Amalia kinderziekenhuis geeft kids écht een stem. Topsport volgens decaan Paul Smits. Drie cases uit ons umc. Kinderarts Kees Noordam

Personeelsblad Radboudumc | Jaargang 38

#2 December 2013

Wetenschappelijk onderzoek

Topsport volgens decaan Paul Smits Hoe ‘ruikt’ jouw werkplek?

Drie cases uit ons umc

Kinderarts Kees Noordam

‘Amalia kinder­ziekenhuis geeft kids écht een stem’

#2 – december 2013

INHOUD

premie vanaf

VOORWOORD

Smell of the place

6

€62,6

Maximaal besparen op uw zorgpremie Voor alle medewerkers van Radboudumc

Speciaal voor alle medewerkers heeft Radboudumc met CZ scherpe afspraken gemaakt over de collectieve zorgverzekering van 2014. Dit betekent dat u en uw gezin kunnen profiteren van:

• 10% korting op de basisverzekering • 15% korting op alle collectieve aanvullende verzekeringen • extra vergoedingen voor fysiotherapie, griepprik, preventief onderzoek en orthodontie Hoeveel u daarmee bespaart? Kijk op www.cz.nl/radboudumc. Daar kunt u bovendien laten uitrekenen welk zorgpakket het beste bij u past. Afsluiten kan ook online.

8

16

Ga voor de beste deal, juist voor u, naar www.cz.nl/radboudumc. Liever eerst persoonlijk contact? Bel ons dan op 0800 - 024 44 88 (gratis).

Premie basisverzekering nu

€ 77, 58

12

o.b.v. € 0 vrijwillig eigen risico incl. collectiviteitskorting

Goede zorg kies je zelf Maak je keuze op umczorgverzekering.nl

Rondvraag – Hoe goed en veilig is onze zorg? Conclusie tijdens het symposium op 13 november: cultuur en gedrag zijn minstens zo belangrijk als systemen en toezicht.

12

23

16

Strategie – Wat maakt dat je energie krijgt van je werk en hoe bereiken we dat? Door met je collega’s het gesprek aan te gaan. Dat is de insteek van ‘de Smell’. Drie pilotafdelingen delen hun ervaringen.

De zorgverzekering voor universitair medische centra

20-11-13 13:20

20

Binnen & buiten – In het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis hebben kinderen sinds november een stem in de Kinder­adviesraad. Zij kunnen mee­ praten en meebeslissen over zaken die hen raken.

Onderzoek – ‘Wetenschappelijk onderzoek is Champions League’, volgens Paul Smits, decaan/ vicevoorzitter van de Raad van Bestuur. ‘We willen met Radboudumc meedraaien in de top.’ Drie onderzoekers vertellen hoe zij daaraan bijdragen.

✔ Premie met ruim € 20 per maand verlaagd t.o.v. 2013 ✔ Kies zelf de zorg en zorgaanbieder die bij je past ✔ Stel zelf je zorgverzekering samen ✔ Bepaal hoe jij met je zorgbudget omgaat

UMC_AD_Radbode3.indd 1

08

Het jaar 2013 is bijna achter de rug. Ik hoop dat het voor ieder van u een jaar is geweest met mooie momenten, zowel op het werk als thuis. Voor het Radboudumc is 2013 een jaar waarin duidelijk is geworden wat de koers voor de komende jaren is en waarin we al stappen hebben gezet op weg naar realisatie daarvan. A significant impact on healthcare willen we bereiken, dat kan intussen niemand ontgaan zijn. De strategie is helder, we hebben het merk en de uitingen van onze organisatie daaraan aangepast en gemoderniseerd. Deze Radbode is daar een voorbeeld van. We zijn live gegaan met Epic. De eerste uit­ komsten van onze zorg zijn gepubliceerd. De onderzoeksthema’s zijn benoemd. Er is gestart met het ver­nieuwen van de opleiding geneeskunde. En zo zijn er meer voorbeelden. Het komend jaar is het aan ons, u allemaal, om die strategie te helpen realiseren in ons dagelijks werk. In het belang van de patiënt en de toekomst van de gezond­ heidszorg, want daar doen we het voor. Dus kom met ideeën voor hoe het nog beter of anders kan. En laten we werken aan een ‘smell of the place’, die stimuleert, waar je energie van krijgt, en waar het normaal is dat je elkaar aanspreekt. Zie hiervoor ook het artikel op pagina 16.

Ik wens u prettige feestdagen en een goede start in 2014!

Het moment – In deze rubriek vertellen mede­ werkers over een bijzondere ervaring tijdens hun werk. Als patiëntenvervoerder heeft Marion van Dijk vaak maar kort contact met patiënten. De vrouw die ze anderhalf uur door Radboudumc rondreed, zal haar dan ook altijd bijblijven.

RUBRIEKEN 04 HET GETAL 06 Kort 11 7 vragen aan

Prof. dr. Melvin Samsom Voorzitter Raad van Bestuur

19 De patiënt 22 COLLEGA'S 24 ACHTEROP

3

4

personeelsblad radboudumc

HET GETAL

#2 – december 2013

Jannie Meussen

Eric Scholten

42.000 ritten maken de medewerkers van het patiënten­ vervoer jaarlijks. Om patiënten in bed van de verpleegafdelingen naar bijvoorbeeld een onder­ zoeksafdeling, operatiekamer of Radiotherapie te brengen. Dat zijn gemiddeld 815 ritten per week, bij elkaar goed voor een afstand van 22.000 kilometer per jaar.

Patiënten blij Afgelopen maanden zijn de oude transportkarren vervangen door multibedmovers. ‘Dat is voor patiën­ ten een hele vooruitgang’, vertelt Paul Peters, mede­ werker patiëntenvervoer. ‘We vervoeren hen niet meer over de kille gangen op de onderverdieping, met al het logistieke verkeer van textiel, goederen, post en afvalbakken, maar via de rustige eerste ver­ dieping. De multibedmovers maken minder herrie en we staan letterlijk dichter bij de patiënten. We kunnen dus gemakkelijker een praatje maken.’

Vervoerders blij Ook de patiëntvervoerders zelf zijn blij met de nieuwe multibedmovers. Paul: ‘De oude karren pas­ ten niet in de lift. Wij moesten bedden op de onder­ verdieping loskoppelen, de lift induwen en patiënten lopend naar de verpleegkamers brengen. Fysiek zwaar werk. We hoeven nu helemaal niet meer te duwen en te trekken en in tien seconden koppel je de multibedmovers vast aan ieder bed. Ze zijn heel wendbaar en kunt ze zonder los te koppelen mee de lift innemen.’ Pauls collega Marion van Dijk (foto) vult aan: ‘Ik moet er wel aan wennen dat je op een soort step achter het bed staat, ik heb niet meer zulke jonge benen. Maar er komt waarschijnlijk een steun­ tje, zodat we af en toe kunnen gaan zitten.’

We rijden beter op tijd! De laatste jaren is het patiëntenvervoer sterk verbeterd, vertelt Alex van der Putten, manager Supply Chain Management. Begin 2012 reed 45 procent van de transporten op tijd, nu 90 procent. ‘Onder meer door de roosters aan te passen en door medewerkers van de beddencentrale, die de bedden ophalen om te reinigen, ook in het patiëntenvervoer in te zetten. Zo hebben we in piektijden een optimale bezetting.’ Alex benadrukt dat het patiëntenvervoer ook afhankelijk is van de afdelingen. ‘De vervoerders moeten regelmatig op verpleegafdelingen wachten op patiënten. In 2013 kwam dat bij gemiddeld 170 ritten per week voor (20 procent). Mooi voornemen om daar in 2014 met z’n allen scherper op te zijn.’

5

6

personeelsblad radboudumc

#2 – december 2013

KORT

tie s­recep r a a j Nieuw

Radboudpenning voor auditteam

donderdag 9 januari 2014 16.30 – 18.30 uur Restaurant van het Studiecentrum Medische Wetenschappen (route 76)

Het auditteam, dat toetst of de zorg die Radboudumc levert effectief, veilig, doelmatig én patiëntgericht is, heeft dit jaar de Radboud­ penning gekregen.

De jaarlijkse nieuwjaars­ receptie georganiseerd door de Raad van Bestuur.

De zestien auditoren van onze unit Interne Audit zijn erin geslaagd om in korte tijd de audits als een gedegen instrument te gebruiken, aldus het juryrapport. Ze doen dit deskundig, enthousiast en betrokken, met respect voor de medewerkers op de afdelingen. Het auditteam vervult daarmee een voorbeeldfunctie in het Radboudumc.

Het belooft een inspirerende bijeenkomst te worden met verrassende optredens van collega’s.

Iedereen is welkom!

The best

We kregen veel posi­ tieve reacties op de vernieuwde Radbode.

