VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Behandeling van verslaving en comorbiditeit de Noord Nederlandse ervaring
Gent 14 nov 2014
Primaire problematiek naar voorkomen in bevolking en % in behandeling
1
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Setting van hulp in VZ
VNN 34 ambulante lokaties 6 klinische lokaties (10 klinieken)
2
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Visie op verslaving Verslaving is een cluster van symptomen die hun oorsprong vinden in een ontregeling van de beoordelings- en beloningsysteem in de hersenen
Visie op verslaving • Verslaving is een ziekte die alle levensgebieden raakt. • Verslaving behoeft behandeling op alle levensgebieden. • Verslaving is zeer sterk familiair overdraagbaar (transgenerationeel) • Verslaving gaat vaak (>80%) samen met andere psychiatrische aandoeningen
3
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Comorbiditeit Psychiatrie mét middelenafhankelijkheid • • • • • •
Angststoornis 25% Stemmingstoornis 33% Bipolaire stoornis tot 60% Schizofrenie 50-65% PTSS 40-80% Antisociale persoonlijkheidsstoornis 86%
Verslaving mét psychiatrische stoornis • Angststoornis 36% bij man 60% bij vrouw • Stemmingstoornis 25% • Bipolaire stoornis 20% • ADHD 40% • PTSS 70% • Persoonlijkheidsstoornis 80%
Comorbiditeit En het belang van diagnostiek Verslaving en comorbide psychiatrische aandoening beïnvloeden elkaar in Ernst van stoornis (klachten) Duur van ziekteperiode Meer opnames in psychiatrische ziekenhuizen Meer kans op suïcide Meer dakloosheid Meer geweld Meer somatiek
4
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Behandelen in VNN • Visie op verslaving – Levensgebieden – Comorbiditeit
• De ambitie om blijvend te innoveren • Groot gebied, met 2 grote steden, enkele kleinere steden en groot ruraal gebied
Behandeling bij VNN Zorgprogramma ingedeeld op doelgroep • Jeugd met verslavingsproblemen tot 23 jaar • Volwassen met verslavingsproblemen • Volwassenen met verslavingsproblemen met hierdoor aanwezige veiligheidsrisico’s (justitiële kaders)
5
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Behandeling Zorgpaden ingedeeld naar verlies van autonomie = intensiteit en hulpvraag (MATE/intake) • Verslaving • Levensgebieden • Comorbiditeit • Autonomie
=> integratie tussen onderdelen
Zorgpaden Intensiteit 1 • patiënten met een lichte verslavingsstoornis, problemen op maximaal 2 levensgebieden en zonder comorbide stoornissen. • Focus op genezing
6
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Zorgpaden Intensiteit 2 • patiënten met een matige tot ernstige verslavingsstoornis en problemen op 2-4 levensgebieden. • Patiënten met een comorbide psychiatrische stoornis , waarvoor behandeling in dit zorgpad parallel gegeven wordt. • Focus is genezing
Zorgpaden Intensiteit 3 • Patiënten met een ernstige tot zeer ernstige verslavingstoornis, met problemen op 3-5 levensgebieden. • > 80% heeft één of meer comorbide psychiatrische stoornissen die integratief behandeld worden • Veelal is een deel van behandeling klinisch en/of deeltijd • Focus op genezing.
7
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Zorgpaden Intensiteit 4 • Patiënten met een ernstige tot zeer ernstige verslavingstoornis, met problemen op praktisch alle levensgebieden. • Patiënten hebben veelal één of meer comorbide psychiatrische stoornissen, die cf MDR behandeld worden. • FACT-zorg en - behandeling zijn hier de leidende behandelprincipes, met focus op stabiliseren.
Zorgstructuur Zorgpad
verslavingsmodules
leefgebieden
comorbiditeit
Keuze modules
Afh. van zorgpad alleen ambulante behandelingen of ook klinische
Woon Werk Systeem KVO
PTSS Stemming Angst ADHD Persoonlijkheidst.
