd in de Stationsstraat onder het motto”Geloven mag gezien worden”, daarna elke vier jaar. Alleen voor het Roosevelthuis in Doorn en “De Werelt” in Lunteren wordt een uitzondering gemaakt met jaarlijkse uitvoeringen. Het vinden van medewerkers voor het uitbeelden van de taferelen levert geen problemen op. De uitvoering wordt met veel enthousiasme gedaan.
Evangelisatiecommissie: De Evangelisatie commissie heeft veel activiteiten op het programma. Een zomeractiviteit voor vakantiegasten en anderen was het organiseren van de Johanniter fietstochten. Er vindt ‘ ontmoeting ‘ plaats met mensen uit het hele land. Onder het genot van een kop koffie of thee, maar ook al fietsend komen er gesprekken op gang. Vanwege te geringe belangstelling vinden deze tochten vanaf 2008 niet meer plaats.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 14 -
Elke dinsdagmorgen staan de deuren van de Immanuelkerk open. In de afgelopen jaren is gebleken dat de Open Kerk een belangrijke plek is geworden voor veel gemeenteleden, maar zeker ook voor mensen van “buiten.” Iedereen is welkom. Een grote groep gastvrouwen en –heren werkt mee om een goede sfeer te scheppen. De Open kerk is een project, dat voorziet in een duidelijke behoefte. De aanvankelijke structurele aanwezigheid van één van de predikanten is teruggelopen tot af en toe een bezoekje. Elke tweede Pinksterdag wordt er een bijeenkomst gehouden waar zowel kerkleden als gasten het Pinksterfeest kunnen vieren. Al sinds vele jaren vinden in samenwerking met de Hervormde gemeente gedurende vier weken in de zomer op de camping “In de Rimboe” evangelisatieactiviteiten plaats.. Door enthousiaste jonge mensen wordt er middels kinder- en tienerwerk het Evangelie verteld. Er vinden ook sportieve evenementen plaats. Op zondagavond worden “recreatiediensten”georganiseerd op de camping. Er zijn jaren geweest waarin het moeilijk was om teams te vinden maar in 2009 waren er zoveel aanmeldingen van teamleden dat er gedurende vijf weken een team ”In de Rimboe” kon zijn. Het is jammer dat er nagenoeg geen teamleden vanuit de Gereformeerde kerk te Ermelo meedoen. Vanuit de Gereformeerde Kerk komen weinig signalen dat dit werk als waardevol wordt gezien. De Spetterkrant is een krant die door de kerken van Harderwijk wordt samengesteld en uitgereikt aan toeristen met informatie over kerkelijke en recreatieve activiteiten in stad en ommeland. Sinds 2005 werken kerken in Ermelo ook mee aan de huis-aan-huis verspreiding. Er is geen redactionele bijdrage vanuit Ermelo. Tot 2008 werden de activiteiten van de Evangelisatie commissie te Ermelo ook in deze krant vermeld. Het doel van de zomerkerk is zo breed mogelijk aanwezig zijn voor zomergasten. Onder andere door zomeravonddiensten met meer muzikale omlijsting en door avonden te organiseren waarin allerlei activiteiten plaatsvinden. De activiteiten van de zomerkerk zijn de laatste jaren uitgebreid en ook zijn er winterkerkactiviteiten bij gekomen. De meeste activiteiten worden goed bezocht door vakantiegangers en thuisblijvers. Interkerkelijk is het GEWIS ( Gezamenlijk Evangelisatiewerk Is Sterk) ontstaan. Deze overleggroep voert gezamenlijk Evangelisatie activiteiten uit in het dorp rondom de kerkelijke feestdagen. Er wordt informatie uitgewisseld over de geplande evangelisatieactiviteiten. Er is gezamenlijk een folder gemaakt voor de recreanten waarin vrijwel alle kerkdiensten van Ermelo vermeld zijn. De bezetting van medewerkers in de Evangelisatiecommissie is steeds meer een punt van zorg: onvoldoende invulling bestuursfuncties geen afgevaardigde naar GEWIS onvoldoende medewerkers voor de organisatie en uitvoering van de verschillende activiteiten.
Gemeente groeigroepen De gemeente groeigroepen zijn in januari 2000 in Ermelo van start gegaan. De deelnemers komen uit verschillende kerken. De achtergrond en leeftijdsopbouw van de deelnemers verschilt. Het aantal deelnemers is ca. 170. De groepen komen elke drie weken bij elkaar. Er is altijd een lege stoel als teken voor een volgende deelnemer. In de gemeentegroeigroepen gaat het om groeien: groeien in geloof, gemeenschap en getal. Het aantal groeigroepen is teruggelopen van 18 naar 15 groepen. Dit is het gevolg van de actie ‘kerk in de buurt’ van de Westerkerk, waaruit 10 buurtgroepen zijn ontstaan. Verschillende deelnemers van bestaande groeigroepen functioneren nu als gespreksleider in een buurtgroep.
Alpha-cursussen Deze cursussen worden zowel in het Hervormd Kerkelijk Centrum, de Christelijk Gereformeerde Kerk en sinds 2006 ook in de Immanuelkerk gegeven. Het is een basiscursus over het christelijke geloof.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 15 -
Het blijkt voor veel mensen een inspirerende kennismaking met het geloof te zijn en voor de deelnemers uit de kerken een heroriëntatie op de inhoud van het christelijke geloof. Ook is de cursus een middel om als gemeente een nieuwe impuls te geven aan evangelisatie vanuit de gemeente. In 2008 was er een Youth-Alphacursus in de Oude Hervormde kerk en in 2009 in de Rehobothkerk (Gereformeerd vrijgemaakt). Uit de cursus 2009 in het Hervormd Kerkelijk Centrum (20 deelnemers) is een vervolgcursus ontstaan met 18 deelnemers. Er is een plaatselijke werkgroep Alpha-cursus die de verschillende Alpha-cursussen in het dorp coördineert en contact heeft met de landelijke Alpha-cursus Nederland.
Werkgroep Internet Deze werkgroep zet zich in om zoveel mogelijk informatie op de website te publiceren ten dienste van de open en externe gerichtheid van de kerk. Dit doet zij doormiddel van het publiceren van allerlei activiteiten die er binnen de kerk plaatsvinden. De werkgroep Internet werkt met minimale bezetting. (1 medewerker). Het op de website zetten van in Ermelo gehouden preken is komen te vervallen i.v.m. deelname aan www.kerkomroep.nl. De internet site www.pknermelo.nl samen met de NH Gemeente is sinds kort gerealiseerd. De site www.gknermelo.nl is verouderd. De site voorziet in een behoefte.
Sterdienst commissie De Sterdiensten vinden vijf keer per jaar plaats. Het zijn diensten gericht op toegankelijkheid; ze zijn afwisselend en uitnodigend. De Sterdienst commissie functioneert goed. Ook al is het soms lastig om nieuwe ideeën op te doen en uit te werken. Het bezoek aan de Sterdiensten is wisselend maar ze worden wel beter bezocht dan een gewone middagdienst. Vanaf 01-01-2009 zijn deze diensten in feite PKN diensten, ook al is er vanuit de Hervormde Gemeente geen actieve inbreng. In 2010 stopen de secretaris en een werkgroeplid die al tien jaar actief is. Hier zijn nog geen opvolgers voor gevonden.
College van Kerkrentmeesters Dagelijks beheer Naast het dagelijkse operationele beheer zijn de volgende activiteiten uitgevoerd: het beheer en de ledenadministratie volgens de Kerkorde en Ordinanties van de PKN; opstellen van het financieel meerjaren beleidsplan; uitvoeren van het meerjaren gebouwen beheerplan; gebouwexploitatie en vergroten inkomsten uit commerciële zaalverhuur; jaarlijkse uitvoering van de actie kerkbalans; analyse en onderzoek naar de financiële bijdragen van leden en ontwikkelen van beleid om meer financiële betrokkenheid te realiseren (VVB-beleid); archivering De orgels worden onderhouden door orgelbouwer Reil uit Heerde. Onderhoud vindt nog niet planmatig plaats; een orgelfonds is met ingang van 2006 ingesteld.
Accommodaties Het zalencentrum, het kerkelijk bureau en de keukens van de Immanuelkerk en Maranathakerk zijn gerenoveerd. Gevels en toren van de Immanuelkerk en de gevels van het kerkelijk bureau zijn gerestaureerd en opnieuw gevoegd. Er is een onderhoudsgroep ingesteld. Het onderhoud volgens het meerjarenplan is gerealiseerd. De huur van de Leemkuul is opgezegd. De pastorie aan de Hamburgerweg en aan de Prinsesselaan zijn verkocht. In 2009 is voor de gebouwen en gebouwgebruik een risico-inventarisatie en –evaluatie gemaakt. Er is een start gemaakt met een veiligheidsplan en ontruimingsplan. Alle kosters zijn geschoold in bedrijfshulpverlening. Voor beide kerken is een AED aangeschaft. De kosters en enkele vrijwilligers zijn hiervoor geschoold. Zowel voor de bedrijfshulpverlening als de AED worden regelmatig herscholingen gevolgd.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 16 -
2.3.
Personele situatie
2.3.1. Predikanten In de afgelopen planperiode is de formatieomvang van de predikanten door vervroegd emeritaat van 4,7 fte teruggebracht naar 3,0 fte. Het bijzonder pastoraat voor ouderen zoals georganiseerd binnen DRO is met het aannemen van het “Beleidsplan Bijzonder ouderenpastoraat” d.d. mei 2008 komen te vervallen. In verband met beschikbaarheid van voldoende pastorale ondersteuning bij uitvaarten is met inzet van een aantal (emeritus) predikanten een systeem van “achterwachten” opgezet. Op 1 januari 2011 bedraagt het aantal predikanten 4 verdeeld over 3,0 fte: wijkpredikanten 2,75 fte jeugdwerk 0,25 fte De (globale) verdeling van de formatieomvang en het aantal leden en pastorale eenheden per wijk is als volgt verdeeld:
wijk
Noord Oost Zuid (ds. v. Domselaar) Zuid (ds. Hoogstrate) West Jeugd Totaal
Formatie omvang (globaal)
Aantal leden
Aantal pastorale eenheden
Opmerkingen
0,7 0,7 0,3
1-1-2010 789 781 449
1-1-2011 770 770 443
1-1-2010 408 359 250
1-1-2011 404 351 245
0,3
364
343
196
187
0,75 0,25
1097
1075
490
485
3,00
3480
Excl. ’s Heerenloo
Opgenomen bij de wijken 3401
1705
1672
Tabel 5: Ledenstatistiek Het aantal leden per wijkpredikant bedraagt ca. 1.130 en ligt daarmee rond het landelijke gemiddelde. Binnen Ermelo bestaat een streven om een gemiddelde van 1.200 leden per predikant te bereiken. Ds. Jongkind is vanuit de Gereformeerde Kerk van Ermelo uitgezonden naar Curaçao. Ze wordt vanuit de AKR begeleid. Het stimuleren van de onderlinge samenwerking van predikanten vergt veel tijd en aandacht van AKR
2.3.2. Kerkmusici Binnen de Gereformeerde Kerk te Ermelo zijn er twee betaalde posities voor kerkmusici in vaste dienst: cantor/organist: 8 uur per week cantor: 6 uur per week De cantor fungeert in de Maranathakerk en is tevens coördinator voor het College van Organisten. Het beleidsplan Kerkmuziek is vastgesteld in de AKR d.d. 2009. Het College van Organisten omvat naast de beide musici in vaste dienst 5 vaste organisten en 5 reserve organisten. Per zondag worden 4 erediensten verzorgd. De inschaling van de betaalde musici en de vrijwilligers vindt plaats volgens de landelijk regeling kerkmuziek.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 17 -
2.3.3. Kerkelijk Bureau Het Kerkelijk Bureau heeft twee parttime medewerkers in vaste dienst: Leden administrateur 16 uur; Financieel administrateur 12 uur. In de planperiode is een nadere taakomschrijving gemaakt en een taakverdeling vastgesteld tussen de beide medewerkers. De inzet van de medewerkers van het kerkelijk bureau is door vrijwillige inzet aanzienlijk meer dan de betaalde 28 uur. Daarnaast vervullen vrijwillige medewerkers: kopieerwerk postbezorging archivering De personele invulling is kwetsbaar en hangt heel sterk op de enorme persoonlijke inzet van de huidige medewerkers. Er is beleid nodig om deze kwetsbaarheid te reduceren.
