01082014 dyslexie/dyscalculie
schooljaar 2014 - 2015
Afspraken t.a.v. leerlingen met dyslexie en dyscalculie binnen de KSE Algemeen:
Leerlingen met dyslexie of dyscalculie kunnen recht krijgen op extra faciliteiten bij het maken van toetsen en schoolexamens. De school bepaalt hierbij zelf welke voorzieningen zijn toegestaan. De RT van school treedt in overleg met de externe RT van de leerling om te bezien voor welke faciliteiten de leerling in aanmerking komt. Hiervan wordt de afdelingsleiding op de hoogte gebracht. Elke afdelingsleider stelt een lijst op met een overzicht van de faciliteiten per leerling op zijn afdeling. Wanneer leerlingen met een officieel onderzoeksrap port geen RT (meer) hebben, wordt het rapport gelezen door een RT van de KSE. Daar wordt aan de hand van het rapport bepaald voor welke faciliteiten de leerling in aanmerking komt. Wanneer we van een RT de vraag naar faciliteiten krijgen of al hebben, krijgt betreffende leerling die faciliteiten voor zover die binnen onze mogelijkheden liggen. Afdeling en docent zijn gehouden aan het verlenen van de toegezegde faciliteiten. De betreffende leerling markeert, op eigen initiatief, zijn proefwerkpapier met de stempel DX / DCAL of als er sprake is van begeleiding van een externe RT die inzage krijgt, van de stempel DXRT. De dyslexie- of dyscalculieverklaring en het handelingsplan worden bewaard in het (digitale) leerlingvolgsysteem, dat bij de overgang naar een andere afdeling automatisch meegaat.
Communicatie/contacten De contacten over de begeleiding van een leerling door een externe RT verlopen in principe tussen de bet reffende afdelingsleiding of één van de RT−ers van de KSE ( rt@k-s-e. nl) . In één van de eerste schoolweken wordt op elk e afdeling een bijeenkomst georganis eerd voor alle leerlingen met dyslexie en dyscalculie . Tijdens deze bijeenkomst wordt de bestaande lijst met bijzonderheden geactualiseerd. Er wordt ook aangegeven dat de leerling zelf moet reageren naar de afdelingsleiding als zaken niet gaan zoals afgesproken. Afspraken worden in eerste insta ntie ook met de betreffende leerling gemaakt. Wij gaan ervan uit dat deze informatie via hem/haar ook bij de ouders komt. Als ouders ervaren dat zaken niet naar wens verlopen, verwachten wij dat zij tijdig contact met de afdelingsleiding opnemen. Vereisten dyslexie- / dyscalculieverklaring De dyslexie- / dyscalculieverklaring en de bijbehorende onderzoeksrapporten moeten zijn ondertekend door een orthopedagoog of een gezondheidszorgpsycholoog. Wanneer binnen onz e afspraken over een “ter zake deskundig” persoon wordt gesproken, bedoelen we daarmee een remedial teacher, een orthopedagoog of een psycholoog. Wanneer we het over een Remedial Teacher (RT) hebben, bedoelen we een RT met diploma RT voortgezet onderwijs. Het handelingsplan (onderz oeksrapport) mag bij aanmelding op de KSE niet ouder zijn dan twee jaar. Compensatie: Vanaf wanneer kunnen leerlingen met dyslexie of dyscalculie faciliteiten krijgen: - vanaf het moment dat de K.S.E. in het bezit is van het officiële rapport dyslexie / dyscalculie. - als ze met een verk laring van “vermeende dyslexie / dyscalculie” vanaf het basisonderwijs de brugk las binnenk omen; tot het moment dat een officieel onderzoek uitsluitsel geeft. - als ze gescreend zijn en het aannemelijk is, dat er sprak e is van dyslexie /dyscalculie en er een dyslexie- / dyscalculieverk laring zal volgen. - na de brugk lasperiode wordt er door de school niet meer gescreend. Faciliteiten worden vanaf dan alleen nog maar bij een officieel rapport gegeven. welke faciliteiten bij dyslexie: - extra tijd: tot aan een toetslengte van 60 minuten, 15 minut en extra tijd en voor toetsen van meer dan 60 minuten een halfuur ext ra. - nak ijk en schriftelijk e werk en ( m.n. spellingfout en) volgens een aangepaste norm**