We blijven blij met alle reacties! Stuur ze naar de redactie op [email protected]

‘Wij zijn blij verrast met en trots op deze belangrijke prijs. Een blijk van waardering vanuit het huis’, zo verwoordt hoofd Anne van der Hidde de reactie van haar collega’s. De Radboudpenning wordt jaarlijks uitgereikt aan één of meerdere personen die door hun bijzondere inzet een belangrijke bijdrage hebben geleverd aan het Radboudumc als topkenniscentrum voor academische geneeskunde en gezondheidszorg.

Bestuursvoorzitter Melvin Samsom reikt de Radboudpenning uit aan Anne van der Hidde, hoofd van het auditteam. (Foto: Eric Scholten)

De rafels van participatie in de gezondheidszorg BOEK

Alsof het voorbij is

Medisch antropoloog Christine Dedding en gezondheidsweten­ schapper Meralda Slager onder­ zoeken of het is gelukt om patiëntenparticipatie in te weven in het gezondheidszorgsysteem en in het onderzoek naar (leven met een) ziekte of beperking. Boom Lemma uitgevers, ISBN 978 94 6236 019 8. Prijs: € 22,50

Toneel

Ik had een nieuwe afspraak gemaakt voor een longfunctie. Wat schetste mijn verbazing: de longfunctiespecialist belde mij en vroeg of ik misschien op de dag kon komen waarop ik een afspraak had met de internist. Zeer klant(patiënt)gericht. Bijzonder op prijs gesteld.

Steven den Boer @stevendenboer De Radbode? Die was toch dood?

Sinds de Big Bang op 27 oktober zijn we een kleine twee maanden op weg met Epic, het nieuwe digitale patiënten­ dossier. Gert-Jan Borghuis, directeur programma Beter 2.0, is tevreden.

Thecla Diekema @Thecla Diekema ‘Hij is mooi de nwe #Radbode. Prettig leesbaar en inhoudelijk ook goed en breed opgezet. Fijn om het blad thuis te ontvangen.’

Het was een roerige, maar ook unieke periode, vertelt Gert-Jan. ‘Natuurlijk, we hebben de nodige problemen gehad, dat zie je altijd bij

StefanievdBosch @StefanievdBosch HPV wordt in de meeste gevallen overgedragen door seksuele activiteit. Omdat mannen er minder vaak kanker door krijgen – jaarlijks wereldwijd 33.832 mannen tegenover 567.750 vrouwen - is over HPV bij mannen minder bekend. Toch zal 80 procent van alle seksueel actieve vrouwen én mannen minstens eenmaal in hun leven een HPV-infectie oplopen. Het eigen immuunsysteem zorgt ervoor

dat de infectie meestal onopgemerkt en zonder blijvend letsel voorbijgaat. Als de infectie blijft bestaan, ontwik­ kelt zich in de loop der jaren kanker: baarmoederhalskanker, maar ook anale, vulvaire, vaginale, orale of peniskanker. Vaccinatie kan 5 à 6 procent van alle kankers voorkomen. Kathleen: ‘Daarom is ook vaccinatie bij jongens het overwegen waard.’

Muzikale theatervoorstelling naar de roman van Julian Barnes. Over de ultieme vraag ‘wat is een leven waard?’ en andere fundamentele kwesties, zoals ‘welke van je her­ inneringen zijn echt zo gebeurd en welke heb je de gewenste vorm gegeven?’ LUX (Nijmegen), 20 december 20.30 uur, € 17,50

Tevreden na twee maanden Epic

Onderzoek in het Radboudumc: het begint met een idee en leidt regelmatig tot een wetenschappelijke doorbraak. In Radbode de impact van onze wetenschap op de maatschappij.

Steeds meer meisjes worden gevaccineerd tegen het humaan papillomavi­ rus (HPV), dat tot baar­moederhalskanker kan leiden. Uroloog Kathleen D’Hauwers toont aan dat HPV ook bij mannen kanker veroorzaakt.

MEDEWERKERS VAN DE SECTIE MEDISCHE ETHIEK (IQ HEALTHCARE) GEVEN EEN BESCHOUWING OVER EEN ACTUEEL ONDERWERP. DEZE KEER: Evert van Leeuwen.

Leven en dood, gezondheid en ziekte, werk en zorg vormen voor veel schrijvers, artiesten en theatermakers een inspiratiebron. In iedere Radbode lees je cultuur- en boekentips.

UIT HET VOORLICHTINGSCENTRUM

Impact

Ook kanker bij mannen door HPV

COLUMN | ETHIEK GETIPT

@Jur koksma Jur! Waarom sta je niet in t stuk bij de radbode over gnk in 2030!?

José Eggenhuizen @j0sje Mooie Radbode! En bedankt voor de toneeltip. Wij gaan naar Death by Powerpoint.

Kijk voor actuele berichten ook op ons intranet, onder het kopje ‘nieuws’

Foto: Marc van Teeffelen

een Big Bang. Er waren printerproblemen en medewerkers konden soms niet inloggen of kregen de verkeerde functies toebedeeld. Dat geeft frustratie maar creëert ook saamhorigheid. Wat ik vooral heel positief vind is dat iedereen de schouders eronder heeft gezet om Epic tot een succes te maken.’ Tot het eind van dit jaar wordt gewerkt aan het oplossen van de belangrijkste issues. Vanaf maart 2014 start de optimalisatie en komen verzoeken van afdelingen aan bod. ‘Neurologie wil bijvoorbeeld de CVA-vragenlijsten in Epic laten opnemen en vanuit de Neonatale Intensive Care Unit ligt het verzoek om de pompen en meetapparatuur te integreren in Epic. Daarmee loopt de registratie altijd door, ook als het patiëntje even losgekoppeld moet worden van de medicatiepomp voor bijvoorbeeld een röntgenfoto. In januari bekijken we wat we als eerste gaan oppakken.’

In de Radbode van januari 2014 een uitgebreide reportage over Epic

Barmhartig? De zorgverzekeraar staat onder druk. Hij heeft het te goed gedaan. De zorgpremie gaat naar beneden en er is genoeg vermogen. De patiënt moet wel­ iswaar meer zelf betalen, wat meer zelf kiezen en de zorgver­ lener moet effectiever werken. En hoe staat het met u, als zorgverlener en als burger? Tevreden over de premie­ verlaging? Toch mooi meegenomen in tijden van crisis? Houdt u zich als zorg­ verlener aan alle regels, richtlijnen, procedures, protocollen en wetten? Om uw ethisch perspectief te prikkelen in deze kersttijd volgt hier een moderne variant op een Bijbels verhaal. Stel, er ligt een gewonde scooterrijder langs de weg. Hij is er erg aan toe. Er moet snel hulp komen. Een dokter rijdt langs. Hij heeft zijn EHBO niet bijgehouden en kan daarom in overtreding zijn met de richtlijnen. Snel gaat hij verder om later 112 te bellen. Dan komt er een ethicus langs. Hij huivert. Maar ingrijpen? Hij weet niet hoe dat moet, hij gaat snel verder, hopend dat hij niet vergeet later 112 te bellen. Vervol­ gens komt er een inkoper van een zorg­ verzekeraar, in een BMW. Hij schrikt, stopt en legt de gewonde man direct op de smetteloze achterbank. Bij de SEH laat hij geld achter voor het geval er een eigen bijdrage nodig is. Drie vormen van gedrag, voortkomend uit regels, richtlijnen en kosteneffectivi­ teit. Wie biedt er barmhartige zorg? U mag het zeggen. Zalig kerstfeest!

7

#2 – december 2013

Marjan Wassenaar

Radboudumc loopt voorop met Kinderadviesraad

Geef kinderen een

stem Kinderen hebben rechten. Recht op onderwijs, zorg en bescherming. Maar ook het recht om mee te praten en mee te beslissen over zaken die hen raken. Zoals de zorg die zij krijgen als ze ziek zijn. In het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis hebben kinderen sinds november een stem in de Kinderadviesraad.

‘Het draait om de kinderen.’ Prof. dr. Kees Noordam is daar heel stellig over. Hij is hoogleraar Kindergeneeskunde en voorzitter van het Dagelijks Bestuur van ons Amalia kinderziekenhuis. En tegelijkertijd weet hij dat kinderen in de praktijk niet altijd hun zegje kunnen doen. Juist bij de zorg voor kinderen spelen naasten, in dit geval ouders of verzorgers, een belangrijke rol. Zij weten wat hun kind mankeert en willen de beste zorg. Meestal zijn zij het ook die thuis de enquête invullen waarin gevraagd wordt hoe men de behandeling in het ziekenhuis heeft ervaren.