2.3.4. Kosters Door de ontslagname van beide kosters in 2007 is de kostersbezetting opnieuw bekeken. Besloten is om één koster-beheerder in fulltime dienst aan te stellen en de schoonmaak uit te besteden. Voor assistentie bij bijzondere gebeurtenissen, invallen bij ziekte of vervanging is een nul-uren contract aangegaan met een hulpkoster. Daarnaast zijn er acht vrijwillige kosters: vier in elke kerk. Deze vrijwillige kosters zorgen voor de kerkdiensten. Na twee jaar werken op deze manier kunnen we concluderen dat dit goed bevalt. Voor de doordeweekse activiteiten kan de koster-beheerder een beroep doen op een aantal vrijwilligers of op de hulpkoster om hem te helpen. Dit geldt zowel voor de kerkelijke activiteiten als voor de commerciële activiteiten. De inzet van de koster heeft geleid tot een toename van de opbrengsten uit commerciële exploitatie van de zaalaccommodatie.
2.4.
Vrijwilligers
De Kerk heeft continuïteit op basis van werk van een zeer groot aantal vrijwilligers: ambtsdragers (ouderlingen en diakenen) pastorale medewerkers niet ambtelijke vrijwilligers (drukkers, redactie Antenne, kosters, organisten, eigen vrijwillige inzet medewerkers kerkelijk bureau, archivaris, bezorgers kerkpost, tuinlieden, etc.). Het blijkt steeds moeilijker om voor vrijwilligerswerk geschikte kandidaten te vinden. Om mensen te werven zijn in de planperiode verschillende vacaturekranten uitgegeven. Een persoonlijke directe benadering van kerkleden voor vrijwilligerswerk blijkt het meest effectief. De volgende werk- en taakgroepen hebben een direct knelpunt: Wijkkerkenraden: ambtsdragers en pastoraal medewerkers Taakgroep MGO: centraal en in de werkgroepen Taakgroep Jeugd: bestuur en medewerkers aan activiteiten. Het beleidsplan “vrijwilligers” is nog niet opgesteld. Wel is gestart met het project “Samen Bouwen” dat beoogt te voorzien in continuïteit bij de toerusting van vrijwilligers in het pastoraat. Hiertoe is voor de duur van het project per 1 september 2010 voor in beginsel 2 jaar een kerkelijk werker aangesteld.
2.5.
Communicatie
De volgende activiteiten en/of werkgroepen hebben raakvlakken en zijn nauw bij het thema communicatie betrokken: Antenne , Kerk e-mail, Kerkradio en Kerkomroep. Een gemeenschappelijke aansturing c.q. coördinatie van de communicatie activiteiten is nog nodig.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 18 -
Het voorgenomen communicatieplan is in de afgelopen planperiode niet opgesteld. Toch is er de laatste jaren wel het een en ander gebeurd. Het kerkblad Antenne heeft een nieuwe opzet en wordt in eigen beheer uitgeven waardoor de abonnementsprijs aantrekkelijker werd. Het blad geeft goede informatie en staat open voor meningen. Antenne is een goed communicatie middel voor de hele gemeente. Het aantal abonnementen is ca. 1200 bij een totaal adressenbestand van 1671. Op ca. 400 adressen worden (aanvullend op de abonnementen) bijzondere edities bezorgd. Verder is de kerkradio geheel gemoderniseerd. Via internet (www.kerkomroep.nl) kan iedereen de diensten volgen of op later tijdstip beluisteren. De huidige website is achterhaald. De modernisering daarvan maakt deel uit van het communicatieplan. Voorts zijn investeringen nodig in moderne communicatiemiddelen: multimedia, beamers, etc.
2.6.
Accommodaties
De pastorieën aan de Hambugerweg en de Prinsesselaan zijn in de afgelopen planperiode verkocht. Conform het besluit van de AKR is de opbrengst van de verkoop van de pastorie aan de Prinsesselaan voor de mogelijke aanschaf van een pastorie bij de invulling van een predikantsvacature gereserveerd. Het gebouwenbeheer gebeurt op basis van een actueel gehouden meerjaren onderhoudsplan. De jaarlijkse dotatie aan de onderhoudsvoorziening is gebaseerd op een gemiddelde onderhoudsperiode van 10 jaar. Voor beide kerkgebouwen zijn de gebruiksvergunningen verleend. De bijgebouwen van de beide kerkgebouwen zijn in de planperiode met aanzienlijke financiële bijdragen vanuit de gemeente en een grote inzet van vrijwilligers ingrijpend gemoderniseerd.
2.7.
Financiële middelen
De exploitatierekening is na jaren van oplopende tekorten op orde. De sluitende begroting is al in 2008 gerealiseerd; de realiteit heeft de begroting ruim heeft overtroffen. Een belangrijk onderdeel hierin is de brede draagkracht vanuit de gemeente, vorm gegeven door een strak georganiseerde aanpak en beleid rondom de Vaste Vrijwillige Bijdrage (VVB). 620
1.750 1.706 VVB Aantal leden
600
1.650
1.633
580
1.555 1.550 1.496
560
1.494
1.469
1.485 1.450
540 1.411 1.350
520 545
554
539
542
552
611
599
607
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
1.250
500
Figuur 2: Gemiddelde jaaropbrengst x € 1.000 en aantal betalen leden
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 19 -
De inkomsten vanuit de vaste vrijwillige bijdragen zijn ondanks afname van het aantal betalende leden door een andere aanpak van de actie kerkbalans meer gegroeid dan de geldontwaarding. De risico’s die met name voortkomen uit afname van betalende leden vergen nader onderzoek: we zullen de risico’s moeten benoemen en proberen te kwantificeren. De consequenties moeten worden verwerkt in het financieel meerjarenplan. Het aantal betalende leden aan de actie kerkbalans is ca. 1500. De gemiddelde bijdrage per betalend lid bedraagt ca. € 400.
250
200 2008
2009
2010
150
100
50
0
<25
25-35
35-45
45-55
55-65
65-75
>75
2008
4
13
43
76
129
150
197
2009
4
11
39
74
127
145
200
2010
4
10
35
71
130
147
210
Figuur 3: Gemiddelde jaaropbrengst x € 1.000 per leeftijdscategorie De situatie is echter dat meer dan 60% van het budget wordt opgebracht door de leden die 65 jaar en ouder zijn (34% wordt opgebracht door leden ouder dan 75 jaar!). Naar de toekomst is dit veel te kwetsbaar. Verandering daarin met mogelijke inkomstenvergroting vereisen heldere communicatie met de gemeente en overtuigen van het nut en de noodzaak. De overschotten op de rekening over de afgelopen periode zijn aangewend voor langlopende investeringen en voor de opbouw van reserves ter dekking van te verwachten exploitatietekorten na 2013. De opbrengst van de verkoop van de pastorie aan de Prinsesselaan in 2010 is bij besluit van de AKR geoormerkt als reserve voor de mogelijke aankoop van een pastorie bij de vervulling van een toekomstige vacature. De middelenbesteding (gebaseerd op de begroting 2011) is aangegeven in figuur 4.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 20 -
Figuur 3: Besteding financiële middelen (% verdeling volgens begroting 2011)
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 21 -
3.
Beleidsuitgangspunten
3.1.
Algemeen
De Gereformeerde Kerk te Ermelo maakt met 4 wijkgemeenten deel uit van de Protestantse Kerk in Nederland. De in dit hoofdstuk omschreven beleidsuitgangspunten gelden als gezamenlijk beleidskader voor de beleidsplannen van deze 4 wijkgemeenten. Op basis van deze uitgangspunten stellen we de prioriteiten (strategie) voor de planperiode 2011 – 2015 en geven speerpunten bij de realisatie. De komende predikantsvacature als gevolg van emeritaat en de beleidsmatig vastgestelde verdere reductie van de professionele formatie tot maximaal 2,7 fte, nopen tot herbezinning over de invulling van het pastoraat en de structuur van de organisatie. Daartoe is per oktober 2010 een commissie Toekomst 2 ingesteld met als opdracht om op basis van de eerdere besluiten (commissie Toekomst uit 2007) te komen met adviezen voor een mogelijke organisatieverandering in 2012.
3.2.
Missie en visie
De missie is als richtinggevend bij het leven en werken van de Gereformeerde Kerk te Ermelo en als uitgangspunt voor het te voeren beleid in de Algemene Kerkenraad zijn. De missie en de visie zijn in 2010 geëvalueerd en als volgt opnieuw vastgesteld: Missie: de bestaansreden van onze gemeente Wij hebben elkaar lief omdat God ons lief heeft en wij in gemeenschap met Hem en met elkaar mogen leven en getuigen in navolging van Jezus Christus. Onze missie is Bijbels gezien gebaseerd op wat Jezus ons leert volgens Matteüs 22: 37-39 Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: heb uw naaste lief als uzelf. Ga en maak het waar! Visie: waar willen wij naar toe groeien → ons verlangen voor de toekomst ‐ Verdieping en groei We geloven dat God zijn kerk blijft bouwen en bewaren, en daarom mag er verwachting zijn van wat God aan ons wil geven. We zijn ons ervan bewust dat geloof in God vandaag niet vanzelfsprekend is. Daarom hebben we het nodig om verdieping en versterking van ons geloof te vinden, in vertrouwen op Gods Woord en zijn Geest. ‐ Openheid en eenheid We zoeken naar manieren om onze omgeving uit te nodigen kennis te laten maken met het evangelie van Jezus Christus; we willen dat mensen die op zoek zijn naar gemeenschap zich welkom voelen in ons midden. Vanuit onze eenheid in Christus willen we met onze verschillen elkaar aanvullen en dienen. ‐ Helen en dienstbaar We streven naar goede pastorale zorg voor ieder lid. We willen elkaar dienen met wat we zelf hebben ontvangen; we gaan zorgvuldig, als goede rentmeesters, om met ons geld en onze gave. ‐
Iedereen telt mee
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 22 -
Zo verschillend als we zijn, vinden we het belangrijk om naar elkaar uit te stralen:”jij bent nodig”. Daarom is het voor ons een waarde op zichzelf dat zoveel mogelijk leden zich inzetten bij het werk in de gemeente, naar de talenten en mogelijkheden die een ieder zijn gegeven. Maar ook als een lid zich een tijd niet kan inzetten, telt hij of zij volop mee. ‐ Opdracht in de wereld We staan als kerk niet alleen, op ons zelf, maar maken deel uit van de wereld. In de wereld zijn wij geroepen om te getuigen van Gods liefde, in woord en daad, dichtbij en veraf. Wij voelen ons zo geroepen een naaste te zijn voor wie kwetsbaar is, “voor wie geen helper heeft”.
3.3.