-
*
- de (externe-) RT van de leerlingen k rijgt op verzoek inzage van de proef werk en die door de sectie niet teruggegeven worden. De verz ending van deze proef werk en verloopt via de afdelingsleiding (zie: Regeling teruggeven toetsen. Voor de volledigheid achter dit doc ument als bijlage toegevoegd - gebruik Daisy Speler, ReadingPen en/of lap-top***(zie: Regeling gebruik laptop. Voor de volledigheid achter dit document als bijlage toegevoegd ). - gebruik discman voor luistertoetsen (leerlingen die hier gebruik van willen mak en zorgen zelf voor een discman). De docent zorgt indien nodig voor voldoende (cd)k opieën. welke faciliteiten bij dyscalculie: - bij toetsen waarin rekenwerk een stevige rol speel:. a. extra tijd: tot aan een toetslengte van 60 minuten, 15 minuten extra tijd en voor toetsen van meer dan 60 minuten een halfuur ext ra. b. gebruik mak ing van rek enmachines c. bij de verplichte rek entoetsen mag geen gebruik worden gemaak t van rek enmachines. Daar waar de samenstellers van de toets dit nodig vinden is een rek enmachine digit aal bij de betreffende opgave opgenomen. Geen vergrotingen meer: Alle werken worden aangeleverd in Arial puntgrootte 12.
** Opmerking t.a.v. alle vakken ( behalve bij de talen, zie hieronder) die spelfouten meerekenen: De vakdocent brengt geen punt en in mindering voor fouten die als typische spelfout en kunnen worden aangemerkt. Dus schrijffouten (verschrijvingen) worden niet meegeteld bij vakinhoudelijke toetsing. Vanzelfs prek end worden zogenaamde discriminerende fouten (fouten waardoor de betekenis van woorden verandert) wel als zodanig meegerekend. N B . Om uit te maken of een fout al dan niet discriminerend is, gebruiken we het volgende criterium: zou het antwoord goed geweest zijn als de leerling het had mogen uitspreken in plaats van opschrijven. Bij event uele onduidelijkheid beslist de RT van de K.S.E. Aanpak/compensatie spelling van leerlingen met dyslexie bij talen: De afspraken bij Nederlands: Hieraan liggen twee zaken ten grondslag: 1. spellingsregels zijn voor iedereen leerbaar 2. bij het examen is geen compens atie voor dyslexie en maakt spelling max 10% uit van het cijfer. - Spellingtoetsen (incl. dictee) worden gewoon gemaakt en meegerekend. Een docent kan altijd een gemiddelde uitrekenen zonder spelling. - Bij alle andere toetsen geldt: de toets wordt nagekek en en voorzien van een cijfer. Van het eindcijfer wordt maximaal 1,0 (i.e. max 10% van het max te behalen cijfer) afgetrokken voor spelfout en (-0,2 voor ww-spelling;-0,1 voor overige spelling) Bij de Moderne Vreemde Talen (Engels, Duits, Frans) In de onderbouw: De spelfouten worden meegeteld, maar ze worden gehalveerd (als een spelfout normaal als halve fout gerekend wordt, wordt het nu als kwart fout gerekend). Onder dit soort fout en verstaan we ook de niet hoorbare fouten en de geslachtsfouten (dat laatste is niet van toepassing bij Engels). In de bovenbouw: Bij de vakken Frans en Duits wordt de regeling voor de onderbouw doorgetrokken. Bij Engels wordt hiervan afgewek en, in verband met de eisen die bij het Centraal Examen gesteld worden. Dit vak conformeert zich aan de regels van het CE. *** laptop- en ICT- faciliteiten: • Hulpmiddelen als Reading Pen, Daisy Speler en Kurz weil mogen door leerlingen worden gebruikt, mits zij daarmee gewend zijn te werken. Van de reading pen moet het digitale woordenboek ontoegankelijk zijn gemaakt. Betreffende leerlingen moeten de genoemde hulpmiddelen zelf in hun bezit hebben. • De leerlingen die een laptop gebruiken, moeten zelf hiervan in het bezit zijn. De laptop moet opgeschoond, geformatteerd en van de juiste programmatuur voorzien zijn. Als het programma Kurzweil gebruikt wordt, moet de leerling daar bij de RT (extern) mee gewerkt hebben.
