•SAMEN juli-augustus 2015_drukker 25-06-15 12:15 Pagina 1
Paulus
Al sprak ik de talen van alle mensen en die van de engelen had ik de liefde niet, ik zou niet meer zijn dan een dreunende gong of een schelle cimbaal. 1 Korintiërs 13: 1
Uitgave: Protestantse Gemeente Eindhoven • JULI - AUGUSTUS 2015 • Jaargang 44, no. 7 • www.pkn-eindhoven.nl
Paulus
•SAMEN juli-augustus 2015_drukker 25-06-15 12:15 Pagina 2
Paulus Voor iemand die van zo grote betekenis is geweest voor de verkondiging van het evangelie, weten we niet erg veel over het leven van Paulus. Hij zou enkele jaren voor het begin van onze jaartelling geboren zijn in de stad Tarsus in Klein Azië, in het zuidoosten van het tegenwoordige Turkije. Maar helemaal zeker is dat niet. In het boek Handelingen wordt Tarsus als de geboorteplaats van Paulus genoemd, maar zelf schrijft hij : Ik werd besneden toen ik acht dagen oud was en behoor tot het volk van Israël, tot de stam Benjamin, ik ben een geboren Hebreeër… Paulus noemt zichzelf: Hebreeër, Israëliet en nakomeling van Abraham. Zo veel is zeker, dat hij een tijdgenoot geweest is van Jezus van Nazareth. Maar, afgezien van één zeer bijzonder moment, heeft Paulus Jezus nooit ontmoet. In zekere zin is het vreemd dat hij zichzelf een apostel noemt. Toch zijn de oudste geschriften die wij kennen over de betekenis van Jezus Christus van de hand van Paulus. Alleen daarom al hebben zijn brieven grote invloed uitgeoefend en groot gezag gekregen. Het christendom, zoals wij dat nu kennen, is ondenkbaar zonder het werk van Paulus. Vooral de brief aan de Romeinen is van grote betekenis. Veel leraren in de kerk hebben zich laten leiden door uitspraken en inzichten van Paulus: de kerkvader Aurelius Augustinus, de reformator Maarten Luther en de theoloog Karl Barth (om er maar een paar te noemen). Paulus groeit op in Tarsus als grieks sprekende jood. Hij is een ‘man van twee werelden’. Hij leeft als jood, maar komt ook in aanraking met de godsdienst en de filosofie van de grieks-romeinse wereld. Als hij ongeveer twintig jaar is gaat Paulus naar Jeruzalem. Daar sluit hij zich aan bij de beweging van de Farizeeën. In het boek Handelingen staat dat Paulus een leerling zou zijn geweest van de beroemde geleerde Gamaliël, maar zelf zegt Paulus daar niets over. Het valt bijzonder op dat Paulus in deze fase van zijn leven nog altijd niets lijkt te weten of zelfs maar te hebben gehoord van Jezus van Nazareth. Pas bij het getuigenis en de dood van Stefanus lijkt hij zich bewust te worden van het bestaan van volgelingen van Jezus. Hij wordt dan één van de felste, zelf zegt hij: één van de beste, vervolgers van christenen. Dit lijkt meer te maken te hebben met de ijver waarmee Paulus zich inzet en voor wat hem juist lijkt, dan dat het kenmerkend is voor de houding van de Farizeeën tegenover de christenen.
Introductie brieven van Paulus Zoals u inmiddels ongetwijfeld hebt gemerkt, is dit nummer van SAMEN gewijd aan een introductie van de apostel Paulus. Dit omdat we, op voordracht van het ministerie van predikanten, in het komende halfjaar aandacht willen besteden aan de brieven van Paulus. Zeven daarvan worden met zekerheid aan hem toegeschreven: Romeinen, 1 en 2 Korintiërs, Galaten, Filippenzen, 1 Tessalonicenzen en Filemon. In ieder nummer zal één brief worden besproken. Naast het hoofdartikel, verzorgd door één van de predikanten of pastores, zullen we ons best doen om ook wat feitelijke informatie te geven over de stad waar de brief naar toe ging. Aan u vragen we om eens de stoute schoenen aan te trekken en ons te vertellen waarmee u in de betreffende brief worstelt. Vindt u het moeilijk om dat op te schrijven, wij helpen u graag. Uw bijdrage zien we liefst ruim voor de inleverdatum van de betreffende SAMEN tegemoet, zodat de schrijver van het hoofdartikel daar nog op kan ingaan. Voor september staat 1 Tessalonicenzen op het programma, voor oktober Galaten. De redactie
Omstreeks het jaar 33, als hij op weg is naar Damascus, doet Paulus een diep ingrijpende ervaring op: de opgestane Christus verschijnt aan hem. Paulus is zeer terughoudend over deze ervaring en beschrijft nergens wat hem overkomen is. Hij zegt alleen dat hij Christus heeft gezien. Vanaf dat moment is hij een vurig pleitbezorger van het evangelie en verkondigt met hartstocht het evangelie dat Jezus de Christus is.