Overige beleidsuitgangspunten
Om de missie te kunnen realiseren hanteren we de volgende overige uitgangspunten: de cultuur binnen de organisatie is die van vertrouwen en open communicatie, niet gericht op het realiseren van persoonlijke doelstellingen, maar bijdragend aan de opbouw van het Lichaam van Christus in de meest brede zin. Vanuit de samenhang binnen de Gereformeerde Kerk te Ermelo is het beleid van de wijkgemeenten binnen de gezamenlijk gemaakte afspraken de basis, waarbij in elke wijk in het eigen tempo een steeds verdere groei naar elkaar wordt nagestreefd in plaats van als afzonderlijke wijken uit elkaar te gaan; er is sprake van één ongedeelde Gereformeerde Kerk te Ermelo; er wordt in alle lagen van de organisatie zowel door professionals als vrijwilligers zoveel als mogelijk “gaven gericht” gewerkt, waarbij zoveel mogelijk leden in de gelegenheid worden gesteld binnen de Kerk een taak op te pakken die bij hen past; er wordt ingezet wordt op groei in kwaliteit (“kerk om de hoek” en “kerk met een aanbod”). Leden die verhuizen naar andere gemeenten moeten losgelaten kunnen worden om een plaats binnen de eigen plaatselijke gemeente te kunnen verwerven; de inrichting van het pastoraat en de (bestuurlijke) structuur van de organisatie kan worden aangepast op basis van de adviezen van de commissie Toekomst 2; het missionaire karakter van de gemeente komt naar voren in een bewuste keuze van één of meer van de 30 missionaire modellen van gemeente zijn, zoals aangegeven in de publicatie van PKN (zie website: www.pkn.nl/missionair/mm30 ; het “leven en werken” binnen de gemeente is overeenkomstig de in mei 2006 vastgestelde plaatselijke regelingen, die mede op basis van de uitkomsten van Toekomst 2 op onderdelen herziening en actualisatie behoeven; samenwerking met de Hervormde gemeente wordt binnen PKN verband voor zover haalbaar geïnitieerd binnen de samen met (het moderamen van) de AK van de Hervormde Gemeente uit te zetten beleidslijnen. Er vindt een verdere verkenning van mogelijkheden van samenwerking, de opzet van gezamenlijke activiteiten en uitbouw van lopende initiatieven plaats; er wordt voortdurend gewerkt aan vergroten van inkomsten door verbreding (meer leden betalen door grotere betrokkenheid) en verdieping (te weinig betalende leden motiveren) van de Vaste Vrijwillige Bijdrage;
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 23 -
-
-
het begrotingsbeleid past binnen de kaders van het vastgestelde financieel meerjaren beleidsplan; gebouwaanpassingen zijn gericht op functionaliteit en kennen een horizon van tenminste 5-10 jaar getracht wordt samen met de Nederlands Hervormde Gemeente te komen tot meerjaren accommodatiebeleid, waarbij alle in PKN verband aanwezige accommodaties in en de spreiding daarvan binnen Ermelo in de beleidsvorming worden betrokken; het regelmatige overleg met het breed moderamen van de Diaconie van de Nederlands Hervormde Gemeente over gezamenlijke diaconale projecten wordt tenminste voortgezet; gebouwen worden onderhouden overeenkomstig het 2- jaarlijks te evalueren meerjaren onderhoudsplan.
We gaan overeenkomstig de besluiten op basis van de rapportage van de commissie Toekomst 1 tijdens de gemeentevergadering van november 2007 uit van een model van “Open Kerk”. De consequenties van dit model zijn: het voeren van een dubbele strategie: o intern: inzet bij gemeente-opbouw, geloofsopvoeding en categorale specialistische ondersteuning o extern: laagdrempelig naar de samenleving gaven gerichte werkverdeling met centrale coördinatie brede inzet goed toegeruste vrijwilligers lerende organisatie inzet van professionele vrijwilligers op deelterreinen (o.a bestuurlijk) een centraal predikantenteam. In de rapportage van de commissie Toekomst 1 is vastgesteld dat bij een mogelijke centralisatie van het predikantenteam de kleinschaligheid in het wijkpastoraat behouden blijft. Dit is mogelijk door handhaving van de wijk/ en sectie/indeling en inzet op kwalitatieve en kwantitatieve versterking van de vrijwilligers in het pastoraat. Dit uitgangspunt zal moeten worden getoetst in de commissie Toekomst 2.
3.4.
Speerpunten van beleid 2011 – 2015
De speerpunten van beleid voor de komende planperiode zijn uitgaande van de missie en visie op 25 november 2010 en op 2 december 2010 in de AKR besproken. Voorts is een groot aantal speerpunten en actiepunten aangegeven bij de behandeling van het concept van dit beleidsplan. Een overzicht van de speerpunten en actiepunten is opgenomen in bijlage 2. In het licht van de uitkomsten van Toekomst 2 is een verdere afweging, prioriteitstelling en het vinden van een juiste balans in activiteiten noodzakelijk. Daartoe zal na de vaststelling van de uitkomsten van Toekomst 2 vanuit de AKR een commissie worden ingesteld die deze uitwerking verder verzorgt. Op basis van bijlage 2 en onze missie en visie kunnen in elk geval de volgende speerpunten met de belangrijkste kernpunten worden vastgesteld: 1. Pastoraat en vieren o pastoraat naar doelgroep gericht (jeugd, ouderen) o verbindingen leggen, omzien naar elkaar, elkaar ontmoeten faciliteren o kleinschalig georganiseerd pastoraat o meer pastorale zorg vanuit professionals en vrijwilligers o kwaliteit en verscheidenheid (o.a. eigentijds en met moderne middelen) in vieringen o vieringen gericht op jong én oud o kerkmuziek 2. Gemeenteopbouw o “Samen Bouwen” (toerusten vrijwilligers) continueren o Plek voor ontmoeting en kerk door de week o Het leren van de kerk: leren door catechese en Leerhuis 3. Jeugd
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 24 -
Investeren in jeugd en gezin Jeugd en jongvolwassenen meer betrekken bij de kerk (o.a. bij organiseren van activiteiten, vieringen) Diaconaat o Diaconaat zichtbaar naar buiten (diaconaal project in dorp) o Streven naar breed gedragen onderlinge samenwerking Missionaire gemeente zijn o Open staan naar buiten o Van buiten naar binnengericht denken o Betere in- en externe communicatie met moderne middelen
o o 4.
5.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 25 -
4.
Beleidsprogramma
4.1.
Algemeen
Het beleidsprogramma omvat de activiteiten voor de komende planperiode vanuit de beleidsuitgangspunten en de prioriteiten volgens de speerpunten, waarbij in de toekomst de activiteiten met minder beroepskrachten moeten worden uitgevoerd. Dit beleidsplan geeft de activiteiten van de Algemene Kerkenraad en de kaders voor het met de wijkgemeenten gezamenlijk vast te stellen beleid.
4.2.
Beleidsrealisatie
4.2.1. Algemeen Iedereen die zich betrokken weet bij de Kerk zal de verantwoordelijkheid en het besef moeten hebben dat lid zijn geen vrijblijvende zaak is. Dit betekent een appél op elk lid tot belangeloze inzet bij de vele taken en activiteiten. Dit appél is alleen geloofwaardig bij een voorbeeldfunctie van ambtsdragers. Dit vormt mede de basis van het in 2010 gestarte project “Samen Bouwen”. Activiteiten zonder middelen zijn niet mogelijk. In beginsel zullen meer middelen ter beschikking moeten komen om een verruiming van de activiteiten te bewerkstelligen, enerzijds om meer leden bij de kerk te betrekken, anderzijds om naar buiten wervend te kunnen optreden. Deze middelen komen of uit extra inkomsten, omdat bezuinigingen bij handhaving van het huidige beleid niet mogelijk zijn (de “rek” is er uit). Voorkomen moet worden dat de kerk in een vicieuze cirkel komt van afnemende betrokkenheid en lagere inkomsten. De activiteiten zoals opgenomen in de volgende paragrafen komen voort uit de aangegeven beleidsvoornemens van de verschillende kerkelijke organen en de aanbevelingen van de commissie Toekomst 1 (november 2007). Het ligt binnen de opdracht van de commissie Toekomst 2 hieraan structuur en richting te geven.
4.2.2. Pastoraat Pastoraat is een opdracht van de kerk: het is omzien naar elkaar. Pastoraat bevordert de onderlinge samenhang in de gemeente, motiveert leden tot het oppakken van ambten en overig vrijwilligerswerk en betrekt buitenstaanders bij de kerk. Pastoraat is een speerpunt voor het beleid in de komende jaren., Met uitzondering van het categorale pastoraat vinden alle pastorale activiteiten in beginsel plaats vanuit de wijkgemeenten. De wijkgemeenten ontwikkelen hiervoor beleid, dat tenminste omvat: het contactpastoraat (bezoekwerk) het ziekenpastoraat het diaconaal pastoraat het pastoraat rond overlijden en rouwverwerking het pastoraat rondom relatievragen het liturgisch pastoraat het pastoraat omtrent geloofsvragen. Het bezoekwerk (in wat voor vorm dan ook) blijft voor een groot aantal leden vooralsnog een kernpunt van pastoraal werk. Dit wordt aan de basis met de bestaande fijnmazigheid van de sectie-indeling door ouderlingen en pastorale medewerkers vanuit de wijken georganiseerd. Het professionele pastoraal (pastoraal werk door beroepskrachten) werk richt zich in de eerste plaats op crisissituaties, op de coördinatie van het overige pastorale werk en op het toerusten van de ambtsdragers voor hun pastorale taken. Hulpvragen mogen in geen enkel geval worden genegeerd. In
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 26 -
de planperiode moet worden onderzocht in hoeverre pastorale taken overdraagbaar zijn aan één of meer pastorale medewerkers zodra vacatures ontstaan bij de predikanten. Voor het categorale pastoraat ontwikkelen de predikanten in 2012 beleidsvoorstellen met als uitgangspunt de resultaten van het project “samen Bouwen” en de adviezen van de commissie Toekomst 2, waarin opgenomen: veranderingen in de vorm van het pastoraat pastoraal werk voor specifieke doelgroepen zoals jeugd; overleg en samenwerking met sociaal maatschappelijke hulpverlening, artsen, etc; overige bijzondere vormen van pastoraat; mogelijk in te zetten professionele pastorale werkers.
4.2.3. Wijkgemeenten Elke wijkgemeente evalueert de bestaande beleidsplannen ontwikkelt nieuw beleid binnen de kaders van het beleidsplan van de Algemene Kerkenraad en voert binnen de planperiode de betreffende activiteiten uit. Wijken vormen een gemeenschap. Binnen de wijken is beleid te ontwikkelen om mensen van verschillende leeftijden aan te spreken, aandacht voor groepsvorming onder de jeugd, contact hebben en houden met de jeugd, aandacht voor wat een ieder nodig heeft om zich thuis te voelen (“van buiten naar binnen denken”) . Voorts is gewenst: Aandacht te hebben voor het uitwisselen van informatie tussen de wijkgemeenten (bijvoorbeeld complete verslagen van overleggen op elkaars wijkagenda’s/ via de website beschikbaar stellen) om meer de kerkbelevingen uit te wisselen; de ontmoetingen tussen de wijkgemeenten “organisch” verder laten groeien; aandacht voor de rol van de wijkgemeente ten opzichte van die van de AKR. Taken en verantwoordelijkheden moeten helder zijn: wat zijn deze en hoe vullen we die in. Dit vergt bezinning op de Plaatselijke Regelingen.
4.2.4. Diaconaat Het diaconaal beleid wordt gemaakt binnen het College van Diakenen. De wijkkerkenraden reiken bouwstenen voor dit beleid aan. Het diaconaal beleid krijgt vervolgens vorm binnen de wijken. Dit vergt voortdurend goede communicatie en afstemming met de wijkkerkenraden. Dit zal een daarom een expliciet onderdeel moeten zijn van de beleidsplannen van de wijken. Voor de komende planperiode geldt: De wijkdiaken blijft attent om te kunnen signaleren waar materiële nood is. Versterking van deze signaalfunctie in de komende jaren is van groot belang. Participeren in het wijkteam is essentieel om noden te onderkennen. Daarnaast is informatie vanuit het pastoraat essentieel. - De diakenen blijven ingeschakeld bij de uitvoering van bovenlokale taken. Daar, waar mogelijk, kan aan de bestaande taken uitbreiding worden gegeven. - Nieuwe activiteiten die de komende jaren aandacht vragen zijn de ontwikkeling van een Sociaal Plan samen met de burgerlijke gemeente, om daar te kunnen helpen waar wettelijke maatregelen onvoldoende soelaas bieden. Hiervoor is een diaken met bijzondere opdracht aangesteld; - Versterking van de samenwerking met diaconieën van andere kerken zal worden nagestreefd. Gewerkt moet worden om de al bestaande relatie met de diaconie van de NH-Gemeente, verder te intensiveren. - Waar mogelijk participeren in organen met de burgerlijke gemeente, ter verbetering van de positie van de sociaal zwakkeren in onze samenleving. Overige aandachtspunten zijn: - meer aandacht voor openheid over het te voeren/gevoerde beleid (pr!) - meer aandacht vanuit de wijkkerkenraad - proberen een jeugddiaken te vinden in elke wijk - versterken financiële positie van de diaconie - meer informatie over collectedoelen
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 27 -
-
meer flexibiliteit in het volgen van het landelijke collecterooster eenmalige machtigingskaarten maken (t.b.v. bijzondere collectes).