Verrassende reacties

Met de klok mee: Giselle van Nes (voorzitter), Cécile Urlings, Lisa van Duren, Jet Dillerop, Eva Eikhout, Guusje van Haren, Soraya Abdoel en Ariënne Dijkstra samen met leden van het dagelijks bestuur van het Radboudumc Amalia kinderziekenhuis: prof. dr. Kees Noordam, hoogleraar Kindergeneeskunde en Frank Roos, centrummanager. Niet op de foto: Sylke de Koning en Fleur van Haeren

BINNEN & BUITEN

Eric Scholten

Ook al kunnen veel kinderen in het kinder­ ziekenhuis nog niet voor zichzelf spreken, ze hebben wel degelijk een mening over de behan­ deling die ze ondergaan. Kinderen tussen twaalf en zestien jaar mogen bovendien meebeslissen over hun behandeling. Zijn ze ouder dan zestien, dan beslissen ze helemaal zelf. ‘Tot nu toe kregen we dus vooral feedback van ouders, niet van de kinderen’, concludeert Kees. ‘Maar we willen wel weten hoe kinderen

ons kinderziekenhuis ervaren en wat ze willen veranderen.’ Een oproep aan kinderen afgelopen zomer om een brief te schrijven aan de directeur van het kinderziekenhuis leverde al veel nieuwe inzichten op. Margriet van Buuren, verpleegkundig manager van de medium care (Q2 Zee): ‘Soms heel basaal. Dat het eten beter moet, of dat ze met de dokter willen praten en niet met de verpleegkundige. Maar we kregen ook verrassende reacties. Zo willen veel kinderen meer privacy. De deuren naar de verpleegkamers zijn van glas, zodat we makkelijk even een glimp kunnen werpen op de patiënt. Maar de kinderen hebben het gevoel dat iedereen naar ze kijkt en dat willen ze niet.’

Eerste umc met Kinderadviesraad Om de meningen en ideeën van kinderen structureel te kunnen laten meetellen, besloot het Amalia kinderziekenhuis een eigen adviesraad op te richten. Op 20 november – Internationale Dag van de Rechten van het Kind - is de Kinderadviesraad officieel geïnstalleerd. Daarmee lopen wij als umc voorop. De raad bestaat

KINDGERICHTE ZORG IS NODIG Hester Rippen, directeur van de Stichting Kind en Ziekenhuis, over de Kinderadvies­ raad: ‘Als je de patiënt centraal wilt stellen, moet je ook het kind als patiënt centraal stellen. Uit onderzoek blijkt dat kinderen andere dingen belangrijk vinden dan ouders. Zo blijkt dat kinderen heel zenuwachtig wor­ den van pre-operatieve controles, bedoeld om de patiëntveiligheid te vergroten. Een volwassene begrijpt dat het om een extra check gaat, maar kinderen zien het als een signaal dat er van alles misgaat. Zij hebben meer uitleg nodig. Participatie van kinderen moet je daarom goed organiseren. De Kinderadviesraad heeft een belangrijke, blijvende positie binnen het Amalia kinder­ ziekenhuis en is daarmee uniek. Het is een mooie best practise, die we als stichting aan andere ziekenhuizen kunnen laten zien. Stichting Kind en Ziekenhuis, een lande­ lijke patiënten- en consumentenorganisatie, zet zich in om de kwaliteit van de zorg aan kinderen in het ziekenhuis te verbeteren. Al het werk van de stichting is gebaseerd op het handvest Kind en Ziekenhuis, opgesteld door de European Association for Children in Hospital – EACH – waar Stichting Kind en Ziekenhuis lid van is. De stichting gaf het handboek Kinderparticipatie uit en dacht actief mee over de Kinderadviesraad van het Amalia kinderziekenhuis.

9

10

personeelsblad radboudumc

#2 – december 2013

Marjan Wassenaar

EVEN VOORSTELLEN

(16, Nijmegen)

7 VRAGEN AAN In deze rubriek stellen we persoonlijke vragen aan een medewerker die een Radboudpluim heeft ontvangen. Dit keer Theo Huberts.

Jet Dillerop en Cécile Urlings zijn lid van de Kinderadviesraad. Zij vertellen waarom ze lid zijn en wat ze willen veranderen.

Jet Dillerop

Eric Scholten

Bruggenbouwer

Belangrijkste kinderrecht: ‘Dat je mag zeggen wat je wil’ 1. Wat is je persoonlijk hoogtepunt in het Radboudumc?

Op 20 november, de ‘Internationale Dag van de Rech­ ten van het Kind’ werd de Kinderadviesraad officieel geïnstalleerd. Het was een feestelijke bijeenkomst met kinderen, ouders en zorgverleners.

‘Wie ziek is kan via FaceTalk of Skype mee vergaderen’ uit een groep kinderen die het Radboudumc gaat vertellen wat er anders of beter kan. Allemaal hebben ze een band met het ziekenhuis. Omdat ze een chronische ziekte hebben, in het verleden behandeld zijn of omdat ze gewoon geïnteresseerd zijn in het kinderziekenhuis, hoewel ze er zelf niet gelegen hebben. De kinderen komen een paar keer per jaar bijeen om te bespreken wat ze opvalt in het kinderziekenhuis. Wie er vanwege zijn ziekte niet fysiek bij kan zijn, kan via FaceTalk of Skype toch meedoen met de vergadering.

Kindvriendelijk kinderziekenhuis ‘De Kinderadviesraad gaat ons gevraagd en ongevraagd advies geven over hoe we de zorg

nog beter kunnen organiseren en het kinderziekenhuis kindvriendelijk kunnen maken en houden’, licht Kees toe. ‘Denk aan onderwerpen als ziekenhuismaaltijden, privacy, de manier waarop je bejegend wordt door de arts of de verpleegkundige. Maar ook de ochtendvisite: willen kinderen de dokter wel aan het bed? En hoe vaak per dag? De leden van de Kinderadviesraad kunnen door de kliniek lopen om ideeën op te doen en de kinderen die er op dat moment verblijven, te vragen naar hun mening.’ Alles is bespreekbaar binnen de Kinderadviesraad. ‘Zolang de kinderen die in de raad zitten het kunnen begrijpen en onderwerpen binnen de invloedsfeer van het kinderziekenhuis vallen.’ Qua opzet en vorm lijkt de Kinderadviesraad veel op de al bestaande Patiëntenadviesraad. Beide raden zullen nauw contact onderhouden. Toch is het belangrijk dat kinderen hun eigen raad hebben. ‘De belevingswereld van een kind is heel anders dan die van een volwassene’, benadrukt Margriet. ‘Met de Kinderadviesraad geven we vorm aan één van de kinderrechten, namelijk het recht op een eigen mening.’

‘Ik kom twee keer per jaar in het ziekenhuis omdat ik astma heb. Eerst ging ik naar het Radboudumc, nu naar Dekkerswald. Maar daar is het niet kindvriendelijk ingericht. Ik zit in de Kinderraad om het Radboudumc fij­ ner te maken voor kinderen, dat ze mogen zeggen wat ze willen. Wat ik wil verbeteren, kan ik nog niet zeg­ gen. Daarvoor wil ik eerst met de kinderen praten die hier liggen. Omdat we zelf kinde­ ren zijn en ook in het ziekenhuis komen, kunnen we beter inschatten wat kinderen willen. Door te praten met artsen en met het bestuur van het kinderziekenhuis kun­ nen we onze ideeën ook echt doorvoeren.’

‘Dat ik hier volgend jaar maart veertig jaar in dienst ben. Ik heb 38 jaar met veel plezier als verpleegkundige gewerkt. Maar toen werd ik allergisch voor handendesinfectans en moest ik iets anders gaan doen. De baan als materiaalbeheerder heb ik zelf mee opgezet. Deze functie heeft zich al helemaal terugverdiend.’

2. Waar ben je trots op? ‘Dat ik mijn collega’s kan helpen bij het beheer van de apparatuur. Ik haal defecte thermometers, bloeddrukmeters en andere instrumenten van verpleegkundigen op en kijk ze na. Als ik het zelf kan oplossen, hoeft het niet naar de Instrumentele Dienst. Dat scheelt tijd en geld. De bestellingen van de tien afdelingen bundel ik, ook dat scheelt in de kosten. Het periodiek onderhoud op mijn afdelingen zit inmiddels tussen de 95 en 100 procent.’

3. Wie bewonder je?

Cécile Urlings (11, Gennep)

Belangrijkste kinderrecht: ‘Als kinderen ziek zijn, dat ze worden geholpen. En dat je in het Radboudumc óók je lessen van school kunt krijgen!’   ‘Toen ik klein was, moest ik vaak naar het ziekenhuis omdat ik mijn plas niet goed kon ophouden. De urine bleek niet goed te lopen van de nieren naar de blaas. Ik zit in de Kinderadviesraad omdat ik graag wil meebepalen wat ze met de kinderafdeling doen. Ik ga eerst met de andere kinderen van de Kinderadviesraad praten over hun ideeën. Wat ik zelf belangrijk vind, is dat op kinderen gelet wordt als ze lang moeten wachten voor een onderzoek. Toen ik voor mijn onderzoek zoveel water moest drinken, begon een mevrouw met me te praten om me een beetje af te leiden. Dat was fijn.’

