Geslaagd met dyslexie en dyscalculie

Geslaagd met dyslexie en dyscalculie Aryan van der Leij Universiteit van Amsterdam 2011 [email protected]

Aanleiding Welke motieven zitten er achter die maatregel? Welk doel heeft de maatregel? Waaruit bestaan die maatregelen? Welke gevolgen kunnen die maatregelen hebben? Druk op kwetsbare kinderen verhogen: is dat i.o.m. overige aanbevelingen? Evidentie voor die gevolgen? Blijft alles gelijk? Is het aantal dyslexieverklaringen verontrustend?

Aanleiding Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen (2008) (Dijsselbloem) (Uit: Samenvatting Eindrapport)

Aanleiding Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen (2008) (Dijsselbloem) (Uit: Samenvatting Eindrapport)

Die aanbeveling is aanleiding geweest voor verzwaring exameneisen. Welke motieven zitten er achter die maatregel?

Welke motieven zitten er achter die maatregel? Motief 1: systeemfout - cijfers schoolonderzoeken (in bepaalde scholen) hoger dan cijfers centraal eindexamen - dit leidt tot strategisch gedrag bij centraal eindexamen: ‘uitmiddelen’ en slagen met relatief lage cijfers - bedreigt rechtvaardigheid: gelijke kansen onafhankelijk van school - deze systeemfout wordt al lang onderkend maar Inspectie bleek niet over instrumenten te beschikken om hem te herstellen

Welke motieven zitten er achter die maatregel? Motief 2: aansluitingsproblemen - dalende kwaliteit basisvaardigheden - kennistekorten bij leerlingen en studenten i.v.m. aansluiting op HBO/WO - bijv. rekenen/wiskunde – PABO en Gedragswetenschappen - aansluiting VMBO op HAVO en MBO (basisbagage) - 81 % MBO’s constateren tekorten (Hofman & Spijkerboer, 2009), geldt ook voor HAVO’s

Welke motieven zitten er achter die maatregel? Motief 3: ambitie van deze minister - de Nederlandse leerling/student liever lui dan moe - ‘zesjescultuur’ (Balkenende) - zakt in internationale vergelijkingen (zie Actieplan Beter Presteren, Adviesaanvraag, 2010)

- de Nederlandse docent werkt daar (kennelijk?) aan mee - heeft prikkel nodig (zie bonus voor excellente leraar)

Welk doel heeft de maatregel? Doel - verbetering basisvaardigheden - leerwinst en verbeterde doorstroom HAVO/VWO) - betere aansluiting VMBO op HAVO en MBO (basisbagage)

Waaruit bestaan die maatregelen? - maatregelen - invoering referentieniveau’s Taal en Rekenen - Centraal Eindexamen gemiddelde cijfer > 5.5 - Nederlands, Engels, Wiskunde: niet meer dan één 5 - rekentoets

Welke gevolgen kunnen die maatregelen hebben? - gevolgen? - gemiddelde cijfer (Centraal- en School) gaat omhoog - door anticipatie: rekenen verbetert ook bij degenen die geen Wiskunde in pakket hebben - als alles gelijk blijft: aantal gezakten neemt toe - alle leerlingen - speciale leerlingen: dyslexie en/of dyscalculie

Druk op kwetsbare kinderen verhogen: is dat i.o.m. overige aanbevelingen? Commissie Parlementair Onderzoek Onderwijsvernieuwingen (2008) (Dijsselbloem) (Uit: Samenvatting Eindrapport)

Evidentie voor die gevolgen? - door de eisen: gemiddelde cijfer (Centraal- en School) gaat omhoog = logisch rekenen ook beter bij degenen die geen Wiskunde in pakket hebben = aannemelijk - als alles gelijk blijft: aantal gezakten neemt toe - alle leerlingen - Onderwijsraad: = waarschijnlijk - speciale leerlingen: dyslexie en/of dyscalculie - Sontag & Bosmans (2010) Dyslexie en dyscalculie in het voortgezet onderwijs = te berekenen

Dagblad van het Noorden meldt op 9-9-2011 dat 8 % van de eindexamenkandidaten over een dyslexieverklaring beschikken (eigen onderzoek). Als de cijfers van Tabel 4 worden herberekend is het 13,9 % Uit: Dyslexie en dyscalculie in het voortgezet onderwijs Sontag & Bosmans Tilburg: PON, 2010