4.2.5. Jeugd De toekomst van de kerk ligt immers voor een belangrijk deel bij de jeugd. Jeugdwerk is daarom een speerpunt en vergt wijkoverstijgende aandacht en prioriteit. Jeugdwerk is ook onderdeel van het categorale pastoraat in gezinnen met opgroeiende kinderen (pubers). Het jeugdwerk vergt blijvende professionele aandacht, waarbij de huidige professionele inzet van 0,25 fte moet worden geborgd. Beleid om de groep jongeren meer te bereiken is dringend nodig. Om gericht beleid te kunnen ontwikkelen is afbakening van de groep “jeugd” gewenst. De huidige activiteiten van de Taakgroep jeugd geven een uitgangspunt voor deze afbakening (zie tabel 3, blz. 12). Primair is de vraag wat de jeugd zelf wil. Dat vraagt van ons dat wij bereid zijn op een aantal punten (vooral wat betreft vormen) met de tijd mee te gaan. Vanuit de Taakgroep Jeugd hebben de beleidsvoornemens en speerpunten betrekking op: Doelgroep 12 – 16 vasthouden voor jeugdactiviteiten: Het gat dat ontstaat bij de 12 jarigen wordt nauwlettend in de gaten gehouden en aangepakt met passende activiteiten. Zo staat de tienerclub er weer volop. Daarnaast wordt met veel enthousiasme met een vaste frequentie jeugdkerk aangeboden in zowel de Immanuelkerk als de Maranathakerk; Doelgroep 18+ vasthouden voor actief kerklidmaatschap: de wijde wereld in; studeren, werk, verhuizen. Opnieuw beginnen en je vertrouwde netwerk kwijt zijn. Als de kerk een belangrijk netwerk blijkt, ben je dat dan ook kwijt? Wellicht niet als we gemeentegrens overschrijdend durven denken. Uitvoeringsaspecten: verhuisde jongeren pastoraal nog een poos volgen, - logische opbouw van organisatie en communicatie jeugdwerk. Jeugdwerk laat zich onderverdelen in 4 aandachtsgebieden: 1. (re)Creatieve activiteiten 2. Vieren 3. Pastoraat en diaconaat 4. Leren TGJ is actief rond kerkelijk (re)creatieve activiteiten voor de jeugd, die zich richten op ONTMOETING. Vanuit de ontmoeting raken jongeren BETROKKEN bij het kerk zijn. Daarnaast richt de TGJ zich ook op pastorale/ diaconale activiteiten en onderdelen van vieringen. TGJ beoogt de pastorale en (re)creatieve activiteiten op een dusdanige manier op elkaar af te stemmen en samen te laten komen, zodat zij elkaar aanvullen en versterken. TGJ werkt nauw samen met de pastorale activiteiten om op een juiste wijze in te spelen met (re)creatieve activiteiten. Naast de paraplu activiteiten die onder de TGJ vallen, is er meer: catechisatie, Kindernevendienst, enz. - jongeren integreren in gemeente. Het apart ontwikkelen van activiteiten en vieringen voor de verschillende leeftijdsgroepen houdt het gevaar in dat groepen uit elkaar groeien. Hoe en waar ontmoeten jong en oud elkaar straks nog. Waar willen de ouderen leren van de jeugd en waar kan de jeugd nog leren van de ouderen, als we elkaar niet meer samen ontmoeten? Uitvoeringsaspecten: opzetten van een jongeren adviesraad of klankbordgroep initiëren en coachen; Jongeren motiveren en coachen om deel te nemen aan werkgroepen Het is nodig te “investeren” in het thema Jeugd en Gezin. Daarbij liggen taken vanuit het wijkpastoraat, de Taakgroep Leren en de Taakgroep Jeugd. De Taakgroep Jeugd wil het overleg op starten met de Werkgroepen Erediensten om de jeugddiensten beter te verankeren. Het Jeugdwerk is georganiseerd vanuit een Stichting. Met de taakgroep Jeugd zal op grond van de randvoorwaarden die de Ordinanties stellen aan de Stichtingsvorm met het College van Kerkrentmeesters moeten worden overlegd over de structuur van de organisatie.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 28 -
4.2.6. Taakgroep Leren De Taakgroep Leren heeft een belangrijke taak in het leren van de kerk. In feite vindt het leren in alle onderdelen van de kerk plaats. Daarnaast houden twee werkgroepen zich daar speciaal mee bezig, namelijk de werkgroep Leerhuis en de werkgroep Catechese.
Catechese Over de hele linie zien we een achteruitgang in het aantal kinderen en jongeren dat gebruik maakt van het catecheseaanbod. Met het oog op de toekomst is het zaak om met alle betrokken werkgroepen hierop beleid te ontwikkelen.
Leerhuis Het Leerhuis biedt jaarlijks 25 tot 30 leerkringen aan op het gebied van theologie, spiritualiteit, ethiek, liturgie en maatschappij en cultuur. De belangstelling richt zich op korte kringen van 1 tot 3 avonden. De werkgroep streeft ernaar om jaarlijks met een nieuw en actueel aanbod te komen. Voor het verzorgen van de kringen worden zowel deskundige eigen gemeenteleden als deskundigen van buiten gezocht. Het in dialoog kennis delen staat centraal. Het Leerhuis werkt samen met anderen. Zo worden op beperkte schaal kringen uitgewisseld met de Commissie Vorming & Toerusting van de Hervormde Gemeente. Daarnaast zijn in de werkgroep ook leden vanuit de Zendingskerk en de R.K. parochie aanwezig. Ook wordt een voorzichtig begin gemaakt met het gezamenlijk aanbieden van leerkringen met omliggende gemeenten. De werkgroep blijft de leerkring die in samenwerking met de inmiddels opgeheven werkgroep Geloofsopvoeding door Lava werd gegeven verzorgen
Geloofsopvoeding Voor geloofsopvoeding is het speerpunt uit het vorige beleidsplan is nog steeds van belang. De kerk moet blijven zoeken naar wegen om betrokkenheid van ouders te vergroten. De rol van ouders is essentieel. Kinderen worden allereerst door hun ouders ingewijd in de gemeente en in de traditie. Ouders zijn ook degenen die kinderen en jongeren kunnen stimuleren deel te nemen aan activiteiten vanuit de kerk, zoals kindernevendienst, club en catechese. De inmiddels opgeheven werkgroep was van mening dat meer aandacht voor geloofsopvoeding positief doorwerkt in betrokkenheid van ouders, kinderen en jongeren. Geloofsopvoeding is belangrijk voor de toekomst van de kerk en vraagt – net als catechese – professionele ondersteuning. De werkgroep was om die reden van mening dat er binnen de gemeente meer professionele aandacht nodig is voor de ondersteuning van ouders, zodat zij in gesprek blijven over geloven en opvoeden, en samen kunnen zoeken naar (nieuwe) tradities die houvast geven. Vanuit de Taakgroep Leren zal opnieuw structuur aan deze taakstelling moeten worden gegeven. Hiermee is een begin gemaakt door op wijkniveau een avondkring voor jonge ouder te starten.
Godsdienstonderwijs openbare scholen Voor de Commissie Godsdienstonderwijs Openbare Scholen (CGOS) is er, nu de medewerkers niet meer in dienst van de plaatselijke kerken zijn, een heel andere situatie ontstaan. De nieuwe werkgever regelt personeelszaken, ook zorgt deze voor ondersteuning/intervisie. Hiermee vervallen de taken voor de 2 commissieleden vanuit de Nederlands Hervormde Gemeente en de Gereformeerde Kerk Ermelo, zoals die door de beide AKR’n beschreven zijn toen deze commissie is ingesteld. De commissie is inmiddels opgeheven. Dit betekent dat het nodig is voor de plaatselijke kerken om zich bezinnen op een nieuwe vorm van contact en informatie uitwisseling. De AKR heeft vastgesteld de lijn met het onderwijzend personeel in stand te willen houden ten einde onze betrokkenheid met hun werk te tonen en om in voorkomende gevallen hen te kunnen ondersteunen. Vooral omdat er ook kinderen uit onze kerken naar de openbare scholen gaan Ook de leerkrachten willen graag de contacten in stand houden. In okktober 2010, is gestart met onderzoek naar de mogelijkheden om gezamenlijk met de Nederlands Hervormde Gemeente en de leerkrachten hieraan vorm te geven.
Kerk en Israël
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 29 -
De werkgroep Kerk en Israël stelt tot doel de gemeente te doordesemen met het besef dat haar wortels liggen bij “Israël”. Ze geeft prioriteit aan zichtbaar worden binnen de gemeente door: zich 4 á 5 keer per jaar uitgesproken profileren; publicitair: tweewekelijks in Antenne, avonden in samenwerking met Putten en Harderwijk/classis, Open Forum (‘Discussiestuk’ aanklikken), website + e-mailadres + logo, classicaal netwerken, eigen scholing via cursusaanbod classicaal of landelijk Een andere positie binnen de structuur van de kerk wordt binnen de AKR niet overwogen.
4.2.7. Missionaire Gemeente Opbouw De Taakgroep MGO laat een veelheid aan activiteiten zien. Een groot knelpunt vormt de bemensing van de Taakgroep. Er is herbezinning nodig op de organisatie van de Taakgroep, waarbij een punt van discussie is of de taakgroep in de huidige vorm dient te blijven bestaan. Uitgangspunt bij een mogelijke herstructurering is dat missionair de gemeente opbouwen een taak is van ons allemaal. Het is noodzakelijk de toekomstige structuur van MGO in het kader van Toekomst 2 te heroverwegen en een bewuste keuze te maken voor één van de 30 modellen van Missionair Gemeente zijn. De activiteiten van de Taakgroep zullen al dan niet in een ander organisatorisch verband zoveel als mogelijk worden gefaciliteerd en gecontinueerd. Wij pleiten echter ook voor nieuwe initiatieven op de terreinen van ZWO en missionaire gemeente. De taakgroep MGO wil dit het jaarthema maken onder meer voor groot huisbezoeken. Het zou goed zijn als hierdoor duidelijk wordt wat de gemeente wil met haar missionaire opdracht. De huidige activiteiten “naar buiten gericht” zijn o.a. de Open Kerk en de Evangelisatieavonden. Naar de toekomst gericht komen er de volgende initiatieven uit waarbij we meer “een kerk met een aanbod” zouden kunnen worden: - orgelconcerten met een kort meditatief moment in de zomer - thema-avonden te organiseren voor alle Ermeloërs - benadering randkerkelijken - exitgesprekken met onttrokken gemeenteleden - adverteren De Bijbelse taferelen zullen in 2012 weer worden uitgevoerd en vervolgens in 2016. In het najaar van 2011 zullen de voorbereidingen daarvoor beginnen. De vergunning zal door de taakgroep bij de burgerlijke gemeente worden aangevraagd. Het noodzakelijke budget bedraagt ca. €1.000. Ook in de winter willen we een open gastvrije gemeente zijn waarin we activiteiten organiseren waar naast de eigen gemeenteleden graag anders- rand en buitenkerkelijke mensen welkom heten in de kerk. Voor 2010 zijn de volgende activiteiten gepland; een zangavond, Bijbelquiz, cabaretavond en een musical.