Hij is onvermoeibaar in zijn enthousiasme. Hij weet zich geroepen het evangelie bekend te maken aan niet-joden. Hij wordt de apostel van de volken, van de heidenen. In de vijfentwintig jaar die volgen maakt Paulus drie zendingsreizen. Die brengen hem in bijna heel het noordelijke kustgebied van de Middellandse Zee. De apostel bezoekt vooral de steden en zo sticht hij een onbekend aantal gemeenten in Klein-Azië en Griekenland. Hij maakt tenslotte plannen om naar Rome te reizen en vandaar naar Spanje. Op zijn reizen legt hij meer dan zeventienduizend kilometer af. Van bezoeken aan het zuidelijk kustgebied (Noord Afrika) of plannen daarvoor horen of weten we niets. Nog altijd is het niet bekend hoe in Alexandrië (Egypte) in korte tijd een aan-
2
zienlijke christelijke gemeente kon ontstaan, maar het is niet waarschijnlijk dat Paulus daarin een rol heeft gespeeld. Als de apostel na zijn derde reis terugkomt in Jeruzalem, wordt hij ervan beschuldigd dat hij de tempel heeft ontwijd door niet-joden mee te hebben genomen naar een deel van de tempel dat voor hen verboden terrein was. Paulus wordt gearresteerd en overgebracht naar de havenplaats Caesarea. Daar wordt hij verhoord en gevangen gezet. Hij lijkt zijn eigen lot te hebben bezegeld door zich tijdens het proces te beroepen op de keizer in Rome. Nu kon men niet anders doen dan hem naar Rome laten brengen. In de stad aangekomen wordt het proces niet voortgezet en kan Paulus in vrijheid leven. De opmerking dat de apostel het evangelie verkondigt in Rome is het einde van het boek Handelingen. Het is het laatste dat wij met zekerheid over Paulus weten. Nergens wordt ons over de dood van Paulus verteld. Aangenomen wordt dat hij omstreeks het jaar 65 in Rome gestorven is. Maar dat wordt door niemand bevestigd. In de jaren na zijn eerste zendingsreis heeft Paulus brieven geschreven aan de gemeente die hij had gesticht of bezocht. In het Nieuwe Testament staan zeven brieven die met zekerheid van Paulus afkomstig zijn. Deze brieven zijn geschreven in de jaren 50 - 56 van de eerste eeuw. Het zijn de oudste geschriften van het Nieuwe Testament. Ook vinden we een zestal brieven in het Nieuwe Testament die aan Paulus worden toegeschreven, maar waarvan het niet zeker is of ze ook werkelijk van zijn hand zijn. In zijn werk en uit zijn brieven wordt duidelijk dat Paulus zichzelf beschouwde als de door God geroepen apostel om aan de heidenen (niet-
•SAMEN juli-augustus 2015_drukker 25-06-15 12:15 Pagina 3
Deze verkondiging bracht hem in conflict met de meeste mensen die zijn prediking hoorden. In die confrontaties was Paulus niet altijd diplomatiek en mild. In zijn gedrevenheid kon hij ook scherp zijn tegen anderen. Op andere momenten kon hij ook nuchter en mild zijn en gaf hij hele praktische raad.
We raken er steeds meer van overtuigd dat Paulus zijn leven lang als jood gedacht, geloofd en geleefd heeft. Zijn geloof dat Jezus de Messias was, vormde voor hem geen tegenstelling met de joodse traditie waarin hij was opgegroeid. Dat heeft hij ook nooit losgelaten. Hij was er ook van overtuigd dat christenen die geen joden waren zich niet aan de joodse geboden hoefden te houden. De vragen en de spanningen die dat opriep, bespreekt hij in vrijwel al zijn brieven. Uiteindelijk heeft Paulus maar één doel: mensen uit verschillende culturen, mensen met verschillende achtergronden die christen zijn geworden samen brengen en bij elkaar houden in één gemeente. Zijn inzet en ijver daarvoor zijn vurig, vol hartstocht. Hij gebruikt al zijn overtuigingskracht, vernuft en charme. Maar, zeker als hij is van Gods inzet voor mensen, kan hij ook vasthoudend, eigenwijs en scherp zijn.
Paulus kent zijn zwakheden. Hij noemt ze zelf: hij is geen groot spreker, hij heeft geen imponerende gestalte of een innemend uiterlijk, hij lijdt aan een chronische ziekte. Maar hij kent ook zijn kracht en zijn vertrouwen en heeft een tomeloze inzet om het evangelie te verkondigen. Met al zijn zekerheid en overtuiging is het ook Paulus die zich afvraagt of hij dat wel altijd goed heeft gedaan. De apostel kent zijn trots en zijn zwakte. Het zou waarschijnlijk Paulus zelf nog het meest verbazen dat zijn brieven nog altijd gelezen worden. Ze zijn door hem niet bedoeld voor de ‘Kerk der eeuwen’, maar zijn geschreven aan afzonderlijk gemeenten, in een bepaalde situatie. Ze zijn gebonden aan plaats en tijd en nooit bedoeld voor de eeuwigheid. Vreemd dus dat wij die brieven nog altijd (willen) lezen, nog vreemder dat we er door geraakt worden (hoe dan ook…). En daarmee begint ook ons leesavontuur met de brieven van de apostel Paulus. Bert Jan van Haarlem
Paulus, de briefschrijver De apostel Paulus mag zich weer in wat positieve belangstelling verheugen in de brede stroom van de christelijke kerken en gemeenten. De moeite met zijn opvattingen over de christelijke leer en irritatie over bepaalde voorschriften ten aanzien van de levenswijze van de gelovigen hebben plaatsgemaakt voor interesse in zijn achtergronden, drijfveren en de plaats en tijd waarin hij zijn werk deed. Zo hebben talloze onderzoekers zich o.a. bezig gehouden met de vraag of Paulus vooral vanuit zijn Joodse achtergrond gelezen moet worden of vanuit het Hellenistische/Griekse gedachtengoed. De geleerden zijn het, zoals gebruikelijk, niet met elkaar eens maar de meesten benadrukken wel dat het werk van Paulus niet “los-gelezen” kan worden van de tijd en context waarin hij leefde en zijn missie ten uitvoer bracht. Deze benadering van de brieven van de apostel heeft de laatste decennia dus opnieuw de interesse voor zijn werk gewekt. De invalshoek van dit artikel is de vraag op welke wijze wij vandaag de brieven van Paulus dienen te lezen. Dat is een uitdagende kwestie. Want wie leest met de ogen van de huidige tijd zal zich bewust moeten zijn van de bril die hij of zij daarbij heeft opgezet. Het hangt er nogal vanaf met welke vragen en vooronderstellingen je de brieven opent. Of welke antwoorden je denkt in de brieven te kunnen vinden. Daar komt bij, dat het schrijven van brieven in de huidige tijd een ander
karakter zal hebben dan in het tijdperk van de apostel. We zullen waarschijnlijk nooit voor honderd procent begrijpen hoe zijn brieven in de tijd van ontstaan en verzending zijn bedoeld. We weten ook maar weinig van de wijze waarop de lezers de brieven hebben opgevat en wat ze hebben uitgewerkt in de geloofsgemeenschappen. Dat stemt tot grote bescheidenheid.