Uit andere zorgpaden
8
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Verslavingsbehandeling • Cognitieve gedragstherapie • Motivationele therapie • Farmacotherapie
Levensgebieden • Gezin/systeem o Systeemtherapie o KVO • Financiën • Wonen • Werken
9
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Comorbiditeit • Protocollaire CGT comorbiditeit o Angst o Depressie o ADHD o (PTSS) o (Persoonlijkheidsstoornis) • Farmacotherapie
Integratie • Traumabehandeling in verschillende stadia van ziekte-inzicht: o Psycho-educatie in groep o Seeking safety o Individuele psychotherapeutische traumabehandeling
• Schemagerichte groep/deeltijd/kliniek
10
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Integratie • Dubbel diagnose klinieken voor o Volwassenen o Jeugd o Gezinnen o Zwangeren
Integratie en outreach • F-ACT • ACT • Multi Dimensional Family Treatment
11
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
F-ACT Behandeling voor mensen met ernstige psychiatrische aandoening o Langdurige psychiatrische aandoening o Ernstige maatschappelijke beperking o Voortdurend risico op crisis o noodzakelijke waakzaamheid op mogelijkheden voor behandeling en of herstel.
F-ACT • • • • •
Casemanagement gecombineerd met ACT. Shared caseload F-ACT bord bespreking Behandeling ín het team Multidisciplinair
12
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Verslavings F-ACT • Langdurige ernstige verslavingsproblematiek • Complexe problematiek – Bijkomende somatische problemen – Bijkomende financiële, huisvesting, sociale problemen
• Comorbide psychiatrische stoornissen • Verhoogde kans op criminaliteit • Moeizame behandelrelatie
F-ACT: verslaving of GGZ Keuze? • De ernst en complexiteit van de verslaving. • De aard van de psychiatrische problematiek, die naast de verslaving aanwezig is • Ernst van manipulatief gedrag. • Het aantal opnames in de psychiatrie of in de verslavingszorg
13
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Verschil in werkwijze? • Het zorgvuldig opbouwen en trager ontstaan van een vertrouwensrelatie • Het bewerken van de motivatie, daar verslaving ondermeer een stoornis is in het motivatiecentrum • Beschikbaarheid van praktische diensten
Verslavings F-ACT • • • • • • • •
Psychiater Verslavingsarts SPV/VS Ervaringsdeskundige Arbeidsdeskundige Psycholoog Woonbegeleider Sociaal juridisch dienstverlener
14
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Verslavings F-ACT • • • • • • • •
Psychiater Verslavingsarts SPV/VS Ervaringsdeskundige Arbeidsdeskundige Psycholoog Woonbegeleider Sociaal juridisch dienstverlener
Verdeling van med. spec. kosten naar 15 grootste specialismen
Verdeling van ziekenhuiskosten binnen de groep alcoholverslaving in relatie tot alle Nederlanders. Vektis: rapport praktijkvariatie GGZ 2013
15
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Verslavings F-ACT • • • • • • • •
Psychiater Verslavingsarts SPV/VS Ervaringsdeskundige Arbeidsdeskundige Psycholoog Woonbegeleider Sociaal juridisch dienstverlener
Verslavings F-ACT • • • • • • • •
Psychiater Verslavingsarts SPV/VS Ervaringsdeskundige Arbeidsdeskundige Psycholoog Woonbegeleider Sociaal juridisch dienstverlener
16
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Effect • • • •
Minder klinische detox en diagnostiek Meer comorbiditeit behandeld Minder crisis aanmeldingen Patiënten die opgenomen worden blijven korter
Maar ook: • Patiënten blíjven in zorg (minder drop out) • Meer contacten per patiënt (dus duurder dan casemanagement…)
Vervolg • Uitstroom uit F-ACT – 2 jaar niet op het F-ACT bord – Werkend signaleringsplan en crisiskaart
• Uitstroom naar – Ambulante “lichte” GGZ (GBGGZ) – Wijkteams – Huisarts en praktijk ondersteuner (POH)
17
VNN verslaving en comorbiditeit
14 nov 2014
Vervolg • Meer F-ACT+
18