Uit: Dyslexie en dyscalculie in het voortgezet onderwijs Sontag & Bosmans Tilburg: PON, 2010



Evidentie? - verlenging examentijd = aannemelijk vanwege traagheid van verwerken van schriftelijke informatie maar onderzocht is het niet - vergroting van opgaven = niet aannemelijk vanwege evidentie dat dyslectici geen problemen hebben met ‘zien’ onderzocht is het niet evidence based - auditieve ondersteuning onderwijs = evident, onderzocht is het wel ?? - Kijk- en Luistermethode - experimenteel aangetoond bij CITOtoets Aryan van der Leij, Hanneke Verhoog en Judith Bekebrede, Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 2010

- ICT ondersteuning = aannemelijk vanwege mogelijkheid auditieve ondersteuning, gebruik toetsenbord, digitale ervaring, … maar onderzocht is het niet

Helpt klankhulp bij toetsen? CITO Entreetoets groep 7 Begrijpend lezen - alleen lezen - alleen luisteren - lezen en luisteren Moedertaal

Nederlands

andere taal

dyslectisch

15

15

controle

15

15

Van der Leij et al., Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 2010

Van der Leij et al., Tijdschrift voor Orthopedagogiek, 2010

Helpt klankhulp bij toetsen?

Ja, indien Nederlands de moedertaal is

Niet als andere moedertaal voor extra problemen zorgen Fonologische representaties interfereren? Maar niet vanwege lagere woordenschat of algemeen IQ (subgroepen zijn vergelijkbaar).

Blijft alles gelijk? Als alles gelijk blijft neemt aantal ‘zakkers’ toe. Maar een gewaarschuwd mens telt voor twee. Dus: School/leraren: Meer kennis leraren over dyslexie/dyscalculie Meer/eerdere monitoring en ondersteuning leerlingen - mentoren

- dyslexie/dyscalculie coach? Leerlingen/ouders: Meer planning/ betere voorbereiding Beter/meer gebruik van faciliterende maatregelen i.h.b. auditieve ondersteuning en ICT ondersteuning

Is het aantal dyslexieverklaringen verontrustend? Dagblad van het Noorden 9-9-2011 ‘Middelbare scholen misbruiken dyslexieverklaringen om scholieren gemakkelijker door hun schoolloopbaan te leiden.’ (Die uitspraak was gebaseerd op 8 procent van de examenkandidaten. In werkelijkheid is dat zo’n 14 %, zie studie Sontag e.a.). Dagblad van het Noorden 9-9-2011 ‘Op basis van gegevens over het voorkomen van woordblindheid zou dat percentage rond de 4 procent moeten liggen.’ Is dat zo?

Is het aantal dyslexieverklaringen verontrustend? - gedragsniveau - dyslexie: geen aparte categorie maar een extreem op een continuum van mild naar ernstig - zie normaalverdeling - waar de grens gelegd wordt is arbitrair

Gemiddelde 10 % omhoog dyslexie is geen aparte categorie

De hele verdeling 10 % omhoog

Gemiddelde 10 % omhoog maar een extreem op een continuum


Is het aantal dyslexieverklaringen verontrustend? - gedragsniveau - die 4 % is gebaseerd op onderzoek van Blomert (2002) dat ten doel had om zorgverzekeraars over de streep te trekken - wat inderdaad heeft geleid tot opname in Basisverzekering (ernstige, enkelvoudige dyslexie, jonge kinderen) - in VO gaat het niet om (zeer dure) zorg buiten de school maar om (veel goedkopere) zorg binnen de school - die ten doel heeft om leerlingen naar gelang hun talent en ondanks hun handicap diploma’s te laten halen - een (veel) hoger % is dus goed verdedigbaar op basis van de opdracht van de school

Gemiddelde 10 % omhoog


4%

14 %

Geslaagd met dyslexie? Het probleem van verhoogde exameneisen is waarschijnlijk niet groter bij de dyslectici dan bij de niet-dyslectici. Zeker niet wanneer er door scholen, leraren, dyslexiecoaches, ouders en leerlingen op tijd aan gewerkt wordt om het probleem het hoofd te bieden.

Geslaagd met dyslexie en dyscalculie

Recommend Documents