Wie in de brieven van Paulus op zoek is naar bouwstenen voor een christelijke leer zal zich gesteund voelen door belijdenisgeschriften die bijna zonder uitzondering talloze bewijsplaatsen aanhalen uit de werken van Paulus. Of we uit de toespraken en brieven van Paulus een geheel consistente en logische leer kunnen destilleren zal een discussiepunt blijven, maar
3
onmiskenbaar heeft Paulus veel bijgedragen aan de zoektocht naar het systematisch onder woorden kunnen brengen van wat christenen geloven en wat hun levensstijl dient te zijn. Het is overbodig om te beweren dat dit veel troost, bevestiging van geloofsovertuigingen heeft gebracht en mensen de helpende hand geboden heeft bij het leren kiezen tussen goed en kwaad in het handelen. In deze lijn van denken hebben de brieven van Paulus een eenduidig openbaringskarakter, waarbij weliswaar rekening gehouden wordt met de achtergronden van de briefschrijver en de tijd van ontstaan, maar er tegelijkertijd een ondubbelzinnige leer en ethiek aan zijn geschriften kunnen worden opgehangen. Tegelijkertijd kunnen we een tamelijk grote groep bijbeluitleggers ontdekken die, juist vanwege de afkomst van de apostel Paulus en de vragen waarvoor hij in zijn tijd stond, minder gecharmeerd zijn van de pogingen om een doorwrochte en gedetailleerde geloofsleer en ethiek aan de hand van de verschillende briefteksten te construeren. Zij zien, in al hun diversiteit overigens, de Bijbelse Paulus minder als “systematicus” en meer als “briefschrijver”. Stijl en inhoud dienen dan ook beschouwd te worden als behorende bij het karakter van een brief. Daarmee geven zij ook aan dat de tekst van een brief van de apostel niet zozeer vers voor vers,
Paulus
joden) het evangelie van Jezus Christus te verkondigen. Hij was er van overtuigd daarmee een rol in het plan van God te hebben. Hij zag het als zijn taak om eraan mee te werken dat de volken naar Israël, naar Jeruzalem zouden komen om samen met de joden de God van Israël te aanbidden. De profeten van Israël hadden dat voorzien en voorzegd. Paulus wist zich geroepen om een rol te spelen in die geschiedenis, die zou uitlopen op ‘de laatste der dagen’. Meer dan eens zegt de apostel dat ‘de dag van de Heer’ spoedig zal komen. Voor hem was dat de definitieve komst van Jezus voor alle volken op de aarde.
Bestuurlijk nieuws
Paulus
•SAMEN juli-augustus 2015_drukker 25-06-15 12:15 Pagina 4
maar als geheel moet worden bezien als men zoekt naar de betekenis en bedoeling ervan. Zijn brieven vormen in deze gedachtengang bij uitstek een communicatiemiddel om de lezers en lezeressen te trachten een bepaalde kant op te sturen in hun denken en handelen, met het oog op hun specifieke tijd en situatie. Daarom zijn de thema’s in de brieven zo verschillend en ontdekken we een diversiteit aan benaderingen. Daar wordt bij aangetekend, dat als Paulus een eenduidige en voor iedereen geldige, gedetailleerde geloofsleer had willen schrijven, hij dat ongetwijfeld gedaan zou hebben. Een aanzienlijk deel van de commentaren op de brieven benadrukt dat het de apostel vooral te doen was om de gelovigen in verbondenheid bij het geloof in Christus te bewaren. In Hem mag ieder zich aanvaard weten. Hij schreef daarbij met grote passie en compassie, mede omdat hijzelf de heilzame kracht van de ontmoeting met Christus ervaren had. Alle gedachten en overtuigingen die mensen weg konden houden van het Verhaal van de gekruisigde en Opgestane trachtte hij uit te bannen met zijn geschriften aan de gemeenten. En tevens wilde hij de kracht, troost en de opdracht laten zien die daaruit voortvloeien. Dit verwijst naar iets anders dan naar een tot op
de punt en komma beschreven en te geloven leer, die mensen uit een zeer grote diversiteit aan zinnen en zinwendingen van zijn brieven zouden moeten proberen samen te stellen. Dit geldt in hoge mate ook voor de leefregels die Paulus communiceert. In het kader van een brief aan een speciale gemeente in een bepaalde situatie krijgen die een andere klank dan wanneer ze opgeschreven zouden zijn als een onveranderlijk dictaat. Juist de passie en compassie die spreekt uit de briefstijl van Paulus kunnen ons vandaag de dag raken. Wanneer we ons niet teveel blindstaren op bepaalde concrete adviezen die niet meer passen op onze moderne ervaringen en opvattingen, kan er inspiratie uitgaan van zijn ontdekkingen, geloof en gedachten. Zo vinden wij in zijn brieven de centrale overtuiging, dat menselijke verbindingen voor de gelovigen ten diepste via Christus lopen en daarom mag er geen onderscheid zijn in ras, gender en rang op de maatschappelijke ladder. Tot op heden een actuele kwestie. In zijn tijd was er een groot probleem rond christenen uit de joden en christenen uit de heidense wereld. Uit de brieven kunnen we opmaken dat de spanningen hoog opliepen. Vurig pleit hij daar-