‘Gerda Dekker, senior verpleegkundige bij Orthopedie. Om hoe ze voor haar patiënten opkomt als iets niet goed loopt. Maar ook om hoe ze voor mij opkwam om mijn baan te realiseren, de contacten die ze legde zodat ik ervaring als materiaalbeheerder kon opdoen. Ze is een warme persoonlijkheid.’

4. Wat weten je collega’s niet over jou? ‘Dat ik jarenlang overdag antieke meubels heb gerestaureerd, naast mijn werk als verpleegkundige in de avonduren. Op een gegeven moment had ik veertig kasten thuis staan. Ik bracht ze op kleur, maakte schappen, sloten en lijsten. Ik doe het nog steeds als hobby.’

5. Met wie zou je een dagje willen ruilen? ‘Het liefst zou ik nog één keer weer een dag verpleegkundige zijn.’

6. Op welke manier kun je je idealen kwijt in je werk? ‘Ik ben ooit verpleegkundige geworden om mensen te helpen. Nu help ik de verpleegkundigen, maak ze wegwijs met apparatuur zodat er minder storingen optreden. Daardoor hebben zij meer tijd voor de patiënt.’

7. Wat zou je doen als je een jaar bestuursvoorzitter was? ‘Ik zou vooral investeren om later terug te kunnen verdienen. Bezuinigen is niet altijd even effectief. Soms moet je investeren om uiteindelijk goedkoper uit te zijn. Neem de relaxstoelen bij Orthopedie. Die kosten veel geld, maar de patiënt is veel sneller mobiel en kan daardoor eerder naar huis.’

Naam: Theo Huberts Functie: materiaalbeheerder bij afdeling Orthopedie (werkzaam voor tien afdelingen) Pluim verdiend op: 4 juni 2013 Omdat: hij een echte bruggenbouwer is tussen de Instrumentele Dienst en de verpleegafdelingen. Verpleegkundigen moeten zich volgens hem met de patiëntenzorg bezig kunnen houden, niet met apparatuur.

11

12

personeelsblad radboudumc

ONDERZOEK

#2 – december 2013

Gijs Munnichs

Eric Scholten

Nieuwe onderzoeksstructuur stimuleert samenwerking

Meedraaien

in de top

Paul Smits: ‘We willen positief stimuleren: als je goed bent, kun je nog beter worden.’

Personalized Healthcare: dat is waar wij ons wetenschappelijk onderzoek op willen richten. Want elke patiënt is uniek in zijn genetische profiel, fysiologie, persoonlijkheid en leefstijl. Via de nieuwe onderzoeksstructuur, die vanaf janu­ari geldt, wil het Radboudumc dit waarmaken. Paul Smits, decaan/vicevoorzitter Raad van Bestuur: ‘Wetenschappelijk onderzoek is Champions League.’

VAN RADBOUD EEN BEGRIP MAKEN In de naamgeving van de nieuwe onderzoeksinstituten klinkt Radboud prominent door: Radboud Institute for Molecular Life Sciences en Radboud Institute for Health Sciences. Alleen het derde instituut heeft, omdat het onderdeel is van het interfacultaire Donders Instituut, een ander soort naam: Donders Centre for Neuro­ science. Het is een duidelijke keuze om het onderzoek te afficheren met Radboud. ‘Zo werkt het wereldwijd’, zegt Paul Smits. ‘Of je kent een toponderzoeker bij naam. Of je kent een instituut als Harvard. Op die manier willen we ook van Radboud een begrip maken in het onderzoek.’

Ons doel:

Preventie, diagnostiek en behandeling op maat ‘Wil je echt significant impact on health­care hebben, dan is het zaak dat je met wetenschappelijk onderzoek resultaten boekt die je morgen kunt toepassen. Maar óók dat je voorbereidingen treft om medische door­ braken op langere termijn te verwezenlijken’, zegt prof. dr. Paul Smits, decaan/ vicevoorzitter Raad van Bestuur. ‘Fundamenteel, moleculair onderzoek is nodig om ingewikkelde biologische mechanismen achter een ziekte te ontrafelen. Het effect van dit onderzoek is vaak pas na jaren merk­ baar. Met toegepast onderzoek kun je al op korte termijn de zorg verbeteren. Bijvoorbeeld door te onderzoeken of een bepaalde behandeling aanslaat bij patiënten.’ Het overkoepelende onderzoeksthema van het Radboudumc – Personalized Health­ care – brengt het fundamentele en toegepaste onderzoek samen. ‘Elke patiënt is uniek in zijn genetische profiel, fysiologie, klinische presentatie, persoonlijkheid en leefstijl’, vertelt Paul Smits. ‘Je kunt pas een goed behandeladvies geven als je weet hoe deze factoren elkaar beïnvloeden. Door wetenschappelijk onderzoek naar al deze factoren kunnen we Personalized Healthcare straks echt in de praktijk realiseren. Met als uiteindelijke doel: preventie, diagnostiek en behandeling op maat.’

Van molecuul tot mens tot populatie De nieuwe onderzoeksstructuur, die eind oktober bekend is gemaakt, helpt om dit waar te maken. Er zijn negentien onderzoeks­ thema’s geformuleerd, waarvan er zeventien zijn gerelateerd aan een ziektebeeld of ziekte­

MOLECULAIR ONDERZOEK:

‘Invloed op volgende generaties’ Promovenda Rocío Acuña Hidalgo onderzoekt de genetische oorzaken van aangeboren afwijkingen en intellectuele achterstand. Dit valt binnen het thema Neurodevelopmental Disorders. ‘Achter elk buisje bloed schuilt een persoonlijk verhaal.’ ‘Ik doe onderzoek naar kinderen met aange­ boren afwijkingen, zoals hartproblemen, ver­ stoorde nierfunctie en afwijkende uiterlijke kenmerken zoals samengegroeide vingers. Ook kunnen ze intellectueel achtergesteld zijn’, vertelt Rocío. ‘Ik probeer te achterhalen welke genen dit veroorzaken. Vaak zijn dit genen die ook kanker veroorzaken. Ik onder­ zoek of kinderen met deze afwijkingen ook een verhoogd risico hebben op kanker.’ De nieuwe onderzoeksstructuur stimuleert samenwerking tussen fundamentele weten­ schappers en clinici. ‘Twintig jaar geleden zagen oncologen al dat kinderen met kanker vaker

aangeboren afwijkingen hebben dan gezonde kinderen’, zegt Rocío. ‘Nu is de genetica zover, dat we kunnen zoeken naar moleculair bewijs hiervoor. Het is mooi dat het fundamenteel onderzoek en de kliniek nu samenkomen. Achter elk buisje bloed dat ik onderzoek, schuilt een persoonlijk verhaal. Ik heb, via mijn klinische collega’s, de kinderen en hun ouders kunnen ontmoeten. Hun verhalen over het leven met een aandoening, maakten diepe indruk. Met mijn onderzoek kan ik mis­ schien hun levens niet veranderen, maar mogelijk wel een bijdrage leveren voor toe­ komstige generaties.’

13

14

personeelsblad radboudumc

#2 – december 2013

TOEGEPAST ONDERZOEK:

‘Binnen vijf jaar significant impact’ Interventieradioloog Jurgen Fütterer doet onderzoek binnen het thema Urological Can­ cer, onder meer naar het gebruik van een MRI-robot voor prostaatkankerbiopsie. Een veel­belovende behandeling voor mannen met prostaatkanker. ‘Uit studies weten we dat vijftig procent van de mannen met prostaatkanker onnodig geope­ reerd wordt’, vertelt dr. Jurgen Fütterer. ‘Er is weliswaar een tumor, maar die groeit heel lang­ zaam. Door te snel of te veel te opereren kun je gebieden in de prostaat beschadigen, waar­ door mannen impotent of incontinent raken. Ik onderzoek een behandeling waarbij we via een MRI-robot precies op de plek van de tumor een naaldbiopsie kunnen nemen. Zo kun je veel preciezer het te opereren gebied aangeven.’ Als de tumor nog klein is, is focale therapie een mogelijkheid. Binnenkort start Jurgen het

mechanisme. Voorbeelden van thema’s zijn Urological Cancer, Infectious Diseases and Host Response, Neuro­deve­lopmental Disorders en Mitochondrial Diseases. Binnen elk thema wordt moleculair onderzoek gedaan naar het ziektebeeld, vindt er toegepast onderzoek plaats bij patiënten én wordt epidemiologisch onderzoek gedaan. Met dit laatste wordt bijvoorbeeld onderzocht hoe vaak een ziekte binnen een (sub) populatie voorkomt. Kortom, elk onder­zoeks­ thema richt zich op de volle breedte: van molecuul tot mens tot populatie. De onderzoeksthema’s worden ondersteund door de onderzoeksinstituten. In plaats van de huidige zes komen er drie: Radboud Institute for Molecular Life Sciences, Radboud Institute for Health Sciences en Donders Centre for Neuroscience. Zij gaan ook de opleiding van de promovendi optimaliseren (Graduate School). De nieuwe structuur gaat in op 1 januari 2014. ‘Met het terugbrengen tot 19 thema’s komt er meer focus in ons onderzoek. We hebben het onder­ zoek binnen de oude thema’s niet geschrapt, maar juist krachtig bij elkaar gezet.’ Naast de thema’s zijn er tien tot twaalf Technology Platforms. Dat zijn hightech faciliteiten, zoals bijvoorbeeld de Radboud Biobank en het Preclinical Imaging Centre, die onze wetenschappers kunnen gebruiken voor hun onderzoek.