•
-
Het is aan de begeleidende RT om er op zo’n manier mee te oefenen dat dit voor de betreffende dyslectische leerling het bedoelde voordeel biedt. Kurzweil kan alleen gebruikt worden zoals het programma in de handel is (met ruis). Het wordt op de KSE alleen ingelezen, zonder verdere aanpassingen. Verder dient de leerling op de hoogt e te zijn van de regeling “afspraken gebruik laptop in de les”. Om op het eindexamen gebruik te mogen maken van een laptop (al dan niet met Kurzweil) moet de leerling daar in de voor-examenklas al mee gestart zijn.
bij de (eind-) examens zijn er bijzondere bepalingen, die op tijd aan de betreffende leerling(-en) bekend worden gemaakt.
Aangepaste schoolboeken voor leerlingen met dyslexie. Aangepaste schoolboeken zijn bijvoorbeeld gesproken boeken (voor de DaisySpeler), en vergrotingen. Deze boeken worden speciaal gemaakt voor leerlingen met een leesbeperking. Na overl eg met de RT van de school kunnen de ouders deze boeken bij Dedic on huren (www.Dedicon. nl) . De kosten hiervan kunnen zij declareren bij de school. Ouders kunnen zich beter eerst laten adviseren door de (externe-) RT. waar de zoon/ dochter onder begeleiding is. Zij weten vanuit hun professionaliteit waarschijnlijk beter met welke digitale boeken betreffende leerling het meest gebaat is. Gesproken boeken en bestanden worden geleverd op cd. De cd’s mogen het hele schooljaar gehouden en gebruikt worden. De cd's werken maar één schooljaar. Als ze een extra schooljaar nodig zijn, moet het boek opni euw besteld en gehuurd worden. Binnen een maand na afloop van het schooljaar moeten de cd's in één pakket teruggezonden worden. Voor deze leermiddelen geldt dezelfde schaderegeling als voor de overige leermiddelen (boeken) van de school. Bijvoorbeeld bij kwijtraken, beschadigen of in het geval van huren van Dedicon het niet (op tijd) terugsturen. Di spensatie van een MVT in de onderbouw: • dispensatie MVT vanaf Kerst in mavo-2 Voorwaarde is, dat de leerling begeleid wordt en blijft worden door een externe RT. Het verzoek tot dispensatie wordt door de externe RT-er bij de betreffende afdelingsleiding aangevraagd. Wanneer dispensatie wordt verleend, zullen de leerlingen in de vrijgekomen onderwijstijd op school aan het werk zijn aan een ondersteunend programma voor de overgebleven talen. Dit programma wordt opgesteld in overleg met onze eigen RT en de betreffende vakdocent. De vrijgekomen onderwijstijd bedraagt het aantal lesuren van het betreffende vak waarvoor dispensatie wordt verleend. De leerling zal zelfstandig m.b. v. remediërende computerprogramma's en/of met een leesprogramma aan de slag zijn in het STO of aan de computers op de afdeling. Onze RT zal regelmatig voortgangsgesprekken voeren met deze leerlingen. Deze opdrachten moeten “voldoende” worden uitgevoerd. Dit ter beoordeling aan onze RT. Na dispensatie in de tweede klas mavo kan de betreffende taal natuurlijk niet meer in mavo 3 en 4 terug gekozen worden. • o o o
o
Compensatie door aanpassing van het vak Duits of Frans op havo•3 of vwo•3 Om voor deze aanpassing in aanmerking te komen worden op de KSE de volgende voorwaarden gehanteerd: De leerling heeft (externe) begeleiding van een RT. De officiële aanvraag van de begeleidende externe RT moet aan het einde van het tweede leerjaar binnen zijn bij de afdelingsleiding van leshuis 2. De betreffende leerling moet (ook onder leiding van een externe RT) in de eerste twee leerjaren op de KSE het beste uit zichzelf hebben gehaald om aan de gestelde eisen voor de moderne vreemde talen te voldoen. Dit is ter beoordeling van de betrokken vakdocenten. De begeleiding door de externe RT wordt gedurende de gehele derde klas voortgezet.