om in zijn brieven voor verbinding. In velerlei beeldtaal en “brieftaal” spoort hij de gelovigen aan om de eenheid te bewaren en te zoeken. Paulus had tevens een broertje dood aan al die mensen die meenden het beter te weten dan een ander op filosofisch gebied, op het terrein van de religie en op het erf van de levenswijze. Hij haalt daar een krachtige streep door en ook dit weer op de wijze van een betrokken en gepassioneerde briefschrijver, die zijn gehoor wilde overtuigen van een goede attitude in het geloof. Natuurlijk is er helemaal niets mis met het zoeken naar bouwstenen voor een christelijke leer en ethiek in de brieven van Paulus. Wel zullen we, naar mijn mening, te allen tijde ervoor moeten waken de confessie niet over de brieven heen te leggen als een soort leeswijzer. Op die manier vinden we altijd voldoende bewijsplaatsen. Helemaal onbevangen lezen kunnen we niet, dat lijkt me een understatement, toch kan er van het lezen van Paulus als briefschrijver grote kracht uitgaan, omdat het ons kan brengen bij de diepe motivatie van de geroepen apostel om mensen door de Geest te verbinden met Christus, met elkaar en de weg die Hij is gegaan. Elbert Grosheide
De achteruitkijkspiegel Het kerkelijk seizoen is afgelopen. Ik schrijf dit stukje voor Samen voor de zomereditie. Zo’n moment zet aan tot reflectie. Niet dat je eindeloos terug wilt kijken naar wat geweest is. Je kijkt in de achteruitkijkspiegel maar rijdt vooruit. In alle rust is er gewerkt om de genomen besluiten uit te voeren. De verhuizing van de Johannesgemeente naar de vroegere Morgenster (thans Johanneskerk) en de verhuizing van de Kruispuntgemeente naar de St. Jan zijn in goede orde verlopen. Onze kerkrentmeesters hebben ook veel werk verzet. De financiën zijn allemaal gestroomlijnd en alle geldstromen voldoen aan het zogenaamde vier-ogen principe. De jaarrekening is transparant en ligt ter inzage bij het kerkelijk bureau. De diaconie is bezig met een heroriëntatie, mede naar aanleiding van het plotselinge vertrek van Martin Mensink als diaconaal werker. Het afgelopen jaar is er ook een belangrijk besluit genomen om de twee wijkgemeentes in zuid te fuseren: de Adventskerk en Ontmoetingskerk gaan samen een gemeente vormen. De samenwerkingsactiviteiten zijn in volle gang. Een belangrijke knoop die de AK in oktober gaat door-
hakken is welke kerk de plaats van samenkomst wordt in Zuid. Mijn kinderen zijn voor de Adventskerk omdat daar koekjes na de kerkdienst zijn die ze zich goed laten smaken. Ik weet dat de keuze bij sommige gemeenteleden gevoelig ligt, en ik hoop dat deze gemeenteleden me dit grapje gunnen. Want er zit wel een kern van waarheid in de smaak van mijn kinderen: de verschillen zijn klein tussen de beide gebouwen. Sietske Blok is namens de Ontmoetingskerk uitgezonden naar Brazilie afgelopen najaar. Ze is dar met contextueel bijbellezen aan de slag. Als arme mensen in de bijbel kracht zoeken en vinden, krijgen ze meer zelfvertrouwen en worden ze mondiger. De organisatie CEBI biedt kerken en gemeenschappen in Brazilië een bijbelleesmethode die aansluit bij het leven van elke dag. De bijbelstudies stimuleren de deelnemers om in actie te komen. Wat zegt de bijbel over wat wij meemaken? Wat kunnen wij samen doen om de situatie waarin we leven te veranderen? Zo brengt CEBI het woord van God dichter bij de mensen en helpt hen sterker in het leven te staan. Sietske verdiept zich in de leesmethode van CEBI en onderzoekt hoe deze methode ook in
4
Nederland toegepast kan worden. U kunt u abonneren op het weblog van Sietske. In de Adventstijd zal zij haar ervaringen komen delen in Eindhoven. Het mooie van het werk van Sietske is dat ze ons terugbrengt naar de kern van het kerkzijn: brengt het Woord van God ons dichter bij elkaar en bij onze naaste, en helpt het ons sterker in het leven te staan? Alle geldstromen en verhuizingen van kerkelijke gemeentes ten spijt, het gaat om het Woord dat mensen inspireert en sterker maakt. Voor mij was het belangrijkste moment van het afgelopen seizoen daarom het vertrek van Sietske. Haar vertrek wijst ons de weg naar binnen, naar ons diepste zelf waarin we God en de ander ontmoeten. Ik kijk vol verwachting vooruit naar het volgende seizoen. Hopelijk wordt het een seizoen waarin de ontmoeting met elkaar centraal staat. En voor nu wens ik u een goede zomer. Kees de Heer voorzitter Algemene Kerkenraad
•SAMEN juli-augustus 2015_drukker 25-06-15 12:15 Pagina 5
De jaarrekening over 2014, van de Protestantse Gemeente Eindhoven, is op de website (www.pkn-eindhoven.nl) gezet. Indien u dat wenst, kunt u de volledige jaarrekening opvragen bij het Kerkelijk Bureau. De jaarrekening van de PGE is goedgekeurd door de accountant. U kunt reageren op deze jaarrekening tot 7 augustus 2015, via het Kerkelijk Bureau (bij voorkeur via de mail). Daarna kan de Algemene Kerkenraad de jaarrekening goedkeuren in haar
vergadering van 20 augustus a.s. Tevens zal daarna nog een verkort overzicht van de jaarrekening in SAMEN worden gepubliceerd. De jaarrekening over 2014 van het College van Diakenen(CvD) kunt u vanaf 24 augustus op de website (www.pkn-eindhoven.nl) vinden. Ook deze jaarrekening kunt u ,indien u dat wenst, opvragen bij het Kerkelijk Bureau. U kunt reageren op deze jaarrekening tot 7 september 2015, via het Kerkelijk Bureau (bij voorkeur via de mail).