4.2.8. Vieren en kerkmuziek Uitgangspunt voor het kerkmuzikaal beleid is het in 2009 vastgestelde beleidsplan “Kerkmuziek”. Voornemen is de Kerkbeleving een nieuwe impuls te geven, waarbij we gaan voor kwaliteit. Aandachtspunten zijn: - De samenstelling Werkgroepen Erediensten en de plaats hierin voor jongeren; - De taakstelling Werkgroepen Erediensten, om een meer divers aanbod van vieringen te kunnen ontwikkelen; - De samenwerking tussen de beide Werkgroepen Erediensten in het samenstellen van de liedkaternen en de inzet en inroostering van koren en muzikale medewerking over de beide kerken; - de komst van een nieuw Liedboek voor de Kerken in 2012 en de invoering daarvan binnen de Erediensten - het mogelijk opnemen van de Sterdienstcommissie als onderdeel van de Werkgroep Eredienst Immanuelkerk.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 30 -
Er zal worden toegewerkt naar vieringen die jong en oud uitdagen. Daartoe: - onderzoek initiëren om Werkgroepen Erediensten te versterken/ ondersteunen. - Jongeren motiveren en coachen om actief bij te dragen aan ontwikkeling van vieringen. - initiëren dat speciale diensten niet perse VOOR de betrokken doelgroep zijn bedoeld, maar DOOR de betrokken doelgroep zijn voorbereid. - gemeenteleden meer betrekken bij de muziek o.a. bij samenstelling katernen (een uitnodiging in de Antenne om mee te denken/liederen aan te leveren) In de vacature van cantor in de Maranathakerk is per 1 januari 2011voorzien. Het verdient aanbeveling tenminste 1x per 2 jaar een musical op te voeren. Het instuderen en uitvoeren van een musical levert de gemeente veel op. Niet alleen het eindproduct, maar wat nog belangrijker is zijn alle andere zaken die de organisatie van een musical teweeg brengt: - mensen die elkaar niet zo zouden tegenkomen in de gemeente moeten nu met elkaar samenwerken; - jongeren en ouderen kunnen meedoen. Er is niemand die niet ergens goed in is. - mensen die soms niet zo in beeld komen kunnen hun talent inbrengen. Van het vormen van een werkgroep tot en met het opruimen van het gebouw zijn er heel wat mensen bij betrokken. Niet alle taken zijn even in het oogspringend maar alle schakels zijn nodig; - door met zoveel mensen gedurende een langere periode aan een eindproduct te werken leren mensen elkaar kennen en waarderen. Dit werkt samenbindend. - door met elkaar te werken met een thema of een Bijbelse figuur vindt er op een natuurlijke manier kennisoverdracht plaats; - de positieve ervaring dat er wat kan in de kerk en het motiverende gevoel dat je met elkaar iets neer kunt zetten voor andere mensen. Wat je graag wilt laten zien. Niet alleen aan de eigen gemeente maar ook aan anderen.
4.3.
Samenwerking
De samenwerking met de Hervormde Gemeente vergt zorgvuldigheid om het proces van eenwording binnen PKN te Ermelo niet te verstoren. Voor het uitwisselen van informatie overeenkomstig ordinantie 2 artikel 11 lid 5 zal zo mogelijk in 2011 in elke wijk samen met de meest betrokken Hervormde Wijkgemeente een commissie worden gevormd. Getracht moet worden aan de samenwerking op beheersgebied (gezamenlijke accommodatiebeleid, gezamenlijke administratie en kerkelijk bureau) prioriteit te geven. De Colleges van Kerkrentmeesters wisselen onderling ten minste jaarlijks informatie uit. Er wordt niet getracht gezamenlijk accommodatiebeleid te forceren. Aspecten bij het opzetten van verdere samenwerking zijn: ‐ gezamenlijke drukkerij ‐ gezamenlijk kerkelijk bureau en ledenadministratie ‐ gezamenlijke technische dienst en installatiebeheer ‐ gezamenlijke website Uitruil van kennis en kunde op genoemde onderwerpen is nuttig. Ook valt te denken aan delen van menskracht. Het streven naar meer samenwerking op genoemde punten verdient onze inspanning. Gezamenlijke kerkradio is deels al aanwezig, zoals de luistermogelijkheden van beide kerkgenootschappen op de kerkradio. Ook is er informeel contact en overleg met de technische mensen van de Nederlandse Hervormde Gemeente. Tussen de Colleges van Diakenen bestaat al enige jaren een vruchtbare samenwerking met afstemming van activiteiten, zoals binnen de Interkerkelijke Diaconale Stichting OostEuropa (IDSOE); Stichting Prot Christelijke Club Lichamelijk Gehandicapten ‘Ons Genoegen’, inloophuis De Parasol (samen met Parochiaal Welzijn van de RK Kerk en het voormalige Wijkplatform West) en bij de verdeling en/of verstrekking van kerstpakketten.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 31 -
Met Meerkanten is in 2006 een samenwerkingsovereenkomst opgesteld waarin de verhouding tussen de geestelijke verzorging en de kerken in PKN-verband is geregeld en de taken en bevoegdheden van de gezamenlijke Kerkenraadscommissie zijn vastgelegd. Deze samenwerking wordt tenminste eenmaal per jaar geëvalueerd. Met andere Kerken wordt samengewerkt in de Commissie Interkerkelijke Vieringen Ermelo (CIVE). Het is de bedoeling deze samenwerking onder te brengen in het Overleg Kerken Ermelo (OKE). Vanuit de AKR is de Gereformeerde Kerk Ermelo via de predikanten vertegenwoordigd. Het overleg over interkerkelijke samenwerking met de burgerlijke gemeente vindt vanuit de AKR plaats eveneens binnen het OKE. Samenwerking met andere kerkgenootschappen wordt afgewogen op AKR-niveau en indien van toepassing uitgevoerd op wijkniveau.
4.4.
Organisatie en middelen
4.4.1. Organisatie De structuur van de organisatie is vastgesteld en uitgewerkt en vastgelegd in de Plaatselijke Regelingen. Uitgangspunt is minimalisatie van formele overlegstructuren en een open cultuur van informele communicatie, ontmoeting en samenwerking. De cultuur van de organisatie kenmerkt zich door externe gerichtheid. De Plaatselijke regelingen behoeven evaluatie en in elk geval aanpassing m.b.t.: ‐ de verkiezingsprocedure van ambtsdragers met bijzondere taken; ‐ het omgaan met levensverbintenissen; ‐ actualisatie naar de huidige c.q. te verwachten bestuurlijke situatie afhankelijk van de adviezen van de commissie Toekomst 2; ‐ het stemgerechtigd zijn van doopleden (zie ordinantie 3 lid 2 van de KO) en de gang van zaken rondom het zegenen van andere levensverbintenissen (zie ordinantie 4 lid 7 van de KO). Samenwerking in PKN verband ontwikkelt zich van onder af. De wijkgemeenten nemen samenwerking als beleidspunt op in de eigen beleidsplannen.
4.4.2. Personele situatie Binnen de commissie Toekomst 2 behoeven de volgende zaken aandacht: ‐ de formatieomvang van de theologen; ‐ het eventueel aanstellen van kerkelijk werkers op HBO-niveau; ‐ het vrijwilligersbeleid: wat kan door vrijwilligers worden gedaan en wat moet door beroepskrachten gebeuren. Handhaving van een zo groot mogelijke professionele ondersteuning is naast intensivering van vrijwilligerswerk uitgangspunt. Tot afname van de formatieomvang van predikanten binnen de planperiode tot 2,7 fte in juni 2012 (destijds te voorzien eerstkomend emeritaat) is in 2005 al besloten. Per 1 januari 2012 ontstaat deze situatie vervroegd. De ingestelde commissie Toekomst 2 adviseert de AKR binnen de op 7 oktober 2010 vastgestelde opdracht over de invulling van het pastoraat en de toekomstige structuur en de in te zetten formatie. De afweging van de noodzakelijke formatieomvang voor de toekomst zal mede in het licht van de financiële mogelijkheden opnieuw worden gemaakt. Over mogelijke overbrugging van een situatie met een vacature treedt het moderamen van de AKR in overleg met de betrokken wijkkerkenraden en de predikanten. De formatieomvang van de betaalde kerkmusici is in 2009 voor de komende periode vastgesteld binnen het beleidsplan Kerkmuziek. Er wordt maximaal gebruik gemaakt van vrijwillige musici op basis
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 32 -
van een vrijwilligersvergoeding. De coördinatie van de organisten ligt bij de cantor-organist van de Immanuelkerk. De kostersinzet en bezetting dient te blijven gebaseerd op een zakelijke (commerciële) en professionele vorm van dienstverlening. De kosterbezetting is gelet op de noodzakelijke dienstverlening en op basis van een urenraming teruggebracht tot een absoluut minimum. De kostersbezetting blijft daarom op het huidige niveau gehandhaafd: één koster-beheerder in fulltime dienst en acht vrijwillige kosters voor de kerkdiensten. Wel is er geconstateerd dat we een risico lopen met ziekte van de koster-beheerder. Voor de kosterbeheerder is een aanzet gemaakt voor professionele vervanging bij vakantie en andere waarneming. Om deze reden is een ‘achterwacht’ aangesteld in de vorm van een koster met een vast urencontract die oproepbaar is bij noodgevallen. De schoonmaak blijft uitbesteed aan een schoonmaakbedrijf; mede vanwege de risico’s van uitval door ziekte. De bezetting van het Kerkelijk Bureau is minimaal, maar toereikend. Continuïteit (reductie kwetsbaarheid) van het Kerkelijk Bureau is te verbeteren bij aanvullend vrijwilligerswerk. Onderzocht zal worden in hoeverre zakelijk in de taken van het kerkelijk bureau kan worden samengewerkt de NH Gemeente.
4.4.3. Vrijwilligers Binnen de planperiode is bezinning op vrijwilligersbeleid noodzakelijk. Dit betreft onder meer: de werving en de organisatie rondom de ambtelijke functies; het wijkwerk; de bemensing van de verschillende Colleges, Taak- en Werkgroepen; ondersteuning kerkelijk bureau; bezorging Antenne en kerkpost; onderhoudswerk accommodaties en terreinen; kopieerwerk; etc. De AKR stelt op basis van het PKN Werkboek “Werven, begeleiden, uitzwaaien” een beleidsplan op. Ook in de beleidsplannen van de wijkgemeenten en van de verschillende taak- en werkgroepen is vrijwilligersbeleid een beleidspunt. Het project “Samen Bouwen” beoogt toerusting van vrijwilligers bij de continuïteit van het pastoraat. De drukkerij heeft op dit moment voldoende menskracht. Meer werk vraagt om meer hulp. Vacatures bij de redactie Antenne zijn vervuld. Het is noodzakelijk om de kwetsbaarheid van een aantal functies die door vrijwilligers worden vervuld te verminderen (o.a. kosters, drukkerij, kerkelijk bureau, redactie Antenne, klussenteam, tuinonderhoud).