Champions League Elk onderzoeksthema wordt op basis van zes criteria beoordeeld. Hierdoor ontstaat

onderzoek naar deze veelbelovende behande­ ling. ‘Hierbij gebruiken we een laserfiber, een heel dun slangetje, waarmee we op heel spe­ cifieke plekken weefsel kunnen verwarmen en de tumorcellen kunnen wegbranden.’ De MRI-robot is in het Radboudumc ontwikkeld en uniek in de wereld. Het onderzoek van Jurgen kan zeker significant impact hebben. ‘Binnen één of twee jaar is de robot ook voor andere ziekenhuizen en umc’s beschikbaar. En binnen vijf jaar hoop ik dat we de behande­ ling met laserfibers in heel Nederland en mogelijk in andere landen kunnen toepassen.’

Als je goed bent, kun je nog beter worden een rangorde en komen we te weten welke onderzoeksgroepen tot onze wetenschappelijke top behoren. ‘Binnen welke thema’s hebben we de meest excellente onderzoekers? Welke sluiten het beste aan bij onze topreferente zorg? Is het continuüm molecuul-mens-populatie goed ingevuld? De thema’s die het best scoren op deze criteria, gaan we als Radboudumc versterken’, vertelt de decaan. ‘Daar trekken we extra onderzoeksgeld voor uit, zodat we het een boost kunnen geven. Zo wordt langzaam maar zeker ons onderzoeksprofiel scherper.’ Wat wordt er van de onderzoeker verwacht? ‘We willen positief stimuleren: als je goed bent, kun je nog beter worden’, aldus Paul Smits. ‘We hopen dat elke onderzoeker eraan werkt om tot een steengoed onderzoeksthema te komen. Dan gaat het natuurlijk om het wetenschappelijk presteren, zoals het aantal excellente publicaties. Ook is cru­ ciaal dat onderzoekers goed samenwerken. Als een klinisch onderzoeker steun krijgt van een moleculair onderzoeker of een epi­ demioloog, dan stijgt het niveau van het onderzoek én zal hij of zij meer subsidies verwerven.’ ‘Wetenschappelijk onderzoek is Champi­ ons League’, zegt de decaan tot slot. ‘We moe­­ ten alles op alles zetten om op wereldniveau in de top mee te kunnen draaien. En het is noodzakelijk om uiteindelijk het doel te ver­ wezenlijken waar we als Radboudumc voor staan. Namelijk dat we, dankzij ons wetenschappelijke onderzoek, aan élke pati­ënt de best passende zorg kunnen leveren.’

POPULATIEONDERZOEK:

‘Beste zorg voor iedereen’ Marlies Hulscher is hoogleraar kwaliteit van zorg voor infectie- en ontstekingsziekten (onderzoeksthema Infectious Diseases and Host response). Ze doet onder meer onder­ zoek om het antibioticagebruik te verbeteren, want dit baart wereldwijd zorgen. ‘Uit onderzoek blijkt dat dertig tot vijftig pro­ cent van de patiënten niet de aanbevolen zorg ontvangt’, vertelt prof. dr. Marlies Hulscher. ‘Met mijn onderzoek hoop ik de patiëntenzorg in het Radboudumc en andere ziekenhuizen te verbeteren. Hoe kan ik ervoor zorgen dat de zorg voldoet aan de richtlijnen en wensen van de patiënt? Ik onderzoek bijvoorbeeld antibio­ ticagebruik. Steeds meer bacteriën raken resistent, met als gevolg dat antibiotica hun werking verliezen. Wereldwijd bestaat de zorg dat mensen hierdoor weer sterven aan een urineweginfectie of longontsteking.’ De nieuwe onderzoeksstructuur stimuleert samenwerking. Marlies zoekt nadrukkelijk het contact met de clinici. Zo onderzoeken haar

promovendi waarom zorgverleners niet altijd zuinig zijn met antibiotica. Marlies: ‘Vervolgens bouwen we een verbeterstrategie en onder­ zoeken we de effectiviteit hiervan. Op deze manier hoop ik een bijdrage te leveren aan het afremmen van resistentieontwikkeling.’ De nieuwe structuur stimuleert niet alleen samenwerking bínnen een specifiek onder­ zoek, maar gaat een stap verder. ‘Aan mij de uitdaging ervoor te zorgen dat de uitkomsten van collega-onderzoekers uit “onderzoek bij patiënten” morgen daadwerkelijk toegepast gaan worden dankzij mijn “onderzoek bij populaties”. Als mijn uitkomsten dan weer input voor “onderzoek bij patiënten” geeft, is de cirkel rond.’

15

16

personeelsblad radboudumc

STRATEGIE

#2 – december 2013

Jannie Meussen

iStockphoto Meer weten over de Smell binnen de Radboud Manier van Werken? Neem dan contact op met Mirjam van Dijk via [email protected]

Smell of the place in de praktijk

Wat maakt jouw werkdag goed? Wat maakt dat je energie krijgt van je werk en hoe kunnen we dat met elkaar bereiken? Door met je collega’s het gesprek aan te gaan. Dat is de insteek van ‘de Smell’, een beweging die organisatiebreed is ingezet.

Het medewerkerstevredenheidsonderzoek in de huidige vorm verdwijnt. Daarvoor in de plaats komt het échte gesprek vanuit ‘The smell of the place’ (zie kader). Drie pilotafdelingen zijn met de Smell aan de slag gegaan. Ze hebben inmiddels een groepsgesprek gehad met een grote groep medewerkers van de afdeling. Onder begeleiding van Mirjam van Dijk, die door de concernstaf HR is aangewezen als starter van de beweging. ‘Het gaat er om dat medewerkers open met elkaar in gesprek gaan over wat er allemaal speelt binnen de afdeling.’

Best spannend Opvallend tijdens de groepssessies was de afwachtende houding van mede­ werkers. ‘Het is ook spannend om open en eerlijk met elkaar in gesprek te gaan’, zegt Monique Boss, HR adviseur van de Laboratoria. ‘Maar na doorvragen, kwamen de gesprekken los’, vertelt Mirjam. ‘Over onbegrip voor beslissingen van leidinggevenden, over de eilandjescultuur of het gevoel er niet bij te horen. De beleving is bij elke afdeling anders.’ Bedoeling is dat medewerkers nu samen gaan werken aan die onderwerpen, die ruimte geven voor ontwikkeling en verbetering’. De pilotafdelingen Laboratorium Medische Immunologie, Polikliniek Kind en Jeugdigen en de samenwerkende verpleegafdelingen Orthopedie/ Neurochirurgie en Plastische chirurgie zijn begonnen met de Smell. Vanuit hun ervaringen krijgt het verder vorm en inhoud. Mirjam van Dijk: ‘Eén ding staat vast: dat we het échte gesprek gáán en blijven voeren, dat moet een vanzelfsprekendheid worden binnen het Radboudumc.’

HOEZO ‘THE SMELL’? ‘Smell of the place’: hoe is de sfeer, de geur van een werkplek? Voelt het als Calcutta in de zomer: drukkend, warm en vol. Of als Fontainebleau in de lente: fris, uitnodigend, waar mensen elkaar graag ontmoeten. Op internet staat een inspirerend filmpje van de inmiddels overleden prof. Sumantra Ghoshal, hoogleraar Strategie en Internationaal Management in Londen. In een sfeer van gehoorzamen en controleren (Calcutta) wordt vrijheid en creativiteit beperkt. De inspanning richt zich op dát wat vooraf bepaald werd en moet worden uitgevoerd. Volgens hem bereik je meer in een omgeving met een open sfeer van ondersteunen, vertrouwen en inspireren (Fontainebleau).

1

2

3

Veel geleerd

Kijkje in elkaars keuken

Meer begrip

‘Ik heb er op de eerste plaats zélf veel van geleerd’, zegt Kjeld van Houwelingen, hoofdanalist Labo­ ra­torium Medische Immunologie, over de groeps­ sessie. ‘Medewerkers waren bijvoorbeeld niet blij met een paar beslissingen die ik had genomen. Dat kwam tijdens de sessie boven tafel. Ik kreeg van hen respectvolle feedback. Wij proberen nu veel meer de dialoog aan te gaan. En het werkt. Onlangs ging er wat fout bij een laboratorium­ onderzoek. Daar hebben we open over gesproken. Niet om een schuldige aan te wijzen, maar om te leren. Hoe kunnen we dit voorkomen? Ook ons werkoverleg hebben we aangepakt, op een beter tijdstip met onderwerpen die door de medewer­ kers zelf worden aangedragen. Zoals terughoren hoe het met patiënten gaat en leren van een inhoudelijk onderwerp.’