Cons equentie van de aanpassing van het schoolvak Frans of Duits is dat de leerling dit vak niet meer in de (profiel)keuze voor de Tweede Fase kan opnemen. Bevordering van de leerling naar het vierde leerjaar vindt plaats volgens de geldende bevorderings norm. Voor het vak waarvoor de aanpassing geldt, betekent dit dat het eindcijfer voor Frans of Duits wordt gebaseerd op het jaarcijfer.
Het aangepast programma van een MV T houdt het volgende in: de bet reffende dyslectische leerling volgt de lessen. Er wordt zoveel mogelijk recht gedaan aan het reguliere programma. Er kunnen ec hter specifieke opdrachten worden gegeven die vervangend zijn voor een (deel van) het reguliere programma. Mocht de leerlin g deze opdrachten buiten het lokaal (aan de computer) moeten uit voeren, dan gebeurt dit onder toezicht en verantwoording van de betreffende vakdocent. Omdat voor het zich eigen maken van een taal idioom en grammatica onontbeerlijk zijn, moet de dyslectische leerling het leerwerk hiervoor wel doen, maar bij de toetsing en de becijfering wordt rekening gehouden met de verkregen faciliteit. voor de toetsing van de vaardigheid “schrijven” geldt datgene wat beschreven staat onder “aanpak/compensatie spelling va n dyslectische leerlingen bij talen” (zie “afspraken dyslexie” in deze regeling). Di spensatie van een MVT in de vernieuwde Tweede Fase: Per 1 augustus 2007 is de Vernieuwde Tweede Fase ingegaan. Daarmee is op havo de verplichting vervallen om, afhank elijk van het profiel dat de leerling kiest, naast Engels nog een tweede MV T in het profiel op te nemen. Op het atheneum heeft elke at heneum -leerling op de KSE nog steeds de verplichting om t/m het eindexamen naast Engels nog een moderne vreemde taal te volgen. e
KSE-regeling ontheffing 2 MVT op het atheneum; Regelgeving: Het Bevoegd Gezag van een school heeft de mogelijkheid om een leerling op het atheneum e (op gymnasium dus niet) te ontheffen van het volgen van onderwijs in die 2 MV T in de volgende gevallen: 1 De leerling heeft een stoornis die specifiek betrekking heeft op taal of een zintuiglijke stoornis die effect heeft op taal; 2 De leerling heeft een andere moedertaal dan de Nederlandse of Friese taal; 3 De leerling volgt onderwijs in het profiel NT of NG en het onderwijs in de taal verhindert naar verwachting een succes volle afronding van de opleiding. KSE-Beleid: De KSE-visie ten aanzien van het onderwijs aan een atheneum-leerling is, dat deze zich met het oog op het vervolgtraject in tenminste 2 vreemde talen in woord en geschrift moet kunnen uiten. Ad 1) Indachtig bovengenoemd uitgangspunt wordt op basis van deze regel in principe geen ontheffing verleend. Uitzonderingen hierop kunnen hoogstens leerlingen betreffen met een zee r ernstige vorm van dyslexie, dan wel een serieuze auditieve of visuele handicap; zulks in alle gevallen ter beoordeling aan een ter zake deskundige. Ad 2) Hiervoor kunnen uitsluitend leerlingen in aanmerking komen die bij het begin van het vierde leerjaar vwo ten hoogste 3 jaar in Nederland wonen en waarvan de ouders niet geboren zijn in Nederland of in een van de (voormalige) overzeese gebiedsdelen. Ad 3) Aangezien de hier genoemde “verwachting” al in klas 3 uitges proken zou moeten worden, is de KSE hier terughoudend in: het lijkt wat prematuur om dan al met zekerheid vast te kunnen stellen dat de e betreffende leerling aan het eind van de zesde klas voor die 2 MV T een lager eindcijfer dan 4 zal gaan behalen. Conclusie: Alleen in zeer uitzonderlijke situaties kunnen leerlingen in aanmerking komen voor een ontheffing. Bij zo’n uitzonderlijke situatie is een