4.4.4. Accommodaties Het accommodatiebeleid blijft in hoofdlijnen ongewijzigd. De Immanuelkerk wordt gebruikt voor de activiteiten van de wijken Zuid en West en voor wijkoverstijgende activiteiten. De Maranathakerk wordt naast de zondagse Eredienst primair gebruikt voor activiteiten van de wijken Noord en Oost. De commerciële activiteiten in het zalencentrum bij de Immanuelkerk worden uitgebreid zonder dat dit ten koste mag gaan van de kerkelijke activiteiten. De kerk is in eerste instantie bedoeld voor gebruik door onze gemeenteleden, zodat winstmaximalisatie bij verhuur aan kerkleden, groepen, verenigingen, verbonden aan onze kerk niet aan de orde is. Bij verhuur aan derden dienen wij een goede prijs/kwaliteit te hanteren. De Maranathakerk is goed gesitueerd met betrekking tot bereikbaarheid. De inrichting is uitstekend te gebruiken als ontmoetingscentrum voor onder meer uitvaarten, ook voor niet kerkleden. Gedacht wordt aan het maken van afspraken met begrafenisondernemingen.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 33 -
Richtinggevend voor het gebruik van beide kerkgebouwen/zalencentra is een nog op te stellen businessplan. De accommodatie bij de Immanuelkerk is gelet op de ligging bij het spoor meer te benutten als landelijke vergaderfaciliteit. De beide accommodaties verkeren door de recente verbouwingen in goede staat. Het beleid is er op gericht om dit zo te houden door een gedegen onderhoudsplan. Andere aandachtspunten zijn de glasin-lood ramen van de Immanuelkerk waarvan (ten dele met gemeentelijke en provinciale subsidie) de uitvoering in 2010 is gestart, de geluidsinstallaties in beide kerken en het podium van de kerkzaal in de Immanuelkerk. Voorts zal afhankelijk van de besluitvorming over het meerjaren accommodatiebeleid het plafond en de dakbedekking van de kerkzaal van de Maranathakerk worden vervangen. Er wordt een plan ontwikkeld voor “Groen en duurzaam investeren”. Onderdeel hiervan is het vernieuwen van de verlichting in Immanuelkerk en Maranathakerk i.v.m. beëindigen van de productie van gloeilampen en vervanging hiervan door pl- of led- verlichting. Er is waarschijnlijk nog meer winst te behalen op energiezaken (verwarmingsregelingen). Tevens aanbrengen luchtbehandelinginstallatie in de zalen van de Immanuelkerk. Onderzocht zal worden wat de mogelijkheden zijn om projectiefaciliteiten en digitale liedborden in Immanuelkerk en Maranathakerk te monteren. Dit onderzoek start in 2011 met het inventariseren van functionele eisen en het vaststellen van de budgettaire ruimte. In 2012 wordt een en ander geëffectueerd. In de komende jaren wordt het arbo- en veiligheidsbeleid verder uitgewerkt. Met name technische documentatie is nog niet goed gearchiveerd. In de komende jaren gaat dit wel gebeuren. Het gaat hierbij om toegankelijkheid voor de gebruikers en backup. Tevens wordt gewerkt aan het vastleggen van procedures en instructies. Voor de langere termijn is onderzoek naar de exploitatie van de accommodaties binnen PKN verband noodzakelijk. Afstoten van gebouwen is gezien de aanzienlijke overcapaciteit (zowel kerkzalen als bijruimten) binnen PKN-verband onontkoombaar. Dit onderzoek zal samen met de Hervormde Gemeente vanuit de Algemene Kerkenraad worden geïnitieerd De discussie over afstoting van de Maranathakerk moet op gang worden gebracht. De Dillenburg wordt gesloten. De herinrichting van het gebied maakt onderdeel uit van de herziening van het Bestemmingsplan Centrum, waarbij de locatie Sparrenlaan (nog) niet in ontwikkelingen wordt betrokken. Vooregsteld wordt om de mogelijkheid met de burgerlijke gemeente te verkennen. De gemeente zal keuzemogelijkheden moeten worden voorgelegd tussen vergroting van inkomsten of reductie van kosten, waarbij ook beleidskeuzes moeten worden gemaakt rondom inzet van professionals voor onder meer pastoraat. Sinds augustus 2006 worden de kerkgangers van de kerkdiensten geteld. De tellingen geven tot 2011 geen aanleiding om het aantal en de frequentie van de kerkdiensten te heroverwegen. Bij de dalende trend in het kerkbezoek lijkt in 2013 een omslagpunt te worden bereikt. We moeten blijven tellen en als één ochtenddienst haalbaar lijkt, het pastorale effect daarvan afwegen tegenover de te bereiken besparingen. Een mogelijke versnelling levert de bouw van een kerk in de wijk Drielanden in Harderwijk. Het is niet uit te sluiten dat het kerkbezoek in beide ochtenddiensten in de Maranathakerk hierdoor of door andere oorzaken versneld daalt en dat het eerder mogelijk wordt om één ochtenddienst te houden.
4.4.5. Financiële middelen Algemeen Het financieel meerjaren beleidsplan omvat de periode 2008 – 2011 en is vastgesteld in vergadering AKR d.d. 5 februari 2009. Gebleken is (zie hoofdstuk 2.7, blz. 24) dat afgerond ongeveer 65 % van de begroting bestaat uit niet beïnvloedbare en autonoom stijgende loonkosten; ca. 25 % van begroting omvat de exploitatie van de kerkgebouwen. De marges voor bezuinigen zijn zonder ingrijpende
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 34 -
maatregelen uiterst smal. Het College van Kerkrentmeesters zet daarom beleidsmatig in op het op peil houden c.q. het verhogen van de inkomsten en op kostenbesparing waar mogelijk. Uitgaande van het in het beleidsplan 2011- 2015 beschreven beleidsprogramma is een overzicht van de exploitatie en de vermogensverhoudingen bij autonome kostenstijgingen, en afname van het aantal leden opgenomen in bijlage 1. Het overzicht omvat een doorkijk tot 2020. Het is nodig binnen een integrale risicoanalyse de financiële risico’s te inventariseren en te kwantificeren. Hoge risico’s zitten onder meer bij: ‐ energiekosten ‐ daling van ledenaantallen bij vertrek van predikanten ‐ ontbreken van voldoende vrijwilligers ‐ interne spanningen. Uit het overzicht blijkt dat vanaf 2013 de exploitatie opnieuw structurele tekorten gaat vertonen. Dit maakt het noodzakelijk dat vanaf deze datum aanvullende maatregelen getroffen moeten worden. Deze maatregelen bestaan uit vergroting van de inkomstenstroom, het afstoten van vastgoed of een verdere reductie van structurele loonkosten. Uitgangspunt is vertrouwen in de toekomst, waarbij de hoop en verwachting is dat de betrokkenheid bij de kerk zich blijvend vertaalt in op peil houden van de inkomstenstroom. Dit vergt een adequate communicatie tussen bestuur en leden en een duidelijke besef van de verbinding tussen pastoraat (o.a. het wijzen op verantwoordelijkheid van de leden) en financiën. De inzet van het College van Kerkrentmeesters is hierop gericht. De volgende uitgangspunten voor het financiële beleid zullen worden gehanteerd.
Algemene financiële uitgangspunten -
-
-
m.b.t. de balansposities: een algemene reserve ter grootte van de exploitatiekosten van één jaar (€. 700.000) en een geoormerkte reserve voor de aankoop van een pastorie van €. 570.000. Deze reserves zullen nader worden geanalyseerd; m.b.t. de exploitatie: een sluitende begroting; m.b.t. de voorzieningen: toevoeging van jaarlijks €. 76.000 voor de onderhoudsvoorzieningen; m.b.t. de periode 2010 t/m 2014 jaarlijks extra €. 50.000 voor herstel van het dak, plafond, geluidsinstallatie en verlichting Maranathakerk; m.b.t. de legaten; deze zullen niet meer opgenomen worden in de exploitatie vanwege het sterk fluctuerende karakter. Deze inkomsten worden rechtstreeks toegevoegd aan de reserve; de beïnvloedbare kosten zullen in principe bevroren blijven op het begrotingsniveau 2005; ten opzichte van de begroting 2005 wordt het aantal predikantsplaatsen met 0,3 fte verminderd. De nog resterende afname met 0,3 fte zal in het kader van het vigerende beleid in elk geval op 0106-2012 met het emeritaat van ds. Hoogstrate gerealiseerd worden; de contacten met de plaatselijke Hervormde Gemeente binnen PKN zullen uitgebreid worden om synergie voordelen te behalen op het gebied van de kosten en continuïteit in de bemensing zoals bij het Kerkblad, Kerkelijk Bureau en Accommodaties.
Uitgangspunten voor de exploitatie -
-
de VVB wordt conform het Financieel Meerjaren Beleidsplan 2008 – 2011 gehandhaafd op €. 600.000 t/m 2012, daarna zal er een daling zijn van ca. 2% per jaar vanwege de veroudering en daarmee de grootbetalers en de algehele afname van het ledenbestand. Met name de leden van 75-plus die 34,7% van de VVB voor hun rekening nemen en de onvoldoende aanwas aan de onderkant, zijn de redenen van deze verwachte daling. Bovendien zal met het realiseren van een Kerkelijke Gemeente en Kerkgebouw De Regenboog in Drielanden een daling gaan optreden van € 5.000 in 2013 en €. 5.000 in 2014 m.b.t. de in Harderwijk wonende en in Ermelo kerkende leden van onze Kerk. Overigens vergt het op het begrotingsniveau houden van de VVB een enorme inspanning maar realisatie hiervan waarborgt het beste financiële resultaat voor de langere termijn. een algemene kostenstijging van 3% voor de niet beïnvloedbare kosten;
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 35 -
-
-
-
een toename van de personeelskosten met 3 % per jaar; de opbrengst van de Boeldag zal niet in de exploitatierekening opgenomen worden en rechtstreeks toegevoegd worden aan de reserve en geldt als reserve voor deze scherpe meerjarenbegroting; Ds. Hoogstrate zal uiterlijk per 01-06-2012 met emeritaat gaan waarbij de nog resterende afname van 0,3 fte predikantsplaats gerealiseerd gaat worden; er is een toevoeging van het onderhouds- en orgelfonds van €. 76.000 jaarlijks op basis van het betreffende DHV-rapport m.b.t. het noodzakelijke jaarlijkse onderhoud. de realisatie in 2010 t/m 2014 van de reeds in 2008 geplande restauratie van glas-in-lood ramen van de Immanuëlkerk inclusief het schilderwerk en voor het herstel van het dak, plafond, geluidsinstallatie en verlichting Maranathakerk, totaal voor ca. €. 350.000. Financiering geschiedt uit de exploitatie (extra 5 x €. 50.000) en €. 100.000 uit het Energiereductie-investeringsfonds. M.b.t. de opbrengst zaalverhuur en buffet zal er een businessplan opgesteld worden om de komende drie jaar de huidige netto opbrengst minimaal te verdubbelen indien mogelijk verdrievoudigen. De peildatum voor de evaluatie is januari 2014. De verhuur van onze accommodatie is de enige substantiële inkomstenbron voor de Kerk naast de VVB en daarmee van essentieel belang.
Uitgangspunten voor de vermogenspositie -
-
-
de vermogenspositie op een zo hoog mogelijk niveau handhaven om de tekorten van de exploitatie, die vanaf 2013 weer gaan ontstaan, op te kunnen vangen en zo lang mogelijk Kerk te kunnen blijven op ons huidige niveau. Dus sparen voor de toekomst. de opbrengst van de pastorie Prinsesselaan is voor het volledige bedrag van €. 577.032 geoormerkt voor de aankoop van een onderhoudsvriendelijke pastorie. Een positief verschil zal worden toegevoegd aan de algemene reserve in het kader “sparen voor de toekomst”. De kosten van de restauratie glas-in-lood ramen zullen afhankelijk van de betalingstermijnen, gefinancierd worden uit de exploitatie cq. vermogenspositie Voor 2010 t/m 2014 zijn de kosten ten laste van kerk/dienstgebouwen €. 126.000 waarvan €. 76.000 naar het onderhoudsfonds. In 2015 t/m 2020 wordt dat €. 76.000 op basis van de meerjaren onderhoudsraming volgens het rapport van DHV (gemiddelde onderhoudsbehoeften over een periode van 10 jaar)
De vermogenspositie per 1 januari 2011 is: geoormerkte voorzieningen: Onderhoudsfonds gebouwen Onderhoudsfonds orgels/piano’s Onderhoudsfonds kerkomroep Aankoop pastorie Diverse voorzieningen en crediteuren Algemene reserve Totaal
€ 187.443 € 8.279 € 8.334 € 557.032 € 59.978 € 821.066 € 712.520 € 1.533.586
De algemene reserve omvat thans overeenkomstig de uitgangspunten de exploitatiekosten voor één jaar.