De verpleegafdelingen Orthopedie en Neuro- en Plastische chirurgie zijn dit jaar samen op één vloer gaan werken. ‘Met de Smell hoopten wij de onder­ linge samenwerking te bevorderen’, vertelt hoofd­ verpleegkundige Orthopedie Jacco van Hulst. ‘Er bestonden over en weer vooroordelen. Tijdens het groepsgesprek is daar open over gesproken. We zijn in elkaars keuken gaan kijken en dan zie je dat de verschillen eigenlijk helemaal niet groot zijn. Het heeft ons op onderwerpen als arbo en decubitus al tot samenwerking gebracht. Tijdens de sessie uitten medewerkers hun vrees één club te moeten worden en de eigenheid per specialisme te verliezen. Die angst hebben we kun­ nen wegnemen. Met vier flexibele bedden per afde­ ling kunnen we bij drukte patiënten over en weer verantwoord uitwisselen. De andere bedden hou­ den beide afdelingen voor specialismeneigen zorg.’

Ook bij de poli Kind en Jeugdigen leverde de eerste groepssessie al veel op, vertelt teamleider Angelique van Ewijk. Eén medewerker zei bij­ voorbeeld dat ze zich niet gewaardeerd voelde. ‘Ze voelde zich ondergeschikt. Dat heeft veel los­ gemaakt. Je zag mensen schrikken, niemand had zich dat gerealiseerd. Je merkt dat er nu meer begrip is voor elkaar, dat taken anders worden verdeeld met meer overleg.’ ‘Wij meten in de koffiekamer van de poli sinds kort letterlijk de smell met een humeurometer’, vertelt senior administratie Bernadette van Rossum. ‘Medewerkers kunnen gedurende de dag op een whiteboard magneetsmileys plakken, met een blij, neutraal en sip bekkie. Een kleine groep doet het, maar dat brengt wel het gesprek op gang. We zijn bewust gestart vlak voor de Go Live van Epic. Juist om met elkaar in gesprek te blij­ ven over hoe je er in zit en wat dit met je doet.’

17

#2 – december 2013

Jannie Meussen

DE PATIËNT

Flip Franssen

WIE REGELT ALLES VOOR U ONDER ÉÉN DAK?

In deze rubriek het persoonlijke verhaal van een ‘academische’ patiënt en een reactie van de behandelaar.

Korting op uw verzekering of hypotheekadvies-op-maat, snel gevonden! Tijd is kostbaar! U regelt daarom doeltreffend uw verzekeringen tijdens uw pauze of na werktijd. Wij staan voor u klaar in het Radboudumc. Ook voor een hypotheekadvies-op-maat. De voordelen op een rij: • Particulieren verzekeringen: 35% korting. • Alles online of persoonlijk regelen. • Ook voor hypotheekadvies-op-maat. • Maandelijks opzegbaar. Meeùs Radboudumc Geert Grooteplein-zuid 10, looproute 537 6525 GA Nijmegen KvK 24297059 [email protected]

‘Aan de buitenkant zie je niks’

Meer weten? Ga naar radboud.meeus.com of bezoek ons kantoor.

Joyce (30 jaar) uit Tilburg lijdt aan AOSD, een zeldzame ontstekingsziekte. Haar verhaal.

Meeùs is onderdeel van Aegon.

Adv_Radboudumc_131x198.indd 1

9-10-2013 17:19:14

‘De klachten begonnen vorig jaar december, ik was net drie maanden zwanger. Ik kreeg van het ene op het andere moment rode spikkeltjes met enorme jeuk en een stekende, zeurende pijn in mijn handen en polsen. Ik kon geen kopje meer optillen. Het was geen reuma, zo bleek uit de bloed­uitslagen. Wel had ik een verhoogde ontstekingswaarde. Rustig aandoen en goed uitzie­ ken was het advies. De stijfheid breidde zich uit naar mijn schouders, knieën en enkels. Ik had enorme jeuk en veel pijn. Ik ging huilend door het huis. Daarbij kreeg ik ook nog koortsaanvallen. Mijn temperatuur liep meerdere malen per dag op tot 40 graden. Iedereen om me heen maakte zich zorgen. Mijn man moest me uit bed tillen, aankleden en helpen met eten.

Binnenstebuiten

Expertisecentrum voor taal en communicatie van de Radboud Universiteit Nijmegen

radbode-golden tulip 131122.indd 1

22-11-13 11:53

Na vijf weken ben ik opgenomen in het Twee­ steden ziekenhuis Tilburg. Ze keerden me daar binnenstebuiten, maar vonden niks. Toch kwam het verlossende woord: je hebt AOSD. Mijn behandelend arts had contact gezocht met het Radboudumc. Het bleek dat ik alle acht sympto­ men had die bij deze zeldzame ziekte horen. Eindelijk duidelijkheid, maar daarna realiseer je je: oké, wat nu? In maart kwam ik in rolstoel het Radboudumc bin­nen, nadat Prednison en andere medicatie de klachten slechts even hadden onderdrukt. Diezelfde dag ben ik gaan spuiten met Anakinra, een duur middel dat

afweerreacties van het lichaam onderdrukt. De volgende dag kon ik het bed uit, douchen, alles weer zelf doen … Ik was ook zo blij dat mensen hier bekend waren met mijn ziekte, ik hoefde niks meer uit te leggen.

EEN HEEL GEPUZZEL ‘Joyce heeft Adult-Onset Still’s Disease. De ziekte van Still is een vorm van jeugdreuma, AOSD lijkt daar op. Het is een zeldzame ziekte, naar schatting zijn er 100 tot 200 patiënten in Nederland. Een goede diagnose vinden is een heel gepuzzel bij ziekten waaraan soms maar enkele patiënten lijden. Daarom is in het Radboudumc een expertisecentrum ingericht voor mensen met zeldzame afwijkingen van het immuunsysteem. Wij zien de weinige patiënten die er zijn. Dat maakt herkenning gemakkelijker.

Je ziet niks Thuis ben ik doorgegaan met één keer per dag spuiten met Anakinra. Gecombineerd met Pred­ nison, waarvan de dosering telkens voorzichtig werd afgebouwd. Ik kon mijn behandelend arts Anna Simon bellen of mailen als er iets was. Ze reageerde heel snel, zo fijn. Jammer genoeg kwa­ men de klachten snel weer terug. Het verraderlijke is dat je aan de buitenkant niks aan mij ziet. Afgelopen september heb ik hier weer drie weken gelegen. Ik spuit nu twee keer per dag Anakinra, maar ook die dosering werkt steeds minder. Vol­ gens dokter Simon zijn er nog andere medicijnen, we staan op het punt om plan b te gaan inzetten.

Geen genezing AOSD openbaart zich bij iedereen anders. Ook het verloop is heel verschillend. Sommige patiënten krijgen slechts één keer een koorts­ episode. Bij anderen komt het na een aantal maanden weer terug, soms krijgt het een chronisch karakter. Patiënten hebben continu behandeling nodig om de ziekte te onder­ drukken. Die behandeling bestaat uit symp­ toombestrijding en onderdrukken van de ontsteking. Er is geen therapie die AOSD kan genezen, er is wel steeds betere medicatie.’

Is er een plan c? Ik maak me zorgen over mijn toekomst. Want is er na plan b nog een plan c …? En blijven ze die dure middelen wel vergoeden? Het is lastig te accepteren dat je opeens veel niet meer kunt. Werken bijvoorbeeld, ik was net afgestudeerd als verzorgende. Soms word ik boos, waar heb ik dit aan verdiend? Maar daar schiet je niks mee op. Mijn dochtertje Emmelie (24 juni gebo­ ren, red.) geeft me gelukkig veel afleiding.’

Anna Simon internist Afdeling Interne Geneeskunde Nijmegen Centrum voor Immuundeficiëntie en Autoinflammatie

19

20

personeelsblad radboudumc

RONDVRAAG

#2 – december 2013

Myrna Tinbergen

Michiel Moormann

Hoe goed en veilig is onze zorg? Hoe weten we wat goed is en hoe houden we zicht en toezicht op zorg? Deze vragen stonden centraal tijdens een drukbezocht symposium over verbetering van kwaliteit en veiligheid van zorg op 13 november in het Radboudumc. Conclusie: cultuur en gedrag zijn minstens zo belangrijk als systemen en toezicht.