Het Kerkelijk Bureau zal gesloten zijn van 20 juli tot en met 21 augustus.
Daarna kan de Algemene Kerkenraad de jaarrekening goedkeuren in haar vergadering van 17 september a.s. Ook van deze jaarrekening zal daarna een verkort overzicht in SAMEN worden gepubliceerd. Janine Meerman, kerkelijk bureau
Bestuurlijk nieuws
Jaarrekeningen 2014
Nieuwe website – een digitale community? gesties voor geloofsopvoeding voor ouders en andere geloofsopvoeders. De PGEwebsite wil de buitenwereld maar ook de gemeenteleden informeren en uitnodigen mee te doen. Samen willen we ook een digitale community vormen. Wij nodigen u uit om op uw eigen wijze mee te gaan doen. Hebt u zelf ideeën, kritische kanttekeningen of vragen, wij horen ze graag. En als u zin hebt om op één of andere wijze actief mee te werken om deze digitale communicatie vorm te geven, wij kijken uit naar uw reacties. Namens de webredactie, Jan, Dick, Karin en Hannie
Sinds enkele maanden hebben we als PGE een nieuwe website. Het is even zoeken om weer je weg te vinden. We hopen dat u dat lukt en dat u ook ontdekt hebt dat de Kruispuntgemeente nu een eigen deel heeft en dat de Adventskerk- en Ontmoetingskerkgemeente hun informatie samen online hebben gezet. Elke wijkgemeente is verantwoordelijk voor haar eigen pagina’s. Ook vindt u op de homepage elke twee weken een column, een diaconaal onderwerp en een mooie verbeelding (plaat/foto) die meestal iets met het kerkelijk jaar te maken heeft. Op de homepage staat een agenda en een kolom met het actuele nieuws van alle wijken. In het wijkdeel vindt u alleen het nieuws en de agenda van de activiteiten in uw eigen wijkgemeente. Maar we
hopen natuurlijk wel dat u ook kijkt bij wat de andere PGE-wijkgemeenten doen. Voor een website zijn beelden/foto’s belangrijk en daarom zult u steeds vaker een fotograaf rond zien lopen. Als we willen laten zien wie we zijn, dan gaat het als eerste om mensen die in God geloven en die dat in tekst en beelden weergeven. Daarom zijn foto’s en verhalen van mensen op onze site zo belangrijk. Als u mooie foto’s hebt, mail ze aan de webredacteuren in uw eigen wijk dan kunnen zij bekijken waar deze het beste geplaatst kunnen worden. Als u moeite hebt met een online foto waar u op staat, dan moet u dat zeker laten weten.. De JOP-pagina’s sluiten aan op de Achterkant van SAMEN en op de site vindt u kindermaterialen die aansluiten bij die Achterkant. Er staan online sug-
Leerhuis in Eindhoven (2015 / 2016)
Nieuws van de TVG!
Voor een folder, of opgave (kosten cursus 140,-): D.K. Wielenga Hofmeierstraat 8, 5663 CK Geldrop Email:
[email protected]
Velen van u kennen de TVG-cursus (Theologische Vorming voor Gemeenteleden) en weten uit eigen ervaring hoe leerzaam, verhelderend en veelzijdig deze cursus is. Mensen raken er door geboeid en worden er door geïnspireerd, zodanig dat zij meer willen weten over allerlei onderwerpen. Om aan die vraag van oud-cursisten te voldoen organiseert TVG in Eindhoven dit jaar een eenmalige oriëntatie-cursus. In plaats van het standaard vakkenpakket dat bij de TVG-opleiding hoort, bieden we vanaf september een alternatief programma. In twaalf korte themablokken (4 lessen per blok) worden onderwerpen behandeld zoals: spirituele grenzen, stromingen in de islam, ecologische theologie, kerkmuziek en jodendom. In het kader van het vak Oecumene en Dialoog wordt er een aantal "lessen op locatie" gepland: bezoeken aan een klooster, een synagoge en een moskee. Voor degenen die de cursus in het verleden gevolgd hebben, is dit de kans om je weer te laten informeren en inspireren door nieuwe onderwerpen, en dat in de vertrouwde sfeer van de TVG. Voor nieuwkomers is dit een mogelijkheid om kennis te maken met de werkwijze van de TVG. Deze oriëntatie-cursus wordt gegeven van september tot en met april, op donderdagochtend van 09.30 uur tot 12.15 uur (m.u.v. de schoolvakanties). Cursuslocatie: Adventskerk, Camphuysenstraat 4, Eindhoven Nadere inlichtingen en opgave bij Magdalena van Wier (cursusleider) tel: 040 – 2569875 e-mail:
[email protected]
5
Toerusting
De Werkgroep Kerk en Israël van de Protestantse Kerk in Nederland, regio Noord-Brabant en Limburg, organiseert voor de zestiende keer ook dit komend seizoen een leerhuis voor predikanten, pastores en ander belangstellenden. Vanaf september zullen in totaal 8 bijeenkomsten gehouden worden. In principe zullen we gebruik maken van het zondagslezingen uit “De eerste Dag”. De leiding is ook dit jaar in handen van Rabbijn Dr. Tzvi Marx.