Samenvattend De keuzes in dit beleidsplan leiden niet tot hogere jaarlasten vanwege extra kosten voor nieuw beleid of uitbreiding van activiteiten. De stijging van de exploitatiekosten is voornamelijk een gevolg van autonome kostenstijgingen. De inkomsten staan onder druk en continuïteit daarvan kent een steeds groter risico. Het beleidsplan vermeldt de financiële uitgangspunten en de consequenties van het beleid voor de komende periode. Dit is verwerkt in de meerjarenbegroting 2011 - 2020. De meerjarenraming dwingt op korte termijn tot keuzes omdat de uitgaven in de planperiode bij voortzetting van het huidige beleid al vanaf 2013 de inkomsten gaan overtreffen en we gaan interen op de vermogenspositie.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 36 -
4.5.
Communicatie
Het College van Kerkrentmeesters zal met een communicatieplan komen waarin een overzicht van alle groeperingen, communicatielijnen, communicatiedoelstellingen en – behoeften en de te ondernemen activiteiten zijn opgenomen. De groep 20-30 jaar wordt hierin expliciet benoemt. Voorkomen moet worden dat we in de communicatie teveel intern gericht zijn: we moeten naar buiten toe open staan en denken van buiten naar binnen. Het streven is er op gericht meer nieuws via internet te verspreiden. Het aanstellen van een webmaster is een ‘must’. Niet alleen techniek is belangrijk, maar ook de ethiek. De rechten en plichten van de webmaster en van de gebruikers worden in het communicatieplan vastgelegd evenals de eindverantwoordelijkheid voor de website. De Taakgroep Jeugd wordt bij het moderniseren van de website ingeschakeld. Landelijk wordt bij andere kerken naar goede voorbeelden gezocht. Drie keer per jaar verschijnt vanuit de AKR en het CvK een infobulletin als bijlage bij Antenne met informatie over grotere ontwikkelingen. Zo mogelijk zal op zondagen een informatiebulletin (nieuwsbrief) verschijnen met wijkinformatie, mededelingen, informatie over de diensten, etc.. De privacy van kerkelijke medewerkers moet worden gewaarborgd. Beveiliging van digitale gegevens en digitale informatie moet in dit plan worden geregeld. Indien intern niet voldoende kennis aanwezig is, hiervoor externe partijen inschakelen. Uiteindelijk doel moet ook zijn een vermindering van drukkosten, papiergebruik etc. Voor drukwerk, internet, ICT, archivering gelden de volgende aandachtspunten: De komende jaren zal het gebruik van internet, digitaliseren van verslagen e.d. steeds meer gemeengoed worden binnen de kerk; Er loopt een proef met een klein aantal digitale abonnementen op het kerkblad Antenne. Na evaluatie zal de komende jaren het aantal abonnementen worden uitgebreid; In wijk West en Zuid wordt wekelijks door de wijkpredikant(-en) per email een actueel overzicht rondgestuurd over de erediensten en de activiteiten rondom de dienst; Het kerkelijk archief wordt zover mogelijk gedigitaliseerd; Verslagen en overige stukken voor het archief kunnen al digitaal worden aangeleverd. Dit de komende jaren verder formaliseren; Het aanmaken van email adressen voor de scriba’s van alle taak- en werkgroepen koppelen aan de domeinnaam van de site, dus
[email protected].,
[email protected],
[email protected] etc. Dit geeft een professionele uitstraling en geeft betere overdracht bij ‘wisseling van de wacht’; Gebruik van kennis en de samenwerking met Nederlands Hervormde Gemeente op gebied van digitalisering en kerktelefonie verder optimaliseren en uitbreiden; Gebruik van beamers voor de dienst t.b.v. informatie voorziening, wijknieuws, collectedoel. Gebruik van beamers tijdens kerkdiensten t.b.v. de liturgie i.p.v. gedrukte exemplaren; Jongeren actief betrekken bij opzet en uitvoering van multi-mediale voorzieningen. Na het realiseren van een nieuw kerkradio netwerk in 2008, en de daarbij behorende uitbreiding van de ontvangst mogelijkheden, bestaat er ook de mogelijkheid om aan de ontwikkeling van beeld uitzendingen te gaan werken. Dit vergt wel naast de technische realisatie een grote inzet van vrijwilligers voor de geluid en beeld registratie. Punten van aandacht vormen de bescherming van de privacy en hoe om te gaan met auteursrechten van uitvoerende musisci. Er dient rekening te worden gehouden met technische ontwikkelingen, zoals de aanleg van een glasvezel net in Ermelo waarbij andere mogelijkheden voor beeld en geluid distributie aanwezig zijn. Mogelijk wordt in 2011 gestart met de aanleg. Besloten is tot gratis verstrekking van kerktelefoon aan diegenen die niet in staat zijn van de kerkdiensten te bezoeken.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 37 -
Alle externe communicatie waarbij de samenhang en het wijkoverstijgende karakter van de berichtgeving binnen de Gereformeerde Kerk te Ermelo in het geding is, uitgezonderd de communicatie naar Classis en andere formele vertegenwoordigingen vanuit de wijkkerkenraden, verloopt in beginsel via het moderamen van de Algemene Kerkenraad. De huidige structuur vergt veel informele communicatie. Deze structuur werkt alleen indien de interne communicatie is gebaseerd op wederzijds vertrouwen en respect voor elkaars positie. Het vaststellen van het communicatieplan is in 2011 voorzien.
4.6.
Planning
Samengevat leiden de actiepunten uit het beleidsprogramma tot een planning van activiteiten volgens onderstaande tabel. Niet opgenomen zijn jaarlijks terugkerende activiteiten met betrekking tot werkplannen en begrotingen en de actie Kerkbalans.
jaar
Omschrijving
2011
- Onderzoek commissie Toekomst 2; betrekken gemeente - Herstructurering MGO; keuze missionair Model; uitwerken concept Open Kerk - Tijdelijke overbrugging vacature ds. Hoogstrate - Continuïteit Samen Bouwen - Herzien Beleidsplannen Wijken - Beleidsontwikkeling Jeugd en Gezin; heroriëntatie geloofsopvoeding
2012
- Opzetten Jongeren Adviesraad - Opheffen Stichting Gereformeerd Jeugdwerk - Verbeteren communicatie College van Diakenen en WKR - Ontwikkelen Sociaal Beleid met burgerlijke gemeente; opstarten diaconaal project - Opzetten vrijwilligersbeleid - Opzet communicatieplan; actualiseren website - Opzet structurele info-uitwisseling met NHGemeente - Uitwerken zakelijke samenwerking met NHGemeente - Ontwikkelen beleid gebruik moderne media in Eredienst - Musical - Besluitvorming rapportage Toekomst 2 - Implementatie adviezen Toekomst 2 - instellen commissie prioriteren speerpunten invullen vacature Noord en Zuid - Evaluatie 2e dienst Maranathakerk Evaluatie Plaatselijke Regelingen en aanpassen - Implementatie Nieuw Liedboek - Continuïteit Samen Bouwen - Beleidsontwikkeling Pastoraat (geografisch) - Beleidsontwikkeling Pastoraat (categoraal) - Integratie (taken) Werkgroepen Eredienst;
Uitvoering Besluitvorming AKR, Gemeente AKR, MGO AKR+WKR Noord en Zuid AKR WKR AKR TG Jeugd, AKR, WKR, TG Leren TG Jeugd, AKR TG Jeugd, CvK CvD, WKR CvD, AKR AKR CvK AKR, WKR CvK CvK TG MGO AKR/WKR/Gemeente AKR AKR WKR N +Z; AKR AKR AKR AKR, WKR AKR WKR Predikanten, AKR
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 38 -
2013
2014 2015
versterken en verbreden, betrekken Jeugd - Start beleidsuitvoering Jeugd en Gezin - Uitwerken businessplan voor accommodatie gebruik - Realisatie gebruik moderne media in Eredienst - Evaluatie financieel meerjarenbeleid - Implementatie Pastoraal beleid - Afstemmen meerjaren accommodatiebeleid met NH- Gemeente - Actualiseren Meerjaren onderhoudsplan - Opstellen plan voor “Groen en duurzaam investeren” - Realisatie ingezet beleid - Evaluatie Kerkradio - Evaluatie beleidsplan 2011-2015 - Opstellen beleidsplan 2016- 2020
WKR, AKR, TG Jeugd AKR, TG Jeugd CvK CvK CvK, AKR AKR, WKR CvK, AKR, WKR CvK CvK AKR, WKR CvK AKR, WKR, TG’s AKR
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 39 -
5.
Beleidsevaluatie
5.1.
Algemeen
De Algemene Kerkenraad bewaakt jaarlijks de voortgang bij de realisatie van het voorgenomen beleid.
5.2.
Voortgangsrapportage
Elke wijkgemeente en elk College en de overige taak- en werkgroepen stellen jaarlijks hun werkplan met begroting op en brengen dit op de vergadering van september ter kennis van de Algemene Kerkenraad. In deze werkplannen zijn opgenomen: een verslag van de voortgang op de verschillende beleidsvelden; de mede op grond hiervan voorgenomen activiteiten voor het komende jaar. Op basis van de verslagen werkplannen besluit de Algemene Kerkenraad zonodig tot een tussentijdse wijziging van het beleidsplan.
5.3.
Beleidsplanwijziging
De Algemene Kerkenraad evalueert op basis van de verslagen van de verschillende organen de voortgang van de beleidsrealisatie. Overeenkomstig ordinantie 4 art. 8.5. kan de Algemene Kerkenraad op basis van de evaluatie voorstellen opstellen voor wijziging van het beleidsplan. Deze voorstellen behoeven de goedkeuringsprocedure overeenkomstig genoemd artikel. Tot deze voorstellen behoort in elk geval de besluitvorming overeenkomstig de adviezen van de commissie Toekomst 2. Een algehele beleidsevaluatie vindt in verband met de opstelling van het beleidsplan 2011 – 2015 plaats medio 2014.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 40 -
6.
Samenvatting
6.1.
Waarom een beleidsplan?
Het opstellen en actueel houden van een beleidsplan voor een periode van 4 jaar is een verplichting op grond van de Kerkorde. Het voorliggende beleidsplan geeft richting aan het Kerk zijn voor de periode 2011 – 2015 binnen Gereformeerd Ermelo. Het beleidsplan is een hulpmiddel: het plaatst alle activiteiten van de kerk in een kader en geeft prioriteiten. Uitgangspunt is één samenhangende Gereformeerde Kerk te Ermelo als onderdeel van de Protestantse Kerk in Nederland. In het plan is nagegaan wat de afgelopen jaren kon worden bereikt, is een nieuwe missie en visie opgenomen en zijn speerpunten en activiteiten bepaald voor de komende jaren. Ook is nagegaan wat dit financieel betekent. Ook de uitkomsten van het werk van de Commissie Toekomst 2 vormen een onderlegger voor het beleid van de komende jaren en kunnen leiden tot herziening van het beleid zoals verwoord in dit beleidsplan. De verwachting is dat begin 2012 de rapportage van de commissie leidt tot besluitvorming in AKR en gemeente.
6.2.
Wat hebben we de afgelopen periode bereikt?