Marcel Daniëls Cardioloog Jeroen Bosch Ziekenhuis en voorzitter Raad Kwaliteit, Orde van Medisch Specialisten

‘Onze beroepsgroep staat voor medisch-inhoude­ lijk goede zorg en de wil om continu te verbeteren. Vroeger stonden dokters op een voetstuk, ze genoten aanzien en de kwaliteit van hun zorg stond niet ter discussie. Toch toont de Codex Hammurabi, het eerste wetboek rond 1780 voor Christus, dat dokters al werden aangesproken

op hun gedrag. Als een patiënt stierf door zijn toedoen, werd de hand van de dokter afgehakt. De arts van nu hecht aan transparantie en heeft oog voor kwaliteit. De beroepsgroep neemt zijn verantwoordelijkheid. Medische staven heb­ ben een gezamenlijk instrument voor kwaliteitsverbetering (IFMS) om het individueel professioneel functioneren van medisch specialisten te evalueren. Het is tijd voor een volgende stap. Dokters zijn onderdeel van de maatschappij, ook ik heb zorg nodig als ik van een ladder val en een ruggenwervel breek. De focus ligt op ver­­ betering, de lerende cultuur. We moeten elkaar

aanspreken en waken voor een glijdende schaal van functioneren naar disfunctioneren. Er is een evolutie in ons denken rondom kwaliteit. De tijd dat je niet meedoet, is voorbij!’

Didi Braat Afdelingshoofd Verloskunde & Gynaeco­ logie en bestuursvoorzitter Instituut voor Waarborging van Kwaliteit en Veiligheid (IWKV) van het Radboudumc

‘Ik hoorde in de trein twee verpleegkundigen klagen over een dokter die zich wéér niet aan het protocol had gehouden. Duidelijk was dat ze er wel met elkaar, maar niet met de betreffende arts over hadden gesproken. De ziekenhuiscultuur is blijkbaar weinig veranderd. We durven elkaar nog steeds niet aan te spreken op gedrag. Het IWKV voert sinds 2007 interne audits uit. Vanuit een onafhankelijke positie analyseren we de kwaliteit van zorg in ons umc. Wij kijken

naar professioneel handelen, organisatie van de zorg en onderlinge samenwerking. De rol van de professionals blijkt daarin steeds cruciaal en het teamklimaat heeft dan ook een belangrijke signaalfunctie. Rolmodellen zijn essentieel; niet alleen de opleider, maar álle professionals moeten het goede voorbeeld geven. Vrijblijvend zijn de audits niet. De resultaten worden besproken binnen de kwartaalgesprek­ ken die de Raad van Bestuur met de afdelingsleiding voert. Daardoor is de kwaliteitscirkel geborgd. Het IWKV heeft veel bereikt in zeven jaar tijd. Aanvankelijk was het: “O jee, daar komt het auditteam!”, nu voelen afdelingshoofden zich vaak geholpen door onze audits.’

Mirelle Hanskamp Onderzoeker en intern auditor bij het IWKV

‘Ik doe onderzoek naar de relatie tussen interne audits en patiëntveiligheid. Wordt onze zorg veiliger door interne audits? Waar liggen de risico’s? Verandert er daadwerkelijk iets in het gedrag van zorgprofessionals? In een pas verschenen rapport over VMS, het veiligheidsmanagementsysteem van de ziekenhuizen, staat dat VMS de patiëntveiligheidscultuur verbetert. Dragen de interne audits daaraan bij, of heeft het andere oorzaken? Het is nog te vroeg voor conclusies. Ik wil nog het nodige ontrafelen en dat is best een uitdaging. Verder onderzoek ik of audits onbedoelde schade of complicaties van de zorg kunnen verminderen. En ik kijk naar patiëntenervaringen. Wat merkt de patiënt van audits, zien zij een verbetering? Indicatoren als opnameduur en sterftecijfers geven ook informatie. Ook wil ik weten of interne audits de bewust­ wording of attitude van zorgprofessionals veranderen. Werken zij daardoor beter samen? En wat zijn succesfactoren? Denk aan inbedding in de organisatie en terugkoppeling van de resulta­ ten – werkt dat motiverend? Moet je de voortgang van verbeteracties toetsen, of het teamklimaat meten? Ik hoop er vanaf volgend jaar antwoorden op al deze vragen te kunnen geven.’

Ronnie van Diemen Inspecteur-generaal van de Inspectie voor de Gezondheidszorg

‘Dat er een relatie is tussen veiligheid voor de patiënt en verantwoordelijkheid nemen, weten we al 150 jaar. Waarom wassen artsen en ver­ pleeg­kundigen hun handen dan niet volgens de geldende regels?! Audits gaan vooral over gedrag. Systemen helpen, maar het gaat uiteindelijk om wat we dóen. Je kunt niet langer de andere kant opkijken als een collega een fout maakt. De Inspectie houdt toezicht op afstand, directe invloed op het gedrag van zorgprofes­sionals is slechts beperkt mogelijk. De verantwoordelijkheid ligt bij de beroepsgroep en zorginstellingen zelf. In zeven jaar tijd is er veel gebeurd, de cultuur verandert echt. Tien jaar geleden kenden we de term patiëntveiligheid nog niet, zo snel kan het gaan. We zijn in een nieuwe fase beland: werken aan gedragsverandering. De Inspectie krijgt jaarlijks zo’n 10.000 cala­ miteitenmeldingen uit de gehele zorgsector, tien jaar geleden waren dat er honderd uit de ziekenhuizen. Maar calamiteiten zijn het topje van de ijsberg. Juist leren van calamiteiten moet zichtbaar zijn, dat is een prachtig proces. Borging is essentieel. Uiteindelijk blijft één vraag over: is dit de zorg die je jouw naasten gunt? Goede zorg lever je met elkaar. Dat vereist openheid, veerkracht en continu verbeteren.’

BIJDRAGE VAN DE PATIËNT ZELF Met het symposium ‘Hoe weten we wat goed is? Zicht en toezicht op zorg’ bood Radboudumc een platform voor kennisuitwisseling. Dat leidde tot de volgende bevindingen: patiënten kunnen een grote bijdrage leveren aan het meten van kwaliteit en veiligheid. Leer jonge zorgprofes­ sionals vroeg in hun loopbaan omgaan met ver­antwoordelijkheid en feedback geven. Sys­ temen voor het meten van kwaliteitsverbetering zijn een middel, geen doel. Toezicht is goed, maar de verantwoordelijkheid ligt bij de profes­ sionals zelf. De rol van cultuur is cruciaal.

21

22

personeelsblad radboudumc

#2 – december 2013

COLLEGA’S

HET MOMENT In deze rubriek vertellen medewerkers over een bijzondere ervaring tijdens hun werk in het Radboudumc. Dit keer een verhaal van patiëntenvervoerder Marion van Dijk.

Hulde aan…

Mooie woorden horen bij een jubileum of afscheid. Deze pagina’s staan er vol van, speciaal voor al die collega’s die iets te vieren hebben. Meer mooie woorden lezen? Ga dan naar intranet voor uitgebreidere loftuitingen. (Kijk onder Nieuws bij Jubileum en Afscheid.)

‘Rots in de branding’

Vertrek na 17,5 jaar

Lies Hoefsloot

‘Met hart en ziel’

Klinisch moleculair geneticus en themahoofd sectie Genoomdiagnostiek Dr. Hans Scheffer, hoofd sectie Genoomdiagnostiek afdeling Genetica: ‘Lies gaat terug naar haar roots in Rotterdam. Daar wordt ze hoofd genoomdiagnostiek in het Erasmus UMC. Ze was hier onder meer verantwoordelijk voor de moleculaire diagnostiek van patiënten met erfelijke blindheid of doofheid. Ze is een echte teamspeler, en weet iedereen enthousiast te maken voor het bereiken van uitdagende doel­ stellingen. Haar vertrek is een groot verlies voor ons laboratorium.’

Afscheid na 41 jaar

Corrien Verweij-van Wissen Researchanalist laboratorium Apotheek Peter Diebels, operationeel manager Laboratorium: ‘Corrien heeft zich met hart en ziel voor het Radboudumc ingezet. Ze heeft menig collega van advies voorzien op het gebied van analytische kennis en communiceren. Het laboratorium zal nooit meer hetzelfde zijn zonder haar!’

25 jaar in dienst

Lena Holtman-Bossers Verpleegkundige Verloskunde Marloes van Dalen, operationeel manager Verloskunde: ‘Het menselijke aspect van de zorg rondom een bevalling is echt aan haar besteed. Menig nieuw ouderpaar heeft veel steun van Lena ondervonden. Ze is bij haar collega’s zeer geliefd, voor velen vaak een rots in de branding.’

25 jaar in dienst

Hendrien van Eck Verpleegkundige Verloskunde Eefke Hoex, operationeel manager Q10: ‘Behalve dat Hendrien op alle specialistische onderdelen van de afdeling verloskunde inzetbaar is, heeft ze haar steentje bijgedragen aan menig project binnen de afdeling. Dat ze altijd klaar staat voor iedereen, zit in haar karakter. Verloskunde heeft ze in haar hart gesloten en wij haar.’