Hannie Luiten, tel. 2123501 of E:
[email protected]
•SAMEN juli-augustus 2015_drukker 25-06-15 12:15 Pagina 6
Dienen
Agenda
Algemene agenda periode 5 juli t/m 5 september 2015 Datum
Tijd
Waar
Wat
Informatie
10 jul vr
12.15 uur
Stadskerk St. Cathrien, Catharinaplein 1, 5611 GH Eindhoven
Orgelgetijde Organist: Ruud Huijbregts Thema: Verlangen om er te zijn
Willem Lamper, telefoon: 040 242 4906 website: www.openhuiscathrien.nl
17 jul vr
12.15 uur
Stadskerk St. Cathrien, Catharinaplein 1, 5611 GH Eindhoven
Orgelgetijde Organist: Henk Kooiker Thema: Verlangen om er te zijn
Willem Lamper, telefoon: 040 242 4906 website: www.openhuiscathrien.nl
24 jul vr
12.15 uur
Stadskerk St. Cathrien, Catharinaplein 1, 5611 GH Eindhoven
Orgelgetijde Organist: Han van Weeren Thema: Verlangen om er te zijn
Willem Lamper, telefoon: 040 242 4906 website: www.openhuiscathrien.nl
31 jul vr
12.15 uur
Stadskerk St. Cathrien, Catharinaplein 1, 5611 GH Eindhoven
Orgelgetijde Organist: Onbekend Thema: Verlangen om er te zijn
Willem Lamper, telefoon: 040 242 4906 website: www.openhuiscathrien.nl
7 aug vr
12.15 uur
Stadskerk St. Cathrien, Catharinaplein 1, 5611 GH Eindhoven
Orgelgetijde Organist: Onbekend Thema: Uittocht uit Egypte
Willem Lamper, telefoon: 040 242 4906 website: www.openhuiscathrien.nl
14 aug vr
12.15 uur
Stadskerk St. Cathrien, Catharinaplein 1, 5611 GH Eindhoven
Orgelgetijde Organist: Onbekend Thema: Uittocht uit Egypte
Willem Lamper, telefoon: 040 242 4906 website: www.openhuiscathrien.nl
21 aug vr
12.15 uur
Stadskerk St. Cathrien, Catharinaplein 1, 5611 GH Eindhoven
Orgelgetijde Organist: Onbekend Thema: Uittocht uit Egypte
Willem Lamper, telefoon: 040 242 4906 website: www.openhuiscathrien.nl
28 aug vr
12.15 uur
Stadskerk St. Cathrien, Catharinaplein 1, 5611 GH Eindhoven
Orgelgetijde Organist: Onbekend Thema: Uittocht uit Egypte
Willem Lamper, telefoon 040 242 4906 website: www.openhuiscathrien.nl
Iedereen diaken! Schrik maar niet, er zal binnenkort echt geen telefoontje komen of u een probleemgezin wilt bezoeken om na te gaan of de gevraagde lening wel verstandig is. Dat is werk dat niet eens iedere diaken hoeft te doen. Er zijn gelukkig enkele gespecialiseerde mensen in onze diaconie. Behalve dat moet je ook beschikken over een portie durf om op zo’n gezin af te gaan en over de moed om moeilijke vragen te stellen. Wat betekent het opschrift dan wel? Ieder mens, maar zeker een lid van een Christelijke gemeente heeft een diaconale opdracht. Gewoon, omdat eigenlijk iedereen in het dagelijks leven ziet wat er om zich heen gebeurt. U brengt uw kind naar school en had die moeder met twee stoeltjes op de fiets wel eens waargenomen, maar er verder niet opgelet. Tot u zich realiseert dat ze al een tijdje lopend naar school komt. ‘Nou ja, echt verstandig van haar, lopen is heel gezond’, kunt u denken. U kunt ook op haar afgaan en er naar vragen. Misschien is het wel om de kinderen wat meer te laten bewegen, maar er is ook een kans dat u verteld wordt dat de fiets gestolen is, dat er zelfs geen geld is voor een tweedehandse omdat er eigenlijk
altijd te weinig geld is. Misschien doet u zoiets niet, want hoe los je dan het probleem op dat er tevoorschijn komt? Gewoon relaxed blijven, veel mensen lossen hun eigen problemen op, maar misschien kunt u wel een tip geven. In de komende tijd zullen we op deze plaats tips plaatsen, die u misschien kunt gebruiken. En voor dergelijke vragen kunt u natuurlijk ook altijd bij een diaken terecht. Deze keer tips over kleding en waar dat goedkoop te krijgen is. Kledingbank: Voor gratis goede en bijdetijdse kleding voor minima: Gestelsestraat 102a, 5615 LH Eindhoven, 040-2823750. Bezoek op afspraak. Telefonisch afspraak maken. Zie ook www.kledingbank-eindhoven.nl Kledingverkoop via kerkelijke instellingen Jakoopj: Jakobuskerk (Gereformeerde Kerken Vrijgemaakt) Orionstraat 7, 5632 DA Eindhoven, 040-2412175. Donderdagmorgen 9.30 – 12.30 uur. Leger des Heils: Pisanostraat 47A. Dinsdag, donderdag en zaterdag van 10.00 – 12.00 uur. Powerhouse Ministries: Thorvaldsenlaan 6, Eindhoven. Emaus: Edisonstraat 147, 5621 HM Eindhoven, 040-8435855. Maandag t/m zaterdag van 9.00 tot 17.00 uur. Emaus: Genneperweg 11, 5654 AG Eindhoven,
6
040-2527527. Maandag t/m vrijdag 8.30 – 18.00 en zaterdag 10.00 – 17.00 uur. ‘t Goed: Kringloopwinkels en kledingruilwinkels De Diaconie
Het ‘gele boekje’ voor diakenen Onlangs hebben twee oud-leden van het College van Diakenen, Marieke Last en Geeske van der Veen het bij hun aftreden aangekondigde plan om een informatiemap voor diakenen te maken voltooid. Zij hebben bergen werk verzet om alle gegevens bij elkaar te zoeken. De map van ruim twintig pagina’s beschrijft de organisatie van de Eindhovense Protestantse Diaconie en allerlei zaken, waar zij mee te maken heeft. Een tweede deel bevat een stukje over de kern van hulpverlening en een schat aan informatie over hoe je aan geld en spullen kunt komen, compleet met adressen en openingstijden.