De afgelopen jaren konden we in de 4 wijken gemeente zijn, ter kerke gaan in verschillende gebouwen, erediensten vieren, pastorale zorg ontvangen, mee doen aan een veelheid van doordeweekse activiteiten van het Leerhuis, vrijwilligerswerk doen voor anderen, catechese volgen en er zijn voor hen die “buiten” zijn. Voldoende reden voor omzien in dankbaarheid. We kunnen dankbaar zijn wat we door gemeentebrede inzet konden realiseren bij de aanpassing van de kerkgebouwen en voor - ondanks recessie en teruglopend ledental - toename van inkomsten. De ingezette trends hebben zich doorgezet. Dit betreft: afnemende betrokkenheid, waarbij steeds meer leden zich actief of passief onttrekken aan de Gereformeerde Kerk, resulterend in een dalend ledenaantal. Het lijkt dus noodzakelijk om beter en meer in te spelen op de veranderende behoefte; veranderende bereidheid mee te werken in de kerk, zodat het steeds moeilijker wordt voldoende vrijwilligers te mobiliseren voor het noodzakelijke werk; de zorg voor en om het pastoraat; autonoom stijgende kosten en de kwetsbaarheid van de inkomstenstroom. In de voorgaande planperiode is sprake geweest van een aantal grote veranderingen binnen de Gereformeerde Kerk van Ermelo, onder meer: we hebben vanwege vervroegd emeritaat afscheid genomen van ds. Brouwer en ds. Den Hollander. Om financiële redenen is invulling van de vacatures achterwege gebleven. Onze professionele ondersteuning is daarmee aanzienlijk afgenomen, hetgeen heeft geleid tot bezinning over een andere visie op pastoraat (onder meer ouderenpastoraat) en een andere wijze van toerusting van ambtsdragers (o.a. het project “Samen Bouwen”); de predikantsvacature in de wijkgemeente Zuid is ingevuld door het aangaan van een “Combinatie van Wijkgemeenten tussen Zuid, Oost en Noord” met gezamenlijke inzet van ds. Hoogstrate en ds. Van Domselaar; de Wijkgemeente West heeft haar eigen plaats voor de Eredienst (“De Leemkuul’) moeten verlaten en houdt de zondagse Eredienst samen met de wijkgemeente Zuid in de Immanuelkerk;
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 41 -
-
we hebben ons in de discussienota “Naar een Kerk met Toekomst” beraden op de toekomstige ontwikkelingen in het pastoraat en de daarbij passende organisatie; we hebben onze huisvesting op orde kunnen brengen in een zeer motiverend proces waarbij de gemeente in de breedte was betrokken; we hebben door een andere wijze van organisatie van de actie Kerkbalans de neergaande lijn in de opbrengsten kunnen ombuigen; tekorten op de begroting zijn binnen een meerjarenperspectief en strak begrotingsbeleid opgeheven.
Structurele samenwerking met de Hervormde Gemeente binnen PKN-verband heeft zich in hoofdlijnen beperkt tot gezamenlijke middagdiensten van Gereformeerde Kerk en Oude Kerkwijk van de Hervormde Gemeente, jaarlijks gezamenlijk overleg tussen de moderamina van de beide AKR-en afstemming van activiteiten en overleg tussen de Diaconieën.
6.3.
Waar gaan we de komende planperiode van uit?
De missie en de visie van de Gereformeerde Kerk te Ermelo zijn in 2010 geëvalueerd en opnieuw vastgesteld: Missie: de bestaansreden van onze gemeente Onze missie is Bijbels gezien gebaseerd op wat Jezus ons leert volgens Matteüs 22: 37-39 Heb de Heer, uw God, lief met heel uw hart en met heel uw ziel en met heel uw verstand. Dat is het grootste en eerste gebod. Het tweede is daaraan gelijk: heb uw naaste lief als uzelf. Ga en maak het waar! Visie: waar willen wij naar toe groeien → ons verlangen voor de toekomst Kernwoorden bij de visie zijn: ‐ Verdieping en groei ‐ Openheid en eenheid ‐ Helen en dienstbaar ‐ Iedereen telt mee ‐ Opdracht in de wereld Op grond hiervan zijn speerpunten van beleid gelegd bij Pastoraat en vieren o pastoraat naar doelgroep gericht (jeugd, ouderen) o verbindingen leggen, omzien naar elkaar, elkaar ontmoeten faciliteren o kleinschalig georganiseerd pastoraat o meer pastorale zorg vanuit professionals en vrijwilligers o kwaliteit en verscheidenheid (o.a. eigentijds en met moderne middelen) in vieringen o vieringen gericht op jong én oud o kerkmuziek Gemeenteopbouw o “Samen Bouwen” (toerusten vrijwilligers) continueren o Plek voor ontmoeting en kerk door de week o Het leren van de kerk: leren door catechese en Leerhuis Jeugd o Investeren in jeugd en gezin o Jeugd en jongvolwassenen meer betrekken bij de kerk (o.a. bij organiseren van activiteiten, vieringen) Diaconaat o Diaconaat zichtbaar naar buiten (diaconaal project in dorp) o Streven naar breed gedragen onderlinge samenwerking Missionaire gemeente zijn o Open staan naar buiten
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 42 -
o o
6.4.
Van buiten naar binnengericht denken Betere in- en externe communicatie met moderne middelen
Wat staat ons te doen?
De speerpunten zijn per Taakgroep verder uitgewerkt en hebben geleid tot een plan van aanpak voor de komende jaren. De speerpunten zijn hierin leidend. Een afzonderlijk punt van aandacht vormt de in- en externe communicatie. Hierin moet met moderne middelen gericht worden geïnvesteerd. Voorts is van belang de implementatie van de uitkomsten van de commissie Toerkomst 2. Een aantal wezenlijke zaken rondom de uitgangspunten “kerk-zijn”, pastoraat, de wijze van organiseren en de mogelijkheden en beperkingen komen uit het werk van deze commissie De keuzes in dit beleidsplan leiden niet tot hogere jaarlasten vanwege extra kosten voor nieuw beleid of uitbreiding van activiteiten. De stijging van de exploitatiekosten is voornamelijk een gevolg van autonome kostenstijgingen. De inkomsten staan onder druk en continuïteit daarvan kent een steeds groter risico. Het beleidsplan vermeldt de financiële uitgangspunten en de consequenties van het beleid voor de komende periode. Dit is verwerkt in de meerjarenbegroting 2011 - 2020. De meerjarenraming dwingt op korte termijn tot keuzes omdat de uitgaven in de planperiode bij voortzetting van het huidige beleid al vanaf 2013 de inkomsten gaan overtreffen en we gaan interen op de vermogenspositie. Deze keuze betreft de afweging tussen inzetten op structureel meer inkomsten of op realisatie van structurele besparingen. Indien daarnaast ook wordt gekozen om te gaan investeren in verder aantrekken van formatie voor professioneel pastoraat heeft deze afweging hoge prioriteit.
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 43 -
Bijlage 1:
Meerjarenbegroting 2011- 2020
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 44 -
Bijlage 2: activiteiten
Speerpunten, aandachtspunten en
Op 25 november 2010 heeft de AKR zich op basis van de missie en visie gebogen over de vraag: Wat vinden we wat er de komende jaren moet gebeuren? 1. 2. Welke speerpunten moeten op grond daarvan worden gesteld? Dit heeft geleid tot ca. 70 aandachtspunten en activiteiten die zijn gebundeld onder een vijftal hoofdpunten. Onderstaand zijn de ca. 70 aandachtspunten aangegeven. Tijdens de veragdering van de AKR op 2 december 2010 koos elke deelnemer koos maximaal 20 "speerpunten" De hoogste scores geven een beeld van de speerpunten (groene items).
1.
Aspect/activiteit/aandachtspunt Pastoraat en Vieren
Pastoraat: Pastoraat naar doelgroep gericht i.p.v. territoriaal Gesprekgroepen op levensthema Waar mogelijk lotgenotencontacten stimuleren zorg voor anderen dat zij zich niet in steek gelaten voelen meer pastorale zorg van professionals en vrijwilligers maximale tijdsinzet voor professioneel pastoraat buddy pastoraat stiltecentrum pastoraal centrum actief pastoraat aanbieden aan vragers vangnet voor mensen die niet vragen aandacht voor leden van de kerk via pastoraat op maat; vraag gestuurd secties kleinschalig met een contactadres in de buurt Verbinding: Kwaliteit in vieringen levensmomenten vieren; rituelen werken aan binding, verbinding bij de kerk horen is fijn en dat mogen we uitstralen Vieren: voldoende kerkdiensten aanbieden diensten voor jong en oud (Johan de Heer, Rockdienst, Micha, etc.) Preken over actuele onderwerpen: wat heb ik aan mijn geloof in de week? jongeren meer betrekken bij vieringen prediking voor alle geledingen binnen onze kerk muziek musical (met externe werving) Boodschap intern en naar buiten; vieringen, sterdiensten, muziek
2.
Subtotalen per groep
1
2
1
1
3
1
4
5
6
7
8
1
1
1
1
1
9
10
11
12
1
1
1
1
1
1
13 1
1
1
1
1
1 1
5 3
1 1
% 8
1
1
1
1
1
6 4 0
1 1
1
1 1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
3 1
1
1
1
1 1 1
1
1
1
1
1 1 1
1
1
1
1
1
1
5
1
4
1
1
3
1
1
10
1
5
1 1
4
1
3
1
1
1
1
1 1
1
1
1
1 1
5
1
1 1
3
3 1
1
1
1
1 1
1
1
1
1 1
8 1
4
1 1
6 3
1
1
1
1
8
1
1
1
1 106
45
27
11
Diaconaat: diaconaal project in het dorp diaconaal werk binnen de gemeente (burgerlijk) diaconie: zorg voor noden in gemeente (burgerlijk) gemeentebreed diaconaal project eetgroepen zorgen dat er geen voedselbank meer nodig is diaconaal platform duidelijke taak diaconie; helder beleid en communicatie naar gemeente diaconale zorg meer zichtbaar maken WMO spreekuur
3.
Totaal
1
1
1
1
1
1
1 1
1
1
1 1
1
7
1
5
1
2
2
1
1
1 1
1
1
1
1 1
1
1
1
1
1
1
5 3 0
Gemeenteopbouw:
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 45 -
3.
plekken voor gesprek en ontmoeting “Samen Bouwen”: toerusten vrijwilligers vergroten betrokkenheid bijvoorbeeld aandacht voor “slapende leden” interne eenheid (in verscheidenheid): samen werken aan vertrouwen meer groepsgevoel, versterking (uitbouwen van kleinschalige activiteiten) ruimte voor verschillend “geluid” leren: aanbod van de kerk is vrijwillig maar niet vrijblijvend; de kerk is niet gratis: verantwoordelijkheid geven en nemen (communicatie) financiële bewustwording visie op toekomstige structuur organisatie/middelen/accommodaties basiscatechese voor volwassenen betrekken leden en niet leden bij kerk (kortdurende acties in de buurt) Present groep Repair‐café, kringloop; boeldag meer vrijwilligers voor kleine taken zoeken; huidig werk meer opsplitsen, minder vergaderingen delen van talenten in woord en daad (veiling!) Vrijwilligers: kader meer in 30 – 40 ‘ers zoeken vrijwilligersbeleid: motiveren, toerusten, aanspreken en verjonging ‐ inzetten op vrijwilligers (“Samen Bouwen”) Kerk door de week (24 uur/7dagen per week): kerkcafé op verschillende tijdstippen Open Kerk; tentoonstelling, toneel, optredens ‐ eten en drinken en vermaak
4.
11
1 1
1 1
1
1
1
1
1
1 1 1
1
3 3
69
29
19
8
17
7
3
1
2
1
1
1
1
1
1
4
1
1
5
1
3
1 1
1
1
1
2
1
1
3 1 1
1 1
2 1
1
1
2
1
2
1
1
4
1 1 1
1
6
1 1
1 1
1
1
1 1
1
1
5 1
1
1 1
1
4
1
3 1
1
2 0
1
1 1
1 1
1
1
1
1
5
1
3
Jeugd: investeren in jeugd & gezin aanspreken jeugd voor aansprekende vorm van catechese jeugd betrekken Jeugd café (buiten de kerk) Jeugdwerk: nieuwe vormen filmavond
5.
27
Gemeenteopbouw:
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
10
1
4
1
1 1
0 1
1
1
3
1
1
Missionair: communicatie extern beter en gebruik van moderne media willen weten wat “buiten” leeft zichtbaar aanwezig zijn in het dorp bij alles wat we in de kerk doen ons afvragen: wat heeft het dorp er aan? PR het Christen zijn naar buiten uitdragen Samenwerking met Nederlands Hervormde Gemeente en andere kerken
Aantal
1
1
1
1
1
1
1
7
1
3
1
1
1
1 1
1
1
1 1
20
21
17
20
1
20
10
20
1
24
20
16
11
2 3
19
20
238
238
Beleidsplan AK 2011 - 2015 versie 4.0 d.d. 1 september 2011.doc
- 46 -