25 jaar in dienst

Bernadette Cools Internist Interne geneeskunde

‘Studenten zijn gek op haar’

40 jaar in dienst

Truus Leygraf Voedingsassistent verpleegafdelingen Nierziekten en Maag-, darm- en leverziekten Angelique Stokkermans, operationeel manager Voedingsassistenten: ‘Truus heeft haar baan altijd met veel liefde en plezier uitgevoerd. De functie van voedingsassistent is van wezenlijk belang voor het genezingsproces van de patiënten.’

Cees J. Tack, hoofd Diabetessectie: ‘In 2011 ontving Bernadette de Radboudpluim voor haar creatieve, pragmatische en onvermoeibare bijdrage aan optimale DBC/DOT registratie. Zo kennen we haar ook, hardwerkend, no-nonsense, aardig en – heel typerend voor haar – consciëntieus.’

Afscheid na 41 jaar

José Peters Restauratief medewerker, Restaurant de Haardt

‘A ltijd goede zin’

Hilde Evers, operationeel manager: ‘José heeft zich op unieke en geheel “eigen wijze” ingezet voor de gasten van het Studiecentrum Medische Wetenschappen. Studenten zijn echt gek op haar. José zegt nooit “nee” en zoekt altijd naar een passende oplossing. Ze heeft altijd begrepen waar het om ging: eerst de gast en dan de rest.

25 jaar in dienst

Christel Diesfeldt Verpleegkundige Medium Care Neonatologie Henriëtte Kessler-Wijnen, verpleegkundig teamleider: ‘Christel is een plichtsgetrouwe collega die graag op de afdeling is. Haar grote kennis van de zuigelingenzorg en borstvoeding heeft al veel moeders en kinderen (en vaders) op weg geholpen. Christel blijft ook leergierig en nieuwsgierig. Met de komst van een nieuwe indeling van onze afdeling gaat ze vol enthousiasme haar kennis verder uitbreiden.’

Als patiëntenvervoerder heeft Marion van Dijk vaak maar kort contact met patiënten. De vrouw die ze anderhalf uur door Radboudumc rondreed, zal haar dan ook altijd bijblijven. ‘Wij vervoeren de hele dag patiënten in bed. Bijvoorbeeld heen en weer van een verpleegafdeling naar Radiologie voor het maken van röntgenfoto’s. Een paar jaar geleden bracht ik een jonge vrouw, ik denk eind dertig, regelmatig naar Radiotherapie voor bestraling. Ze was ernstig ziek, ik zag haar langzaam achteruit gaan. Ze ervoer de ritten als een uitje, vertelde ze. Fijn om even van de kamer af te zijn. Ze kon om zich heenkijken, ook al vloog de omgeving in vogelvlucht aan haar voorbij.

Filmpje maken “Ik zou hier zo graag een filmpje van maken voor mijn kinderen”, zei ze enthousiast. “Hoe ik vervoerd word door die lange gangen. Dan zien ze mij niet alleen maar ziek op die patiëntenkamer. Mag mijn man hier een film van maken?” Ik wilde haar wens graag in vervulling brengen, maar dat kon natuurlijk niet in werktijd. We hebben het daarom rond zes uur ’s avonds in scène gezet. Haar man

zat op het bed en filmde; de gangen, mij in mijn uniform, haar terwijl ze in de camera de kinderen toesprak “Kijk, mama gaat nu naar Radiotherapie …” We zijn met de rit wel anderhalf uur bezig geweest, van verpleegafdeling E20 tot aan de deur van de bestralingskamer. En we hadden enorm veel lol samen.

Intiem In ons werk bij het patiëntenvervoer heb je fragmentarisch contact met mensen. Minutenwerk, korte gesprekjes op weg van a naar b. Nu mocht ik delen in dit intieme moment. Ik zag hoe goed het hen deed dat even niet die ziekte op de voorgrond stond. Door samen bezig te zijn met dit concrete “project”. Ze bedankten me na afloop nadrukkelijk, niet wetende dat dit voor mij óók een ervaring was die ik niet had willen missen. Enthousiast gaf de vrouw me een week later een kopie van de film. Haar kinderen wilden de band telkens opnieuw zien. Drie weken later is ze overleden. Op mijn vrije dag, in een weekend. Dat vond ik jammer. Ik had haar graag begeleid bij haar laatste rit, naar het mortuarium.’ Jannie Meussen

Eric Scholten

25 jaar in dienst

Denise de Bruin

COLOFON

Dolly Raymann-Detmers

Medewerker reserveringsvoorzieningen servicebureau

Radbode is het personeelsblad van het Radboudumc. Verschijnt 10 keer per jaar

Restauratief medewerker Restofant

Vera Oor, operationeel manager: ‘Denise werkte het langste bij de Textielservice, liefst twintig jaar. Door een verkeersongeval kon ze dat werk niet meer doen. Haar kwaliteiten: altijd goede zin, vriendelijk voor collega’s en klanten en heel flexibel.’

Afscheid na 35 jaar

Yvonne Adriaanse, operationeel hoofd: ’Dolly was het boegbeeld van ons personeelsrestaurant, gastvrij en rechtvaardig. Ze laat van zich horen als iemand tekort wordt gedaan, is niet op haar mondje gevallen en heeft het hart op de goede plaats. Ze is daarnaast grappig, een aanpakster en ze geeft niet snel op.’

Redactie Gerard Popkema, Nelleke Dinnissen, Jannie Meussen, Gijs Munnichs en Marjan Wassenaar Contentcommissie Mirjam van Dijk-Jager, Gerben Ferwerda, Miranda Heijser, Marja Jillissen, Bart Kiemeney, Lotje de Laat, Annie Moedt, Angela van Remortele, René Bindels, Marloes de Vink en Jessica Vogel Aan dit nummer werkten mee Flip Franssen, Evert van Leeuwen, Michiel Moormann, Eric Scholten, Myrna Tinbergen en John Wijbenga Contact [email protected] of (024) 818 66 82 Correspondentie vragen over bezor­ ging via [email protected]. Concept en realisatie: ZB Communicatie & Media bv. Vormgeving en lay-out ZB/Martijn Ubink/Clog-Work.com Drukwerk Modderkolk Grafische Projecten Advertenties Bureau van Vliet, (023) 571 47 45 of [email protected]. Oplage 13.000. De volgende Radbode verschijnt op 31 januari.

23

24

personeelsblad radboudumc

ACHTEROP

Marjan Wassenaar

Flip Franssen

In deze rubriek stapt een medewerker achterop de fiets bij een collega. Om elkaar te leren kennen, want op de werkvloer komen ze elkaar niet tegen. Dit keer springt adviseur Procesverbetering & Innovatie Marja Jillissen achterop bij arts-assistent Heelkunde Britt ten Wolde.

‘Durf jij collega’s aan te spreken?’ Marja

Britt

Marja: ‘Je werkt hier nog niet zo lang, wat was jouw eerste indruk van het Radboudumc?’ Britt: ‘Er wordt hier – zeker met de komst van Epic – vooral papierloos gewerkt. Ik ben blij dat ik niet meer op zoek hoef naar papieren statussen, zoals tijdens mijn coschappen in andere ziekenhuizen. Verder valt mij vooral het immens grote gebouw op. Ik weet nog dat ik een keer via de kelder naar Neurologie liep, langs de patiëntenkeuken. Ik vroeg me af of ik nog wel in het ziekenhuis was. Gelukkig hangen daar nu borden en is de route veel duidelijker.’ Marja: ‘Van de vier speerpunten spreekt persoonsgerichte zorg mij erg aan. Hoe vul jij dat in?’ Britt: ‘Persoonsgerichte zorg zit in kleine din­ gen. In het praten met patiënten en dan ook echt naar ze luisteren. De hulpvraag van de patiënt boven tafel krijgen, niet alleen je eigen agenda volgen. Dat heb ik in de opleiding in Nijmegen meegekregen: hoe belangrijk luiste­ ren en doorvragen is. En dat je best eens een stilte mag laten vallen.’ Marja: ‘Elkaar aanspreken op fouten draagt bij aan veiliger zorg. Voel jij je vrij om dat te doen bij collega’s?’ Britt: ‘Ik geef gemakkelijker feedback aan een collega-arts-assistent dan aan bijvoor­ beeld een staflid. Tegen de hiërarchie in is toch moeilijker. Eerlijk gezegd heb ik het nog niet bij de hand gehad. Maar als er bijvoor­ beeld voorafgaand aan een operatie geen time-out zou plaatsvinden, dan zou ik daar wel iets over roepen.’ Marja: ‘Je bent ambitieus, doet onderzoek naar operatietechnieken bij borstkanker­patiënten. Overweeg je de opleiding tot chirurg?’ Britt: ‘Jazeker, en het liefst in Nijmegen omdat ik de chirurgie hier goed ken. Maar ik weet nog niet precies wanneer ik ga sollicite­ ren. Dat hangt onder andere af van het ver­ loop van mijn onderzoek.’

Wil jij ook bij een collega achterop? Laat het weten via [email protected]