•SAMEN juli-augustus 2015_drukker 25-06-15 12:15 Pagina 7
In verschillende landen is het leven voor christelijke minderheden niet gemakkelijk. Via de publieke media horen en lezen we daarover. Zo zien we soms beelden van christenen die voor het oog van de wereld worden gedood, denk aan die 21 Koptische Christenen die recentelijk werden vermoord. Behalve in het Midden-Oosten kunnen ook landen als Pakistan en Nigeria worden genoemd. Kerken uit het Midden-Oosten, die een relatie hebben met de Protestantse Kerk in Nederland, vragen regelmatig om hulp. Het gaat dan zowel om materiële hulp, aandacht voor hun problematiek als een oproep om voor hen te bidden. Drie vormen waar we allemaal onze bijdrage aan kunnen leveren. Vorig jaar zomer vroegen de Patriarchen van de Oosterse Kerken in het hele Nabije Oosten om hulp tegen het geweld van religieus extremisme. In een document beschrijven ze wat er in delen
van Irak, Syrië, Libanon en Gaza gaande is, ze analyseren deze situaties en geven hun mening. Christenen hebben daar al jaren als minderheid geleefd, gewoond en gewerkt en zij willen daar blijven. De patriarchen besluiten hun oproep met de volgende voorbede: We bidden samen om rust voor de zielen van hen die gedood zijn tijdens de tragische gebeurtenissen, om troost voor hun ouders en om genezing van de gewonden. We bidden ook dat veiligheid en vrede zullen zegevieren in de wereld en vooral in onze geliefde landen en smeken de Heer om leiders en mensen te inspireren tot een goede wil, zodat zij samen een eind kunnen maken aan dit donkere en treurige, kritieke ogenblik in de geschiedenis, waarbij onze regio tot een gekwelde regio is geworden, om zo haar leven en stabiliteit te herstellen. De christelijke minderheden in het MiddenOosten spelen hun eigen rol in die regio. Als
Protestantse Kerk willen we vooral hen ondersteunen omdat zij hun land van binnen uit kennen. Zij zijn het die ons laten weten hoe we vanuit Nederland met hun situatie betrokken kunnen zijn. Dat is ook de reden dat met een bepaalde regelmaat kerkleiders uit het Midden-Oosten naar Nederland komen om hun verhaal met ons te delen. Als u meer wilt weten over deze thematiek en onze kerken, dan toetst u bij de zoekfunctie op www.kerkinactie.nl het land in en eventueel een woord als minderheid of oorlog. Ik nodig u uit om mee te leven met de christelijke minderheden in deze regio. Namens de ZWO-groepen, Hannie Luiten, tel. 040-2123501
TINT
Space for spirit In juni ontmoetten 85 studenten- en universiteitspastores uit Noord-Europa, Amerika en Australië elkaar voor de jaarlijkse ‘Conference of European University Chaplains’ ( CEUC ) in Soesterberg. Nederland was gastland en had een prachtig programma ontwikkeld met als thema ‘space for spirit’. Centraal stond daarbij de vraag: Is er in onze hedendaagse, geseculariseerde samenleving nog wel plek voor ‘spirit’? Gabriel van den Brink, hoogleraar maatschappelijke bestuurskunde in Tilburg, opende de conferentie met een gepassioneerd verhaal over een groot onderzoek naar morele gevoelens van mensen en de moraliteit van de samenleving. Hij stelde de vraag: wat zijn ‘high values’ (waarden van betekenis) in onze samenleving, maar ook: welke spirituele principes liggen eraan ten grondslag? Hij kwam tot het formuleren van negen ‘objects of devotion’ (devotionele objecten) die met morele gevoelens en een hoge toekenning van waarde verbonden zijn: God, mensen, werk, buren, samenleving, mensheid, lichaam, leven, natuur. De uitkomst van zijn onderzoek was: Er leeft in Nederland een groot waardebewustzijn en idealisme op alle genoemde terreinen behalve datgene van God. Zie ook de groeiende toename van vrijwilligers binnen de meest verschillende terreinen van onze samenleving. Daar staat tegenover dat het idealisme en waardenbewustzijn van de burgers nauwelijks terug te vinden is in de publieke en economische sector of, anders gezegd, dat
Dienen
Christelijke minderheden in het Midden-Oosten
Nederland niet in staat is het privé idealisme te vertalen naar de publieke sfeer. Toch kwamen we ook in contact met hoopgevende initiatieven van jonge sociale ondernemers die juist hierin verandering willen brengen. We bezochten o.a. op de Amsterdamse Zuidas, midden in het hart van het Nederlandse zakenleven, waarover onlangs in SAMEN een artikel werd gepubliceerd. Daarnaast maakten we kennis met nog andere initiatieven zoals “Students4Sustainablilty”. Kenmerkend voor de meeste van de initiatiefnemers hiervan is dat ze zich na hun studie met een wereld geconfronteerd zagen waarin ze niet echt nodig bleken te zijn. Op eigen kracht, via netwerkorganisaties, social media en samenwerking, maar vooral ook omdat ze hun talenten niet wilden verspillen in een baan die niet bij hen paste, zijn deze jonge mensen met eigen non profit ondernemingen gestart. Zeer indrukwekkend was het verhaal van Inger van Nes die als jonge vrouw van 26 via facebook en social media betrokken raakte bij uitgeprocedeerde vluchtelingen die midden in de winter op straat gezet werden. Uiteindelijk werd zij vanuit haar betrokkenheid de coördinatrice van alle activiteiten die nodig waren om aan 100 en meer vluchtelingen onderdak te bieden in wat men ‘de vluchtelingenkerk’ ging noemen. Tom Beaudoin, professor voor praktische theologie in New York schetste in zijn lezing de situatie