voorwaarde, dat de leerling begeleid wordt door een externe RT. Het verzoek tot dispensatie wordt door de externe RT-er bij de betreffende afdelingsleiding ingediend. De uit eindelijke beslissing ligt bij de conrector onderwijs en de bet reffende afdelingsleider. Een leerling die ontheffing heeft gekregen zal in de plaats van die tweede MV T - op eigen kracht- een ander, in studielast vergelijkbaar, eindexamenvak dienen te volgen en daar ook examen in moeten afleggen. Hiervoor kunnen geen roosterfaciliteiten verleend worden. Volledigheidshalve verwijzen wij voor het onderwerp “aanpassingen in examinering v.o.”, naar: www.examenblad.nl , www.taalenrekenen.nl en www.steunpunttaalenrekenenvo.nl
Bijlage 1:
Afspraken t.a.v. het gebruik van een computer in de les of tijdens een toets
Het gebruik van een computer voor lesdoeleinden en toetsen kan worden toegestaan onder de volgende voorwaarden: 1. De leerling mag alleen die programmatuur gebruiken die in de les noodzakelijk is. 2. De stroomvoorziening moet dusdanig zijn dat er geen snoeren of dergelijk in de klas nodig zijn. Er moet daarom een batterij met lange levensduur in de laptop zitten. De school stelt geen extra faciliteiten ter beschikking om laptops op school in bewaring te nemen en accu’s op te laden. 3. Toetsen en schoolexamens worden alleen op papier gemaakt, tenzij uit een deskundigenrapport blijkt dat de leerling een tekstverwerkend apparaat nodig heeft om op gelijk niveau te kunnen presteren als andere leerlingen. Uitval van de stroomvoorziening is geen reden een toets niet te maken. De leerling schakelt dan over op de gebruikelijke werkwijze: werken op papier. 4. De school is niet verantwoordelijk voor diefstal, verlies of in het ongerede raken van laptops. 5. De toetsen worden op een computer van de school gemaakt. Deze computer staat niet in verbinding met het internet tijdens toetsmomenten. Gemaakte toetsen of schoolexamens moeten worden opgeslagen op een extern geheugendrager welke door een medewerker van de school wordt verstrekt. Het werk wordt vervolgens direct na afname afgedrukt. 6. Na het afdrukken wordt het origineel van de externe geheugendrager verwijderd; de leerling dient aan te geven dat het werk, dat hij na afdrukken ziet, zijn werk is. Hij doet dit door zijn naam, datum en handtekening onder het afgedrukte werk te plaatsen. 7. Het afgedrukte werk wordt beoordeeld tezamen met de door andere leerlingen geschreven werken. 8. Wanneer er sprake is van onregelmatigheden bij de toetsing (bv. een leerling die wordt betrapt op misbruik van tekstverwerkende programmatuur) valt dit onder de afspraken die vastgelegd zijn in de “regelingen onregelmatigheden toetsen KSE 2010-2011”.
Bijlage 2:
Afspraken t.a.v. het teruggeven van gemaakte toetsen. T.a.v. Toetsen: Uitgangspunt is het in onze missie/visie verwoorde statement “elke leerling heeft kans op succes”. Daartoe moet de leerling in staat zijn de in toetsen gemaakte fouten te bestuderen en daarvan te leren met het oog op verder onderwijs. Het standpunt is dan ook: 1. Toetsen worden meegegeven na besproken te zijn 2. Als er zwaarwegende redenen binnen een sectie zijn, waarom een toets niet meegegeven kan worden, dan wordt als volgt gehandeld: ofeen leerling die elders begeleid wordt krijgt van de docent een korte omschrijving mee van de punten die extra aandacht behoeven in die begeleiding (op basis van de in de toets gemaakte fouten).= hulpdocument ofde (externe-) RT van de leerlingen krijgt op verzoek inzage van de proefwerken die door de sectie niet teruggegeven worden. De verzending van deze proefwerken verloopt via de afdelingsleiding.