7
van het postmoderne Westerse christendom. Hij bepleitte een nieuw uitgangspunt voor een theologisch gesprek, namelijk dat wij als getuige van het verdwijnen van het christelijke centrum, als ‘witness to dispossession’, onze christelijke erfenis in de vorm zoals het tot nu toe was, loslaten en onze hand openen voor het nieuwe. Een van de manieren om dat te doen is volgens hem dat we een tweede religieuze taal leren. We zijn namelijk pas dan in staat, op onze eigen traditie te reflecteren, als we vanuit het perspectief van een ander hebben leren kijken. De tijd dringt dat we bi-linguïstisch worden en op zoek gaan naar ‘the bigger house’, het grotere huis, waarin plek is voor boeddhisten, moslims, hindoes, christenen, atheïsten, agnosten, kortom voor iedereen. Daarbij staat centraal dat we een ander ruimte geven, zijn eigenheid en andersheid te leven in plaats van hem zodanig te manipuleren dat hij een replica van ons eigen waarden- en geloofssysteem wordt. Het gaat er om een open ruimte, ‘een spaceless space’, te creëren waarin we een ander, de naamloze, werkelijk kunnen ontmoeten zoals hij is en niet zoals we denken dat hij is of zou moeten zijn. Elisabeth Fricker, personal life coach/studentenpastor TINT Eindhoven.
•SAMEN juli-augustus 2015_drukker 25-06-15 12:15 Pagina 16
vissen
Zomer-slimme oplossing
Hoi Sanne,
In het afgelopen seizoen kon je op deze plaats steeds iets lezen over een dier dat in een bijbel-verhaal voorkomt. Deze keer geen dier maar een speciaal verhaal, een briefwisseling tussen twee meisjes, Rosa en Sanne. Rosa kan niet op vakantie omdat daar geen geld voor is. Maar ze heeft een slimme oplossing bedacht om dat niet te laten merken. Lees het uitgebreide verhaal op www.jop-eindhoven.nl. Vraag je ouders naar de betekenis van: Het product van de maand. Misschien kun je zelf ook meedoen. Op de JOP site vind je deze maand leuke spelletjes die je kunt doen. Het zijn allemaal activiteiten die je niks hoeven te kosten, maar waaraan je veel plezier kunt beleven. Na de vakantie, in september, starten we dan weer met een hele nieuwe dierenserie. Teken je ook mee? Misschien komt jouw tekening wel als ”dier van de maand” achterop SAMEN.
Hoi Rosa,
Mijn vader moest wel lachen toen ik vertelde van jouw verzonnen verhaal. “Ik ben vast die ome Silas”, zei hij, want je moet weten dat hij vaak gaat zeilen en in de vakanties mogen wij altijd een keertje met hem mee. Ik ben over naar groep zeven en ik heb een nieuwe fiets gekregen, die ouwe was veel te klein geworden. Ben jij over ? In de vakantie zijn we naar Oostenrijk geweest en een keer met een lift naar een bergtop. Daar hebben we in de sneeuw gespeeld en toen we weer beneden in het dorp waren, was het bijna 30 graden. En nou zijn we weer thuis. Ik zou best een keer bij jou willen komen spelen. Zou dat mogen van je moeder? Dan gaan we naar een speeltuin of zo. Is die bij jullie in de buurt ? Tot dan, Rosa.
Een vet idee om jouw adres op de pot chocopasta te schrijven toen je die aan de Voedselbank gaf. Ik ben Rosa en ik ben tien jaar, net als jij. Wat doe jij in de vakantie ? Ik kom niet verder dan Stratum om bij oma en opa te logeren. Dat is best leuk, maar niet spannend om te vertellen op school. Daar vragen ze altijd waar je in de vakantie geweest bent. Daarom heb ik een verhaal bedacht. Ik zeg dan dat ik een paar dagen ben gaan zeilen, maar dat heb ik verzonnen hoor. Ik heb zogenaamd een ome Silas, die op zee werkt. In de zomervakantie komt hij altijd naar Eindhoven en dan mag ik een paar dagen mee. Gelukkig hebben wij wel weer internet en daar zoek ik dan van alles op over de rivieren en de verschillende steden, waar we zogenaamd langs varen. Van Sanne
Activiteitenagenda
Johannesgemeente 5 juli 10.00 uur kinderdienst 11 juli kinderdienst in de Klim-bim 12 juli t./m. 30 augustus zomerstop kindernevendienst Zomerstop Place2bee en jeugdkerk 28 – 30 aug. Gemeenteweekend
Adventskerkgemeente 11 juli gezellige afsluiting Jeugdkerk-Zuid met sportieve activiteiten en BBQ Juli en augustus geen Jeugdkerk-Zuid Bij de kerkdiensten is er gewoon Kindernevendienst en oppas..
16
Ontmoetingskerkgemeente Juli en augustus geen Jeugdkerk-Zuid Bij de kerkdiensten is er gewoon Kindernevendienst .
Kruispuntgemeente geen activiteiten
JOP Eindhoven wil jeugd en jongeren ruimte bieden om samen te ontdekken wat de verhalen van God en Jezus betekenen.
[email protected]
w w w. j o p - e i n d h o v e n . n l